OMGAAN
MET ‘MOEILIJK’ GEDRAG
WAT IS MOEILIJK GEDRAG? Brainstorm
An Coetsiers Kinderpsycholoog/gedragtherapeut www.depraatdoos.be
IS HET GEDRAG ‘MOEILIJK’ GEDRAG? Individueel bepaald Afhankelijk van
Voorbeeld gedragsdagboek Probleemgedrag: Woedeaanvallen
- Jezelf (eigen geschiedenis, moeheid, drukke dag) - Omgeving (buiten of binnen, één of meer kinderen, knutselen of vrij spel,…) - Kind (leeftijd, geslacht, uiterlijk,…)
Dag: vrijdag
Tijdstip Plaats
Situatie
Gedrag kind
Reactie begeleider
Gedrag kind
10.00 Speelhoek
Wou in de tent spelen maar er zaten al teveel kinderen in
Over de vloer rollen, huilen
Negeren
Ging in ballenbad spelen
10.30 Speelhoek
Nam speelgoed af van ander kind en moest het teruggeven
Stampvoeten, gillen
Speelgoed afgenomen
Harder gillen en schoppen
11.00 Speelhoek
Moest opruimen
Roepen, gillen, stampvoeten
Negeren
Werd rustig maar heeft niet mee opgeruimd
Observatie nodig
Opvolgen van gedrag • • • • • •
Gedragspatronen Hoe vaak doet het gedrag zich voor? Hoe consequent reageer je? Risicotijdstippen of –situaties Mogelijke uitlokkers of oorzaken Mogelijke onbedoelde beloningen
Voorbeeld frequentietabel Gedrag: tong uitsteken DAG
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
TOTAAL
Maa
9
Din
11
Woe
8
1
Voorbeeld gedragsgrafiek K. is een vervelende jongen die nooit luistert en altijd agressief is.
INTERVENTIE
AANTAL KEREN DAT HET GEDRAG ZICH VOORDOET
BEGINSITUATIE
DAG
OORZAKEN VAN MOEILIJK GEDRAG Brainstorm
ONTWIKKELING VAN
EMOTIES BIJ KINDEREN
Milieu, opvoeding
Gedoseerd
Heftig
Aanleg Toeval
Oorzaken van probleemgedrag bij kinderen Opvoeding • Onbedoelde beloningen voor ongewenst gedrag • Escalatievalkuilen • Gewenst gedrag negeren • Anderen observeren • Manier van instructies geven • Emotionele boodschappen • Niet efficiënt gebruik van straffen • Elkaar tegenspreken
2
OMGAAN MET MOEILIJK GEDRAG Preventief Curatief Signaleren
PREVENTIEF Omgaan met ‘moeilijk’ gedrag
OPBOUWEN VAN
EEN POSITIEVE RELATIE Quality time Met uw kind praten Affectie tonen
PRATEN MET JE KIND (ALLE LFT) Schrijf een aantal dingen op waarvoor het kind belangstelling heeft en waarover je met hem/haar een gesprekje kan aangaan.
QUALITY TIME (ALLE LFT) Schrijf een aantal ideeën hoe jij en het kind samen tijd kunnen doorbrengen?
AFFECTIE TONEN (ALLE LFT) Welke vormen van lichamelijke affectie vinden jij en dit kind allebei fijn?
3
AANLEREN VAN GEDRAG Complimentjes geven Het goede voorbeeld geven Incidenteel leren Gebruik vraag, zeg, doe Beloningssystemen gebruiken
COMPLIMENTJES GEVEN
COMPLIMENTJES GEVEN (ALLE LFT) • • • •
Duidelijk en specifiek zijn Het gewenste gedrag beschrijven Enthousiast zijn Menen wat je zegt
GOEDE VOORBEELD GEVEN (ALLE LFT)
Denk na over een gedrag dat je graag vaker zou willen zien bij dit kind. Probeer dit gedrag zo goed mogelijk te omschrijven en bedenk er een complimentje bij.
PROBLEEMPJES OPLOSSEN: INCIDENTEEL LEREN (1-12) Hoe kan je incidenteel leren gebruiken: Bij waarom-vragen Bij een foutieve uitspraak van een woord Wanneer het kind je iets wil tonen Wanneer het kind hulp vraagt bij frustraties
4
PROBLEEMPJES OPLOSSEN: VRAAG – ZEG - DOE (3-12) Handen wassen: Vraag Zeg
Doe
Wat is het eerste wat we doen als we onze handen wassen? Eerst houden we onze handen onder het water en maken we ze nat. Toon me eens hoe je dat doet. Begeleid het kind bij de taak. Help zo weinig mogelijk.
Prijs medewerking en succes Herhaal Vraag, Zeg, Doe voor elke stap van de taak
Incidenteel leren Bevordert: Taalontwikkeling Creatief, zelfstandig spelen Algemene kennis Probleemoplossingsvaardigheden
BELONINGSSYSTEEM (2-12JR)
• • •
Geef geen kritiek en neem geen punten af Laat de beloningen uitbollen Jonge kinderen: onmiddellijke, concrete beloning in de context
PROBLEEMPJES OPLOSSEN: NADENKEN OVER OPLOSSINGEN Probleemoplossingensvaardigheden (vanaf 4 jaar?) Wat is het probleem? Hoe kunnen we dit oplossen? Welke oplossing zullen we uitproberen? Hoe gaan we evalueren?
BELONINGSSYSTEEM (2-12JR) Omschrijf het gedrag concreet en positief (op stoel blijven zitten bij het eten) Welke beloning zal je geven? Prijs het kind elke keer het een punt, ster, sticker verdiend heeft Geef de beloning wanneer het doel bereikt is
EEN POSITIEVE RELATIE Geeft kinderen meer zelfvertouwen Maakt ze weerbaarder, evenwichtiger Verlaagt de kans op gedragsproblemen
5
PREVENTIE VAN MOEILIJK GEDRAG Aandacht voor wat goed loopt Helpen om nieuwe dingen te leren Basisregels
BASISREGELS (3-12JR) Hoe regels moeten zijn: Weinig Eerlijk Makkelijk te volgen Uitvoerbaar Positief omschreven
OMGAAN MET MOEILIJK GEDRAG driftbuien
CURATIEF Omgaan met ‘moeilijk’ gedrag
BASISREGELS (3-12JR) Hoe regels moeten zijn: Weinig Eerlijk Makkelijk te volgen Uitvoerbaar Positief omschreven
DUIDELIJKE INSTRUCTIES (2-12JR) Blijf kalm Zeg waar het op staat met een Ikboodschap: ik vind het niet leuk dat je met de bal in de woonkamer speelt.
Vertel wat je wel wil Traag spreken, op ooghoogte vh kind, korte en kordate zinnen, op armlengte afstand Geef het kind de tijd
6
IDEEËN VOOR HET GEBRUIK VAN NEGEREN (2-7JR)
GEPLAND
Voor welk minder ernstig probleemgedrag kan je gebruik maken van gepland negeren? Wanneer moet je stoppen met het negeren van gedrag? Wat moet je doen stoppen met het gebruik van gepland negeren?
LOGISCHE CONSEQUENTIES (2-12JR) Je kind is aan het spelen met haar drinken aan de eettafel Je kind is wild aan het spelen met een speelgoedje Je kind dwaalt van je weg tijdens een wandeling Je kind is gevaarlijk aan het spelen op de schommel Je kind tekent op de muur.
TIME OUT (18M/10-12JR) Time-out in de ruimte Time-out in andere ruimte
EMOTIONELE WOORDENSCHAT Hoe voel jij je? Leren verwoorden hoe je je voelt= opvoedingstaak Je zult wel heel teleurgesteld zijn Daar werd je vast verdrietig van Je zult wel trots zijn op jezelf Ik kan me goed voorstellen dat je kwaad bent
BOOSHEID AANPAKKEN Emoties leren verwoorden Basisregels Duidelijke, eenvoudige instructies geven Als je nee zegt, er uitleg bij geven Negeren van lichte boosheid, afleiden Gebruik een logische consequentie Time-out toepassen bij crisis Tot 10 tellen alvorens te reageren Enkel het gedrag afkeuren, niet de persoon Vertellen hoe het anders kan Time-out voor jezelf
7
WAT MET GESTOORD GEDRAG?
SIGNALEREN van ‘moeilijk’ gedrag
Gewone aanpak werkt niet Komt veelvuldig voor In verschillende situaties Wordt steeds erger Depressie, ADHD, autisme, angststoornissen, ODD, CD Eigen classificatiesysteem voor jonge kinderen (regulatiestoornis, slaapstoornissen, eetproblemen,…)
BELONINGSAPP
8
DOE HET ZOALS ….DORA Stap voor Stap
Focus op het positieve
9
