1. Gedrag INTER- PSY. W E R K T Deskundigheidsbevordering INTER-PSY BIJSCHOLING INTER-PSY, Programma. Wat is augsme?

INTER-PSY BIJSCHOLING

30-05-2012

Programma

INTER-‐PSY

  Inleiding   “AuGsme Spectrum Stoornissen; implicaGes voor de werkvloer & auGsme vriendelijke omgeving”   Dineer   Aggression Management   DisfuncGonele denkschema's & cogniGes; in standhoudende arbeidsbelemmerende cogniGes en gedragingen.   CasuïsGek & Discussie

W E R K T Deskundigheidsbevordering bedrijfsartsen

Carl Blijd (kj)psychiater/directeur behandelzaken

C. Blijd, 2012

Wat is auGsme? genen, hersengebieden

“AuGsme Spectrum Stoornissen; implicaGes voor de werkvloer & auGsme vriendelijke omgeving”

verklaringsmodellen

Carl Blijd (forensisch) (kinder-‐& jeugd) Psychiater INTER-‐PSY Directeur Behandelzaken CONDUCTORE

symptomen/kerndomeinen diagnose

C. Blijd, 2012

naar Morton & Frith, 1995

DSM-‐IV-‐TR Voor het 3e levensjaar

1. Gedrag Triade van stoornissen C. Blijd, 2012

© INTER-PSY, 2012

C. Blijd, 2012

1


30-05-2012

3 kerndomeinen

Afwijkende sociale interacGe (1) • Stoornissen in gebruik van nonverbaal gedrag om de sociale interacGe te bepalen:

1.  KwalitaGeve beperkingen in sociale interacGe 2.  KwalitaGeve beperkingen in communicaGe 3.  Rigiditeit in denken & doen

  Oogcontact –  niet vaak/lang genoeg, ongericht, leeg   Gezichtuitdrukking –  vlak, onpeilbaar, maskerachGg   Lichaamshouding –  sGjf, geen imitaGe, weinig variaGe   Gebaren –  te weinig, geen middel van expressie

C. Blijd, 2012

Afwijkende sociale interacGe

C. Blijd, 2012

Afwijkende sociale interacGe (3)

•  Gebrek aan adequate relaGes met leecijdsgenoten •  moeite met samenspelen, teruggetrokken, geen interesse in contact en indien wel interesse: veel ruzie

• Gebrek aan spontaan delen van plezier, interesses en prestaGes • einzelgänger, geen plezier om samen te spelen, niet delen van belevenissen

•  Gebrek aan sociale en emoGonele wederkerigheid   stelt te weinig vragen,   te weinig beurtgedrag,   geen belangstelling voor anderen,   geen woorden voor gevoelens en onvoldoende kunnen … inschafen van de bedoelingen van anderen

C. Blijd, 2012

3 kerndomeinen

3 kerndomeinen



C. Blijd, 2012

© INTER-PSY, 2012

C. Blijd, 2012

C. Blijd, 2012

2


30-05-2012

Afwijkende communicaGe en spel

Afwijkende communicaGe en spel

•  Afwezigheid/achterstand spraak

•  StereoGep en herhaald taalgebruik

  woorden > 2jr. en zinnen > 3 jr.   omkering van persoonlijke voornaamwoorden   ik/jij omkeringen

  echolalie: herhalen van woorden/teksten,   aparte woordenschat   neologismen

•  Beperkingen in vermogen gesprek te onderhouden

•  Gebrek gevarieerd spontaan fantasiespel

  niet kunnen beginnen met een gesprekje   monoloog, over eigen interesses, geen verveling opmerken bij de ander   leferlijk opvafen van woorden/ uitdrukkingen   bedoeling van een ‘half woord’ niet snappen

  te weinig imitaGe van anderen   te weinig fantasie, of geen onderscheid tussen fantasie & …… werkelijkheid   slachtoffer van pesterijen

C. Blijd, 2012

C. Blijd, 2012

3 kerndomeinen

Rigiditeit in denken & doen •  Sterke preoccupaGe   te diep opgaan in bizarre/merkwaardige interesse   beperkte interesses   bezigheden met weinig groei/variaGe


•  Rigide vastzifen aan rouGnes/rituelen moeite met veranderingen

•  Maniërismen   tenenloop   wiegen   fladderen   hoofdschudden

•  PreoccupaGe met delen van voorwerpen C. Blijd, 2012

C. Blijd, 2012

C. Blijd, 2012

C. Blijd, 2012


verklaringsmodellen



© INTER-PSY, 2012

3


30-05-2012


3. CogniGe

verklaringsmodellen


C. Blijd, 2012


Drie theorieën

C. Blijd, 2012

Wat is TOM?   DefiniGe Theory-‐of-‐mind –  het sociaal-‐ cogni3ef vermogen om gevoelens, gedachten, ideeën en inten3es aan zichzelf en anderen toe te schrijven en op basis daarvan gedrag te voorspellen   Ocewel het sociale snapvermogen

1.  Zwakke Theory-‐of-‐Mind 2.  Zwakke centrale coherenGe 3.  Zwak execuGef funcGoneren

C. Blijd, 2012

ToM biedt verklaring voor

Drie theorieën

  Sociale interacGe problemen –  Moeite met vrienden maken & houden –  Moeite met meerdere & wisselende emoGes (begrafenis: verdriet & begroeGng)   PragmaGek problemen –  Geen rekening houden met info & interesse gesprekspartner –  Beperkt begrip ironie, grappen, leugens & figuurlijk taalgebruik


C. Blijd, 2012

© INTER-PSY, 2012

C. Blijd, 2012

C. Blijd, 2012

4


30-05-2012

Wat is CC?

WCC biedt verklaring voor

• De vaardigheid om betekenis te verlenen aan informaGe. Daarbij houden mensen rekening met de relevante gegevens uit de context.

  Onsamenhangend verslag   Van de hak op de tak springen   Leferlijk begrijpen

• ASS: gericht op details, kijken minder naar de samenhang –  Wereld = fragmentarisch & leferlijk –  Eerder cogniGeve sGjl dan cogniGef tekort

Frith, 1989, 2003 / Frith & Happé, 1994 / Happé, 1999

C. Blijd, 2012

C. Blijd, 2012

WCC biedt ook verklaring voor

Drie theorieën

  Superieure kwaliteiten


–  AudiGef, bijv. exacte toonhoogte (pitch) –  Visueel, bijv. snel patronen herkennen –  Verder

o Detailkennis (savant vaardigheden) o Op een klein domein, bijv. kalender rekenen o Splintervaardigheden, bijv. tekenen

C. Blijd, 2012

C. Blijd, 2012

Wat is ExecuGef FuncGoneren? •  DefiniGe

  Rigiditeit & moeite met veranderingen   Leerproces kenmerkt zich door

– Vaardigheid om te gaan met situaGes waarin snelle & rouGnemaGge oplossingen niet meer werken.

–  PerseveraGes –  Slechte zelf-‐regulaGe –  IneffecGeve probleemoplossing

•  Paraplubegrip – Probleemoplossend denken – CogniGeve flexibiliteit – Planning – Impulscontrole – Feedback

  WANT –  Blijven vasthangen aan 1e methode –  Moeite om meerdere dingen tegelijk te doen –  Aanleren rouGne duurt lang

C. Blijd, 2012

© INTER-PSY, 2012

EF biedt verklaring voor

C. Blijd, 2012

5


30-05-2012

Daarnaast ook hyper-‐ & hyposensiGviteit              

Visueel (kijken) AudiGef (horen) VesGbulair (balans) Olfactorisch (reukzin) GustaGef (smaakvermogen) TacGel (tastzin) PropriocepGe

C. Blijd, 2012

Protocol

C. Blijd, 2012

Moeilijke diagnose

  Huidig funcGoneren –  ASS kenmerken –  cogniGeve verklaringsmodellen   Ontwikkelingsanamnese –  ouders/brussen/partner/etc   Familieanamnese   (Neuro)psychologisch onderzoek

  Fenotypische variabiliteit –  Geen prototype –  Geen typisch auGsGsch gedrag

  SubjecGeve gedragsdiagnose: patroonherkenning –  Beperkingen meeGnstrumenten –  KwalitaGeve stoornis vs. kwanGtaGeve meGng

  Verbleken en verkleuren beeld –  Leecijdsgebonden klinisch beeld –  Camouflage en compensaGe –  Co-‐morbiditeit

C. Blijd, 2012

Co-‐morbiditeit (1)

Co-‐morbiditeit (2)   Mentale retardaGe –  AuGsGsche stoornis: 80% –  ASS: 15 %   Organische hersenpathologieën: epilepsie –  AuGsGsche stoornis: 35 % –  ASS: 5-‐10 %   Slaapproblemen   SelecGef muGsme: meer symptoom   Angststoornis

  ADHD –  Merendeel Aspergers: ADHD kenmerken –  probleem= cut off

  Tics   Depressie/Bipolaire st.   Pers. Stoornissen & forens. psych. problemen

C. Blijd, 2012

© INTER-PSY, 2012

C. Blijd, 2012

C. Blijd, 2012

6


30-05-2012

Ontwikkelingsgeschiedenis 1

Aandachtspunten binnen ontwikkelingsanamnese gericht op ASS Domein

Ontwikkelingsanamnese

Observa2e

AUTISME Bijzonderheden

Zwangerschap, bevalling & fysiologie baby

dysmorfieën

Zelfredzaamheid Sociale interac2e

Taal & communica2e

Spel & fantasie Stereo2epe patronen

Eten / drinken, aan / uitkleden, wassen, huishoudelijke taken, planning van taken, Nemen van verantwoordelijkheid voor eigen leven Moment eerste lach, troostbaarheid, houding baby ten opzichte van moeder, knuffelig / overstrekken, armen uitstrekken bij oppakken als baby, oogcontact, gezichtsexpressie, delen van ervaringen, eenkennig / geen onderscheid met vreemden, wederkerigheid in contact, open / gesloten, teruggetrokken / ac2ef vermijdend, aanvoelen van sociale situa2es, gevoel voor humor, te corrigeren, gepest / ruzie, vriendjes / posi2e in groep, rela2evorming Brabbelen, eerste woordjes / zinnen op 2jd, ja / nee knikken en schudden, tweerich2ngsverkeer in communica2e, ar2cula2e / stoNeren, intona2e monotoon / stereo2ep, echolalie / echopraxie, neologismen, symbolisch taalgebruik / grapjes, logopedie, gehoortest Imita2e, symbolisch, construc2ef, samenspel / alleen, te weinig / te veel fantasie, interesses Eigen lijn volgen, ongewone interesses, preoccupa2es, verzamelen, omgaan met veranderingen, rigiditeit, rituelen, drang, stereotypieën: tenen lopen, wiegen, fladderen, hoofdbonken, hoofdrollen, draaien rond as, draaien met handen of vingers

  Ontwikkelingsanamnese zeer wenselijk kwaliteit contact, oogcontact, gezichtsexpressie, sociaal inlevingsvermogen, verwoorden van gevoelens, wederkerig sociaal gedrag, reac2e op afscheid

  Vraag evenwel: kan het (niet) zonder?   Onderscheid: ‘current’ versus ‘lifeGme’

abnormale intona2e / volume / ritme, ar2cula2e / stoNeren / mu2sme, woordkeuze, echolalie, stereo2ep / idiosyncra2sch taalgebruik, non-‐verbaal communiceren, communica2es2jl preoccupa2es & stereotypieën

C. Blijd, 2012

E.M.A. Blijd-Hoogewys, 2007

A. Bartels, 2008

C. Blijd, 2012

DifferenGaal diagnosGek                  

Ontwikkelingsanamnese

Mentale retardaGe Taalontwikkelingsstoornis (dysfasie) ADHD, GTS, OCD MCDD, NLD Sensore defecten, (s)elecGef muGsme HechGngsstoornis & emot. Verwaarlozing Leerstoornissen Schizofrenie (negaGeve symptomen) Persoonlijkheidsstoornissen

               

RelaGoneel Taal Motoriek Zintuiglijk Weerstand tegen veranderingen Angsten Spel Overig

C. Blijd, 2012

C. Blijd, 2012

Doelen behandeling •  Bevorderen normale ontwikkeling

5. Behandeling

–  Contact, communicaGe & interesses

•  Verminderen specifieke problemen –  Stereotypieën, rigiditeit & preoccupaGes

•  Verminderen niet-‐specifieke problemen –  Eet-‐, slaap-‐ & impulscontroleproblemen

C. Blijd, 2012

© INTER-PSY, 2012

Rutter, 1985

C. Blijd, 2012

7


30-05-2012

Behandelaanbod

Psycho-‐educaGe I

Afhankelijk van functioneringsniveau •  •  •  •  •  •  •  •  •  •  • 

Psycho-‐educaGe MedicaGe Vroege sGmulering & speltraining Ouderbegeleiding Training sociale vaardigheden (CogniGeve) gedragstherapie Partnercursus & relaGetherapie Psycho-‐motore therapie, fysiotherapie & logopedie Thuisbegeleiding, werkbegeleiding/jobcoach Begeleiding via PGB PaGëntenvereniging (NVA, Pas, Balans & Impuls)

  Meer dan voorlichGng   Leren herkennen, analyseren en interpreteren van en anGciperen op probleemsituaGes   Aparte factor binnen de behandeling

Zowel aan de patiënt als aan partner/ouders/PGB’er/begeleider/jobcoach vb. ASS-patient bij verslavingszorg wiens behandelaar ook psycho-educatie krijgt

C. Blijd, 2012

C. Blijd, 2012

van Doorn & Verheij, 2002

Psycho-‐educaGe Ia

Psycho-‐educaGe •  IteraGef en interacGef

  Niveau’s

–  iteraGef/herhaaldelijk: want in verschillende levensfases kom je weer andere dingen tegen –  interacGef: hoe zit het bij jou

1.  Informerend 2.  Begeleidend 3.  TherapeuGsch

•  ASS is niet staGsch maar dynamisch

normaal C. Blijd, 2012

van Doorn & Verheij, 2002

“AuGsme Spectrum Stoornissen; implicaGes voor de werkvloer & auGsme vriendelijke omgeving” Carl Blijd (forensisch) (kinder-‐& jeugd) Psychiater INTER-‐PSY Directeur Behandelzaken CONDUCTORE

© INTER-PSY, 2012

PDD-NOS

Syndroom van Asperger

Autistische Stoornis C. Blijd, 2012

Blijd-Hoogewys, 2007

“Aggression Management” Carl Blijd (forensisch) (kinder-‐& jeugd) Psychiater INTER-‐PSY Directeur Behandelzaken CONDUCTORE

8


30-05-2012

Overzicht

Affiniteit met thema   Aggression Management Consultancy   PresentaGes & PublicaGes

  IntroducGe   DefiniGes   Theorieën van Agressie    

Types Ethologie

   

Firework model CogniGve Behavioural Model

  Process van geweld   De-‐escalaGe      

Non-‐verbaal Verbaal Fysiek

C. Blijd, 2012

C. Blijd, 2012

Agressie definitie I

Een verzameling strategieën die manifest worden onder heel specifieke, contextuele condiGes - Definities

C. Blijd, 2012

D. Buss, 1999, Evolutionary Psychology

Agressie

C. Blijd, 2012

Textbook definiGons definitie II

 

 

 

 

“…de op soortgenoten gerichte vechtlust, zowel bij dieren als mensen…” Lorenz, 1968 “…those acts that inflict bodily or mental harm on others…” Loeber, 1997 “… gedrag dat voortkomt uit boosheid…” Koops, 2001

 

Aggression is behaviour intended to harm some one Smith & Mackie 2000

 

Behaviour that results in personal injury or destruction of property Bandura 1973

 

Behaviour directed that aims at harming or injuring another being who is motivated to avoid the harm Hogg & Vaughan 2002

“… vorm van sociaal gedrag en communicatie dat gericht is op de overleving…” Koolhaas, 2007 C. Blijd, 2012

© INTER-PSY, 2012

C. Blijd, 2012

9


30-05-2012

Agressie

Geweld definitie IV

.

definitie VI

  Violence: “extreme acts of aggression”

Brehm et al 2002

  Pathologische vorm van agressief gedrag dat geen funcGe meer heec in de sociale communicaGe

Elke vorm van gedrag dat iemand tegen zijn wil fysiek dan wel psychisch beschadigt

Koolhaas, 2007

treiteren, intimideren, seksuele intimidatie en gedrag bedoeld om de ander te vernederen

B. Patterson, 1998, C. Blijd, 2001

C. Blijd, 2012

Geweld

C. Blijd, 2012

Wat is agressie? definitie VII

Elke daad die feitelijke dan wel gepoogde fysieke letseltoebrenging met zich mee brengt

genen, hersengebieden

verklaringsmodellen elke poging van de een om een ander letsel toe te brengen

symptomen/kerndomeinen diagnose B. Patterson, 1998, C. Blijd, 2001

C. Blijd, 2012

C. Blijd, 2012

Vijandige soorten I

(reacGef)

Gaat samen met boosheid of hogere emoGonele spanningsniveau

Soorten agressie

(angst/vrees)

C. Blijd, 2012

© INTER-PSY, 2012

C. Blijd, 2012

10


30-05-2012

Instrumentele

Overt vs Covert soorten I

(pro-‐acGef) Gaat samen met gebruik agressie of geweld om een doel te verkrijging (in afwezigheid van boosheid)

C. Blijd, 2012

  Openlijke agressie

Soorten III

  Heimelijke agressie

Loeber, 1998

C. Blijd, 2012

InsGnct etiologie III

De mens leert niet om agressief te zijn, maar leert om niet agressief te zijn

Etiologie agressie

Of preciezer, hoe de agressie op een sociaal aanvaardbare manier te uiten (socialisatie proces)

C. Blijd, 2012

C. Blijd, 2012

Aangeleerd

FrustraGe etiologie IV

  Agressie is aangeleerd gedrag

etiologie II

  Door directe bekrachGging/ beloning   Of door gedrag bij anderen bekrachGgd te zien worden   Kan ook afgeleerd worden of er kan adequater gedrag geleerd worden

etiologie VII

  Verzet tegen het idee van een aangeboren agressie-‐ insGnct   De agressiedric kan ook aangeleerd zijn   Kans op openlijk agressief gedrag neemt toe wanneer de frustraGe sterker is of vaker optreedt, of wanneer het individu zich dichter bij zijn doel bevindt

Bandura, A., Ross, D., & Ross, S. A. (1961). Transmission of aggression through imitation of aggressive models. Journal of Abnormal and Social Psychology, 63, 575–582.

C. Blijd, 2012

© INTER-PSY, 2012

Dollard et al., 1939

C. Blijd, 2012

11


30-05-2012

FrustraGe-‐Agressie Theorie

Firework Model of Anger etiologie VIIa

etiologie VIII

Brein Reageert    

Alle Frustratie Leidt tot Agressie Alle Agressie Is Veroorzaakt Door Frustratie frustraGe

Gedachtes & Gevoelens

agressie

Maar   sommige mensen lijken instaat om veel meer frustratie te kunnen verdragen   ze stapelen het op   anderen lijken een korter lontje te hebben

Miller and Dollard, Yale Group

C. Blijd, 2012

r ge ig Tr Feindler & Ecton, 1986

Wat is agressie?

C. Blijd, 2012

Firework Model of Anger etiologie VIII

Brein Reageert Gedachtes


& Gevoelens

gedachtes & gevoelens

r ge ig Tr

symptomen C. Blijd, 2012

CGT-‐model van Agressie

Feindler & Ecton, 1986

C. Blijd, 2012

Wat is agressie?

Interventies Gebeurtenis


Gedachte

verklaringsmodellen Gedrag

Gevoel (Emotie)

symptomen Aangepast van Novaco & Paterson

© INTER-PSY, 2012

C. Blijd, 2012

C. Blijd, 2012

12


30-05-2012

Biologische factoren  

Wat is agressie?

Neurobiologische factoren (brein) (Prefrontaal, Amygdala)

 

Hormonale factoren (Testosteron / CorGsol)

 

GeneGsche factoren

e c o l o g i s c h


gedachtes & gevoelens

symptomen

C. Blijd, 2012

C. Blijd, 2012

Conclusie eGologie

Herformuleerde FrustraGe-‐Agressie Theorie etiologie X

hiNe

pijn

frustra2e Nega2eve gevoelens

instinct frustratie aangeleerd biologisch

Andere onplezierige ervaringen

drift

aanleg

EmoGonele agressie  

FrustraGe is een van de vele onprewge omstandigheden dat kan leiden tot negaGeve gevoelens en daaropvolgend emoGonele agressie C. Blijd, 2012

C. Blijd, 2012

Een proces ….

C. Blijd, 2012

© INTER-PSY, 2012

Turnbull & Paterson, 1999, Blijd, 2002

C. Blijd, 2012

13


30-05-2012

Aggression Cycle

Phase 1

Phase 2

Kaplan & Wheelan, 1983

© INTER-PSY, 2012

Phase 3

Phase 4

“Aggression Management”

Post Crisis Depression phase

Recovery phase

Crisis phase

Escalation phase

Trigger phase

Aggression level

High Risk of repeat crisis

Phase 5

Carl Blijd (forensisch) (kinder-‐& jeugd) Psychiater INTER-‐PSY Directeur Behandelzaken CONDUCTORE c.blijd@inter-‐psy.nl

@Een_Psychiater

Time

C. Blijd, 2012

14

1. Gedrag INTER- PSY. W E R K T Deskundigheidsbevordering INTER-PSY BIJSCHOLING INTER-PSY, Programma. Wat is augsme?

Recommend Documents