1.
Een geschikte plaats voor de machine.
Aandachtspunten: • Toegankelijkheid voor: - bediener - monteur - aangevoerd materiaal - afgevoerde producten • Omgevingsomstandigheden. - warmtebronnen en tocht - trillingen - vuil en vocht - magnetisme De machinehandleiding geeft meestal voldoende informatie over waar en hoe de machine opgesteld moet worden. Hierbij heeft de fabrikant onder andere gedacht aan de toegankelijkheid van de machine. De bedieningsman en de monteur moeten aan en rond de machine ongehinderd en veilig hun werk kunnen doen. Ook mogen er geen obstakels zijn die de aanvoer van materiaal en de afvoer van producten belemmeren. Afhankelijk van de gevoeligheid van de machine stelt de fabrikant eisen aan de omgeving waarin de machine functioneert.
Warmtebronnen en tocht kunnen eenzijdige uitzetting of krimp aan de machine veroorzaken.
Trillingen, die door de machine zelf worden opgewekt, kunnen andere machines in de omgeving verstoren, terwijl inkomende trillingen vanuit de omgeving schadelijk kunnen zijn voor de machine zelf. Een overmaat aan vuil en vocht werkt een versnelde aftakeling van de machine in de hand. Magnetische velden, die vanuit de omgeving op de machine inwerken, kunnen de elektronica verstoren.
1
2.
De fundatie
Aandachtspunten: • Bodemgesteldheid • Massa machine + product • Dynamisch gedrag De manier waarop een machine moet worden gefundeerd, is meestal terug te vinden in de machinehandleiding. Hierin is vaak een fundatieplan opgenomen. In het fundatieplan wordt rekening gehouden met: • de bodemgesteldheid, • de massa van machine plus dat van het product, • en het dynamische gedrag van de machine
Fundatieplan voor een machinekamer uit 1920 (Lanz stoommachine)
2
2.1
De bodemgesteldheid
Stabiele ondergrond (zand) Een stabiele ondergrond, zoals een goed ingeklonken zandgrond, is in staat een machinefundatie te dragen. Betonnen fundatie rechtstreeks op ondergrond storten of betonplaten leggen. Instabiele ondergrond (veen) Is de ondergrond instabiel, zoals bij veengrond, dan moet de bedrijfsvloer of fundatie op heipalen worden geplaatst om verzakking te voorkomen. Betonnen fundatie op heipalen. Een onderheide fundatie is een dure aangelegenheid. De prijs van de totale fundatie kan hiermee oplopen tot 40 procent van de aanschafprijs van de machine. De beoordeling van de bodem laat men over aan bouwkundige experts! Deze zullen sonderen om de bodemgesteldheid vast te stellen.
3
2.2
Massa van machine + product
De massa van de machine plus de massa van het product bepalen de benodigde draagkracht van de fundatie. De fundatie moet deze massa kunnen dragen zonder te verzakken, te vervormen of te beschadigen.
Zware smeedpers die storende schokpulsen veroorzaakt. A. Fundering B. Schokdempende matten C. Funderingsput 5.. Schokdempende matten 6. Schokdempende rubberblokken
2.2
Soorten demping
Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen actieve en passieve demping.
4
2.3
Dynamisch gedrag van de machine
A. Machine veroorzaakt geen storende trillingen of schokpulsen. ⇒ plaatsen op gemeenschappelijke fundatie Wanneer een machine geen storende trillingen of schokpulsen veroorzaakt, kan deze gerust samen met andere machines op dezelfde fundatie of bedrijfsvloer worden geplaatst. B. Machine veroorzaakt wel storende trillingen of schokpulsen. ⇒ plaatsen op onafhankelijke fundatie, eventueel op schokdempers Wanneer de machine trillingen en schokpulsen veroorzaakt, die machines in de omgeving kunnen verstoren, dan moet de machine op een onafhankelijke fundatie worden geplaatst. C. Machine is zeer gevoelig voor trillingen en schokken die in de omgeving worden opgewekt. ⇒ plaatsen op onafhankelijke fundatie, eventueel op schokdempers. De afzonderlijke fundatie is ook noodzakelijk als in de omgeving trillingen en schokken worden opgewekt, die de machine zelf kan verstoren. Dit is o.a. het geval bij een 3D-meetmachine.
Verschillende methoden van fundering in werkplaats en meetkamer. 1 = bedrijfsvloer, 2 = schokdempende matten (pads)
De excenterpers is een veroorzaker (zender) van trillingen en schokgolven. Deze staat op actieve trillingsdempers op een onafhankelijke fundatie en is geïsoleerd van de bedrijfsvloer. De freesmachine en vlakslijpmachine zenden lichte trillingen uit. Deze zijn zo zwak dat ze op trillingsdempers op de bedrijfsvloer mogen worden geplaatst. Deze dempers beschermen de machines ook tegen trillingen uit de omgeving. De dempers werken daarom zowel actief als passief. De 3-D meetmachine is zeer gevoelig voor trillingen uit de omgeving. Deze staat op passieve trillingsdempers op een onafhankelijke fundatie en is geïsoleerd van de bedrijfsvloer. Merk op dat de meetmachine niet op de zelfde dragende grondlaag is gefundeerd als de pers. Deze grondlaag zou trillingen van de pers naar de meetmachine kunnen zenden.
5
