\ l lcllLIJi !bi.llcl|J v
V
ä Maliebaan 7 1 G 3 5 8 1 CG U t r e c h t P Postbus 1 3 1 8 0 3 5 0 7 LD U t r e c h t
Nederland Gemeente Emmen College v a n B&W Postbus 3 0 0 0 1 7 8 0 0 RA EMMEN
Datum
14 a u g u s t u s 2 0 1 4
Kenmerk
D10.1401
Onderwerp
Handvatten voor invulling gemeentelijke taken Wmo 2015 met betrekking tot mentorschap Infoblad mentorschap en gemeentelijk W m o beleid; folder Met m e n t o r s c h a p in v e i l i g e handen
Bijlagen
T 030-2307190 E
[email protected] I www.mentorschap.nl IBAN BIC KvK
: NL68INGB0651618703 : INGBNL2A : 51690357
G e a c h t College, De i n v o e r i n g v a n de W m o 2 0 1 5 v r a a g t de n o d i g e a a n d a c h t v o o r de zorg en o n d e r s t e u n i n g v o o r i n w o n e r s die zelf h u n belangen niet (of niet a f d o e n d e ) k u n n e n b e h a r t i g e n . Het g a a t hierbij o m ( w i l s o n b e k w a m e ) m e n s e n m e t d e m e n t i e , v e r s t a n d e l i j k e h a n d i c a p of psychiatrische p r o b l e m a t i e k . U h e b t als college de v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d o m hen o n d e r s t e u n i n g op m a a t te b i e d e n en hen te b e s c h e r m e n t e g e n m i s b r u i k en g e w e l d in huiselijke k r i n g . Dat kan d o o r er op toe t e zien d a t er i e m a n d is die hen v e r t e g e n w o o r d i g t als zij d a t zelf niet k u n n e n ( W m o 2 0 1 5 , a r t . 2 . 3 . 2 . lid 1 en 2 . 1 . 2 lid 4 , o n d e r g ) . De Regionale S t i c h t i n g M e n t o r s c h a p F r i e s l a n d , a a n g e s l o t e n bij M e n t o r s c h a p N e d e r l a n d , kan u hierbij h e l p e n . Wij w e r k e n a a n de o p r i c h t i n g v a n M e n t o r s c h a p N o o r d . De Regionale S t i c h t i n g e n M e n t o r s c h a p z e t t e n v r i j w i l l i g e r s in o m als m e n t o r deze m e n s e n te b e s c h e r m e n en te v e r t e g e n w o o r d i g e n . Een m e n t o r w o r d t b e n o e m d d o o r de r e c h t e r . Onze o r g a n i s a t i e z o r g t v o o r het w e r v e n , o p l e i d e n en begeleiden v a n de m e n t o r . D a a r b i j s t a a t s t e e d s het belang v a n de c l i ë n t v o o r o p : zo m o e t de m e n t o r als p e r s o o n g o e d a a n s l u i t e n bij de cliënt, goed k u n n e n l u i s t e r e n e n v o l d o e n d e t i j d b e s c h i k b a a r h e b b e n . I n het b i j g a a n d e infoblad en de f o l d e r g e v e n w i j hierover i n f o r m a t i e . H i e r m e e k u n t u op uw b e u r t b e t r o k k e n e n bij u i t v o e r i n g v a n de W m o , m e t een s i g n a l e r e n d e en v e r w i j z e n d e f u n c t i e , i n f o r m e r e n . W i j h o p e n u hiermee v a n d i e n s t te z i j n en b e s p r e k e n d e s g e w e n s t g r a a g hoe w e u v e r d e r k u n n e n h e l p e n . Graag v e r n e m e n w i j op k o r t e t e r m i j n u w reactie. Met v r i e n d e l i j k e g r o e t ,
N.Q.M. Heinsbroek D i r e c t e u r Mentorschap Nederland Cc: Raad v a n uw g e m e e n t e 1».
* Met recht betrokken
V
Mentorschap Net!eiland
Infoblad mentorschap en gemeentelijk Wmo beleid Vertegenwoordiging en bescherming van kwetsbare burgers, die niet in staat zijn zelf hun belangen waar te nemen, en de verantwoordelijkheid en taak van de gemeente
Inhoud V o o r w o o r d en v e r a n t w o o r d i n g 1.
W a a r o m d i t infoblad?
2.
V e r t e g e n w o o r d i g i n g en b e s c h e r m i n g in de nieuwe W m o .
3.
Rol van m e n t o r s c h a p bij v e r t e g e n w o o r d i g i n g en b e s c h e r m i n g .
4.
Rol v a n de g e m e e n t e n .
5.
Meer i n f o r m a t i e .
U t r e c h t , augustus 2 0 1 4 Mentorschap Nederland
[email protected]
\ Met recht
betrokken
Voorwoord en verantwoording M e n t o r s c h a p is een w e t t e l i j k e m a a t r e g e l v o o r m e n s e n die niet zelf hun b e l a n g e n k u n n e n b e h a r t i g e n en n i e m a n d a n d e r s hebben die d a t n a m e n s hen kan d o e n . M e n t o r s c h a p b i e d t hen v e r t e g e n w o o r d i g i n g en b e s c h e r m i n g . Door de i n v o e r i n g v a n de W m o 2 0 1 5 k r i j g e n g e m e e n t e n veel m e e r te m a k e n m e t i n w o n e r s die zelf hun belangen niet (of niet a f d o e n d e ) k u n n e n b e h a r t i g e n . G e m e e n t e n h e b b e n de v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d hen goede o n d e r s t e u n i n g en zorg te bieden en hen t e b e s c h e r m e n t e g e n m i s b r u i k en g e w e l d in huiselijke k r i n g . Het is b e l a n g r i j k d a t g e m e e n t e n er op t o e z i e n d a t er v o o r deze g r o e p m e n s e n i e m a n d is die hen v e r t e g e n w o o r d i g t als zij dat zelf niet k u n n e n . Dat is o n d e r a n d e r e v a n belang bij het v e r s t r e k k e n v a n v o o r z i e n i n g e n . Het is o o k v a n belang bij het b e s c h e r m e n v a n i n w o n e r s die t e m a k e n hebben m e t h u i s e l i j k g e w e l d . D a a r t o e is het v a n belang d a t burgers en professionals als W m o - l o k e t m e d e w e r k e r s en z o r g p r o f e s s i o n a l s g o e d w o r d e n g e ï n f o r m e e r d o v e r w i e er als v e r t e g e n w o o r d i g e r k u n n e n o p t r e d e n . Ook is het v a n belang d a t direct b e t r o k k e n e n goed op de h o o g t e z i j n h o e , indien n o d i g , m e n t o r s c h a p a a n g e v r a a g d m o e t w o r d e n . M e n t o r s c h a p N e d e r l a n d is de landelijke v e r e n i g i n g v a n Regionale S t i c h t i n g e n M e n t o r s c h a p , die v r i j w i l l i g e r s w e r v e n , s c h o l e n , k o p p e l e n en begeleiden t e n e i n d e het m e n t o r s c h a p u i t te v o e r e n v o l g e n s v a s t g e s t e l d e k w a l i t e i t s e i s e n . Zij z o r g e n o o k v o o r het v o o r b e r e i d e n v a n de b e n o e m i n g d o o r de k a n t o n r e c h t e r . De r e g i o n a l e s t i c h t i n g e n hebben d a a r m e e een b e l a n g r i j k e f u n c t i e zowel in het v o o r k o m e n v a n v e r w a a r l o z i n g v a n m e n s e n m e t een e r n s t i g e c h r o n i s c h e ziekte of handicap als o o k in het v o o r k o m e n v a n m i s h a n d e l i n g in huiselijke k r i n g . I n d i t infoblad g e v e n w i j nadere i n f o r m a t i e o v e r m e n t o r s c h a p en h a n d v a t t e n v o o r g e m e e n t e n o m de v e r t e g e n w o o r d i g i n g en b e s c h e r m i n g v a n deze k w e t s b a r e b u r g e r s v o r m t e g e v e n . V o o r het v e r g r o t e n v a n de b e k e n d h e i d v a n m e n t o r s c h a p en v o o r het i n z e t t e n v a n m e n t o r e n bij huiselijk g e w e l d ( o . a . bij o u d e r e n m i s h a n d e l i n g ) is e x t r a a a n d a c h t v a n de g e m e e n t e g e w e n s t .
1
1. Waarom dit infoblad? Met de d e c e n t r a l i s a t i e v a n R i j k s t a k e n naar de g e m e e n t e n k r i j g e n de g e m e e n t e n m e e r verantwoordelijkheid voor het ondersteunen van kwetsbare burgers. Daarbij wordt t e g e l i j k e r t i j d de t o e g a n g t o t i n t r a m u r a l e v o o r z i e n i n g e n b e p e r k t . Meer m e n s e n m o e t e n langer zelfstandig w o n e n . D o o r deze o n t w i k k e l i n g e n k r i j g e n de g e m e e n t e n v e e l v a k e r de v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d v o o r h e t o n d e r s t e u n e n v a n m e n s e n die te m a k e n h e b b e n m e t e r n s t i g regieverlies, v o o r n a m e l i j k d o o r d e m e n t i e , v e r s t a n d e l i j k e h a n d i c a p , of p s y c h i a t r i s c h e p r o b l e m a t i e k . Er kan dan ook s p r a k e z i j n v a n w i l s o n b e k w a a m h e i d . De rol v a n g e m e e n t e n w o r d t o o k g r o t e r ten aanzien v a n het b e s t r i j d e n en v o o r k o m e n v a n m i s h a n d e l i n g in h u i s e l i j k e k r i n g . T o t nu toe lag de v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d m e t n a m e bij c e n t r u m g e m e e n t e n . Met de n i e u w e W m o h e b b e n alle g e m e e n t e n de v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d m i s h a n d e l i n g in huiselijke k r i n g t e b e s t r i j d e n en te v o o r k o m e n . De c e n t r u m g e m e e n t e n h e b b e n hierbij de regie. Z o w e l de goede v e r s t r e k k i n g v a n passende v o o r z i e n i n g e n als het v o o r k o m e n en b e s t r i j d e n v a n g e w e l d in h u i s e l i j k e k r i n g v r a a g t o m a a n d a c h t v o o r de v e r t e g e n w o o r d i g i n g v a n c l i ë n t e n die niet zelf h u n b e l a n g e n k u n n e n w a a r n e m e n . De W m o 2 0 1 5 legt hiertoe een a a n t a l t a k e n bij g e m e e n t e n . Maar h i e r o v e r b e s t a a t nog veel o n b e k e n d h e i d . Het doel van d i t infoblad is d a a r o m een t o e l i c h t i n g g e v e n o p : »
n u t e n noodzaak v a n v e r t e g e n w o o r d i g i n g en b e s c h e r m i n g v a n k w e t s b a r e b u r g e r s ;
»
de rol die m e n t o r s c h a p h i e r b i j kan v e r v u l l e n ;
»
de t a k e n en v e r a n t w o o r d e l i j k h e d e n v a n g e m e e n t e n en w e l k e r a n d v o o r w a a r d e n zij k u n n e n scheppen o p d a t w a a r nodig m e n t o r s c h a p w o r d t g e r e g e l d .
Dementerende man Een d e m e n t e r e n d e m a n m e t v e e l fysieke p r o b l e m e n w i l beslist niet o p g e n o m e n w o r d e n in een v e r p l e e g h u i s . Er is veel zorg aan h u i s , m a a r m e n e e r is niet a l t i j d v r i e n d e l i j k , w i j s t v a a k h u l p v a n a n d e r e n af en h e e f t w e i n i g ziekte inzicht. De m e n t o r o v e r l e g t m e t h e m , b e h a r t i g t zijn belangen en is het a a n s p r e e k p u n t v o o r d i v e r s e h u l p v e r l e n e n d e i n s t a n t i e s . Dit b r e n g t rust en d u i d e l i j k h e i d in de s i t u a t i e en h i e r d o o r kan m e n e e r l a n g e r z e l f s t a n d i g blijven wonen.
2
2. Vertegenwoordiging en bescherming in de nieuwe Wmo 2.1. Vertegenwoordiging kunnen waarnemen
van kwetsbare
mensen,
die niet zelf hun
belangen
Veel m e n s e n m e t d e m e n t i e , v e r s t a n d e l i j k e handicap of z w a r e p s y c h i a t r i s c h e p r o b l e m a t i e k m a k e n in de regel g e b r u i k v a n de l a n g d u r i g e z o r g . De z o r g i n s t e l l i n g w e r k t m e t de nodige z o r g p r o t o c o l l e n . Een b e l a n g r i j k o n d e r d e e l d a a r v a n is d a t de cliënt m o e t i n s t e m m e n m e t h e t z o r g b e h a n d e l p l a n . Als h i j / z i j d a a r t o e zelf niet in s t a a t is, m o e t i e m a n d a n d e r s d a t n a m e n s h e m of haar d o e n . Dat kan een p a r t n e r of a n d e r familielid z i j n , m a a r als die er niet is kan m e n t o r s c h a p w o r d e n a a n g e v r a a g d . De m e n t o r is de w e t t e l i j k e v e r t e g e n w o o r d i g e r v a n de cliënt, die er zorg v o o r d r a a g t d a t de cliënt zorg k r i j g t die zo goed m o g e l i j k a a n s l u i t op w a t h i j / z i j w e n s t . Door d e h e r v o r m i n g e n in de l a n g d u r i g e zorg en de n i e u w e W m o w o r d t de t o e g a n g t o t de i n t r a m u r a l e zorg b e p e r k t en w o r d t t e g e l i j k e r t i j d m e e r zorg en o n d e r s t e u n i n g door de g e m e e n t e g e f i n a n c i e r d . Meer m e n s e n w o n e n langer z e l f s t a n d i g . Dit kan een risico zijn v o o r m e n s e n m e t een klein n e t w e r k e n / o f geen f a m i l i e . Deze g r o e p kan t e m a k e n hebben m e t e e n z a a m h e i d en u i t s l u i t i n g . Als dan o o k nog h u n g e z o n d h e i d v e r s l e c h t e r t en zij n i e m a n d hebben d i e v o o r hen o p k o m t , is het g e v a a r g r o o t d a t er risicovolle situaties ontstaan. Het is d a a r o m v a n g r o o t belang d a t bij de b e h a n d e l i n g v a n de n i e u w e W m o d o o r de T w e e d e K a m e r een a m e n d e m e n t is a a n g e n o m e n o m d e v e r t e g e n w o o r d i g i n g v a n die groep mensen goed te regelen. Bij het v e r s t r e k k e n v a n m a a t w e r k v o o r z i e n i n g e n aan c l i ë n t e n die niet zelf hun belangen k u n n e n w a a r n e m e n , m o e t s a m e n s p r a a k p l a a t s v i n d e n m e t een v e r t e g e n w o o r d i g e r v a n de cliënt ( W m o 2 0 1 5 , a r t i k e l 2 . 3 . 2 lid 1 ) . En g e m e e n t e n m o e t e n in h u n W m o beleidsplan a a n g e v e n hoe zij b u r g e r s i n f o r m e r e n o v e r w i e als v e r t e g e n w o o r d i g e r k u n n e n o p t r e d e n . ( W m o 2 0 1 5 , a r t i k e l 2 . 1 . 2 . lid 4 o n d e r g ) . M e n t o r s c h a p is een v a n de m o g e l i j k h e d e n v a n v e r t e g e n w o o r d i g i n g .
Zelfstandig w o n e n d e man Meneer is licht v e r s t a n d e l i j k b e p e r k t en niet in s t a a t goed v o o r zichzelf op te k o m e n . Hij heeft g e e n f a m i l i e die v o o r h e m z o r g t . De t h u i s z o r g i n s t e l l i n g s i g n a l e e r t d a t er niet v o l d o e n d e z o r g is v o o r m e n e e r en v r a a g t de Regionale S t i c h t i n g M e n t o r s c h a p te helpen bij het a a n v r a g e n v a n een m e n t o r , die m e n e e r kan v e r t e g e n w o o r d i g e n . De m e n t o r z o r g t d a t m e n e e r de n o o d z a k e l i j k e zorg en o n d e r s t e u n i n g k r i j g t , z o d a t hij langer zelfstandig kan b l i j v e n f u n c t i o n e r e n .
3
2.2.Bescherming van kwetsbare mensen die te maken hebben huiselijk geweld, in het bijzonder ouderenmishandeling
(gehad)
met
Huiselijk g e w e l d k e n t v e r s c h i l l e n d e v e r s c h i j n i n g s v o r m e n , w a a r v a n o u d e r e n m i s h a n d e l i n g er een is. Naar s c h a t t i n g 2 0 0 . 0 0 0 o u d e r e n b o v e n de 65 j a a r w o r d e n j a a r l i j k s m i s h a n d e l d , b i j v o o r b e e l d door p a r t n e r s , f a m i l i e l e d e n of z o r g v e r l e n e r s . De o v e r h e i d wil 1
ouderenmishandeling tegengaan, onder andere doordat gemeenten - o n d e r s t e u n d door het Rijk- hierop e x t r a actie o n d e r n e m e n . Ook hier b i e d t de nieuwe W m o een b e l a n g r i j k k a d e r . Naast de al b e s t a a n d e v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d v o o r o p v a n g v a n s l a c h t o f f e r s k r i j g t nu ook het v o o r k o m e n en b e s t r i j d e n v a n huiselijk g e w e l d een b e l a n g r i j k e p l e k . G e m e e n t e n w o r d e n v e r p l i c h t het 2
b e s t r i j d e n v a n huiselijk g e w e l d op t e n e m e n in de W m o b e l e i d s p l a n n e n . T e r b e s t r i j d i n g v a n huiselijk g e w e l d h e e f t de R i j k s o v e r h e i d de afgelopen j a r e n p r o j e c t e n en p r o g r a m m a ' s o n d e r s t e u n d o m g e m e e n t e n t o e te r u s t e n . B e l a n g r i j k h i e r b i j is het p r o g r a m m a "Regio A a n p a k Veilig T h u i s " v a n V N G , VWS en Federatie O p v a n g , d a t b e o o g t c e n t r u m g e m e e n t e n te o n d e r s t e u n e n bij het f o r m u l e r e n v a n een eigen regionaal b e l e i d . 3
B e l a n g r i j k is ook het A c t i e p l a n " O u d e r e n in veilige h a n d e n " v a n V W S , d a t b e o o g t d e a a n p a k en p r e v e n t i e v a n o u d e r e n m i s h a n d e l i n g t e v e r s t e r k e n . De R i j k s o v e r h e i d h e e f t v a n a f 2 0 1 2 C7 m i l j o e n s t r u c t u r e e l per j a a r b e s c h i k b a a r gesteld aan de c e n t r u m g e m e e n t e n v r o u w e n o p v a n g o m de l o k a l e / r e g i o n a l e a a n p a k te v e r s t e r k e n . De n i e u w te v o r m e n A d v i e s - en M e l d p u n t e n Huiselijk Geweld en K i n d e r m i s h a n d e l i n g , g e n a a m d Veilig T h u i s , spelen een c e n t r a l e r o l . K e t e n s a m e n w e r k i n g m e t alle o n d e r s t e u n i n g s o r g a n i s a t i e s op het t e r r e i n v a n g e w e l d in huiselijke k r i n g v o r m t een t w e e d e b e l a n g r i j k e pijler in het beleid. Een v a n de m o g e l i j k h e d e n o m i n h o u d te g e v e n aan het b e s c h e r m e n v a n k w e t s b a r e m e n s e n die t e m a k e n hebben ( g e h a d ) m e t h u i s e l i j k g e w e l d , is het b e v o r d e r e n d a t m e n t o r s c h a p een d u i d e l i j k e positie v e r w e r f t in de k e t e n s a m e n w e r k i n g bij de a a n p a k v a n h u i s e l i j k g e w e l d .
Mishandeling door verslaafde zoon Een z e l f s t a n d i g w o n e n d e oudere m a n heeft een m e n t o r . Deze s i g n a l e e r t d a t m e n e e r l i c h a m e l i j k w o r d t m i s h a n d e l d , bedreigd en f i n a n c i e e l u i t g e b u i t door z i j n v e r s l a a f d e z o o n . De m e n t o r regelt b e w i n d v o e r i n g en s c h a k e l t h u l p v e r l e n i n g in v o o r m e n e e r e n z i j n z o o n . Als de s i t u a t i e v e r d e r v e r s l e c h t e r t , z o r g t de m e n t o r d a t m e n e e r v e r h u i s t naar een z o r g i n s t e l l i n g . De m i s h a n d e l i n g s t o p t d a a r d o o r .
1 2 3
Actieplan "Ouderen in veilige handen", VWS, 2011 zie onder meer de Memorie van Toelichting bij de nieuwe Wmo van januari 2014, pagina 15, paragraaf 2.3.3. http://www.reqioaanpakveiliqthuis.nl/sites/default/files/flles/Reqiovisle-lnteractlef20-9.pdf.
4
3. Rol van mentorschap bij vertegenwoordiging en bescherming 3.1.Wettelijke vertegenwoordiging waarnemen
voor wie niet zelf zijn belangen
kan
Er zijn naar s c h a t t i n g 2 0 0 . 0 0 0 à 2 5 0 . 0 0 0 m e n s e n die door d e m e n t i e , v e r s t a n d e l i j k e h a n d i c a p en psychische b e p e r k i n g e n niet zelf hun p e r s o o n l i j k e b e l a n g e n k u n n e n b e h a r t i g e n . Voor hen is v e r t e g e n w o o r d i g i n g d o o r een naaste of d e r d e v a n b e l a n g , o m op goede zorg en s t e u n toe te z i e n . Vaak k u n n e n zij d o o r p a r t n e r , o u d e r of kind w o r d e n v e r t e g e n w o o r d i g d . V o o r situaties d a t v e r t e g e n w o o r d i g i n g d o o r f a m i l i e niet g e w e n s t of niet m o g e l i j k is, b e s t a a t de m o g e l i j k h e i d m e n t o r s c h a p aan t e v r a g e n bij de k a n t o n r e c h t e r . De k a n t o n r e c h t e r b e n o e m t d a n een persoon t o t m e n t o r , m e t de t a a k o m i e m a n d te s t e u n e n en de b e v o e g d h e i d o m m . b . t . v e r z o r g i n g , v e r p l e g i n g , b e h a n d e l i n g en begeleiding als v e r t e g e n w o o r d i g e r o p te t r e d e n . De v r i j w i l l i g e m e n t o r e n die v e r b o n d e n zijn aan een v a n de Regionale S t i c h t i n g e n Mentorschap besteden veel t i j d en a a n d a c h t aan de cliënt en het b e h a r t i g e n v a n z i j n b e l a n g e n . De k a n t o n r e c h t e r k a n ook een Regionale S t i c h t i n g M e n t o r s c h a p t o t m e n t o r b e n o e m e n , die d a n m e n t o r e n m a n d a t e e r t o m de u i t v o e r i n g v a n het m e n t o r s c h a p op zich t e n e m e n .
V o o r w i e niet zelf zijn of haar b e l a n g e n kan w a a r n e m e n en g e e n d i r e c t n a a s t e f a m i l i e h e e f t die h e m kan v e r t e g e n w o o r d i g e n , k e n t het f a m i l i e r e c h t de v o l g e n d e w e t t e l i j k e vertegenwoordigingsmaatregelen ter bescherming: «
curatele
»
beschermingsbewind
»
mentorschap
M e n t o r s c h a p b e t r e f t b e l a n g e n b e h a r t i g i n g en v e r t e g e n w o o r d i g i n g t . b . v . i m m a t e r i e e l w e l b e v i n d e n , m . n . het regelen v a n e n t o e z i e n op goede v e r z o r g i n g , v e r p l e g i n g , b e h a n d e l i n g en b e g e l e i d i n g . B e s c h e r m i n g s b e w i n d b e t r e f t financieel beheer. Curatele b e t r e f t zowel m a t e r i ë l e als i m m a t e r i ë l e z a k e n , w a a r b i j d e g e n e o n d e r c u r a t e l e geen r e c h t s h a n d e l i n g e n m a g verrichten. M e n t o r e n w o r d e n b e n o e m d d o o r de k a n t o n r e c h t e r . W a n n e e r m e n s i g n a l e e r t d a t een m e n t o r nodig is, kan bij de k a n t o n r e c h t e r een v e r z o e k w o r d e n i n g e d i e n d . Dit kan d o o r de persoon zelf, f a m i l i e , de instelling w a a r i e m a n d v e r b l i j f t of die begeleiding b i e d t , incl. o n d e r s t e u n i n g zoals w o r d t g e b o d e n in het kader v a n de W m o . V o o r de kosten b e t a a l t de cliënt een v e r g o e d i n g , De k a n t o n r e c h t e r b e p a a l t hoe hoog deze is ( h i e r v o o r gelden l a n d e l i j k a a n b e v o l e n t a r i e v e n ) . 4
http://www.rechtspraak.nl/Procedures/Landelijke-regelingen/Sectorkantonrecht/Richtlijnen%20kantonrechtspraak/Documents/Overzicht-tarieven-CBM.pdf
4
5
3.2.Mentorschap bijzonder
en het bestrijden en voorkomen ouderenmishandeling
van huiselijk
geweld,
in het
Bij het b e s t r i j d e n en v o o r k o m e n v a n g e w e l d in h u i s e l i j k e k r i n g v e r v u l l e n m e n t o r e n een belangrijke rol. M e n t o r e n h e b b e n een s i g n a l e r e n d e functie bij m i s h a n d e l i n g of ze w o r d e n b e n o e m d n a d a t m i s h a n d e l i n g d o o r een a n d e r e p a r t i j is g e s i g n a l e e r d . I n beide g e v a l l e n b e s c h e r m e n m e n t o r e n h u n cliënt t e g e n m i s h a n d e l i n g en d r a g e n ze bij aan de nodige a a n p a k en n a z o r g . Ze w o r d e n o p g e l e i d o m signalen en risicofactoren t e h e r k e n n e n , te z o r g e n d a t m i s h a n d e l i n g w o r d t a a n g e p a k t en de situatie te m o n i t o r e n . De m e n t o r e n w e r k e n v o l g e n s een s t a p p e n p l a n d a t is g e b a s e e r d op de Meidcode h u i s e l i j k g e w e l d en k i n d e r m i s h a n d e l i n g voor professionals. De m e n t o r is g e e n h u l p v e r l e n e r , m a a r w e r k t als v e r t e g e n w o o r d i g e r v a n de cliënt s a m e n m e t o r g a n i s a t i e s die hulp en o n d e r s t e u n i n g bieden bij m i s h a n d e l i n g . I n s o m m i g e s i t u a t i e s is er d r i n g e n d behoefte a a n een m e n t o r o m een cliënt te b e s c h e r m e n en te v e r t e g e n w o o r d i g e n . Dan kan m e t spoed o m b e n o e m i n g w o r d e n g e v r a a g d en k a n v a n u i t de Regionale S t i c h t i n g M e n t o r s c h a p op basis v a n z a a k w a a r n e m i n g de rol v a n de m e n t o r w o r d e n i n g e v u l d t o t de b e n o e m i n g v a n een mentor plaatsvindt. D a a r n a a s t n e m e n c o ö r d i n a t o r e n v a n Regionale S t i c h t i n g e n Mentorschap deel aan k e t e n o v e r l e g , s t e m m e n zij t a k e n af m e t het S t e u n p u n t Huiselijk Geweld (SHG) en d e l e n zij m e t het SHG en k e t e n p a r t n e r s e x p e r t i s e o v e r b e s c h e r m i n g s m a a t r e g e l e n t . b . v . m e n s e n die te m a k e n h e b b e n m e t huiselijk g e w e l d . I n dat k e t e n o v e r l e g b r e n g t de c o ö r d i n a t o r v a n de regionale s t i c h t i n g m e n t o r s c h a p e x p e r t i s e in over de v e r s c h i l l e n d e v o r m e n v a n v e r t e g e n w o o r d i g i n g en b e s c h e r m i n g v a n de c l i ë n t e n .
Mishandeling door echtgenoot Een o u d e r e c h t p a a r w o o n t z e l f s t a n d i g . M e v r o u w is licht d e m e n t e r e n d en m e n e e r is c h r o n i s c h ziek. De m e n t o r s i g n a l e e r t d a t m e v r o u w a n g s t i g is en b l a u w e p l e k k e n h e e f t o p haar a r m e n . De m e n t o r b e s p r e e k t , na overleg m e t de t h u i s z o r g en de h u i s a r t s , de s i t u a t i e m e t het e c h t p a a r . De m a n b l i j k t o v e r b e l a s t te z i j n ; de m e n t o r regelt d a g o p v a n g v o o r m e v r o u w en o n d e r s t e u n i n g v o o r m e n e e r . H i e r d o o r v e r b e t e r t de s i t u a t i e ; de m e n t o r b l i j f t deze m o n i t o r e n .
3.3.Regionale
Stichtingen
Mentorschap
Regionale S t i c h t i n g e n Mentorschap (RSM) h e b b e n een pool v a n speciaal opgeleide v r i j w i l l i g e r s die het m e n t o r s c h a p k u n n e n u i t v o e r e n . RSM w e r k e n m e t v r i j w i l l i g e r s o m d a t zij v o l d o e n d e t i j d k u n n e n besteden aan de cliënt. Juist m e n s e n die door e r n s t i g e ziekte of h a n d i c a p zichzelf niet k u n n e n v e r t e g e n w o o r d i g e n h e b b e n r e c h t op persoonlijke a a n d a c h t v a n i e m a n d die h e m / h a a r e c h t wil leren k e n n e n . Dit is een v o o r w a a r d e o m in v o o r k o m e n d e s i t u a t i e s de belangen v a n de cliënt te k u n n e n d i e n e n .
6
De RSM v e r z o r g e n de begeleiding en bijscholing v a n deze v r i j w i l l i g e m e n t o r e n . De RSM w e r k e n m e t professionele c o ö r d i n a t o r e n en v o l g e n s landelijk v a s t g e s t e l d e kwaliteitsnormen. De RSM k u n n e n ook op v e r z o e k v o o r l i c h t i n g e n v e r z o r g e n en a d v i s e r e n aan professionals en f a m i l i e l e d e n o v e r m e n t o r s c h a p en v e r t e g e n w o o r d i g i n g .
4. Rol van de gemeenten 4.1. Vergroten
bekendheid
mentorschap
G e m e e n t e n m o e t e n in hun W m o beleidsplan a a n g e v e n hoe zij b u r g e r s i n f o r m e r e n o v e r w i e als v e r t e g e n w o o r d i g e r k u n n e n o p t r e d e n . ( W m o 2 0 1 5 , a r t i k e l 2 . 1 . 2 . lid 4 onder g ) . Bij het v e r s t r e k k e n v a n m a a t w e r k v o o r z i e n i n g e n aan cliënten die niet zelf h u n belangen k u n n e n w a a r n e m e n , m o e t s a m e n s p r a a k p l a a t s v i n d e n m e t een v e r t e g e n w o o r d i g e r v a n de c l i ë n t ( W m o 2 0 1 5 , a r t i k e l 2 . 3 . 2 lid 1 ) . M e n t o r s c h a p is relatief o n b e k e n d en d a a r d o o r w o r d t aan k w e t s b a r e b u r g e r s niet a l t i j d de v e r t e g e n w o o r d i g i n g en b e s c h e r m i n g g e b o d e n w a a r ze recht op h e b b e n . Het is b e l a n g r i j k d a t er v a n u i t de g e m e e n t e l i j k e i n s t e l l i n g e n v o l d o e n d e a a n d a c h t is v o o r m e n s e n die niet in s t a a t zijn hun eigen belangen g o e d te b e h a r t i g e n en dat er v o o r m e n s e n die n i e m a n d h e b b e n die hen kan v e r t e g e n w o o r d i g e n d a a d w e r k e l i j k m e n t o r s c h a p w o r d t a a n g e v r a a g d . Deze a a n d a c h t s p u n t e n m o e t e n e n e r z i j d s g o e d v e r a n k e r d w o r d e n in het W m o - b e l e i d s p l a n en a n d e r z i j d s v o l d o e n d e bekend zijn bij o.a. m e d e w e r k e r s v a n W m o - l o k e t t e n en professionals in zorg en w e l z i j n , zoals m e d e w e r k e r s v a n de sociale w i j k t e a m s . Bij het o n d e r z o e k naar n o o d z a k e l i j k e v o o r z i e n i n g e n m o e t s y s t e m a t i s c h w o r d e n bezien of de c l i ë n t w i l s b e k w a a m is dan wel een v e r t e g e n w o o r d i g e r nodig heeft. Van g e m e e n t e l i j k e organisaties die ( m a a t w e r k ) o n d e r s t e u n i n g bieden in d e v o r m v a n begeleiding kan g e v r a a g d w o r d e n hier o o k op te letten en w a a r nodig m e n t o r s c h a p aan t e v r a g e n . I n de w e t C u r a t e l e , B e s c h e r m i n g s b e w i n d en Mentorschap is g e r e g e l d dat zij hiertoe b e v o e g d z i j n . V o o r het v e r g r o t e n v a n de e x p e r t i s e v a n W m o - p r o f e s s i o n a l s op het g e b i e d v a n s i g n a l e r e n v a n regieverlies en kennis v a n b e s c h e r m i n g s m a a t r e g e l e n is m o g e l i j k een e x t r a i n s p a n n i n g v a n u i t m e n t o r s c h a p n o o d z a k e l i j k . Hiervoor zal dan een f i n a n c i ë l e b i j d r a g e v a n de g e m e e n t e g e v r a a g d w o r d e n .
4.2.Bijdrage geweld
aan extra kosten mentorschap
bij bescherming
tegen
huiselijk
De u i t v o e r i n g v a n m e n t o r s c h a p w o r d t in principe bekostigd uit de c l i ë n t b i j d r a g e zoals d o o r de k a n t o n r e c h t e r b e p a a l d . Bij het i n z e t t e n v a n m e n t o r s c h a p t e r b e s c h e r m i n g v a n m e n s e n die te m a k e n hebben ( g e h a d ) m e t h u i s e l i j k geweld k u n n e n e c h t e r e x t r a k o s t e n n o o d z a k e l i j k z i j n , w a a r v o o r a a n v u l l e n d e f i n a n c i e r i n g is v e r e i s t . O m d a t de huiselijk g e w e l d 7
p r o b l e m a t i e k v r a a g t o m snel t o e p a s s e n v a n b e s c h e r m i n g s m a a t r e g e l e n w o r d e n er kosten g e m a a k t w o r d e n v o o r het i n z e t t e n v a n een m e n t o r en b e g e l e i d i n g d o o r de c o ö r d i n a t o r v a n de Regionale S t i c h t i n g M e n t o r s c h a p in de periode dat er nog geen beschikking is en dus nog geen c l i ë n t b i j d r a g e . D a a r n a a s t is het v a n belang d a t de c o ö r d i n a t o r e n in s t a a t g e s t e l d w o r d e n o m deel te n e m e n aan k e t e n o v e r l e g , w a a r e x p e r t i s e gedeeld kan w o r d e n en a f g e s t e m d w o r d t m e t het S H G . Dit kan niet uit d e c l i ë n t b i j d r a g e w o r d e n g e f i n a n c i e r d . V o o r w a t b e t r e f t o u d e r e n m i s h a n d e l i n g k u n n e n extra kosten g e f i n a n c i e r d w o r d e n uit de e x t r a m i d d e l e n die c e n t r u m g e m e e n t e n o n t v a n g e n v o o r de lokale en regionale a a n p a k v a n o u d e r e n m i s h a n d e l i n g , z i j n d e C 7 m i l j o e n per j a a r . Hoewel de s i t u a t i e per regio en Regionale S t i c h t i n g M e n t o r s c h a p kan v e r s c h i l l e n , is naar s c h a t t i n g C 8 . 0 0 0 à C 1 0 . 0 0 0 op j a a r b a s i s nodig in een regio v a n 5 0 0 . 0 0 0 i n w o n e r s , o m de g e w e n s t e rol v a n m e n t o r s c h a p bij het v o o r k o m e n en a a n p a k k e n v a n o u d e r e n m i s h a n d e l i n g te r e a l i s e r e n .
5
Hierbij w o r d t o p g e m e r k t d a t o u d e r e n m i s h a n d e l i n g slechts een v a n de v o o r k o m e n d e v o r m e n v a n huiselijk g e w e l d is.
5. Meer informatie Heeft u naar aanleiding v a n h e t lezen v a n d i t infoblad v r a g e n o v e r m e n t o r s c h a p en v e r t e g e n w o o r d i g i n g ? Neem c o n t a c t op m e t de Regionale S t i c h t i n g M e n t o r s c h a p . De contactgegevens vindt u op: www.mentorschap.nl Voor overige informatie: www.qoedvertegenwoordiqd.nl www.reqioaanpakveiligthuis.nl www.riiksoverheid.nl (Ministerie van VWS, onderwerpen, ouderenmishandeling) U i t e r a a r d k u n t u ook direct c o n t a c t op n e m e n m e t M e n t o r s c h a p N e d e r l a n d via 0 3 0 2 3 0 7 1 9 0 . We s t a a n u g r a a g te w o o r d .
Per acute situatie gemiddeld 8-12 extra uren begeleiding door de coördinator. Inclusief onkosten van de mentor bedraagt dit gemiddeld C 700 per cliënt. Bij 10 van dergelijke situaties per regio per jaar is dit C 7.000 op jaarbasis. Daarnaast gemiddeld 3 uur per maand voor deelname van de coördinator aan ketenoverleg en delen van expertise, e 2.000 op jaarbasis. 5
8
Mentorschap ĩtjfìľîoncì Postbus 13180 « 3507 LD Utrecht
Gemeente Emmen (Dr): T.a.v. de Raad van de gemeente Postbus 30001 7800 RA EMMEN
