Verzoeningsviering ADVENT 2009
Het credo van de liefde: geloven in verzoening Suggesties voor visualisering: Het ‘geloofsvuur’ kan een centrale plaats krijgen in de gebedsruimte. Ook de affiche met het jaarthema kan vooraan worden geplaatst. Het is ook mogelijk om een ‘icoon van de triniteit / drie-eenheid’ te gebruiken.
1. Opening van de dienst a. Openingslied Wij die U nooit hebben gezien (ZJ 25d) OF Zo lief heeft God de wereld (ZJ 548)
b. Openingswoord en kruisteken Voorganger: Welkom allemaal in deze verzoeningsviering. Laten we deze viering beginnen met een korte en krachtige geloofsbelijdenis. Het kruisteken vat het credo samen en zegt met een veelzeggend gebaar dat wij geloven in de Vader, de Zoon en de Geest. Laten wij dan een kruisteken maken en zo ons geloof belijden: In de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Amen. Dit kruisteken verwijst naar de kruisdood van Jezus. Wij geloven dat Jezus tot ons kwam als een klein en kwetsbaar kind. Wij geloven dat dit kind met vallen en opstaan uit mocht groeien tot een mens die zoveel van mensen hield dat Hij alles wilde geven, zelfs zijn leven, om ons met God te verzoenen. In deze adventsperiode zeggen wij dan ook volmondig dat wij geloven in de komst van Jezus. Wij geloven dat Hij tot ons komt om vergeving te schenken en ons zo een ‘nieuw leven’ te geven. Laten wij dan bidden dat Hij ook in deze viering naar ons toe mag komen en zo verzoening mag brengen aan allen die zich van Hem verwijderden.
1
c. Openingsgebed Voorganger: God, Vader van het leven, Schepper van een nieuw bestaan. Wij kijken uit naar uw Zoon. Wij verlangen naar zijn komst. Als Hij komt, komt U terug onder ons. Het kwaad dat ons van U scheidde, wordt overbrugd door de liefde van uw Zoon. God, Vader van het leven, Schepper van een nieuw bestaan. Schenk ons uw Zoon, kom ons nabij om ons te verzoenen, om weg te nemen wat afstand bracht en te verwijderen wat ons weghaalde bij U. Dat vragen wij U door en met Christus, onze Heer. Amen.
2. Dienst van het Woord a. Inleiding op de lezing Lector: Als de Kerk drie woorden mag gebruiken om over God te spreken, dan kiest ze voor ‘Vader, Zoon en Geest’. Als de Kerk die drie woorden in één woord moet samenvatten om in één woord volmondig te zeggen wie God is, dan gebruikt de Kerk het woord dat ze van de evangelist Johannes mocht leren: het woord ‘Liefde’. b. Bijbellezing: 1 Joh 4,7-16 Lector: Geliefde broeders en zusters, laten wij elkaar liefhebben, want de liefde komt uit God voort. Ieder die liefheeft is uit God geboren en kent God. Wie niet liefheeft kent God niet, want God is liefde. En hierin is Gods liefde ons geopenbaard: God heeft zijn enige Zoon in de wereld gezonden, opdat we door Hem zouden leven. Het wezenlijke van de liefde is niet dat wij God hebben liefgehad, maar dat Hij ons heeft liefgehad en zijn Zoon heeft gezonden om verzoening te brengen voor onze zonden.
2
Geliefde broeders en zusters, als God ons zo heeft liefgehad, moeten ook wij elkaar liefhebben. Niemand heeft God ooit gezien. Maar als we elkaar liefhebben, blijft God in ons en is zijn liefde in ons ten volle werkelijkheid geworden. Dat wij in Hem blijven en Hij in ons, weten we doordat Hij ons heeft laten delen in zijn Geest. En we hebben zelf gezien waarvan we nu getuigen: dat de Vader zijn Zoon gezonden heeft als redder van de wereld. Als iemand belijdt dat Jezus de Zoon van God is, blijft God in hem en blijft hij in God. Wij hebben Gods liefde, die in ons is, leren kennen en vertrouwen daarop. God is liefde. Wie in de liefde blijft, blijft in God, en God blijft in hem. c. Antwoordpsalm Psalmrefrein: God, U bent liefde (ZJ 30a) Psalm 86,1-8.10-11.13.15-16 (alternerend gebeden) – WV 1995
Psalmrefrein: God, U bent liefde (ZJ 30a) d. Duiding bij de lezing Voorganger: Wat brengt ons hier samen? Zijn wij naar hier gekomen uit liefde voor God? Wat brengt ons hier bijeen? Is het ‘de liefde VOOR God’? Of is het veeleer ‘de liefde VAN God’? God houdt zoveel van ons dat Hij ons uitnodigt op een verzoeningsfeest. God heeft ons zo lief dat Hij ons zelfs wil vergeven dat wij niet altijd liefdevol leefden, dat wij niet altijd in liefde over Hem spraken en niet altijd beminden wie Hij zo liefheeft. God heeft ons zo lief dat Hij ons nabij wil zijn, tot ons wil spreken. God heeft ons zo lief dat Hij zichzelf toont en zijn liefde openbaar maakt - telkens opnieuw - . God heeft ons zo lief dat Hij onze Vader wil zijn. Hij wil voor ons doen wat elke liefdevolle Vader doet: zijn kinderen nieuwe kansen geven - misschien meer kansen dan wij verdienen - .
3
Hij wil zijn kinderen behoeden voor paden, die wegleiden van Hem en Hij wil ons opwachten zelfs als wij heel erg laat terug thuis willen komen bij Hem. God heeft ons zo lief dat Hij ons heeft geschonken wat Hem het meest dierbaar is: zijn Zoon. De Vader heeft zijn Zoon gezonden om ons te leren wat ‘liefde’ is. Liefde is … niet alleen beminnen wat beminnenswaardig is. Het is niet alleen houden van de mooie kantjes. Echte liefde … is ook liefhebben wat onvolmaakt, onvolkomen is. (Echte liefde … is iemand liefhebben in goede en kwade dagen. Het is iemand liefhebben met zijn goede en kwade kanten). Liefde verzoent ons met wat onvolmaakt is. Liefde herstelt wat onvolkomen is. Liefde voltooit wat niet volmaakt is. Jezus toont ons dat Gods liefde alles overwint zelfs de zonde, zelfs de dood. Gods liefde is sterker dan ons kwaad. Het is sterker dan de dood. God heeft ons zo lief dat Hij zichzelf heeft gegeven. Hij heeft ons zijn Geest geschonken zodat wij kunnen leven IN Hem, BIJ Hem, MET Hem. Zijn Geest leeft in ons zodat wij in Gods naam kunnen tonen dat God ‘liefde’ is. God houdt van ons ook al had Hij ons anders gedroomd; Hij houdt van ons; niet om wat we deden, of om wat we niet deden. Hij houdt van ons; niet om wat we zeiden, of om wat we niet zeiden. Hij houdt gewoon van ons zoals we zijn. En juist daardoor kunnen we worden wat we vaak nog niet zijn:
4
kinderen van God: broeders en zusters die elkaar en God beminnen. In en doorheen de bijbellezing sprak God ons aan. Dat wij zijn woorden tot de onze mogen maken. Dat ook wij de taal van de liefde mogen spreken en dat God, de Onzichtbare, zo zichtbaar mag worden in ons bestaan. e. Het credo van de liefde Lector: God, Schepper van een aarde met uitzicht op de hemel, Schepper van een hemel, die licht geeft aan ons bestaan, Schepper van een zee van mogelijkheden voor wie zijn grond vindt in u. Schepper van leven dat zijn weg vindt over zee en over land. Schepper van de mens die uw schepping een naam geeft en U noemt: Vader: Bron van leven; Monding van ons bestaan.
Jezus, Zoon die aardt naar zijn Vader, Zoon die van zijn moeder leert om de Vader te beminnen, Zoon die met mensen verbroedert, Zoon met een open Geest, Zoon, ontvankelijk voor lijden en dood. Jezus, Zoon die is: ‘geboren liefde’. ‘Enig’ is het geschenk van zijn leven, de gave van zijn dood, de presentie van zijn verrijzenis.
Geest, duif die vrede brengt, vlammen die oplichten, tongen die sprekend gelijken op vuur Geest, zachte bries, ademruimte, opluchting. Geest, die mensen heiligt, die plaatsen wijdt, waar mensen God en elkaar kunnen vinden.
5
Samen: God: Vader, Zoon en Geest: driemaal ‘liefde’, drie die één zijn en samen de liefde verenigen om te verzoenen wat liefdeloos is. God: Vader, Zoon en Geest: de Vader die zijn kinderen vergeeft, die nieuwe kansen schept. De Zoon die alles wil geven, zelfs zijn leven, om ons met God te verzoenen. De Geest die in alle talen zegt: herinner u wat onvergetelijk is: de verzoening van de Zoon, de vergeving die de Vader geeft.
6
3. Dienst van de bekering a. Gewetensonderzoek Lector 1: 1 Joh 4,7:
Geliefde broeders en zusters, laten wij elkaar liefhebben, want de liefde komt uit God voort. Ieder die liefheeft is uit God geboren en kent God.
Lector 2: Kennen wij God? Willen wij Hem kennen? Maken wij tijd om bij Hem te vertoeven? Nemen wij de tijd om Hem beter te leren kennen? Lezen we over Hem? Beluisteren we zijn Woord? Spreken we met Hem? Kennen we Hem bij naam en durven we die naam te noemen om te bidden, te danken, te smeken? Stilte voor persoonlijke bezinning en gebed. Lector 1: 1 Joh 4,10: Het wezenlijke van de liefde is niet dat wij God hebben liefgehad, maar dat Hij ons heeft liefgehad en zijn Zoon heeft gezonden om verzoening te brengen voor onze zonden. Lector 2: Kennen wij God? En kan je liefhebben wat je niet kent? Hebben wij God lief? Of houden we er alleen van om door Hem te worden bemind? Hebben wij oog voor Gods liefde? Laten wij toe dat Hij ons bemint? Verwachten wij de liefdevolle verzoening vanwege de Zoon? Stilte voor persoonlijke bezinning en gebed. Lector 1: 1 Joh 4,11-12: Geliefde broeders en zusters, als God ons zo heeft liefgehad, moeten ook wij elkaar liefhebben. Niemand heeft God ooit gezien. Maar als we elkaar liefhebben, blijft God in ons en is zijn liefde in ons ten volle werkelijkheid geworden. Lector 2: Leeft God in ons?
7
Beminnen wij anderen zoals Hij ons bemint? Toont onze liefde wie God is? Tonen wij anderen de liefde van God? Stilte voor persoonlijke bezinning en gebed. Lector 1: 1 Joh 4,14-15: En we hebben zelf gezien waarvan we nu getuigen: dat de Vader zijn Zoon gezonden heeft als redder van de wereld. Als iemand belijdt dat Jezus de Zoon van God is, blijft God in hem en blijft hij in God. Lector 2: Zijn wij blijde getuigen van de liefde van God? Durven wij in woord en daad getuigen over de Vader, de Zoon en de Geest? Durven wij luidop belijden dat wij geloven in verzoening? Durven wij dat geloof ‘waar’ te maken? Stilte voor persoonlijke bezinning en gebed. Voorganger: Hoe zouden we Gods liefde kunnen ontvangen als onze handen nog een vuist maken? Hoe zouden we Gods liefde kunnen ontvangen als onze handen niet open staan en onze vingers nog wijzen op wat anderen verkeerd hebben gedaan? Laten wij uit handen geven wat wij als een last met ons meedragen. Laten wij samen onze schuld belijden en onze God vragen om zijn liefde te geven, om ons – ondanks alles – te beminnen zodat wij – als nieuw – kunnen leven.
b. Gemeenschappelijke belijdenis Samen: God van liefde en trouw, wij leven niet altijd als kinderen van U. Wij spreken en handelen niet altijd naar uw beeld en gelijkenis. God van liefde en trouw, wij doen vaak alsof wij U niet kennen, alsof wij uw Zoon niet herkennen,
8
alsof wij niet zien hoe Hij ons nabij is, hoe Hij liefdevol en verzoenend aanwezig wil zijn in ons spreken en handelen. God van liefde en trouw, geef ons een nieuwe kans om deel te hebben aan uw liefde en te worden: een mens van liefde en trouw. Amen. c. Persoonlijke belijdenis De voorganger nodigt de aanwezigen uit tot persoonlijke belijdenis: Zusters en broeders, in deze adventsperiode, waarin we uitkijken naar de komst van Jezus, worden we uitgenodigd om stil te staan bij de reden van zijn komst. De bijbellezing, die we daarnet mochten horen, benadrukt dat God zijn Zoon gezonden heeft om ons met Hem te verzoenen. Jezus wil tot ons komen en ons vergiffenis schenken, zodat wij samen met Hem een nieuw leven kunnen beginnen. Als wij ons willen voorbereiden op de komst van Jezus en Hem oprecht en ‘met open handen’ willen ontvangen, kunnen wij nu onze zonden belijden en vergeving ontvangen in het sacrament van de verzoening. Ofwel kun je bij de priester vooraan komen, het hoofd buigen en een korte belijdenis uitspreken. Dan zal de priester je de handen opleggen en de absolutie geven. De andere mogelijkheid is dat je knielt bij een priester in de biechtstoel of naast hem neerzit achteraan of in een zijbeuk en zo met hem spreekt. Na het ontvangen van de absolutie kan men met de hand een icoon van Christus (of van de drie-eenheid) aanraken. Met deze symboolhandeling verwijzen we liefdevol en dankbaar naar Jezus die telkens opnieuw tot ons komt en die alles wil geven, zelfs zijn leven, om ons met God te verzoenen. Het is ook mogelijk om de persoon na de absolutie een klein kaarsje te geven dat hij of zij aansteekt aan het ‘geloofsvuur’. Deze handeling symboliseert dat wij het vuur van ons geloof en de liefde van God willen uitdragen. Men kan dit kaarsje meenemen naar huis. Ondertussen kan het Taizé-refrein ‘Ubi Caritas’ gezongen of beluisterd worden. Ubi caritas et amor. Ubi caritas Deus ibi est. Suggesties voor wie naar woorden zoekt:
God van liefde, vergeef mij en leer mij te beminnen zoals U mij bemint. Vader van het leven, schenk mij verzoening en toon mij hoe ik kan leven naar uw beeld en gelijkenis. Heer van verzoening, vergeef mij dat ik niet altijd de taal van de liefde sprak. God van vergeving, geef mij een nieuwe kans om te leven in liefde. Heer, schenk mij een nieuw leven, waarin ik aan velen liefde mag geven. Liefdevolle Vader, leer mij, uw kind, om uw voorbeeld te volgen.
9
Vader van het leven, vergeef mij dat ik U niet altijd wilde kennen. Vader, geef mij een nieuwe kans om als uw kind te leven. Zoon die verzoening schenkt, kom ook tot mij en laat mij delen in uw leven met de Vader. Zoon van God, vergeef mij en help mij om in liefde te leven met al onze broeders en zusters. Zoon van de Vader, kom tot mij en vergeef mij dat ik me verwijderde van U. Geest van God, schenk mij vergeving en inspireer mij om het voorbeeld van Jezus te volgen en vrede te brengen waar mensen in onvrede leven met God en met elkaar. Heilige Geest, schenk mij de taal van de liefde om anderen vergeving te schenken. Geest van liefde, vergeef mij dat ik U niet altijd een plaats gaf in mijn bestaan.
4. Slot van de dienst a. Afsluitend woord en gebed Voorganger: Jezus komt telkens opnieuw naar ons toe om ons toe-komst te schenken. Liefdeloosheid heeft geen toekomst. Alleen uit liefde wordt nieuw leven geboren. Geloven in de Vader, de Zoon en de Geest, is geloven in Gods liefde die toekomst geeft. Gods verzoenende liefde toont ons wat ‘hemels’ is. De verzoening van de Heer doet ons verlangend uitkijken naar wat onze toekomst kan zijn en wie wij kunnen worden: kinderen van God, broeders en zusters van elkaar. Laten wij onze onderlinge verbondenheid dan ook uitdrukken door elkaar de hand te reiken en samen het credo van de liefde te bidden. Het credo waarin wij volmondig zeggen dat wij geloven in de vergiffenis van de zonden en in de verzoening met God en met elkaar. Ik geloof in God, de almachtige Vader, Schepper van hemel en aarde. En in Jezus Christus, Zijn enige Zoon, onze Heer, die ontvangen is van de Heilige Geest, geboren uit de maagd Maria; die geleden heeft onder Pontius Pilatus, gekruisigd is, gestorven en begraven, die nedergedaald is ter helle, de derde dag verrezen uit de doden; die opgevaren is ten hemel en zit aan de rechterhand van God, Zijn almachtige Vader, vandaar zal Hij komen oordelen de levenden en de doden. Ik geloof in de Heilige Geest; de heilige katholieke Kerk; de gemeenschap van de heiligen; de vergiffenis van de zonden; de verrijzenis van het lichaam; het eeuwig leven. Amen.
10
b. Zending en zegen Voorganger: Moge dit gezamenlijk uitspreken van ons geloof ons sterken om niet alleen in woorden, maar ook in daden te getuigen van ons geloof in de liefde van God. Zoals God zijn Zoon gezonden heeft om ons verzoening te schenken, zo worden ook wij gezonden om in Zijn naam verzoening te brengen en zelfs liefde te geven aan wie niet in liefde leven.
c. (Lied): De heer zij jou tot zegen (ZJ 26h)
11
