1 OVER HET PRINSES CHRISTINA CONCOURS
jaarverslag 2013
1
INHOUDSOPGAVE
I OVER HET PRINSES CHRISTINA CONCOURS
3
III FINANCIËN
Begunstigers 35 Stichting Vrienden van het Prinses Christina Concours 36 Fonds op Naam 36
Uitgangspunten 3 Talentontwikkeling 3 Talentbegeleiding 3 Educatie 3 Visie 4 Organisatie 5 Beschermheer 5 Comité van Aanbeveling 5 Bestuur en directie Stichting Prinses Christina Concours 5 Staf 7 Vrijwilligers 7 Externe hulp en adviezen 7 Marketing en communicatie 7
II ACTIVITEITEN IN 2013
33
BIJLAGEN 34 Bijlage I: Overzicht Begunstigers Bijlage II: Samenwerkingspartners Bijlage III: Prijzen Bijlage IV: De Classic Express in 2013 Bijlage V: Hoofd- en relevante nevenfuncties bestuursleden en directie
10
Prinses Christina Concours 10 Materclasses 10 Jury 12 Prijzen 12 Optredens door oud-prijswinnaars 14 Prinses Christina Compositie Concours 16 Jury 17 Prijzen 17 Prinses Christina Junior Concours 17 Jury 18 Prijzen 18 Prijsuitreiking in Het Scheepvaartmuseum 18 Vervolg 18 Ondersteuning jong muziektalent 19 Prijzen 19 Nazorg 19 Advies en bemiddeling 19 Concerten 22 Concerten in Nederland 22 Concerten in het buitenland 25 Educatie 27 Classic Express 27 Kies je instrument 32 Bennie Briljant 32
2
37 38 39 44 46
I OVER HET PRINSES CHRISTINA CONCOURS
Uitgangspunten Het Prinses Christina Concours wil dat alle kinderen en jongeren in Nederland kennismaken met muziek. Daarbij wil het Prinses Christina Concours dat kinderen en jongeren worden gestimuleerd en ondersteund om hun muzikale talenten zo ver mogelijk te ontwikkelen.
prijswinnaars en biedt masterclasses. Bovendien worden elk jaar ongeveer 2000 podiumbeurten georganiseerd waarmee de prijswinnaars podiumervaring opdoen. Het Prinses Christina Concours onderhoudt een uitgebreid netwerk, waardoor prijswinnaars kunnen optreden in verschillende concertzalen en op bekende podia en festivals. Daarnaast worden er geregeld concertreizen naar het buitenland georganiseerd.
Talentontwikkeling
Educatie
Het Prinses Christina Concours realiseert al meer dan 45 jaar concoursen voor muzikale jongeren. Jaarlijks telt het Prinses Christina Concours voor klassieke muziek ongeveer 500 deelnemers. Zij ontmoeten en inspireren elkaar tijdens regionale voorronden die plaatsvinden op zes locaties in het land. Ook zijn er edities van het Prinses Christina Concours voor jonge componisten en jazzmuzikanten. In 2011 werd het Prinses Christina Junior Concours aan de concoursen toegevoegd. Kinderen kunnen meedoen aan dit online concours met een filmpje van een eigen optreden op YouTube.
Het Prinses Christina Concours vindt het ook belangrijk dat nieuwe generaties kennismaken met muziek. Daarom werden de afgelopen jaren met succes breed toegankelijke, educatieve projecten geïnitieerd. Met Kies je instrument, een gratis magazine voor achtjarigen, de aanvullende website www.kiesjeinstrument.nl en de online muzieklessen op www.benniebriljant.nl bereikt het Prinses Christina Concours tienduizenden basisschoolleerlingen in het hele land. Sinds 2007 rijdt het Prinses Christina Concours door Nederland met de Classic Express. Aan boord van deze rijdende concertzaal geven prijswinnaars concerten voor basisschoolleerlingen. Al meer dan 80.000 kinderen hebben in de Classic Express kunnen genieten van concerten door jong talent. Tegelijkertijd leren onze prijswinnaars zich te presenteren aan een jong en uiterst kritisch concertpubliek, misschien wel de toekomstige deelnemers van onze concoursen.
Talentbegeleiding Deelnemers aan de concoursen maken kans op mooie prijzen, zoals optredens, workshops en cursussen. Bij het toekennen van deze prijzen wordt zorgvuldig gekeken naar de ontwikkelingsfase van de prijswinnaar. Na het concours worden prijswinnaars begeleid. Het Prinses Christina Concours adviseert
3
VISIE
De organisatie heeft hier een vaste plaats verworven tussen plaatselijke en regionale culturele instellingen.
In 2017 bestaat het Prinses Christina Concours 50 jaar. Datzelfde jaar begint de nieuwe cultuurplanperiode 2017-2020, waarvoor wij begin 2016 onze nieuw beleidsplannen bij verschillende overheden zullen indienen. Met deze belangrijke momenten in het vooruitzicht ontwikkelde het Prinses Christina Concours het afgelopen jaar een visie op 2020.
Het Prinses Christina Concours organiseert concerten om jong talent een podium te kunnen bieden. Deze concerten genereren extra inkomsten en dragen bij aan onze zichtbaarheid en naamsbekendheid. In 2020 is het traditionele concertaanbod uitgebreid met burgemeestersconcerten en netwerkconcerten voor sponsors, subsidiënten en Vrienden. Ook organiseren we concerten bij mensen thuis. In een tijd van vergrijzend concertpubliek en schijnbaar afnemende interesse voor klassieke muziek ontwikkelt het Prinses Christina Concours nieuwe formats om jong en onervaren publiek naar concerten te krijgen. De jarenlange ervaring met het organiseren van kinderconcerten in de Classic Express komt hier goed van pas. In 2020 rijdt de Classic Express nog steeds rond. Met de Classic Express en de andere educatieve projecten Kies je instrument en Bennie Briljant blijft het Prinses Christina Concours bewijzen dat jonge muziektalenten de beste ambassadeurs zijn van klassieke muziek voor jonge kinderen.
In 2020 is het Prinses Christina Concours nog steeds een belangrijke landelijke speler op het gebied van talentontwikkeling. Het Prinses Christina Concours zet zich in voor jonge muzikale talenten tussen de 10 en 20 jaar. Al op jonge leeftijd kunnen kinderen (en hun achterban van ouders en docenten) meedoen aan het Prinses Christina Junior Concours met een filmpje van een eigen optreden. Een groot deel van de deelnemers stroomt door naar het Prinses Christina Concours voor klassieke muziek, jazz en compositie. Laagdrempeligheid staat centraal bij onze concoursen voor jongeren van 12 tot en met 19 jaar: iedereen mag meedoen. In 2020 wil het Prinses Christina Concours nog steviger verankerd zijn in de negen Nederlandse steden waar de concoursen worden gehouden.
4
Mart Koek
Organisatie
BESTUUR EN DIRECTIE STICHTING PRINSES CHRISTINA CONCOURS
Beschermheer Maxim Vengerov
Op 31 december 2013 was het bestuur van de Stichting Prinses Christina Concours als volgt samengesteld: Hessel Lindenbergh, voorzitter Hanneke Taat, secretaris Josip Petrarca, penningmeester Willem Gülcher, lid Dirk-Jan van Ommeren, lid
Comité van Aanbeveling H.K.H. Prinses Christina der Nederlanden J.J. van Aartsen, burgemeester van ‘s-Gravenhage Ing. A. Aboutaleb, burgemeester van Rotterdam M.J. van den Berg, commissaris van de Koning in de provincie Groningen Mr. J.M.A. Biesheuvel, schrijver Drs. A.Th.B. Bijleveld-Schouten, commissaris van de Koning in de provincie Overijssel Drs. Th.J.F.M. Bovens, commissaris van de Koning in de provincie Limburg Ronald Brautigam, pianist C.G.A. Cornielje, commissaris van de Koning in de provincie Gelderland Louis van Dijk, pianist W.B.H.J. van de Donk, commissaris van de Koning in de provincie Noord-Brabant J. Franssen, commissaris van de Koning in de provincie Zuid-Holland O. Hoes, burgemeester van Maastricht Mr. E.E. van der Laan, burgemeester van Amsterdam Marie-Cécile Moerdijk, zangeres R.H.J. Mooren, algemeen directeur Arcadis Nederland BV Dr. J.P. Rehwinkel, burgemeester van Groningen J.W. Remkes, commissaris van de Koning in de provincie Noord-Holland J.J. Visser RA, partner KPMG Prof. Dr. Ir. J.J.C. Voorhoeve, lid Raad van State Jaap van Zweden, violist/dirigent
In bijlage V staan relevante gegevens van de bestuursleden vermeld. De directie werd in 2013 gevoerd door Mark Vondenhoff.
Bestuursmodel Gekozen is voor het bestuur+directie-model. Het bestuur is eindverantwoordelijk en stelt de beleids- en activiteitenplannen vast. De uitvoering wordt hierbij maximaal gedelegeerd aan de directeur. Deze is vooral ook degene die het voortouw neemt bij de voorbereiding van het beleid.
Bestuursprofiel Onderscheid dient te worden gemaakt tussen eisen die aan ieder der bestuursleden moeten worden gesteld en specifieke deskundigheid die in het bestuur als geheel moeten zijn vertegenwoordigd. Ieder van de bestuursleden moet voldoen aan de volgende kwalificaties: - algemene bestuurlijke ervaring; - affiniteit met (klassieke) muziek;
5
- kunst- en cultuur; - jongeren; - overheidsbestuur.
- betrokkenheid bij het Prinses Christina Concours, tot uitdrukking komend in aanwezigheid bij vergaderingen, concoursen en andere activiteiten van het Prinses Christina Concours; - vermogen om hoofd- van bijzaken te kunnen onderscheiden; - bereid en in staat zijn om desgewenst te kunnen optreden als sparringpartner van de directie; - voldoende deskundigheid om mede de eindverantwoordelijkheid te kunnen dragen voor de gang van zaken bij de organisatie.
Daarnaast is het zeer gewenst dat er bestuursleden zijn die - de organisatie naar buiten toe kunnen vertegenwoordigen, - beschikken over bewezen bindende kwaliteiten en - onderhandelingservaring hebben. Het bestuur staat regelmatig stil bij haar rol en functioneren. Zowel rond de invulling van bestuursvacatures, als ook in de aanloop naar het meerjaren beleidsplan.
Ter toelichting van de laatstgenoemde kwalificatie: ieder der bestuursleden mag in staat worden geacht om financiële stukken of een arbeidsreglement te kunnen lezen
Statutaire regeling Het streven is om binnen het bestuur te beschikken over bestuursleden met specifieke deskundigheid op tenminste één van de volgende gebieden: - financiën; - juridische zaken; - sponsoring, marketing en communicatie; - onderwijs;
In de statuten wordt bepaald dat het bestuur bestaat uit minimaal drie leden. Bestuursleden worden benoemd voor een termijn van vier jaren en kunnen twee maal worden herbenoemd.
Rooster van aftreden * 1e / 2e / 3e geeft aan jaar van aftreden
Jaar van benoeming
2012
Gabriel Oostvogel
2001
Afgetreden
Jan Keijzer secretaris
2001
Hessel Lindenbergh voorzitter
2003
Willem Gülcher
2006
Josip Petrarca penningmeester
2008
Dirk-Jan van Ommeren
2009
*1e
*2e
Hanneke Taat secretaris
2013
Toegetreden per 1 december
*1e
2013
2014
2015
2016
2017
Afgetreden per 1 december *3e
*2e
*1e
*2e
6
Vergoeding
tend aan onze Nationale Finale heeft Gerbrich Meijer (Winsum) een week stage gelopen bij onze organisatie en heeft op die manier meegekeken achter de schermen van het concours. Het past binnen de filosofie van het Prinses Christina Concours om deelnemers en prijswinnaars ook later weer terug te zien komen (bijvoorbeeld in (laureaten-)jury’s, als vrijwilliger en tijdens concerten).
De bestuursleden genieten geen enkele vorm van beloning. Reis- en verblijfkosten worden vergoed. Directeur en medewerkers ontvangen salaris volgens een intern vastgesteld salarisschalensysteem.
Staf Mark Vondenhoff, directeur Henriette van der Velde, algemene coördinatie Florieke Beelen, assistentie (tot 1 juli) Wytske Dijkstra, concertorganisatie en Classic Express Janneke Groot, concours- en concertorganisatie Hester Haveman, marketing en communicatie Margreet van Litsenburg, publiciteit en communicatie (tot 1 juni) Elsbet Remijn, concertorganisatie ‘Jong voor Oud’ Gill Sexauer, assistentie Wouter van Steenbrugge, Classic Express Martine van Stigt Thans, assistentie Miriam Triesschijn, concertorganisatie en Classic Express Ellen Ubbink, assistentie en concoursorganisatie Mariona Vilalta, concours- en concertorganisatie
Externe hulp en adviezen Advisering en ondersteuning fundraising Roland Pelle Audio Fred Huijser Boekhouding en administratie Gerard Boltje Fotografie Sandra Heldring, Peter van Mulken, Winter Vandenbrink, Marieke Wijntjes ICT ondersteuning Wim Hofman Internetondersteuning Nienke Polk Vormgeving en dtp Esther de Bruijn, Rens Dekker en Tonnie Jobse
De formatie vaste medewerkers en projectmedewerkers bedroeg ultimo 2013 totaal 8,4 fte.
Marketing en communicatie Vrijwilligers
Met een extra medewerker publiciteit en communicatie kon er dit jaar meer tijd worden geïnvesteerd in de algemene communicatie van de Stichting Prinses Christina Concours. De oude website, waar de nadruk lag op de jaarlijkse concoursen, werd vervangen door een actuele en dynamische website met daarop uitgebreid beeld van de organisatie. Met name de agendapagina met alle informatie voor bezoekers van onze concerten en concoursen werd dit jaar goed bezocht. Daarbij is het is nu mogelijk om direct donateur te worden van het Prinses Christina Concours door
Wij konden dit jaar wederom rekenen op enkele tientallen enthousiaste vrijwilligers. Zij ondersteunden zowel op kantoor, bijvoorbeeld bij het verzenden van grote mailings voor deelnemers- en publiekswerving, als tijdens de concoursen op de diverse locaties.
Maatschappelijke stage In 2013 werden wij benaderd door een prijswinnaar die haar maatschappelijke stage bij het Prinses Christina Concours wilde lopen. In de week aanslui-
Thomas Dulfer
7
Repetities bij De Wereld Draait Door
in 2013 de eerste plannen gesmeed voor een alumniclub. Hierbij richten wij ons niet alleen op musici die zijn terechtgekomen in de professionele muziekpraktijk, maar ook op diegenen die buiten de muziek carrière hebben gemaakt. Doel is om de komende jaren structureel contact te houden met oud-deelnemers en een uitgebreid netwerk op te bouwen van ambassadeurs van het Prinses Christina Concours.
middel van een digitaal aanmeldformulier. Naast de website werden onze pagina’s op Facebook en Twitter intensief ingezet om mensen op de hoogte te houden van al het nieuws rond onze organisatie en onze activiteiten en projecten. Wij hebben inmiddels honderden volgers op Twitter en het aantal fans op Facebook nadert de 1500. Er is dagelijks veel interactie met onze volgers. Naast het papieren bulletin voor Vrienden en relaties kwam er een digitale nieuwsbrief die twaalf keer per jaar wordt verstuurd aan een bestand van 6000 ontvangers (onder andere relaties, sponsors, musici, collega-organisaties, fondsen, stichtingen, overheden en Vrienden). Het openingspercentage van de nieuwsbrief is bovengemiddeld hoog. Door de geavanceerde software is het gemakkelijk geworden om te monitoren wat mensen wel en niet lezen. Het papieren bulletin blijft bestaan, maar wordt voortaan alleen naar Vrienden gestuurd en naar mensen die middels een inventarisatie konden aangeven belangstelling te hebben voor onze gedrukte nieuwsbrief. Ook hielden we dit jaar een enquête over de inhoud van het bulletin. De vaste lezersgroep gaf aan tevreden te zijn met de huidige opzet.
Het Prinses Christina Concours kwam in 2013 veel in de media. Traditioneel besteden regionale kranten en omroepen (radio en televisie) veel aandacht aan de verrichtingen van deelnemers en prijswinnaars van het Prinses Christina Concours in hun regio. Maar ook bij een bezoek van de Classic Express verschijnen er steevast publicaties en items in diverse regionale media. Op die manier hebben we bijna wekelijks te maken met persaanvragen. Ook de contacten met de landelijke media zijn goed. Opnieuw kwam NOS Jeugdjournaal in april naar Den Haag om verslag te doen van de Nationale Finale. Omroep MAX zond fragmenten uit van de finale op Radio. Onze prijswinnaars zijn vaak te gast bij programma’s op Radio 4, zoals Muziekwijzer van Omroep MAX en Spiegelzaal van de AVRO. Een paar keer per jaar treden prijswinnaars op in het programma Business Class van Harry Mens. In 2013 besteedde het populaire televisieprogramma De Wereld Draait Door uitgebreid aandacht aan het
Wij krijgen vaak van oud-deelnemers de vraag of zij nog iets voor ons kunnen betekenen. Zij zijn enthousiast over de activiteiten van het Prinses Christina Concours en willen op de hoogte blijven. Daarom werden
8
bEn JE muzikaal En tussEn dE 10 En 19 Jaar? (zang t/m 21)
laat JE horEn! ook voor componistEn (t/m 21)
maastricht 23 En 24 FEbruari 2013
AFFICHE: RENS DEKKER EN WOUTER VANDENBRINK
FINALE
ZONDAG 13 JANUARI 2013 19.00 UUR AVANS HOGESCHOOL ’S-HERTOGENBOSCH
WWW.CHRISTINACONCOURS.NL
www.christinaconcours.nl Campagnebeelden
ken we ons op het laagdrempelige karakter van het concours. De deelnemersaantallen zijn de afgelopen jaren altijd constant gebleven. Opnieuw deden zo’n 500 jongeren mee aan het Prinses Christina Concours. Het Prinses Christina Junior Concours maakt sinds de start in 2011 een grote groei door: bij de eerste editie meldden zich 180 kinderen aan, dit jaar ontvingen wij maar liefst 234 aanmeldingen. De concoursfinales, waarbij de nadruk in de campagnes ligt op jong toptalent, werden goed bezocht. Hoogtepunt was een uitverkochte zaal bij de Nationale Finale in het Lucent Danstheater in Den Haag. De publiciteit rond de honderden concerten met prijswinnaars van het Prinses Christina Concours wordt grotendeels uit handen gegeven aan plaatselijke organisatoren. Hier is veel aandacht in de regionale geschreven media voor onze prijswinnaars. Wij verzorgen zelf de publiciteit rond onze eigen concertserie in de Nieuwe Kerk in Den Haag. De concerten in deze serie worden altijd goed bezocht.
Prinses Christina Concours. In twee uitzendingen (februari en april 2013) waren deelnemers van het Prinses Christina Junior Concours en finalisten van het Prinses Christina Concours te gast. Zij werden geïnterviewd en mochten kort iets spelen. De items leidden tot veel positieve reacties, onder andere op Twitter. Qua campagnes is in 2013 de meeste aandacht besteed aan het Prinses Christina Concours, het Prinses Christina Compositie Concours en het Prinses Christina Junior Concours. Ook moesten de laatste publicitaire werkzaamheden rond het Prinses Christina Jazz Concours (november 2012) begin 2013 nog worden afgerond. De communicatie rond een concours is ingewikkeld. Enerzijds zijn we laagdrempelig en willen we dat zoveel mogelijk jongeren meedoen aan onze concoursen (‘Meedoen is belangrijker dan winnen’), anderzijds selecteren we jong muzikaal talent. Het zijn juist de prijswinnaars en hun hoge niveau die uiteindelijk naar voren komen in de publiciteit. In uitgekiende deelnemerscampagnes (print, direct mail, online) benadruk-
9
II ACTIVITEITEN IN 2013
Prinses Christina Concours
waren stuk voor stuk aantrekkelijke en druk bezochte publieksevenementen met een goede gemiddelde kwaliteit. De Dag van de Genomineerden, de landelijke halve finale van het Prinses Christina Concours, werd op zaterdag 6 april 2013 gehouden in het Provinciehuis Zuid-Holland in Den Haag. Op de Dag van de Genomineerden mochten dertig jonge muzikanten optreden, zij werden geselecteerd tijdens regionale finales. De jury koos uiteindelijk acht finalisten die mochten optreden tijdens de Nationale Finale van het Prinses Christina Concours op zondag 21 april 2013 in het Lucent Danstheater in Den Haag. Filmpjes van de optredens van de finalisten waren een dag na de Nationale Finale te zien op YouTube. Ook maakten we een cd van alle optredens om onder andere te gebruiken als relatiegeschenk.
Van januari tot en met april 2013 vonden de jaarlijkse regionale concoursen en de nationale eindronden van het Prinses Christina Concours plaats. Met het Prinses Christina Concours willen wij jonge muzikanten van 12 tot en met 19 jaar (maximumleeftijd zangers is 21 jaar) stimuleren om muziek te maken en jong muziektalent kansen bieden. Deelnemers mogen tien minuten optreden voor jury en publiek en krijgen na afloop in een gesprek met juryleden tips en adviezen. Zij ontmoeten andere leeftijdsgenoten die muziek maken en kunnen luisteren naar andere deelnemers. Tijdens het Prinses Christina Concours traden 500 deelnemers op tijdens 446 optredens (waarvan 42 duo’s en ensembles). Deelnemers zijn afkomstig uit alle provincies. De regionale selecties van het Prinses Christina Concours vonden plaats in Den Bosch, Haarlem, Groningen, Enschede, Maastricht en Rotterdam. Bij de organisatie van de regionale concoursen vormen de conservatoria van Enschede, Groningen, Maastricht en Rotterdam en muziekschool Kumulus in Maastricht belangrijke steunpunten. Directieleden, docenten en studenten verlenen hand- en spandiensten op organisatorisch gebied. Mede als gevolg van deelname aan de concoursen meldden zich - zoals elk jaar - nieuwe leerlingen aan bij deze instituten. Door de formule van het concours (‘Meedoen is belangrijker dan winnen’) liep het niveau tijdens de voorselecties, als altijd, zeer uiteen. De regionale finales
Masterclasses Tijdens alle klassieke concoursen werden masterclasses gegeven, niet alleen aan finalisten, maar ook aan andere deelnemers die naar de mening van de masterclassdocent daar baat bij hebben. In 2013 werden de masterclasses voor strijkers en ensembles verzorgd door Ernst Reijseger (cello). Deze grootheid in de klassieke muziekwereld kan op een zeer inspirerende manier lesgeven aan de jonge musici. Ernst Reijseger moedigde tijdens zijn masterclasses deelnemers aan om buiten de gebaande paden te treden.
10
van boven naar beneden: Yang Yang Cai, groepsfoto Nationale Finale 2013 en Nana Moussault
11
Prinses Prinses Christina Concours 2013
Prinses Christina Concours Zuid 1, ’s-Hertogenbosch 12 en 13 januari
selecties in Avans Hogeschool
12 januari
masterclass Ernst Reijseger voor strijkers en ensembles
in Avans Hogeschool 13 januari
finale in Avans Hogeschool
Prinses Christina Concours Noord, Groningen 26 en 27 januari
selecties in Prins Claus Conservatorium
26 januari
masterclass Ernst Reijseger voor strijkers en ensembles
in Prins Claus Conservatorium
27 januari
finale in De Oosterpoort, Kleine Zaal
Prinses Christina Concours West 2, Haarlem 9 en 10 februari
selecties in Provinciehuis Noord-Holland
9 februari
masterclass Ernst Reijseger voor strijkers en ensembles
in De Egelantier 10 februari
finale in de Philharmonie
Prinses Christina Concours Zuid 2, Maastricht 23 en 24 februari
selecties in Kumulus Centrum voor Kunsteducatie
23 februari
masterclass Ernst Reijseger voor strijkers en ensembles
in Kumulus Centrum voor Kunsteducatie
24 februari
finale in Conservatorium Maastricht
Prinses Christina Concours Oost, Enschede 9 en 10 maart
selecties in ArtEZ Conservatorium
9 maart
masterclass Ernst Reijseger voor strijkers en ensembles in ArtEZ
Conservatorium 10 maart
finale in Muziekcentrum Enschede, Wilmersberg Zaal
Prinses Christina Concours West 1, Rotterdam 23 en 24 maart
selecties in Codarts, Rotterdams Conservatorium
23 maart
masterclass Ernst Reijseger voor strijkers en ensembles in Codarts,
Rotterdams Conservatorium 24 maart
finale in de Doelen, Jurriaanse Zaal
Dag van de Genomineerden 6 april
Provinciehuis Zuid-Holland, Den Haag
Nationale Finale 21 april
Lucent Danstheater, Den Haag
12
Masterclassdocent Ernst Reijseger met Berber Heerema en Theodoor Heyning
Jury
vaak tot interessante resultaten. Deze jonge jury kent in elke regio aan een deelnemer een wisseltrofee toe. Deze prijs is zeer begeerd door de finalisten omdat hij een teken van waardering is door leeftijdgenoten.
Vakjury Voor de vakjury’s worden vooraanstaande musici (solisten, conservatoriumdocenten, aanvoerders van de symfonieorkesten) uitgenodigd, zowel uit de desbetreffende regio’s als van daarbuiten. Elke deelnemer krijgt na afloop van zijn optreden een gesprek met twee juryleden, dat bedoeld is om te stimuleren en waar nodig te adviseren. Bij de selectie van juryleden wordt daarom ook terdege rekening gehouden met de didactisch-pedagogische eigenschappen. Schriftelijke beoordelingen worden nooit gegeven, omdat deze - ongewild - bij sommige jonge deelnemers als tamelijk ‘definitief’ kunnen overkomen. Wij verwelkomen steeds meer juryleden die ooit een prijs wonnen op het Prinses Christina Concours en inmiddels hun sporen in de muziekwereld hebben verdiend.
Persjury Tijdens de Nationale Finale kende een vertegenwoordiging van de media een persprijs toe, ter beschikking gesteld door KPMG. De persjury bestond dit jaar uit zes vertegenwoordigers van onder andere NRC Handelsblad, RTV West en AVRO Radio 4.
Prijzen Alle deelnemers aan het Prinses Christina Concours kregen een certificaat van deelname als aandenken aan de bijzondere prestatie die zij hebben geleverd. Vaak hebben zij hier maanden naartoe gewerkt. Daarbij kreeg elke deelnemer een digitale foto van het eigen optreden als aandenken. Het certificaat en de gratis foto worden zeer gewaardeerd door alle jongeren. Alle finalisten van de zes regionale concoursen waren prijswinnaars. Bij de bepaling of een finalist een 1e, 2e of 3e prijs krijgt, is het niveau de bepalende factor (niet het wedstrijdelement). De bijzondere prijzen die daarnaast worden toegekend hebben een pedagogisch karakter, waarbij gekeken wordt naar de individuele situatie en eigenschappen van de desbetreffende prijswinnaar. De prijzen omvatten ook het stimuleren van samenspel. Zo konden prijswinnaars deelnemen een zomercursus naar keuze om OVER HET PRINSES aan CHRISTINA CONCOURS OVER HET PRINSES CHRISTINA CONCOURS daar op Christina alle mogelijke muzikale comHet Prinses Concours realiseert manieren al meer dan veertig hun jaar concoursen voor muzikale jongeren. Jaarlijks telt het PrinsesalChristina voorconcoursen klassieke muziek Het Prinses Christina Concours realiseert meer danConcours veertig jaar voor municatievaardigheden verder te ontwikkelen in de ongeveer deelnemers. Ooktelt zijnheterPrinses edities van het Prinses Christina Concoursmuziek voor muzikale500 jongeren. Jaarlijks Christina Concours voor klassieke jonge componisten en jazzmuzikanten. Kinderen meedoen aan het Prinses voortevens in ongeveer 500 deelnemers. Ook zijn ercursussen edities vankunnen het Prinses Christina Concours kamermuziek. Deze resulteerden Christina Junior Concours met een filmpje van eenkunnen eigen optreden YouTube. jonge componisten en jazzmuzikanten. Kinderen meedoenop aan het Prinses vorming van duo’s ensembles. Christina Junior Concours met eenen filmpje van een eigen optreden op YouTube.
Laureatenjury Ook dit jaar nodigden wij weer prijswinnaars van vorig jaar uit om zitting te nemen in de laureatenjury’s. Het oordeel van jonge collega’s en hun motivering leiden
Cd Nationale Finale 2013
Deelnemers aan de concoursen maken kans op mooie prijzen. Na het concours worden prijswinnaars begeleid. Het Prinses organiseert elk jaar Deelnemers aan de concoursen maken kansChristina op mooieConcours prijzen. Na het concours ongeveer 2000 podiumbeurten prijswinnaars podiumervaring opdoen. worden prijswinnaars begeleid.waarmee Het Prinses Christina Concours organiseert elk jaar
In bijlage III staat een compleet overzicht van alle ongeveer 2000 podiumbeurten waarmee prijswinnaars podiumervaring opdoen. Het Prinses Christina Concours rijdt Nederland met de Classic Express. Aan boord uitgereikte prijzen indoor 2013. van rijdende concertzaal geven concerten voor basisschoolleerlingen. Het deze Prinses Christina Concours rijdtprijswinnaars door Nederland met de Classic Express. Aan boord Alvan meer dan 70.000concertzaal basisschoolleerlingen konden inconcerten de Classicvoor Express genieten van deze rijdende geven prijswinnaars basisschoolleerlingen. een klassiek concert. Met Kies je instrument, een gratis magazine voor achtjarigen, de Al meer dan 70.000 basisschoolleerlingen konden in de Classic Express genieten van website www.kiesjeinstrument.nl de online een muzieklessen op www.benniebriljant.nl een klassiek concert. Met Kies je en instrument, gratis magazine voor achtjarigen, de bereikt Prinses Christina Concours eensmuzieklessen tienduizendenopkinderen in het hele land. websitehet www.kiesjeinstrument.nl en denog online www.benniebriljant.nl
13
NATIONALE FINALE 2013 NATIONALE FINALE 2013
bereikt het Prinses Christina Concours nog eens tienduizenden kinderen in het hele land. Meer informatie is te vinden op www.christinaconcours.nl. Meer informatie is te vinden op www.christinaconcours.nl.
Enkele juryleden
Optredens door oud-prijswinnaars
trio42
Als de jury tijdens een regionale finale in beraad gaat, kan het publiek genieten van optredens door oudprijswinnaars van het Prinses Christina Concours. Vaak zijn dit ensembles die hard aan de weg timmeren in het professionele muziekleven. Velen doen dat door zich te presenteren op een vernieuwende manier, waarbij zij de kwalitatieve muzikale uitvoering combineren met theaterelementen en een levendige presentatie. Met het programmeren van ensembles waarin oud-prijswinnaars van het concours spelen, willen wij jonge ondernemende musici ondersteunen in hun muzikale carrière. Door de optredens tijdens de concoursen krijgen ze de kans om in belangrijke concertzalen te spelen. Hierbij krijgen ze veel exposure bij publiek en professionals van de muziekwereld.
trio42 wordt gevormd door Remy van Kesteren (harp), Merel Vercammen (viool) en Christiaan van der Weij (saxofoon). Vol passie geven zij op harp, viool en saxofoon de muziek een nieuwe impuls in veelzijdige en fantasierijke programma’s. De drie musici wonnen op jonge leeftijd al belangrijke (inter)nationale prijzen, onder andere op het Prinses Christina Concours. Zij vonden elkaar in een zoektocht naar repertoire voor deze onbekende, maar verrassend mooie samenstelling, die door hun enthousiaste presentatie voor een breed publiek toegankelijk is. Ze volgden masterclasses bij het Enesco Quartet en spelen op vele podia en festivals zoals het Internationaal Kamermuziek Festival van Janine Jansen, het Grachtenfestival, de NJO Muziekzomer, de Zeister Muziekdagen en Festival Classique. In het najaar van 2011 kwam hun debuut-cd Destination uit, deze ontving lovende recensies in onder andere Akkoord Magazine.
Tijdens de regionale finales in 2013 werden er optredens verzorgd door trio42, Het Kobra Ensemble en Marimbaduo Houdijk-Lormans.
trio42
14
Het Kobra Ensemble
pyChaos, het Grachtenfestival en de Museumn8. Ook de grote Nederlandse podia als het Concertgebouw, het Muziekgebouw aan ‘t IJ en de Doelen zijn Kobra niet vreemd. Het ensemble was op televisie te zien in programma’s als Vrije Geluiden en NTR Podium.
Het Kobra Ensemble bestaat uit Ingrid Doude van Troostwijk, Sterre Konijn, Lea Klarenbeek, Lonneke Kegels, Wies Goedhart en Nora Fischer. Sinds het ontstaan in 2010 heeft het ensemble een geheel eigen stijl ontwikkeld, die zich kenmerkt door een veelzijdige muzikaliteit en een levendige podiumpresentatie. Met een mix van vroege en hedendaagse klassieke werken, volksmelodieën en close harmony, maar ook met humor en bloedserieuze schoonheid, blaast Kobra het stof van de kamermuziek. De zangeressen van Kobra leerden elkaar kennen in het Nationaal Kinder- en Jeugdkoor. Hoewel zij hun basis hebben in de klassieke muziek, hebben ze zich tijdens hun opleidingen bekwaamd in verschillende muzikale genres. Dit is terug te horen in de uiteenlopende muziek- en zangstijlen die in de optredens voorbijkomen. Kobra weet met spontane en levendige concerten een breed publiek te bereiken en te verrassen door op verschillende podia, evenementen en festivals op te treden, zowel verwacht als onverwacht. Zo was het ensemble te gast bij onder meer de Nacht van de Filosofie, Hap-
Marimbaduo Houdijk-Lormans Vincent Houdijk en Ramon Lormans vormen al een duo sinds het begin van hun carrières in 2002. Vincent studeerde klassiek slagwerk en later jazzvibrafoon, Ramon studeerde klassiek slagwerk en specialiseerde zich op marimba. Nadat zij in 2005 hun eigen paden gingen bewandelen, zijn zij sinds kort weer als duo actief. Zij verzorgden optredens tijdens de Cultuurmarkt van Vlaanderen in Antwerpen, bij diverse klassieke muziekseries en in het voorprogramma van de befaamde Terry Bozzio. Op het repertoire van Marimbaduo Houdijk-Lormans staan traditionele composities voor marimba, maar ook gearrangeerde orkestwerken en lichte muziek met improvisatie-elementen.
Componist Eva Beunk (l.) met familie
15
Prinses Christina Compositie Concours In 2013 vond weer het tweejaarlijkse Prinses Christina Compositie Concours plaats. De opzet van dit concours was in sommige opzichten anders dan in voorgaande edities, met als doel het steeds beter opsporen en begeleiden van jonge getalenteerde componisten. Er werd intensief samengewerkt met docenten compositie van jong talent-afdelingen van een aantal conservatoria. Het compositieconcours werd ingebed in het Prinses Christina Concours in Haarlem en in het programma van de Dag van de Genomineerden om zo veel mogelijk publiek te interesseren voor de nieuwe composities. Deelnemers konden een compositie insturen voor een vrije bezetting of voor de bezetting van Trio Burlesco (piano, cello en klarinet), bestaande uit oudprijswinnaars van het Prinses Christina Concours. De selecties vonden plaats op zaterdag 9 februari in Haarlem. Daar werden alle composities gespeeld, met Trio Burlesco de hele dag ´in residence´. Alle deelnemers kregen de kans om uitgebreid feedback te krijgen van de juryleden. De publieke belangstelling was groot. De deelnemers die werden geselecteerd voor de finale kregen tussen de selecties en de finale een begeleidingstraject aangeboden door het Prinses Christina Concours in de vorm van lessen, masterclasses of praktische hulp bij de uitvoering van hun compositie. De finale vond plaats op zaterdag 6 april tijdens de Dag van de Genomineerden, de landelijke halve finale van het Prinses Christina Concours in Den Haag. Er deden 21 deelnemers mee aan het Prinses Christina Compositie Concours; 6 van hen werden geselecteerd voor de finale. Het niveau was opvallend hoog en wij kregen positieve reacties van de deelnemers.
Componist Lotte Grotholt
“
“Voor mij was het tussentraject echt een heel belangrijke aanvulling op het concours. Het is voor mij heel inspirerend en stimulerend geweest om dat te doen. Het heeft me aan het denken gezet over hoe verder te gaan in de toekomst met componeren.” Iris Tjoonk, finalist Prinses Christina Compositie Concours 2013
“Ik vond het heel leuk om mee te doen met het Prinses Christina Compositie Concours. Ik vond het fijn dat er een ensemble was waarvoor ik kon schrijven (zeker voor zo’n mooi ensemble!) en ik vond het traject tussen de voorronde en de finale heel leerzaam. Het was een mooie manier om bij iemand les te nemen waarbij je later misschien wil gaan studeren. Van de drie lessen die ik van Wim Henderickx heb gehad, heb ik veel geleerd!” Matthias As, finalist Prinses Christina Compositie Concours 2013
16
Jury
- Het bijwonen van een repetitie en concert op 11 mei 2013 van de wereldpremière van het Pianoconcert van Alexander Raskatov door het Residentie Orkest en een gesprek na afloop met de dirigent van dit orkest; - De Donemus Prijs (€ 100,- aan bladmuziek, uit te zoeken in de webshop van Donemus); - De Publieksprijs, toegekend door het publiek (een les bij een Nederlandse componist naar eigen keuze).
De jury van het compositieconcours bestond uit componisten die affiniteit hebben met jong compositietalent en de ontwikkeling ervan: Hans Koolmees, Roel van Oosten, Robin de Raaff en Marion von Tilzer.
Prijzen Aan vier deelnemers van het Prinses Christina Compositie Concours die zich bijzonder hebben onderscheiden tijdens de selecties werd een Aanmoedigingsprijs toegekend. Zij wonnen concertkaarten voor de première van het Celloconcert van Robin de Raaff op 16 mei 2013, aangeboden door het Rotterdams Philharmonisch Orkest. In de aanloop naar de finale van het Prinses Christina Compositie Concours mochten de acht finalisten een begeleidingstraject volgen. Dit persoonlijke traject was bedoeld om de compositie of de uitvoering van de compositie verder te verbeteren. Finalisten kregen van de juryleden advies en tips over mogelijke begeleiding in dit traject. Zo konden finalisten bijvoorbeeld een aantal lessen volgen bij een componist naar keuze. Bij het toekennen van de prijzen aan de finalisten was het streven erop gericht deze, waar mogelijk, een stimulerend en pedagogisch karakter te geven. De finalisten konden de volgende prijzen winnen: - De Cultuurprijs (een culturele activiteit met alle eerste prijswinnaars van het klassieke concours 2013 in de categorieën 2 en 3); - Vrijkaarten voor concerten tijdens het festival November Music: het belangrijkste internationale festival voor actuele muziek in Nederland; - Abonnementen voor een concertserie van moderne muziek in het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam;
In bijlage III staat een compleet overzicht van alle uitgereikte prijzen in 2013.
Prinses Christina Junior Concours In januari en februari 2013 vond de afronding plaats van het Prinses Christina Junior Concours 2012-2013 voor kinderen tot en met 11 jaar. Voor deze tweede editie van ons online concours ontvingen wij 234 filmpjes van 260 deelnemers, een succesvolle voortzetting van het eerste Prinses Christina Junior Concours waarvoor wij 180 filmpjes ontvingen. Met het online concours willen we kinderen stimuleren om door te gaan met muziek maken en het jongste muziektalent een virtueel podium te bieden. De filmpjes op www.juniorconcours.nl kunnen door iedereen worden bekeken. Bezoekers van de website kunnen reageren op de filmpjes (het Prinses Christina Concours ziet toe op de geschiktheid van de reacties en plaatst ze vervolgens online). Dit levert hartverwarmende berichten op.
Deelnemers Prinses Christina Junior Concours in Het Scheepvaartmuseum
17
Jury
Prijsuitreiking in Het Scheepvaartmuseum
De jury van het Prinses Christina Junior Concours bestond uit oud-prijswinnaars van het Prinses Christina Concours die inmiddels een indrukwekkende carrière doormaken. Om de 234 filmpjes te kunnen beoordelen met de breedst mogelijke expertise werd een jury samengesteld bestaande uit: Christiaan Kuyvenhoven (piano), Daria van den Bercken (piano), Lisa Jacobs (viool), Izhar Elias (gitaar), Nora Fischer (zang) en Fleur Bouwer (klarinet), aangevuld met Mark Vondenhoff, directeur van het Prinses Christina Concours.
Op zaterdag 16 februari 2013 vond de prijsuitreiking van het Prinses Christina Junior Concours 2012-2013 plaats in Het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. Alle 234 deelnemers van het Prinses Christina Junior Concours werden uitgenodigd voor een leuk dagje in Het Scheepvaartmuseum, als dank voor hun filmpje en als stimulans om door te gaan met muziek maken. Alle deelnemers ontvingen een certificaat van deelname om hun bijzondere prestatie nog eens te markeren. Ook konden deelnemers elkaar ontmoeten en een mooi concert bijwonen in de Classic Express die speciaal bij Het Scheepvaartmuseum stond geparkeerd.
Prijzen Vervolg
Deelnemers aan het Prinses Christina Junior Concours maakten kans op mooie prijzen. Eervolle Vermeldingen kregen cd’s van pianiste Daria van den Bercken of van gitarist Izhar Elias. Finalisten konden de volgende prijzen winnen: - De Classic Express Prijs (een dag lang de Classic Express voor de deur en ze mochten een concert geven in de Classic Express voor eigen publiek; - De Concert in de Classic Express Prijs: een optreden in de Classic Express; - Concertkaarten voor concerten van violiste Lisa Jacobs of van pianiste Daria van den Bercken; - Vrijkaarten voor het Spoorwegmuseum in Utrecht, Madurodam in Den Haag, voor Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement in Utrecht en voor het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid in Hilversum.
De succesvolle tweede editie was voor ons de aanleiding om in het najaar van 2013 het Prinses Christina Junior Concours 2013-2014 te organiseren. Naar aanleiding van een enquête onder deelnemers (en hun ouders) en onze eigen ervaringen vonden er in 2013 werkzaamheden plaats om het format van het online concours verder te optimaliseren. Zo werd het prijzenaanbod onder de loep genomen, de regels, de juryprocedures en de opzet van de prijsuitreiking. Ook werd er geïnvesteerd om de website www.juniorconcours.nl, de spil van het concours, te optimaliseren.
Mayte Levenbach
In bijlage III staat een compleet overzicht van alle uitgereikte prijzen in 2013.
Jamie Bao
18
Tuur Segers
Ondersteuning jong muziektalent
Sommige prijswinnaars konden aanwezig zijn bij zomercursussen en festivals in binnen- en buitenland. Dit was mede mogelijk dankzij bijdragen die werden verleend voor studiebeurzen. Sommige sponsors gaven prijzen in de vorm van studiebeurzen waarmee een aantal prijswinnaars gesteund werd om verder te gaan met hun studie.
Wij merken dat ondersteuning van talent, met name waar het gaat om schoolgaande kinderen, slecht geregeld is in Nederland. Niet alleen overheden schieten tekort, ook de meeste fondsen hebben – op basis van hun statuten – weinig middelen ter beschikking om jonge mensen waar nodig verder te helpen. Wij zoeken constant naar mogelijkheden van samenwerking om deze activiteiten te kunnen laten groeien.
Nazorg Dankzij de beschikbare kennis en het netwerk is het vaak mogelijk op tal van terreinen nuttige adviezen te geven. Dit gebeurt zeer regelmatig en gaat vaak in samenwerking met onder anderen docenten aan de jong talentafdelingen van conservatoria. Prijswinnaars die daar behoefte aan hadden, werden gesteund en geadviseerd bij het zoeken naar een geschikt muziekinstrument. Daarbij werd vaak hulp geboden bij het vinden van fondsen. Soms krijgt het Prinses Christina Concours giften in de vorm van muziekinstrumenten. In het algemeen worden deze instrumenten doorgegeven aan het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds, dat beter geoutilleerd is om het beheer te verzorgen. Het schrijven van aanbevelingsbrieven is ook een onderdeel van de nazorgactiviteiten. Er werden aanbevelingsbrieven geschreven voor tal van prijswinnaars om ze een steuntje in de rug te geven.
Prijzen Deelnemers aan de concoursen maken kans op mooie prijzen, zoals optredens, workshops en cursussen. Bij het toekennen van deze prijzen wordt zorgvuldig gekeken naar de ontwikkelingsfase van de prijswinnaar. Na het concours is er altijd goed overleg met de prijswinnaars over de manier waarop zij hun prijzen willen gaan verzilveren en adviseren wij winnaars bij het vinden van bijvoorbeeld een geschikte masterclassdocent of cursus. Tijdens de concoursen in 2013 werden weer veel masterclasses toegekend in de vorm van prijzen. Veel van deze prijzen zijn in 2013 al verzilverd door de winnaars en ook de komende jaren zullen prijswinnaars hun masterclassprijzen nog gaan verzilveren. De afhandeling van masterclassprijzen van de afgelopen jaren liep ook in het jaar 2013 door.
19
Advies en bemiddeling Advisering en begeleiding van de prijswinnaars gebeurt ook veelal informeel en tijdens andere werkzaamheden, zoals bijvoorbeeld tijdens contacten over een concert waar een prijswinnaar voor gevraagd wordt. Al deze werkzaamheden zijn dus moeilijk te kwantificeren, maar om een idee te geven volgt hieronder een overzicht met enkele voorbeelden van prijswinnaars die het afgelopen jaar zijn geholpen. - Jochem le Cointre (piano jazz, prijswinnaar in 2006, 2008 en 2010) kreeg een bijdrage voor zijn studie aan de Manhattan School of Music in New York. - Danielle Daoukayeva (viool, prijswinnaar in 2012) kon een zomercursus volgen in Oostenrijk. - Hawijch Elders (viool, prijswinnaar in 2013) heeft dankzij de prijzen die zij won tijdens het concours in Rotterdam en tijdens de Nationale Finale in 2013 de cursus New Virtuosi in Italië kunnen volgen in 2013. - Irene Enzlin (cello, prijswinnaar 2011) kon dankzij haar prijzengeld een cursus volgen in Italië in 2013. - Theodoor Heyning (cello, prijswinnnaar in 2013) kon n.a.v. zijn gewonnen masterclassprijs van 2013 lessen volgen bij cellist Floris Mijnders. - Blokfluitiste Lucie Horsch (prijswinnaar in 2012) kon in 2013 lessen volgen bij Walter van Hauwe. - Jorian van Nee (prijswinnaar in 2013) kon in 2013 lessen volgen bij pianist Ronald Brautigam. - Manuel Sanguino (piano en saxofoon, prijswinnaar 2012) kon in 2013 lessen volgen bij Mila Baslawskaya (piano). - Sophiko Simsive (piano, prijswinnaar in 2008) kreeg een jarenlange financiële ondersteuning waarmee zij verschillende cursussen en masterclasses in binnen- en buitenland kon volgen. - Renske Wijma (hoorn, prijswinnaar in 2002) werd geholpen bij de aankoop van haar nieuwe hoorn - Floris Willem (viool, prijswinnaar in 2012) kon dankzij de KPMG Persprijs concerten bezoeken in Wenen. - Joost Willemze (harp, prijswinnaar in 2012) kon met zijn prijzengeld een cursus volgen in Nice en in Spanje. - Zhenja Zheng (piano, prijswinnaar in 2010) kon dankzij haar prijzengeld een cursus volgen op Rhodos in 2013.
Remy van Kesteren
“
Het Prinses Christina Concours is geen 110 meter horden, maar het begin van verdere ontwikkeling; het begin van een reis. Daarom worden deelnemers en prijswinnaars begeleid en daarom organiseert het Prinses Christina Concours talloze concerten zodat prijswinnaars ervaring kunnen opdoen. Remy van Kesteren, harp
I would like to thank the Prinses Christina Concours for all the help and giving me opportunities. I wish every participant of Prinses Christina Concours will have a wonderful journey and beautiful teenage years, just like what I have experienced since winning my prize in 2008. Sophiko Simsive, piano
Ik wil u nogmaals hartelijk danken voor uw steun voor het volgen van deze masterclasses. Zij hebben mij een enorme drive en vooruitzicht gegeven. Het zien van een andere structuur van lesgeven en krijgen heeft mij ontzettend goed gedaan en ik weet zeker dat ik hierdoor grote vooruitgang zal boeken. Daniëlle Daoukayeva, viool
20
Joost Willemze
Onderzoek talentontwikkeling - Door mijn deelname aan het Prinses Christina Concours heb ik, met name door veel concerten, de kans gekregen om vaker voor publiek te spelen en me daardoor goed te kunnen ontwikkelen. - Het gaf me zelfvertrouwen, en een beloning, voor hard werken. Het gaf me een doel om naartoe te werken. - Het Prinses Christina Concours heeft mij in eerste instantie laten beleven hoe het is om ergens naartoe te werken, het concours zelf. Daarnaast hoe het is om voor een grote zaal te staan, om beoordeeld te worden. Kortom, de kneepjes van het vak! Ook de begeleiding na afloop van het concours is fantastisch. Ze geven je de kans om concerten te geven, bijv. in hun Classic Express. - Heel veel mogelijkheden. Vooral veel mogelijkheden om op te treden en podiumervaring op te doen. Ook heb ik mooie prijzen gewonnen en daarnaast leer je en doe je nieuwe contacten op. Kortom de waarde was erg groot. - Het is moeilijk in woorden te vatten hoeveel mogelijkheden het Prinses Christina Concours me heeft gegeven. Allereerst geeft het Christina Concours je fantastische mogelijkheden om op te treden in het hele land, zelfs radio en tv zijn hier aan te pas gekomen. Daarnaast heb ik via het Christina Concours veel leuke contacten opgedaan met mensen van mijn eigen leeftijd die ook allemaal een passie hebben voor muziek. Dit concours heeft dus erg veel voor mij betekend!
De afgelopen jaren werkte het Prinses Christina Concours mee aan een onderzoek naar de effecten van deelname aan projecten gericht op talentontwikkeling in de kunsten, in opdracht van het Fonds voor Cultuurparticipatie, de provincie Drenthe en enkele grote Nederlandse gemeenten. Het onderzoek werd uitgevoerd door Bureau ART, dat tientallen prijswinnaars van het Prinses Christina Concours benaderde uit het hele land. De onderzoeksresultaten werden in het voorjaar van 2013 met ons gedeeld. Hier benoemen we enkele hoogtepunten uit het onderzoek. De meeste prijswinnaars (meer dan 80%) vinden dat het Prinses Christina Concours positief heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van hun talent. Voorts zegt een groot deel van de prijswinnaars (opnieuw meer dan 80%) veel te hebben geleerd van deelname aan het concours en meer zelfvertrouwen te hebben gekregen. Ze noemen de sociale contacten die ze via het Prinses Christina Concours hebben opgedaan en de mogelijkheden om zich verder te ontwikkelen. Zo’n 70% van de prijswinnaars geeft aan na deelname aan het Prinses Christina Concours meer tijd aan muziek te besteden dan voorheen. Het grootste deel hiervan ziet een relatie met de concoursdeelname. De deelnemers aan het onderzoek werd gevraagd in eigen woorden aan te geven wat de waarde van het Prinses Christina Concours voor hen is (geweest). Een selectie van de uitspraken.
21
Concerten
Concerten voor kinderen in de Classic Express In 2013 werden in de Classic Express 443 concerten gegeven in Nederland en daarnaast 36 in Zwitserland. Dit leverde voor de prijswinnaars ruim 1400 podiumbeurten op. In 2013 konden 109 prijswinnaars optreden in de Classic Express. Sinds de start van de Classic Express in 2007 werden er ongeveer 2500 concerten gegeven in de rijdende concertzaal. Deze concerten vinden plaats op alle mogelijke locaties voor basisscholen, verspreid over het hele land. Doelgroep: kinderen van 6 tot 10 jaar. De concerten worden georganiseerd in nauwe samenwerking met muziekscholen. De muziekschool verzorgt ook de voorbereiding en een vervolgactiviteit. In 2013 zijn ongeveer 138 concerten gegeven voor kinderen uit het speciaal onderwijs of instellingen voor kinderen met een beperking. Er zijn inmiddels 20 goed getrainde presentatoren. Resultaten worden gemonitord. De reacties op de concerten in de Classic Express zijn unaniem positief.
Het Prinses Christina Concours organiseert concerten in binnen- en buitenland om jong muziektalent podiumervaring te bieden. De meeste concerten georganiseerd door het Prinses Christina Concours zijn opgebouwd uit optredens van meerdere prijswinnaars. Daarom spreken wij in dit verband liever van podiumbeurten dan van concerten. Bij de programmering van de concerten en de keuze van prijswinnaars streven wij ernaar om iedereen een kans te geven, maar ook om het grootste talent extra aandacht te geven. Bij de bepaling van het aantal podiumbeurten en het soort podium wordt rekening gehouden met het artistieke niveau en de pedagogische aspecten ten aanzien van de prijswinnaars. Waar nodig houden wij contact met docenten en opleidingsinstituten om te komen tot een optimale afstemming op datgene wat pedagogisch het meest gewenst is. Met onze concerten leveren wij een flink aandeel in met name het kamermuziekaanbod in Nederland. Wij merken dat de laatste jaren er een toenemende vraag is naar concerten door onze prijswinnaars. Hierdoor zijn wij in staat ook buiten de reguliere podia tal van concerten te (doen) organiseren. Hieronder volgt een overzicht van concerten per categorie.
Concertseries Lunchconcertserie Nieuwe Kerk Den Haag De lunchconcertserie in de Nieuwe Kerk in Den Haag werd voortgezet. In het verslagjaar werden 24 concerten gegeven. Het gemiddelde bezoekersaantal per concert lag rond de 300. De concerten duren maximaal 45 minuten en zijn daardoor overzichtelijk voor de jonge musici. De serie werd mede mogelijk gemaakt door het door het Prins Bernhard Cultuurfonds Zuid-Holland beheerde ‘Hagana Juventus Musica Fonds’, de Stichting Sanssouci en door Fonds 1818 tot nut van het algemeen.
Concerten in Nederland Het afgelopen jaar heeft het Prinses Christina Concours ongeveer 500 podiumbeurten in Nederland verzorgd, tijdens ongeveer 165 concerten. Dit is exclusief de concerten in de Classic Express, waar nog eens 1400 podiumbeurten voor prijswinnaars worden georganiseerd. In totaal organiseert het Prinses Christina Concours een kleine 2000 podiumbeurten per jaar.
Jong publiek in de Classic Express
22
Florian Verweij
Concertserie ‘Jong voor Oud Zuid-Holland’
Jaarlijkse concerten
De omvangrijke serie concerten onder de titel ‘Jong voor Oud’ in verzorgingshuizen in het hele land hebben wij, om zowel financiële als organisatorische redenen (capaciteit), vanaf 2008 ingeperkt tot een serie in de provincie Zuid-Holland. In 2013 werden er in Zuid-Holland in deze concertserie 8 concerten georganiseerd, financieel mogelijk gemaakt door het Fonds Sluyterman van Loo.
Jaarlijks mag het Prinses Christina Concours concerten organiseren in het kader van concertseries of bijzondere evenementen in heel Nederland. Het concert door de jonge prijswinnaars is inmiddels voor veel organisaties een traditie geworden. Een aantal voorbeelden: - Voorschoten, Dorpskerk - Theater de Meenthe, Paasloo/Steenwijk - Kasteelconcerten Heeswijk - Prinsjesdagontbijt Wassenaar - Concertserie Westvest 90, Schiedam - Haastrechtse Kring - Stichting Classic Concerts Zandvoort - Muziekkamer Assen - Koetshuis Kasteel Keukenhof - Stichting Kunst in de Kerk, De Lier - PINC - Uitreiking van de Christiaan Huygens Wetenschapsprijs
Concertseries in Capelle aan den IJssel Voor het negende jaar werden er 5 lunchconcerten voor volwassenen en 5 kinderconcerten gegeven in het Isala Theater in Capelle aan den IJssel. In de Dorpskerk in Capelle aan den IJssel werden in 2013 voor het elfde jaar 2 concerten gegeven.
Kleine concertseries Op verschillende plaatsen werden kleine concertseries georganiseerd, vaak in samenwerking met lokale organisaties. In het Oude Slot in Heemstede werden 4 koffieconcerten georganiseerd. In Eerbeek werden 3 koffieconcerten georganiseerd in samenwerking met Podium Palisium. In de Arkezaal van Muziekcentrum Enschede werden 4 lunchconcerten georganiseerd. In Domani in Venlo werden 2 concerten georganiseerd. In Haarlem werd in het Provinciehuis Noord-Holland 1 concert georganiseerd, ook in Sociëteit ‘Vereeniging’ werd 1 concert georganiseerd en in de Nieuwe Kerk in Haarlem werden 2 concerten georganiseerd. Dit is een succesvol vervolg op de jaarlijkse concerten die wij organiseerden in het Provinciehuis Noord-Holland.
Concerten op aanvraag In 2013 organiseerden wij ongeveer 80 concerten op aanvraag van stichtingen, bedrijven en particulieren. Qua locatie, invulling en duur waren deze concerten zeer divers. Er werden onder andere concerten gegeven op de volgende locaties: - Concertgebouw, Amsterdam (Grote en Kleine zaal) - Ahoy, Rotterdam - Burgers Zoo, Arnhem - Openlucht Museum, Arnhem - Muziekcentrum, Enschede - Schouwburg, Almere - De Oosterpoort, Groningen - Philharmonie, Haarlem - Het Spaansche Hof, Den Haag - Theater aan het Spui, Den Haag - Kasteel De Wittenburg, Wassenaar
Ana Termeulen
23
boven: Jorian van Nee, onder: Ramon van Engelenhoven
Deze concerten voor sponsors, relaties en stichtingen werden gefinancierd door de aanvragers. Prijswinnaars ontvingen bijdragen in de studiekosten. Het Prinses Christina Concours ontving meestal een bescheiden kostenvergoeding. Het streven blijft om in ieder geval kostendekkend te werken met de concerten en in ieder geval enige marge te maken om jong talent verder te kunnen ondersteunen.
beschikbaar voor finalisten van het Prinses Christina Concours. Bij het toekennen van de prijzen houdt de jury rekening met de ontwikkeling en het niveau van de jonge prijswinnaar. Naar aanleiding van uitgereikte prijzen konden verschillende prijswinnaars het afgelopen jaar bijzondere podiumervaring opdoen.
Concerten in series en zalen Prijswinnaars van het Prinses Christina Concours konden in 2013 optreden in gerenommeerde concertzalen als: - De Oosterpoort in Groningen - Vredenburg Leeuwenbergh in Utrecht - Stadsschouwburg De Harmonie in Leeuwarden - Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam
Deelname aan festivals Verschillende prijswinnaars waren te beluisteren op speciale podia tijdens verschillende festivals onder andere het Kamermuziekfestival Almere, het Grachtenfestival (Amsterdam), het Festival Klassiek op het Amstelveld (Amsterdam), de Uitmarkt (Amsterdam), het Calefax PAN Festival (Amsterdam), het Arnhems Midzomeravond Festival, het Uitfestival (Den Haag), Internationaal Kamermuziek Festival Den Haag, Summertime Festival (Den Haag), City Proms (Leeuwarden), de Dag van de Romantische Muziek (Rotterdam), het Internationaal Kamermuziekfestival Schiermonnikoog, het International Chamber Music Festival Wassenaar, Festival Midzomerzaan (Zaandam) en het Emmy Verhey Festival (Zaltbommel).
Concerten met professionele orkesten en ensembles Prijswinnaars kunnen in principe – mits daartoe gekwalificeerd – als solist optreden met professionele symfonieorkesten en kamerorkesten in vrijwel elke regio. Verschillende professionele orkesten en ensembles bieden prijzen in bij finales van het Prinses Christina Concours. Zo konden in 2013 onder andere de volgende concerten plaatsvinden. - Jorian van Nee (piano, prijswinnaar 2013) en Manuel Sanguino (saxofoon, prijswinnaar 2012) traden op met het Residentie Orkest. - Astrid den Daas (klarinet, prijswinnaar 2013) trad op als solist met het Rubens Quartet
Concertprijzen Het Prinses Christina Concours heeft uitstekende contacten met orkesten, ensembles, omroepen, zalen en organisators van concertseries in Nederland. Veel van die organisatie stellen jaarlijks een optreden
Astrid den Daas
24
Concerten in radioprogramma’s
- Laetitia Gerards (zang, prijswinnaar 2013) trad op als solist met het Nederlands Philharmonisch Orkest. - Deborah Witteveen (saxofoon, prijswinnaar 2013) trad op als solist met het Nederlands Symfonie orkest. - Ramon van Engelenhoven (piano, prijswinnaar 2013) trad op als solist met het Monward Consort. - Anne Brackman (dwarsfluit, prijswinnaar 2012) trad op als solist met Domestica Rotterdam. - Gerbrich Meijer (klarinet, prijswinnaar 2012) trad op als solist met het Nieuw Philharmonisch Orkest.
Het afgelopen jaar verzorgden prijswinnaars van het Prinses Christina Concours optredens in verschillende uitzendingen van het AVRO-programma Spiegelzaal op Radio 4.
Concerten in het buitenland Wij mogen jaarlijks een aantal concertreizen organiseren in het buitenland. Het Prinses Christina Concours is actief op dit gebied in samenwerking met Nederlandse ambassades en consulaten-generaal, die de mogelijkheid graag aangrijpen om nationaal talent van eigen bodem te laten horen. Dat gebeurt vaak op reguliere podia, maar ook bij speciale gelegenheden bij de Nederlandse ambassades over de hele wereld. Op verzoek van de verschillende diplomatieke posten treden prijswinnaars van het Prinses Christina Concours op in internationale festivals als vertegenwoordigers van Nederland. De kosten van buitenlandse activiteiten werden gedekt door onze ambassades en consulaten-generaal en diverse sponsors in Nederland.
Daarnaast kenden ook het Noord Nederlands Orkest, het Limburgs Symfonie Orkest en Sinfonia Rotterdam solo-optredens toe die op een later moment zullen worden uitgevoerd.
Concerten als solist met jeugdsymfonieorkesten Het Prinses Christina Concours onderhoudt goede relaties met het JeugdOrkest Nederland (JON), Symfonia Jong Twente, het Kennemer Jeugd Orkest, het Frysk Jeugd Orkest en het Viotta Jeugdorkest. Ook dit jaar traden prijswinnaars als solist op met deze orkesten. - Michel Xie (piano, prijswinnaar in 2012) trad op als solist met Symfonia Jong Twente. - Joost Willemze (harp, prijswinnaar in 2012) en Strijkkwartet Furioso (strijkkwartet, prijswinnaars in 2013) traden op als solist met het Viotta Jeugdorkest.
Voor de prijswinnaars is zo’n concertreis een kans om buitenlandse ervaring op te doen en om andere culturen te leren kennen. Vaak zien wij ook dat prijswinnaars tijdens deze reizen contacten leggen en onderhouden die later van belang kunnen zijn in hun eventuele carrière als musicus. Daar waar mogelijk, hebben de prijswinnaars in het betreffende land ook contact met leeftijdsgenoten die zich bezighouden met klassieke muziek.
Jacob van Eijk
25
29 juli 2013, Monte Argentario (Italië) Concert in het kader van het Festival CIMA 2013 (Concerti in Monte Argentario) op uitnodiging van Prinses Christina. Laetitia Gerards, sopraan Ramon van Engelenhoven, piano
23 februari 2013, Tunis (Tunesië) Concert in het kader van het Festival Jeunes Virtueuses à Ennejma Ezzahra, op uitnodiging van de Nederlandse Ambassade in Tunesië. Op 22 februari vond een ontmoeting plaats tussen onze prijswinnaars en studenten van het Institut Supérieur de Musique de Tunesie. Stefan de Wijs, saxofoon Daan Boertien, piano
19 tot 31 augustus 2013, Zwitserland Concerten in de Classic Express op uitnodiging van supermarktconcern Migros voor Zwitserse basisschoolleerlingen in Aadorf, Bischofszell, Langenthal, Spreitenbach, Solothurn en Wil. Jacob van Eijk, marimba Elsbet Remijn, piano Christiaan van der Weij, saxofoon Florian Verweij, piano
26 april tot 1 mei 2013, Buenos Aires (Argentinië) Concerten in het kader van festiviteiten rond de Troonswisseling op uitnodiging van de Nederlandse Ambassade in Argentinië. Laetitia Gerards, sopraan Maxime Gulikers, viool Joël Helmer, bajan Andrea Vasi, piano
14 tot 18 oktober 2013, Griekenland Concerten op uitnodiging van de Nederlandse Ambassade en de HEDA (Hellenic Dutch Association for Commerce and Industry) in Athene en Heraklion (Kreta). Astrid den Daas, klarinet Ramon van Engelenhoven, piano Raoul Steffani, bariton
28 april tot 8 mei 2013, Verenigde Staten en Canada Tournee Verenigde Staten (Los Angeles, San Francisco) en Canada (Vancouver), op uitnodiging van de Nederlandse Consulaten en de NAF (Netherland America Foundation), met sponsoring van KLM. Bijzonder aan deze tournee was dat er een nieuwe compositie werd uitgevoerd van Sebastiaan van Bavel voor sopraan, altviool en piano. Sebastiaan van Bavel, piano (klassiek en jazz) Elvire Beekhuizen, sopraan Lisa Eggen, altviool
17 november 2013, Zürich (Zwitserland) Concert op uitnodiging van het Nederlandse Consulaat. Sophia Thoma, piano (klassiek) Isobel Warmelink, viool Stefan Bos, piano jazz
Stefan Bos
26
Timo Tromp en Mattias Spee in de Classic Express
Educatie
op de scholen, inclusief een aantrekkelijke dvd en een cd van de compositie, is verbeterd. Niettemin achten wij een optimalisering van de nazorg door de muziekscholen noodzakelijk. In onze contacten met de muziekscholen gaven wij daar daarom extra aandacht aan, in de vorm van adviezen en aanmoediging. Een logische aanvulling vormde de derde editie van ons magazine Kies je instrument dat alle bezoekers na afloop gratis ontvingen. Bijzonder dit jaar was dat de Classic Express opnieuw Zwitserland aandeed, op uitnodiging van het Zwitserse supermarktconcern Migros. Er werden concerten gegeven voor Zwitserse scholen in Wil, Bischofszell, Aadorf, Spreitenbach, Langenthal en Solothurn.
In aanvulling op de hiervoor beschreven concoursen en ondersteuning jong talent is het Prinses Christina Concours een van de nationale aanbieders van educatieve projecten voor de basisschool.
Classic Express Onze rijdende concertzaal ging in 2013 voor het zevende seizoen op tour. De Classic Express is bij uitstek een project waarbij het mes aan twee kanten snijdt. Voor prijswinnaars van het Prinses Christina Concours is het een mooie ervaringsplaats om veel concerten te spelen en getraind te worden voor concerten voor specifieke doelgroepen. Aan de andere kant kunnen basisschoolleerlingen op een laagdrempelige manier in contact komen met klassieke muziek. De Classic Express komt dichtbij en er zijn weinig praktische belemmeringen voor scholen om de Classic Express te boeken. In 2013 bereikten we met de Classic Express ongeveer 12.620 basisschoolleerlingen in de leeftijd van 6 tot en met 10 jaar. We organiseerden 479 concerten voor het basisonderwijs (waaronder 138 concerten voor scholen in het speciaal onderwijs). Bij de planning van de concerten is zoveel als mogelijk ook rekening gehouden met de plaatsen die in de voorgaande seizoenen zijn bezocht. In bijlage IV is te vinden waar de Classic Express in 2013 is geweest. Er is nog steeds grote belangstelling voor de Classic Express, waardoor we niet altijd aan de vraag van (muziek-) scholen kunnen voldoen. Wij werken geregeld met wachtlijsten. Het interactieve karakter van de programma’s, mede door middel van de composities waaraan het jonge publiek actief deelneemt, blijkt onverminderd goed te werken. Het materiaal dat dient voor de voorbereiding
Speciale doelgroep: kinderen met een handicap In 2013 is wederom additioneel gebruik van de Classic Express gerealiseerd ten behoeve van kinderen met een beperking. Het programma is inmiddels zodanig aangepast dat het mogelijk is de capaciteit van de Classic Express intensiever dan tevoren te benutten. Deze 138 concerten zijn separaat, geheel privaat, gefinancierd. In samenspraak met de partners van deze concerten zijn we ook actief op het zoek naar ‘inclusieve’ concerten, concerten waarbij kinderen met en zonder handicap het concert en de activiteiten ter voorbereiding en na afloop gezamenlijk ervaren. In najaar 2013 zijn twee bijzondere instrumenten in de Classic Express geïnstalleerd: de Magic Flute en de Quintet. Deze instrumenten worden ingezet bij concerten voor zwaar gehandicapte kinderen. Het gaat dan om kinderen die dusdanig gehandicapt zijn dat ze geen traditionele instrumenten kunnen bespelen. Er zijn twee composities/begeleidingen uitgewerkt (een vraag-antwoord spel en een improvisatie) voor de Magic Flute en de Quintet, waardoor kinderen in de
27
indruk. Ook de omgeving, videobeelden en zitkussens worden zeer gewaardeerd. Over de compositie van Marlon Titre, waarbij de leerlingen samen met de musici muziek gaan maken door te stampen en te klappen, zijn de basisscholen zeer enthousiast; de leerlingen vinden het erg leuk om actief mee te doen. Harde cijfers over de hele linie zijn er niet over kinderen die naar aanleiding van het bezoek aan de Classic Express een instrument zijn gaan bespelen, maar wel veel indicaties dat kinderen voornemens zijn dit te gaan doen. Zo zijn er scholen die melden: `Alle kinderen willen nu op muziekles´ of ´15 kinderen aangemeld voor een proefles viool´. Uit de evaluaties vinden we overal melding van een verandering van houding ten opzichte van klassieke muziek: kinderen die voorafgaand aan het concert nog om het hardst roepen dat ze klassieke muziek haten of saai vinden, veranderen in de drie kwartier dat het concert duurt volledig van mening. Het merendeel van de muziekscholen organiseert een follow-up voor de scholen in de vorm van een instrumentenparade of proeflessen. Daarnaast gaan scholen aan de slag met bijvoorbeeld de muzieklessen van ons educatieproject Bennie Briljant (via het digibord), ze bezoeken muziekvoorstellingen of werken aan een muziekproject. Ook geven enkele scholen aan dat ze een schoolkoor of schoolorkestje gaan oprichten.
Classic Express meteen het plezier in het samenspelen kunnen ervaren. De eerste bevindingen zijn zeer positief.
Festivals De Classic Express staat geregeld op grote festivals om speciale programma’s te kunnen aanbieden voor kinderen. In 2013 waren dat festivals in Den Haag, Leeuwarden en Naaldwijk.
Evaluatie In 2013 zijn alle Classic Express concerten uitgebreid geëvalueerd. Alle betrokken partijen (basisscholen, scholen voor speciaal onderwijs, muziekscholen, musici en presentatoren) ontvingen evaluatieformulieren. Hieronder een korte samenvatting van de bevindingen.
Basisscholen Basisscholen ervaren het Classic Express project overwegend als zeer positief. We doen structureel navraag over de verschillende onderdelen van het project: dit betreft de voorbereidende les, het concert in de Classic Express, maar ook de follow-up (zowel in de klas als met de muziekschool). De voorbereidende les wordt meestal door de leerkracht in de klas verzorgd; bij een klein percentage wordt dit door een docent van de muziekschool of de vakleerkracht op school gedaan. Het lespakket wordt als prima en duidelijk beoordeeld. Over het concert in de Classic Express zijn de leerkrachten zeer enthousiast. Met name het feit dat in de Classic Express jonge prijswinnaars optreden die in leeftijd weinig verschillen met de leerlingen zien zij als een heel waardevolle component. Leerlingen worden totaal verrast door de muziek en zijn erg onder de
Speciaal Onderwijs Uit de evaluatieformulieren van het speciaal onderwijs blijkt dat de scholen over het algemeen heel tevreden zijn over het bezoek aan de Classic Express. De doelgroepen in het speciaal onderwijs lopen erg uiteen; dit vraagt een goede voorbereiding en steeds een andere benadering om goed aan te kunnen sluiten bij de beleving van de groep.
Hawijch Elders in de Classic Express
28
Leerling in de Classic Express
gepast instrument lenen en workshops volgen. Sinds het najaar van 2013 kunnen we door deze samenwerking ook aan gehandicapte kinderen die niet op de traditionele instrumenten terecht kunnen, een vorm van follow-up bieden.
Het reguliere voorbereidende materiaal is in het speciaal onderwijs grotendeels te gebruiken; op enkele punten moeten de leerkrachten aanpassingen doen om het optimaal in te kunnen zetten. De kinderen ervaren de voorbereidende les als positief. Voor deze groepen is het vaak extra belangrijk om alvast te weten wat ze kunnen verwachten. Het merendeel van de scholen is heel tevreden over het concert, het programma en de presentatie. De scholen geven ook aan dat de presentator en musici goed inspelen op de belevingswereld van de kinderen, waardoor de leerlingen bij het concert betrokken worden en er ook interactie plaatsvindt. De kleinschaligheid van de Classic Express concerten wordt zeer gewaardeerd. De ervaring is dat de muziek bij leerlingen uit het speciaal onderwijs directer en intenser binnenkomt dan bij kinderen uit het regulier onderwijs. Menigeen pinkt een traantje weg en vaak komen er hele spontane en bijzondere reacties uit de groepen. De meeste scholen ervaren het bezoek aan de Classic Express als heel prettig en zegt dat er vooral op dezelfde manier doorgegaan moet worden met de Classic Express. Ook besteedt het merendeel van de scholen minimaal een keer per week aandacht aan muziek in de klas; veel leerkrachten zijn naar aanleiding van het bezoek aan de Classic Express voornemens om meer te doen met muziek. Afgelopen periode hebben we steeds meer concerten voor speciaal onderwijs via de muziekscholen gerealiseerd; het gevolg is dat ook steeds meer leerlingen uit het speciaal onderwijs (het betreft dan met name de ‘lichtere’ groepen met leerproblemen, adhd, autisme) kunnen meedoen aan follow-up activiteiten door de muziekschool. Daarnaast hebben wij in 2013 contact gelegd met Ruud van der Wel van de Stichting My Breath My Music. Via deze stichting kunnen zwaar gehandicapte kinderen voor een laag bedrag een aan-
Muziekscholen Het overgrote deel van de muziekscholen is tevreden over de Classic Express, zo blijkt uit de evaluatie. De Classic Express sluit goed aan bij hun doelstelling om muziekonderwijs bij de scholen te brengen. Muziekscholen vragen dikwijls op herhaling de Classic Express terug om nog meer kinderen in hun verzorgingsgebied te bereiken. De concerten in de Classic Express worden door de meeste muziekscholen als goed beoordeeld. Leerlingen zijn vaak onder de indruk van de leeftijd van de jonge musici, die vaak maar een paar jaar ouder zijn dan zijzelf. Muziekscholen waarderen met name het programma, dat goed aansluit bij de doelgroep, en de interactieve component van het concert. Hierdoor raken de leerlingen betrokken bij het concert en geboeid door de muziek. Ook het feit dat zij heel dicht op het podium zitten, wordt heel goed ontvangen. De muziekschool verzorgt in veel gevallen een followup voor de leerlingen in de vorm van een instrumentenparade of een serie proeflessen, zodat enthousiast geworden kinderen de weg naar de muziekschool weten te vinden. Toch zien we in toenemende mate meer gevallen waarbij de follow-up niet gerealiseerd is; navraag leert dat dit een direct gevolg is van de forse bezuinigingen op cultuur. Steeds meer muziekscholen verdwijnen; in deze regio’s zoeken we daarom samenwerking met harmonieverenigingen (hieraan zijn dikwijls ook docenten verbonden) en collectieven van muziekdocenten, zodat kinderen de weg naar een muziekdocent weten te vinden.
29
Mattias Spee en Timo Tromp in de Classic Express
van de leerlingen spelen daarbij een belangrijke rol. Kinderen worden meegenomen naar een andere wereld en zeker voor een aantal is het de kennismaking met iets dat ze zelf ook willen: de ontdekking van een nieuwe hobby. Het coachen van jonge musici is voor presentatoren een belangrijk aspect. Ze zien de jonge, onervaren musici groeien tijdens de concerten. Hun verklaring: er is geen eerlijker publiek dan een publiek met kinderen; als je leert jezelf goed te presenteren op het podium voor kinderen, kun je het voor iedereen. Leren spreken in het openbaar, communiceren met je publiek, bewust nadenken over de muziek die je speelt en dat kunnen verwoorden: het zijn geweldige vaardigheden om te leren. Maar ook: je muzikale verhaal goed voor het voetlicht brengen, improviseren, flexibel en alert zijn, enthousiasme overbrengen. Deze essentiële vaardigheden neem je mooi mee de toekomst in!
Muziekscholen geven aan dat zij de indruk hebben dat leerlingen door het bezoek aan de Classic Express meer interesse hebben voor klassieke muziek; hoeveel meer is moeilijk te bepalen. Er zijn zeker signalen dat kinderen door het bezoek aan de Classic Express een muziekinstrument zijn gaan bespelen; maar ook dit is moeilijk meetbaar. Volgens het merendeel van betrokken muziekscholen draagt de Classic Express een belangrijke steen bij en kan het in ieder geval het eerste of laatste zetje zijn voor een kind om een muziekinstrument te gaan bespelen.
Presentatoren De presentatoren van de concerten in de Classic Express spelen een cruciale rol in het welslagen van het concert. Een presentator heeft de regie over het concert, zorgt voor de orde en veiligheid, gaat de interactie met de leerlingen aan, treedt zelf op als musicus en coacht jonge en onervaren musici. Vanuit het kantoor van het Prinses Christina Concours is er nauw contact met de ongeveer 20 presentatoren. Jaarlijks vindt een workshop plaats voor beginnende en gevorderde presentatoren, waarin verschillende aspecten van het presenteren worden uitgelicht en ervaringen worden uitgewisseld. Ook hebben we geregeld een evaluatiegesprek met de presentatoren. De presentatoren zijn zonder uitzondering enthousiast over de Classic Express. Ook presentatoren die al jarenlang aan de slag zijn, vinden het iedere dag weer een avontuur om te presenteren en de leerlingen te betoveren met muziek. Ieder concert is weer anders: hoe de kinderen reageren, welke reacties er uit de groep zullen komen. Voor de presentatoren is het een uitdaging om met het nieuwe team musici steeds weer een mooi, aansprekend concert neer te zetten, waardoor je de leerlingen kan meenemen in de muziek. Presentatoren vinden het inspirerend om een concert te geven in een omgeving die de leerlingen allemaal erg cool vinden. De Classic Express betekent volgens de presentatoren een unieke ervaring voor de leerlingen. Vaak is het de eerste kennismaking met klassieke muziek. Persoonlijke beleving en gevoelens
Musici Prijswinnaars van het Prinses Christina Concours ervaren de concerten als leerzaam. De kinderen zijn direct in hun reactie en geven daardoor eerlijker commentaar dan een volwassen publiek. Deze feedback op spel en presentatie wordt door prijswinnaars als zeer waardevol ervaren. Daarbij leren prijswinnaars in de Classic Express zich te concentreren, maar ook om te improviseren en spontaan te reageren op het publiek, bijvoorbeeld tijdens een concert voor een drukke klas of voor kinderen uit het speciaal onderwijs. Prijswinnaars leren in de Classic Express om te presenteren en om hun programma te introduceren. Het is voor prijswinnaars van het Prinses Christina Concours een groot pluspunt om iets van hun liefde voor klassieke muziek te kunnen overbrengen op jonge kinderen. In de ingevulde evaluaties komt meerdere keren naar voren dat men verbaasd is over hoe het beeld dat kinderen van klassieke muziek hebben (bij binnenkomst meestal negatief) tijdens het concert positief kan veranderen. De musici merken dan hoe belangrijk hun eigen rol is in hoe de kinderen klassieke muziek ervaren.
30
“
Een jongetje kwam na afloop van het concert
Ik vraag bijna altijd aan het begin of er
naar me toe en zei: Dit was de mooiste dag uit
kinderen zijn die zelf een instrument spelen.
mijn leven!
Eenmaal stak slecht 1 meisje uit de hele klas
Presentator Cathelijne Noorland, tijdens een
haar hand op (bijzaak, maar een meisje met
concert voor kinderen met autisme in 2013
hoofddoekje), zij bleek contrabas(!) te spelen. De rest van de klas wist van niets en zij kon
Na een concert voor special onderwijs
vol trots vertellen over haar instrument en
kwam een begeleidster bij mij. Een van haar
hobby.
leerlingen had al een aantal jaar therapie om
Presentator Cathelijne Noorland, evaluatie 2013
zijn gevoelens te kunnen uiten, maar tijdens het concert zag zij bij het jongetje dat er een
Eenmaal moest een meisje echt flink huilen,
paar tranen over zijn wangen rolden.
haar oma bleek vorige week overleden te zijn.
Presentator Christiaan van der Weij, evaluatie 2013
Ze werd superlief getroost door de rest van de klas. En zij gaf aan dat de muziek haar
Alle kinderen willen op muziekles, dus dat is
troostte!
in ieder geval bereikt ;-)
Presentator Cathelijne Noorland, evaluatie 2013
Directie OBS de Zandheuvel, Asperen,
Ik stel altijd de vraag of er ook vragen zijn voor
20 februari 2013
de muzikanten. Dan schieten er vingers in We gaven een concert in het speciaal
de lucht en geef ik iemand de beurt: “ik wil
onderwijs. Stoere oudere jongens en meisjes
graag zeggen dat ik het heel mooi vond. Nou
die liever Lange Frans luisteren zijn sceptisch
ja, supermooi, echt geweldig” (helemaal geen
over klassieke muziek. De stoerste van het stel
vraag dus...) en geef ik de volgde de beurt en
was het meest overtuigd hoe suf en ouderwets
die zegt: “Ik vond het nog mooier!”
klassieke muziek is. Totdat hij de klanken
Presentator Cathelijne Noorland, evaluatie 2013
van viool en piano hoort. Hij is zo geraakt en geëmotioneerd door de muziek en heeft
Een jongetje vertelde mij na afloop van het
nog nooit zoiets moois gehoord. Was heel
concert: “Mijn vader heeft heeeeeeel veeeeel
bijzonder!
platen en cd’s, maar deze muziek heeft hij
Presentator Lotte Pen, januari 2013
niet. Wat stom van ‘m, dit is pas mooi!” Presentator Cathelijne Noorland, evaluatie 2013
Prachtig hoe de kinderen zichzelf konden
‘verliezen’ in de muziek. Ik zag een kind helemaal wegzweven en ook een traantje biggelen. Basisschool Pius X, Oss, april 2013
31
Filmbeeld Bennie Briljant
Kies je instrument
Bennie Briljant
De afgelopen jaren ontwikkelde het Prinses Christina Concours meerdere edities van het magazine Kies je instrument, dat gratis werd verspreid op duizenden basisscholen. Met Kies je instrument wil het Prinses Christina Concours kinderen aanmoedigen muziek te maken. De magazines werden aangevuld met een lespakket. Deze lessen werden gratis meegeleverd en konden worden gebruikt op het digibord. Het is om financiële redenen in 2013 niet mogelijk geweest een nieuw magazine met lespakket uit te brengen. De website www.kiesjeinstrument.nl (met muzieknieuws, filmpjes, games, kleurplaten, informatie voor ouders over muzieklessen en lesmateriaal voor de basisscholen) wordt echter nog wel steeds goed bezocht. Blijkbaar voorziet Kies je instrument in een behoefte en daarom gaan wij in 2014 opnieuw op zoek naar financiële middelen om dit mooie project voort te zetten.
In 2010 lanceerde het Prinses Christina Concours de website www.benniebriljant.nl. Op de website staat een serie lesfilms waarin hoofdpersoon Bennie Briljant jonge kinderen stap voor stap muziek leert maken op slagwerkinstrumenten. Er zijn twee versies van de lessen ontwikkeld: voor gebruik op de digiborden op de basisschool en voor gebruik op de computer thuis. De lesfilms op de website zijn voor iedereen gratis toegankelijk. Met het project willen we muziek terugbrengen op de basisscholen en zoveel mogelijk kinderen samen muziek leren maken, thuis, op school of in de buitenschoolse opvang. Het project kent vooralsnog geen einde, scholen kunnen de gratis lesprogramma’s op www.benniebriljant.nl blijven gebruiken. Onderzoek wijst uit dat binnen de website met name de lesfilms voor het basisonderwijs nog steeds goed worden gekeken. In 2013 werden de lespagina’s op www.benniebriljant.nl op doordeweekse dagen honderden keren per dag bekeken. Aantallen variëren tussen de 300 en 600 bezoekers per dag. In het weekend wordt de site aanzienlijk minder bekeken. In totaal werden de pagina’s gezamenlijk 90.000 keer bekeken. Samen met diverse partners onderzoeken we momenteel of een vervolg aan het project Bennie Briljant kan worden gegeven.
Start Bennie Briljant
Jonge trompettist in magazine Kies je instrument
32
III FINANCIËN
uitgebreid met nieuwe ideeën. We werken aan extra materialen om partners te informeren. Daarbij bekijken we hoe we met voldoende aandacht voor al onze diverse partners een en ander toch ook werkbaar kunnen houden binnen de relatief kleine organisatie die het Prinses Christina Concours uiteindelijk is. Al onze inspanningen op het gebied van fundraising hebben helaas nog niet tot de gewenste resultaten geleid. We zijn ons er van bewust dat we hiervoor een langere adem nodig hebben en bepaald niet de enige partij zijn die een beroep doet op ‘de markt’.
In 2013 ontwikkelde het Prinses Christina Concours een visie op 2020: wat willen we in 2020 hebben bereikt en met welke financiële middelen kunnen we dat realiseren. Ook het Prinses Christina Concours voelt de gevolgen van de overheidsbezuinigingen op cultuur en de economische crisis. Daarom hebben wij het afgelopen jaar een traject opgezet om onze fundraising te intensiveren. Hierbij richten wij ons op bedrijfssponsors, fondsen, stichtingen en particuliere donateurs. Zo hebben we onder andere de sponsorproposities flink onder de loep genomen en
33
FINANCIËle samenvatting
2013 2012 BATEN publieksinkomsten
€ 186.210
€ 183.149
structurele subsidie rijksoverheid (FCP)
€ 167.500
€ 135.229
structurele subsidie gemeentes en provincies
€ 89.529 € 85.492
overige overheidssubsidies
€ 34.256
€ 47.131
sponsoring
€ 205.302
€ 231.364
fondsen/stichtingen/private middelen
€ 654.305
€ 825.919
totale baten € 1.337.102 € 1.508.284
LASTEN Beheerlasten - personeel
€ 206.808
€ 208.137
- materieel
€ 123.936
€ 96.173
- personeel
€ 486.007
€ 538.357
- materieel
€ 538.194
€ 726.257
€ 1.354.945
€ 1.568.924
€ -17.843
€ -60.640
saldo rentebaten en -lasten
€ 1.338
€ 6.029
saldo buitengewone baten en lasten
€ 1.567
€ 39.860
Activiteitenlasten
totale lasten saldo uit gewone bedrijfsvoering
exploitatieresultaat € -14.938 € -14.751 percentage eigen inkomsten
78%
34
82%
zoeken we ook welke alternatieven er zijn. We kijken kritisch naar ons uitgavenpatroon en naar de projecten die we organiseren. Met de doelstellingen van onze organisatie, de kansen die we realiseren voor jong muziektalent en het enthousiasme dat we overal om ons heen ontvangen zijn we er echter van overtuigd dat onze ambities met bijbehorende financiële doelstellingen voor de toekomst haalbaar zijn.
Het exploitatieresultaat in 2013 bedroeg EUR 14.938 negatief, waardoor het eigen vermogen afnam tot EUR 82.471. De totale lasten bedroegen in 2013 EUR 1.354.945, een daling van ruim 13% ten opzichte van 2012. De lagere totale kosten komen doordat er in 2013 geen jazzconcours plaatsvond (frequentie eens per twee jaar, alternerend met het compositieconcours) en er in 2012 diverse investeringen zijn gedaan, onder andere in de websites en ten behoeve van het nieuwe Prinses Christina Junior Concours. In 2013 is er, om budgettaire redenen, ook voor gekozen het jaarlijkse magazine Kies je instrument niet uit te brengen. De daling van de personeelskosten zijn grotendeels het gevolg van een tijdelijke uitbreiding van het personeel in 2012. Het bestuur van het Prinses Christina Concours heeft er in het voorjaar van 2012 voor gekozen om tijdelijk extra menskracht in te zetten voor publiciteit ten behoeve van de concoursen, het nieuwe Prinses Christina Junior Concours en fondsenwervende activiteiten.
Begunstigers In 2013 werkte het Prinses Christina Concours samen met circa 70 begunstigers die een financiële bijdrage leverden aan onze activiteiten in 2013. In bijlage I staat een overzicht van alle begunstigers. Hierbij zijn nog niet de vele partijen opgeteld die prijzen ter beschikking stelden tijdens de concoursen of anderszins de activiteiten van het Prinses Christina Concours ondersteunden. We zijn onze begunstigers zeer dankbaar! Vaak steunen ze ons al meerdere jaren en bezoeken ze onze concoursfinales en andere evenementen trouw. In de toekomst hopen we ook een beroep op ze te mogen doen om als ambassadeur van het Prinses Christina Concours de schare supporters te vergroten.
Wanneer men bovengenoemde factoren verdisconteert, kan gesteld worden dat de lasten in 2013 geen grote afwijkingen vertonen ten opzichte van 2012.
h tic
g en tin
12 ov erh ed en
€ 291.285
€ 654.305
€ 205.302
TOTAAL 69 € 1.150.892
35
edrijfssponsors 10 b
47 f ond se n /s
Hoewel we ons vooral inzetten om de komende jaren meer inkomsten te realiseren uit fundraising onder-
Stichting Vrienden van het Prinses Christina Concours
Fonds op Naam De Stichting Vrienden van het Prinses Christina Concours is in 2013 aangenaam verrast met de oprichting van een eerste Fonds op Naam, het Panfonds Prinses Christina Concours. Met de bijdragen uit dit fonds kan het Prinses Christina Concours extra concerten in de Classic Express realiseren voor kinderen met een handicap. De particuliere gevers die dit Fonds op Naam hebben gesticht danken wij in het bijzonder voor hun vertrouwen, hun support en hun enthousiasme. Gezamenlijk gaan we hier een mooie invulling aan geven! Wij zijn de Stichting Vrienden zeer erkentelijk voor het faciliteren van deze nieuwe donatievorm en zijn verheugd dat de Vrienden de mogelijkheden van andere vormen van schenken zullen uitwerken en faciliteren.
Het bestuur van de Stichting Vrienden van het Prinses Christina Concours is afgelopen jaar bij alle concoursen actief geweest om aanwezigen te interesseren een donatie te doen. Daardoor heeft de Stichting Vrienden ons ook in 2013 weer kunnen steunen om de projecten van het Prinses Christina Concours te realiseren. Zowel de Stichting Vrienden van het Prinses Christina Concours als de Stichting Prinses Christina Concours hebben vanaf 1 januari 2008 de ANBI status en vanaf 1 januari 2012 de status van Culturele ANBI. Dit houdt in dat natuurlijke personen giften aan deze stichting kunnen doen, die bij de inkomstenbelastingaangifte voor maximaal 125% aftrekbaar zijn.
36
Bijlage I Begunstigers
Stichting Gereformeerd of Burgerweeshuis, Haarlem Stichting Het Haarlemsche Muziekfonds, Haarlem Stichting John Kasander Stichting Madurodam Steunfonds, Den Haag Stichting Mundo Crastino Meliori, Aerdenhout Stichting Niemeijer Fonds, Rotterdam Stichting Nieuw Haersoltefonds, Den Haag Stichting Ritsema van Eck Fonds, Schiedam Stichting Sanssouci, Rotterdam Stichting Van der Linden Fonds Stichting Verzameling van Wijngaarden Boot, Rotterdam Stichting Vrienden Prinses Christina Concours, Den Haag Stichting VSB Fonds Utrecht Thurkow Fonds, Wassenaar Triodos Foundation Turing Foundation Van Leeuwen Van Lignac Stichting
In 2013 werd het Prinses Christina Concours door de volgende, bedrijven, fondsen/stichtingen en overheden ondersteund:
Bedrijven APG, Heerlen Arcadis Nederland BV, Amersfoort Deerns Nederland BV Evert Snel, Werkhoven Faber Halbertsma Groep, Tiel HVC, Alkmaar KLM Royal Dutch Airlines KPMG Accountants, Den Haag Linklaters, Amsterdam Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst, Amsterdam NS Hispeed Oranje-Nassau Groep, Amsterdam Taat en de Regt Zeeman textielSupers bv, Alphen a/d Rijn
Overheden Ministerie van OC&W/Fonds voor Cultuurparticipatie
Fondsen en stichtingen
Provincie
Van Cappellen Stichting, Rotterdam Deltaport Donatiefonds, Rotterdam Dr Hendrik Muller’s Vaderlandsch Fonds Erasmusstichting, Rotterdam Fonds voor Cultuurparticipatie, Utrecht Fonds 1818, Den Haag Fonds Sluyterman van Loo Frans Gijzelsstichting, een stichting van de Rotaryclub Heerlen Janivo Stichting, Utrecht J.C. Ruigrok Stichting, Haarlem J.K. Stichting, Vugt K.F. Hein Fonds, Utrecht M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting, Den Haag Mr August Fentener van Vlissingenfonds NSGK, Amsterdam Prins Bernhard Cultuurfonds, Amsterdam Prins Bernhard Cultuurfonds, Zuid-Holland SNS Reaal Fonds, Utrecht Stichting Bevordering van Volkskracht, Rotterdam Stichting Cultureel Programma Enschede Stichting Cultuurfonds van de Bank Nederlandse Gemeenten, Den Haag Stichting DOEN, Amsterdam Stichting De Weille Ogier, Washington Stichting Fondation Jordaan-van Heek, Enschede Stichting FSI, Geleen
Limburg Noord-Brabant/De Kunstbalie Noord-Holland Overijssel Zuid-Holland
Gemeente Den Haag Enschede Groningen Haarlem Maastricht Rotterdam
37
Bijlage II Samenwerkingspartners
Muziekkamer Assen Nederlands Philharmonisch Orkest Nederlands Symfonieorkest Nieuw Philharmonisch Orkest NJO: de Nederlandse Orkest- en Ensemble-Academie Noord Nederlands Orkest November Music Omroep MAX Openlucht Museum, Arnhem Oude Slot, Heemstede Philharmonie Haarlem PINC Podium Palisium, Eerbeek Prins Claus Conservatorium, Groningen Provincie Groningen Provincie Zuid-Holland Provinciehuis Noord-Holland Residentie Orkest Rotterdams Philharmonisch Orkest Rubens Quartet Schouwburg, Almere Sinfonia Rotterdam Sociëteit Vereeniging, Haarlem Spiero Muziek, Tilburg Stadsschouwburg De Harmonie, Leeuwarden Stichting Christiaan Huygens Prijs, Den Haag Stichting Classic Concerts Zandvoort Stichting Collegium Musicum Loppersum Stichting Gaudeamus Muziekweek Stichting Kamermuziek Warmond Stichting Kunst in de Kerk, De Lier Stichting Matty Niël Stichting Peter de Grote Festival Stichting Vrienden van Kamermuziek in de regio Arnhem Summertime Festival, Den Haag Symfonia Jong Twente Theater aan het Spui, Den Haag Theater De Meenthe, Paasloo/Steenwijk Trio Burlesco Uitfestival, Den Haag Uitmarkt, Amsterdam Valerius Ensemble Van der Heijde Bladmuziek, Rotterdam Vereniging Vrienden van het Concertgebouw en het Koninklijk Concertgebouworkest Vereniging Vrienden van het Noord Nederlands Orkest Viotta Jeugdorkest Den Haag Vredenburg, Utrecht Westvest 90, Schiedam
Ahoy, Rotterdam Arnhems Midzomeravond Festival ArtEZ Conservatorium, Enschede Avans Hogeschool ‘s-Hertogenbosch AVRO Burgers Zoo Calefax PAN Festival, Amsterdam City Proms, Leeuwarden Codarts, Rotterdams Conservatorium Concert- en Congresgebouw de Doelen, Rotterdam Conservatorium Maastricht Cultureel Centrum ‘De Egelantier’, Haarlem Dag van de Romantische Muziek, Rotterdam De Oosterpoort, Groningen Domani Venlo Domestica Rotterdam Donemus Dorpskerk, Capelle aan den Ijssel Dorpskerk, Voorschoten Emmy Verhey Festival, Zaltbommel Evert Snel, Werkhoven Festival Klassiek op het Amstelveld, Amsterdam Festival Midzomerzaan, Zaanstad Frysk Jeugd Orkest Grachtenfestival, Amsterdam Groningsche Muziekvereniging Haastrechtse Kring, Haastrecht Hart Haarlem Het Brabants Orkest Het Spaansche Hof, Den Haag Institute of Protocol The Hague Internationaal Kamermuziekfestival Den Haag Internationaal Kamermuziekfestival Schiermonnikoog International Chamber Music Festival, Wassenaar Isala Theater, Capelle aan den IJssel Kamermuziekfestival Almere Kasteel De Wittenburg, Wassenaar Kasteel Keukenhof, Lisse Kasteelconcerten Heeswijk Kennemer Jeugd Orkest, Haarlem Koninklijk Concertgebouw Koninklijk Concertgebouworkest Kumulus Centrum voor Kunsteducatie, Maastricht Limburgs Symfonie Orkest Magogo Kamerorkest Monward Consort Muziekcentrum De Toonzaal, Den Bosch Muziekcentrum Enschede Muziekcentrum Vredenburg Muziekgebouw aan ’t IJ, Amsterdam Muziekgebouw Eindhoven Muziekhandel Schumer, Enschede
38
Bijlage III Prijzen
Prijzen Prinses Christina Concours 2013
NJO Muziekzomer Prijs Een in overleg samen te stellen en uit te voeren programma binnen het festival NJO Muziekzomer Gelderland 2014. Deze prijs werd tijdens de Nationale Finale gewonnen door Laetitia Gerards (sopraan).
Classic Express Prijs Yang Yang Cai (piano) won tijdens de Nationale Finale een optreden in de Classic Express. Deze prijs werd aangeboden door Arcadis Nederland BV.
MAX Jong Talent Prijs Een concertopname en uitzending door Radio 4, aangeboden door Omroep MAX. Deze prijs werd tijdens de Nationale Finale toegekend aan Ramon van Engelenhoven (piano) en Astrid den Daas (klarinet).
Internationale Masterclass Prijs Deze prijs werd aangeboden door Linklaters en houdt in: Masterclasses bij een bekende musicus naar eigen keuze. Prijswinnaar tijdens de Nationale Finale was Florian Verweij (piano).
AVRO Spiegelzaal Prijs Een liveoptreden in het AVRO-radioprogramma ‘Spiegelzaal’ vanuit het Concertgebouw in Amsterdam werd tijdens de Nationale Finale toegekend aan: Jorian van Nee (piano), Yang Yang Cai (piano) en Ellen Peters (blokfluit).
Oranje-Nassau Groep Prijs Ramon van Engelenhoven (piano) won tijdens de Nationale Finale de Oranje-Nassau Groep Prijs: Bezoek aan een buitenlandse zomercursus (inclusief reis en verblijf). Deze prijs werd aangeboden door de OranjeNassau Groep.
Persoonlijke Presentatie Prijs Alle negen nationale finalisten wonnen de Persoonlijke Presentatie Prijs. Zij kregen een masterclass in internationaal protocol, etiquette en non-verbale communicatie. De prijs werd aangeboden door het Institute of Protocol The Hague.
KPMG Pers Prijs Jorian van Nee (piano) won tijdens de Nationale Finale de KPMG Pers Prijs: Bezoek aan een of twee concerten van het idool van de winnaar in een Europese stad (inclusief reis en verblijf). Deze prijs werd aangeboden door KPMG en toegekend door vertegenwoordigers van de pers.
Solistische optredens met professionele (symfonie) orkesten Jorian van Nee (piano) won zowel een solistisch optreden met het Residentie Orkest als met Sinfonia Rotterdam. Een solistisch optreden met het Nederlands Philharmonisch Orkest werd toegekend aan zangeres Laetitia Gerards. Tuur Segers (gitaar) mocht optreden met het Magogo Kamerorkest en Deborah Witteveen (altsaxofoon) won een optreden met het Nederlands Symfonieorkest. Theodoor Heyning (cello) won een solistisch optreden met het Noord Nederlands Orkest en Oxana Thijssen (harp) won een solistisch optreden met het Limburgs Symfonie Orkest (nu philharmonie zuidnederland). Een optreden met het Nieuw Philharmonisch Orkest werd toegekend Marieke Kosters (viool). Maxime Gulikers (viool) mocht optreden met Domestica Rotterdam.
Ruud van der Meer Prijs Een studiebeurs voor de finalist die door een grote podiumprésence reeds weet te communiceren met het publiek werd tijdens de Nationale Finale toegekend aan de sopraan Laetitia Gerards. Deze prijs werd aangeboden door APG.
Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst Prijs Een aantal lessen bij een vooraanstaande musicus in Nederland naar eigen keuze, aangeboden door de Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst, is tijdens de Nationale Finale gewonnen door Hawijch Elders (viool).
Rubens Quartet Prijs Astrid den Daas (klarinet) won enkele optredens samen met het Rubens Quartet. Deze prijs werd mede mogelijk gemaakt door het Prins Bernhard Cultuurfonds.
39
Solistische optredens met jeugdorkesten
- Romano Diederen (trompet) voor de uitvoering van: ‘Intrada’ van O. Ketting. - Rosa van Kleef (dwarsfluit) en Iris Hendriks (dwarsfluit) voor de uitvoering van: ‘Sonata per due flauti’ van R. Escher. - Liselotte van Tol (piano) voor de uitvoering van ‘Drie dansen’ van J. Andriessen.
Aan het Furioso Strijkkwartet bestaande uit Elise Besemer (viool), Bi-nan Wang (viool), Annelieke Muller (altviool) en Kalle de Bie (cello) werd een solistisch optreden met het Viotta Jeugdorkest toegekend. Astrid den Daas won een optreden met het Frysk Jeugd Orkest. Thomas Dulfer (fagot) won een solistisch optreden met Symfonia Jong Twente. Ramon van Engelenhoven (piano) mocht optreden met het Kennemer Jeugd Orkest.
Gaudeamus Muziekweek Prijs De Gaudeamus Muziekweek Prijs voor de beste uitvoering van moderne muziek (een passe-partout voor de Gaudeamus Muziekweek 2013) is tijdens de regionale concoursen toegekend aan: - Raksha Gopalakrishnan (blokfluit) voor de uitvoering van: ‘The Actor With The Monkey’ van I. Yun. - Maika van der Hulst (piano) voor de uitvoering van: ‘Fünf Variationen über ein Thema von Franz Schubert´ van H. Lachenmann. - Mike Neyens (piano) voor de uitvoering van: ‘Toccata’van W. Henderickx. - Ellen Peters (blokfluit) voor de uitvoering van: ‘Fragmente’ van M. Shinohara. - Bram Verhaegh (blokfluit) voor de uitvoering van: ‘Pagan Piper’ van C. Ball. - Deborah Witteveen (altsaxofoon) voor de uitvoering van: ‘Improvisation 1’ van R. Noda.
Cultuurweekend Parijs In augustus 2013 gingen de eersteprijswinnaars van categorie 2 en 3 naar Parijs. Drie culturele dagen in Parijs (met o.a. museum- en concertbezoek) waren een groot succes. De reis werd gefinancierd door de Stichting Vrienden van het Prinses Christina Concours en werd gemaakt door de volgende 14 prijswinnaars van het klassieke concours: Kalle de Bie (cello), Anne Brackman (dwarsfluit), Astrid den Daas (klarinet), Lisa Eggen (altviool), Ramon van Engelenhoven (piano), Maxime Gulikers (viool), Annelieke Müller (altviool), Ellen Peters (blokfluit), Tuur Segers (gitaar), Oxana Thijssen (harp), Bram Verhaegh (blokfluit), Ernst Jan Vos (viool), Bi-nan Wang (viool), Deborah Witteveen (altsaxofoon). Floris Kappeyne (finalist van het Prinses Christina Jazz Concours 2012) en Bart Schakelaar (finalist van het Prinses Christina Compositie Concours 2013) gingen ook mee met deze reis.
CD- en Bladmuziekprijzen konden worden uitgegeven dankzij Muziekhandel Schumer in Hengelo, Van der Heijde Bladmuziek in Rotterdam, Spiero Muziek in Tilburg, Deerns Raadgevende Ingenieurs, de Stichting Bevordering van Volkskracht en de Stichting Vrienden van het Prinses Christina Concours.
Madurodam Masterclass Prijs Enkele lessen bij een bekende musicus naar eigen keuze, beschikbaar gesteld door de Stichting Madurodam Steunfonds, werd tijdens de regionale finale in Rotterdam toegekend aan Hawijch Elders (viool).
Abonnementen voor concertseries werden beschikbaar gesteld door het Koninklijk Concertgebouworkest, de Vereniging Vrienden van het Concertgebouw en het Koninklijk Concertgebouworkest, het Nederlands Symfonie Orkest (voorheen Orkest van het Oosten), het Noord Nederlands Orkest, het Limburgs Symfonie Orkest, de Philharmonie Haarlem en het Rotterdams Philharmonisch Orkest.
Peter de Grote Festival Prijs Deelname aan het Peter de Grote Festival 2013 is tijdens de regionale finale in Groningen gewonnen door Astrid den Daas (klarinet) en werd aangeboden door de Stichting Peter de Grote Festival.
Donemus Prijs
Masterclass Prijzen tijdens de regionale concoursen
Voor de beste vertolking van een Nederlandse compositie: € 100,- aan bladmuziek, uit te zoeken in de webshop van Donemus, is tijdens de regionale concoursen in 2013 toegekend aan de volgende deelnemers:
Tijdens de regionale concoursen wonnen de 1e prijswinnaars in de categorie 12 t/m 14 jaar een masterclass bij een bekende musicus naar eigen keuze in Nederland. De Stichting Vrienden van het Prinses Christina Concours stelde deze prijs beschikbaar in de
40
Noord Nederlands Orkest, aangeboden door de Vereniging Vrienden van het Noord Nederlands Orkest, werd gewonnen door: Florian Verweij (piano), Dorine Korte (cello) en Lyanne van Westen (viool). - Concertprijs De Harmonie Leeuwarden Een optreden tijdens een lunchconcert in Stadsschouwburg De Harmonie in Leeuwarden werd gewonnen door: Florianne Remme (cello), Florian Verweij (piano) en Libor van der Boom (hoorn). - Concertprijs Groningse Muziekvereniging Een optreden tijdens een concert van de Groningse Muziekvereniging werd gewonnen door Florianne Remme (cello). - Een optreden in de serie “Klassiek Open Podium” in Musis Sacrum in Arnhem werd gewonnen door Manuel Sanguino (piano) en Jelmer de Moed (klarinet). - Een optreden met het Valerius Ensemble werd gewonnen door Ellen Peters (blokfluit). - Concertprijs Muziekgebouw Eindhoven Mira Trimpeneers (accordeon), Ernst Jan Vos (viool) en Anton Smulders (piano) mochten optreden tijdens een lunchconcert in Muziekgebouw Eindhoven. - Concertprijs Muziekcentrum De Toonzaal Den Bosch Een optreden in Muziekcentrum De Toonzaal in Den Bosch werd gewonnen door: Vera Werkman (viool), Bram Verhaegh (blokfluit), Arnout van Erp (altsaxofoon) en Raoul Steffani (bariton). - Concertprijs Muziekcentrum Vredenburg Utrecht Een optreden tijdens een lunchconcert in Vredenburg Leeuwenbergh in Utrecht werd gewonnen door: Young Jae Kim (piano), Yang Yang Cai (piano) en Nana Moussault (viool). - Concertprijs Muziekgebouw aan ’t IJ Laetitia Gerards (zang) mocht een optreden verzorgen in de serie ‘Open je oren’in het Muziekgebouw aan ’ IJ.
volgende regio’s: In regio Noord (Groningen) aan: Theodoor Heyning (cello). In regio West 1 (Rotterdam) aan: Jorian van Nee (piano). In regio West 2 (Haarlem) aan: Young Jae Kim (piano) Het Nieuw Haersoltefonds stelde de Masterclass Prijs beschikbaar in de regio Oost (Enschede), deze prijs werd gewonnen door Manuel Sanguino (piano).
Publieksprijzen tijdens de regionale concoursen Tijdens elke regionale finale werd een Publieksprijs toegekend. Deze prijs houdt in: een les bij een bekende Nederlandse musicus naar eigen keuze. De prijs werd in de regio’s Noord, Oost, West 2, Zuid 1 en Zuid 2 beschikbaar gesteld door de Stichting Vrienden van het Prinses Christina Concours en werd toegekend aan de volgende finalisten: Regio Noord: Florianne Remme (cello); Regio Oost: Manuel Sanguino (piano); Regio West 2: Laetitia Gerards (sopraan); Regio Zuid 1: Ernst Jan Vos (viool); Regio Zuid 2: Romano Diederen (trompet). In regio West 1 werd de Publieksprijs beschikbaar gesteld door het DeltaPORT Donatiefonds en gewonnen door Jorian van Nee (piano).
Publieksprijzen Dag van de Genomineerden en Nationale Finale Tijdens de Dag van de Genomineerden werden drie Publieksprijzen toegekend (ochtend, middag en avond). Een les bij een bekende Nederlandse musicus naar eigen keuze, aangeboden door de Stichting Vrienden van het Prinses Christina Concours, is gewonnen door: Jorian van Nee (piano) en Hawijch Elders (viool). Dezelfde prijs, aangeboden door de Provincie Zuid-Holland, werd gewonnen door Ramon van Engelenhoven (piano). Tijdens de Nationale Finale werd de Publieksprijs gewonnen door Hawijch Elders (viool). Deze financiële bijdrage ter bevordering van de muzikale ontwikkeling werd aangeboden door de Stichting Vrienden van het Prinses Christina Concours.
Wisseltrofee De wisseltrofee werd in de zes regio’s toegekend door de laureatenjury (winnaars van voorgaande jaren). De winnaars in 2013 waren: Regio Noord: Dorine Korte (cello) Regio Oost: Jelmer de Moed (klarinet) Regio West 1: Furioso Strijkkwartet Regio West 2: Gioia Kuipers (altviool) Regio Zuid 1: Raoul Steffani (bariton) Regio Zuid 2: Benjamin Ceyssens (piano)
Optredens in kamermuziekseries Tijdens de regionale concoursen werden er voor finalisten verschillende optredens in kamermuziekseries en op bijzondere locaties beschikbaar gesteld: - Vrienden van het Noord Nederlands Orkest Prijs Een optreden in de kamermuziekserie van het
41
Prijzen Prinses Christina Compositie Concours 2013
Trio Burlesco Prijs Tijn Wybenga mocht een nieuwe compositie schrijven voor het trio met het vooruitzicht van uitvoering tijdens concerten door Trio Burlesco.
Publieksprijs Een les bij een bekende Nederlandse componist naar eigen keuze, toegekend door de aanwezigen in de zaal en aangeboden door de Stichting Vrienden van het Prinses Christina Concours. Deze prijs werd gewonnen door Jorian van Nee.
Residentie Orkest Prijs Alle finalisten mochten een repetitie en concert bijwonen van de wereldpremière van het Pianoconcert van Alexander Raskatov door het Residentie Orkest met na afloop een gesprek met de dirigent van dit orkest.
Cultuurweekend Parijs Aanmoedigingsprijs:
In augustus 2013 mocht Bart Schakelaar met de eersteprijswinnaars van categorie 2 en 3 van de klassieke concoursen een weekend naar Parijs. De reis werd gefinancierd door de Stichting Vrienden van het Prinses Christina Concours.
Aan de volgende deelnemers die zich bijzonder hebben onderscheiden tijdens de selecties werd een Aanmoedigingsprijs toegekend: Eva Beunk, Lotte Grotholt, Victor Gladys en Pol van den Berg. De Aanmoedigingsprijs hield in: concertkaarten voor de première van het Celloconcert van Robin de Raaff op 16 mei 2013, aangeboden door het Rotterdams Philharmonisch Orkest.
November Music Prijs Jorian van Nee won vrijkaarten voor November Music’s ‘KunstmuziekRoute’ en daarbinnen een workshop compositie op zondag 10 november 2013 in ’s-Hertogenbosch. Deze prijs werd aangeboden door November Music.
Prijzen Prinses Christina Junior Concours 2012-2013
Donemus Prijs € 100,- aan bladmuziek van Donemus, uit te zoeken in de webshop van Donemus, is tijdens de finale van het compositieconcours toegekend aan de volgende deelnemers: - Matthias As voor de compositie ‘Earth’. - Iris Tjoonk voor de compositie van ‘T27 Trio for Brass’.
Classic Express Prijs
Muziekgebouw aan ’t IJ Prijs
Concert in de Classic Express Prijs
Een abonnement voor twee personen op een concertserie van moderne muziek werd gewonnen door Iris Tjoonk. Deze prijs werd aangeboden door het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam.
Anna Kuvshinov (piano), Myrthe Budding (harp), Yaroslav Gilevych (piano), Ebe Lubrecht (piano), het pianoduo Timo Stokhorst en Salim Elsafi, Carter Muller (piano), Juliette-Constance Riebeek (piano), Julius Backer (piano), Emma van Schadewijk (cello), Michael van der A (hoorn), Felicia Bao (viool) en Maria Eugenia Pedano (zang) mochten optreden in de Classic Express.
Jamie Bao (viool) en Mayte Levenbach (viool) wonnen de Classic Express Prijs: een dag lang de Classic Express voor de deur. De Classic Express is de rijdende concertzaal van het Prinses Christina Concours. In de Classic Express mochten de winnaars concerten geven voor eigen publiek.
42
Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement Prijs
Concertprijs Lisa Jacobs Mayte Levenbach (viool) won vrijkaarten voor een concert van violiste Lisa Jacobs.
Vrijkaarten voor Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement in Utrecht, aangeboden door het museum, werden gewonnen door Julius Backer (piano), Emma van Schadewijk (cello), Felicia Bao (viool) en Maria Eugenia Pedano (zang).
Concertprijs Daria van den Bercken Vrijkaarten voor een concert van pianiste Daria van den Bercken werden toegekend aan Carter Muller (piano), aan pianiste Juliette-Constance Riebeek en aan het pianoduo Timo Stokhorst en Salim Elsafi.
Beeld en Geluid Prijs Anna Kuvshinov (piano), Myrthe Budding (harp), Yaroslav Gilevych (piano), Ebe Lubrecht (piano), wonnen vrijkaarten voor het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, ter beschikking gesteld door het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid in Hilversum.
Eervolle Vermeldingen Cd’s van pianiste Daria van en Bercken of van gitarist Izhar Elias werden toegekend aan: Siebren van Lopik (cello), Noura Somaï (dwarsfluit), Imme Wijnja (gitaar), Claire Schuurmans (harp), Vera Beumer (viool), Sean Park (piano), Raïsa Ploeg (piano), Lev Gilevych (piano), Johan Wiersma (accordeon), het duo Paulien Backer (klarinet) en Julius Backer (piano), Iris van Nuland (viool), Caspar Westerman (cello), Mariska Rietman (fagot), Sara Jelijs (piano), Jannick Martens (piano), Mareshah de Windt (piano), William Daelemans (slagwerk), Job Jaspers (zang).
Madurodam Prijs Vrijkaarten voor Madurodam werden toegekend aan Jamie Bao (piano). Deze kaarten werden aangeboden door Madurodam in Den Haag.
Spoorwegmuseum Prijs Vrijkaarten voor het Spoorwegmuseum werden toegekend aan Michael van der A (piano). Deze kaarten werden aangeboden door het Spoorwegmuseum in Utrecht.
43
Bijlage IV De Classic Express in 2013
Totalen
Concerten in Zwitserland
- Het afgelopen jaar hebben wij ongeveer 12.620 kinderen bereikt met een concert in de Classic Express. - Wij organiseerden 479 concerten in 159 dagen.
Bereik Aantal concerten Concertdagen
Aadorf (Zwitserland) Bischofszell (Zwitserland) Langenthal (Zwitserland) Spreitenbach (Zwitserland) Solothurn (Zwitserland) Wil (Zwitserland)
Concerten voor het regulier basisonderwijs in 2013 Bereik Concertdagen Aantal concerten per dag Aantal concerten
8371 leerlingen 98 3 295
2 dagen 2 dagen 2 dagen 2 dagen 1 dag 1 dag
De Classic Express bezocht basisscholen in de volgende plaatsen, vaak voor meerdere dagen. Hierbij werkten wij samen met 25 muziekscholen.
Concerten voor speciaal onderwijs en instellingen voor kinderen met een beperking Bereik Concertdagen Aantal concerten
1191 leerlingen 46 13
3058 leerlingen 48 138 (waarvan 7 inclusieve concerten*)
* Inclusieve concerten betreffen concerten, waarin leerlingen uit het regulier en Speciaal Onderwijs gezamenlijk een concert bezoeken
44
De Classic Express in 2013
Concerten voor het regulier basisonderwijs Concerten voor speciaal onderwijs en instellingen voor kinderen met een beperking Concerten op festivals
45
Bijlage V Hoofd- en relevante nevenfuncties bestuursleden en directie
De heer W.F.E. Gülcher - Counselor, therapeut & ondernemer - Eigenaar Boerderij Kamps - Directeur Himalayan Agencies B.V.
De heer H.M.J. Lindenbergh - voorzitter - Voormalig lid RvB ING Groep NV - President commissaris ABN AMRO NV - Voorzitter raad van commissarissen AGENDIA NV - Voorzitter raad van commissarissen Bank voor de Bouwnijverheid - Commissaris Royal HaskoningDHV NV - Functies bij diverse stichtingen preferente aandelen
De heer D.J. van Ommeren - Hoofdfunctie: directeur Oranje-Nassau Groep BV - Relevante nevenfuncties: - Bestuurslid stichting Ondersteuning van De Nederlandse Bachvereniging - Diverse commissariaten bij diverse organisaties
Mevrouw H. Taat - secretaris - Rector Utrechts Stedelijk Gymnasium - Voorzitter Stichting het Zelfstandig Gymnasium - Voorzitter Barok Opera Amsterdam
De heer M.R.E. Vondenhoff - directeur - Geen nevenfuncties
De heer J. Petrarca - penningmeester - Directeur/Eigenaar Pursel B.V. - Directeur Nederlands Instituut voor Bedrijfswaarderingen NIBW - Relevante nevenfuncties: - Bestuurslid Stichting Wiegel - Bestuurslid ‘s-Gravenhaagse stichting ter bestrijding van Tuberculose
46
Colofon Tekstbijdragen en eindredactie Prinses Christina Concours Ontwerp cover Rens Dekker en Winter Vandenbrink Vormgeving en dtp Esther de Bruijn Beeld Esther de Bruijn, Rens Dekker, Marc van der Heijde Fotografie Marco Borggreve, Govert Driessen, MajankaFotografie, Nike Martens, Peter van Mulken, Pracht en Praal Producties en Winter Vandenbrink.
48
