( gedenkplaquettes voor de sterfdag, 2 april 2008,van Dr. Harry van der Looy )

AYUBOWAN SRI LANKA .

DE VELE OVERWELDIGENDE GEZICHTEN VAN SRI LANKA, onze projecten, de politieke en culturele geschiedenis, een reis door het land , enkele zeer smakelijke recepten en hun mooiste bloemenpracht…………

In dit boekwerkje willen wij ,stichting Steun ons steunen in het arme zuiden van Sri Lanka, U een indruk geven van de door ons gesteunde projecten in het arme zuiden van Sri Lanka. Wij zijn een groep mensen ,die zoals zo velen, ons hart in Sri Lanka hebben verloren en de minder bedeelden in het zuiden van Sri Lanka willen steunen ! Ook geven wij een beeld van de rijke geschiedenis van het toeristische Sri Lanka (schitterend eiland) ,maken samen met U een reis over dit geweldig mooie eiland, geven U enkele recepten van hun zeer smakelijke gerechten en laten U van de fantastische bloemenpracht meegenieten.

TOTSTANDKOMING Door toeval kwamen wij in aanraking met enkele bestaande projecten en ook startten wij diverse nieuwe projecten op. Ons uiteindelijke doel is om de projecten selfsupporting te maken, d.w.z. de aangestelde leiding gevenden, de personeelsleden, de leraren, de onderwijzeressen, de verplegenden , de koks, de poetsers, de tuiniers en ook de bewakers moeten straks uit eigen middelen kunnen worden betaald ! Het eten wordt al hoofdzakelijk door de dorpelingen en omwonenden gegeven, dit gebruik heet “ Dana”. Voor de boeddhist is het zeer belangrijk om tijdens zijn leven te geven en dit doet men dan ter gelegenheid van een feest of een andere gelegenheid. Er wordt dan meer eten gemaakt en dit wordt dan naar een van de tehuizen gebracht. Een van de monniken zegent dan de aanwezige en donerende familie en natuurlijk het meegebrachte eten. Daarna wordt het eten onder de aanwezigen verdeeld ! Door het “ Dana” oftewel geven, zal men dan in het volgende “gereïncarneerde” leven extra voorspoed ontvangen. We kunnen nu al constateren, dat het benodigde voedsel voor de diverse huizen al hoofdzakelijk door dit z.g. Dana

gedekt wordt. (rechts op de grond, de familie die de “DANA” brengt, links de bewoners van het Senehasa huis en Gunarathana leidt de dienst. Het eten staat al in porties klaar.) Het onderhoud van de diverse huizen, zal uiteindelijk ook zelf moeten worden opgebracht ! Dit laatste proberen we te bereiken door de z.g. selfsupporting projecten !

PATER HARRY VAN DER LOOY EN DE VAN DER LOOY FOUNDATION; Het eerste contact met Sri Lanka van onze vrijwilligers organisatie ontstond door een reis naar Sri Lanka van de priester Professor dr. Harry van der Looy, die als professor verbonden was aan de theologie faculteit van Rolduc en in 1993 pastoor werd in Mechelen. Hij studeerde vergelijkende godsdienstwetenschappen met als specialisatie Boeddhisme en ging in 1986 naar Sri Lanka, om meer te leren over het Boeddhisme. Per toeval ontmoette hij in Baddegama de monnik Banagala Gunarathana Thero bij zijn tempel. Deze liet pater van der Looy vol trots zijn tempel zien en nodigde hem uit voor een kop thee met banaan . Gunarathana vertelde, dat hij op de Universiteit Boeddhisme studeerde met als specialisatie Katholicisme. Een ware kruisbestuiving dus en men praatte over de noden van het arme zuiden. Ze werden zo enthousiast, dat ze samen een stichting oprichten de “van der Looy foundation”. Van het door hun ingelegde “kapitaal” bouwde men een houten hutje en startte met vier leerlingen en twee onderwijzeressen. Nu na 28 jaar is het een prachtige school, met mooie kleurrijke klaslokalen. Er wordt aan 364 leerlingen van de inheemse rassen (Singalees en Tamil),

maar ook van alle geloofsrichtingen ,Boeddhist, Hindoeïstisch, Katholiek en Moslim, les gegeven, door 25 onderwijzeressen. Zowel de leerlingen als ook de onderwijzeressen dragen dezelfde uniformpjes en sari’s. Een maal per dag krijgen ze een warme maaltijd aangeboden. De lessen zijn van 8 uur s‘morgens tot 2 uur s’ middags. Het schooljaar loopt parallel met ons jaar ,dus start men in Januari en begin December is dan de z.g. Pricegiving Day. Tijdens deze feestelijke dag met veel dans en optredens in het bijzijn van vele hoogwaardigheids bekleders worden de diploma’s behaald in het afgelopen schooljaar uitgereikt.

De rest van de maand december is dan de grote vakantie. Professor Harry van der Looy stierf in 2008, helaas veel te vroeg ! In Baddegama wordt hij nog steeds ieder jaar met een speciale herdenking en dank dag geëerd . In de school hangen nog diverse foto’s van hem. Buiten op het schoolplein staat een mooi gedenkteken.

( gedenkplaquettes voor de sterfdag, 2 april 2008 ,van Dr. Harry van der Looy ) Het was een man met een groot hart en een speciale vriend voor de monnik Gunarathana , maar ook voor de vele Sri Lankanen ,die hij steunde. Het geweldige saamhorigheidsgevoel tussen Sri Lanka en Nederland blijkt ook uit hun betrokkenheid met de bijzondere gebeurtenissen in ons land. De verschrikkelijke vliegtuig ramp in 2014 met de MH17 in Oekraïne, werd door hen met een plechtige eredienst herdacht

POYA DAY Een iedere maand terugkerend gebeurtenis is de z.g. poya dag oftewel volle maan dag, met als hoogtepunt deze dag in de maand mei, die wordt gezien als de geboortedag van Boeddha. Het is een Nationale feestdag en iedereen gaat die dag in het wit gekleed naar de tempel ter verering van Boeddha. Op deze “geef” dag wordt door het hele land overal langs de weg van alles gegeven.

Men staat op veel plaatsen met glazen limonade, cake, koekjes, ijsjes en nog veel meer. De wegen en huizen zijn versiert en met een blij gezicht wordt alles aan eenieder die langs komt gegeven. Het geven oftewel “DANA “ is in het Boeddhisme een voorrecht en geeft dus veel voorspoed !

Jos Smeets en ik hadden het genoegen om deze mei dag in mei 2014 samen met de kinderen van de Perivena- van der Looy school te mogen meemaken ! We gingen samen met de kinderen en onderwijzeressen in versierde processie naar de tempel om aan Boeddha te offeren.

TSUNAMI 2004 - SENEHASA SENIOR HOME ; Op tweede Kerstdag 2004 werd Sri Lanka vooral het Zuiden getroffen door een niets ontziende tsunami. De gevolgen waren afschuwelijk, 35.000 doden ,4.000 gewonden ,5.000 vermisten en 12.000 daklozen.

Een van de zwaarst getroffen groepen waren de ouderen, die niet alleen hun huis maar vooral hun kinderen hadden verloren ! Verlies je in Sri Lanka als ouder je kinderen, dan is je huisvesting en vooral je oudedagvoorziening verloren. Voor al deze mensen wilden we een goed tehuis verzorgen en zodoende werden de plannen voor het bouwen van een bejaardenhuis verwezenlijkt. Vooral door de financiële hulp van de Sevagram en de Vebego groep , deze laatste gaat er ook nog ieder jaar met een groep medewerkers vrijwilligers werk doen, kon dit plan werkelijkheid worden.

(Ook fysiek staat Vebego zijn mannetje en vrouwtje !!)

(Ieder jaar gaat een groep van Vebego om een project te doen in Sri Lanka) Maar zeer zeker ook door toedoen van de toenmalige vriendengroep Anja Systermans , Elmy Kroeg, Ton Kleinjans, Frank Geerings, Jo Knubben, Paul Block, John Silverentand en Jo Wouters. Zij verzamelden in de loop van 2008 diverse goederen ,om het huis in te richten. Met een grote container werden deze goederen naar Sri Lanka verscheept en ook door de groep zelf geïnstalleerd !

Shantha Annasiwatte was bereid om de dagelijkse leiding op zich te nemen. Eind 2008 werd het Senehasa Senior Hospital Home officieel opgeleverd en in mei 2009 trokken de eerste 6 bejaarden in. De term

Hospital werd aan de naam toegevoegd, omdat er ook een bemande ziekenboeg aan het huis is verbonden. Wekelijks komt de plaatselijke dokter om eventuele zieken gratis te onderzoeken. Vooral door de enorme inzet van de monnik Gunarathana is het huis een ware oase voor de bewoners geworden. De tuin en planten, die ze zelf verzorgen en onderhouden ziet er geweldig uit.

In de diverse ruimtes van het hoofdgebouw is o.a. een computerruimte ingericht. De 15 computers werden door de van der Looy stichting uit Mechelen beschikbaar gesteld. Er wordt aan diverse groepen jongeren computerles gegeven. Ook wordt er op zaterdag en zondag Engels , Tamil en dansles gegeven.

Deze lessen zijn gratis voor de armste jongeren van Baddegama en omgeving. De basis en middelbare school wordt door de regering gesubsidieerd, wil je echter iets meer bereiken dan zul je in de weekends de z.g. privat- school (prive les) moeten bezoeken. De arme Sri Lankaan kan dit echter niet betalen. Enkele Sri Lankaanse leraren stellen hun medewerking gratis ter beschikking ! Zo ziet U ,dat het Senehasa huis een multifunctioneel centrum is en vooral de grote ontvangst ruimte een ideale plaats is voor dit doel. Ook een naai leslokaal is aanwezig en hier kunnen een vijftiental dames op eenzelfde aantal elektrische naaimachines het vak leren. In een hoek van de grote zaal is de z.g. Jo Wouters coöp shop , hierin worden o.a. artikelen die of de bewoners van Senehasa of de meiden van Lotus Girls Home Welivitiya hebben gemaakt ten toon gesteld voor de verkoop.

Het als bejaardenhuis , met een vijftigtal bewoners ingezette en nu multifunktionele Senehasa huis is vrijwel klaar, voor de verdere invulling staat het management garant, want onze instelling is steunen en niet opleggen. Als binnen twee jaar het door ons voorgestelde “selfsupporting” ( zie Robs Educational Farm) klaar is, kan het huis op eigen kracht verder.

Het huidige Nederlandse bestuur van Senehasa heeft aangegeven hun werkzaamheden dan te beëindigen. Vandaar dat ik gestopt ben als hun penningmeester zodat ik mij ,samen met mijn nieuwe groep , beter kan inzetten voor het hele arme Zuiden .

Vandaar ,dat wij ons nieuwe project “ STEUN ONS STEUNEN in het arme zuiden van Sri Lanka’’ bijzonder bij U willen aanbevelen !! Zie hiervoor onze website www.steun ons steunen.nl…………..

HET BRILLEN PROJECT ; Een van onze deel projecten is het zgn. brillenproject. In Nederland worden oude brillen verzameld, door een opticien ingemeten en door ons gratis aan de plaatselijke bevolking ter beschikking gesteld. Ongeveer vier duizend mensen konden we al op deze manier aan een gratis bril op sterkte helpen.

In het bejaardenhuis is een ziekenboeg ,maar ook een opticien ruimte. Hier kunnen brillen worden opgemeten en geslepen. De benodigde apparatuur namen we in 2008 met de container mee naar Baddegama. Te zijner tijd hopen we dat enkele tot opticien opgeleide Sri Lankanen dit optische gedeelte kunnen overnemen en gebruiken. Wij verzamelen nog steeds afgedankte brillen. U kunt ze afgeven bij de fa. P.Wouters en Zn., L.v.d.Maesenstraat 11A, 6301EA te Valkenburg a.d. Geul. Ook tweedehands hoorapparaten kunnen we zeer goed gebruiken, voor de arme Sri Lankaan zijn deze hulpmiddelen absoluut onbetaalbaar. In de zeer arme Tamil dorpen (huizen van takken en leem) bleek ,dat 70 tot 80% een ziekte en dan vooral oogziekte had. Dit door de zeer eenzijdige en karige voeding en een bril brengt hier geen oplossing. Ook hier proberen we iets aan te doen.

(de keuken is van alle gemakken voorzien/de op de boom geschilderde cobra beschermt het huis/de gedorste rijst wordt op doeken in de zon gedroogd) Er zijn momenteel onderhandelingen met het universiteitsziekenhuis A.Z.M. (Maastricht) om gezamenlijk een programma op te zetten . Studenten in opleiding kunnen een waardevolle bijdrage leveren. Zij kunnen de problemen en noden in kaart brengen, zodat we aan een oplossing kunnen werken. Een

jongen van acht lieten we al een lens inzetten, hij kan nu zijn jonge leven weer ziende voortzetten ! Ook in de zin van scholing en opleiding is nog veel voor deze zeer arme en verwaarloosde groep te doen!

MICRO KREDIETEN ; Een volledig nieuw project ,is het verlenen van de zgn. Microkredieten. Kleine ondernemers en boeren, ,die een nieuw bedrijfje willen starten, kunnen bij onze stichting aankloppen, voor een lening t.b.v. hun op te starten nieuwe bedrijfje. U moet dan denken aan leningen tot ongeveer Euro 500,00, die uit de opbrengsten van de gestarte onderneming moet worden terugbetaald. Bijvoorbeeld een vrouw heeft bij ons naailes gehad en wil een bedrijfje opstarten om kleding te maken. Na aanvraag bij ons brengen we haar in contact met de landelijke organisatie en door een inspecteur wordt de aanvraag bekeken. Als alles in orde is ,krijgt ze het geld via de Rabobank Foundation. De mogelijkheden om het krediet af te lossen worden soepel gehanteerd !!

SAMBODHI WOMANS DISABLED HOUSE ; Eind 2008 kwamen we in contact met het Sambodhi huis in Baddegama. In dit huis ,een oude en verlaten villa, van de voormalige eigenaren van een Engelse theeplantage, wonen een zestigtal geestelijk en lichamelijk gehandicapte, waaronder 11 blinde, dames.

Een oude Sri Lankaanse dame, mevrouw Nandawatti, had en heeft nog steeds de leiding over dit huis. De oude villa was erg onderkomen en er waren geen sanitaire voorzieningen. De persoonlijke verzorging gebeurde meestal in de open lucht met kannetjes water. Ook werd er buiten in een open keuken gekookt. De slaapzalen waren bedompt en roken onfris. Samen met de Vebego foundation en onze plaatselijke aannemer Amarasiri Kuruwage werd de boel vernieuwd en gerestaureerd. Er werd een badgelegenheid en keuken gecreëerd. Alles werd fris geverfd en zag er tegen eind 2012 perfect uit. Met veel feestvertoon en Boeddhistische inzegeningen werd het huis in december 2012 heropend. Helaas in maart 2013, midden in de natte moesson ,ontstond er een flinke uitslaande brand.

Men had weer eens oude kleding uit de omgeving gekregen en op een hoop gelegd om te herstellen voor eigen gebruik. Zoals hier vaker gebeurt, viel s’ avonds de stroom uit en men haalt dan kaarsjes tevoorschijn. Alleen deze keer ging het goed mis. Een van de stakkers stootte het kaarsje uitgerekend in de hoop kleding met alle gevolgen van dien. De arme mevrouw Nandawatti, ondertussen ook al bijna tachtig jaar ,heeft eerst natuurlijk aan de dames gedacht en de emmer water vergeten. Een flinke schade ,zelfs de daken waren verbrand en dat midden in de natte moesson tijd! Geluk bij een ongeluk was, dat onze vrienden Jef Wessels en zijn zwager Max Quaedvlieg in die tijd aanwezig waren om een hekwerk rond Robs Educational Farm te maken. Zij zorgden samen met de plaatselijke bevolking en onze aannemer, dat de dames voorlopig droog konden verder leven in het huis. Ze dekten alles af met grote plastic zeilen en begonnen snel met de wederopbouw. Het grootste probleem was ,om snel aan het benodigde geld voor herstel te komen.

De diverse stichtingen hadden geen extra geld om dit te dekken. Zelf hebben we toen contact gezocht met onze bevriende Nederlandse Ambassadeur in Sri Lanka ,de heer Wieke Piet. Ondanks dat Sri Lanka geen ontwikkelingsland meer is zorgde hij toch voor enkele duizenden Euro’s via het ministerie van buitenlandse zaken. Vele bevriende relaties hielpen om het geld bij elkaar te krijgen. Jef Wessels ging zelfs persoonlijk met de bus langs de deur en verzamelde via o.a. zijn motorclubvrienden en de jeugdafdeling van voetbalvereniging Walram uit het Valkenburgse ,enkele duizenden Euro’s !! Over echte vrienden van Sri Lanka gesproken !! Er zijn nu, begin 2015, nog enkele duizend Euro’s tekort, maar het belangrijkste is dat de dames van het huis droog en met een gerust hart verder kunnen leven. Ook willen we een activiteitenprogramma voor de dames opzetten. Nu zitten ze nog de hele dag op hun bankjes. Toen Jos Smeets ( Global Exploration) en ik afgelopen jaar ( 2014) op bezoek waren, hebben we samen met de dames van het Sambodhi huis met een bal gespeeld.

Het was geweldig om de lachende groep te zien genieten. Een plaatselijke vriend en sport docent , Mahanama Subasinge, willen we inschakelen om activiteiten en sportprogramma’s in de diverse huizen op te zetten.

LOTUS HILL DISABLED BOYS HOUSE Ook een huis, dat we mee verzorgen is Lotus Hill boys home.

( Miss Chandra verzorgt de jongens als haar eigen kinderen) Momenteel wonen er een twintigtal lichamelijk en geestelijk gehandicapte jongens in de leeftijd tot ongeveer 18 jaar. Het huis werd in 2005 gebouwd door de Finse family Kangas. Samen met hen en de Zwitserse familie Tommen uit Bern zorgen we mee dat het huis draaiende wordt gehouden. Mevrouw Gabriëla Tommen gaat ook enkele maanden per jaar meewerken in Lotus Hill. Er werken enkele speciaal opgeleide begeleiders, die samen met enkele vrijwilligers uit de omgeving de jongens een echte dagbesteding geven. Uit o.a. Finland , Zwitserland en Nederland, zijn er regelmatig stagiaires of afgestudeerde fysiotherapeuten en begeleiders, die er een tijdje als vrijwilliger/specialist gaan werken ! Het is een doordacht gebouwd huis, boven op de top van een oude theeplantage. De klas en verblijfslokalen zijn in een rondo gebouwd, zodat als de toegangspoort is afgesloten er ook niemand kan weglopen. Ook hier verblijven fantastische jongens. Het zijn o.a. jongens met het syndroom van Down, Autisme, Epileptische maar ook lichamelijk gehandicapte jongens. Ook hier is het zwaar en vermoeiend werk, maar het geeft zo veel voldoening om de lachende schatten bezig te houden en samen de dag door te brengen , dat ik s’ avonds verlicht naar mijn huisje ga !! De dankbaarheid die deze mensen uitstralen is in een woord fantastisch en hartverwarmend en je put er enorm veel levensenergie uit .

LOTUS HILL DISABLED GIRLS HOUSE ; Een ander huis is het Lotus Hill girls home in Welivitiya. Het huis voor gehandicapte meisjes tot 18 jaar is in 2010 voor dit doel ,door de Sri Lankaanse regering gebouwd, maar er gebeurde verder niets mee. Wij adopteerden het huis in 2013 en richtten het in en nu is het een goed georganiseerd huis, met meiden met het syndroom van Down, Autisme en lichamelijk gehandicapt.

( de dames krijgen yoga les van Monica)

( op de rechtse foto staat Nilanthi, ze is 75 cm. lang ,35 jaar oud en sinds januari 2015 in ons huis. ) Ook hier willen we een activiteiten en sportprogramma opzetten ,maar ook een leraar of lerares aantrekken, die voor zover mogelijk ,ze basisvaardigheden kan bijbrengen ! Momenteel zijn er acht meisjes in het huis en zo gauw de financiën het toelaten zullen we de groep uitbreiden. We hebben nog een twintigtal dames op het oog die we kunnen helpen. De meeste van deze gehandicapten worden in huis opgesloten als de ouders gaan werken. Het Boeddhistische geloof in Sri Lanka, brengt met zich mee, dat men denkt dat de handicap de straf is van Boeddha , omdat er in het vorige leven ( men gelooft in reïncarnatie ) niet zo voorbeeldig is geleefd. De familie schaamt zich dus voor een dergelijk iemand en verstopt deze persoon dus zo veel mogelijk voor de rest van de gemeenschap ! Wij proberen deze gedachte te doorbreken en hen te overtuigen, dat het geen straf is en dat deze personen ook recht hebben op een zo normaal mogelijk leven. Langzaam maar zeker merken we ,dat ze in deze gedachte met ons mee gaan en ook hier helpen ze mee te verzorgen en brengen ze het z.g. “DANA”.

ROBS EDUCATIONAL FARM Als steunend en overall project hebben we eind 2012 , 2,5 hectare grond aangekocht. Dit project genaamd Robs Educational Farm heeft de tweeledige bedoeling om ten eerste via de opbrengsten selfsupporting te bereiken voor de diverse projecten ,tevens willen we er een tiental jongeren opleiden tot biologische boer. Nadat we de grond definitief hadden aangekocht werd van maart tot en met mei 2013 door Jef Wessels, Max Quaedvlieg en onze aannemer Amarasiri Kuruwage met zijn crew een degelijke

omheining rond deze grond gebouwd. Dit om de wilde zwijnen, olifanten e.d. van de gekweekte groentes en het fruit weg te houden. Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan de opleidings boerderij, zodat de studenten en leraren ook een goed onderkomen hebben tijdens hun theoretische lessen en een toezichthouder er met zijn gezin kan wonen. Zoals U zult begrijpen moet dit een duidelijke Win-Win situatie gaan opleveren, nl. de projecten selfsupporting maken en ook nog jongeren opleiden !! Ook de plaatselijke regering participeert in dit project. Ze stellen de driehonderd te planten kaneelstruiken ter beschikking, maar ook een leraar wordt door hen betaald. Onze contacten met het plaatselijke Baddegama bestuur, maar ook de contacten met de regering van de provinciale Southern regering zijn zo goed ,dat ze graag met ons samenwerken.

PORTA MOSANA COLLEGE , MAASTRICHT; Een van de scholen die al diverse jaren meewerkt in Baddegama is het Porta Mosana College uit Maastricht. Het is een middelbare landbouwschool die ieder jaar met een vijftiental gemotiveerde leerlingen en enkele leraren naar Baddegama gaat om op de projecten mee te helpen.

(na een bezoek aan zowel de privé alsook de officiële Ambassade van Nederland in Colombo, bij de heer Wieke Piet en zijn echtgenote, moet er ook nog gewerkt worden) Het geld voor de trip wordt door de leerlingen zelf bij elkaar gebracht door middel van allerlei acties ! Vaak doet “ Wilde Ganzen” ook nog een flinke duit in het zakje. Ze verblijven altijd in de vrijwilligers huisjes op het Senehasa huis en maken ook diverse trips door het land. Een van de groepen heeft zelfs tijdens de opening in 2008 met de z.g. Kandy Dancers ,in officiële outfit, mee gedanst in de openings optocht.

WOLFERT COLLEGE , ROTTERDAM ; Ook het Wolfert College uit Rotterdam zet zich vanaf 2013 in voor de Middelbare school van de monnik Piyananda thero . Deze middelbare school ligt vlak bij onze pre-school. Er wordt les gegeven aan een kleine 180 studenten, waaronder een twintigtal jonge monniken.

(Piyananda geeft les in de nog niet verbouwde grote hal) Piyananda heeft in 2012 zijn masters gehaald en is sinds die tijd hoofd van de school. Vorig jaar hebben we hem uitgenodigd om naar Nederland te komen en hebben o.a. diverse scholen bezocht, waar hij veel van heeft geleerd, zoals hij zegt. De Rotterdamse studenten herstelden daken en bouwden klaslokalen in een grote hal, die de school had gekregen van de stad Baddegama. Momenteel (2015) worden door hen

nieuwe daken op de oude leslokalen gemaakt. Een gedeelte van de studenten voorzag de voormuur van Senehasa van een mooie natuurlijke verflaag. Zelf verfde ik in februari 2015 de lokalen en de buitenkant van de hal , samen met de klussenman Tilac van de school. Eerst fillerden we de onafgewerkte muren en daarna verfden we alles in frisse Sri Lanka kleurige tinten.

HET NA-TSUNAMI PROJECT Tijdens mijn trip in januari 2015, werd ik opgebeld door een bevriende Nederlandse stichting, die in Hikkaduwa werkt, of ik wilde komen kijken in het Tsunami dorp Sirrikandura. Dit dorp van 150 huizen werd gebouwd van het in onze landen verzamelde geld t.b.v. de getroffenen van deze ramp. Vooraf deelden ze me al mee, dat ze me nodig hadden vanwege mijn goede contacten met de regering. Bij aankomst, bleek er inderdaad flink gerommeld te zijn met de kwaliteit van deze huizen. Fundamenten, grondplaat en dak bleken van redelijke kwaliteit, maar de muren daarentegen waren een totale ramp.

(de kleine Samonella had haar nog jonge beentjes vol met wonden zitten van de insecten, die bij haar onderhuids eitjes hadden gelegd. We lieten haar verzorgen bij de plaatselijke dokter. ) Nu al , negen jaar nadat ze zijn opgeleverd, staan al diverse huizen op instorten! De platen waar ze van zijn gemaakt bestaan uit een soort plastic matje samengeperst met papier mach`e en gips. Omdat dit natuurlijk geen stabiliteit heeft, zijn er metalen profielen gebruikt om het totaal recht te houden. De wanden zitten vol gaten en het metaal is bijna totaal doorgeroest ! Het elektra hangt langs de muren, omdat de bevestigings schroeven uit het spul hebben los gelaten. Drie huizen zijn al van ellende in elkaar gevallen. Een vriendengroep uit Vlieland ,onder aanvoering van Jeyanthi en Herman Rab, hebben al een vijftal huizen in hun vakantietijd hersteld. Deze zien er weer goed uit, maar 150 huizen herstellen zou natuurlijk veel te lang duren. Via mijn vrienden in de Zuidelijke regering, Samitha en Kuruwage kreeg ik nog diezelfde dag een gesprek met hun President minister Chaan geregeld. Ik maakte hem duidelijk, dat men indertijd zeer slecht was omgegaan met het verkregen hulpgeld en dat er snel iets voor de meestal arme vissers gedaan moest worden. Al snel zaten we op een lijn en hij vroeg me de dag erna s, morgens een rapport te maken over de staat van de diverse huizen. S’middags zou ik dan e.e.a. met de commissie die dit plan destijds had uitgevoerd kunnen bespreken en de mogelijkheden tot herstel bezien. Deze commissie vroeg als eerste of Nederland financieel niets voor hen kon betekenen. Ik maakte hen duidelijk dat dit beslist niet het geval kon zijn, omdat ze destijds al veel geld hadden ontvangen, maar er

zeer slecht mee waren omgegaan ! Ze konden dit alleen maar beamen en we zochten samen naar mogelijkheden om de herbouw te kunnen bekostigen. Om de manuren te bekostigen bracht ik hen op het idee om de militairen in te zetten ,die toch al betaald moesten worden. De materiaalkosten zullen ze toch zelf moeten opbrengen. Na een flink onderhandelingsgesprek kwamen we samen tot de slot conclusie, dat het herstel op korte termijn door hen zou worden aangepakt, zonder verdere kosten voor de bewoners. Men bedankte mij voor de inzet voor hun landslui . In een nagesprek met enkele dames van de commissie bedankten ze mij met tranen in de ogen nog eens extra, dat ik dit probleem had aangekaart. Men voelde zich echt schuldig, dat het destijds niet goed was aangepakt en er toch ook wel veel corruptie , dus geld verspilling ,in het spel was geweest !

WOMAN EMPOWERMENT PROJECT De rechten en vooral de status van de vrouw staat in Sri Lanka nog op een zeer laag pitje ! Ze wordt nog steeds gezien als het werkpaard van het gezin maar zeer zeker ook als een gebruiks object. Sri Lanka is met India een van de landen ,waar het verkrachten van jonge meisjes en vrouwen nog veel voorkomt. Maar wat nog veel erger is ,ze krijgen er ook nog de schuld van en worden dan door familie en dorpsbewoners uitgesloten ! Wij, in dit geval onze stichting in samenwerking met de Nona Foundation van Nimal van Oord willen dit probleem in Sri Lanka aan de kaak stellen ! Wij hebben beslist niet het idee, dat we dit cultureel gegroeide probleem binnen de kortste tijd kunnen oplossen, maar we willen de regering en vooral het land ervan overtuigen, dat dit een belangrijk issue op hun agenda moet zijn, om het evenwicht in het land te verkrijgen. Nimal doet met zijn Nona foundation geweldig werk, om verkrachte meisjes en vrouwen uit hun isolement te halen en weer te integreren in de maatschappij en ook een nieuwe volwaardige en vooral menswaardige kans te geven. Zij bieden opvang en hulp, ja zelfs micro kredieten om een eigen levensinvulling en kwaliteit te waarborgen. Uitgebreide informatie kunt U krijgen op hun website www.nona foundation.nl. ! Een mooie bijkomstigheid en steun voor ons in deze is dat er donderdag 6 augustus 2015 een geweldig stuk over dit item werd geschreven door een journalist van de Daily Mirror. Hierin wordt de regering van Sri Lanka erop gewezen ,dat aan dit probleem te weinig wordt gedaan en ze nu met de nieuwe verkiezingen van 17-082015 in het vooruitzicht de kans krijgen het op te pakken! U kunt dit stuk lezen op; http://www.dailymirror.lk/82397/challenges-for-new-government-justice-for-woman

Wat mij zelf steeds weer verwondert en wel iedere keer als ik er kom zijn de geweldig mooie bruiden, die er in Sri Lanka te zien zijn. Ze zijn echter zo gauw weer “uitgebloeid” en dus op jonge leeftijd al snel oud !

De trouwdag helemaal in wit ,de tweede dag in rood. Men neemt zelfs leningen op bij de bank om deze dagen te kunnen bekostigen, vaak zoveel dat het hun hele verdere leven beïnvloed. Diezelfde prachtige bruiden zijn al een tiental jaren erna bijna niet terug te kennen zoveel zijn ze al verouderd. Maar ja zeg ik vaak tegen mijn vele vrienden, bij jullie werken de vrouwen in de keuken, veelal met open houtvuur en zorgen dat de glazen en borden gevuld blijven en de mannen hebben een gezellig samenzijn. Als ik hen dan vertel, dat bij ons de vrouwen erbij zitten om gezellig mee te conserveren en wij als man ook de keuken induiken, kijken ze zeer verbaast en vinden dat maar raar!

Vrijwilligerswerk mogelijkheden Er zijn vele mogelijkheden om ter plaatse (Baddegama en omstreken) vrijwilligerswerk te doen. Het kan in de vorm van les geven, activiteiten organiseren , bouwen of onderhoud, ja zelfs in Robs Garden kan er mee gewerkt worden. Er kan in overleg in een van onze vrijwilligershuisjes worden gewoond en er kan tegen kleine vergoeding mee worden gegeten. Het is mogelijk om tijdens deze stage het land te verkennen en de kust ligt op 8 kilometer afstand, dus er kan gesurft en gedoken worden. Heeft U interesse, dan neem gerust contact op met Jo Wouters, onder [email protected] , of per GSM.06-

11194967. We kunnen dan de stage en eventuele trip samen voorbereiden!

(vrijwilligers uit alle delen van de wereld, maar ook uit Sri Lanka zelf, steunen op onze projecten!)

Op onze website www.steun ons steunen.nl kunt U alle nodige informatie vinden.

GLOBAL EXPLORATION; Een nieuw project in het Sri Lankaanse is het project “Global Exploration” , al opgericht in het jaar 2006 door Jos Smeets en nu o.a. samen werkend met zijn zoon Mervyn en dochter Alexandra. Global Exploration gaat ieder jaar met groepen gemotiveerde studenten van diverse middelbare scholen uit het hele land, naar diverse ontwikkelingslanden. In maart 2014 werden Jos en ik samen ,door onze vriend ,de Sri Lankaanse Ambassadeur in Nederland, Buddhi Athauda namens de regering uitgenodigd om de Wereld Jeugddagen in Mei in Colombo ,de Sri Lankaanse hoofdstad ,bij te wonen.

Als z.g. observeerders namens de Sri Lankaanse regering werd ons gevraagd een rapport te maken van onze bevindingen. Ongeveer 2500 studenten en 88 ministers uit 80 verschillende landen namen deel aan deze dagen. Het doel van deze jeugddagen was, de Millennium Ontwikkelings Doelen te herijken. In de groepen van jongere studenten werd veel voorbereid en iedere morgen waren er diverse sprekers in de hoofdzaal. Daarna werden in de plenaire zaal, onder leiding van de Sri Lankaanse United Nations afgevaardigde doctor Palitha Kohona, door de leiders van de groepen en vele ministers van de diverse landen de oude United Nations regels bijgesteld naar huidig inzicht. Er werd bedisseld over de punt en de komma maar met zo veel respect voor elkaars mening dat we beiden bijzonder ingenomen waren over de kwaliteit en opinie van onze huidige jeugd! Velen van hen zullen beslist de toekomstige leiders van hun land worden. Ondanks, dat men wist, dat Jos en ik alleen maar toekeken ,om een gedegen rapport te kunnen maken betrok men ons iedere keer weer in de dialoog !! Wij ouderen zullen de paden voor hen moeten effenen, maar zij zullen het zelf moeten gaan doen !! Liever nog vandaag dan morgen zoals ze zelf plachten te zeggen. Na de officiële aanbieding van het nieuw opgestelde stuk aan de minister van jeugdzaken, Dullas Alahaperunna, van Sri Lanka, werden we beiden uitgenodigd om aan het slotdiner ,aangeboden door deze minister, deel te nemen. Een hele eer voor deze twee mennekes uit het Valkenburgse !! Het door ons opgemaakte rapport hebben we aan de Sri Lankaanse regering en de diverse leiders doen toekomen. Uit de vele reacties bleek, dat het enorm op prijs werd gesteld! We hopen samen dan ook om in 2016 met de eerste groep studenten naar Sri Lanka te gaan, om samen met Sri Lankaanse studenten diverse projecten te steunen. Alleen op deze manier kan onze en zeker ook hun toekomstige wereld een betere worden !! Onze leuze is dan ook,

” LET ‘S MAKE TOGETHER A BETTER WORLD

( In vele bekende plaatsen in de grensregio van Belgie, Duitsland en Nederland werd door studenten uit India, Nepal, Indonesië, Tanzania, Zuid-Africa en China een bezoek gebracht, tijdens de z.g. exchange van april 2015). Ook in de 2e. kamer en het Vredespaleis in Den Haag werden we verwelkomd en hier voerden we een prachtige dialoog over Wereldvrede met de diverse Ambassadeurs en alle studenten met hun chairman, onder bijna professionele leiding van de dialoog groep Meerssen.

HONORAIR AMBASSADEUR VOOR SRI LANKA In mei 2013 werd ik door de Ambassadeur van Sri lanka in Nederland de heer Buddhi Athauda verrast met de vraag, of ik het ambt van Consul honorair van Sri lanka op me wilde nemen. Omdat ik het voor mezelf een te grote eer vond ,heb ik eerst mijn toenmalige vrienden en bestuursleden van Senehasa gevraagd wat zij ervan dachten, want zonder de samenwerking met hen had ik deze vraag nooit gekregen. Zij vonden dat ik deze vraag positief moest beantwoorden, omdat dit de deur ,naar bijvoorbeeld de regering, voor ons als stichting in Sri Lanka nog meer zou openzetten. . Ik moest vele papieren inleveren, zoals bewijs van goed gedrag, financieel draagkrachtig enz En meteen moest ik al akte de presence geven in de Ambassade in Den Haag bij het bezoek van de Sri Lankaanse minister van buitenlandse zaken ,Pieris. Hij nodigde me uit om vooraf te spreken over ons werk in Sri Lanka. Ik kon er kennismaken met de meest uiteenlopende Ambassadeurs, want een feestje met bijbehorend buffet bij je college Ambassadeur wil je toch niet missen. Helaas moest Buddhi Athauda in maart van dit jaar (2015) afscheid nemen i.v.m. een regeringswissel in Sri lanka. Hij heeft in Nederland verschrikkelijk veel gedaan om Sri Lanka op de bekende kaart te zetten, we zullen hem missen. Zijn vervanger zal alle zeilen moeten bijzetten om hem te evenaren, we zullen hem zo veel mogelijk steunen.

POLITIEKE EN CULTURE GESCHIEDENIS VAN SRI LANKA In het volgende gedeelte van dit boekje vertellen wij in het kort de rijke culturele geschiedenis van Ceylon ,het huidige Sri Lanka. Er zijn nog vele overblijfselen uit deze vervlogen tijd.

De prehistorische inwoners van het toenmalige Ceylon waren de Wanniyala-Aetto, beter bekend als de Wedda’s. De z.g. Singhali ( de voorouders van de Singalezen, vermoedelijk afkomstig uit Noord-India) arriveerden waarschijnlijk in de 6e eeuw v. Chr.. Het Boeddhisme werd in het midden van de 3e eeuw v.Chr. geïntroduceerd .

(vedda dorpshoofd Uruwarige Wannila Aththo) Er ontwikkelden zich verschillende beschavingen rond de noordelijke steden als Anuradhapura en De Tamils migreerden geleidelijk vanuit Zuid-India naar het Noorden van het aan hun grenzende eiland Ceylon. In de 11e eeuw vestigden zij een koninkrijk rond Jaffna . De relaties tussen de Singalezen en Tamils waren complex, soms vreedzaam soms oorlogszuchtig. Door de verschillende oorlogen tussen beide groepen werden de Singalezen in de loop der eeuwen naar het Zuiden van het eiland verdreven !

In 1505 vestigden de Portugezen zich op het eiland en zij bleven tot 1658. De Portugezen werden in 1658 helemaal verdreven uit Ceylon. De toenmalige koning van Kandy, Vimala Dharma Surya I, had de VOC om hulp gevraagd , om de Portugezen uit het land te verdrijven. Als tegenprestatie kregen ze kruiden, in hoofdzaak kaneel ,parels, olifanten en arecanoten voor de export. Voor het vervoer door het land werden diverse kanalen aangelegd. Om dit alles te beschermen, werden diverse forten door de VOC gebouwd. Een mooi voorbeeld is het Fort Galle, een waar onneembare vesting. Binnen in het fort waan je je nog in Nederland. Een Nederlands hervormde kerk, met veel graven van Nederlanders in en rond de kerk. In de hoofdstraat, de Leijnbaanstraat ,is het Nederlandse museum met vele overblijfselen uit de VOC tijd, zoals munten en veel Delfts Blauw. Ook het kantklossen wordt er nog elke dag gedemonstreerd. In deze straat wordt ook nog altijd in een Montessori school les gegeven !

Uit deze Nederlandse periode zijn nog veel overblijfselen in het huidige Sri Lanka zichtbaar. De hele rechtspraak is bijna compleet hetzelfde als de onze, uiteraard de vele bouwwerken ,als kerken en gouverneurs woningen, het Montessori onderwijs en niet te vergeten de 579 Nederlandse woorden, die in de huidige taal nog worden gebruikt. Zoals; aardappel ,kopi thee, kakhoesi enz. Rond 1760 brak er een opstand uit tegen de Nederlanders door de Kandianen en in 1766 werd het Verdrag van Batticaloa gesloten. De VOC kreeg de hele kustlijn van Ceylon in handen. In 1780 kregen de Engelsen interesse in het eiland en de koning van Kandy sloot zich bij hen aan om zich van de Nederlandse overheersing te ontdoen. In 1796 werd het bestuur officieel Engels en met de vrede

van Amiens in 1802 werden de laatste bezittingen overgedragen aan de Engelsen. De nakomelingen van de Nederlandse kolonisten worden aangeduid als Burghers.

( Einde van een koninkrijk ) Op 4 Februari 1948 werd het eiland onder de naam Dominion Ceylon onafhankelijk onder de minister President Solomon Bandaranaike. Hij werd door een Singalese extremist in 1959 om het leven gebracht en werd opgevolgd door zijn vrouw Sirimavo Bandaranaike In 1972 werd de naam van het land veranderd in Sri Lanka met als hoofdstad Colombo / Sri Jayewardenapura Kotte. Daarna bleef het land onrustig door de strubbelingen tussen de Singalese meerderheid en de Tamil minderheid. Tienduizenden zijn er omgekomen door deze burgeroorlog. Na ruim twintig jaar gevechten met vooral de z.g. Tamil tijgers werd dit probleem hardhandig opgelost in 2002. Kort hierna ,op 24 December 2004 om 9.30 uur, werd het land getroffen door de Tsunami. Door deze twee afschuwelijke feiten kreeg het toerisme een flinke klap. De laatste 7 a 8 jaren is Sri Lanka als een ontluikende Lotusbloem en is dan ook in 2013 door het Amerikaanse Lonely Planets uitgeroepen tot de beste en mooiste vakantie bestemming ter wereld oftewel “” THE PLACE TO BE””. Momenteel (2015) heeft Sri Lanka bijna 23.000.000 inwoners. Staatshoofd is President Maitripala Sirisena. Regeringsleider is Premier Ranil Wickremesinghe. Religies zijn , 69% Boeddhisme, 7-15% Hindoeïsme en overige zijn Christelijk en Islamitisch. Munteenheid is de Sri Lankaanse roepie ( LKR ). Nationale feestdag, 4 februari, onafhankelijkheidsdag. Het volkslied is de Sri Lanka Matha. GEOGRAFIE Sri Lanka is een eiland in de Indische Oceaan, het heeft een peer oftewel druppel vorm. Het wordt van India gescheiden door de Golf van Mannar en Straat Palk. Ten noordoosten ligt de Golf van Bengalen. Het eiland bestaat grotendeels uit kustvlaktes en in het zuidelijke en centrale gedeelte zijn er bergen. De hoogste berg is de Pidurutagala met 2524 meter en er vlakbij ligt Adam’s Peak met 2243 meter.

De kustlijn heeft een variatie van lange stranden ,klippen in het zuidwesten en lagunes. Bijna 40% van het eiland is bedekt met bossen en open grasvlaktes in de oostelijke hooglanden. Cultuurgronden beslaan ongeveer 40% van het land.

BEZIENSWAARDIGHEDEN VAN SRI LANKA ; Samen maken we een trip door Sri Lanka en proberen U de mooiste en belangrijkste bezienswaardigheden van het land te vermelden.

NEGOMBO Direct na de landing op Bandaranaike Airport vertrekken we naar het nabij gelegen (20 km.) Negombo met zijn uitgestrekte stranden ,typisch Nederlandse rondvaartboten, een prachtige vissershaven en markt en veel nachtelijk vertier.

Daarna gaan we via de kustweg naar het Noorden en bezoeken een van de 8 Nationaal Parken en wel het Wilpattu National Park, luipaarden, wilde olifanten, apen, zwijnen , herten en vele soorten bijzondere vogels, waarbij de vele pauwen ,bijeneters en ijsvogels natuurlijk extra opvallen.

Ook is het prachtig om de zeearend een vis uit het water te zien scheppen !

BAKSTEEN FABRIKAGE; We komen langs een primitieve baksteen fabriek. De vrouw mengt met haar blote voeten de grote hoop aarde en water. Er ontstaat een smeuïge massa, die ze vervolgens in een grote schaal doet. De inhoud brengt ze naar haar man, die deze massa in een vorm doet en hem omschud op de tafel.

(Voordat Jef de stenen metselt, wil hij wel eerst zien hoe ze worden gemaakt !) Zodoende ontstaat een mooie steen, die de vrouw weer in lange rijen te drogen legt. De rijen van ongeveer 5 hoog, worden nog met gevlochten afdekkingen beschermt tegen de regen ,maar zeer zeker ook tegen de zon, anders droogt de boel te snel en gaan ze barsten. Als de stenen dan goed zijn gedroogd, komen ze in een primitieve oven en worden gebakken. Een heel zwaar werk met zeer weinig opbrengst !

JAFFNA Daarna rijden we door naar Jaffna (396 km van Colombo) met zijn maagdelijke stranden omzoomd door palmbomen, ondiepe heldere wateren bij Casurarina Beach en de zandverstuivingen bij Manalkadu. Jaffna een stad met ongeveer 86.000 inwoners ligt in het noordelijkste puntje van Sri Lanka .Na het einde van de burgeroorlog in 2009 is de stad weer te bezoeken en wordt er hard gewerkt aan de wederopbouw. Uit de Nederlandse koloniale tijd is er het fort Hammenhiel en het eiland Delft. De zee is hier zeer rustig en dus geschikt om in te zwemmen. In het fort zijn het huis van de gouverneur en de Kruys kerk nog grotendeels behouden gebleven en beslist een bezoekje waard.

De Nallur Kandaswamy Hindoe tempel is een van de indrukwekkendste in Sri Lanka. Het eerste deel is gebouwd in 948, het laatste deel de 30 meter hoge Gopuram is in 2011 bijgebouwd.

Op het eiland Delft is veel koloniale historie te zien. Van het Fort gemaakt uit dood koraal zijn alleen nog de ruïnes te zien en de bevolking is grotendeels Katholiek. Het Chundikulam vogel reservaat is ongeveer 49 vierkante kilometer groot en in 2012 weer heropend voor toeristen. In de November –Januari periode kun je hier veel migrerende vogelsoorten zien, o.a. de Flamingo, de Indische nimmerzat, de grote zilverreiger, de smient en de steltkluut. De warmwaterbronnen van Keerimalai zijn zeer bekend. Vanaf Colombo moet men rekenen op een rit van ongeveer 5,5 uur, er is ook een vliegverbinding, voor Euro 60 ben je er in een klein uurtje.

KALPETIYA Langzaam komen we via Kalpetiya in het Noord Westen. Kalpetiya met zijn ongerepte stranden en azuurblauwe zee heeft de befaamde “Bar Reef”, het grootste koraalrif in Sri Lanka. Een waar eldorado voor duikers.

Ook zijn hier dolfijnen en walvissen te bewonderen in hun natuurlijke omgeving van de Golf van Bengalen.

TRICOMALEE De mooiste en onvervalste strandervaring zal Tricomalee, op 271 km van Colombo, bieden. Met zijn brede witte zandstranden een ware aanrader.

Net buiten de kust ligt Pigeon Island met zijn prachtige koralen en de vele tropische vissoorten. Vanaf hier is een bezoek aan de hete bronnen mogelijk en kun je de enorme verscheidenheid aan Boeddhistische en Hindoe tempels bewonderen !

ANURADHAPURA Nu gaan we landinwaarts naar de eerste hoofdstad van Ceylon, Anuradhapura, gesticht door de toenmalige koning Panduvasudeva . Hier was eeuwen lang het Gouvernement gevestigd en staat symbool voor de gouden eeuw van Sri Lanka. Het Boeddhisme werd in Ceylon in de derde eeuw v.Chr. geïntroduceerd.

Er zijn vele oude en prachtigste beeldhouwwerken bewaard gebleven ,ondanks de vele oorlogen tussen de Tamils komende uit India en de Singhalezen. De prachtigste Maanstenen, die bij iedere ingang van elk gebouw liggen. Het is de welkomststeen voor iedere bezoeker. Rechts en links staan de z.g. bewakingsstenen in de fijnst uitgehakte vormen. De Abhayagiri stupa en het gelijknamige klooster stammen uit 88 v.Chr. en was een van de grootste religieuze instituties ter wereld gesticht door koning Vattagamini Abhaya. De stupa had een hoogte en breedte van ongeveer 80 meter. In het klooster woonden 5000 monniken ! HET SLAAN VAN TOUW VAN DE KOKOSVEZEL Rond de harde schil van de kokosneet zit onder de buitenschil een laag van de z.g. kokosnoot vezels.

De schil wordt met een staand scherp mes van de noot gespleten en daarna op grote hopen gegooid om te drogen. Als ze goed gedroogd zijn wordt de buitenschil eraf gehaald en de vezels uit mekaar getrokken met grote stalen kammen. Deze vezels worden net als wol op grote wielen gesponnen tot alle diktes touw. Vooral de schippers gebruiken deze ruwe ,maar zeer sterke touwen.

MIHINTALE In het vlakbij gelegen Mihintale werd het Boeddhisme officieel geïntroduceerd door koning Devanampiyatissa. Tijdens een jacht expeditie werd hij een volgeling van Boeddha, nadat de Boeddhistische missionaris Mahinda een ceremonie hield. Zijn vrouw , ministers en volgelingen volgden hem en zodoende werd Mihintale in historische en religieuze zin een zeer belangrijke plaats.

De vele oude tempels , stupa’s en beeldhouwwerken zijn hier een duidelijk bewijs van !

SIGIRIYA We zakken verder naar het Zuiden en komen bij de “Leeuwenrots van Sigiriya”, een rots van bijna 1200 meter hoog. Boven op deze onneembare rots bouwde koning Kassapa zijn paleis met het in de rotsen uitgehouwen zwembad. Aan de voet van de rots werd het onderkomen gebouwd voor zijn 500 vrouwen en volgelingen. Koning Kassapa bouwde op een rots omdat hij bang was voor zijn stiefbroer Moggallana,die hem de macht wou afnemen.

Beneden aan de opgang naar boven ,moest je door een poort en ging men als het ware tussen de voorpoten van een enorme leeuw naar de eerste trappen. Helaas zijn alleen nog de voorpoten intact. Op de helft van de opgang is een grot uitgehouwen in de rotsen, waarin geweldige fresco’s van gedeeltelijk naakte dames zijn bewaard, de vormen en kleuren zijn nog altijd indrukwekkend. De dames waren de dochters ,bedienden en zelfs de concubines van de koning. Even verder komen we langs de spiegelwand. Een wand van enorm glad geschuurd en gepolijst zandsteen, waarin eenieder die hem passeerde zijn spiegelbeeld kon en nu ook nog kan zien ! Ook was er een uitgekiend watersysteem, van de voet van de rots naar boven, zowel voor drinkwater alsook voor het zwembadwater. HOUTSNIJ WERKPLAATS

De houtsnijwerkers hebben het beroep van vader op zoon overgedragen, men maakt de mooiste maskers en beelden soms wel tot drie meter hoog uit een stuk hout. De verschillende houtsoorten die er groeien, worden gebruikt en eventueel geverfd met natuurlijke kleurstoffen. Ook maakt men er zeer mooie meubels met de meest uiteenlopende inleggingen van koeienbeen (in vroegere tijden natuurlijk ivoor) en andere soorten hout. In de showrooms staan fantastische meubels en beelden te koop

POLONNARUWA Een kleine 20 km. verder komen we in Polonnaruwa.

Polonnaruwa was van het midden van de 11e tot de 13e eeuw de tweede hoofdstad van Ceylon. Door de constante invallen vanuit het Indiase rijk was men genoodzaakt om de hoofdstad zuidelijker te situeren. Dit was de tijd van Koning en groot bouwer Parakramabahu. Hij liet een groot waterreservoir bouwen van bijna 6000 hectare, waarmee men 18.500 hectare aan rijstvelden kon irrigeren ! Op een van de oevers liet hij het “ Polonnaruwa “ hotel bouwen, waaraan in 1954 een speciale vleugel werd gebouwd voor Koningin Elisabeth II en Prins Philip van Engeland. Vele resten uit deze vervlogen tijd benadrukken de rijkdom van deze tijd. Het fundament van het gerechtsgebouw van de laatste koning, die Sri Lanka regeerde, koning Nisanka Malla is nog steeds intact. Een van de grote stenen leeuwen van zijn troon, werd later handmatig en met houten boomstammen naar het Nationaal Museum in Colombo gerold. Tegenwoordig staat hij weer in Polonnaruwa, omdat er in 1964 nieuwe wetten werden aangenomen, die zeiden, dat oudheidkundige vondsten zo kort mogelijk bij hun vindplaats moeten worden bewaard ! Het Kumara Pokuna, oftewel het koninklijk bad , maar ook de vele hectares rijstvelden werden en worden nog steeds, met een vernuftig ondergronds leidingsysteem van water voorzien.

Veel oude gebouwen en beeldhouwwerken worden beetje bij beetje gerestaureerd. Het is overweldigend te zien, hoe de toenmalige vaklui deze artefacten hebben gebouwd en bewerkt.

DAMBULLA We gaan nog zuidelijker richting Kandy, maar niet zonder eerst de rotstempels van Dambulla te hebben bezocht.

Ten tijde van het koninkrijk met als hoofdstad Anaradhapura kregen de Boeddhistische monniken de grotten en omgeving door de koning en de upper ten van Sri Lanka geschonken voor de uitoefening van hun religie. De tempel en de grotten liggen op een hoogte van 1200 meter, ongeveer 200 meter boven de zeespiegel. De hoofdtempel in Dambulla staat bekend als de Rangiri Dambulu Viharaya, oftewel de Gouden grot Tempel. Koning Nissanka Malla van Polonnaruwa liet vele Buddha beelden uithakken en daarna nog vele koningen tot aan de 18e eeuw. De voorkant van de vijf tempels werd in 1938 gebouwd. De schilderingen met een oppervlakte van ruim 5000 vierkante meter zijn de grootste in Azië en de oudste van de hele wereld !

BATIK FABRIEK Op onze rit naar Kandy bezoeken we nog een batik fabriek, waar alle doeken met de hand worden getekend, gekleurd en uitgewassen

(Onze “BATIK MEN” Jef moet alles eens zelf uitproberen) Het is een tijdrovend en ongezond werk, zeker voor diegenen ,die de doeken iedere keer weer uitwassen. Voor iedere nieuwe kleur moet eerst de rest met was worden afgedekt, het niet afgedekte deel krijgt de nieuwe kleur. Over sommige doeken met ingewikkelde figuren en kleuren doet men vaak wel maanden vooraleer ze klaar zijn !

HANDEL Langs alle wegen in Sri Lanka bloeit de handel.

(eerst even ruiken, denkt Lenie) Of het nou groente en fruit is of cashewnoten, borstels en aardewerk. Typisch is wel ,dat er geen verscheidenheid is. Of het hele dorp verkoopt cashewnoten of het hele dorp verkoopt borstels ,zodoende is er altijd veel concurrentie. Hun kruidenmixen oftewel curries zijn van aparte klasse. We brengen ze mee en verkopen ze op bijeenkomsten en markten.

KANDY Kandy is de culturele hoofdstad van Sri Lanka en een van de mooiste steden ter wereld .Deze hoofdstad werd in 1952 gesticht door koning Vimaladharmasurya de 1e.. Later hadden de Nederlandse en Portugese gouverneur er zitting. Kandy ligt rond het meer van de tempel van de tand van Boeddha en is omsloten door bergen. Tegen deze berghellingen liggen huizen en vele hotels. De Dalada Maligawa, oftewel tempel van de tand relikwie is de hoofd atractie van Kandy. Een geweldig gebouw met vele offerplaatsen en natuurlijk het allerheiligste met de drie in elkaar passende kisten met de tand van de Boeddha. De tempel is s’avonds prachtig verlicht en vele Sri Lankanen komen Boeddha vereren en offeren bloemen of fruit. Midden Augustus rond volle maan is de grote Perahera oftewel in gewoon Nederlands de processie.

(KANDY ESALA PERAHARA 2012Kandy processie 2012) Op zeven achtereenvolgende dagen trekt deze processie, iedere avond langs enkele honderdduizenden toeschouwers. De Raja Aliya oftewel hoofdolifant, die de relikwie op zijn rug draagt in een gouden kistje, wordt in het hoofdportaal van de Tempel opgetuigd en versiert. Hij komt als eerste via de trap uit de tempel, dan sluiten nog een kleine 100 versierde olifanten aan, de z.g. Kandy dancers (ongeveer 100) en Nobelen en dan de in wit geklede Sri Lankanen met hun gaven en de in hun mooiste oranje geklede monniken. Deze processie is vele honderden meters lang en een waar feest voor het oog. Ikzelf vind het een van de mooiste en indrukwekkendste feesten ,die ik er heb meegemaakt ! Vlakbij de tempel worden iedere dag twee uitvoeringen van de traditionele dansen waaronder de beroemde Kandy dancers in een schouwburg gegeven. Het Nationaal Museum in Kandy herbergt vele rijke schatten uit het verleden, waaronder ontelbare Boeddha beelden uit de Kandy periode van de 16e. tot de 19e. eeuw.

Vlakbij Kandy ligt de Koninklijke Peradeniya botanische tuin, een prachtig aangelegde en onderhouden tuin ,met ongeveer 4000 verschillende fantastische planten en bomen.

( grote vleermuizen, de z.g. vliegende honden )

Op een groot middenterrein staat de grootste Ficus Benjamin ter wereld. Hij heeft een kroon van rond de 1000 vierkante meter. Enkele grote bomen hangen vol met honderden vleermuizen en wel de z.g. vliegende honden. De tuin trekt ook veel jonge stelletjes aan, die dan in de voet van de grote bomen hun verliefdheid ten toon spreiden.

ZUSTERS VAN MOEDER THERESA Wel heel bijzonder was mijn treffen met moeder Johannes Muijsers in Kurunagel, een kleine 40 kilometer onder Kandy. Zij is Moeder Overste van 8 kloosters in Sri Lanka van de congregatie van Moeder Theresa. Maar buiten dat het allemaal kloosters zijn met zusters van over de hele wereld, is in ieder huis ook een bejaardenhuis en opvang voor zwakbegaafden ingericht. Daarenbuiten wordt op diverse plaatsen een praat- en hulpgroep gehouden voor seksuele voorlichting, maar ook ongewilde aanstaande moeders wordt er geleerd hoe met de situatie om te gaan.

(MOEDER THERESA)

Het aparte van ons treffen was, dat we na de eerste kennismaking en uitwisseling van onze werkzaamheden in Sri Lanka, meteen ons beider doopzeel op tafel legden. Ooh, zei zuster Johannes, ik vertel jou dingen, die ik mijn ouders nog nooit verteld heb. We hadden een speciale klik en ik zei haar, dat het misschien kwam omdat ons beider christelijke namen Johannes was. Voordat we weer afscheid namen overhandigde ik haar een pakketje uit het Valkenburgse Benedictanessen klooster o.a. van haar vroegere vriendin en plaats ja zelfs straat genote uit Venray ,nu zuster Veronica. Ik had ook een pakketje van haar zus Marjo uit Venray meegekregen en ze was met beide verrassingen heel erg ingenomen. Na een hartelijk afscheid en een vriendin en retour pakketjes rijker vervolgden Shantha en ik onze weg naar Pinnawala, om daar afspraken te gaan maken over de eventuele stage van de Global Exploration groep van 2016.

PINNAWALA We trekken nu langzaam de bergen in naar de theevelden en maken eerst nog een stop in Pinnawala bij het z.g. olifanten weeshuis. Omdat Sri Lanka te klein ( ongeveer 1,5 maal Nederland en 23 miljoen inwoners) wordt voor olifant en mens samen, met uitzondering van de officiële wildparken, vangt men de

olifanten uit heel Sri Lanka op in Pinnawala.

( De mahuds brengen de olifanten naar de rivier )

( Ik kreeg nog snel ,voor de foto, een Boa Constictor omgehangen ) De populatie in Sri Lanka gaat hard achteruit, rond de eeuwwisseling waren er nog ongeveer 20.000 olifanten ,nu zijn er nog 2500 tot 3000. Aan de ene kant van de weg is een stuk oerwoud, waar de olifanten gedurende de dag verblijven en worden gevoed. Er is zelfs de mogelijkheid om jonge olifanten de fles te geven. Drie maal per dag trekt de stoet olifanten inclusief de jongen naar de andere kant van de weg, om een bad te nemen in de brede rivier. Een waar schouwspel is het hoe de grote olifanten met hun mahuds /trainers tussen de vele winkeltjes door, naar de rivier gaan. En dan begint het grote baden, te bezien vanuit twee grote restaurants. Langs de weg naar Pinnawala kan een ritje op een olifant worden gemaakt.

Ik had de grote eer om op de olifant “ Latchmi” te mogen rijden, die in zijn jonge jaren in de film Tarzan meespeelde met de bekende acteur Johny Weismúller. Deze film werd, net als de film ,The Bridge over the River Quay, in Sri Lanka opgenomen. Extra informatie over de olifanten opvang Pinnawala is te vinden op www.pinnawala elefant orphanage.lk

NUWARA ELIYA Na enkele uurtjes door de theevelden te hebben gereden, komen we al slingerend op 2000 meter hoogte in Nuwara Eliya. Het wordt ook wel de tuinstad van Sri Lanka genoemd met zijn vele bergen valleien ,watervallen en theeplantages.

Hier werd ook in de Engelse tijd een stadje voor forenzen gebouwd, die er in de maanden Maart, April en Mei gingen wonen, omdat het dan in het laagland veel te heet en vochtig is. Het Grand Hotel is een bijzonder mooi hotel (een oude gouverneurswoning) met een meer dan uitstekende keuken! Ook de vele theefabrieken ,met hun enorm uitgestrekte theevelden zijn de moeite waard om te bezoeken. In de glooiende velden ,plukken de vele kleurrijke dames , meestal Tamil vrouwen, de thee.

De meest gebruikte struik is de “Camelia Sinensis”, waarvan iedere veertien dagen de bovenste drie jonge blaadjes worden geplukt. Daarna wordt de struik met een sikkel mes weer gelijk gesnoeid. Met de grote en zware rugzakken is het geen sinecure om tussen de vaak tegen flinke hellingen groeiende theestruiken door te lopen. De zakken worden door vrachtwagens verzameld en dan naar de fabriek gebracht, alwaar ze in grote bakken worden gestrooid.

Grote ventilatoren blazen warme lucht aan de onderzijde waardoor de bladeren in 18 uur drogen. Vervolgens worden de bladeren in speciale grote kokers gerold, het z.g. ”rolling”. Daarna volgt het zeer belangrijke fermentatie proces. In een speciale koude ruimte wordt de thee uitgespreid en er wordt vochtige lucht over geblazen om de fermentatie door oxidatie van de tannine uit de bladeren in gang te zetten. Dit proces duurt ongeveer twee uur en hierdoor krijgt de thee zijn karakteristieke smaak en eigenschappen. Hierna vindt het z.g.”baking” (branden) plaats, waardoor het fermentatieproces stopt en het vochtigheidsgehalte van 65% naar 2% wordt teruggebracht. Daarna vindt de uiteindelijke selectie plaats en wordt iedere soort met zijn speciale eigenschap verpakt. De beste thee is de B.O.P. oftewel de Broken Orange Pekoe. De theestruiken gaan ongeveer 25 jaar mee en worden dan vervangen. Langs de wegen door de plantages zijn vele groente kraampjes, dit omdat de mannen van de pluksters ,rond hun huis, deze groentes zelf verbouwen om iets bij te verdienen. De pluksters verdienen hooguit 300 roepies per dag, dit is ongeveer Euro 1,80. Tegenwoordig staat Sri Lanka bekend als hét theeland bij uitstek, echter tot 1870 werd er hoofdzakelijk koffie geteeld. Een desastreuze ziekte, bladroest genaamd, in de koffiestruiken noodzaakte hen om alle koffiestruiken te verbranden. Uit angst voor een nieuwe uitbraak plantte men theestruiken en werd topproducent in de thee ! Een van de vele top producenten zijn mijn vrienden de familie Merrill Fernando. Merrill werkte als jonge man op de toen nog Engelse thee fabriek. Na enkele jaren vroeg men hem of hij een studie in Engeland wilde doen en hij kwam na vijf jaar terug als de beste thee proever van Sri Lanka. Toen ook nog bleek welke sterke manager Merrill was geworden vroeg men hem of hij de fabriek wilde overnemen en dat deed hij maar al te graag.

Nadat zijn gezin werd gecompleteerd met twee zonen Dilhan en Mahlik, vroeg hij hen ,na een goede studie, als mede directie leden. De naam van de fabriek Dilmah Thee is samengesteld uit de twee namen van de zonen ! Buiten dat ze een van de beste thee soorten van Sri Lanka produceren hebben ze het belang van hun landgenoten zeer hoog in het vaandel staan. Ze betalen een van de beste lonen voor hun werknemers en zorgen dat de kinderen ervan een goede studie kunnen doorlopen. Verscheidenen zijn al afgestudeerd dokter ,ingenieur enz.. Ook heeft men in Sri Lanka vele goede doelen projecten, in totaal

bijna 300, o.a. voor gehandicapten, maar ook op het gebied van mens, dier en milieu ! Het grote motto van de familie is “BUSINESS IS A MATTER OF HUMAN SERVICE “.

Zelf werd ik in Februari 2015 op een van hun gehandicapten projecten in Moratuwa, maar ook op de fabriek in Colombo ontvangen, door de familie Fernando. Een imponerend bedrijf met een fantastische business en levens filosofie. In de 84 jarige Merrill zag ik direct mijn vader terug, n.l. zo lang als je kunt meewerken en vooral SAMEN GENIETEN !! U kunt alle informatie op hun diverse websites terug vinden, www.dilmah.lk, www.mjffoundation.org en www.dilmahconservation.org. Ook kunt U de geweldige soorten Dilmah thee bij ons in de winkel (L v.d.Maesenstraat 11A, te Valkenburg a.d. Geul) kopen, opbrengst natuurlijk weer voor onze projecten

KATTARAGAMA We dalen langzaam af uit de bergen en gaan via het geweldig mooie Yala Nationaal Park, naar

Kattaragama, the place to be voor de Boeddhisten.

Wat Lourdes is voor de Katholieken en Mekka voor de moslims is Kattaragama voor de Boeddhist. In en rond Kattaragama zijn vele tempels , Stupa ‘s en grote Boeddha beelden, maar er is vooral de grootste Stupa van Sri Lanka. Voor het tempelcomplex is dagelijks een grote markt en men verkoopt hoofdzakelijk fruitmandjes en bloemen, voor de offering aan Boeddha. Op mijn trip van maart 2012 ben ik met alle bewoners en begeleiders van het bejaardenhuis met de bus naar Kattaragama gegaan. Voor hen, maar zeer zeker ook voor mij een bijzondere belevenis. Eten voor onderweg hebben we meegenomen en tijdens het verblijf en de overnachting in het pelgrim hotel in Kattaragama konden we ons eigen potje klaarmaken.

Voor de kleine en gehandicapte miss. Karunawathi heb ik een kleine elektrische rolstoel meegenomen, want zij kan bijna niet lopen. Een geweldig gezicht om haar in deze rolstoel te zien rondtoeren. Iedere keer als ik weer in Senehasa kom, moet ik gaan kijken dat hij goed is gepoetst en hij blinkt dan ook als een spiegel !

RUBBERBOOM PLANTAGES Op weg naar ons volgende reisdoel passeren we veel rubberboom (Hevea brasiliensis) plantages.

Rubber was een van de belangrijkste producten voor de Sri Lankaanse economie. De latex, grondstof voor de latere rubber word via inkepingen in de bast van de boom in kokosnoot schalen opgevangen en verzameld. In de rubberfabriek worden er dan rubber platen van gemaakt.

HAMBANTOTA Hambantota, op 175km.van Colombo een zeer grote vissersplaats, met zeer veel paal vissers,

Aangezien Hambantota, gelegen aan de Golf van Bengalen, de geboorteplaats is van president Mahinda Rajapaksa, moest er natuurlijk ook een statussymbool worden neergezet. Het werd de grote nieuwe binnenhaven Magama Ruhunupura Mahinda Rajapaksa haven. Het eerste deel , hoofdzakelijk het handels gedeelte ,is met hulp van China op 18 november 2010 met veel vertoon en een week feestelijkheden geopend.

Het totale haven complex zal dadelijk 1,5 billioen dollar gaan kosten en ligt aan de zeer belangrijke handelsroute van China via het Suez kanaal naar Europa en verder. Ook zal er de 2e. luchthaven van Sri lanka worden gebouwd. Over opkomende economie gepraat !

MIRISSA Mirissa (155 km. van Colombo), waar we per boot dolfijnen en walvissen gaan spotten.

Een ongelofelijk geweld als de walvissen, vaak vergezeld van grote groepen dolfijnen, boven water komen en via hun blaasgat het water omhoog spuiten. Ik heb zelf het geluk gehad om ze te zien springen en met de staartvin op het water te zien slaan. Een overweldigende ervaring om deze vaak 40 meter lange kolossen uit het water te zien springen !

MATARA - GALLE We passeren Matara, met zijn geweldig mooie Hindoe en Boeddhistische tempels, op weg naar de historische havenplaats Galle. (hindoe tempels in Matara)

(processie wagen)

Hier is het Galle fort dat in de 17e.eeuw door de Nederlanders werd gebouwd. Het fort staat op de UNESCO wereld erfgoedlijst.

( ook Lenie en Frans willen alle hoekjes van het fort gezien hebben)

Galle heeft veel mooie gebouwen uit zowel de Portugese als de Nederlandse, maar ook uit de Engelse

periode

( nederlands gereformeerde kerk met begraafplaats in het fort Galle)

In de Leijnbaanstraat ligt het Nederlands Museum en de Montessori school. In het museum zien we veel VOC munten en Delfts Blauw en er wordt nog steeds kant geklost.

Een grote granieten steen ,met daar in het wapen van de VOC uit 1763 uitgehouwen, siert de ingang !

Door de hoogte van het fort heeft de tsunami geen vat gehad op de gebouwen ervan, alleen erachter waar de golven weer samen kwamen, midden in de stad, zijn veel doden gevallen !

HIKKADUWA Langzaam gaan we weer omhoog richting Colombo en komen in Hikkaduwa ,van oudsher een gezellig toeristisch plaatsje. Er zijn veel hotels en toeristische winkeltjes langs de kustweg. In de baai kan met glasbodem bootjes het koraal en de vissen worden bekeken. Ook word er veel gesurft en er zijn talloze surf en duik scholen. De zondag markt van Hikkaduwa is zeer bekend en je kunt er alleen voetje voor voetje vooruit komen om iets te kopen.

Een geweldig kleur- en geurrijk gebeuren.

VISSEN OP HET STRAND MET MIJN VRIENDEN Een van mijn vele avonturen in Sri Lanka is het vissen met mijn visvrienden uit Hikkaduwa. De vissers komen s, morgens om 7 uur op het strand achter hotel Ran Mal bij elkaar om de zee af te spotten naar scholen vis. Een van hen gaat op de boeg van de boot , die nog steeds hoog op het strand ligt, staan om de zee af te turen naar een donkere bewegende vlek, een school vissen.

Als hij er een ziet wordt de zware boot snel naar de zee getrokken en varen we samen uit om de school te omcirkelen. Een kant van het net wordt op het strand vastgehouden, de rest wordt rond de school uitgegooid en dan gaan we weer terug met het andere eind. Het verwonderlijke is ,dat er ineens zeker 30 tot 40 vrienden uit het dorp zijn gekomen om het net op het strand te trekken. Bij deze vrienden zijn o.a. onderwijzers, politie agenten, de kapper, Tuk-Tuk drivers enz.. Hoe ze het iedere keer weer te horen krijgen blijft voor mij steeds weer een vraagteken, maar uit alle hoeken komen ze aan. Ze helpen en krijgen dus straks ook hun deel van de buit. Het is best een zware opgave om het net weer gezamenlijk

het strand op te trekken, maar samen lukt er veel ! De opbrengst is onvoorspelbaar, de ene keer maar een paar vissen en de andere heel veel.

Ik heb hen ook al kunnen helpen met touw te kopen of het beschadigde net te laten herstellen. Ze zijn me dan ook bijzonder dankbaar en we zijn vrienden voor het leven geworden. De echte vissers en eigenaren van de boot blijven de rest van de dag op het strand ,om hun spannende verhalen te vertellen. Ze staan erop, dat ook ik een deel krijg en dat gaat dan direct naar de keuken van het hotel en wordt s, avonds klaar gemaakt voor het diner.

(even een kokosnootje plukken voor bij het eten) BADDEGAMA 6 Km. landinwaarts ligt Baddegama, waar al onze in dit boekje vermelde projecten zijn. Mocht U bij Uw rondreis in de buurt zijn , ga er beslist langs, U zult met open armen worden ontvangen ! Ook kunt U, na overleg, gebruik maken van onze vrijwilligers woningen op de grond van het Senehasa bejaardenhuis. Vrijwilligers zijn er ook van harte welkom en kunnen meewerken in de school of in een van de huizen. Ook is er de mogelijkheid om in de tegenoverliggende middelbare ambachtsschool mee te werken, bijvoorbeeld Engels les geven. Omdat het huis vlakbij de kust ligt is het ook mogelijk om vrije tijd op te vullen met strand, surfen of duiken ! Bij interesse bel Jo Wouters, 06-11194967, of mail met [email protected].. In en rond Baddegama zijn vele rijstvelden ( wella wella ). Baddegama heeft hier zijn naam aan te danken. Bud is het Sri Lankaanse woord voor rijst en Baddegama betekent, plaats die rijst geeft. Zo bestaat er ook vlakbij een plaats, die Sinigame heet, sini betekent suiker, dus plaats die suiker geeft .

In december 2011 kon ik de dokter uit Baddegama diverse elektrische koorts-oorthermometers en bloeddrukmeters, gesponsord door de firma Inventum Nederland ,overhandigen voor zijn collega’s en hemzelf. Toen ik ze bracht was er toevallig de landelijke inent dag voor pasgeborenen.

ZIJDE FABRIEK Samen met mijn vaste Tuk-Tuk driver Latchman bracht ik een bezoek aan een zijde fabriek in Dudanduwa

(rups met bladeren / cocon wordt in lauw water geweekt / weefstoel) De draad voor de zijde wordt door de zijderups in de cocon gesponnen. Een cocon levert wel 1000 meter zijdedraad op, die dan weer tot dikkere draden wordt gesponnen . Van deze gesponnen en ingekleurde draad wordt dan de echte natuur zijde geweven.

TSUNAMI MUSEUM Eigenlijk is museum een te groot woord, voor dit schamele onderkomen. Enkele Nederlanders gaven geld en foto’s om in een van oude planken in elkaar getimmerd bouwsel, informatie en foto’s van de Tsunami te laten zien. Het gezin dat dit museum beheerd is voor de Tsunami moeten vluchten en hun huis is door de enorme golf opgeslokt ! Ze hebben een half jaar in een tent gewoond tussen de resten van hun huis. De resten van deze tent hangen nog aan het plafond. Vele verschrikkelijke foto’s , teksten en kindertekeningen hangen aan de muur.

Nu nog wordt het je koud als je de ellende ziet !! Aan de overkant van het museum is aan het strand een gedenkteken geplaatst, vooral omdat dit de plaats is waar de golf de zware trein met rails en al heeft opgepakt en honderd meter verder heeft neergekwakt. Twee duizend reizigers vonden hierbij de dood. Mijn vrienden Shantha Annasiwatte,Amarasiri Kuruwagge, Gunarathana en Piyananda hebben hier honderden lijken begraven.

RATNAPURA EN ZIJN MAANSTEEN MIJNEN In Sri Lanka zijn veel edelsteen mijnen en dit is dan ook een belangrijk export product. Ze werken nog onder pre historische omstandigheden met als gevolg ook veel ongelukken. Een van deze mijnen ligt even boven Hikkaduwa in Ratnapura en is bekend als de enige vindplaats van de blauwe maansteen. U kunt er van kortbij zien hoe de ruwe stenen in dagbouw worden gedolven. Ook het slijpen gebeurt in de nabij gelegen werkplaats en in de winkel kunt U de gemaakte sieraden bewonderen en kopen. Op het terrein staan vele kaneelstruiken , waarvan in de branderij kaneelolie wordt gewonnen. Een verkwikkende massage en reuk olie. Ook deze producten worden op het terrein te koop aangeboden.

SINHARAJE REGENWOUD We trekken verder naar het “Sinharaja Regenwoud”. Veel verschillende planten en bomen, gelegen aan een rivier met een prachtige waterval.

Wil U er doorheen trekken, doe goed schoeisel aan en bind uw broekspijpen dicht, het krioelt er namelijk van de bloedzuigers ! Voor de rest is het alleen maar genieten. In de rivier kan ook gezwommen worden.

ADAM’S PEAK Dit is een 2243 meter hoge berg, die zowel voor Boeddhisten ,Hindoeïsten, Christenen en Islamisten een heilige berg is. Pelgrims lopen de berg op, over een van de routes, die allen bestaan uit duizenden traptreden. De kortste route bestaat uit 6642 treden.

De tocht omhoog duurt enkele uren. Iedere Sri Lankaan wordt geacht deze tocht een maal in zijn leven te maken ! De tocht is het mooiste in april heel vroeg ( de route is verlicht) en op de top, zie je bij zonsopgang een driehoekige schaduw van de berg. Boven op de berg is een afdruk van bijna 2 meter. De lokale Moslims en Christenen zien dit als een voetafdruk van Adam, die hij maakte toen hij werd verstoten uit de Tuin van Eden. Boeddhisten wijden de afdruk aan Boeddha en Hindoes aan hun God, Shiva. Het is hartverwarmend als je ziet, hoe de diverse godsdiensten naast elkaar, en met respect voor elkaar, worden beleden. Niemand dwingt een ander zijn geloof op !!

SCHILDPADDENOPVANG Bij de kust aangekomen bezoeken we de schildpadden opvang.

Er worden veel gewonde schildpadden verzorgd, maar ook de eieren ,die de grote schildpadden op het strand komen ingraven, worden direct uit het zand verzameld, omdat anders de grote leguanen en varanen ze komen uitgraven en opeten. De eieren worden in gaaskokers in de opvang in het zand ingegraven met datummarkering. Als ze dan uitkomen worden ze met boten in de zee uitgezet. Dit om te voorkomen dat ze op het strand door vogels e.d. worden opgegeten ! Al doende merkt men ,dat de schildpadden populatie weer toeneemt en daar doet men het tenslotte voor. Jammer is en blijft natuurlijk ,dat vele schildpadden in de vissersnetten verstrikt raken en gewond of zelfs dood in het water worden gegooid !

BENTOTA Langs de kustweg omhoog rijdend komen we in Bentota op 62 km. van Colombo. Hier zijn veel uitstekende hotels en restaurants, maar ook veel shopping mogelijkheden. Langs de Bentota Ganga rivier liggen zeer mooie tropische tuinen, maar ook veel mangrove bossen.

Met inheemse boten kan men via de rivier naar het originele Wedda dorp. Hier kan ook de oude kunst van kaneel stokken strippen (de bast van de kaneelstruik is tenslotte de kaneel), maar ook het vlechten van palmbladeren om er o.a. dakbedekkingen van te maken zien. Op de oevers zijn veel inheemse diersoorten te zien. Veel grote bomen hangen vol met vleermuizen de z.g. vliegende honden.

KALUTARA Op 42 km. afstand van Colombo ligt Kalutara. Deze plaats heeft het hoogste aantal luxe hotels met prachtige stranden. Met zijn bijna 40.000 inwoners een van de grotere kustplaatsen en een geweldige plaats om lekker uit te rusten en te relaxen..

Hier kunt U ook de prachtige holle Boeddhistische Stupa tempel bewonderen, de enige holle stupa van de wereld.

MOUNT LA VINEA Op 12 km. van Colombo ligt het zeer mooie Mount La Vinea, een plaats met weer zeer mooie stranden en luxe hotels. Een van de mooiste en indrukwekkendste is Hotel Mount La Vinea, een tot hotel omgebouwde Gouverneurs woning aan de rand van een klif aan de zee.

Voor ons is dit altijd de laatste stop, voordat we naar vliegveld Bandaranaike vertrekken. Een stop met een high tea aan het zwembad, met uitkijk op de zee en een groot deel van Colombo. Je waant je de koning als je hier enkele uurtjes van mag genieten. Denk er wel aan op tijd te vertrekken, want het vliegveld ligt aan de andere kant van Colombo en de trip door de stad, duurt minstens 2,5 uur.

WERKPLAATS VOOR VERVANGING VAN BAMBOE ZITTINGEN VAN MEUBELS

Een echt heidens karweitje is het snijden en vlechten van de bamboe strips ter vervanging van zittingen e.d. van banken en stoelen. Uren zit men om dit karwei te klaren en het brengt dan welgeteld 2 of 3000 roepies oftewel rond de 20 euro op. COLOMBO Sinds 1815 is Colombo de hoofdstad van Sri Lanka met ongeveer 750.000 inwoners. Het is een belangrijk handels en haven centrum en heeft een strategische positie in de Oost-West handelsroute. Alle Singalese culturen zijn er vertegenwoordigd. Vele oudere gebouwen uit zowel de Portugese (16e. eeuw), de Nederlandse (17 en 18e. eeuw) alsook de Britse (19 en 20e.eeuw) herinneren aan die koloniale tijden. Zeer bekende bouwwerken uit de Nederlandse tijd zijn de Wolvendaalsche Kerk en het Nederlandse

gouvernement uit die tijd. (De Wolvendaalsche kerk werd gebouwd door de VOC in 1749 en wel door gouverneur Gustaaf Willem van Imhoff. Alle Nederlandse gouverneurs met als laatste Jan Gerard van Angelbeek werden begraven in

deze nu monumentale kerk. Hoog op een heuvel, nu in een buitenwijk van Colombo, torent de kerk uit boven dit deel van Colombo. Rond 1789 telde deze kerk ongeveer 2000 leden.)

Colombo heeft echter ook een zeer moderne en economisch hoogstaande kant, daar kwam ik echter pas tijdens mijn trip van begin 2015 achter. Voor mijn bezoek aan de Dilmah tea company logeerde ik een nacht in het Colombo City hotel, dat midden in dit centrum ligt. Tegenover dit van oudsher bekende hotel liggen waarlijk de nagebouwde Twin Towers, een zeer modern handelscentrum. Er omheen liggen moderne banken en hotels. Het verschil arm, rijk wordt hier wel heel fors benadrukt. S, morgens is het een drukte van jawelste met personeel, dat naar de job gaat. De erachter liggende boulevard ,langs de zee, is ook geweldig aangelegd. Colombo wordt langzaamaan een echte wereldstad !

Sv (President Sirisena, vanaf november 2014/ capitool in Colombo)

Vanaf 1982 is de voorstad van Colombo, Sri Jayewardenapura Kotte de officiële regerings en parlements zetel van Sri Lanka.

VLIEGVELD BANDARANAIKE Aangekomen op vliegveld Bandaranaike checken we in en wachten tot onze vlucht gaat vertrekken. De wachttijd vullen we in met een heerlijke voet en rug massage. Ook zijn er vele kleine winkeltjes en de koffie in de bar is niet te versmaden.

Na een prachtige trip door Sri Lanka en veel op onze projecten te hebben gedaan vliegen we rond middernacht moe maar voldaan en beslist een beetje treurig terug naar huis, treurig natuurlijk omdat het alweer voorbij is ! Wat is het toch een geweldig land met vele geweldige vrienden en bekenden, met recht mijn tweede vaderland !!!

RECEPTEN VAN ENKELE AUTHENTIEKE SRI LANKAANSE GERECHTEN; PITTIGE TOMATEN SOEP, ( takali soup) Ingrediënten; 2 grote uien, 6 knoflooktenen, 6 vleestomaten, tamarinde en 2 rode chili’s in olie aanbakken. Dan 6/8 glazen water erbij. Vervolgens peper, zout en een klein beetje gember . Laat het geheel nog 20 minuten koken. Maak af met een flinke scheut dikke kokosmelk of doe een eetlepel in het bord.

GELE RIJST, (caha bud) Ingrediënten; Vier kopjes rijst, 1,3 ltr. water, 20 cl. Kokosmelk, 1 theelepel zwarte peperkorrels, 3 kruidnagels, 3 kardamonzaden, 2 theelepels dillezaden, 1 theelepel komijnzaad, 1 theelepel kurkuma, 1 stukje citroengras 2 fijngesneden uien, 4 fijngesneden teentjes knoflook, 1 pijpje kaneel, olie,

Maak een klein buideltje van linnen, met; de dillezaden,1/2 theelepel peperkorrels,2 kruidnagels, komijnzaad, 2 kardemonzaden en een half pijpje kaneel. Het zakje dichtbinden en in een pan ruim water en de kokosmelk ongeveer 15 minuten laten koken. Bak de uien, knoflook, citroengras, kerrieblaadjes en de overgebleven kruiden, kardamon, kruidnagel en kaneel, tot de ui goudbruin is. Voeg dan de rijst toe en roerbak tot de rijst goed heet is. Doe dan het kruidenkokoswater erbij en de kurkuma, ½ theelepel zwarte peperkorrels en zout naar smaak. Aan de kook brengen en 20 minuten op een klein pitje laten staan. Tenslotte de rijst losroeren.

GEBAKKEN RIJST, (fried rice) Ingrediënten; Vier kopjes rijst, 1,3 ltr.water,20 cl. kokosmelk, citroengras, 2 fijngesneden uien, 4 fijngesneden teentjes knoflook, fijngesneden kool, prei en paprika.

Kook de rijst in het water met de kokosmelk en het citroengras in 15 minuten gaar. Bak de uien, de knoflook en de fijngesneden groenten in de wok. Voeg de rijst toe en bak het geheel tot een mooi en smakelijk geheel. Vergeet niet te zouten en te peperen naar smaak !

KOKOSNOOT SAMBAL, (bijgerecht,coconut sambol ) Ingrediënten; 2 kopjes geraspte verse kokosnoot (kan ook gedroogde zijn, die in een kwart kopje warm water is geweld), twee fijngesneden sjalotten, 1 fijngesneden groene peper, 1 fijngesneden knoflookteen, 1 of 2 theelepels rode chili poeder, 1 theelepel zout, eventueel 1 of 2 theelepels tamarinde, sap van een limoen en eventueel sap van een sinaasappel voor de mensen, die iets zachtere smaak prefereren .

Doe alles ,behalve de kokosnoot, in de cutter of vijzel en maak het goed klein. Voeg daarna de geraspte kokosnoot toe en meng het geheel (eventueel met de hand) tot een smeuïg geheel. De kokosnoot moet goed rood zijn. Knijp er een halve limoen boven uit. Eventueel sinaasappelsap naar smaak. Serveer bij de rijst en curries.

GEKRUIDE PITTIGE AARDAPPELEN, (spicy aardappel of spicy alle) Ingrediënten; 1 kg. aardappelen, 1 grote ui, 2 theelepels hete chili poeder, 2 eetlepels olie, 1 teentje knoflook, 1 theelepel zout en suiker, 1 theelepel mosterd, 2 kleine groene pepers.

Kook of bak de in kleinere stukken gesneden aardappelen . Snij de pepers en uien klein. Bak de uien een minuut en voeg dan de chili poeder ,knoflook, zout, suiker en mosterd toe en bak het geheel ongeveer 2 minuten. Doe dan de aardappelen erbij en bak nog ongeveer 3 minuten.

SINGHALESE SALADE, ( singhal salad) Ingrediënten; 2 mango’s, 1 tomaat, ¼ komkommer, 1 kleine ui, 1 wortel, ¼ Chinese kool, limoensap.

De mango, tomaat, ui en komkommer in blokjes snijden. Alles samenvoegen, mengen en met limoensap besprenkelen. De wortel en Chinese kool in fijne reepjes snijden en mengen. De wortel en de kool op de borden schikken en de andere mengeling erover verdelen. Eventueel bestrooien met chilipeper.

VARKENSVLEES CURRY, ( wattala uru mas badan) Ingrediënten; 500 gr. in blokken gesneden varkensvlees, 2 rode uitjes, 3 tenen knoflook, 3 cm. gember, 1 stengel sereh, laurier, 1 pijpje kaneel, 1 eetlepel dessert wijn, 2 eetlepels kerriepoeder

Bak het vlees even aan en voeg dan de rest van de ingrediënten toe en laat al roerend bijna gaar koken. Voeg een kop kokosmelk toe en laat nog 10 minuten sudderen.

RUNDVLEES KORIANDER CURRY, ( curry kottamalli ) Ingrediënten; 3 tenen knoflook, 2 uien, 1 groene peper, 2 cm. gember, laurier, 500 gr.in blokjes gesneden rundvlees, 3 eetlepels koriander poeder, 2 theelepels peper, 1 theelepel fenegriek, 1 eetlepel komijn. Eerst ingrediënten t.m. laurier in wok in olie bakken, vervolgens vanaf koriander toevoegen en als laatste het bruin aangebakken rundvlees met 3 theelepels citroensap en 3 theelepels wijnazijn. Voeg 2/3 kopjes kokosmelk toe en laat 10 minuten sudderen. Breng op smaak met zout en peper.

VIS CURRY ( curry malu) Ingrediënten; 3 uien, 5 tenen knoflook, 1 pijpje kaneel, saffraan, laurier, sap van 1 limoen, pepertjes, 2 theelepels kerriepoeder, 2 theelepels cayennepeper, i blikje tomaten puree en 750 gr. Kabeljauw, of tilapia in stukken gesneden .

Fruit in olie de fijngesneden uien en knoflook, voeg dan de rest toe. Als de vis gaar is ,eventueel 1 kop kokosmelk toevoegen en 15 minuten op lage vlam laten sudderen.

GROENTEN CURRY ( kan van alle soorten groente of groente mix) Ingrediënten ; 500 gr. groente of mix, 2 uien ,trassi (garnalen pasta),4 laurier blaadjes, 4 eetlepels geraspte kokos, ½ limoen, pepertjes, saffraan of kurkuma, 1 of 2 kopjes kokosmelk, zout.

Alles fruiten en samen met de groenten langzaam gaar smoren. Op het laatst de kokosmelk toevoegen en nog even op de kleine vlam sudderen. Houdt de bitte in de groenten !

ANANAS CURRY (anassi cury) Ingrediënten; 1 klein gesneden ananas, 1 eetlepel chilipoeder, ½ lepel peperpoeder, 2 eetlepels suiker,1 theelepel kardamon poeder, 1 theelepel kaneelpoeder, 1 fijngesneden ui, 2 fijngesneden groene chili, zout. Bak de ingrediënten in de olie aan en voeg de gesneden ananas met zout toe. Heel goed roeren en 10 minuten op laag vuur laten sudderen.

CASHEWNOTEN CURRY ( CASHEW CURRY ) Ingrediënten; 250 gr. cashewnoten, 1 fijngesneden ui, 1 tros curry blaadjes, 2 fijngesneden groene chili, 10 cm. pandan blad, ½ theelepel komijnzaad, ½ theelepel kurkuma, 1 theelepel chili poeder, 1 stokje kaneel, 300 ml. kokosmelk, 150 ml. dikke kokosmelk, snuifje curry poeder.

Laat de cashewnoten vol zuigen met lauwwarm water (plus minus 1/2 uur) maar behoudt de bite ! Doe de ui, de curry blaadjes, de chili, de pandan bladeren in de olie verhitten tot de ui lichtbruin kleurt. Doe dan de komijn, de kurkuma, de chili poeder en het kaneelstokje erbij en bak tot de kruiden licht geroosterd zijn. Voeg de cashewnoten erbij en meng het geheel. Doe de kokosnootmelk erbij en laat indikken. Voeg als laatste de dikke kokosmelk erbij en maak op smaak met zout en peper. Eventueel opdienen ,met geroosterde curry poeder erover gestrooid.

ZOETE ANANAS (sweet anassi ) Ananas in kleine blokjes licht aanbakken in olie. Als licht aangebakken, olie afgieten en droge kokosrasp toevoegen. Goed mengen zodat het raspsel aan de ananas plakt. Heerlijk als zoet bijgerecht.

WATTALAPPAN ( nagerecht) Ingrediënten; 150 gr. dikke kokosmelk, 225 gr. Jaggery (opgeloste palmsuiker of bastaardsuiker), 5 eieren, 1 theelepel nootmuskaatpoeder.

Los de palmsuiker op in 50 ml. kokend water. Klop de eieren en doe in een platte vuurvaste schaal. Mix de eieren met de jaggery en de kokosmelk voeg de nootmuskaat toe. Dek de schaal of schaaltjes af met bakpapier. Laat het geheel ( 1 uur) of in aparte vuurvaste schaaltjes ( 20 minuten) au bain-marie ,gaar stomen. Opdienen, overdekt met geraspte kokos en gehakte cashew noten .

CUTLETS (Sri Lankaanse bitterbal) Ingrediënten; 2 blikjes tonijn in olie van 170 gr.(laten uitlekken en olie bewaren), 1 fijngesneden ui, 4 fijngesneden knoflooktenen, 1 fijngesneden rode peper, 1,5 cm. fijngesneden gember, enkele curry blaadjes of 1/2 theelepel curry poeder, 1 kaneelstokje, ½ theelepel kardemonpoeder, 4 in blokjes gesneden gekookte aardappels.

Voor de krokante buitenkant; 2 geklutste eieren, paneermeel, frituurolie. Verhit twee eetlepels tonijnolie en voeg gember, knoflook, uien, rode peper, curry en kaneel toe, bak dit, tot de uien lichtbruin zijn. Voeg de goed losgemaakte tonijn toe en verhit dit mengsel een paar minuten. Als het mengsel te droog is voeg nog wat tonijnolie toe. Doe dan zout, peper, kardemon en currypoeder naar smaak erbij. Verwijder het kaneel stokje en voeg de gekookte aardappelen toe. Meng het geheel goed en vorm balletjes van ongeveer 2,5 cm.. Rol de balletjes door het ei en paneermeel en bak ze af, tot

er een mooi lichtbruin korstje is. In plaats van balletjes kun je ook grote platte schijven maken en die als bijgerecht aan de rijsttafel toevoegen.

FRUITSALADE (fruit salad) en ANDERE NAGERECHTEN Veel combinatie mogelijkheden zijn er in Sri Lanka. Het fruit wordt op kunstige manier gesneden.

( ook de nagerechten zijn bijzonder lekker, zeker als Irosha ze ook nog maakt en opdient!)

BLOEMEN , PLANTEN EN BOMEN IN SRI LANKA ……………

AUTEUR ,

JO WOUTERS , Geulpark 14, 6301ZN, Valkenburg a.d. Geul.

FOTOGRAFIE , JO WOUTERS ENGELSE VERTALING, JAQIUE SKULLY en JO WOUTERS DRUKKER EN TOT STAND KOMING ARS printmedia, slachthuisstraat 111, ROERMOND.