INTER-PSY Lente Symposium Disclosure belangen spreker
Getalenteerd omgaan met ADHD Anne van Lammeren, psychiater Universitair Centrum Psychiatrie UMCG 16-03-2016 Lentesymposium Interpsy
16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
(Potentiële) belangenverstrengeling
Geen
Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk …
Geen
16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
Inhoud seminar Het diagnosticeren van ADHD bij volwassenen is een specialistische diagnose (SGGZ)
Voorlichting over ADHD is het begin van een kwalitatief goede behandeling.
De voor- en nadelen van stimulantia
16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
Wat is ADHD Controversiële diagnose: iedereen herkent symptomen wel eens bij zichzelf
Moreel oordeel over symptomen als luiheid en gebrek aan planning, geen ‘ziekte’
Afbakening normaal - afwijkend
16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
Aandacht
16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
Geen
Hyperactiviteit/impulsiviteit
16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
Presentatie Anne van Lammeren
1
INTER-PSY Lente Symposium DSM-V ADHD, gecombineerde type ADHD, overwegend onoplettende type (ADD) ADHD, overwegend hyperactief- impulsief ADHD, gedeeltelijk in remissie ADHD, Niet Anderszins Omschreven Personen die in een eerder stadium van de stoornis behoorden tot een bepaald subtype, kunnen zich ontwikkelen naar een ander subtype.
16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
ADHD is een waarschijnlijkheidsdiagnose Waarvan de betrouwbaarheid toeneemt met de hoeveelheid verzamelde informatie, die de diagnose ondersteunt
Een zorgvuldige diagnose vraagt dus TIJD en
16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
Tijdens de zwangerschap:roken, alcoholgebruik, bloedingen/infecties etc.,vroeggeboorte en laag geboortegewicht
Genetische factoren:2e graads familieleden:6-9%;1e graads familieleden:10-35%
Nog weinig begrip van onderliggende hersendysfunctie noch van de moleculaire en genetische achtergronden
Omgevingsfactoren: extreme omstandigheden zoals verwaarlozing, mishandeling
16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
ADHD is een klinische diagnose
DOORVRAGEN
Oorzaken ADHD
ADHD is een specialistische diagnose Kennis hebben van normale ontwikkeling Kennis hebben van verstoorde ontwikkeling Kennis en overzicht hebben van de overige psychiatrische problematiek
Onderscheid kunnen maken tussen symptomen die voorkomen bij meerder stoornissen.
Gesprekstechnieken, kan informatie “wegen”
16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
Comorbiditeit Bipolaire stoornis: stemmingswisselingen, prikkelbaarheid Depressie en angststoornissen Eetstoornissen Persoonlijkheidsproblematiek (impulsiviteit, stemmingswisselingen, prikkelbaarheid, dwangmatigheid)
16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
Presentatie Anne van Lammeren
2
INTER-PSY Lente Symposium Diagnostiek
Comorbiditeit Middelenmisbruik/ afhankelijkheid
Anamnese patiënt en betrokkene
ASS
Ontwikkelingsanamnese met ouders over kindertijd/ tienerjaren/adolescentie
Combinaties…
ADHD criteria (ev. DIVA) Op indicatie NPO Op indicatie somatisch onderzoek DOORVRAGEN!!! Differentiaal diagnose
16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
ADHD is een klinische diagnose ADHD is een waarschijnlijkheidsdiagnose Waarvan de betrouwbaarheid toeneemt met de
Invloed op functioneren 2,1% in algemene bevolking: 2.9% in kindertijd Lager opleidingsniveau en lager huishoudinkomen dan volw. Zonder ADHD.
hoeveelheid verzamelde informatie, die de diagnose ondersteunt
Vaker psychische aandoeningen:mn angststoornis ( 32%),
Een zorgvuldige diagnose vraagt dus TIJD en
stemmingsstoornis (25%), middelenstoornis ( 28%) , berperkingen in functioneren en verhoogd zorggebruik.
DOORVRAGEN Tuithof e.a. Tijdschrift voor Psychiatrie jan.2014;56;10-19
16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
Behandeling ADHD
Voorlichting
Voorlichting
Individueel of in groep
Lotgenotengroep
Met patiënten en familieleden/betrokkenen
Medicatie Cognitieve gedragstherapie Coaching
Bespreken vooroordelen Diagnostiek en behandeling bespreken
Behandeling comorbiditeit
Zo veel mogelijk gebaseerd op feiten
Alternatieve behandelingen
en deels klinische ervaring
16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
Presentatie Anne van Lammeren
3
INTER-PSY Lente Symposium Voorlichting
“De Ritalin-generatie”
Positieve aspecten expliciet benoemen Aanraden websites/boeken Alternatieve behandelingen Ruimte voor vragen Medicatie roept veel vragen op
Scientology Church, Kiddie-cocaine, feminisering van jongens
16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
Medicijngebruik
Cursus ADHD & volwassenen - bijeenkomst 2
Medicatie
Bewezen effectief in gecontroleerd onderzoek en opgenomen in de richtlijn voor ADHD (NVvP)
Methylfenidaat,
Eerste keus behandeling
Dexamfetamine
Bespreek uw twijfels en vragen
Langwerkende preparaten
Starten onder begeleiding van psychiater of ervaren huisarts
Niet-stimulantia:
Bijhouden effecten en bijwerkingen
Atomoxetine
Bespreken van alternatieve behandelingen
Bupropion Imipramine
Cursus ADHD & volwassenen - bijeenkomst 2
Methylfenidaat
16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
Alcohol en Cannabis
Speed> ecstasy>ritalin: the science of amphetamines. Leslie Iversen, Oxford press 2006.
Grote inter-individuele verschillen
Afbouwen vooraf tot 2-3 E per dag of 1 joint
Werkzaam op aandachtsfuncties, waakzaamheid. Ook gebruik
Doel is medicatie te kunnen evalueren zonder storing
voor niet medische indicaties.
Korte werkingsduur Orale inname: geen verslavingsgevaar Meest voorkomende bijwerkingen: eetlustvermindering, cardiovasculaire effecten, gejaagdheid, vlak worden
Staken alcohol en drugs 16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
middelengebruik
Bijwerkingen medicatie en middelen potentiëren elkaar Alcohol en cannabis versterken stemmingsproblematiek Cannabis versterkt concentratieprobleem en helpt dag/nachtritme omkeren. 16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
Presentatie Anne van Lammeren
4
INTER-PSY Lente Symposium Medicatie consequenties
Hoera, je hebt ADHD!
Hoe lang innemen?
Je bent vaak de gangmaker op een feest en de dansvloer.
Stigma
Je impulsiviteit maakt je een spontaan en openhartig mens.
Frequente dosering
Je bent de goede verstaander die vaak maar een half woord nodig heeft.
Je bent origineel en hebt een groot gevoel voor humor. Je bent recht door zee.
Je bekijkt de wereld vanuit een unieke, onbevangen invalshoek.
Je bent iemand die niet snel in een sleur terechtkomt of saai wordt.
Je bent ontzettend enthousiast en goed als je iets graag doet.
Gebruik/ misbruik? Buitenlandse reizen Autorijden/CBR
16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
16-03-2016 A.M.D.N. van Lammeren
www.hersenstorm.nl
Presentatie Anne van Lammeren
5