Zuid Special: Bijeenkomst van Leergemeenschap Zuid-Nederland
#3
Water- en Ruimteberichten
Deze uitgave is mogelijk gemaakt door:
Met medewerking van:
Mei 2015 | wvl0515lv054
Foto: Harry van Reeken
Inhoud Verdieping Een verslag van de bijeenkomst van leergemeen- schap Water en Ruimte op 28 april in Den Bosch, met als thema wiaken
Terugkijken met... Gert Middel (beleidsadviseur Water en RO bij waterschap Peel en Maasvallei en lid van de kerngroep Zuid) blikt terug op de bijeenkomst
26
Agenda
Reacties van deelnemers Nanette van der Ven (accountmanager gemeenten) en Twan Gremmen (gemeente Helmond) vertellen over de leerbijeenkomst van 28 april
Dinsdag 2 juni, 12.00 tot 17.00 uur Leergemeenschap West: Hoe gaan gemeente, waterschap, ondernemers en bewoners om met de Goudse ‘slappe bodemproblematiek’? Locatie: Gouda
De Gouden Tip Zes tips voor effectief wiaken
Dinsdag 23 juni, 12.00 tot 17.00 uur Leergemeenschap Oost: Overheidsparticipatie. Hoe kan de overheid aansluiten bij burgerinitiatieven en wat vraagt deze nieuwe rol van overheden bij projecten op het snijvlak van water en ruimte? Locatie: Velp
Dit is een uitgave van
Rijkswaterstaat www.rijkswaterstaat.nl 0800 - 8002 (gratis, dagelijks 06.00 - 22.30 uur) juli 2013 | cd0713zb001 2
Water- en Ruimteberichten #3
Verder Verdieping met... ‘Wiaken’: werken in andermans keuken
Wiaken Een keer een dag of een aantal dagen bij een ander bedrijf of andere organisatie werken, ook wel ‘wiaken’ of ‘werken in andermans keuken’ genoemd, kan uiterst leerzaam zijn. Je kunt kennis delen, zien hoe anderen met vergelijkbare vraagstukken omgaan, elkaars taal beter leren spreken, andere werkervaring opdoen en nieuwe perspectieven ontdekken.
Dat was het thema van de leergemeenschap Water en Ruimte die op 28 april plaatsvond bij waterschap Aa en Maas in ’s-Hertogenbosch. Na drie praktijkverhalen kregen de deel nemers de opdracht om aan te geven wat ze zelf graag bij een andere organisatie zouden willen leren en wat ze een ander kunnen bieden. Dit leidde tot enthousiaste reacties en diverse ‘matches’. Na zichzelf kort te hebben geïntroduceerd als opvolger van Willem Heesen, gaf Senay Ozdemir van Platform 31 het woord aan dijkgraaf Lambert Verheijen van Aa en Maas. Verheijen schetste in het kort hoe sinds 1300 is omgegaan met water en wateroverlast langs de Maas. Hij vertelde onder andere over stadhouder Frederik Hendrik die in 1629 Den Bosch op de Spanjaarden wist te heroveren. Dat deed hij door dijken aan te leggen en een deel van het moerassige gebied rondom de stad droog te leggen met door paarden aangedreven rosmolens. Ook vertelde hij over de aanleg van de Zuid-Willemsvaart en over de overlaten die vroeger al werden gebruikt om de waterstanden op de Maas te verlagen. Dit soort ‘groene rivieren’ en waterbergende gebieden worden ook nu toegepast om wateroverlast te voorkomen. Zo hebben het waterschap en de gemeente Den Bosch recent rondom de stad 750 hectare waterberging gecreëerd in combinatie met natuurontwikkeling. Dit is gedaan om wateroverlast van de Aa en Dommel te voorkomen als het water uit deze riviertjes vanwege hoge waterstanden niet op de Maas kan worden geloosd.
3
Detachering
Netwerkorganisatie
De volgende spreker was Marco de Redelijkheid, senior beleidsmedewerker bij waterschap Roer en Overmaas. Vanuit het waterschap was hij samen met een collega anderhalf jaar gedetacheerd bij de gemeente Maastricht die tijdelijk ondersteuning zocht rond riolering en water. Hij bracht onder meer zijn waterkennis in in de structuurvisie Maastricht en het masterplan Geusselt.
Liesbeth de Theije was de laatste spreker. Zij is gebiedsadviseur bij waterschap Aa en Maas en voor de helft van haar werktijd gedetacheerd bij AgriFood Capital. Deze netwerkorganisatie – die bestaat uit overheden, kennisinstellingen en bedrijven – spant zich in om van Noordoost Brabant een topregio te maken voor de agrifood-industrie. Het waterschap doet mee aan dit initiatief om van binnenuit zijn groen/blauwe ambities in de regio te kunnen inbrengen en zo te werken aan een duurzame leefomgeving. De Theije vertelde dat ze zeker in het begin haar twee rollen met verschillende petten op lastig vond. Ook moest zij wennen aan de verschillende werkplekken, het schakelen tussen haar twee functies en agendaproblemen. Zelf vond ze het prettig om haar agenda te blokken, zodat activiteiten voor haar twee functies zo min mogelijk door elkaar liepen. Inmiddels ervaart ze ook de voordelen van het werken in de netwerkorganisatie. Zo biedt nauwe samenwerking met andere partijen de mogelijkheid om slimme koppelingen te maken en bijvoorbeeld tijd en middelen te combineren.
“Nauwe samenwerking met andere partijen biedt de mogelijkheid om slimme koppelingen te maken en tijd en middelen te combineren.” Terugkijkend ziet hij diverse voordelen van zijn tijdelijk detachering bij de gemeente. Zo bood het hem de mogelijkheid om te laten zien wat waterschappers kunnen en doen en te tonen dat zij ook kennis van stedelijk gebied hebben. Omgekeerd kreeg hij zelf beter zicht op de complexiteit van gemeentelijke projecten, waar water vaak maar een van de aandachtspunten is. Verder bood zijn detachering de mogelijkheid om win-winsituaties te creëren en duidelijk te maken dat waterschappen meestal partner zijn in plaats van handhaver. Volgens De Redelijkheid zorgt ‘wiaken’ niet automatisch voor een goede relatie op de lange termijn. Zo blijft samenwerken mensenwerk en moet de opgebouwde relatie actief worden onderhouden om te voorkomen dat het positieve effect wegebt.
Week van de uitwisseling Wytie Douma van ‘Werken in Friesland’ vertelde via skype over ‘De week van de uitwisseling’. Dit initiatief is vier jaar geleden opgericht om medewerkers van organisaties de mogelijkheid te geven om een korte periode in de keuken van een andere organisatie te werken om te zien hoe het er daar aan toe gaat. Het eerste jaar deden er twintig organisaties mee en driehonderd mensen, het jaar erop dertig organisaties en vijfhonderd mensen en vorig jaar waren er vijfenveertig organisaties en zevenhonderd mensen. In het begin namen alleen overheidsinstanties deel, maar inmiddels ook commerciële organisaties. De opzet is eenvoudig. Een organisatie die een medewerker een dag elders wil laten rondkijken, moet bereid zijn een ander een dag te ontvangen. Aanmelding gaat via een website, waarbij een deelnemer kan aangeven wat hij graag wil leren bij een andere organisatie. De deelname aan de uitwisselingsweek is gratis.
Vraag en aanbod Na de presentaties nodigt Gert Middel van de kerngroep alle deelnemers uit aan te geven wat ze graag zouden willen leren en wat ze een ander kunnen leren. Om te verduidelijken wat de bedoeling is, neemt hij zichzelf als voorbeeld. “Ik ben senior beleidsadviseur Water en RO. Maar wat weet ik eigenlijk van ruimtelijke ordening? Ik gebruik andere begrippen en spreek de taal van RO’ers niet. Daarom wil ik graag tijdelijk in een organisatie werken die zich bezighoudt met RO. Als ‘tegenprestatie’ biedt ik een plek aan voor een RO’er die meer wil weten over water en waterbeheer.” De deelnemers gaan in kleine groepjes aan de slag en na afloop worden vraag en aanbod op een muur gehangen. Vervolgens wordt er kort gekeken of er ‘matches’ zijn tussen vraag en aanbod. Dat blijkt het geval te zijn en tussen de betreffende deelnemers ontstaan direct geanimeerde gesprekken. Middel belooft om vraag en aanbod nog een keer grondig door te nemen en te bekijken of er wellicht, ondanks het vrijblijvende karakter van zijn uitnodiging, concrete afspraken gemaakt kunnen worden om te ‘wiaken’.
Water- en Ruimteberichten #3
Verder Terugkijken met... met... “Een actief netwerk biedt kansen om je werk beter te doen” Dat stelt Gert Middel, senior beleidsadviseur Water en RO bij waterschap Peel en Maasvallei en lid van de kerngroep Zuid. Volgens hem beperken de contacten tussen de deelnemers zich tot nu toe grotendeels tot de bijeenkomsten zelf. De kerngroep wil dat veranderen en stimuleren dat mensen elkaar ook tussendoor op zoeken voor hulp of ondersteuning. “De bijeenkomsten van de leergemeenschap zijn elke keer inspirerend”, stelt Middel. “De deelnemers zijn betrokken en doen actief mee. Tegelijkertijd zie je dat er geen netwerk ontstaat buiten de bijeenkomsten. Dat vinden we als kerngroep jammer en willen we graag veranderen.”
Elkaars taal leren spreken “Toen we hierover praatten binnen de kerngroep, bedachten we dat ‘wiaken’ een manier zou kunnen zijn om de onderlinge relaties tussen de deelnemers te versterken, een betere aansluiting te krijgen tussen de verschillende werkvelden en van de leergemeenschap meer een ‘levend’ netwerk te maken. We zijn toen naar voorbeelden gaan zoeken en kwamen onder andere de Friese week van de uitwisseling tegen. We hebben contact gezocht met Wytie Douma die wel een presentatie wilde geven. Zelf kende ik Marco de Redelijkheid en ik wist ik dat hij enthousiast was over zijn tijdelijke detachering bij de gemeente Maastricht. En Willem Messer noemde zijn collega Liesbeth de Theije. Daarmee hadden we drie sprekers.”
4
“‘Wiaken’ zou een manier kunnen zijn om de onderlinge relaties tussen de deelnemers te versterken en een betere aansluiting te krijgen tussen de verschillende werkvelden.” Benaderen “Ik hoop ook dat de deelnemers door deze ‘werkvorm’ beseffen dat ze andere leden van de leergemeenschap kunnen benaderen als ze ondersteuning nodig hebben of iemand die even met hen meedenkt. En natuurlijk werkt dat het beste als je elkaars taal spreekt. Wat dat betreft zou het mooi zijn als sommige matches straks ook echt tot ‘wiaken’ leiden. Zelf ben ik in ieder geval van plan om het binnenkort te gaan doen bij een van de gemeenten in ons beheersgebied.”
Vraag en aanbod “Zelf heb ik ook aan een aantal van mijn contactpersonen bij gemeenten gevraagd of het concept van ‘wiaken’ hen aansprak. Dat bleek het geval. Vervolgens hebben we bedacht om alle deelnemers te vragen vrijblijvend aan te geven wat ze bij een andere organisatie zouden willen leren en wat ze anderen zouden kunnen bieden en vervolgens te kijken of we vraag en aanbod konden ‘matchen’. Ons doel daarmee was om mensen te laten ervaren dat ‘wiaken’ eenvoudiger is dan de meesten denken.”
“Het is enorm inspirerend om te zien dat zoveel mensen willen investeren in anderen.” Inspirerend “Toen de deelnemers in groepjes begonnen met het opschrijven van hun vraag en aanbod, vroeg ik me korte tijd af of het wel zou werken. Die twijfel verdween toen iedereen zijn vraag en aanbod op de muur hing en bleek dat er allerlei ‘kruisbestuivingen’ mogelijk waren. Ik vond het enorm inspirerend om te zien dat zoveel mensen willen investeren in anderen en graag een keer bij een andere organisatie in de keuken willen kijken.”
Water- en Ruimteberichten #3
Reacties van deelnemers “Thema past helemaal in mijn straatje” Dat zegt Nanette van der Ven, accountmanager gemeenten bij waterschap De Dommel. Vanuit haar functie probeert zij op allerlei manieren de samen werking tussen het waterschap en gemeenten te bevorderen. Normaal gaat een collega van haar naar de bijeenkomsten van de leergemeenschap, maar toen ze zag dat het thema ‘wiaken’ was, besloot ze zelf te gaan. “Ik vond het erg inspirerend en denk er over na of wij in onze regio iets vergelijkbaars kunnen doen als de ‘week van de uitwisseling’ in Friesland. Ik ben ervan overtuigd dat ‘wiaken’ zinvol is en een goede manier om kennis uit te wisselen, ervaring op te doen en elkaars dagelijkse wereld beter te gaan begrijpen. En aangezien
Leuk en leerzaam persoonlijke ontwikkeling en talentontwikkeling binnen onze organisatie hoog in het vaandel staan, denk ik dat ons management er ruimte voor zal bieden.
Met die woorden typeert Twan Gremmen van de gemeente Helmond de bijeenkomst van de leergemeenschap Water en Ruimte van 28 april in Den Bosch.
Het bij elkaar brengen van vraag en aanbod aan het eind van de bijeenkomst vond ik erg leuk. De samenstelling van de groep was misschien niet helemaal geschikt voor veel ‘matches’, door het grote aantal waterschappers en relatief weinig mensen van gemeenten. Dat neemt niet weg dat ik zelf een afspraak heb gemaakt met een medewerker van de gemeente Helmond.”
Het was voor hem de eerste keer dat hij een leergemeenschap bezocht. “Vooraf dacht ik dat het meer over inhoud zou gaan, terwijl het juist heel erg praktisch was. Toch kijk ik tevreden terug. Zo gaf de bijeenkomst een goed beeld hoe waterschappen en gemeenten tegen elkaar aan kijken. Ik werk zelf veel samen met waterschap Aa en Maas en loop eenvoudig bij mensen binnen met vragen. Tegelijkertijd ervaar ik dat gemeenten en waterschappen verschillende werelden zijn met andere wijzen van financiering en besluitvorming. Het is goed om daarbij stil te staan als je met elkaar samenwerkt.
Het bij elkaar brengen van vraag en aanbod vond ik inspirerend. De drempel om een keer bij een andere organisatie in de keuken te gaan werken, wordt lager als je ziet dat de matching met een relatief kleine groep al gaat.”
De Gouden Tip Geef aan wat je wilt leren
Investeer in je netwerk
Beheer je agenda goed
Als je zelf weet wat je wilt leren bij een andere organisatie en kunt verwoorden waarom je denkt dat ‘wiaken’ je iets oplevert, krijg je je manager wel mee.
Om tot goede samenwerking te komen is het belangrijk om tijd en energie te steken in de mensen waarmee je samenwerkt.
Dit is van belang als je een deel van je werkweek bij een andere organisatie werkt. Spreek bijvoorbeeld duidelijk af welke dagen je aan de ene en welke je aan de klus werkt.
Laat je verrassen Ga niet alleen ‘wiaken’ om concrete leerdoelen te verwezenlijken, maar sta ook open voor nieuwe ideeën en zie het als een kans om nieuwe inzichten en kennis op te doen.
5
Laat deelnemende organisaties de match maken Om initiatieven als de Friese “Week van de uitwisseling’ tot een succes te maken, is het goed om de deelnemende organisaties zelf de match te laten maken tussen vraag en aanbod. Dit zorgt namelijk voor commitment bij deze organisaties.
Zorg voor borging van kennis Om het effect van een tijdelijke detachering zo groot mogelijk te maken is het belangrijk om te zorgen dat de specifieke kennis die je hebt ingebracht, wordt geborgd bij de gastorganisatie.
Water- en Ruimteberichten #3
