Deze uitgave is mogelijk gemaakt door TENA in samenwerking met Oxfam Novib

OMSLAG

Colofon

Halima, het ongelofelijke verhaal van jonge moeders in Niger Deze uitgave is mogelijk gemaakt door TENA in samenwerking met Oxfam Novib Tekst Tessa Jol en Peter Heres Fotografie Tessa Jol en Peter Heres Concept en realisatie Xplore groep bv Hoevelaken Vormgeving Hilfert Bottenheft

© 2010 Copyright Xplore groep bv, All rights reserved. Voor meer informatie: [email protected]

Voorwoord Beste lezer(es), U hebt een bijzonder boek gekregen. Een boek, waarin mevrouw Traoré Salamatou vertelt over haar levenswerk: de Dimol-organisatie in Niamey, de hoofdstad van Niger. Hieronder vindt u haar voorwoord, waarin ze uitleg geeft over de situatie in haar land en meer specifiek over de problematiek waaraan zij werkt. Daarna vertelt ze aan de hand van indrukwekkende foto’s het verhaal van Halima, een van de meisjes uit haar opvanghuis en van andere vrouwen, die het geluk hadden deze sterke, vastbesloten en warme vrouw tegen te komen. Wij, mensen van Oxfam Novib en TENA, ondersteunen mevrouw Salamatou bij haar belangrijke werk. Wanneer u informatie wilt over hoe u eventueel zelf kunt bijdragen, kunt u die vinden op onze websites: www.tenahelpt.nl en/of www.oxfamnovib.nl. “Niger is een arm land met een hoge schuldenlast. Op dit moment verkeert het land in een moeilijke situatie op gezondheidsgebied: alle seinen staan op rood, en de rechten van de vrouw worden met voeten getreden. De vertraging in de besluitvorming, de ontoegankelijkheid van medische opleidingen, de slechte staat van het gezondheidssysteem en de slechte kwaliteit van de gynaecologische noodzorg vormen de vier achterstanden die de oorzaak zijn van de hoge sterfte van moeders en van het optreden van aandoeningen zoals de fistel. De obstetrische fistel is een letsel met vernietigende gevolgen als gevolg van een bevalling. Fistels treden op bij moeilijke bevallingen en als er geen obstetrische noodzorg voorhanden is. Door de voortdurende druk van het hoofdje van de baby op het bekken van de moeder ontstaat er een scheur tussen de vagina en de blaas en/of het rectum, met een permanente incontinentie van urine en/of ontlasting tot gevolg. De baby overlijdt vrijwel altijd tijdens de bevalling. Soms sterft de moeder tijdens de bevalling. Als dit niet het geval is, krijgt ze te maken met grote lichamelijke, economische, sociale en emotionele problemen. De vrouwen die het meest vatbaar zijn voor deze aandoening zijn jonge vrouwen die voor het eerst bevallen, oudere vrouwen die al veel kinderen gekregen hebben en jonge meisjes die het slachtoffer zijn geweest van genitale verminking. Deze aandoening, de fistel, maakt de meeste van deze vrouwen invalide voor het leven, want zelfs als ze genezen, is het feit dat ze door hun gemeenschap zijn verstoten de ergste straf voor deze vrouwen. Het verbeteren van de gezondheidssystemen, het terugdringen van de armoede, het verbeteren van de transportsystemen, het opleiden van meisjes en het respecteren van de rechten van de vrouw zijn allemaal noodzakelijke maatregelen om te zorgen dat fistels niet meer voorkomen. Om bij te dragen aan het terugdringen van fistels steunt TENA in samenwerking met OXFAM NOVIB de NGO (Non Gouvermentele Organisatie) Dimol door het financieren van preventieve activiteiten: bewustwordingscampagnes van de bevolking, een mediacampagne om de rechten van de vrouw te stimuleren, het opleiden van gezondheidswerkers en vroedvrouwen in het bekwaam en efficiënt begeleiden van zwangere vrouwen; lichamelijke verzorging in geval van fistels; ontvangst, huisvesting, herstel, verzorging van kleine aandoeningen; sociale re-integratie; opleidingen met als doel het uitvoeren van inkomstengenererende activiteiten, stimuleren van leiderschap door vrouwen, het verlenen van starterskredieten. Op deze plaats wil ik namens de begunstigde vrouwen en hun families TENA en OXFAM NOVIB bedanken voor hun onvermoeibare inspanningen om de acties van Dimol voor het terugdringen van fistels te ondersteunen. Daarnaast wil ik het personeel en de leden van de NGO Dimol bedanken voor hun ondersteuning bij de problematiek als gevolg van fistels.”

De initiatiefneemster van de NGO Dimol, Mevrouw Traoré Salamatou

Halima

Niger

Het ongelofelijke verhaal van jonge moeders in Niger

Halima is sinds vier jaar weer opgenomen in haar dorpsgemeenschap nadat zij verstoten werd als onreine vrouw.

Niamey

Na alle ontberingen van de afgelopen jaren heeft Halima een gezond en gelukkig bestaan. Naast de opvoeding van haar zoontje Alkaïrou, houdt zij zich bezig met huishoudelijk werk en heeft ze haar sociale leven weer opgebouwd.

y

Niger is 37 keer groter dan Nederland. Het heeft 15,2 miljoen inwoners en slechts drie ziekenhuizen in de grote steden (Hospitaliers nationaux) en zeven regionale ziekenhuizen (Hospitaux régionaux). Heb je medische hulp nodig op het platteland? Dan is het vrijwel onmogelijk om een gezondheidspost te bezoeken, laat staan een ziekenhuis. Als je geluk hebt, is er een houten ossenkar om je te vervoeren. Zo niet, dan moet je dagenlang lopen.

vervloekt zou zijn door Allah. Bij toeval ontmoet ze een ambassadrice van Dimol. Die vertelt haar dat het helemaal geen vloek is, maar puur een medisch probleem. Dat er in Niamey mensen zijn die haar kunnen helpen herstellen en op krachten komen, zowel psychisch als fysiek. Ook zal ze daa leren lezen en een vak leren waardoor haar leven er uiteindelij op vooruit gaat. Halima is in de gelukkige positie dat de hulp van Dimol haar op tijd heeft bereikt, het had heel goe anders kunnen aflopen. De openverbinding verhoogd namelijk oo het infectie gevaar, waardoor veel meisjes zonder behandeling uiteindelijk ziek worden en sterven. Nu is ze door een half durende operatie weer gezond en heeft ze een zoontje gekreg nlangs vertelde ze haar aangrijpende levensverhaal in Londen New York om de aandacht voor de fistel problematiek in haa land aan de kaak te stellen. Op 75 kilometer afstand van Niamey ligt het dorpje Yérimaday. Er wonen 2.500 mensen. In het dorp zelf is geen school, geen gezondheidspost, zelfs geen vroedvrouw. Yérimaday functioneert autonoom met hardwerkende mensen die dagelijks moeten overleven onder primitieve omstandigheden. Vrouwen zorgen vooral voor het eten en de kinderen. De mannen werken op het land, hoeden het vee en besturen het dorp.

een open verbinding, waar permanent urine uit sijpelt. Het

Regelmatig bezoeken mijn ambassadrices dorpen om voorlichting te geven over de zwangerschapsproblematiek. Het hele dorp komt samen op het dorpsplein. De Dimol-medewerksters vertellen bevlogen en overtuigend over de gevaren van een te vroege zwangerschap. De oudere vrouwen van het dorp bevestigen dat.

g verpleegster. was geen dokter, no r aa enorme D od geboren. Door de do je nd ki ar ...., .... jaar. Nadat ha t rd wilde Uiteindelijk wo nde baby die geboren we du de en trouwen met een n eë we kelt krachten van de geruïneerd. Ze ontwik m aa ch rli de zwanger. Toen de on ar ha . Het worden, blijkt ent urine uit sijpelt an rm pe ar wa aar de hut van haar , ng di f dat een open verbin te verdoezelen. Vana n va ar da ur ge k is om te bevallen. de vrouw is onmogelijk om omgeving een ‘vieze’ en n ma ar onvoorstelbare pijn, ha or vo verlies moment is ze lse bevalling en het he de n va ma au e manier geboren te tr t ze geworden. Na he nog verbannen omdat k oo nu ze t naar buiten, werd rd wo een van haar kindje, ij toeval ontmoet ze B h. lla A or gelegd en kwam ze do jn zi lemaal vervloekt zou rtelt haar dat het he ve ie D ol. im zandpad aan bij de D n va in ambassadrice r. sch probleem. Dat er di me n ee ur pu okter, nog verpleegste ar ma op geen vloek is, me en helpen herstellen en nn ku ar ha e di geboren. Door de enor jn zi l ze daar Niamey mensen wilde h als fysiek. Ook za sc hi yc ps l we de baby die geboren zo n, krachten kome teindelijk lt door haar leven er ui ar wa en ler k ruïneerd. Ze ontwikke va n ee leren lezen en dat de Het de gelukkige positie in is a lim t urine uit sijpelt. Ha . at heel goed op vooruit ga f dat eft bereikt, het had he jd ti op ar te verdoezelen. Vana ha ol hulp van Dim melijk ook vrouw rbinding verhoogd na ve en op e D . en mgeving een ‘vieze’ op afl anders kunnen behandeling verlies veel meisjes zonder or do ar wa , else bevalling en het ar va ge n half uur het infectie ze en. Nu is ze door ee erv st en en rd nog verbannen omdat wo ek e gekregen. uiteindelijk zi n heeft ze een zoontj en nd zo ge er toeval ontmoet ze ee we e Londen een durende operati lemaal nde levensverhaal in pe rij ng aa ar ha telt haar dat het he ze e nlangs verteld k in haar in de fistel problematie or vo ht ac nd sch probleem. Dat er aa de New York om en op en. nen helpen herstellen n de kaak te stellor aa d lan g gster. inlee ar da vo ze deer, noglicht arkt tjeennado verp zoon ar ha als fysiek. Ook zal Halima luistert met ge s wa r aa enorme D indelijk od geboren. Door de do je nd ki ar ha oor haar leven er uite t rd Uiteindelijk wo ren wilde t de wende baby die gebo du de en n eë gelukkige positie da we de kelt krachten van heel goed geruïneerd. Ze ontwik m aa ch rli de on ar ft bereikt, het had ha worden, blijkt lijk ook binding verhoogd name Na terugkomst in haar dorp werd ook Halima een belangrijke ambassadrice voor mijn project. handeling el meisjes zonder be Alsdoervaringsdeskundige bezoekt ze naburige dorpen en vertelt ze over haar traumatische verleden or een half uur en. Nu is ze . en eg kr ge e opvang en behandeling in ons opvanghuis. Haar levensverhaal bracht haar zelfs ontj n zo én over de heeft ze ee en e in Londen aal Londen naar New York om aandacht te vragen voor de fistelproblematiek in Niger. nde levensverh ar ha in k ie at lem ob pr de fistel In haar dorp is dit onderwerp geen taboe meer. Onder leiding van de dorpsoudste wordt openlijk

gesproken over de oorzaak van fistels en mogelijke oplossingen.

tie waaraan ik mijn Dimol is de organisa leven te danken heb! d en moeder van twee w ou tr ge , ar ja 4 2 n Ik be stierf tijdens de je nd ki te rs ee n ij M kinderen. d ik gedwongen er w ng jo el He . te or gebo el zwanger. Toen sn al te ak ra Ik . en te trouw e ik in de hut van ild w , en nn go be ën ee de w dagen weeën en er vi a N n. lle va be rs mijn oude mijn kind niet op de k ee bl , jn pi ke ij gl aa ondr kunnen worden. te n re bo ge r ie an m natuurlijke ik op een houten d er w ut ep tg ui en om Volk dspost vervoerd. ei dh on z ge de ar na ossenkar er lang zandpad et m lo ki 12 n ee er ov De reis ging tussen overleden in as w je nd ki n ij M vol kuilen. haald. via een keizersnee ge k lij de in te ui d er w en durige druk van de ng la en e nt ta ns co Door de ijn onderlichaam m k ee bl , en kk be n ij baby tegen m open verbinding n ee nd to ts on r E . geruïneerd urine lekte. Het is t en an rm pe ik r oo rd waa n te verdoezelen. va ar da ur ge de om k onmogelij as ik voor mijn man w t en om m t da f na Va ne’ vrouw. Na deze en omgeving een ‘onrei en het verlies van ng lli va be e ch is at m trau verbannen omdat g no k oo ik d er w , je mijn kind door God. ik vervloekt zou zijn

Daar Uitei krach worde een o is o mom gewo van vervl amb geen Nia krac lere op hulp and het

r de enorme je dood geboren. Doo nd ki ar ha t rd wo k lij Uiteinde geboren wilde de duwende baby die en n eë we de n va krachten twikkelt aam geruïneerd. Ze on ch rli de on ar ha jkt bli worden, sijpelt. Het permanent urine uit ar wa , ng di in rb ve een open . Vanaf dat daarvan te verdoezelen ur ge de om k lij ge is onmo ‘vieze’ vrouw man en omgeving een ar ha or vo ze is moment en het verlies n de helse bevalling va ma au tr t he Na . geworden omdat ze nu ook nog verbannen ze t rd wo je, nd ki van haar t ze een h. Bij toeval ontmoe lla A or do jn zi u zo l vervloekt haar dat het helemaa elt rt ve ie D ol. im ambassadrice van D Dat er in een medisch probleem. ur pu ar ma , is ek geen vlo rstellen en op haar kunnen helpen he e di jn zi en ns me ar Niamey siek. Ook zal ze da fy als h sc hi yc ps l k krachten komen, zowe ar leven er uiteindelij ha or do ar wa en ler k leren lezen en een va sitie dat de is in de gelukkige po a lim Ha . at ga t ui op voor kt, het had heel goed rei be t ef he jd ti op hulp van Dimol haar verhoogd namelijk ook ng di in rb ve en op e D . ng anders kunnen aflopen isjes zonder behandeli me el ve or do ar wa , uur het infectie gevaar is ze door een half Nu . en erv st en en rd kregen. uiteindelijk ziek wo t ze een zoontje ge ef he en nd zo ge er e en durende operatie we ensverhaal in Londen lev e nd pe rij ng aa ar haar nlangs vertelde ze ha tel problematiek in fis de or vo ht ac nd New York om de aa stellen. land aan de kaak te er, nog verpleegster. Daar was geen dokt oor de enorme ndje dood geboren. D ki ar ha t rd wo k lij de lde Uitein baby die geboren wi e nd we du de en n eë krachten van de we ontwikkelt chaam geruïneerd. Ze rli de on ar ha jkt bli , worden sijpelt. Het permanent urine uit ar wa , ng di in rb ve en een op rdoezelen. Vanaf dat ve te n va ar da ur ge is onmogelijk om de ‘vieze’ vrouw man en omgeving een ar ha or vo ze is es nt mome bevalling en het verli lse he de n va ma au tr geworden. Na het

Halima:

ce e ik een ambassadri tt oe tm on al ev to ij “B e Traoré Salamatou. am ad M n va t ec oj pr van het t helemaal geen vloek he t da ij m de el rt ve Die probleem. En dat ch is ed m n ee ur pu r is, maa ij konden helpen, m e di n ij z n se en m er in Niamey . Daar kon ik leren ek si fy s al h sc hi yc zowel ps ijn k geleerd, waardoor m va n ee ik b he en en lez ending kreeg. leven een positieve w ische ervaringen at m au tr e z de na ik rs Gelukkig ben ant het had heel ande w , en ng va ge op el sn relatief ge n ik door een eenvoudi be u N . en op afl en nn je ku ik een gezond zoont b he , ld te rs he r ee w operatie ig lid van mijn rd aa lw vo r ee w ik n k gekregen en be rice voor Dimol bezoe ad ss ba am ls A . ap ch gemeens te geven over de g in ht lic or vo om en ik andere dorp het heel belangrijk om nd vi Ik k. ie at m le ob fistelpr ook andere meisjes at od z n, le el rt ve te mijn verhaal kunnen worden.” door Dimol geholpen

Ondanks de kleine, bedompte ruimte en zonder enige vorm van privacy werken de jonge vrouwen aan hun herstel en toekomst. Door hun grote kracht en optimisme weten ze de moed erin te houden. Zo helpen ze elkaar door deze moeilijke tijd heen.

Luierbroekjes van oude lappen en vulling. Na gebruik worden die gewassen in kokend water en aan de waslijn gedroogd.

Niger is een van de drie armste landen ter wereld. De levensverwachting is laag. Een Nigerijnse vrouw krijgt gemiddeld zeven kinderen, het hoogste aantal ter wereld. In Niger overlijdt 1 op de 7 vrouwen tijdens de zwangerschap of bevalling. (In Nederland: 1: 10.000). Oorzaken? Vrouwen worden jong zwanger; verafgelegen ziekenhuizen; gebrekkig vervoer over slechte wegen en achterhaalde medische ‘tradities’. Maar ook: vrouwen in Niger hebben geen macht om beslissingen te nemen, waardoor ze op te jonge leeftijd trouwen, zwanger worden en vaak meerdere bevallingen hebben die elkaar snel opvolgen. De plattelandsmeisjes in Niger treden - door armoede gedwongen - veel te jong in het huwelijk. 49% van de vrouwen trouwt voor hun vijftiende levensjaar. De meerderheid is voor de eerste keer zwanger vóórdat hun eigen groei voltooid is. Daardoor verloopt de bevalling gecompliceerd. Zonder vakkundige begeleiding lopen de meisjes interne verwondingen op en wordt de baby vaak dood geboren.

De inwendige beschadigingen - de zogenaamde fistel - worden veroorzaakt door de constante en langdurige druk van het hoofd van het ongeboren kind tegen het bekken. Dit leidt tot een perforatie in de wand van de urineblaas. Hierdoor komt de blaas en/of het rectum met de vagina en soms zelfs met de baarmoeder in verbinding te staan. Exacte cijfers ontbreken, maar geschat wordt dat jaarlijks 1.500 tot 2.000 meisjes en vrouwen door deze beschadiging permanent incontinent worden. De open verbinding brengt ook infectiegevaar met zich mee. Zonder medische behandeling kan dit tot de dood leiden. Vrouwen met fistels hebben een onaangename geur. Ze druppelen permanent urine en in de ergste gevallen ook ontlasting. Daarom worden zij door hun echtgenoten en vaak ook door de gemeenschap verstoten. Zo raken zij in een isolement en is het leven van deze vrouwen geruïneerd.

Madame Traoré Salamatou, initiatiefneemster en drijvende kracht van de Dimol-organisatie

Halima: “De dappere st rijd van Madame Traoré Salamatou redt vele vrouwen in Niger. Het is heel goed dat zij met de steun van TENA en Oxfam Novib het wer k van Dimol kan voortz etten en uitbreiden. Zij heeft kennis van zake n en draagt haar boodsc hap op charismatische wijze uit. Ond anks het grote taboe - er wordt over de fistelproblematiek nauw elijks gesproken - durft Madame Traoré Salamatou misstanden openlijk aan de kaak te stellen.” In mijn werk onderhoud ik contacten met politici en journalisten, maar ook met traditione le en religieuze leiders. Ooit was ik vroedvrouw van beroep. Toen heb ik gezien hoezeer de verloskundige hulp vaak tekortschiet in Niger en tot welke ellend e dit leidt: sterfte in het kraambed van moeder en kind en fysieke en mentale beschadiging van vrouw en. In 1998 richtte ik Dimol (‘waardigheid’ in de loka le taal) op, waarmee we zaken rondom seksualiteit, anticoncept ie, zwangerschap en geboorte willen verb eteren. In het traditione le Niger zijn deze onderwerpen taboe. M ijn organisatie Dimol ze t zich in voor uitbanning van de fistels. Dat gebeurt op twee manie ren. Ten eerste door een operatie. Meisjes en vrouwen kunnen dan vo lledig van de fistel genezen. Ten tweede do or preventie, want als m eisjes op latere leeftijd voor het eerst bevalle n en er meer tijd tussen de zwangerschappen zit, kan het probleem voor een groot deel wor den uitgebannen. Dit is de boodschap waa rmee Dimol de bevolkin g van Niger benadert. De genezen m eisjes en vrouwen worde n door Dimol opgeleid als ambassadric e en ingezet bij voorlicht ingscampagnes.

De jonge Khatoumi heeft het geluk dat ze niet werd verstoten door haar man en zijn familie. Zij hielpen haar om naar het Dimol-centrum te gaan. Daar werd ze geholpen met een tijdelijke catheter tegen urineverlies, totdat ze sterk genoeg was om de uiteindelijke operatie te ondergaan. Nu komt ze af en toe bij haar vriendinnen in Dimol op bezoek. De bewoonsters hebben een band voor het leven.

d. Op mijn 15e ou ar ja 5 6 , la al K Ik ben Halima ef en we hadden een ne n ij m et m d w ou tr ben ik ge ijn vierde kind. m n va te or bo ge de goed leven tot n en er was geen ge da er vi de ur du ng De bevalli eken od en na een paar w do as w by ba e D . hulp n en ik kon het ne be n ij m s ng la e in liep de ur mij vies en schaamde de el vo Ik n. pe op st niet eidde. De mensen in pr rs ve ik e di ur ge me voor de ierig, ook omdat het sg w eu ni en ar w rp do mijn iemand met een er t da as w er ke de eerste cht. constant, dag en na e ild hu Ik . as w el fist genote van mijn man ht ec re de an de en Mijn man t orgen, dat vond ik he z ij m or vo et ni en wild ergste van alles. en om in Maradi lp ho ge ij m en bb he Mijn kinderen een eerste operatie e z en bb he r aa D . te komen mislukt. Moedeloos en is as la he e di , an geda mijn dorp. Een vrouw ar na r ee w ik ng gi gestrest gericht is op e di O G N n ee , ol im n vertelde over D fistels. Ik moest ee et m en w ou vr n va en het help om de reis naar en op rk ve n pe ha sc paar geiten en Dimol voelde ik In n. le ta be en nn ku Dimol te ben ik succesvol r te la en nd aa m e ri mij welkom. D en dat ik hersteld ben ij bl o z n be Ik . rd geoperee w ben. dat ik weer een vrou met eten van een praatje ni ge en n pe lo r ee w Ik kan ns mijn verblijf in de ij T . en nd ie vr en mijn kinderen eraden te maken en si om d er le ge ik b Dimol he ld. verdien ik nu mijn ge ee m ar da , en ai na te

Steeds meer vrouwen hebben ook na hun bevalling hoop op een gezond en gelukkig leven. Dankzij de hulp van Dimol worden fistelslachtoffers geholpen en nieuwe gevallen voorkomen.

Met een eenvoudige operatie wordt het leven van een Nigerijnse vrouw gered!

De rivier de Niger, vruchtbare bron en levensstroom. Kinderen zijn de toekomst.

Halima: “Ik heb de wens dat ik het geluk dat me nu toekomt kan delen met alle meisjes van mijn leeftijd en de toekomstige generaties. Met de hoop op een betere toekomst voor de vrouwen van Niger, met goede kraamzorg en een hogere huwbare leeftijd.”

OMSLAG