- 1 - Opnieuw naar Howick

-1-

Opnieuw naar Howick.

In mei 2001 krijg ik het bericht dat mijn moeder is overleden. Onze goede vrienden Ton en Mariëtte waren er op die zondagmiddag bij, toen ik door Steve MacCormick werd gebeld met de mededeling dat Terry zojuist is overleden. Nog diezelfde middag gaan we aan de gang en bellen met reisorganisaties om uit te vinden wanneer ik zo snel mogelijk naar Harare, Zimbabwe kan vliegen om haar crematie bij te wonen. Zij en haar man zijn een aantal jaren geleden vanuit Zuid Afrika naar Harare verhuisd om dichter bij hun dochters te kunnen wonen. Ook mijn zus Françoise Rothschild uit Canada komt naar de crematie, na eerst een telefoontje met mij, “ga jij ook?” Door een misverstand in de datum van de crematie en het feit dat voor de uitvoering van de crematie op de bewuste dag, en ook voor de dagen daarna, geen gas voorradig is, moet die noodgedwongen een aantal dagen worden uitgesteld. Ondanks het feit dat ik de crematie niet heb kunnen bijwonen was dit toch een goede afsluiting van mijn zoektocht die mij een nieuwe familie heeft gebracht waarvoor ik dankbaar ben. Helaas kan ik door de afloopdatum van mijn vliegticket niet langer blijven. Ik was er dus niet echt bij. Het meest waardevolle wat ik aan deze reis heb overgehouden is een aantal foto’s samen met mijn drie zussen. Nog nooit waren wij met zijn vieren bij elkaar. Eindelijk de familie herenigt. Hiermee is een voor mij onwaarschijnlijke periode afgesloten. Tevens een begin om mijn geschiedenis op te schrijven, voor mijzelf, voor mijn vrouw en voor mijn kinderen, maar ook voor de duizenden lotgenoten die eenzelfde situatie hebben meegemaakt. Ik weet zeker vaak in veel slechtere omstandigheden en die er bovendien niet in geslaagd zijn hun zoektocht met succes af te sluiten. Ik heb dat geluk wél gehad.

-2-

Op 25 november 1941 ben ik in Ginneken en Bavel geboren, een dorpje onder de rook van Breda, als zoon van Theresia Maria van der Putten. Zij was woonachtig in Tilburg en Terry, zoals zij later werd genoemd, was ten tijde van mijn geboorte 18 jaren oud. Voor de familie van mijn moeder ben ik een ongewenst kind, van een voor de buitenwereld onbekende vader en dat was in die tijd een absolute schande voor de familie. Het lag dus voor de hand dat de geboorte buiten Tilburg moest plaats vinden. Er werd een tehuis gevonden in Ginneken en Bavel. Het was een tehuis voor ongehuwde moeders die zich in dit huis konden voorbereiden op de bevalling om vervolgens het kind onmiddellijk af te staan. Of mijn moeder mij na de bevalling heeft gezien of verzorgd heeft, weet ik niet. Wat ik hoor van soortgelijke gevallen is, dat men het kind buiten het gezichtsveld van de moeder hield om te voorkomen dat er van enige affectie of hechting, sprake zou kunnen zijn. Na circa tien weken slaagde de familie van mijn moeder erin een kinderloos echtpaar uit Oss te vinden dat mij graag wilde adopteren. Mijn adoptief moeder Ardina, Christina van Zon - Wagemakers (13.07.1908) “ons”Dien genaamd in de wandelgangen, dochter uit een gegoede middenstandsfamilie, was getrouwd met Antonius, Johannes van Zon (28.02.1902) roepnaam Toon, die onderwijzer was van beroep. Zoals later bleek was het voor mijn moeder niet mogelijk om kinderen te krijgen en kon door adoptie haar kinderwens toch vervuld worden. Bij de overgang naar mijn adoptief ouders heeft een zuster van mijn adoptieve vader, Jo van Zon, een ongetrouwde verpleegster uit Tilburg, een belangrijke rol gespeeld. De familie van mijn moeder’s kant wilde bij de overdracht van het kind alle contacten absoluut verbreken en behalve dan de naam van mijn moeder, was er van verdere familieleden niets bekend. Dit werd als zodanig ook nog eens bekrachtigd door middel van een notariële akte. Mijn adoptief ouders hebben mij hun familienaam van Zon meegegeven en dat ook laten publiceren in de Nederlandsche Staatscourant, zodat ik juridisch en erfrechtelijk ook hun zoon zou zijn. Het enige tastbare wat ik van “mijn familie“ heb meegekregen, is een in katholieke kringen bekend onderwerp, een scapulier medaille met een afbeelding van Maria.

-3-

De eerder genoemde tante Jo, ging voor mij door het leven als mijn peettante.

In het toen nog kleine stadje Oss, in het Noord/Oost Brabantse ben ik opgegroeid. De stad van “messenstekers” en “Toon de Soep”, later van “de Pil” van Organon. Zo kennen de meeste Nederlanders Oss. Mijn moeder had naast drie broers nog één zuster. Mijn oma was een echte zakenvrouw. Bij haar overlijden heeft ze aan haar kinderen een echt zakenimperium nagelaten. Voor elk van de zonen was er een levensmiddelenzaak, op drie verschillende locaties in de stad, vaak gecombineerd met een slagerij, slijterij, groothandel in levensmiddelen en een ijssalon. De jongste zuster van mijn moeder kreeg een hotel. Hotel Wilhelmina, wat op dit moment nog steeds bestaat, zij het onder een andere naam, tegenover het station. Mijn moeder trouwde met een onderwijzer en een onderwijzer geef je natuurlijk geen levensmiddelenzaak en daarom kreeg mijn moeder een aantal huizen in eigendom. Met enige regelmaat werd er een huis verkocht en uit de opbrengst van één van deze woningen heeft mijn vader, of liever gezegd mijn moeder, als financier gediend voor de oprichting van een heus taxibedrijf. Een kleine stad als Oss was daar kennelijk nog niet aan toe, want al snel, bij gebrek aan klanten, liep het op niets uit en het bedrijf ging failliet. De centjes van die woning waren daarmee verdwenen. Alle broers en zusters van mijn moeder waren rijk gezegend met kinderen en vooral de familie van “onze Gerard en Mientje”, later werd ze tante Philomeen genoemd, was met zes kinderen het gezin waar ik in mijn jeugd veel tijd heb doorgebracht. Zij hadden een levensmiddelenzaak, slagerij en slijterij op de hoek van de Kruisstraat/Boterstraat en ik woonde in het bovenhuis, boven de winkel aan de Kruisstraat, tegenover de ingang van de Philipsfabrieken. Een echte vriendschappelijke relatie heb ik altijd gehad met Frans jr., de zoon van de oudste broer van mijn moeder. Frans Jr. had twee oudere zusters en een broer. Hij was iets ouder dan ik. Hij woonde aan het Walplein in Oss, boven de levensmiddelen winkel van oom Frans. Huis, winkel en pakhuis liepen allemaal in elkaar over en was een ideale plaats om cowboy, indiaantje en verstoppertje te spelen. Ik herinner mij dat hij in zijn jeugd al vaak ziek was, regelmatig verbleef hij in de “Krabbebossen” een tehuis voor langdurige zieken en herstellingsoord. In een dergelijk middenstandsgezin moest er altijd gewerkt worden en zodoende hebben Frans jr. en ik ook vaak meegeholpen met het

-4-

klaarmaken van bestellingen om die vervolgens ook her en der in Oss te bezorgen. Hij is helaas jong gestorven, maar 35 jaar oud. Hij liet vrouw en een zoontje achter. Van de oorlogsjaren heb ik wel wat dingen meegekregen, maar niet echt veel. Ik kan mij herinneren dat er bij gevaar voor bombardementen, wij gingen schuilen in de kelder van de winkel aan de Kruisstraat, waar ook een groot aantal buurtgenoten onderdak vond. Een avontuurlijke en spannende aangelegenheid. De Bevrijdingsdag is mij zeker bijgebleven. Ik herinner mij de lolly’s in de kleuren van de Nederlandse vlag. Van een Canadese militair kreeg ik chocolade en uit de fotoboeken van welleer zie ik me zitten op de schoot van een heuse Canadese militair. Echt geleden onder gevolgen van de oorlog heeft mijn familie niet. Tijdens “Sperrtijden” in de avonden werd er veel gekaart en clandestien gestookte Jenever gedronken, gemaakt van rode perensuiker. Ver na de oorlog heb ik nog een paar van deze flessen teruggevonden, verstopt op de vliering. Het spul was kwalitatief nog zeer goed. Mijn eerste kennisname met het feit dat ik geen kind was van mijn vader en moeder werd mij duidelijk gemaakt door mijn nichtje Dia, dochter van Gerard en Mientje, zij was ongeveer 12 jaar oud, ik zelf zal toen 8 jaar oud geweest zijn. Ik denk niet dat deze uitspraak schokkend voor mij was. Ik ben uiteraard wel met het verhaal thuisgekomen en ongetwijfeld zullen mijn ouders in hun woorden verteld hebben hoe de vork aan de steel zat. Veel indruk heeft het toen niet op mij gemaakt en ben vervolgens waarschijnlijk weer buiten gaan spelen met vriendjes uit de buurt. Een deel van mijn lagere schooltijd heb ik doorgebracht op een “internaat”, anders gezegd een kostschool, het Sint Nicolaas Instituut. Deze school was nota bene gelegen in mijn eigen woonplaats Oss en werd geleid door de Fraters van Tilburg. Ik heb daar het 5de en het 6de jaar van de lagere school intern doorgemaakt, wat betekende dat je eenmaal per maand een weekend naar huis mocht. Ik heb het internaat nooit erg gevonden, weg van mijn vader. De relatie met mijn vader was ronduit slecht. Ik was ook bepaald niet zijn oogappel. Ik voldeed op geen enkele manier aan zijn beeld van een zoon. Hij, als onderwijzer, verwachtte van zijn zoon een toegewijde en een leergierige houding met betrekking tot het onderwijs. Ik was meer geïnteresseerd in voetbal en hockey, vrienden en vriendinnen.

-5-

Ik herinner mij nog een geweldig pak slaag waarop hij mij trakteerde, waarom dat was weet ik niet meer. Bij een poging om mij te slaan, maakte ik een afweerbeweging, hij sloeg met zijn hand vol op mijn elleboog en een gebroken hand was het gevolg. Overigens was slaan in die tijd nog een geaccepteerd gegeven, maar zó hard, dat vraag ik me af. Zo slecht als de relatie met mijn vader is geweest, de relatie met mijn moeder was altijd goed. Mijn vader had uiteraard ook goede kanten. Hij was een ras organisator en mede oprichter van “De Eerste Ossche Kunstkring”. Met als locatie het Bondsgebouw aan de Molenstraat. Hij en zijn mede bestuursleden brachten de kunstcultuur naar Oss. Toneelvoorstellingen, lezingen, voordrachten, films etc. Mensen als Godfried Bomans, Charlotte Köhler en Albert van Dalsum, grootheden op het gebied literatuur, kleinkunst, voordracht en toneel waren bij ons regelmatig te gast. Na de voorstelling logeerden die dan bij ons, want zo laat reden er geen treinen meer. Ook pastoors waren bij ons regelmatig te gast. Menig flesje wijn werd dan “pater” gemaakt. En ik weet ook nog welke wijn, die staat in mijn geheugen gegrift, het was een Beaujolais Villages van Morin & fils. Wijn drinken was in die tijd zeker nog geen gemeen goed, wel echter bij pastoors én bij mijn vader. Pastoors hielden er in die tijd al een kelder op na. Mijn ouders gingen elk jaar op vakantie met een buitenlandse bestemming. Er ging geen vakantie voorbij of er was wel een pastoor in het gezelschap. Kennelijk paste ik niet in dat programma: Ik ben nooit meegeweest. Ik werd dan bijvoorbeeld ondergebracht op Landgoed Sparrendaal een soort vakantiekamp met leeftijdsgenoten. Van het ene internaat naar het andere eigenlijk. Het vreemde is, dat ik dat nooit erg vond. Mijn vader en ik hebben nooit een klik gehad, in zijn ogen was ik “Herr Sohn”, een uitdrukking die door hem af en toe werd gebezigd, zoals later door een nichtje van mij wordt verteld. Ik heb hem dat nooit horen zeggen. Een verwijzing naar mijn afkomst? Toch begint bij mij nu het besef door te dringen dat mijn familie mij op een andere manier bekijkt, niet hinderlijk, maar toch. In naam ben ik dan wel familie, maar er echt bijhoren? Een voorbeeld.

-6-

De jongste zus van mijn moeder, tante Nelly is 25 jaar getrouwd, de hele familie, inclusief neven en nichten, is uitgenodigd voor een feestelijke dag met diner, uiteraard in Hotel Wilhelmina. ‘s-Avonds, het diner is bijna teneinde en ineens merkt een van de aanwezigen op dat “onze Wim” er niet bij is. Ik word alsnog met spoed van het internaat opgehaald om het laatste deel van de feestelijkheden mee te maken. Er wordt mij nog snel een bordje vers gebakken aardappelen voorgezet, de rest was kennelijk al op. Mijn vader en moeder hadden het kennelijk niet nodig gevonden mij er ook bij te betrekken, in tegenstelling tot alle andere neven en nichten, die wel waren uitgenodigd. Hoewel ik voor mijn omgeving, denk ik, zo niet overkom is er bij mij toch sprake van een zekere mate van minderwaardigheid en onzekerheid vanwege de adoptie en het soort voorvallen zoals hier boven verteld, maakte de zaak er niet beter op. Op de middelbare school kom ik in aanraking met leeftijdsgenoten die hockey spelen, er waren twee mogelijkheden in Oss. Het katholieke Rapidity en het protestants getinte Keep Fit. Mijn vader wilde dat ik lid werd van Rapidity. Hoe ik het voor elkaar gekregen heb, weet ik niet maar ik werd lid van Keep Fit, immers daar speelden mijn vrienden en vriendinnen. Met een aantal van hen, ben ik nog steeds heel goed bevriend. 40 jaar hockey heb ik achter de rug, waarvan 15 jaar, om de vergelijking met voetbal maar te maken, op eredivisie niveau. Mijn ouders hebben mij nooit ook maar één minuut zien hockeyen. Onvoorstelbaar eigenlijk.Toch denk ik dat ik daar niet onder geleden heb. Op die leeftijd was ik onbewust al bezig een pantser op te bouwen, niemand was in staat om mij te kwetsen. Nog voordat ik 18 jaar oud word, overlijdt mijn vader in de leeftijd van 59 jaar. Hij was al langere tijd zwaar ziek, een ernstige vorm van suikerziekte en darmkanker. Mijn moeder was in die tijd directrice van een bejaardencentrum “ Huize Katwijk”. Hoewel zij voor die functie geen enkele opleiding heeft genoten heeft zij er met veel verve voor gezorgd dat het nieuwe bejaardencentrum gevuld werd met gasten en heeft zij daar uitstekend leiding gegeven. Dit was geen baan van 9 tot 5 en omdat ik na school niemand thuis vond was ik daardoor bijna altijd in huize Katwijk te vinden. Ik trok veelvuldig met de bejaardenverzorgsters op en stak vaak een helpende hand toe, zoals wandelen met de oudjes op de gang. Ook met de op leeftijd zijnde heer Schaepman, kleinzoon van de grote Nederlandse staatsman.

-7-

Helpen met de afwas in de keuken, waarbij uit volle borst liedjes werden gezongen van Nederlands repertoire. Tot op de dag van vandaag kan ik een van die klassiekers, “jalousie doet mijn hart toch zo lijden”, nog letterlijk nazingen. Kort na het overlijden van mijn vader (1960) hield mijn moeder het voor gezien in Huize Katwijk. Zij vond dat haar taak erop zat, het huis was volledig gevuld. Helaas moesten wij onze bovenwoning aan de Kruisstraat verlaten. Gerard, haar broer en eigenaar van het pand, had op het sterfbed van hun beider moeder moeten beloven, dat ons Dien, (mijn moeder) haar hele leven in dat huis zou mogen blijven wonen. Hij is deze belofte niet nagekomen. Met het resterende eigen geld aangevuld met hypotheek kocht zij een nieuwe tweekapper aan de Willem I Laan in Oss. Hoewel ongetwijfeld een groot aantal mensen, in een kleine gemeenschap als Oss toen was, bekend moet zijn geweest met mijn adoptie, was er slechts een enkeling die meende mij daarop attent te moeten maken. Een van mijn vrienden dacht het zeker te weten, ik was volgens hem een zoon van een Canadese militair. Een aangenomen kind te zijn heeft mij absoluut nooit bezig gehouden tot het moment waarop ik mijn huidige vrouw (Nettie), ook uit Tilburg, leerde kennen. Wat heb ik toch met Tilburg? Zij had uiteraard het recht om te weten hoe de zaken ervoor stonden, evenals haar ouders. Vergis je je niet, in die tijd nog was er toch sprake van een taboesfeer rondom adoptie. Via het hockey heb ik Nettie leren kennen. Marlous, een vriendin van mij uit Oss, studeert aan de Sociale Academie in Eindhoven, waar ook Nettie colleges volgt. Die twee krijgen een vriendschappelijke band en Marlous nodigt Nettie uit voor een van de vele hockey feestjes in Oss. Ik vond haar meteen heel aardig, maar wat haar betreft ging de belangstelling in eerste instantie uit naar iemand anders. Totdat ik door Nettie wordt uitgenodigd voor een Rode Kruis feest in de Tilburgse schouwburg. Of ik eerste keus was, moet ik haar tot op de dag van vandaag nog vragen. Op zich is dat niet meer belangrijk, want op dat feest kwam de “klik” tot stand. Onze ontmoetingen werden veelvuldiger en tijdens een herfstwandeling in de bossen van Oisterwijk heb ik haar verteld over mijn geschiedenis, de adoptie. Ik vreesde zelfs afgewezen te worden. Het is eigenlijk de eerste keer dat ik er zelf mee naar buiten kom. Tot mijn vreugde reageert

-8-

Nettie zeer begripvol. We konden toen niet bevroeden wat ons nog allemaal boven het hoofd hing. In de beginfase heeft onze relatie wel sterk onder druk gestaan. In 1966 ben ik voor een jaartje naar Engeland vertrokken. De relatie met Nettie was nog maar zeer pril, maar dat ik naar Engeland zou gaan zat al in de planning voordat ik Nettie leerde kennnen. Ik werkte toen bij Zwanenberg’s export slagerijen in Oss, dat in die tijd veel hammen in blik naar Engeland exporteerde. Ik vond het geen slecht idee om als trainee een jaar naar Engeland te gaan, de taal te leren en ervaring op te doen. Wel heb ik in die periode alle zeilen moeten bijzetten om de relatie met Nettie te redden. Elke dag een brief schrijven bijvoorbeeld. Voor de dubbeldeksbus uitlopen en weten dat elke halte dat ik later zou opstappen, mij “a quarter of a shilling” zou opleveren, om zodoende snel geld voor een vliegticket bij elkaar te sparen. Vliegen vanaf afgelegen vliegvelden, met toestellen die half vracht en half passagiers vervoerden. Van Southend naar Rotterdam. Allesbehalve comfortabel, maar het bracht me wel regelmatig bij mijn geliefde. Ze heeft me later toegegeven dat zij op het punt stond de relatie te beëindigen, totdat ik plots onaangekondigd voor haar neus stond. Dat bezoek heeft mij gered en zij vond het op dat moment te zielig voor mij om het uit te maken. Het is dus goedgekomen. Mijn entree in de familie van Nettie was niet zo gemakkelijk. Niet afkomstig uit Tilburg, niet gestudeerd, nog geen duidelijke carrière voor ogen, terwijl al mijn toekomstige zwagers al arts, ingenieur of leraar waren, of in ieder geval studerend daarvoor. Nettie komt uit een vooraanstaande Tilburgse familie. Zij is de tweede uit een gezin met vier dochters. Haar vader is architect en de oudste zoon van een grote familie. Haar opa was lid van Provinciale Staten en eigenaar van een groot bouwbedrijf. Haar ouders zullen best weleens met haar gesproken hebben, in de trant van Nettie, Nettie waar begin je aan! Adoptie is in die tijd (1966) nog steeds niet iets wat in brede kring besproken wordt en zelfs Nettie’s zusters en hun partners, van toen nog mijn vriendin, worden bewust niet ingelicht. Ook op ons, burgerlijk- en kerkelijk huwelijk wordt het grootste deel van het gezelschap met medewerking van de ambtenaar burgerlijke stand, als wel door de kapelaan (Piet Goedhart) op het verkeerde been gezet en blijf ik de zoon van moeder van Zon.

-9-

De eerder genoemde tante Jo komt op een goede dag, na ons huwelijk, een tante van Nettie tegen en tante Jo licht haar in over mijn werkelijke geschiedenis. Wellicht was dat haar manier van wraak nemen, want ze was op aandringen van mijn moeder, niet uitgenodigd op ons huwelijk. Tante Jo was bij mijn moeder niet erg geliefd, “een beetje een oude zeur” vond zij, bovendien hadden we nooit contact en heeft zij haar rol als “Peettante” nooit inhoud gegeven. Dus hoorde zij volgens mijn moeder dan ook niet bij de bruiloft. Een van de zussen van Nettie, Riet is betrokken bij de voorbereiding van een huwelijk van een nichtje, dat gaat trouwen met een zoon van gescheiden ouders. In die tijd is scheiden ook nog niet zo gebruikelijk. De aanwezigheid van de stiefmoeder wordt besproken. “Wat maakt dat nou uit,” zegt het nichtje? “Bij Wim van Zon was de echte moeder er toch ook niet bij”! Hoezo, echte moeder? Riet is met stomheid geslagen en neemt contact op met haar oudste zus en die blijkt ook van niets te weten. Zo komt de bal aan het rollen en zo vinden mijn schoonouders dat het hoog tijd wordt om hun dochters en hun partners wél in te lichten, dat wil zeggen, door mij te laten inlichten. Op een avond is de familie verzameld en doe ik mijn verhaal. In mijn beleving ging dat niet echt in een ontspannen sfeer. Ieders ogen waren op mij gericht in de trant van vertel nu maar eens wie je bent en waar je vandaan komt, althans zo voelde ik dat. Nog dezelfde avond ervaar ik dat Nettie’s zusters en partners het heel vervelend hebben gevonden dat de bijeenkomst een dergelijk formeel karakter heeft gekregen. Wim is Wim en dat hij toevallig is geadopteerd zegt niets over de persoon vinden zij. Dat te ervaren heeft mij goed gedaan. Nettie en ik zijn getrouwd op 21 juni 1969 en zijn in Oss gaan wonen. In oktober 1970 wordt onze zoon Willem-Jan geboren, en in november 1974 onze zoon Barend. In september 2000 worden wij verblijd met ons eerste kleinkind Maks, zoon van Willem-Jan en Mirjam. Een bijzonder moment want met de komst van dit kleinkind is mijn cirkel rond. Ik als vader van Zon, een zoon Willem-Jan van Zon en nu een kleinkind met de naam Maks van Zon. Zonder iemand iets te kort te willen doen, dit manneke zit diep in mijn hart. Iets meer dan een jaar later wordt ons leven verder verrijkt met een schattige kleindochter Teuntje. Terug naar circa 1980. De drang om te weten wie ik ben of om te weten waar ik vandaan kom, ontstaat zo rond mijn veertigste jaar. Waarom zo laat? Ik was van mening dat met het voornemen op zoek te gaan naar mijn “roots”, ik mijn moeder zou kwetsen. Ik was haar steun en toeverlaat. Dat heeft mij ervan weerhouden eerder op zoek te gaan.

- 10 -

De maatschappij gaat ervan uit dat je ouders hebt, broers en zusters etc. Bijvoorbeeld als het gaat over je medische geschiedenis. Bij medische keuringen wordt er bijvoorbeeld ook gevraagd hoe het zit met ziektes die voorkomen binnen de familie. Komt hart- en vaatziekte voor in uw familie? Zijn uw vader en moeder nog in leven? Zo ja hoe oud zijn zij? Hoe is hun gezondheid? Indien overleden, wat is de oorzaak? Zulke vragen moeten natuurlijk naar waarheid worden ingevuld. Ik heb altijd volstaan met de gezondheids toestand van mijn adoptiefouders in te vullen. Allemaal vragen die ik toen niet naar waarheid heb kunnen beantwoorden. Waarschijnlijk zou het gegeven dat ik mijn biologische ouders niet kende, afdoende en geaccepteerd zijn geweest. Het is niet bij mij opgekomen. De informatie die moeder van Zon mij over mijn achtergrond kon geven is uiterst beperkt. Mijn vader was een Nederlandse ingenieur, met de naam “van Soest”, destijds in een leeftijd van ca. 35 jaar, zou gehuwd zijn en adres onbekend. Terry (mijn biologische moeder) heeft samen met een schoonzus van haar, vanuit het Tilburgse, mij nog bezocht toen ik 6 à 7 jaar was op ons toenmalige adres aan de Kruisstraat 44 in Oss. Bij het afscheid moest ik “tante Terry” een kusje geven, maar dat wilde ik volgens mijn moeder niet. De schoonzus (tante Corry, de vrouw van de oudste broer van Terry) was volgens mijn moeder veel meer betrokken. Terry echter had al snel de belangstelling verloren. We schrijven 1947 of 1948.

Met alleen de naam van mijn moeder beschikbaar heb ik mij gemeld bij de Burgerlijke Stand in Ginneken en Bavel om daar wat meer te weten te komen, zoals de aangifte van mijn geboorte. Daar word ik verwezen naar de Burgerlijke Stand van Tilburg om te vernemen dat mijn moeder in 1952 is vertrokken naar Nairobi in Kenia. Mij wordt geadviseerd om contact op te nemen met Buitenlandse Zaken in ‘s-Gravenhage om via de ambassade in Nairobi na te laten gaan waar Terry zich zou kunnen bevinden. Buitenlandse Zaken laat na enkele maanden weten geen enkel aanknopingspunt te hebben. Teleurstellend, de drang om verder te gaan is er wel, maar hoe? Ook mijn schoonouders maak ik deelgenoot van mijn ervaringen, waarop mijn schoonmoeder zegt, “misschien is ze wel non geworden!” Het ziet ernaar uit dat het een “mission impossible” aan het worden is. Het leven gaat verder en de zaak komt weer wat op de achtergrond.

- 11 -

De onrust echter blijft. Ik geef de zaak niet op. Het is 1993 en ik bedenk dat de enige persoon die mij door een aanwijzing nog wat dichter bij mijn familie kan brengen mijn oude peettante Jo in Tilburg is. Zij is immers destijds als bemiddelaarster opgetreden en kan zij zich nog wat meer zaken herinneren. Zij is woonachtig in de Duinsberg, een wat luxer oord voor bejaarden. Zij is inmiddels 87, bijna doof en wanneer ik haar bel zegt ze er zich niet veel meer van te herinneren. Wat ze wél vertelt blijkt achteraf toch de sleutel voor mijn zoektocht. Ze zegt dat ze nog niet zo lang geleden, we spreken over de winter van 1992/1993, in een radio- en televisiezaak op het Paletplein geweest, dicht bij de locatie waar zij woonde. Ze had batterijen nodig voor haar gehoorapparaat. De gewenste batterijen zijn echter niet voorradig. De verkoper biedt aan ze te bestellen en of mevrouw even haar naam en adres wil opgeven, dan zal hij haar bellen zodra ze binnen zijn. “van Zon zegt u, hé wat toevallig, ik heb volgens mij nog een neefje met die naam en die zou in Oss moeten wonen of gewoond hebben.* Tante Jo heeft nooit het besef gehad mij hiervan in kennis te stellen, onze contacten waren te incidenteel, totdat ik belde dus. *Uit deze zinsnede valt al op te maken dat zelfs neven en nichten er mee bekend waren dat ik in Oss woonde of gewoond moet hebben.

Hoe is het mogelijk, toch een aanknopingspunt! De naam van de man in de winkel is Groothuis. Even terzijde, de meisjesnaam van de vrouw van een kennis is ook Groothuis, verdomd straks ben ik nog familie gaat er dan door je heen. Telefoonboeken erbij gehaald en inderdaad, Groothuis Radio – en televisie, Paletplein in Tilburg. Het telefoonnummer gedraaid, geen gehoor, nog vele malen geprobeerd, geen resultaat. Dan maar naar Tilburg gereden en ter plaatse een onderzoek doen. In het bewuste winkelcentrum heeft destijds wel een dergelijke zaak gezeten, zegt de voorzitter van de winkeliersvereniging, maar op een dag was de zaak gesloten en was de eigenaar met de noorderzon vertrokken. Misschien dat de Kamer van Koophandel wat informatie zou kunnen verschaffen, zegt hij. En jawel: Groothuis staat daar ingeschreven, met naam, voorletters, geboorte datum maar geen adres. Vervolgens weer naar de burgerlijke stand van Tilburg om te ontdekken dat je zomaar

- 12 -

geen persoonsinformatie krijgt en dat zo iets via een speciaal verzoek, met redenen omkleed, ingediend moet worden, bovendien tegen betaling van legeskosten. Nick Groothuis woont aan de Eisenhouwerstraat 17 in Tilburg, geen telefoonnummer! Dus maar geschreven. De brief die ik schrijf geeft volledige openheid van zaken en ik verzoek de heer Groothuis, mijn neef dus, of hij mij meer gegevens over mijn moeder kan geven. Na weken nog steeds geen reactie en de angst bekruipt mij dat hij mij absoluut niet wenst te informeren. Misschien heeft hij zijn familie geraadpleegd, er is destijds immers via een notariële akte afstand gedaan en daarom denk ik dat hij niet reageert Opnieuw een brief geschreven met een herhaalde oproep en ik besluit die dan maar ter plekke af te gaan gegeven. De Eisenhouwerstraat is een troosteloze straat met rijtjeshuizen, zonder voortuintjes. De heer Groothuis is niet thuis. Van buren hoor ik dat hij veel nachtdienst heeft. Ik laat de brief achter. Tot mijn grote vreugde reageert hij na enkele dagen. Hij maakt excuses voor de late reactie, maar hij had zelf nogal wat problemen en was daarom niet aan mijn verzoek toegekomen. Een afspraak komt tot stand en op een zaterdagmiddag word ik door hem in de Eisenhouwerstraat ontvangen. Hij had overleg gehad met een nichtje (Marjo) en zij hebben samen besloten om gehoor te geven aan mijn verzoek en mij naam en adres van mijn moeder te verstrekken. Het is mijn lievelingstante zegt hij; Jouw moeder,Terry McKean woont in Zuid Afrika en dit is haar adres en telefoonnummer! Ineens is het daar, is het tastbaar. Vanaf dat moment beheerst dit gegeven mijn leven. Uit het verdere verhaal van Nick Groothuis blijkt dat hij de zoon is van een zuster van Terry en dat zijn moeder al is overleden. Terry is getrouwd met een Schot en heeft twee dochters, Fiona en Michele en nog een andere dochter Françoise uit een eerder huwelijk. Zo weet je niets, en ineens zijn er een aantal mensen dat familie is, waarvan je het bestaan nooit hebt geweten. Nog diezelfde dag besluit ik, vanuit een onbedwingbare nieuwsgierigheid, het telefoonnummer in Zuid Afrika te draaien. Een vrouwenstem meldt zich met “McKean speaking”, dit moet de stem van mijn moeder zijn, “wrong number” stamel ik en hang op. Mijn moeder aan de telefoon, alsof ze een straat verder op woont.

- 13 -

Heel dichtbij en toch heel ver weg. Één gedachte overheerst, hoe snel ik kan ik haar zien en spreken. Opnieuw de telefoon pakken en bellen met de mededeling, hier spreekt uw zoon, durf ik niet en lijkt mij ook niet verstandig. Schrijven is de beste optie. Om haar niet in verlegenheid te brengen besluit ik dus om eerst een brief te schrijven en omdat ze getrouwd is met een Engels sprekende man, denk ik dat een brief in het Nederlands het beste is. Ik heb geen idee of de verwanten van Terry op de hoogte zijn van haar verleden. Het is nu april 1993.

Tekst brief: verzonden op 6 april 1993. “ Heel blij ben ik u gevonden te hebben, bezorgd ook over het feit of uw naasten bekend zijn met het verleden en dan doel ik op 25 november van het jaar negentien een en veertig, toen ik als Wilhelmus, Cornelis Maria van der Putten ter wereld kwam. Ik hoop dat u begrip kunt opbrengen voor het feit dat een kind, van inmiddels 51, op zoek is naar zijn natuurlijke moeder. Het is niet mijn bedoeling u overlast te bezorgen. Mijn adoptief ouders hebben mij een goede opvoeding gegeven. Mijn vader is al in 1960 overleden, maar mijn moeder thans 84 jaar woont nog zelfstandig in Oss. Aankomende juni ben ik 24 jaar getrouwd en heb twee jongens van 22 en 18 jaar beiden nog studerend. Je ziet ze absoluut niet over het hoofd want beiden zijn groter dan 1.93m¹. Samen met mijn vrouw ben ik eigenaar van een kantoor in onroerend goed. Na een lange speurtocht, op zoek naar verwanten kwam ik onlangs terecht bij een neef, de heer Nick Groothuis, woonachtig in Tilburg. Hij heeft mij een en ander over u verteld. Ook dat u in goede gezondheid bent. Hij liet mij een foto zien waarop u als kind staat afgebeeld met de rest van het gezin. Ik zou het fijn vinden als u mij zou willen en kunnen antwoorden. Het zou helemaal fantastisch zijn als wij nog eens een ontmoeting zouden kunnen realiseren. Het was een hele opluchting voor mij te weten dat u na een ongelukkige start thans, volgens mijn zegsman, gelukkig getrouwd bent en moeder van twee dochters uit dit huwelijk. Met blijdschap zie ik uit naar uw boodschap. Het gaat u goed!” Wim van Zon.

- 14 -

Het lange wachten gaat beginnen. Sneller dan gedacht, het duurt maar zes dagen, als er een reactie van haar komt. Op een dinsdagavond, ik ben op de golfbaan “ de Schoot “ in Sint Oedenrode, heeft Nettie in het clubhuis voor mij een boodschap achtergelaten met de mededeling; “ je moeder heeft gebeld, je moet haar terugbellen”. Geen twijfel, mijn moeder uit Zuid Afrika heeft gebeld. Vol van blijdschap ben ik naar huis gereden waar Nettie en mijn twee kinderen, Willem-Jan en Barend al zaten te wachten, die wilden van het gesprek dat ik ging voeren niets missen. Toch een moment van aarzeling, hoe zal de confrontatie zijn, hoe klinkt ze, wat zal ik zeggen. Het nummer gedraaid en ik hoor mezelf “moeder” zeggen. Dat ging heel spontaan en vanzelf. Vreemd eigenlijk, ze is mijn moeder, maar eigenlijk ook weer niet. Ze heeft niets bijgedragen aan mijn opvoeding, mijn vorming. In hoeverre een telefoongesprek in deze situatie bevredigend kan zijn? Het ging wel. Het blijft vreemd, je praat met je moeder, maar je kunt je er geen voorstelling van maken hoe ze eruit ziet. Ik kan me eigenlijk niet goed meer herinneren wat er gezegd is, zo gespannen en verward ben ik op dat moment. Dat zal ongetwijfeld ook voor haar gegolden hebben. Ze spreekt nog uitstekend Nederlands, is getrouwd met een Schot, Ormond McKean en ik blijk ineens drie halfzusters te hebben. Nick Groothuis had mij dat al verteld. Ze zegt dat op het moment dat ze mijn ongeopende brief in haar handen heeft, ze wist dat dit te maken had met het verleden. We spreken af onmiddellijk de pen ter hand te nemen en uitgebreid te gaan schrijven, foto’s uit te wisselen om nader met elkaar kennis te maken. Ik ben de koning te rijk en met mij Nettie en de kinderen. Plannen om binnenkort naar Zuid Afrika te gaan zijn al geboren.

- 15 -

Haar eerste brief is geschreven op 20 april 1993: Lieve zoon, Een half uur geleden ontving ik je brief, dolgelukkig ben ik ermee. Het eigenaardige is dat ik meteen een idee had dat het iets te maken had met mijn verleden. Vraag niet hoe, maar moeders hebben een zesde zintuig in zulke gevallen! Ik was zo blij dat ik maar meteen in huilen uitbarstte. Mijn man zat naast me en dacht dat het geen goed nieuws was. Hij weet van jouw bestaan, dus heb ik hem meteen de brief vertaald. Hij was ook blij! Jarenlang heb ik geprobeerd om uit te vinden waar je was. Mijn schoonzuster dacht dat je op de Ringbaan Oost woonde.¹) Ik heb zelfs vanuit Canada naar dat adres gebeld, maar ze vertelde me dat ze Mr. van Zon niet kende.²) Daarna dacht ik dat het beter was om het verleden maar met rust te laten, denkende dat je me niet wilde accepteren na zoveel jaren. Maar je bent altijd in mijn gedachten, vooral op 25 november. Hoewel ik nog steeds vloeiend Nederlands spreek, het schrijven laat me soms in de steek. Ik houd nog steeds erg veel van Holland en ben er geregeld op vakantie geweest, naar onze uitgebreide familie. De van der Putten’s wonen allemaal in Tilburg. Ik was de jongste van zeven, 4 broers en 2 zusters. Jammer genoeg zijn mijn broers en één zuster overleden terwijl ik in Afrika woonde. Een zuster is nog in leven, ze heet Mies, kort voor Maria – Elisabeth. Hoe ben je aan Nick Groothuis zijn adres gekomen? Een van m’n allerliefste neven! We schrijven elkaar niet, maar als ik in Tilburg ben ga ik hem bezoeken. Jammer genoeg ben ik sinds 1985 niet meer in Holland geweest. Gisteren hebben we ons 35 jarig huwelijksfeest gevierd. In december 16 werd ik 70 jaar, dus een behoorlijke leeftijd. De gezondheid is OK. Sorry, ik ben zo opgewonden, dat ik fouten maak, maar dat is te begrijpen! À propos, je hebt een krachtig en mooi handschrift! Je hebt geen idee hoe blij ik ben. In het kort geef ik hier een resumé van mijn familie. 1951. Getrouwd in Nairobi, Kenia met Ernst Sheridan, zoals je zelf schrijft, dat was een ongelukkige start. Maar ik heb een dochter Françoise, ze woont in Toronto Canada, geboren 24 mei 1952. Ze was getrouwd met Tony Rothschild maar nu gescheiden en heeft 2 kinderen, een meisje Katie en een zoon Edward. Katie is net 12 geworden en Eddy is 10 jaar oud. Sorry, voor mijn manier van schrijven, het komt door de opwinding, maar ik verander er niets aan, het komt recht uit mijn hart.

- 16 -

In 1958, I married Ormond John Mckean en we hebben 2 dochters Michèle geboren 25.9.1960 en Fiona geboren 9.1.1962. Françoise, Michele en Fiona zijn in Nairobi, Kenia geboren. Van Kenia zijn we naar Malawi gegaan, nadien naar Rhodesia (nu Zimbabwe) and in 1980 gingen we naar Canada.³) In 1991 zijn we naar Zuid Afrika gekomen, in mei wordt het 2 jaren. Dit is het eindstation! Fiona & Steve wonen in Harare, Zimbabwe en hebben een fantastische baby, ze heet Talia, geboren21.3.92. Michele & Ralph wonen hier in de buurt, 17 km. Ze is een lieve meid en een goede dochter. Fiona is ook een schat. In feite zijn ze alle drie het beste wat ouders kunnen verlangen. En nu ben jij ook lid van de familie. Ik hoop dat je Engels spreekt, anders hebben we een probleem als je ons komt opzoeken. Natuurlijk zou ik graag een foto ontvangen van jou en de familie. Weet je echtgenote van deze situatie? Ik wilde meteen bellen, maar besefte dat het een emotioneel gesprek zou worden. Dus schrijf ik eerst. Mac is een lieve man, we zijn erg gelukkig samen. Hij zei meteen dat je welkom bent. Vertel me meer over je familie. Het spijt mij te moeten horen dat mijnheer van Zon in 1960 is overleden. Zeg aan Mevrouw van Zon dat ik dankbaar ben dat je adoptieve ouders zo goed voor je gezorgd hebben. Wim, ik ben zo oneindig blij met je brief. Het is gemakkelijker om in het Engels te zeggen: “I love you” en ik hoop je snel te ontmoeten. Je lang verloren gewaande moeder. Sorry, voor het mengelmoes aan foto’s, maar zoals je je kunt voorstellen kwam alles als een volslagen maar “lovely” verrassing. Your mother.

Nu de hele geschiedenis achter de rug is en ik lees de brieven vanuit dat perspectief, dan kan ik alleen maar concluderen dat in de eerste brief de beste, de leugens al geboren zijn. ¹)“ Mijn schoonzuster dacht dat je op de ringbaan O ost woonde” Tante Corry de schoonzus, wist dat ik in Oss woonde, sinds mijn overdracht en ik ben er zeker van, Terry ook. ²)“ Ik heb zelfs vanuit Canada naar dat adres gebel d”

- 17 -

Welk adres? Welke naam? Wat voor telefoonnummer? In welk boek stond dat? Dat zou dan geweest moeten zijn vanaf 1980, want toen is Terry naar Canada vertrokken. Ik was toen 39 jaar oud. Dan heeft ze knap lang met het zoeken gewacht. ³) De reden waarom zij naar canada zijn vertrokken is gelegen in het feit dat de man van Terry, als politieofficier diende tijdens het bewind van de toenmalige president Ian Smith. Er dreigde een machtsovername en een bloedige opstand en Mac en Terry besloten met achterlating van al hun bezittingen het land te verlaten. Achteraf is gebleken dat deze opstand achterwege is gebleven en dat vertrek naar Canada eigenlijk niet nodig zou zijn geweest.

Ik heb de eerste foto’s in mijn hand, Jezus, denk je dan, dit is mijn familie. Terry ziet er goed uit en op de foto’s van vroeger, haar jeugd, kun je vaststellen dat het een knappe vrouw was. Ook mijn zusters zien er prachtig uit. Het verlangen om snel naar Afrika te gaan wordt alleen maar groter. De spanning ook! Er ontstaat een levendige correspondentie d.m.v. brieven, kaarten, uitwisseling van foto’s etc. Nettie en de kinderen, maar ook goede vrienden en tevens buren van ons, Jan en Ineke Rothweiler, zijn vanaf het begin deelgenoot van mijn zoektocht. Zij zijn onze steun en toeverlaat. Onze kinderen zijn daar kind aan huis en zien Ineke als hun tweede moeder. Dat is vast en zeker van pas gekomen, want er zullen momenten geweest zijn dat ik, maar ook Nettie, alleen maar met onze eigen problemen bezig waren. Nadat ik voor de eerste maal contact met mijn moeder heb gehad is er nog maar één gedachte die mijn leven van dat moment beheerst, de ontmoeting met mijn moeder en de andere familieleden. Aan niets anders kan ik denken, alsof alle ratio uit mijn leven is verdwenen. Alles en iedereen die een wig zou willen drijven tussen mij en mijn Moeder, krijgt het zwaar te verduren, ook Nettie dus. Naast haar oprechte blijdschap voor mij, moet het voor haar een afschuwelijke tijd zijn geweest, veel ruzie en drank en daarom nog meer ruzie. Ik heb respect voor haar dat zij mij in die tijd niet heeft verlaten, in de trant van, “zoek het maar uit met je moeder!” Ook de kinderen zal de onrust in ons leven van dat moment zeker niet ontgaan zijn.

- 18 -

Onze eigen zaak, een verkoop- en adviesburo onroerend goed, heeft ervan te lijden, doordat ik er minder aandacht aan geef dan nodig. Met kunst- en vliegwerk wordt het draaiende gehouden.

De volgende brief van Terry is gedateerd 25 april 1993 en bevat voor mij belangrijke informatie:

Dear Wim, Je zult wel denken 51 jaar geen contact en nu een lawine van foto’s. Het begint nu pas echt door te dringen en ben oneindig blij! Ben door de foto’s gegaan en heb een bundel samengesteld vanaf jaar 1922. Mijn naaste familie was ervan op de hoogte, maar hoeveel neven en nichten ervan wisten is me niet bekend. Van mijn kant was het niet een onderwerp waarop ik trots was. Mijn schoonzuster Corry van der Putten en Sjef mijn (al overleden) broer, waren er nauw mee verbonden. Corry is nu in een bejaardentehuis in Tilburg, haar gezondheid is bar slecht, maar ze zou het ontzettend fijn vinden als je haar eens belde. Als ze er niet is, ( ze is vaak in het ziekenhuis ) bel Harry v.d. Putten in Tilburg, na kantooruren, hij is ongeveer zo oud als jezelf. Ook een fijne man, m’n lievelings neef. Maar ik heb er meer hoor. In afwachting van een antwoord leef ik in ongeduld. Je wilt dus antwoord hebben op vele vragen, die ik zo best als ik kan zal beantwoorden. Ik lees veel, houd van Beethoven, puzzels in Engels, Nederlands en Duits, ben gek op baby’s en katten, trouwens alle dieren, behalve spinnen. Much love, Mum.

Voorafgaande aan ons bezoek aan South Africa, ga ik dus contact krijgen met directe verwanten van Terry en die kunnen mij ongetwijfeld meer vertellen over de omstandigheden waarin Terry is opgegroeid. Terry heeft zelf aangegeven dat zij blij zullen zijn met mijn telefoontje, dus ben ik gaan bellen met tante Corry. Ze is blij verrast en wil graag dat wij haar opzoeken in het St.Jozefzorg verzorgingshuis in Tilburg. De afspraak met tante Corry is gemaakt en zij heeft een tweekamer appartement in een aanleunwoning van St.Jozefzorg in Tilburg.

- 19 -

Het eerste kusje aan een lid van de familie is voor haar. Dat zal ze later breed uitmeten in een gesprek of brief aan Terry. Na de eerste kennismaking met tante Corry wil zij dat wij kennismaken met haar kinderen en aangetrouwden. Tante Corry is een dominante vrouw, haar wil is wet en is gewend dat de kinderen en naaste familie naar haar pijpen dansen. Al haar wensen worden op een gebiedende toon uitgesproken en worden door de kinderen ogenblikkelijk uitgevoerd. Op een zondagmiddag zit de hele club verzameld en wij komen “op zicht”. Een “man” of twaalf, de kinderen van tante Corry en aanhang zitten met zijn allen in een te klein kamertje ons aan te staren. Wat moet je die mensen in’s hemelsnaam vertellen. Niet echt een leuke en ontspannen sfeer. Voor mij zijn dit allemaal neven en nichten. Ik voel er weinig bij, het zijn compleet vreemden voor mij en Nettie geeft er nog minder om. We zijn blij als we naar huis kunnen. Daarna heb ik, behoudens met tante Corry, met de rest van de familie nooit meer contact gehad.* * Of toch nog één keer en dat was toen Michele in 2004, met haar dochtertje Britney, uit Zimbabwe bij ons op bezoek was. Ook zij is vroeger in Nederland geweest en zij kon zich Marjo nog herinneren, een nichtje van haar en dochter van Tante Corry, in ongeveer dezelfde leeftijd. We rijden naar Tilburg, het adres waar Marjo zou moeten wonen, klopt nog steeds. De man van Marjo doet open en aan de deur leggen we uit wie we zijn. Zijn vrouw is werken zegt hij. Dat was het dan. Michele is zwaar teleurgesteld en verbijsterd. Staat daar iemand helemaal uit Zimbabwe voor de deur en wordt niet eens binnen gevraagd, ik voel met haar mee.

Bij ons volgende bezoek aan tante Corry komt dan eindelijk het werkelijke verhaal naar boven en krijg ik uit eerste hand te horen van de werkelijke toedracht en hopelijk ook wie mijn vader is.

Mijn vader is een Duitser! Jezus mina, dat komt koud op mijn dak. Willy is zijn naam. Willy Soest. Mijn moeder zat er dus niet ver naast als ze het heeft over een Nederlandse ingenieur met de naam “van Soest”. Tante Corry kan zich hem nog goed voor de geest halen. Geadopteerd zijn en je vader ook nog een Duitser. Oorlogskind, maar dan van een Duitser.

- 20 -

Er zijn zoveel oorlogskinderen, maar dan van Engelsen, Canadezen, Polen en Amerikanen, onze bevrijders. Allemaal met verhalen erom heen, die elk jaar zo rond 5 mei in het middelpunt van de belangstelling komen te staan. Leuke en ontroerende verhalen van terug gevonden vaders, etc., breed uitgemeten op radio en televisie. Soms zijn de verhalen ook niet zo leuk, want ook de geallieerden waren niet altijd lieverdjes, maar in ieder geval vrienden van Nederland. Maar kind van een Duitser, dat was de vijand, daar wilde niemand mee vereenzelvigd worden. Er zullen ongetwijfeld meer kinderen van Duitse soldaten, zoals ik, in katholiek Brabant rondlopen. Over taboes gesproken, geadopteerd zijn lag al in de taboesfeer, want het ging toch al vaak over kinderen van ongehuwde moeders, maar dan ook nog het kind van een Duitse vader/militair. De familie van mijn moeder in rep en roer. Terry moest zo snel mogelijk uit het straatbeeld verdwijnen zodat niemand ook maar kon vermoeden dat Terry zwanger was. De bevalling vond plaats ergens ver van haar vertrouwde omgeving, in mijn geval dus in Ginneken en Bavel. Je ziet de pastoor al mee zijn best doen, om dat vuiltje even weg te werken. De kerk was er ook niet me gediend dat zulke verhalen openbaar werden. Ook deze schrik kom je te boven. Had ik mij in gedachte al niet eens, in mijn onder bewustzijn, afgevraagd of dat misschien tot de mogelijkheden zou behoren, het was immers 1941 en bezet Nederland. Langzaam maar zeker komt het verhaal. De man van tante Corry, Sjef, werkt op vliegveld Gilze Rijen en na de bezetting nemen de Duitsers het commando van dit vliegveld over. Er staat een uitbreiding van het vliegveld op het programma en de uitvoering daarvan wordt door een Duitse bouwonderneming ter hand genomen. Vliegveld Gilze Rijen is wel de oudste vliegbasis van Nederland te noemen. Tijdens de tweede wereldoorlog werd de vliegbasis door de Duitsers omgebouwd tot een van de grootste vliegvelden van Europa. Het gebied rond de vliegbasis heeft daarom veel te verduren gehad van bombardementen van de geallieerden. In de bossen van Gilze Rijen zijn nog veel kraters te zien die het gevolg zijn van de aanhoudende bombardementen. Dit is het moment waarop Willy in beeld komt. Het is dan waarschijnlijk november 1940. Hij wordt door deze bouwonderneming ingezet om als gekwalificeerd ingenieur de uitbreiding van het vliegveld mede gestalte te geven. Ik weet dat mijn adoptieve moeder altijd heeft gezegd dat mijn

- 21 -

vader een ingenieur was, van Nederlandse afkomst. Ze zal wel niet beter geweten hebben. Willy was dan weliswaar geen militair, maar als burger gedetacheerd in Nederland. Maakt dat verschil in mijn beleving, nee dus! Bovendien worden alle Duitsers in bezet Nederland over één kam geschoren, denk ik. Het is een langdurig verblijf en Sjef en mijn vader Willy zijn in feite collega’s op het vliegveld. Sjef vindt Willy een aardige vent en nodigt Willy uit om op zomaar een zondagmiddag eens thee te komen drinken, dan kan hij kennis maken met zijn ouders en met zijn broers en zusters, die op dat moment nog allemaal thuis wonen. Het blijft niet bij dat ene bezoek en tante Corry vertelt dat hij regelmatig op bezoek komt. Iedereen is onder de indruk van zijn verschijning. Terry niet op de laatste plaats. Een vlotte, knappe kerel en na enige tijd worden er ook regelmatig uitjes gemaakt naar o.a. Scheveningen. Volgens tante Corry was er duidelijk sprake van een relatie tussen Terry en Willy. Ook zusters van Terry krijgen, waarschijnlijk onder invloed van Willy, vriendschappelijke relaties met Duitsers, helaas ook zeer zichtbaar voor hun omgeving. Zodanig zichtbaar, dat na de oorlog een aantal van deze zusters van Terry, bij de bevrijding wordt opgepakt en kaal geschoren. Jeetje, daar schrik je toch wel van. Terry is dat bespaard gebleven, omdat zij om wat voor reden dan ook buiten beeld is gebleven. Ik sta versteld van de openheid waarmee tante Corry deze toch pijnlijke feiten vertelt. Het is toch uiteindelijk ook haar familie die dat overkomen is en niet iets om erg trots op te zijn. Februari 1941. Het is carnaval in Tilburg. De Duitsers hebben bezit genomen van Villa Bremhorst, later bekend als “de Philharmonie” en deed in die tijd al dienst als sociëteit.* Terry en haar zusters worden uitgenodigd om deel te nemen aan het carnavals feest in de Philharmonie en Terry gaat verkleed als zigeunerin carnaval vieren. Uiteraard is Terry uitgenodigd door Willy en tijdens dit feest ben ik verwekt. Als ik naar Corry luister is er sprake van verliefdheid aan de zijde van Terry en avontuur aan de zijde van Willy, immers die is getrouwd en in die tijd circa 35 jaar oud.

* Als hockeyer zal ik vaak in de “Phil” vertoeven. Dat was nog in de tijd dat hockeyclub Tilburg zijn gasten daar ontving om de “derde helft” te spelen. Onwetend van het feit dat dit gebouw nog een belangrijke rol heeft gespeeld in mijn geschiedenis.

- 22 -

Corry vertelt dat, nadat gebleken was dat Terry zwanger was, Willy op gesprek is geweest bij de ouders van Terry, om de gevolgen van de zwangerschap te bespreken. Natuurlijk is het gesprek niet bevredigend afgelopen en Willy zorgde ervoor, of er werd voor gezorgd, dat hij werd overgeplaatst naar een locatie in de buurt van Middelburg. Wat ik ook nog te horen krijg, is dat Sjef en Corry zich hebben opgeworpen als voogd en voogdes en verantwoordelijk wilden zijn voor mijn opvoeding. De vader wil daar echter niets van weten en wil dat ik ter adoptie wordt afgestaan. Corry vertelt ook dat zij enTerry destijds in Oss zijn geweest om aan mij en mijn adoptief ouders een bezoek te brengen. Dit is ook door mijn adoptieve moeder bevestigd. Wat vreemd eigenlijk als je notarieel laat vastleggen dat elk contact vermeden moet worden en dan komt er toch een dergelijk bezoek. Het geeft ook aan dat beide dames er in ieder geval van op de hoogte waren waar ik woonde. Goed beschouwd loopt dit feit als een rode draad door het verhaal. Tante Corry geeft ook aan dat zij altijd heeft gestimuleerd dat Terry contact met mij zou opnemen en dat het ook heel simpel tot stand had kunnen komen. Volgens Corry, hebben Terry en Mac dat altijd afgewezen. Geen leuke gedachte om opnieuw door je moeder te zijn afgewezen, terwijl er wel mogelijkheden waren om mij te vinden. Je moet je afvragen waar dat overigens toe geleid zou hebben. De correspondentie met Terry gaat ondertussen zonder onderbreking voort. Ik besluit de kennis die ik inmiddels over de relatie tussen Terry en Willy heb, niet in mijn brieven te bespreken en dat te bewaren voor de gesprekken die ik met mijn moeder ga hebben als wij elkaar zullen ontmoeten. Ik denk dat als je deze vaak moeilijke onderwerpen op papier zet er geen nuances in aangebracht kunnen worden en zwaarder zijn dan wanneer je dat onder vier ogen met elkaar kunt bespreken. Ik heb haar uitgebreid op de hoogte gebracht over de omstandigheden waarin wij leven, omschrijving van de familie aan beide zijden, wie ze zijn, wat ze doen. Een brief van Terry van de 5de mei 1993 (hé Bevrijdingsdag). Ze schrijft in het brievenhoofd Toronto, ze was met haar gedachte wellicht ergens anders; Lieve Wim en Nettie,

- 23 -

Het is ongelooflijk dat je brief met foto’s, waarover je sprak in het telefoongesprek¹ dat ik met je had vrijdag jl. nog steeds niet is aangekomen. Hoe bestaat het, vooral nu ik weet dat een brief met foto’s onderweg is! Ondertussen ben ik nerveus en begin in gewicht af te vallen, dat is wel goed, want er kunnen ettelijke kilo’s vanaf. Ik tel de dagen en morgen wordt het 14 dagen! Natuurlijk, nu ik dit schrijf zal er misschien morgen die lang verwachtte brief in de bus liggen. Over het gesprek laatste vrijdag, moet ik zeggen dat ik totaal overrompeld was en ook nerveus, tevens erg blij en opgewonden. Ik schrijf van de ”hak op de tak”, want zo ben ik. Ongeduldig ben ik ook, Mac weet er alles van. Jij en ik zijn steenbokken!² Met mijn gezondheid is het redelijk goed. In Canada (1980) kreeg ik astma. Het was allemaal zo emotioneel. Land verlaten, vrienden, onze pet dieren, mooi huis met zwembad etc., dus daar zit ik nu nog mee.³) Ook hoge bloeddruk, die twee gaan vaak samen in verband met medicatie. We zien ernaar uit jullie te ontvangen in juli of augustus. Françoise komt in juli, het is dan vakantie voor Katie en Eddy. Als de datums overlappen dan kunnen we een caravan in de tuin zetten, zou wel erg leuk zijn als je die drie zou ontmoeten. Ik heb erover nagedacht, misschien zouden we eventueel een trip naar Zimbabwe kunnen maken waar Fiona en Steve wonen, er zijn zulke mooie plaatsen om naar toe te gaan. Bijvoorbeeld Victoria Falls, Whange Game reserve etc. Momenteel is het in SA niet zo pluis. Wij kunnen dan bij Fiona en Steve verblijven, want je moet iets van Afrika zien. William darling, Ik ben zo opgewonden. Wanneer ik je zie kan ik waarschijnlijk geen woord uitbrengen. Sinds jouw eerste brief ben je onafgebroken in mijn gedachten. All my love Mother. ¹)Terry belde sporadisch, vaak als Mac niet thuis was. Bellen vanuit Zuid Afrika was een kostbare aangelegenheid en een aanslag op hun budget. ²)Ik ben geen Steenbok, ik ben een Boogschutter en dan een Ongeduldige! ³)Terry en Mac leefden in het toenmalige Rhodesia m et president Ian Smith aan het bewind. Men verwachtte een bloedige opstand bij de machtsovername door Mugabe. Heel veel mensen hebben het land verlaten met achterlating van huis en haard, ook zij. Die

- 24 -

opstand is er nooit gekomen, zelfs voormalig President Ian Smith woont nog in Harare (vroeger Salisbury)

Mijn antwoord op 11 mei 1993: Dear Mother, Ik ben blij dat u de foto’s nu eindelijk ontvangen hebt. Een tweede zending is onderweg en is op 6 mei op de post gegaan. U klonk inderdaad nogal opgewonden en nerveus. Het is voor ons beiden ook opwindend als na 51 jaar zomaar een verloren zoon/moeder, ieder met hun eigen aanhang je leven komt binnen stappen. Ook ik denk ieder moment aan u, ik kan wel zeggen dat u op dit moment mijn leven beheerst, op een prettige manier natuurlijk. Inderdaad wat een spanning moet het gegeven hebben als je eindelijk kunt zien hoe je eigen zoon eruit ziet en wat vindt u van Nettie en de twee zonen. Ik denk wel dat ze alle drie gezien mogen worden. Ziet u in hen ook gelijkenissen met uw familie. Ik beloof u regelmatig foto’s te zenden van opnames die nu gemaakt worden. Zoals ik in mijn vorige brief geschreven heb, kan ik mijn vakantie nemen vanaf 24 juli. De voorbereidingen voor de reis naar S.A dienen nu al plaats te gaan vinden. Nettie en ik verheugen ons enorm op de ontmoeting met u en uw man. Wij willen u echter niet belasten met een logeerpartij van een dergelijke lange periode en hebben daarvoor een aantal oplossingen bedacht. Allereerst nog even dit; om wat meer van Zuid Afrika te weten te komen heb ik een boek gekocht onder de titel South Africa, Lesotho en Swaziland, a travel survival kit. Hierin staan nuttige tips, zoals facts about the country, facts for the visitor, getting there and away, getting around etc. Ik ga vandaag een brief schrijven naar de Natal Parks Board. The Parks Head Quaters is in Pietermaritzburg. Een kopie van deze pagina uit dat boek gaat hierbij. Ik zal hun vragen mij informatie te sturen met prijzen van de accommodatie die zij te bieden hebben en wel op de kortst mogelijke afstand van Howick. Voor transport huren wij dan een auto. Een alternatief zou kunnen zijn een motorhome, misschien dat Mac voor ons ter plaatse wat informatie zou willen vergaren, het adres is Natal Parks Board PO Box 662 Pietermaritzburg.

- 25 -

Of misschien is er in uw omgeving wel iemand in het bezit van een motorhome en die bereid is dat aan ons te verhuren, tegen uiteraard een normale vergoeding. Ik verlang er hevig naar u te zien en na die ontmoeting kan het onrustige gevoel plaats maken voor het veilige gevoel eindelijk een moeder te hebben. De wil om u te vinden is altijd aanwezig geweest en ik ben ziels gelukkig u in goede gezondheid gevonden te hebben. Ik verheug me op de leuke trips die we ongetwijfeld samen gaan maken en ik zal ’s avonds graag een aantal malen voor u koken. Ik hoop overigens ook dat u in alle emotionele momenten uw goede gezondheid bewaart. Ik hoop binnenkort ook graag even met uw man te kunnen spreken. In ons laatste telefoongesprek had u het over de mogelijkheid dat Françoise met de kinderen op bezoek is. Dat zou natuurlijk fantastisch zijn temeer ook omdat zij vanwege de afstand ook niet zo vaak op bezoek zal komen. Een foto met de hele familie inclusief Fiona en Michele zou een kostbaar bezit zijn om mee naar huis te nemen. Wie weet? Genoeg voor nu, ik ga weer aan het werk, want wat een huishouden met studerende, opgroeiende kinderen kost, hoef ik u niet te vertellen. Met de liefste groeten en een zoen. Wim.

Een brief van Terry gedateerd 12 mei 1993: Mijn lieve zoon, my dear son, Na lang wachten heb ik nu eindelijk je mooie brief met ontzettend veel foto’s ontvangen. Eindelijk kan ik zien hoe je eruit ziet én Nettie én jullie zonen. Als ik naar jullie kijk dan maken jullie op mij de indruk dat jullie een gelukkig gezin vormen. Ik heb snel alle foto’s bekeken, dan opnieuw, langzaam om alle details goed in mij op te kunnen nemen. Ja hoor, er is een gelijkenis tussen moeder en zoon. Om te bewijzen dat het zo is heb ik hier een foto van mijzelf die gemaakt is in 1977 in Salisbury Rhodesia. De gelijkenis is zo sterk dat Michele voor de grap tegen mij zei,” weet je zeker dat dit niet je jongere broer is”? Ik stuur mijn foto samen met die van jou aan je op. Die van jou wil ik graag terug. Ook zijn we tot de conclusie gekomen dat ik op deze foto ongeveer 55 en jij ongeveer 49 jaar oud bent. Tijdens een van onze telefoongesprekken zei jij dat onze

- 26 -

historie zeer delicaat is en wij ons ook als zodanig dienen te gedragen. Ik ben het daarmee eens, maar kun je aangeven hoe je dat bedoeld? Ik ben nog steeds erg emotioneel, maar ook erg gelukkig. Heel vaak zit ik te dagdromen met jou in mijn gedachte en hoe jij door het leven bent behandeld. Veel vragen en antwoorden, maar op de een of andere manier voel ik dat we dat nu niet moeten bespreken, maar moeten wachten totdat je hier bent. De manier waarop jij je brief begon en eindigde klonk mij als muziek in de oren. Ik ben trots en gelukkig tegelijk. Het is allemaal zo bijzonder en fantastisch, ik leef met mijn hoofd in de wolken en nadat ik dan met jou door de telefoon gesproken heb, kan ik mij daarna alleen nog maar de hoofdlijnen herinneren. Het is jammer dat ik niet zo vaak kan bellen, de kosten zijn te hoog voor ons, we hebben maar een klein pensioen. Wat zou het leuk zijn om er rustig bij te gaan zitten en een ontspannen gesprek te hebben. Maar dat gaat ongetwijfeld nog gebeuren. Ook Barend heeft absoluut trekken van mijn familie (van der Putten)* Allebei de jongens mogen er zijn, Michele’s commentaar: “ Wat een stukken”! Wij zullen het vast en zeker vast goed met elkaar kunnen vinden, maar laat ons beloven te blijven schrijven, het gevoel dat de postbode opnieuw een brief komt brengen van iemand waarvan je houdt, geeft een gelukzalig gevoel. Ik kan je wel zeggen dat mijn leven, sinds je eerste brief, geweldig is veranderd. Sterke gevoelens hebben van mij bezit genomen en zijn na al die jaren weer tot leven gewekt. Ik ben dankbaar voor jouw vastberadenheid om mij hoe dan ook te vinden. Laat god ons belonen en ons nog jaren lang laat genieten van elkaars gezelschap. Ik kan blijven schrijven, het is als een liefdesbrief, wat het in werkelijkheid ook is voor een zoon, die mij niet was gegund om bij mij te houden. Ik noem je de titel van een lied, “you are always in my heart, even though you are far away”. Ik schrijf met opzet in het Engels omdat ik dan beter kan uitdrukken en jij kunt er maar beter meteen aan gewend raken, waar of niet?

Ook Nettie is van harte welkom en ik ben er zeker van dat we vrienden zullen worden. Misschien zou ze mij ook eens willen schrijven, ik zou dat heel leuk vinden. Zodra ik weet wanneer Frankie en de kinderen komen en ook hoelang ze willen blijven, zal ik je dat laten weten. Ze zijn van plan om Fiona en Steve in Zimbabwe te gaan bezoeken en meteen daar wat rond te reizen. Ze kan eerst hier komen en dan via Zimbabwe weer terug te gaan naar Toronto. We zijn een gelukkige familie samen en dat is nog steeds het geval. Hoewel Frankie (Françoise) en Fiona ver weg wonen, hebben we regelmatig contact. Met onze familie in Nederland onderhouden wij

- 27 -

goede contacten. Er zijn neven en nichten bij waar ik veel mee op heb en op de een of andere manier ben ik ook hun favoriete tante. Thuis waren we met zeven kinderen, 4 broers, Jan, Sjef, Frans en Cor en twee zusters, Jet en Mies. Ze zijn allemaal overleden, behalve Mies, die is pas 75 jaar geworden. Jet was de moeder van Nick Groothuis. Ik zit in bed te schrijven, Mac en ik hebben griep gehad, maar we zijn weer OK. Ik kijk erg uit naar je volgende brief. Veel liefs je moeder. * Ik denk dat op het moment dat Terry de eerste foto’s van Barend zag, ze zich rot geschrokken is, hij lijkt nl. twee druppels water op Willy. Wat ik niet merk is dat de toon en de aard van de brieven begint te veranderen. Het lijkt erop of Terry brieven schrijft aan een geliefde, zegt Nettie. Ook Jan en Ineke lezen deze brieven en ze zijn het met elkaar eens, dit zijn geen brieven van een moeder aan een zoon. Uiteraard is Nettie deelgenoot van alles wat ik schrijf en ze leest ook de brieven van Terry. Mijn brieven aan haar geven er geen blijk van dat ik schrijf aan een geliefde. Ik benader haar enkel als mijn moeder, iemand die ik liever vandaag zou zien dan morgen. Het is bijna zover dat Nettie, Jan en Ineke, aan Terry willen duidelijk maken dat deze correspondentie zo niet door kan gaan en willen een brief opstellen. Waarschijnlijk zou ik mij hevig verzet hebben tegen een dergelijke brief. Iedereen die mij zou willen “dwarsbomen” om te komen tot een goede relatie met mijn moeder, verklaar ik de oorlog. Gelukkig komt die brief er niet. Wel hebben Nettie en ik in die periode hevige ruzies en ondervinden wij veel spanning die uit de nieuwe situatie voortkomt. Tot diep in de nacht is het onderwerp van gesprek. Het trekt een wissel op onze relatie. Soms begrijp ik het niet. Anderzijds begrijp ik het ook weer wel. Plotseling komt er iemand in mijn en haar leven waar ik heel mijn leven naar heb uitgezien, bewust en onbewust. Nettie moet mij nu delen met iemand die nooit deel heeft uitgemaakt van ons leven. Acteren mijn moeder en ik zo belachelijk? Ik geef toe, nog maar één ding beheerst mijn leven, de relatie met mijn moeder en de toekomstige ontmoeting. Draaf ik door? Of is er misschien aan de zijde van Nettie sprake van jalousie, of angst om mij te verliezen. Wat mij betreft is een dergelijke angst ongegrond. Complex is het wel.

- 28 -

Liefde voor elkaar overwint echter alles en onze relatie komt weer in rustiger vaarwater.

Haar volgende brief gedateerd 15 mei 1993: Mijn lieve zoon Wim, Wat leuk dat ik dit nu kan zeggen, schrijven en denken. De zoon die ik altijd zo graag bij mij wilde hebben en nu ben je er dan. Wat een vreugde, het is uiteindelijk toch waarheid geworden. Het ontroert me als je schrijft, “Dear mama, of liefste moeder. Daar ben ik erg trots op en vraag me af, “waar heb ik dit aan verdiend”? Frankie en de kinderen komen in juli maar ik schrijf haar vandaag nog wat haar datums zijn, ze wil ook graag naar Zimbabwe gaan, natuurlijk om Fiona & familie te bezoeken maar ze wil ook graag een tocht maken in Zimbabwe. Frankie heeft ook maar 3 weken. Hoe dan ook, het zou geweldig zijn als jullie elkaar nog konden ontmoeten, met accommodatie is het O.K., Michele en Ralph hebben ook een cottage, maar ook hier natuurlijk. Fiona kan deze week niet komen, dat was een hele teleurstelling, maar ze komt later in het jaar. Mac en ik dachten dat we eventueel samen naar Zimbabwe konden rijden. Op het ogenblik is het here niet so safe. Jullie kunnen dan Fiona & Steve & Talia ontmoeten. Jullie tweetjes konden dan een tocht ondernemen naar Victoria Falls, dat is zo adembenemend mooi & groots dat je er stil van wordt en je voelt je dichter bij God. Dat was onze ervaring. Het is een “ALL in trip” per vliegtuig, tevens zie je dan een game park, etc. hotels etc. inbegrepen. Denk erover na en als je een besluit neemt, vraag dan een visum voor Zimbabwe aan, just in case. Dat bespaart tijd. Hier in de omgeving kunnen we tripjes maken. Howick is maar een dorp, er wonen veel gepensioneerden. Het is een” sleeping hollow”, de omgeving is mooi en hilly. Nu wat familie: de naam Remmers is me bekend, meer niet. Mulo heb ik afgemaakt bij de Ursulinen op de Noordhoek. Bestaat nu niet meer. Stenotypen gedaan, maar er weinig gebruik van gemaakt tot later. Ben apprentice geweest als tandheelkundige bij tandarts Roberts op de Spoorlaan totdat de oorlog voorbij was. Toen bij de Klokkenberg als

- 29 -

medisch Secr. & reception voor nieuwe patiënten en ook als tolk voor Engelse patiënten, meestal paters van Mill Hill-U.K. De doktoren spraken niet voldoende Engels, zelfs Dr. Dijkstra niet, de geneeskundige directeur op dat moment. Het was een tijdelijke baan, een van de meisjes kreeg tuberculose. De tijdelijke baan duurde 2 jaar, jammer want I loved it. Nadien had ik er geen zin meer in om in Holland te blijven, Tilburg was niet bepaald interessant, vooral niet toen! Jan, mijn oudste broer kwam op bezoek van South Africa, Jo’burg en hij wilde dat ik bij hem zou komen werken. Dat is anders uitgevallen, want ik moest naar Engeland om mijn Engels te perfectioneren. Ondertussen ontmoette ik mijn as. Ex man. Dus in plaats van South Africa werd het East Africa. Ben in Nairobi gearriveerd op zondag 20 februari 1951 and de volgende dag trouwde we. Het huwelijk heeft geen stand gehouden, te betreuren, maar we zijn gescheiden. Ondertussen is echter wel Françoise geboren, de geschiedenis herhaalt zich. De rest van de geschiedenis laat ik nu even in het midden. In 1956, heb ik Ormond John McKean ontmoet, een vlotte Police officer, de rest is geschiedenis. Tussen twee haakjes, hij heeft D-day de invasie in Normandië, op 6 juni 1944, meegemaakt. Hij was bemanning’s lid van een tank en zijn regiment heeft via Frankrijk, België, Holland uiteindelijk Duitsland bereikt. Na de oorlog kon hij niet meer in Great Britain aarden en nam dienst bij de politie in Kenia, Nairobi. In die tijd was de Mau Mau in opkomst. Tijdens een van de rellen is hij door een Mau Mau kogel aan zijn knie gewond geraakt. Tijdens een 48 uurs verlof hebben wij elkaar ontmoet en hier zijn we dan 35 jaar later. We zijn nog steeds gelukkig met onze 3 dochters en hun families. We hebben een goed en interessant leven geleefd en dan ben jij er ineens, hoeveel geluk kan iemand hebben. Het enige wat ik kan zeggen is, kom gauw om ons allemaal te ontmoeten. Je had het erover dat je een culinair expert bent, alle goed en wel, maar dat beangstigd mij toch wel een beetje. Mijn kookkunst is smakelijk, maar alledaags. Misschien wil je me wel wat dingen leren? Mac, (hij wil dat je hem zo noemt) is nadat hij de politie heeft verlaten, werkzaam geweest als accountant tot aan zijn pensioen.(Canada 1991) Nu even wat dingen over mijzelf. Na het huwelijk met Mac heb ik eerst als een gelukkige moeder voor onze twee dochters gezorgd. Pas nadat zij teenagers waren ben ik weer gaan werken als medisch secretaresse en dan alleen in de middagen en zaterdag morgen. Ik deed dat met veel plezier tot op het moment dat Dr. Boss naar Engeland vertrok. Vrij snel daarna zijn we naar Canada vertrokken. Dat was het voor nu, tot de volgende keer en ik hoop spoedig!

- 30 -

Ik kijk nu al uit naar je volgende brief. Ik tel de dagen af. Veel liefs van ons allemaal. Je liefhebbende moeder.

Haar volgende brief gedateerd 19 mei 1993; Zojuist je brief ontvangen van 11 mei. Veel dank hiervoor. Het was weer een heerlijk gevoel! Ondertussen heb alweer een behoorlijk aantal brieven geschreven. Na het telefoongesprek van 10 mei voelde ik mij een volslagen idioot, kon mijn woorden niet vinden en ik had een schorre stem, wat moet je wel niet gedacht hebben. Ondertussen heb ik nogeens twee brieven geschreven en met foto’s erbij. Het is geen discussie dat jij en Nettie ergens anders gaan logeren. De enige plaats waar jullie logeren is bij ons! Mac en ik staan erop. We zijn te blij om jullie als gasten te kunnen begroeten, geen probleem. Ik zou er niet aan moeten denken dat jullie ergens anders zouden willen logeren, ik wil jullie in mijn nabijheid. Dus zet dat maar uit je hoofd, jullie thuis is hier. Mac en ik staan erop. We zijn ontzettend blij jullie als onze gasten te kunnen ontvangen Het is voor ons absoluut geen probleem. Ik zou het niet uit kunnen staan als je ergens anders zou verblijven. Ik wil jou in mijn omgeving. Jouw thuis is hier! Finished en klaar, zoals de zuid Afrikanen zouden zeggen.Toen Michele hier was voor de lunch zei ze: ” laat die broer van mij eens in het Engels schrijven, dan kan ik het ook lezen”. Zij en ik zijn wat ondeugend van aard, maar wel op een leuke manier, dat maakt het leven leuker. Wat de gelijkenis betreft, er ligt een foto van jou voor me, gemaakt tijdens je laatste ski vakantie. Je bent een combinatie van de van der Putten’s en als ik het goed zie heb je hazelnoot kleurige ogen, zoals die van mij en ook de lijn van de kin vertoont overeenkomsten. Michele zei onlangs: “ elke keer als je een brief van Wim krijgt wordt je weemoedig en sentimenteel”. De naam Wim klinkt in het Engels als “Vim” en daarom stel ik voor om je William te noemen, klinkt toch ook leuk. Jeetje mijn pen is leeg! Zoals je al zei, dit is geen alledaagse gebeurtenis en het heeft tijd nodig. Geloof me, de liefde voor jou is er altijd geweest, maar dat wordt me nu pas duidelijk. Ik heb me nog nooit beter gevoeld, sinds 20 april, de dag dat jij weer in mijn leven kwam. Daarom willen we ook dat je bij ons blijft logeren. Het is dan wel geen vijf sterren hotel, maar wel huiselijk en comfortabel. Heel lief van je om aan te bieden af en toe voor het eten te willen zorgen. De uitrusting van onze keuken is dan wel niet top, maar we redden het wel.

- 31 -

De rusteloosheid die je altijd achtervolgd heeft, kan nu plaats maken voor de wetenschap dat moeder en zoon nu eindelijk herenigd zijn. De noodzaak van jouw kant om naar de Parks Board (soort Center Parks) te schrijven is er niet meer, tenzij je dat absoluut wilt, maar wij hopen van niet. Ik kijk alweer uit naar je volgende brief, uiteindelijk hebben we nog een hoop verleden in te halen. De groeten van Mac en veel liefs van je moeder.

Er was nog een klein naschrift in deze brief Gedateerd 21 Mei 1993: Nog even het volgende, het telefoongesprek van onlangs, heb ik gevoerd toen Mac niet thuis was. Soms kan ik me niet bedwingen en moet ik gewoon de telefoon pakken. Dat deed ik in Canada ook altijd, maar toen werkten wij nog allebei. Ik wil je laten weten dat ons huis jullie huis is OK? De prijzen voor accommodaties zijn op zijn top in de maanden juli en augustus. Waarom een hoop geld uitgeven terwijl dat niet nodig is. Barend beantwoordde de telefoon, wat klonk zijn stem leuk. Mac gaat de brief nu posten, dus groetjes voor nu. Met al mijn liefde. Moeder De brieven blijven komen en daar ben ik uiteraard ontzettend blij mee:

Ook gedateerd 21 mei het volgende; Lieve zoon William, Hoe klinkt dat in plaats van “Vim”, want zo zou het klinken als de Britten het uitspreken. Even een korte samenvatting over de geschiedenis van onze dochters. Françoise wordt op 24 mei 41 jaar. Vanaf haar 17de heeft zij voor reisbureaus gewerkt, Engeland, Malawi en Canada. Ze doet de grote accounts en doet dat heel goed. Ze is geïnteresseerd in binnenhuis architectuur, bloemschikken en patisserie. Deze cursussen volgt ze in de winter, naast skiën en zeilen in de zomer. Michele heeft haar verpleging’s diploma en heeft er sindsdien niets meer aan gedaan. Ze werkte als tandartsassistente voor een jaar, maar ze had genoeg van Canada en is teruggegaan naar Zimbabwe. Daar was ze artsenbezoeker, later in Johannesburg. Vorig jaar heeft ze een

- 32 -

ernstige rugoperatie ondergaan. Zij heeft een zijdelingse verkromming van de ruggengraat, die er daardoor uit ziet als een “S”. Ze hebben wat wervels uit haar nek weggenomen en iets met titanium terugeplaatst. Het gaat wel een jaar duren voordat het beter is. Ze heeft nog steeds veel pijn maar ze klaagt absoluut niet. Gelukkig woont ze vlak bij ons in de buurt en we zien haar dan ook vaak. Ze heeft een opgewekt gemoed, dat heeft ze van haar vader. De verkering met haar vriend is juist in die periode verbroken. Nadat ze uit het ziekenhuis kwam is ze bij ons in huis gekomen. Vrij kort daarna heeft ze Ralph ontmoet en zijn zij op de 2de januari van 1993 getrouwd. Ze werkt voor halve dagen bij een firma die in kolen en hout handelen. Ze moet heel blij zijn dat ze deze baan heeft, want zoals je je kunt voorstellen zijn er niet veel banen te vergeven in Howick. Ralph heeft een kruidentuin, maar laat ik zeggen dat het niet zo’n succes is, heel eenvoudig, er is geen geld vanwege de politieke situatie. Fiona is secretaresse geweest bij de B.B.C. in Toronto, alles bij elkaar maar 6 maanden, toen is ze terug gegaan naar haar vriend in Zimbabwe. Gelukkig is ze daar niet mee getrouwd. Ze is nu gelukkig getrouwd met Steve McCormick. Steve is betrokken bij de toeristenindustrie en organiseert safari’s, kano varen, wild water varen jagen en boottrips op het Kariba meer etc. Hij is een hard werkende man met liefde voor zijn werk. Het is ook erg interessant. Michele is geboren op 25 sept.1960, Fiona op 9 jan.1962, daar zit dus maar 15 maande tussen. Dat is het dan in het kort. Een knuffel en een kus, jouw Mama, Mother, Moeder. 29ste mei, geloof het of niet, de onderweg zijnde brief waarover je tijdens ons telefoongesprek sprak, is nog steeds niet aangekomen. Maandag 31 mei is het een feestdag, dus het zal wel dinsdag of woensdag de 2de juni worden voordat de brief aankomt. De buren links en rechts van ons hebben ook al aangegeven logeerplaatsen te hebben, in het geval dat. Frankie belde gisteren avond en ze was verrast en opgewonden om te horen dat ze er zomaar een broer bij had. Zij vertrekken uit Toronto in de eerste week van juli en gaan eerst naar Harare Zimbabwe om Fiona, Steve & Talia op te zoeken. Dan komen ze hier naar toe en vliegen dan vanuit Durban terug naar Toronto. Alles bij elkaar heeft ze drie weken. Er is een brief met details naar ons onderweg. We hopen echt dat jullie elkaar kunnen ontmoeten, al is het maar voor één dag, dat zou fantastisch zijn. Onze arme kleine Micky (Michele) is getroffen door

- 33 -

Gordelroos, dat is heel pijnlijk en het kan maanden duren voordat het over is. Zij lijdt in stilte en trekt een moedig gezicht. Het leven is niet altijd gemakkelijk, maar hoe dan ook ze blijft positief. Naar je volgende brief wordt alweer reikhalzend uitgekeken, jammer dat de post er zo lang over doet. Onderstaand gedeelte was onderdeel van de brief van 21 mei, alleen op een latere datum geschreven. Terry heeft de gewoonte om te beginnen aan een brief, om die dan een aantal dagen te laten liggen en vervolgens de draad weer op te pakken, bijvoorbeeld na de ontvangst van een nieuwe brief van mijn kant. Hello there, Het heeft me al de hele tijd bezig gehouden. Toen je de vlucht hebt geboekt heb je er toen ook aan gedacht om een annuleringsverzekering te nemen en ook een medische verzekering af te sluiten. Zoiets als het blauwe kruis met dekking voor ziekte, ongelukken, artsen, ziekenhuis, voor het geval dat. Waarschijnlijk denk je nu dat ik me ergens mee aan het bemoeien ben? De wintertijd is hier eigenlijk wel aangenaam, blauwe luchten etc., maar als de zon ondergaat wordt het echt frisjes en het blijft koud tot ongeveer 10 uur ’s-morgens en dan wordt de zon warmer. We hebben geen open haard, maar elektrische verwarming. Als kleding zou ik zeggen neem vrije-tijds kleding mee, zoals sweaters, een blazer met broek en een paar jurkjes voor Nettie, voor het geval wij ’s-Avonds uit gaan. Fiona heeft gisteren avond gebeld met details over de reis van Frankie. Zij reizen op 1 juli naar Zimbabwe. Vanwege het feit dat ze maar drie weken vakantie heeft, ziet het er niet naar uit dat jullie elkaar kunnen ontmoeten, hoe jammer nou. Fiona zei dat de prijs van het reizen in Zimbabwe extreme vormen heeft aangenomen en dan speciaal het vliegen. Hoeveel is de gulden waard in relatie tot de Zimbabwe dollar? Ik kan het hier nergens terugvinden. Een ding is zeker, je krijgt een goede koers. Nee, onze dochters spreken geen Nederlands, ze hebben wel iets geleerd toen ze klein waren, bijvoorbeeld tijdens onze bezoeken aan Holland, maar zijn dat al lang weer vergeten. Ik was de enige die Nederlands sprak en als vanzelfsprekend werd er Engels gesproken. Roger v.d. Putten is de zoon van mijn oudste broer Jan (overleden) en hij is ouder dan jij. Hij woont in Jo’burg. Hij is zoals ik, gek op zijn familie. Is niet getrouwd en woont samen met zijn moeder. Zij komt ook uit Tilburg. De vragen die ik aan Nettie stelde over de jongens zijn al door

- 34 -

jou beantwoord. Die brief had ik enige dagen eerder geschreven, maar nog niet aangepast. Natuurlijk kijken we naar de ontmoeting met jullie uit. Er is niets veranderd, maar ook ik voel me verdrietig. Aan iedereen de groeten en een knuffel voor jou Much love Mother. Ergens daar tussen in mijn brief aan Terry gedateerd 29 mei; Dear mother, Binnen twee dagen ontving ik 3 brieven en een postcard. De foto van u laat inderdaad geen enkele twijfel over onze gelijkenis. Uw suggestie om naar Zimbabwe te reizen lijkt ons fantastisch en tot mijn verbazing blijken wij als Hollanders geen visum nodig te hebben. Ik heb daarvoor gebeld met de ambassade van Zimbabwe in Bruxelles, in Nederland is mij gebleken dat wij geen ambassade hebben. Voor alle zekerheid zal ik ze opnieuw benaderen. Mijn blijdschap u gevonden te hebben wordt helemaal gedeeld door Nettie en de kinderen. Wij zijn zoals u al opmerkt een close en happy familie. U mag en moet weten dat na de blijdschap hier ten huize van de familie zich ook een fase van bezinning heeft aangediend. Had datgene wat zich nu voltrekt niet eerder kunnen gebeuren. Hoe moeilijk was het om mij te vinden? Waar bent u gestopt, wie hebt u geraadpleegd. U hebt me nog bezocht toen ik omstreeks 6 à 7 jaar oud ben geweest, samen met tante Corry, de moeder van Marjo. Het schijnt zo te zijn dat ik van mijn moeder, u tante Terry moest noemen. Nu ik me realiseer hoe alles had kunnen zijn voel ik mij zeer verdrietig en weet met mijn tranen geen raad. Het is zaterdagmiddag en ik zit in de tuin te schrijven. Barend is naar het hockeyveld. Nettie en Willem-Jan zijn naar de stad om boodschappen te doen en ik zit hier een potje te grienen en maar hopen dat u alles gedaan hebt om mij te vinden. Vragen, vragen, moeilijke vragen, die ik eigenlijk niet zou willen stellen, omdat bij mij nog steeds de blijdschap overheerst en dat zal ook zo blijven. Iedereen wil toch een moeder. Barend was zeer onder de indruk toen u hem aansprak met “this is your Oma” en eindigde met “ dag lieverd”. Dit kwam recht uit het hart, zoals u het in een eerdere brief hebt verwoord.

- 35 -

Uw intrede in ons leven heeft geweldige aanslag gedaan op ons emotionele leven. Nettie en Willem-Jan zijn blij voor mij, maar zijn toch kritisch in de benadering van de hele situatie. In de bijna 30 jaar dat ik Nettie nu ken heeft zij mij met niemand hoeven delen en ik kan me voorstellen dat zij aan de vrouw die nu intrede heeft gedaan in ons leven, net zoals ik, zal willen vragen, waar was u al die 51 jaren? Nettie is al die jaren een zorgzame vrouw, moeder van mijn kinderen en mijn minnares geweest. U mag gerust weten, ze heeft het er knap moeilijk mee en dat heeft natuurlijk ook zijn weerslag op mij. Naast de kritische noot en ook dat moet u weten, is zij in al haar spontaniteit geweldig blij voor mij. Het zou een goed idee zijn als wij in onze brieven, onze naasten over en weer wat meer in het geheel zouden betrekken. Het verhaal van Mac en zij aanwezigheid “at the Longest Day” is zeer indrukwekkend en ik zal aan zijn lippen hangen, tenminste als hij daarover zal willen vertellen. Hij is vast en zeker onderscheiden! U schreef me ook dat hij 2 jaar jonger is dan u, ca. 68 jaar dus. Hij moet dus ongeveer 19 jaar oud geweest zijn ten tijde van de invasie, zo ongeveer de leeftijd van Barend nu. Aan Michele zou ik willen zeggen dat ik er geweldig naar uitkijk haar te ontmoeten. De foto’s laten een knappe jonge vrouw zien. Ralph moet een gelukkig man zijn. Maar ook je twee andere zusters mag je niet wegpoetsen. Het moet een vreemde gewaarwording zijn geweest om zomaar uit het niets er een broer bij te hebben en bovendien nog zo’n oude ook! Aan u moeder tot slot wil ik zeggen dat u ook zich gerealiseerd zult hebben dat de vragen in deze brief vroeger of later gesteld gingen worden, moeilijk maar onafwendbaar. Voor nu het allerbeste voor u en Mac, Michele en Ralph. Het kan natuurlijk ook zijn dat we over deze materie al telefonisch contact hebben gehad, omdat brandende kwesties soms op een snel antwoord wachten. Uw zoon Wim

Kennelijk heeft Terry de brief een paar dagen onverstuurd gelaten, want ze haakt in dezelfde brief opnieuw in op 31 mei en vervolgens ook nog een keer op 1 juni: dit gedeelte van de brief gaat in op de vragen die ik heb gesteld in mijn brief van 29 mei 1993:

- 36 -

De 1ste juni. Wat een aangename verrassing om drie brieven tegelijk te ontvangen. Ik was daar heel blij mee, met dank ook voor de foto’s. Vooral de foto’s waarop je 4 en 6 jaar oud bent zij schattig, zulke mooie grote ogen. En dan nu de vragen over mijn zoektocht naar jou. Dat werd mij niet toegestaan. Er werd mij te verstaan gegeven alles te vergeten en verder te gaan met mijn leven. In die dagen waren adopties definitief. Ik kan me wel herinneren dat ik jou, samen met Corry van der Putten, heb bezocht. Hoe dat tot stand is gekomen kan ik mij niet meer herinneren. Je moet toen tussen de 3 en 4 jaar oud geweest zijn. Misschien wilden jouw adoptief ouders weten wat voor een soort meisje ik was. Beiden hebben zij de uitdrukkelijke wens uitgesproken in de toekomst geen contact meer te zoeken, omdat dit voor jou verstorend zou kunnen werken. Corry is terug uit Polen, je zou haar kunnen bellen en weet zeker dat ze het leuk vindt als je wat van je laat horen. Zij zou je kunnen uitleggen wat er gebeurd is en waarom dit eenmalige bezoek. Zoals ik in een vorige brief al heb aangestipt dat wanneer wij op bezoek waren in Tilburg, Corry, Sjef en ik het vaak over jou gehad hebben. Ik heb altijd aangegeven jou graag te willen terugvinden, maar aan het eind van elke discussie zeiden ze dat het de familie zou verstoren en misschien niet van de situatie op de hoogte waren.* Mac zei dan altijd, je moet je aan de regels houden. Het valt me niet gemakkelijk om over deze materie te praten en ik zou er de voorkeur aan geven verdere vragen te beantwoorden en te bespreken als je hier bent. *Er valt overduidelijk een hoop uit te leggen, wat niet zo eenvoudig is. De standpunten over het wel of niet op zoek gaan naar mij en wie dat nu wel en wie dat nu niet wilde, zijn 100% met elkaar in tegenspraak. Ook gebeurt er iets tussen Nettie en mij. Zou het kunnen dat zij haar ineens niet meer ziet als mijn moeder, maar meer een rivale? Discussies daarover nemen hand over hand toe en ontaarden in verschillen van mening, sterker nog in ruzies, tot diep in de nacht. Er gaat geen dag voorbij of het gaat er wel over. Spanning, stress, spanning en stress. Op een zaterdagmorgen, eind juni/begin juli, bij het doen van de tuin, ineens een zware pijn op de borst, even gaan zitten, het gaat wel over en inderdaad na een paar minuten verdwijnt de pijn. ‘s-Zondags onder de douche, diezelfde pijn en op maandag weer. In plaats van naar kantoor te rijden, direct naar onze huisarts, mijn goede vriend Ton. Op

- 37 -

zijn ECG apparatuur ziet hij de heftige uitslagen en kan ik Linéa recta naar de cardioloog. Al na een paar dagen volgt er een catheterisatie en er blijken een tweetal aderen bijna te zijn dichtgeslibd. De conclusie is dat er gedotterd moet worden, zeker ook met het oog op onze aanstaande reis naar SA. De vertrekdatum naar SA stond al vast en de behandeling moet dat ook snel gebeuren. Iedereen werkt voortreffelijk mee en binnen twee dagen uit en thuis is de behandeling tot een goed einde gebracht. De operatie vond plaats in de Klokkenberg, toeval of niet, Terry is tot voor haar vertrek naar England medisch secretaresse geweest in diezelfde Klokkenberg.

Een brief van Terry gedateerd 25 mei 1993; Dear Nettie & boys, Ik bedacht me ook aan jullie eens een brief te schrijven en jullie welkom te heten bij de McKean familie. Het was een buitengewone verrassing om Wim’s eerste brief te ontvangen. Mijn leven is totaal veranderd en zal nooit meer hetzelfde worden. Al mijn gedachten draaien om jullie het lijkt wel of ik droom. Ondertussen zullen jullie de foto’s van Wim en mij wel ontvangen hebben. Wat lijken ze niet waar? Ook zie ik dat Wim een bril draagt, ik draag al een bril sinds mijn 7de. Is William ook nog linkshandig misschien? Totdat ik naar school ging ben ik linkshandig geweest. De nonnen waren het daar niet mee eens, dus ben ik nu dubbel handig, wel gemakkelijk kan ik je zeggen. Ze werden de “zusters van liefde” genoemd, dat van die liefde heb ik nooit kunnen ontdekken, daar kan ik een boekje over open doen. Waar ging jij naar school? Wat studeren de kinderen? Even een paar karaktereigenschappen op een rij, hier komen er een paar uit de eerste hand: ongeduldig, nieuwsgierig, emotioneel, ik heb mijn hart op de tong, ik ben heel direct(sagitarius), koppig(dat zegt Mac) en kan erg uitvallen, maar gelukkig heel zelden. Ik houd van gezelschap en ben praatziek. De rest moet Mac maar vertellen. Over het algemeen kan ik met iedereen door een deur. Klinkt dat als te mooi om waar te zijn? Je komt er wel achter! Ik word helemaal in beslag genomen door onze eerste ontmoeting, de gedachte alleen al bezorgd mij vlinders in mijn buik, duizenden tegelijk. Als het moment daar is ben ik misschien zo koel als een kikker, wie zal het zeggen. Vandaag is het twee maanden geleden! Alweer een hele tijd, of het is 51 jaar of het moet nu gebeuren!

- 38 -

Het is beter om even te wachten, aan elkaar gewend te raken, per brief of door de telefoon, waarbij de laatste telefoongesprekken wat moeilijker zijn geweest, nu we allebei van de omstandigheden op de hoogte zijn. Ik kan niet uit mijn woorden komen, ze komen niet in het Nederlands maar ook niet in het Engels. Het is niet anders. We hebben een kleine maar mooie bungalow, gekocht in 1991. Woonkamer/eetkamer met een open keuken en een voor- en achtertuin. Een gang voert naar de slaapkamers, een grote slaapkamer gecombineerd met een badkamer. De twee andere kamers zijn klein, maar bruikbaar en delen een aparte badkamer. Een berging met een volautomatische wasmachine* en eens in de week hebben we een dienstmeid en een tuinman, ze komen op verschillende dagen. *Het viel me op dat ze de wasmachine nooit gebruikte, toen ik dat opmerkte, zei ze “my washing machine has got brown arms”. Ze bedoelde haar hulp. Zou je willen aangeven of er op het gebied van eten dingen zijn die je niet lust, zoiets hebben we allemaal wel! Wij houden bijvoorbeeld van uien, knoflook, curry, barb.A.ques enz. Mac is een gemakkelijke eter, hij houdt van eten en vooral veel gebakken aardappels. Nettie wat zou het leuk zijn als ook de kinderen zouden kunnen komen, maar ik realiseer mij dat het beter is zoals we nu hebben afgesproken. Voordat ik het vergeet, jullie kunnen gebruik maken van onze auto, het is een Toyota Corolla 1.3 van twee jaar oud. De dichts bijzijnde plaats waar je had kunnen logeren zou bij de Midmar Dam geweest zijn, ongeveer tien minuten van hier. Het is hoogseizoen nu, het zou vreselijk duur geworden zijn en bovendien wat is er mis met Chez McKean? Op dit moment ben ik een vestje voor Michele aan het breien, een eindeloze zaak. Fiona & Michele zijn allebei groot van stuk en het breien duurt en duurt maar. Een geluk heb ik, ik kan breien en dromen tegelijk. Dat was het dan weer voor dit moment. Much love Terry.

Een brief van Terry gedateerd 4 juni 1993; Dear Wim, Bedankt voor je brief van 24 mei, inclusief de foto’s, heel mooi allemaal, vooral de foto waarop je zo uitbundig lacht, vind ik prachtig. Ooit hadden

- 39 -

mijn haren dezelfde kleur zoals die van jou, aardbeien blond, zeggen ze in Engeland. Van jouw brief van 23 mei ben ik niet geschrokken, maar voelde me buitengewoon verdrietig. De tranen vloeien voortdurend. Wat ik je wilt vertellen, is dat ik echt niet de schuld mag krijgen voor wat er toen is gebeurd, dat klinkt te ongelooflijk om waar te zijn! Op dit moment wil er niets meer over zeggen, de details zullen moeten wachten totdat we elkaar ontmoeten. Ik heb tenvolle begrip voor de gevoelens die onze geschiedenis bij Nettie en de twee jongens oproept. Het raakt onze aller diepste gevoelens, een ervaring alleen tussen jou en mij, die zij niet met ons kunnen delen. Alles wat ik er van kan zeggen is, dat we allemaal deelgenoot zijn geworden van wat er gebeurd is en dan wel in het bijzonder voor mij, gezien mijn leeftijd. Wat ik er bovendien van kan zeggen, is dat god het mogelijk heeft gemaakt. Dat ik geen moeder heb kunnen zijn is heel erg, maar eindelijk hebben we de kans gekregen om elkaar te ontmoeten en uitdrukking te kunnen geven aan onze lang verborgen gevoelens, zeer sterke bovendien. Het raakt de kern van ons bestaan. Zo heb ik het nog nooit eerder ervaren en heel anders dan andere emoties die ik heb meegemaakt. Het is verrassend om te zien en het lijkt erop dat we dezelfde manier hebben om ons uit te drukken. Dat we allebei Boogschutters zijn zal er wat mee te maken hebben! Ik moest denken aan de tekst van een liedje zoiets als “teenagers in love”. Nettie & boys, gun ons deze tijd, jullie vader heeft het heel lang zonder moederliefde moeten doen en nu kunnen we eindelijk ons hart uitstorten en onze gevoelens de vrije look laten. Mac is heel begripvol, dit geluk is zo ongewoon; zo totaal anders. Door de gebeurtenis zijn wij geen van allen minder van onze familie gaan houden, het heeft een nieuwe dimensie van de liefde toegevoegd en nu het eenmaal gebeurd is, nog van ons kan afpakken. Van Nettie en de jongens kan ik niet verwachten dat zij van mij gaan houden, waarom zouden zij? Nu dan een paar dingen, dat voor jullie allebei van belang is. Zuid Afrika maakt op dit moment een erg onrustige periode door, waarbij er ook doden vallen. In onze regio is het nog tamelijk rustig. Dat is anders in de Transvaal en dan in het bijzonder in Johannesburg. Wij zijn geen lid van een politieke partij, bovendien hebben we geen stemrecht. Ze zoeken het maar uit en bovendien hebben we dit al vaker aan de hand gehad. Mau Mau in Kenia, de “bloedige” oorlog in Rhodesia. Malawi was toen wij daar woonden al onafhankelijk. We zijn naar Canada gegaan om het

- 40 -

allemaal te ontvluchten, maar toen Mac met pensioen ging hadden we weer een sterke behoefte om terug naar Afrika te gaan. We hebben er geen spijt van. Het is niet altijd rozengeur en maneschijn, hier win je wat, daar geef je wat toe. We hebben Frankie een fax gestuurd en gevraagd of ze niet een dag of wat later zou kunnen vertrekken, zodat jullie, al was het maar een dag, met elkaar zouden kunnen optrekken. En nu maar hoppen dat het lukt. Als jullie in Durban aankomen denk ik dat het voor ons allemaal beter is, dat we onze eerste ontmoeting in gezamenlijkheid doorbrengen. Rustig bij elkaar zitten en kennis maken. Op een later tijdstip kunnen we dan onder vier ogen onze gevoelens de vrije loop laten. Wat denk je ervan? De trip naar Zimbabwe zou heel leuk kunnen zijn. Misschien kunnen we de onkosten van het rijden en andere zaken delen, het is een mooie gelegenheid om wat van het land te zien. Fiona kan jullie geen onderdak bieden, maar totdat jullie naar Victoria Falls etc. gaan, moet je dan in een hotel verblijven. Steve kan dat organiseren. Bovendien kan Steve ervoor zorgen dat jullie een heel goede koers krijgen, hij kan buitenlandse deviezen goed gebruiken. Met betrekking tot ons geloof in de katholieke kerk, onze dochters zijn ook gedoopt hebben de eerste communie gedaan en zijn gevormd. Ik heb dat mijn vader moeten beloven. Ik ben ook katholiek getrouwd, op een zaterdagmiddag(1968), alleen wij tweeën en in het bijzijn van twee getuigen. Ik ben de belofte aan mijn vader nagekomen. We zijn beslist geen regelmatige kerkgangers. Toch heb ik een verzoek, zouden we met zijn allen naar de mis kunnen gaan, als een soort dankbaarheids ceremonie. Dat zou heel veel voor mij betekenen. Volgende dag; Mac deed de suggestie dat het misschien verstandig is om een internationaal rijbewijs aan te vragen, volgens hem is dat gemakkelijk verkrijgbaar. Het klinkt ongelofelijk, maar ik kan niet autorijden. In Kenia heb ik even geprobeerd, maar ik was er te zenuwachtig voor en ik vond het voor iedereen verstandiger om ermee te stoppen en me te laten rijden. Ik geef toe, soms is het wel lastig en dan heb ik spijt dat ik niet heb doorgezet. Die zogenaamde “Hostels” waar je het over had, komen het meest voor in de omgeving van Jo’burg, waar ook de mijnen zijn. Meestal worden die bevolkt door buitenlandse arbeiders, zoals uit Rhodesia, Zambia en Malawi etc.

- 41 -

De reis naar Zimbabwe duurt ongeveer twee dagen. Gewoonlijk vertrekken we ’s-morgens om 5 uur en proberen zo dicht mogelijk bij de grens met Zimbabwe te komen en overnachten ergens. De volgende dag opnieuw vroeg op en na een rustige rit zijn we dan gewoonlijk om 4 of 5 uur in Harare. Her is verreweg de goedkoopste manier van reizen, zeker als we met zijn vieren zijn. Wanneer je de trip zou willen doen, zoals ik die eerst aan jou heb voorgesteld, neemt dat 8 dagen in beslag. Je hele verblijf komt neer op 17 dagen exclusief de dag van vertrek op 11 augustus. We moeten dan tussen 8 en 9 verstreken om op tijd op het vliegveld te zijn. Gisteren morgen was de temperatuur nog 0°c, jonge, jonge, het vroor. Ons huis is in de winter tamelijk koud en je raad het al, heet in de zomer. Ik moet dringend aan de gang om de lunch te maken, Micky & Ralph komen en daarna gaan we naar de markt. Ik hoop daar wat 2de hands boeken te kunnen kopen. Onze bibliotheek is sinds we Totonto hebben verlaten nogal beperkt. Daar las ik de nieuwste boeken. Op dit moment volgen we op TV de French Open en binnenkort ook Winbledon. We zijn werkelijk aan de buis gekluisterd. Ik heb nooit aan sport gedaan als gevolg van de oorlog en vanwege het gebrek aan financiën. Mac echter heeft rugby, cricket, tennis & golf gespeeld, maar na het schot in zijn knie tijdens de Mau Mau opstand in Kenia was het gedaan. Aanvankelijk waren ze van plan zijn been te amputeren, maar daar heeft hij zich sterk tegen verzet. De laatste jaren heeft hij er veel pijn aan en trekt hij een beetje met zijn been, mijn arme schat. Hij verbouwt met veel succes groente, zelfs tuinbonen. Hoe heet het kruid wat mijn moeder er normaal bij deed, in het Hollands is het bonenkruid. Wim, ik heb een verzoek. Michele en Fiona houden allebei heel erg van dropjes, de dubbel zoute. Van uit Holland namen we kilo’s mee en ook lieten we ze opsturen door B.J. van Eijsden uit de Heuvelstraat in Tilburg. Je zou ze geen groter plezier kunnen doen. Fiona zei ooit,” het ultieme is om te relaxen met een boek en dorpjes. Michele is er trouwens even gek op. Ik heb net nog een paar hele goede vrienden in Jo’burg gebeld, we kennen hun vanuit onze Kenia periode, Zij waren erg ingenomen met mijn goede nieuws. Het was een kort gesprek en zij zal mij vanuit kantoor terugbellen. Eigenlijk is het jammer, we hebben zoveel goede vrienden, maar ze wonen verspreid over de hele wereld, Engeland,

- 42 -

Australië, Canada etc. Dat zal de straf wel zijn van het vele verhuizen, maar het was de moeite waard.

8 juni; Jouw luchtpost brief aan Mac, van 30 mei, is gisteren gearriveerd, waarvoor hartelijk dank. Mac zoekt op dit moment de mogelijkheden uit over “The Blue Train”, over Victoria Falls, Whange National park en Kariba etc. Ook heb ik met de secretaris van onze plaatselijke golfclub in Howick gebeld. De greenfee voor 18 holes kost je R.24,50. Ze hebben geen golfclubs te huur, maar hij bood onmiddellijk aan dat je zonder kosten zijn clubs kunt gebruiken. De golfbaan ligt ongeveer 10 auto minuten van ons vandaan.

Ik kijk alweer uit naar je volgende brief. Nog even iets anders, Frankie kan haar datums niet veranderen en vertrekt uit Toronto op 30 juni, komt op 1 juli aan in Harare en komt op 9 juli tot 18 juli bij ons. Jammer maar het is niet anders. Veel liefs van ons allemaal. Een knuffel en een kus van je moeder.

De brieven blijven komen, op 9 juni schrijft Terry het volgende: Dear Son, De wonderen zijn de wereld nog niet uit, jouw brief van 3 juni is vanmorgen aangekomen. Ik ben de laatste tijd aan het bidden geslagen, om een aantal redenen en ook vanwege jou. Ik moet er wel gebedsboek bij hebben, ik niet zomaar “uit het vuistje “ bidden en dat gaat ook gauw vervelen. Net toen ik ermee klaar was, raad eens wat er gebeurde? De brief waarop ik wachtte viel op de mat. Over het algemeen begin ik dan meteen terug te schrijven, het maakt dat ik me dichter bij je voel, want door te schrijven leren wij elkaar beter kennen en maakt het onze ontmoeting gemakkelijker. Bedankt Nettie dat je zoveel begrip toont, Wim heeft een heel hoge pet van je op. Het lijkt er op dat ieder van ons, onze families het belangrijkste vinden en zo hoort het ook. Maak je maar niet ongerust Wim, mijn dochters zijn opgewonden en nieuwsgierig je te ontmoeten, van afwijzing is totaal geen sprake.

- 43 -

Mijn familie (van der Putten) is zijn gewicht in goud waard. Corry & Sjef waren voor ons een thuis als we uit Africa op bezoek waren. Moeder is al in 1952 gestorven en vader was daarna erg eenzaam. Hij stierf in de leeftijd van 79 (1959) m’n arme vader, hij had een gebroken hart. Ook zij hadden een gelukkig huwelijk, jammer genoeg heb ik er niet zoveel van meegekregen omdat ik niet meer thuis woonde. Alle sterfgevallen in mijn familie heb ik niet meegemaakt. Als het bericht van overlijden dan doorkomt, ben je daar verdrietig over, maar de situatie is dan zo onwerkelijk, dat het normale leven snel weer zijn gang neemt. Ik vind de dood een beangstigende zaak. Het meest natuurlijke is om samen te kunnen rouwen en om er voor elkaar te kunnen zijn. Dat geldt ook voor huwelijken en geboortes, ziekten en andere gelukkige of verdrietige gebeurtenissen. Maar hoe dan ook, als we op bezoek waren had ik het gevoel dat we nooit waren weggeweest. Er doet een grapje de ronde in de familie: als mijn neefjes en nichtjes aan hun moeder vroegen, Mam weet je waar dit of dat ligt, meestal kleren, boeken of wat dan ook, dan antwoordde Corry meestal,” vraag dat maar aan tante Terry, die zal het wel weten”. Ik schijn nogal oog voor detail te hebben.* Ik houd van heel mijn familie en het is mijn grootste wens om mijn zusters Mies en Corry nog eens te kunnen opzoeken. Het zijn inmiddels twee oude dames, die nog in leven zijn. * In ieder geval is die eigenschap iets wat ik van haar heb. Ook mij ontgaat niet veel. Wim, mijn liefste, ik ben in tranen door je brief, Ik heb nooit afstand van je willen doen, maar het is zoals je zegt, ik had als minderjarige geen enkele zeggenschap, er werd voor mij beslist. Ik heb het al eerder genoemd, de adoptie was wettelijk geregeld en er was geen weg terug. Om die reden heb ik Nederland verlaten om ergens anders een nieuw leven op te bouwen, niet vanwege jou natuurlijk, je bent nooit uit mijn gedachten geweest! Ontkent te worden door jou of door je familie heeft altijd door mijn gedachten gespeeld*. Jij bent het geweest Wim die de draad weer heeft opgepakt. Het is niet juist steeds maar weer terug te willen grijpen naar het verleden, maar jouw brief brachten weer diep en lang verborgen gevoelens bij mij boven. Ik werd overvallen door een opperste staat van geluk en heb je toen onmiddellijk gebeld. Heb je ooit geacht dat ik je zou laten vallen? Misschien had alles wat er nu gebeurd is, eerder kunnen gebeuren, maar het leven heeft zijn bedoelingen, dus laten we dankbaar zijn voor

- 44 -

wat er nu aan het licht is gekomen en het leven nemen zoals het zich nu aan ons openbaart en de mooie dingen die nog komen gaan. I shall have the “prayer” photo copied for you. In a quiet moment you might say thanks the same way. No harm! Kathie Rothschild, ons eerste kleinkind, werd er helemaal stil van toen haar werd verteld van jouw bestaan. We hebben een goede verstandhouding. Ze maakte zich ongerust, eerst de geboorte van Talia en nu met jou erbij, dat ik daarom minder van haar zou gaan houden. Ik heb haar uitgelegd dat liefde iets wonderbaarlijks is en dat iemand in staat is om voor meer mensen liefdevolle gevoelens te koesteren. Wim er zijn heel veel dingen onbeantwoord gebleven. Het zal moeten wachten totdat we elkaar ontmoeten. Op dit moment alle liefs voor mijn zoon. Een knuffel en een kus. Je moeder.

*Ho, ho, ze gaat het nu toch niet omdraaien, wie ontkent wie?

De volgende brief is gedateerd 10 juni 1993: Mijn liefste William, Mac bedankt je voor de brief van 30 mei, hij zal er spoedig op antwoorden! We hebben een bezoek gebracht aan het enige reisbureau dat Howick rijk is en de medewerkster daar heeft een routebeschrijving gemaakt van de bezienswaardigheden en er ook bedragen bijgezet om je een idee te geven van de kosten. Het is een zeer interessante trip, waarbij alles inclusief is. In acht genomen dat je maar weinig tijd hebt kun je toch een heleboel zien. Wij hebben dezelfde trip een aantal jaren geleden gemaakt. De genoemde prijzen zijn vermeld in Rands, de Zuid Afrikaanse munteenheid. Ik zal ook nog even schrijven naar Fiona & Steve om uit vinden hoeveel het gaat kosten in Zimbabwe dollars. Het zier ernaar uit dat je vrij spoedig zult moeten beslissen of je deze trip gaat doen, want het is schoolvakantie. Als je besluit om het te doen, kun je dan aangeven welke dagen er gereserveerd moeten worden, Steve weet dan ongeveer wat hij moet boeken. Dit wordt maar een kort briefje want ik wil dit vandaag nog posten.

- 45 -

Pas ondertussen goed op jezelf. Veel liefs en een knuffel van jouw Moeder.

De volgende is gedateerd 19 juni 1993: Mijn liefste zoon, my dear son, Jouw laatste brief kwam binnen op 9 juni, slechts 10 dagen geleden, het leken wel 10 weken! Je zult inmiddels al wel een postzak vol brieven en brochures ontvangen hebben. Overdrijf ik met de brieven? Afgelopen zaterdag(vandaag een week geleden) heb ik met Corry gebeld, niet wetende dat jij en Nettie al bij haar op bezoek zijn geweest. Ze was heel enthousiast over de ontmoeting en dat doet mij veel plezier. Op sommige momenten in het gesprek kon ik niet goed volgen wat ze bedoelde te zeggen er zat een echo in de verbinding, wat wel meer gebeurd bij overzeese gesprekken. We wachten met spanning op de het bezoek van Frankie en de kinderen over iets minder dan 3 weken. Het zijn zeer spannende tijden voor ons. En of het nog niet genoeg is, Michele’s handtas is gestolen. Er zat een hoop in, zoals geld maar ook de negatieven van haar huwelijksfeest. 20 juni; Het bijgesloten krantenartikel verscheen vandaag in de krant. Wij slikken altijd anti malaria pillen als we naar Zimbabwe gaan. Mac heeft in Kenia een zware malaria aanval gehad. Ik wil je niet ongerust maken maar iemand die voor de eerste keer naar Afrika komt doet er verstandig zijn dokter of apotheker te raadplegen. Je kunt er maar beter op voorbereid zijn! Sinds ik verleden zaterdag met Corry heb gesproken, spoken er een hoop zaken door mijn hoofd. Het lijkt erop dat zij veel meer over jou weet, dan ik ooit gedaan heb. Je hebt gelijk als je zegt,” haar kennis van zaken had ook de mijne kunnen zijn”. Het heeft geen zin daarover nu te gaan schrijven, maar het heeft veel van het verleden in mij los gemaakt, heel deprimerend op sommige momenten*. Ik laat mijn tranen vaak de vrije loop, dat is beter dan het op te kroppen. Het is vandaag Vaderdag. We gaan dadelijk naar Ralph en Michele en hebben een Barb.a.que. Zijn ouders zijn er ook bij. De Cawoods vormen ook een hechte familie.

- 46 -

Ik zet er een punt achter, we moeten gaan. Ook een prettige dag en morgen is het je trouwdag. Alle goeds van ons beiden voor jou en Nettie, Veel liefs, moeder.

* Precies zoals ik tante Corry heb leren kennen. Ik vermoed dat zij er geen twijfel over laat bestaan hoe zij over dit of dat denkt. Ik vermoed dat ze Terry echt de waarheid heeft verteld, van luister eens, nu geen smoesjes, ook jij hebt het altijd geweten waar je Wim had kunnen vinden. Maar uit deze paar zinnen van Terry beluister ik ook wroeging en spijt, dat het allemaal zo gegaan is en dat doet me wel goed.

En dan plotseling een brief van Mac, gedateerd 14th June 1993. Beste Wim & Nettie, Heel veel dank voor jouw brief, zeer gewaardeerd. Zoals je zegt, ik heb geen moment geaarzeld om jou als zoon van mijn vrouw te accepteren en Michele & Fiona zijn ook blij met de situatie. Jammer genoeg scheelt het maar één week en je had Françoise en de twee kinderen ook kunnen ontmoeten. Ook zij was verheugd over het goede nieuws. Ze was niet in staat haar schema aan te passen, alles was geboekt en betaald. Voor wat betreft jouw bezoek aan ons, heb ik hier een voorlopig vakantie schema. Je komt op 25 juli, om 10 ‘s-morgens in Durban aan. We blijven dan een uurtje op het vliegveld(Louis Botha) om dan naar huis te rijden waar we dan omstreeks 13.00 u aankomen. We hebben dan 3 dagen van maandag t/m woensdag om lokale bezienswaardigheden te bezoeken. Op donderdag 29 juli vertrekken we dan vroeg in de morgen naar Zimbabwe. Je hebt een wegenkaart van Zuid Afrika en het is duidelijk dat je heel geïnteresseerd bent en daarom geef ik je hierbij de route die we gaan rijden: Howick, Mooi River, Estcourt, Colenso, Ladysmith, Newcastle, Volksrust, Ermelo, Lydenburg, Tzaneen, Baudalierskop, Louis Trichardt, waar we de nacht zullen doorbrengen een afstand van ca 950 km. De volgende morgen vroeg rijden we naar de grensplaats Beitbridge ca, ongeveer 100 km en steken de Limpopo rivier over. Aan de Zuid Afrikaanse kant gaat het meestal heel erg snel maar aan de Zimbabwaanse kant kunnen er vertragingen optreden. Eenmaal over de grens gaan we richting Fort Victoria, wat nu Maswingo wordt genoemd en daarna Salisbury het huidige Harare. Alles bij elkaar

- 47 -

is dit een slordige 600 km, om dan in de vroege middag van vrijdag 30 juli aan te komen. Jullie trip naar Kariba, Hwange & Victoria Falls is inmiddels geregeld. Jouw moeder heeft informatie over de tour verstuurd. Het komt erop neer dat het R.1600,00 kost per persoon. Het staat buiten kijf, als je zuidelijk Afrika bezoekt moet je de Victoria Falls gezien hebben, een van de 7 natuur wonderen van de wereld. We hebben Fiona gevraagd om vast een idee te geven van de koers van de Zimbabwe $. Ter informatie 1R = Zimbabwe $ 2.00. Deze koers kan van dag tot dag verschillen, niet veel natuurlijk, hoewel met het huidige politieke klimaat kan er van alles gebeuren. Na jullie 4 daagse trip verlaten we Harare op vrijdag 6 augustus om in Howick op 7 augustus ‘savonds laat aan te komen. Dit houdt in dat we dan een reis achter de rug hebben van ongeveer 3300 km. Ik heb begroot dat de benzinekosten tot de grens met Zimbabwe ca. R.200,00 bedragen en vandaar uit naar Harare ca. Zimbabwe $ 180, 00. Vliegen is veel duurder. Daar komen voor jou nog een aantal overnachtingen in Harare bij. Heb je misschien een faxnummer? Op die manier kunnen we goedkoper communiceren dan per telefoon. Hoe zit het met kleding, juni, juli en augustus, hoewel in augustus de lente voor de deur staat, dus breng ook warme kleding mee. De nachten zijn koud en ’s-morgens kan het zelfs vriezen. Om 10 uur wordt het dan wat warmer en de zon schijnt niet elke dag. Soms sneeuwt het zich hier. Gedeeltes van de Kaap, de Oranje Vrij Staat en de Drakensbergen krijgen zelfs veel sneeuw. We hebben ook aan het golfen gedacht. Howick heeft een golfbaan, je kunt er voor R.24,50 spelen en we hebben een persoon gevonden die jullie de clubs wil lenen. De Blue Train past niet in jullie schema. Een mooiere trein heb je nog nooit gezien en het is heel kostbaar. Je moet de kaartjes buiten Zuid Afrika kopen en met buitenlandse valuta betalen. Het bedrag dat je er hier lokaal voor moet betalen, gaat het budget van de gemiddelde burger hier ver te boven. Ook de wildparken, de meesten moeten betaald worden in US dollars, gaat het budget van de lokale mensen te boven. Er is zoveel te zien in Zuidelijk Afrika, je kunt dat onmogelijk in 3 weken doen. De trip die je gaat doen geeft echter wel een goede indruk van het fascinerende landschap, met veel variatie, Victoria Falls is een “must”. Wij hebben Niagara Falls in Canada gezien en die kan de vergelijking niet doorstaan, hoewel we moeten toegeven dat de Niagara Falls er in de winter met al die sneeuw/ijs er ook indrukwekend uitzien. Nettie en jij kunnen de tijd indelen zoals jullie willen, onze auto gebruiken wanneer je wilt. Uit de brieven die jouw moeder aan mij heeft laten zien dat jullie een hechte familie zijn en veel van elkaar houden én van jullie zonen houden, die er trouwens heel goed uitzien. Hopelijk gaan we hun ook

- 48 -

nog ontmoeten in de toekomst. Jouw moeder en ik hebben een druk leven gehad, hebben intensief gereisd en na 40 jaar houden we nog steeds heel veel van elkaar en hebben drie lieve dochters en drie kleinkinderen.

We kijken er echt naar uit om jullie beiden te ontmoeten en ik weel zeker dat we goed met elkaar kunnen opschieten en dat je een gedenkwaardige vakantie zult beleven. Ik eindig met een Schotse groet. Mac. Ps. Jij hebt me gevraagd welk type Whisky mijn voorkeur heeft. Ik ben een fan van Glenfiddich of elke andere single malt Whisky.

Opnieuw een brief van Mac en daaraan vast ook een brief van Terry gedateerd 23 juni 1993 Mijn beste Nettie, Vanwege jouw brief aan Terry heb ik de behoefte om mij tot jou persoonlijk te richten en te proberen je een helder beeld te geven. Jullie bezoek aan Corry heeft ertoe geleid dat Terry nu in een onvoordelige positie is gemanoeuvreerd. Corry’s geheugen over wat er 45 tot 50 jaar geleden is gebeurd zijn niet helemaal nauwkeurig. Ik respecteer Corry en houd veel van haar, maar ik moet nu de feiten duidelijk maken zoals ik ze ken. We hebben ons hele leven in het buitenland door gebracht en hebben voor een aantal gelegenheden Holland bezocht, vaak ook Engeland en eenmaal de USA. Als we in Holland waren logeerden we altijd bij Sjef en Corry en werden altijd zeer gastvrij ontvangen. We hebben altijd van onze spaarzame bezoekjes aan Holland genoten. Tijdens ons verblijf werd ook de relatie Terry & Wim besproken en er was overeenstemming over het feit dat er geen contact zou worden opgenomen omdat dit een onaangename reactie teweeg zou kunnen brengen bij de familie van Wim. Op geen enkel moment heeft Terry geweten waar jij en wat de omstandigheden waren. Ze was er niet van op de hoogte dat Corry de doop ceremonie heeft bijgewoond en mogelijkerwijs ook het huwelijksfeest.

- 49 -

Ik twijfel eraan of zelfs Sjef dit heeft geweten, hoewel hij vanaf het begin betrokken is geweest. Op een gegeven moment, tijdens een autorit, passeren Corry en Terry waar Wim zou wonen of gewoond zou hebben, maar zij kwamen overeen het familie leven niet te verstoren. Zelden of nooit hoorden wij wat van Corry en als er al iets geschreven werd was dat van de hand van Sjef, waarbij Wim nooit genoemd werd. Terry heeft mij vanaf het begin van onze relatie over de situatie geïnformeerd en ik had het gevoel, dat we geen slapende honden moesten wakker maken. Het betreft een adoptie van nu al 50 jaar geleden, die volstrekt vertrouwelijk was, waarbij het onwenselijk was om de relatie opnieuw tot leven te brengen, omdat dit problemen zou kunnen veroorzaken voor beide families. Nu het contact met jullie beiden er is, zijn we de koning te rijk en kijken ontzettend uit naar jullie komst. Heb je mijn brief met het voorstel over de trip naar Zimbabwe ontvangen? Overigens ben ik van mening dat het oordelen of veroordelen moet wachten nadat je ons hebt bezocht.

Met vriendelijke groeten Mac.

* Oh jee, onenigheid. Verschil van mening tussen de dames over wat wel waar is en wat niet. Maar iets klopt er niet. Mac zegt dat er geen contact was toegestaan, immers dat was vastgelegd, maar dat strookt absoluut niet met het bezoek dat Corry en Terry destijds in Oss hebben afgelegd. Het langs een huis rijden waar ik woonde of gewoond zou hebben, klinkt ook vreemd, want dat zouden Corry en Terry geweten moeten hebben want ze waren immers al ooit in Oss geweest?

Vervolgens Terry: Lieve Wim & Nettie, Dank je voor de brieven met foto’s van 14 & 15 juni. Ik ben in het diepst van mijn ziel getroffen over wat Corry heeft gezegd,

- 50 -

“ dat ik niets over jou wilde weten, noch de omstandigheden waarin jij je bevond”. Je wilt mijn oprechte antwoord? Absoluut niet waar! Tot nog toe heb ik geprobeerd om details tot een minimum te beperken, omdat ik voel dat schrijven en telefoneren over deze delicate kwestie fout zou zijn. Deze zaken dienen onder 4 ogen besproken te worden. En geloof me, ik heb niets te verbergen, de feiten zijn zoals ze zijn, maar kunnen ook verdraaid of verkeerd geïnterpreteerd worden. Dus wat mij betreft moet dit wachten tot na jouw aankomst. Ik wil geen slechte relatie tussen hen en ons en omdat Mac evenzeer in deze zaak betrokken is, ziet hij dat het me verschrikkelijke pijn doet. Mac is voor mij altijd mijn vriend en geliefde geweest en bovendien de vader van onze twee prachtige dochters. Het werkt dus aan twee kanten, ook hij is de onschuldige partij. Hij is werkelijk een voorbeeldige echtgenoot en hij stelde onmiddellijk, zonder enige aarzeling, voor om jullie in ons huis te ontvangen. Wij verheugen ons daar erg op én op de dingen die we samen gaan doen. Hopelijk horen wij snel van jullie over jullie voorgenomen trip in Zimbabwe langs die fantastische bezienswaardigheden daar. Voor ons betekent het dat we óók Zimbabwe kunnen bezoeken en bij Fiona kunnen zijn. Mensen zoals wij hebben ook af en toe een uitje nodig. Het reizen in Zuid Afrika is echter op dit moment niet altijd even veilig. Maar dat weerhoudt ons er niet van om leuke dagtrips in onze omgeving te maken. Maar als je wilt kun je ook je eigen plan trekken en de dingen te doen die je zelf leuk vindt. Ik moet nu eindigen, het is tijd om het dinner klaar te maken. Heel veel liefs voor jullie allemaal en een knuffel & kus voor jouw Wim. Moeder. Misschien kun je aan sommige stukken die ik zo juist heb geschreven geen touw vastknopen, gebruik je fantasie. Het allerbeste.

Mijn brief gedateerd 29 juni 1993:

Ik tel de dagen af. Nog 26 dagen, we komen elke dag dichter naar het moment van onze ontmoeting. We hebben de reissom aan Luxavia betaald en ik verwacht dat we de tickets vandaag of morgen in de bus krijgen. Ik ontving uw krantenbericht over Malaria, we zullen tijdig

- 51 -

beginnen met het slikken van de malariapillen, zodat we daar niets van te vrezen hebben. Wat we wel vrezen, niet bang voor zijn hoor, zijn de onlusten die in Jo’burg en andere plaatsen in S.A. op dit moment plaatsvinden. We verafschuwen absoluut de rechts-radicalen van de Afrikaner Weerstand’s beweging onder aanvoering van deze mijnheer Eugene Terre’Blanche en zijn het van harte eens met de maatregelen die president de Klerk in het vooruitzicht heeft gesteld. Vrijdag 2 juli komt tante Corry bij ons op visite in Oss en blijft ook eten. Ze kan dan ook met de kinderen kennis maken. Jullie hebben altijd een goed contact met elkaar gehad en ik hoop, dat een en ander zo blijft. Mijn intrede in jullie leven mag daarin geen verandering brengen. Waar ik mee gebaat ben is een eerlijke benadering van de situatie. Ik bedoel daarmee te zeggen dat ik liever niet het onderwerp wil zijn van een “nietes-welles” verhaal. Wanneer tante Corry zegt dat ze er altijd bij u op heeft aangedrongen om mij te zoeken, voor het laatst nog bij uw bezoek aan Corry en Sjef, zou daarop uw antwoord geweest zijn:”Ik wil er niets van weten”, of woorden van gelijke strekking. Jullie hebben onlangs uitgebreid met elkaar getelefoneerd en tijdens dat gesprek zou u gezegd hebben dat juist de familie in Tilburg u hebt afgehouden van een dergelijke actie. Dear Terry, op deze wijze wil ik geen onderwerp van gesprek zijn. Ik wil niet hoeven kiezen tussen het ene of het andere antwoord. Waarmee ik wel gebaat ben is een eerlijke benadering van de situatie, of dat nu positief of negatief mocht zijn. Wanneer iemand buiten haar schuld om, op zeer jeugdige leeftijd geconfronteerd wordt met een kwestie zoals u overkomen is, dan treft u geen enkele blaam en was adoptie, in de optiek van uw ouders, het enige alternatief. Zelfs adoptie door Corry en Sjef, zij wilde de zorg voor mij overnemen, werd door uw ouders afgewezen. U gaat naar het buitenland en probeert daar een nieuw leven op te bouwen. Het verleden hebt u weggestopt en wilt daarmee ook niet meer geconfronteerd worden. Zo zou ik me kunnen voorstellen dat in uw situatie de geschiedenis verlopen is. Misschien had u verwacht dat van de andere kant contact zou worden opgenomen, omdat er een afspraak zou zijn gemaakt dat ik op 18 of 21 jarige leeftijd bekend zou worden gemaakt met de feiten en dat ik dan zelf zou kunnen beslissen of er van mijn kant behoefte zou bestaan contact met u op te nemen. Die afspraak naar mij toe, als die er al ooit geweest is, is nooit door mijn adoptief ouders nageleefd. In die tijd was ik nog in hoge mate afhankelijk van mijn ouders, dus de gedachte dat ik op zoek zou moeten gaan naar mijn

- 52 -

natuurlijke moeder leefde nog niet zo sterk. Het was in mijn ogen immers goed zo. Daar komt nog bij dat mijn vader overleed toen ik 18 jaar was. Ik denk niet dat mijn moeder het risico wilde lopen mij kwijt te raken. Ik was in die dagen, maanden en jaren na het overlijden van mijn vader toch haar steun en toeverlaat. Pas toen ik op eigen benen stond, kwam de gedacht aan mijn natuurlijke moeder, sterk naar boven. Zoals bij het huwelijk, bij de geboorte van de kinderen enz. Er waren dus periodes in mijn leven dat ik sterke behoefte voelde u te vinden, afgewisseld met periodes, dat een en ander weer wat minder sterk aanwezig was. De drang u te vinden was gelukkig sterker. De moraal van het verhaal zou ik als volgt willen omschrijven; straks bij onze ontmoeting moet de eerlijkheid en de waarheid de overhand hebben. Ik heb een ruim hart en geloof altijd in het goede van de mens, ben vergevingsgezind en zeg het nog maar eens, zeer blij u gevonden te hebben. Eindelijk kan ik nu ook eens zeggen, ik lijk op die en die, zoals dat ook van toepassing is op de kinderen, vooral voor Barend. Willem-Jan is meer de kant van Nettie, hij heeft trekken van zijn grootvader. We hadden onlangs een begrafenis van de vader van een goede vriend. Daarin was een evangelie lezing over de liefde. Een passage uit deze lezing geef ik u hieronder weer; “ de liefde is lankmoedig, de liefde is goedertieren, zij is niet afgunstig, de liefde praalt niet, zij is niet opgeblazen, zij kwetst niemand’s gevoel, zij zoekt zichzelf niet, zij wordt niet verbitterd, zij rekent het kwade niet toe, zij is niet blijde over ongerechtigheid, maar zij is blijde met de waarheid, alles bedekt zij, alles geloofd zij, alles hoopt zij, alles verdraagt zij. De liefde vergaat nimmermeer”. Deze tekst zegt naar mijn gevoel precies zoals wij ons ten opzichte van elkaar gaan gedragen. Mother, Terry, ik denk dat ik er de voorkeur aan geef om u Terry te noemen als ik mag. Terry, we zijn vreselijk blij je binnenkort te kunnen ontmoeten. Groeten aan Mac en de dochters met aanhang. Voor nu het allerbeste en een dikke zoen van Wim. Ook gedateerd de 29 ste juni is deze brief van Terry: Liefste Wim,

- 53 -

Dank je voor de brief van 21 juni onnieuw met foto’s en je reisschema. Het is leuk om te zijn hoe jullie huis eruit ziet, heel apart en intrigerend. Ik begin trouwens ook aan je gezicht gewend te raken en nu begin ik het allemaal wel heel erg spannend te vinden. Mac en ik hebben bedacht dat het beter voor jullie zou zijn om een avond thuis te blijven en de spullen uit te zoeken die je me wilt nemen en de rest hier op te bergen. Na zo’n lange vlucht heb je misschien last van een jetlag. In dat geval vertrekken we hier op de 27 juli ‘s-morgens om 5 uur en rijden tot aan de grens en overnachten in een hotel. We passeren de volgende dag de grens om ca 08.00 uur richting Harare and I thought it would be better for you both to have a night at home, sort out your stuff you want to take and ditch the rest here. After a long flight you may have jetlag. In that case we’ll leave from 27th july here at 5 Am., drive all day to get to the border, stay in a hotel overnight. Get through the border at 8 a.m. and off we go again to Harare. We hebben Steve al een fax gestuurd en hij gaat nu de boekingen doen voor de trip. Ook het hotel in Harare zal hij boeken. Het is altijd mogelijk dat de gewenste data niet beschikbaar zijn, maar dan zien we dan wel. Zo, jullie Barend is dus in de USA. Wat een leuke ervaring zal dat voor hem zijn, de geluksvogel! Jouw suggestie om te gaan lunchen en nog wel met champagne klinkt ons goed in de oren! Pietermaritzburg is de uitgelezen plaats daarvoor, bovendien Durban kennen we niet zo goed. We kunnen wat over koetjes en kalfjes praten en de zware materie even laten rusten voor een later tijdstip en thuis te bespreken. Is dat akkoord wat jou betreft? Wie schrijft trouwens het boek? De film kom later aan de orde, Ik hah, hah! De tuinbonen zijn al in hun eerste stadium. Terug naar het Engels. Ik doe dat trouwens met opzet. Mac kan onze taal niet lezen en schrijven, dan kun jij ervast aan wennen. Oh, ja tuinbonen, wat een lollige naam, ”wollen wantjes”. De kat van onze buren heet Fred, heeft slechte gewoontes, hij ligt graag op Mac’s groentebed juist nu het jonge gewas begint op te komen. Daarom is hij niet populair, maar hoe dan ook ik hou van die kat. De sinasappel boom hangt barstens vol. Ik maak daar marmelade van, potten vol. Het is lekker spul, maar noeste arbeid.

- 54 -

We zijn net teruggekomen uit Howick om aan Steve een fax te sturen en hem te vragen de data van de trip definitief vast te leggen, vertrek 28 juli en terug in Harare op de 31ste. Zolang we niks van Steve horen kunnen we niks doen. Ook zal ik wat hotels aanschrijven in de Drakensberg. Champagne Castle is schandalig duur en vanwege de school vakanties verwacht ik ook niet dat ik de gewenste boekingen kan doen. Toen wij zeiden dat je onze auto kunt gebruiken, was dat in feite bedoeld voor de dagtripjes. Als je langer weg wilt blijven is het een goed idee om een auto te huren. Ik zal kijken of ik de tarieven kan achterhalen. Although we said you could have the use of our car, it was actually meant for day trips, therefore it may be a good idea to rent a car for that time. I’ll find out about charges. Bij onze thuiskomst was er opnieuw een brief gericht aan Mac. Dank je opnieuw, het is leuk om zulke dierbare brieven te ontvangen. Van mijn zuster Mies hoorde ik dat Roger van der Putten bij hun op bezoek is geweest, jammer dat je hem nooit ontmoet hebt het is een heel aardige persoon. Hij is weer vertrokken naar Jo’burg. Onze arme Michele is haar baan weer kwijt. Niet omdat ze haar werk niet goed deed, maar het is een een-man’s zaak, en hij kon zich haar financieel niet meer veroorloven. Ze wist wel dat het tijdelijk was, alles bij elkaar heeft het 14 maanden geduurd. Ze heeft er wel wat geld aan over gehouden want na haar zware rug operatie zat ze er financieel slecht voor. Misschien dat zich binnenkort weer iets aandient. Wat betreft de wijnen uit Zuid Afrika, er is veel keus, niet goedkoop, althans voor onze portemonaie. De meeste mensen kopen 5 liter in een karton met een kraantje voor ongeveer R.20.00 en die smaakt heel goed als je er eenmaal aan gewend bent. Ik moet weer briefpapier gaan halen. Ik heb nog nooit zoveel en in een dergelijk korte tijd geschreven, maar mijn brieven zijn nu wat vloeiender. De eerste pogingen waren wat onhandig. We hebben ook nog eens rond gekeken op de golfbaan, een vriendelijk stelletje mensen. Er is een zogenaamde 19de hole, waar je ook wat snacks kunt krijgen. Het ziet er zeer landelijk uit, het gras ziet er kurkdroog uit met een kleur van “Khaki”. Op de 4de juli belde Fiona op om te zeggen dat de fax was gearriveerd. Het viel samen met de aankomst van Frankie en haar kinderen. Vandaag is het tennissen afgelopen en kunnen mijn ogen in plaats van een vierkante- weer een normale ronde vorm aannemen.

- 55 -

Ik ga ervan uit dat Corry en jullie een leuk diner hebben gehad op afgelopen vrijdag. Een paar dagen geleden heb ik drie hotels aangeschreven om een hotelkamer te boeken voor onze reis naar Zimbabwe en ook voor de terugweg, 2 twee- persoons kamers natuurlijk! Frankie komt in Durban aan op vrijdag 9 juli, heel spoedig dus en ik ben zo blij hen weer te zien. 8/7: Ik heb nog even gewacht met het versturen van deze brief in de hoop nog wat van Fiona te vernemen. Het is duidelijk dat ze het te druk heeft gehad met Frankie, Katie & Edward. Morgen is het voor ons de grote dag. Ik heb inmiddels een antwoord gehad van Champagne Castle met hun tarieven. Ik wacht nog even de antwoorden van de andere 3 af. Bij nader inzien stuur ik je toch maar alvast hun brochure, dan krijg je vast een idee. Gaat het allemaal goed met jullie? Wij hebben al heel mooi weer gehad, blauwe luchten, lekker warm tot zon’s ondergang. Ik kwam tot de conclusie dat de slaapkamers eigenlijk erg klein zijn. Er staan 2 eenpersoonsbedden in met in het midden een bergkast. Aan de andere kant veel zul je er niet inliggen. Ik heb al sinds 21 juni niets meer van je gehoord, maar misschien komt er vandaag of morgen wel wat. Heel veel liefs, ‘n knuffel & kus, Mam.

* Grappig dat zij toen al vond dat het verhaal een boek waard zou zijn. Ergens tussen het vinden van mijn moeder en het vertrek naar S.A. kom ik een brief van Nettie tegen, ongedateerd: Lieve Wim, Er is mij aangeraden om het probleem voor mezelf op te schrijven. Dat doe ik dan ook in de vorm van een brief aan jou. Laat ik beginnen met te zeggen dat ik van je houd. Als dat niet zo was, was er geen probleem. Dan waren alle zaken die zich nu afspelen alleen voor jou. Dan zou ik wel met je meeleven, maar niet meer dan dat. Het ligt echter anders. Jouw probleem is mijn probleem, alleen ik kijk door een andere bril. Dat heeft eerstens te maken met mijn karakter en ten

- 56 -

tweede met de belevingswereld van een liefhebbende echtgenote en moeder van 2 kinderen. Daar ligt al een wereld van verschil. Daarbij komt dat het vinden van jouw roots heeft geleid tot het vinden van jouw moeder. Een wereld waarvan jij niets wist, ging voor je open. De euforie was daar en wij delen die met jou. Dit is eerlijk waar. Dan ontstaat de correspondentie en de hele wereld draait daarom. Brief na brief, liefdes getuigenis na liefdes getuigenis. Begrijpelijk maar moeilijk verteerbaar voor een werkelijk liefhebbende echtgenote met haar kinderen. De moeder is dan ook nog ’n vrouw die er mag zijn. Ook de familie in S.A. mag er zijn. Wat een ontdekking! Die horen bij jou, dat is zo klaar als een klontje. Daar komen schoorvoetend de vragen. Waarom nu pas. Vrouwen hebben voor een aantal zaken een feilloos instinct, zeker wanneer het hun dierbaarste aangaat. Dat dierbaarste mag niet teleurgesteld worden en zeker geen pijn gedaan worden. Er komen derden in het spel! Vragen worden van een kant beantwoord. Onrust en dan ontstaan de lichamelijke problemen. Dat brengt bij de liefhebbende echtgenote zorg teweeg. Hij moet beschermd worden, maar hoe! Zorgen dat er rust komt. Die rust komt ogenschijnlijk, ik zeg ogenschijnlijk. Dan komen er berichten die voor de liefhebbende echtgenote niet onverwacht komen. Maar ze wil hem zo graag beschermen. Dat is onbegonnen werk, want hij legt alles anders uit. Verwijt, jaloezie en onbegrip. Dat is niet waar! Wij houden van jou en willen niet dat na al die jaren jij nog steeds het kind van de rekening bent. Jij bent onze rots en toeverlaat en ineens ben je dat niet meer. Wij zijn bezorgd om je welzijn en betrekken er andere mensen bij om raad te vragen. Dat trek je in twijfel, wantrouwt het. Dat doet pijn en pijn is erg, dat gunnen wij elkaar niet, wij houden van elkaar. Ik loop niet van jou weg, ik laat je niet in de steek, maar gun mij mijn eigen gedachten. En mochten mijn gedachten bewaarheid worden, geef dat dan toe, dat geeft een goed gevoel. Wim, sluit je ogen niet voor de realiteit, maar ga er op je eigen manier mee om. Praat erover! Je hoeft je er niet voor te schamen om te zeggen als er iets tegenvalt. Wij zijn allemaal mensen, ook jouw moeder.

De correspondentie tot aan de datum van vertrek is hiermee ten einde. Op 24 juli vertrekken we vanuit Luxemburg naar Zuid Afrika.

De reis naar S.A. kan beginnen. Een deel van de koffer is ingeruimd voor dropjes en boeken. De reis is geboekt via Lux-air en daarom eerst met de auto naar Luxemburg.

- 57 -

Van slapen in het vliegtuig komt niet veel. Het blijkt dat we in het gezelschap zijn van een bekende Zuid Afrikaan, de heer Nederburg van de gelijknamige Nederburg wijnen, een topnaam in wijnland. De landing op Johannesburg is ingezet, de spanning neemt toe. Nettie en ik houden zo af en toe elkaars hand vast ter ondersteuning en bemoediging. Onze handen zijn steenkoud. Voor het eerst in Afrika, alles oogt modern en georganiseerd en we worden vanuit het vliegtuig met een bus vervoerd naar een vertrekhal om de aansluiting met Durban te nemen. Op het raam van de bus staat “nooduitgang, stamp die ruit uit”, zo kan het ook denk ik dan. Nog even met Terry gebeld om aan te geven hoe laat we ongeveer in Durban zullen landen. Vanuit de lucht ziet Durban er leuk uit en de witte stranden van de Indische oceaan zijn mooi en uitnodigend. We zijn geland en moeten de afstand tussen het vliegtuig en de aankomsthal te voet afleggen. In de aankomsthal staat, achter touwen een groot aantal mensen te wachten. De koffers zijn ondertussen binnengebracht. Uit het wachtende publiek zie ik vanuit mijn ooghoeken een vrouw zich losmaken, die over het touw stapt en op mij af komt, intussen roepend; Mijn zoon, mijn zoon, mijn zoon! Voordat ik me het realiseer bevind ik mij in een innige omhelzing. Het flitst door me heen, ho, ho, dit had ik niet verwacht. Ik had een ontroerde moeder verwacht, de ogen vol tranen van geluk en verdriet. Op slag wordt mijn houding terughoudend. Ik voel me overdonderd en verliest zij al een deel van mijn sympathie. Deze situatie voldoet op geen enkele manier aan mijn verwachtingen. Een van de kant van mijn moeder bescheiden houding, die getuigt van begrip en spijt dat alles zo gelopen is, dat had ik verwacht. In tegendeel haar houding is overdonderend en legt daarmee een geweldige druk op mijn gevoelens. Deze omhelzing heeft de impact in de zin van, zo en hier is alles mee goed gemaakt. Het leek in het begin ook allemaal te mooi om waar te zijn, de geweldige brieven etc. Nu, op dit moment kan ik me niet losmaken van de informatie die wij in de loop van de tijd van tante Corry en haar kinderen kregen. Ik zie een tamelijk kleine vrouw, daardoor lijkt ze wat ronder dan ze werkelijk is, donkerblond krullend haar, bruinig/groene ogen en gekleed in een wijde rok met een witte blouse en daarover een jasje. Een grote bril. Bril en kleding getuigen niet van de laatste mode. Dat is natuurlijk volsterkt onbelangrijk en in de struggle for life is in dit land ook geen plaats voor de laatste mode, laat staan dat het te krijgen is. Op dit

- 58 -

moment is ze uitermate druk en nerveus, dat is niet verwonderlijk want nerveus ben ik ook. Haar Engels klinkt foutloos, haar stem is schor. Haar man Mac, iets groter dan zij, is een rustige man en oogt vriendelijk. Zoals afgesproken, drinken we wat op het vliegveld en is de eerste ontmoeting een feit. Ik zie nu ook de duidelijke gelijkenissen met mezelf. De foto’s die daar gemaakt werden, stralen onwennigheid en verwondering uit. Ik stel voor dat we onderweg naar Howick een mooie locatie uitzoeken om te lunchen en op aanwijzing van Terry komen we uit bij het Hilton hotel/restaurant, heeft niets te maken met de gelijknamige keten. Het hotel ligt in het plaatsje Hilton en we kunnen deelnemen aan de brunch. Alvorens te gaan brunchen een fles “Vonkel wijn” besteld en de cadeaus vanuit Holland uitgepakt. De brunch is druk bezocht en dat Mac een slechte knie heeft vanwege een schotwond, blijkt want hij gaat midden in het restaurant onderuit, zonder gevolgen overigens. Nog diezelfde middag gaan we op bezoek bij Michele en Ralph, (de man van Michèle), daar verheug ik me echt op. Het ontmoeten van een zus, al is het maar een halfzus, die je nog nooit ontmoet hebt is bijzonder. Groot is mijn verwondering als blijkt dat we daarvoor naar een hockeyveld in Lions River moeten rijden, waar een lokaal team speelt tegen studenten uit Edinburgh. Ralph is hockeyspeler in het lokale team. Wat een toeval, dat ik komende uit een hockey milieu, de eerste dag de beste dag in Afrika, opnieuw in hockeykringen verkeer. De ontmoeting met Michèle is leuk, het is een mooie vrouw en een jonge halfzus bovendien. Zoals het in een hockeyclubhuis na de wedstrijd wel vaker voorkomt, vloeit het bier rijkelijk. Ook Mac laat zich niet onbetuigd, maar die moet nog rijden. Het is al donker, als we op weg gaan. Op weg naar het huis van Terry, de wegen zijn smal en slecht onderhouden. Het is geen fijn ritje. Het is echt pikdonker alleen het wit van de ogen van een ons tegemoet wandelende negers is goed zichtbaar. Plotseling een noodstop, we zagen het nog net aankomen, op een meter van een hoog oprijzende rotswand komen we tot stilstand. Mac heeft de afslag gemist en een bijna ongeluk is voorkomen. Een crash in de binnenlanden van Afrika zou een slechte start geweest zijn. Alles is spannend. Ter plekke aangekomen zien we dat de omschrijving van de bungalow uit de brieven en zoals we het ons hebben voorgesteld klopt. Het ziet er eigenlijk wel best leuk uit. Onmiddellijk vallen de stalen

- 59 -

hekken op bij de ingang die ook direct zorgvuldig worden gesloten Hekken bij de voordeur, de ramen etc. in de kamer tussen het wonen en het slapen, is een eveneens een hekwerk geplaatst, wat ’s avonds wordt afgesloten. Het zal wel nodig zijn, anders worden deze maatregelen niet getroffen. Het onvermijdelijke moet gebeuren en het gesprek met mijn moeder onder vier ogen vindt plaats. Nettie en Mac hebben zich teruggetrokken en ik zit met Terry op de bank. Heel ongemakkelijk eigenlijk. Terry probeert mij uit te leggen wat er allemaal gebeurd is en de man die haar heeft uitgenodigd voor een carnavalsfeest in de Bremhorst heeft haar op die avond verkracht. Zij raakt zwanger, de rest weet ik. Ze vermijdt om de naam van Willy te noemen, alsof ze dat niet zou weten. Maar je gaat toch niet met de eerste de beste Duitser in bezet Nederland naar een carnavalsfeest? Als ik de brieven lees die later naar mij gestuurd worden over dit onderwerp, is het ineens Mac die mij over dit onderwerp gaat schrijven en Terry in de luwte houdt. Als ik Terry beluister en de brieven goed lees, heeft Willy wat in haar drankje gedaan en is zij in bewusteloze toestand verkracht. Wat een verhaal! In een verklarend Nederlands woordenboek is de definitie van verkrachten: “ Het met geweld seksueel misbruiken”. Daar kan ik me niks bij voorstellen. Als dat zo was dan zou Willy absoluut uit het leven van Terry zijn verdwenen. Dit zou gemakkelijk genoeg zijn voor een bezetter die de macht uitoefent. Corry vertelt dat nadat gebleken was dat Terry in verwachting was, Willy op gesprek is geweest om de gevolgen met de ouders van Terry te bespreken, immers er lag een goede relatie met de familie aan ten grondslag. “Ik wil je vasthouden”, zegt ze ineens en na een knuffel zitten we hand in hand een tijdje op de bank. Ik voel me onwennig. Terry is op geen enkele manier bereid haar visie op het gebeurde bij te stellen. Zij is het slachtoffer van een verkrachting. “ Niet uit liefde geboren”, zeg ik, “een ongewenst kind dus”. Tranen volgen aan beide kanten. Het verhaal van de verkrachting, dat is haar verhaal richting haar huidige man en de manier om de geschiedenis haar wending te geven. Bovendien wie had er nou verwacht dat zij opgespoord zou worden, in zwart en donker Afrika. Ik ben heel sceptisch. En ik voel me

- 60 -

Doodongelukkig en het gesprek “heart to heart” heeft niets opgeleverd dan teleurstelling. Ons gesprek heeft ook niet geleid tot iets van gezamenlijkheid en er is geen gemeenschappelijke basis om vandaar uit iets op te bouwen. Alle vragen die ik haar stel om iets van een waarheid te achterhalen stranden in ontkenning of onwetendheid. Ik proef dat in het belang van haar huidige en goede relatie die zij al die jaren met haar man en haar kinderen heeft gehad, er geen eerlijk verhaal van hoe het werkelijk is geweest past. Hoe kan je aan een Schots staatsburger, die met gevaar voor eigen leven, mee gevochten heeft om Nederland van de Duitsers te bevrijden, bekennen dat je op zijn minst een vriendschappelijke relatie hebt gehad met een Duitser, zijn vijand! Om eerlijk te zijn, in haar schoenen had ik waarschijnlijk hetzelfde gedaan. Zij bevindt zich in een lastige positie. Het gesprek onder vier ogen levert dus niets op. Nettie ligt gespannen in haar bed en we kunnen nadat ik haar het verhaal heb gedaan de slaap niet vatten. We voelen ons allebei koud en ik kruip bij haar in bed en we zoeken warmte en steun. De volgende morgen blijf ik met opzet in de slaapkamer totdat Nettie helemaal klaar is en samen gaan we naar de woonkamer. Ik kan het niet opbrengen om met Terry alleen te zijn. Gelukkig is Nettie een geweldige katalysator en komen de normale gesprekken op gang en ebt zich ook wat van de spanning weg. Ook Terry is wat bekomen van de eerste emoties. We bezoeken wat dingen in de omgeving van Pietermaritzburg en in plaats van gearmd met mijn moeder over straat te lopen, loop ik een meter voortuit. Volgens Nettie spreekt mijn bodylanguage boekdelen. Terry is een intelligente vrouw, ze heeft ze allemaal op een rijtje. Dat van een liefhebberij te hebben voor puzzels klopt, ook Nettie heeft dat, en het is opvallend dat zij nog steeds over een geweldige Nederlandse woordenschat beschikt. Ze is heel aardig voor Mac, dat is ook niet zo moeilijk, want de man doet werkelijk alles om het haar naar de zin te maken. De flessen whisky die we hebben meegebracht, c.q. in Howick hebben gekocht, zijn een schot in de roos en Mac drinkt zijn whisky met een glaasje water ernaast. Terry doet dapper mee. Misschien een van de erfenissen die ik van haar heb meegekregen, want ook ik lust best een glaasje, vaak meer dan goed voor me is.

- 61 -

Ze hebben het niet breed. Het leven daar is erg basic, veel geld uitgeven in Howick kan trouwens ook niet. Toch straalt alles in huis gezelligheid uit, haar Nederlandse afstamming is terug te vinden in de inrichting van het huis. Twee dagen na onze aankomst gaan we samen eten in het nabij gelegen Fern Hill Hotel. Foto’s van Mandela in de hal van de receptie, hij heeft hier nog geslapen. Michele en Ralph heb ik ook uitgenodigd als mijn gasten. De scheurtjes in hun relatie zijn al zichtbaar. Tevoren hebben we een kijkje genomen op de herbfarm van Ralph. In één oogopslag zie je dat je daar geen geld mee kunt verdienen. Ondanks dat, heeft Ralph zijn zoon uit een eerdere relatie ondergebracht in een kostbaar internaat op Engelse leest geschoeid en blijft er bijna geen geld meer over om behoorlijk van te kunnen leven. Het rondavel waarin Michèle en Ralph verblijven, bestaat uit één vertrek, alles in een, keuken, wonen en slapen. De raamkozijnen zijn niet voorzien van glas. Dat, terwijl het daar ‘s-nachts gruwelijk koud kan zijn. Het laatste wat ik van Ralph heb gezien is dat hij ons op de dag van vertrek, naar Durban heeft gebracht. Een uitnodiging om samen met ons nog wat te eten sloeg hij af, zéér tegen de zin van Michèle. De relatie was spoedig daarna verbroken. We maken ons klaar voor de rit naar Harare. Ik heb er wel zin in. Het heeft ook wel iets avontuurlijks, ongeveer 1650 km. dwars door Afrika. Mac en ik rijden om beurten. De heren zitten voorin de dames achterin. Terry zit schuin achter mij. In de achteruitkijkspiegel zie ik dat zij mij voortdurend bekijkt en in de gaten houdt. Het landschap is werkelijk adembenemend. Na een lange dag in de auto is onze eerste stop Louis Trichardt, een plaats dicht tegen de grens met Zimbabwe. Het hotel “The Punch Bowl”, is zeer middelmatig, de kamers ruiken naar kamfer, de matrassen zijn uitermate dun en het water uit de kraan van de badkamer is bruin. Het eten echter is goed en we bestellen een fles wijn van het huis Nederburg. Joseph, de barman, komt teneinde raad naar onze tafel, in het hele hotel is geen kurkentrekker te vinden. Mijn Zwitsers zakmes lost alle problemen op. De volgende dag bereiken we zo rond een uur of 9.00 Am. De grens met Zimbabwe bij een grensplaats, Beitbridge genaamd. Het verdrag van Schengen is hier nog ver weg, letterlijk alles moet aangegeven en geregistreerd worden. En een tijd dat dit kost.

- 62 -

Intussen help ik een Zuid-Afrikaan, die als kok ergens in Zimbabwe gaat werken. Hij kan lezen noch schrijven. Ik help hem met het invullen van de formulieren, ook zijn zeven kinderen moeten met naam en toenaam in de formulieren verwerkt worden. Dat je de grens met Zimbabwe overgestoken bent, merk je onmiddellijk. Dun bevolkt, slechte wegen en huisjes gemaakt van leem, sommige zien er heel kleurrijk uit. Sporadisch komen we een andere auto tegen. De rit is warm en lang, maar mooi. In de namiddag komen we in Harare aan. Harare is een grote stad met moderne gebouwen en Fiona & Steve wonen, in wat je noemt, een villawijk aan de rand van de stad. De ontvangst van Fiona & Steve is aller hartelijkst en ze hebben een dochter Talia die op dat moment misschien twee jaar zal zijn geweest. Fiona lijkt een koele vrouw, is dienstbaar maar tegelijk ook zelfstandig en de spil in het gezin, waar alles om draait. Steve is een ruwe bolster, blanke pit, as they say,”born and bread in Zimbabwe”, dit is hun vaderland. De blanke mannelijke Zimbabweans zijn een tamelijk ruw volkje en zoeken elkaar in kleine kring steeds weer op, veel ander vertier is er ook niet. Barbecues, bier en whisky zijn de sleutelwoorden. Opmerkelijk is, dat er goed cricket wordt gespeeld, als gevolg van de Engelse invloeden uit het verleden. Na een eerste aanvankelijke bloei onder het regime van Robert Mugabe, blijkt, zoals bij zoveel Afrikaanse leiders, ook hij corrupt te zijn en is nu al te merken dat het land daaronder te leiden heeft. Je vraagt je af of er in de westerse wereld nooit eens een land of persoon is opgestaan om dat regime aan de kaak te stellen. Het zal wel zo zijn dat er niets te halen valt, geen economische belangen, geen minerale rijkdommen, dus geen interesse. Mugabe wordt bijzonder goed afgeschermd. Hij woont in de omgeving van Borrowdaleroad. De straat wordt tussen zonsondergang en zonsopgang afgezet en om de paar meter staat daar dan een militair met het geweer in de aanslag. Iemand die op het idee komt om Borrowdaleroad in te rijden, mag voor zijn leven vrezen. Fiona & Steve hebben een goed leven, van Fiona weet ik, na deze kortstondige ontmoeting, dat zij één mijn favoriete zussen zal worden. Hoewel, Frankie heb ik nog niet ontmoet. De plaats waar zij wonen is super. Een mooi vrijstaand huis in een wijk met louter villa’s. Het hele perceel waarop de woning staat is ommuurd, met daarboven prikkeldraad en voor nog meer veiligheid lopen er twee grote zwarte honden rond, goede lobbessen, behalve als zich vreemden in de nabijheid ophouden. ‘s-nachts maken zij bovendien gebruik van

- 63 -

een zogenaamde “nightwatch”, iets wat zij samen met de buren in de omgeving hebben georganiseerd. Wat zijn de contrasten toch groot in deze landen. Wat ik wel zie, is dat zij heel veel respect hebben voor de mensen die zij in dienst hebben. Op hun perceel staat verderop, verscholen onder bomen een huis waar man en vrouw met hun twee kinderen wonen en ten dienste staan van Fiona & Steve. Ze fungeren als tuinman, kok, hulp in de huishouding, kortom ze staan volledig ten dienste van de familie, maar zoals ik zie maken zij echt onderdeel uit van de familie. De kinderen van Fiona & Steve spelen ook met de kinderen van de huishoudelijke hulp. Ze lijken mij volkomen gelukkig met de situatie. Het is te hopen dat Fiona en Steve daar nog lang blijven wonen, want bij verkoop van het huis worden, zoals dat gebruikelijk schijnt te zijn, ook de bediendes overgedragen aan de nieuwe eigenaar. Op die eerste avond dat wij in Harare zijn, hebben wij het diner bij Fiona. Nettie heeft het uitermate moeilijk, voelt zich eenzaam en heeft behoefte om met een van haar zussen te bellen. Het is Gerdine, waarmee zij vrij lang aan de telefoon zit. Voor de overnachting is er voor ons een mooie kamer in het “Meikles Hotel” geboekt, een absoluut super de luxe hotel. Als de Britse Koningin in het verleden Zimbabwe bezocht logeerde ze in dit hotel. De tegenstelling tussen deze omgeving en de omstandigheden waarin de inwoners van Harare als regel vertoeven, is erbarmelijk. Terry heeft me voordat we naar het hotel vertrokken nog een brief overhandigd, met het verzoek die pas open te maken als we op reis zijn. Dat is teveel gevraagd, dus op de kamer aangekomen maak ik de brief open: Harare 30 juli 1993: (Ze heeft de datum al aangepast ervan uitgaande dat ik de brief pas dan zou openmaken)

Lieve Wim, Je zult ondertussen wel in Kariba zijn aangekomen en hoop dat jij en Nettie van alles wat er in de komende dagen op het programma staat je met volle teugen zult genieten. Hier ga ik weer in het Hollands! Wim, wat heb ik mij oneindig gelukkig gevoeld sinds je aankomst op zaterdag. Op dit moment voel ik me echter heel verdrietig en door te schrijven kan ik voor een poosje wat dichter bij je zijn. Het gevoel bekruipt me dat ik heel veel heb gemist door in al die jaren geen deel

- 64 -

uitgemaakt te hebben van jouw leven. In de auto met jou als chauffeur kan ik mijn ogen niet van je afhouden en sla elk detail in mijn geheugen op, want ik realiseer mij dat het misschien de eerste maar waarschijnlijk ook de laatste keer is dat we samen kunnen zijn. Maar ik ben dankbaar dat we in ieder geval deze gelegenheid hebben gehad.

Iedereen die jou & Nettie hebben ontmoet vinden jullie een geweldig koppel en dat zijn jullie natuurlijk ook. Ik ben op dit moment verward en nerveus en het feit dat ik in staat ben mijn gedachten op papier te zetten maakt me rustig. Ik wil Nettie niet in verwarring brengen, dus wanneer jij deze brief hebt gelezen, scheur hem dan kapot. Ik heb troost kunnen putten in het uitstorten van mijn hart. Ik ben blij dat je me nu weer moeder noemt ondanks het feit dat ik dat niet heb verdiend, maar ik blijf jouw moeder. Ik realiseer me nu meer dan ooit wat ik heb gemist. Het spijt me als deze brief veel zaken bevat als, ik, ik heb, ik ben etc., maar het gaat alleen over jou en mij, mijn liefste zoon. Ik heb een verzoek. Wil je a.u.b. mij blijven schrijven als je weer in Oss bent. Het zou heel fijn zijn om te weten dat ik kan uitzien naar een regelmatig contact. Het feit dat ik je nu heb leren kennen maakt het extra moeilijk te aanvaarden dat ik je niet meer terug zal zien, voor god weet hoelang of zelfs nooit meer. Ik wil de goede relatie die jij met Nettie hebt absoluut niet op het spel zetten, want ik ben uiteindelijk de indringer, maar ik kan jouw aantrekkingskracht niet weerstaan. Het lijkt erop dat wij elkaar goed begrijpen¹ en hetzelfde gevoel voor humor hebben en dat vind ik leuk. Ook ik maak graag plezier en lach zoveel ik kan. Wim, mijn lieve zoon, Ik zal van je houden tot mijn laatste snik. Ik zal elke dag aan je denken en gun je alle geluk, dat je ook meer dan verdiend. Een innige, de meest innige omhelzing voor jou, mijn lieve zoon. Ik zal je liefhebben tot aan mijn dood. Moeder. ¹) dat maakt ze er zelf van. Nettie is verdrietig en bovenal woest over het feit dat Terry gewild zou hebben dat zij deze brief niet onder ogen zou krijgen. “Tear it up”, she writes. “Het lijkt wel opnieuw een liefdesbrief zegt Nettie”. Toch ben ik blij

- 65 -

dat ik ook deze brief aan haar heb laten lezen. Onze relatie stijgt uit boven de relatie met Terry. Wat ze schrijft is wel een reactie op het feit dat ik mij afwijzend ten opzichte van haar gedraag. Met deze brief doet ze een ultieme poging om mij weer aan haar kant te krijgen. Op zich is het natuurlijk aandoenlijk, maar bij mij leven teveel twijfels in hoeverre zij oprecht is en niet een act opvoert. Deze brief kan ik dus ter nauwer nood redden uit de handen van Nettie en niet zoals Terry aan mij vroeg “tear it up”, deed Nettie dat wel. De restanten heb ik later uit de prullenbak opgevist. Het overnachten hier is geen straf, het is een super de luxe hotel, het had leuk moeten zijn, maar we kunnen er niet echt van genieten vanwege onze labiele gemoedstoestand. Gelukkig gaan Nettie en ik een aantal dagen samen op stap en hoef ik me er even niet druk over te maken. Morgen vliegen we vanaf Harare airport naar Hwange National Game Reserve, Kariba en Victoria Falls. Voor het eerst maken we kennis met “the Wild Game” en worden we gegrepen door de schoonheid van de dieren in hun natuurlijke omgeving. Zelden hebben we iets mooiers gezien. Victoria Falls is een hoofdstuk apart en inderdaad van een ongeëvenaarde schoonheid. De “Makalolo” stam gaf de waterval de naam “Mosi-oa-Tunya”, anders gezegd, “Smoke that Thunders”. Wij hebben het verschijnsel zelf waargenomen. Fijne waterdeeltjes hangen als een wolk van mist boven de waterval terwijl het water met donderend geraas tussen de 90 en de 107 meter naar beneden stort. Bij de ingang van het park staat een standbeeld van David Livingstone de ontdekker van de Falls. De directe omgeving van de waterval is veranderd in een tropisch bos, waar de apen boven onze hoofden heen en weer slingeren. De waterval behoort tot de lijst van werelds grootste natuurlijke attracties en dat was te merken, je loopt daar beslist niet alleen. De dagen vliegen om en op 31 juli vliegen we alweer terug vanuit Victoria Falls naar Harare. Op het vliegveld van Victoria Falls schrijf ik even een kaart aan moeder van Zon. Uit de grond van mijn hart schrijf ik haar: “ Moeder, u bent mijn moeder en u blijft mijn moeder”. Achteraf blijkt dat ze met deze tekst heel blij is geweest. Het lijkt wel of ze in Zimbabwe maar één vliegtuig hebben, waar we ook naar toe gaan, het is steeds hetzelfde vliegtuig. In de namiddag komen we in Harare aan en worden we door de voltallige familie opgehaald en aansluitend gaan we naar een restaurant in het centrum van Harare “The Copacabana“. Tijdens de borrel, die ter ere van ons is georganiseerd,

- 66 -

maken we kennis met de vrienden en bekenden uit de kring van Fiona & Steve. Na deze uitgebreide borrel en drinken kunnen ze daar, gaan we aan tafel. Ik zit naast Terry en onder tafel frommelt ze een briefje in mijn hand. Ze wil me onder vier ogen spreken, “Kom even naar de vestibule en vertel het niet aan Nettie”, is haar verzoek. Daar geef ik gevolg aan en ze doet een poging me laten ontdooien, opnieuw voel ik me ongemakkelijk, weet met de situatie eigenlijk geen raad, net als toen we samen voor de eerste keer op de bank zaten. Ik voel me geblokkeerd en met de beste wil van de wereld kan ik haar niet in mijn armen sluiten. De volgende dag wordt de terugreis weer ondernomen. Lange, lange kilometers terug naar Howick. Met mij aan het stuur zijn we op een paar kilometer na, bij de grens. We worden aangehouden, er is geconstateerd dat ik te snel zou hebben gereden. Er wordt door de agent een bon uitgeschreven en we moeten omdraaien om een paar kilometers terug te rijden om ons bij het politiebureau rechts van de weg te melden. Bij het betreden van het gebouw wordt je onmiddellijk getroffen door de geweldige stank die je tegemoet komt, maar dat valt in het niet als ik een ruimte zie, geheel voorzien van tralies, waar zich ten minste 50 personen ophouden, die allemaal roepen en krijsen. Waar zijn we terechtgekomen? De oplossing is nabij. In de kamer waar wij ons moeten vervoegen, Mac is met mij meegelopen, zit een geweldige (qua omvang) negerin, geheel in het wit gekleed, bonnen uit te schrijven. We betalen 60 Zimbabwe dollars en we kunnen onze reis voortzetten. Wel zien we dat zonder uitzondering elke auto die richting Zuid-Afrika rijdt, wordt aangehouden en teruggestuurd wordt om waarschijnlijk ook die 60 Zimbabwe dollars te gaan betalen, waarschijnlijk om de kas van Mugabe te spekken. Bij de grens nog even paspoortcontrole en het aantonen van het feit dat we met deze auto een paar dagen geleden de grens zijn gepasseerd, waarbij toen alles werd geregistreerd. De stukken die toen geproduceerd zijn, moet Mac overleggen. Hij kan ze niet vinden! De paniek slaat toe. Goede raad is duur. De auto is een paar dagen geleden geregistreerd en met een beetje goede wil moet de registratie van toen, teruggevonden kunnen worden. De grensovergang tussen S.A. en Zimbabwe is echter al gesloten. Op dit tijdstip gaat er geen verkeer meer richting Zimbabwe. Bij de grenspost houden zich een aantal Zuid Afrikaanse militairen op en Terry heeft direct al een praatje aangeknoopt. Ze gaat weldoende rond met mijn sigaren uit Holland en in “no time” wordt de zaak voor ons geregeld. Met een te verwaarlozen vertraging van ’n uur kunnen we onze reis vervolgen.

- 67 -

We overnachten opnieuw in Louis Trichardt en hebben op het eerste gezicht een iets beter hotel, ”The Mountain View”. De kamer blijkt echter slecht, opnieuw de geur van kamfer tot in de dekens en lakens toe. We voelen ons afschuwelijk en onze emotionele toestand staat onder druk. De relatie met Terry is wat mij betreft ronduit slecht, ik kan mijn gevoelens voor haar niet verbeteren. Verwonderlijk eigenlijk dat de relatie tussen Mac en mij onveranderd goed blijft, want ook hij zal toch wel eens met Terry praten en dan horen dat onze relatie te wensen overlaat. Alvorens te gaan diner spreken we eerst nog af in de bar, om nog een borrel te drinken voor het eten. Een geanimeerde toestand daar, met veel vertegenwoordigers en ik verbaas me over het feit hoe gemakkelijk Terry contacten legt met mensen aan de bar, waarbij haar leeftijd geen enkele rol schijnt te spelen. De jonge man aan haar linkerzijde is een en al oor en is duidelijk gecharmeerd. Vermakelijk en tegelijk ook gênant om te zien, hoe zij de mannen om haar vinger windt. Terry informeert tijdens het gesprek ook naar zijn gezinsomstandigheden, getrouwd, kinderen? Ik hoor de man vragen, en u? Drie dochters zegt Terry. Op hetzelfde moment realiseert zij zich dat ze mij vergeet. Eigenlijk vind ik het niet leuk om mee te maken. Tijdens het diner, ik weet hoe het hoort, maken we er toch het beste van. Laat in de avond van de volgende dag komen we laat in Howick aan. De reis was lang en vermoeiend en er moest nog wat gegeten worden. Ik stel voor dat we nog gauw wat eten in de Fern Hill en we nodigen Michèle en Ralph ook uit. Zo gebeurt het ook. Tijdens de maaltijd gedraagt Terry zich afzijdig. Misschien speelt mijn naderend vertrek al door haar hoofd. Aan het eind van het diner loopt ze van tafel. Iedereen achter haar aan, wat is er toch aan de hand? Ik vermoed dat ik weet wat er aan de hand is, ik weiger te acteren als haar zoon.

Al in Nederland hadden wij besloten om de laatste drie dagen van ons bezoek door te brengen in Durban. De volgende dag is de dag van vertrek en Michèle en Ralph hebben aangeboden om ons weg te brengen. Wat te zeggen van het afscheid? Iedereen, ook ik, realiseer me dat dit de laatste keer kan zijn dat ik Terry in levende lijve zie. Het afscheid valt toch nog zwaar, ondanks de teleurstellingen. Ik realiseer me dat deze inspannende reis niet het resultaat heeft opgeleverd waarop ik had gehoopt. Tussen moeder en zoon is afstand blijven bestaan.

- 68 -

In Durban nodig ik Michèle en Ralph uit om samen met ons te lunchen, maar zeer tot de teleurstelling van Michèle en ook die van ons, zegt Ralph dat hij daar geen tijd voor heeft. De dagen in Durban zijn zeer ontspannen en dat hadden we ook nodig. Al die tijd heb ik geen hartklachten gehad, maar ‘s middags tijdens een wandeling in de stad voel ik me moe en moet in een café even mijn rust nemen. ’s Avonds in de hotelkamer krijg ik dezelfde verschijnselen als destijds bij de eerste aanval, alleen in veel mindere mate. Voor het eerst neem ik mijn toevlucht tot de pillen voor deze kwaal en het helpt gelukkig meteen. De reis terug naar Nederland brengt ons weer naar onze vertrouwde omgeving, naar onze kinderen en onze vrienden, die allemaal willen weten hoe het geweest is. Het was goed, nodig en teleurstellend. De ontmoeting met mijn moeder heeft niet gebracht wat ik op grond van de voorafgaande brieven dacht te mogen verwachten. Ik heb mezelf misschien onvoldoende opengesteld, maar meer zat er niet in, veinzen kan ik niet. Toch is het goed dat het gebeurd is. Er is al zeker twee maanden radiostilte tussen mijn moeder en mij. Voor beiden zal gelden even rust in de tent en tot bezinning komen. Dat geldt overigens niet voor de contacten die ik onderhoud met mijn drie zusters. Frankie echter laat op zich wachten en heeft kennelijk niet onmiddellijk de behoefte te reageren op mijn brief. Al voor onze reis naar Afrika heb ik haar geschreven. Dat geldt niet voor de andere twee, die heb ik al ontmoet en dat schept een band en zij hebben bovendien tegen Terry gezegd; “Moeder hoe dan ook, u hebt Wim in ons leven toegelaten en hij maakt nu onderdeel uit van ons leven”. Mijn zusters spelen aan de zijlijn natuurlijk een rol in de hele geschiedenis, maar het zou te ver voeren om ook de correspondentie met hen hier te produceren. De zaken die direct te maken hebben met de relatie tussen mij en mijn moeder en de omstandigheden, invloeden en kennis die zij van deze zaak hebben, zal ik af en toe aanstippen. Zoals de brief van mij aan Michèle gedateerd 17.11.1993.

Lieve Michele,

- 69 -

Heel lang hebben we op je brief gewacht. Op 12 november werd hij door de postbode in de bus gestopt. Het verhaal tussen jou en Ralph is heel verdrietig. Aan de andere kant wanneer een relatie uitzichtloos is en er geen enkele kans op verbetering bestaat dan is het beter om die te beëindigen. De scheiding zo snel mogelijk achter je laten en een frisse nieuwe start maken lijkt mij heel verstandig Ik realiseer mij dat de mogelijkheden om in Zuid Afrika of Zimbabwe een passende baan te krijgen niet voor het oprapen zijn. Een plaats als Howick is een kleine gemeenschap en bied niet veel banen en ook geen mannen waaruit je een keus zou kunnen maken. Dat zou in Nederland wel anders zijn. Het was bewonderenswaardig dat je zo lang onder de gegeven omstandigheden hebt kunnen wonen en ondanks alles ben je erin geslaagd om het rondavel een gezellig thuis te maken, zelfs zonder glas in de raamkozijnen. We hadden er tijdens ons verblijf in Zuid Afrika absoluut geen idee van dat jouw huwelijk met Ralph zo snel zou eindigen. Ik was wel verbaasd dat hij onze uitnodiging om in Durban samen te lunchen van de hand wees. Ik zag de teleurstelling op jouw gezicht. Jammer dat het zo ging, want het afscheid nemen ging toen wel erg snel. Sinds april van dit jaar hebben wij weer het een en ander meegemaakt. Dat zal ook het geval zijn met jouw moeder. Tot nu toe heeft ze niet geschreven, wellicht is ze teleurgesteld in mij. Sinds april van dit jaar hebben we weer een hoop meegemaakt, ook voor ons moeder. Tot nu toe heeft ze niet neer geschreven, misschien heb ik haar teleurgesteld omdat ik mezelf niet heb gegeven op de manier zo als zij wellicht had verwacht, ondanks onze leuke correspondentie. Ik vind wel dat je moet weten dat ik heel gelukkig ben dat ik haar gevonden heb en om een goede relatie te kunnen opbouwen, zouden wij regelmatig met elkaar moeten schrijven. Een paar weken geleden heeft Terry nog met Nettie gebeld en toen zei ze dat ze mij een brief had geschreven, maar die had ze nog niet op de post gedaan. Michèle zou jij er misschien voor kunnen zorgen dat ze dat wel doet. Ik voel me de koning te rijk dat ik twee van mijn zusters heb kunnen ontmoeten en dan heb ik nog een zuster in Toronto, die ik hopelijk snel zal zien. Ik heb Frankie een brief geschreven en heb wat foto’s

- 70 -

toegevoegd, maar tot op heden heb ik nog geen reactie gehad. Dat zal nog wel komen. Als je haar spreekt, zeg maar dat ik heel graag contact wil. Lieve Michèle, heel veel geluk in de naaste toekomst en maak van schrijven maar een gewoonte. Ook de groeten aan Terry en Mac. A big hug. Wim Michèle is een leuke meid, maar schrijven is niet haar grootste hobby, geen probleem, haar betrokkenheid is er niet minder om. Fiona echter stuurt faxen, schrijft brieven en stuurt foto’s van de kinderen.

De drang om Terry te schrijven blijft. Op 14 januari ‘94 schrijf ik het volgende: Liefste Terry, Het is duidelijk, je wilt geen contact meer met mij. Dat vind ik heel jammer en bovendien vind ik het ook niet eerlijk. Hoe dan ook, wij kunnen elkaar niet meer ontkennen. Is dit dan de manier waarop wij met elkaar om moeten gaan? Het is alsof ik voor de tweede keer wordt ontkend. Wat ging er verkeerd? Na onze sprankelende correspondentie hadden wij beiden grote verwachtingen over onze ontmoeting, maar die uiteindelijk teleurstellend is verlopen. Ik geef het toe, het was mijn fout, ik kon jou niet als mijn moeder accepteren en ik vond jouw benadering heel verrassend. Daarnaast hebben we niet genoeg tijd gehad om onze relatie in normale banen te lijden. Het was allemaal zo ongewoon en spannend, wij wisten daar niet goed raad mee. Ik heb de oplossing over wat er gebeurd is niet bij de hand, maar een ding weet ik zeker, het zou heel jammer zijn als u zou beslissen om het contact te beëindigen. Het moet u toch tevreden stellen te weten dat een deel van uw geschiedenis tot leven is gekomen al is het dan niet helemaal op de manier zoals u gehoopt had.

- 71 -

Van Fiona en Michèle heb ik een kerstkaart gekregen en wat leuk dat Fiona opnieuw in verwachting is. Dat is ook leuk voor jullie, jammer dat Harare zo ver weg is. Foutje van mij, ik ben Fiona vergeten te schrijven met haar verjaardag op 9 januari, ik zal wat vaker in mijn agenda moeten kijken, want geboorte data enz. van mijn nieuwe familieleden zitten nog niet verankerd in mijn hoofd. Hoe gaat het met Michèle op dit moment. Voor dit moment is belangrijk dat wij weer met elkaar gaan schrijven, niet overdreven, maar wel als bewijs dat het verleden ons niet koud laat. Doe ook aan Mac de vriendelijk groeten. Wim.

Ondertussen heb ik een reactie gekregen op mijn brief aan Frankie, op 21 maart 1994 schrijft zij: Beste Wim, Ik kan het haast niet geloven dat ik zó lomp ben geweest door niet eerder antwoord te geven op jouw brief en kerstkaart. Ik vond het heel leuk om ze te krijgen. Het leven bij ons is erg hectisch. Maar ik denk dat ik mijn prioriteiten in de verkeerde volgorde heb geplaatst. De kinderen; Katie bijna 13 jaar oud, Edward bijna 10 jaar oud; en een niet weg te cijferen andere persoon in mijn leven, zijn naam is Tony Mertens van herkomst Nederlander. Baan; net promotie gemaakt en daarom drukker dan ooit. Huis; al 42 jaar oud en er moet altijd wat aan opgeknapt worden. Reizen; voor zaken en vakantie. Aerobics; zo ongeveer drie keer per week. Ski-ing; bijna elk weekend in de winter. En zo af en toe even gaan zitten onder het genot van een glas wijn.

…….Zoals je ziet blijft er weinig tijd over om een brief te schrijven. Dit maal is het een brief, de volgende keer ga ik je bellen. Ik was blij met de foto’s van je kinderen, van je vrouw en natuurlijk van je zelf Ik denk dat je op ons beider moeder lijkt. Jouw Engels is goed, zeer goed.

- 72 -

Je zult wel trots zijn op jouw jongens. Ik heb ook veld hockey gespeeld, het zal wel in het bloed zitten, ook heb ik gedurende een paar jaar amateur toneel gespeeld. Tony speelt golft. Ik heb een paar lessen genomen, dat ga ik later zeker weer op pakken, maar nu heb ik daar te weinig tijd voor. Ik kan me nog herinneren dat Mum mij, lang geleden, het verhaal van jouw conceptie heeft verteld. Niet erg gedetailleerd en ik was het alweer vergeten. Ik was dus heel verrast en blij voor haar toen zij mij vertelde dat jij haar hebt gevonden. Ik had de nodige bedenkingen over de hele situatie. Ze is namelijk heel emotioneel en ze zal een bepaald beeld in haar hoofd gehad hebben, hoe het wel niet zou zijn als jullie elkaar voor de eerste keer zouden zien, de werkelijkheid zal als jullie elkaar zien wel anders zijn. Ik heb dezelfde emoties meegemaakt als jij, zij heeft mij en mijn vader alleen gelaten toen ik nog geen twee jaar oud was. Ik heb sindsdien niet veel contact meer gehad tot het moment dat ik ben terug gegaan naar Afrika. Ik was toen 16/17 jaar. Tot dat moment ben ik opgevoed door mijn stiefmoeder die totaal anders is dan onze moeder. Onze relatie was niet om over naar huis te schrijven. Ik voel me nog steeds niet erg tot haar aangetrokken. Ik ben er wel van overtuigd dat ze al die jaren haar best heeft gedaan, maar niets kan de band met eigen kinderen vervangen. Ook ik heb heel veel vragen over de wetenswaardigheden van mijn geschiedenis, zoals die door mijn beide ouders verteld is. Het heeft bij mij niet geleid tot de behoefte om verder in het verleden te graven. Ik geef er de voorkeur aan om te bouwen aan een gelukkige toekomst. Fiona en Michèle liggen mij na aan het hart, Fiona zit gecompliceerd in elkaar en het duurt een poosje om haar te leren kennen, ze kijkt de kat uit de boom. Het was niet gemakkelijk toen ik op bezoek naar Zuid Afrika ging (net voordat jij kwam). Mum werd volledig in beslag genomen door jouw aanstaande bezoek en heeft zich eigenlijk niet om ons bekommerd. Voor de kinderen was het heel teleurstellend. Ze hebben er zo naar uitgekeken om Oma te ontmoeten en uiteindelijk was het heel saai. Achteraf bezien had ik een auto moeten huren en erop uit moeten trekken. Gelukkig was Michèle ter plekke om wat dingen met ons te doen. Dat was in ieder geval leuk! Wel hebben we een fantastische tijd in Zimbabwe gehad. Samen met Fiona

- 73 -

en haar kinderen zijn we naar een afgelegen safari kamp gegaan, een dure geschiedenis, maar een prachtige ervaring voor de kinderen. Ik had besloten dat wij zouden zijn vertrokken voordat jij zou aankomen. Het zou voor Mum al moeilijk genoeg worden en ook nog rekening te moeten houden met zoveel andere mensen. Bovendien dacht ik dat jij er de voorkeur aan zou geven om alleen met je moeder te zijn, zeker in het begin. Als het geklikt zou hebben was het fijn geweest zijn. Dan mijn kinderen natuurlijk, dat gaat geweldig. Katie is erg evenwichtig en volwassen voor haar leeftijd, doet het goed op school, is gemakkelijk in de omgang, ze is een geboren leider en heel gemotiveerd. Tot voor kort ging zij op dansles (op dit moment geen tijd) skiet graag en leest veel. De school, haar familie en vrienden zijn het belangrijkste voor haar op dit moment. Ze wordt op 13 april, 13 jaar oud. Edward is heel pienter, zit op een school voor zeer intelligente kinderen, en is helemaal gek op computers, Nintendo en Sega( maakt niet uit welk computerspel eigenlijk), hij bouwt grote gecompliceerde bouwwerken van lego, of van wat hij maar in zijn handen kan krijgen.(architect of ingenieur misschien). Hij speelt in een basketbal team en doet aan Tae Kwan Do, dat vindt hij prachtig. Is lid van de scouting en speelt piano. Hij is erg muzikaal en is erg gesteld op zijn privacy! Ik houd veel van hem, maar hij kan je tegelijkertijd helemaal gek maken, hij simpelweg weet te veel voor zijn leeftijd. Hij wordt 10 op 29 april. Zij wonen een halve week bij mij en de rest van week bij hun vader. Zo doen we dat al ongeveer drie jaar, we wonen redelijk dicht bij elkaar en hebben van alles twee stuks, dat bespaart het heen en weer schouwen van allerlei spullen. Het gaat eigenlijk heel goed en hoewel een scheiding nooit een ideale oplossing van de problemen is, gaat het bij ons toch redelijk goed. Wij als ouders kunnen nog redelijk met elkaar opschieten, dat zal de situatie wel goed doen. Ik ken Tony nu al 5 jaar, we gingen aanvankelijk vriendschappelijk met elkaar om, maar deze vriendschap werd sterker en sterker. Hij is eerder getrouwd, twee keer zelfs maar we hebben allebei veel geleerd van onze vorige relaties. Hij komt uit Zundert, volgens mij is dat dicht bij Tilburg. Er komt een dag dat we allebei naar Nederland zullen komen om onze Nederlandse families te bezoeken. Hij spreekt nog steeds Nederlands, ik heb vloeiend Duits gesproken, maar heb het al jaren niet meer gesproken.

- 74 -

We leven nog in gescheiden huizen, wat vrij kostbaar is uiteraard, maar op deze manier gaat het ook goed met onze relatie. Als de kinderen ouder zijn, zullen we zeker bij elkaar gaan wonen. Als de kinderen bij hun vader zijn brengen we de tijd samen door. Het is pas heel recent dat hij van tijd tot tijd bij mij woont als de kinderen bij hun vader zijn. Als de kinderen bij mij zijn heb ik ze het liefst voor mezelf. Ik werk in de reis branche, niet meer aan de balie voor het maken van reserveringen, maar als medewerkster op het hoofdkantoor van Canada’s grootste reisorganisatie. We zijn pas samen gegaan met Wagon-Lits, die goed bekend zijn met de Europese markt, in het bijzonder Frankrijk. Het is een van mijn taken om te onderhandelen over de opname in ons nationale hotel programma. Dat houdt dus in dat ik heel veel moet reizen en kom daarbij op de meest mooie plaatsen en logeer daar dan ook. Tony is voortdurend op zakenreis, hij is als vice president verantwoordelijk voor de verkoop en marketing van een grote producent van zwembaden en jacuzzi’s en is ook aandeelhouder. Hij heeft onlangs vrij veel zakelijke contacten gelegd in Europa. Zoveel als we kunnen reizen we samen. We zijn bijvoorbeeld samen naar Montreal gereisd om onze zaken te doen en van daar uit zijn we naar Mont Tremblant gereden om te gaan skiën. Volgende week doen we ongeveer hetzelfde, maar dan naar Vancouver, dan gaan we voor een paar dagen naar Whistler Mountain, ook om te skiën. Katie en Edward zijn dan met hun vader in Florida. ( Hij is in juni 1993 hertrouwd) Nu ik dit allemaal nog eens goed overlees heeft het wel iets weg van een script “Dit is uw leven” (een televisie show). Het spijt me als ik iets te breedvoerig ben geweest, maar het gebeurd niet vaak dat je de kans krijgt om over je leven te vertellen aan een broer die je nog nooit hebt ontmoet! Van harte gefeliciteerd vanwege het feit dat je al bijna 25 jaar gelukkig getrouwd bent. Dat maak je tegenwoordig niet veel meer mee. Het spijt me, de foto’s die ik nu heb meegestuurd zijn niet de mooiste, de volgende keer stuur ik mooiere. Mijn haren zijn net zo rood als die van Katie, behalve dat er wat grijs doorheen komt! Zo, nu gaat dit op de post voordat ik het weer drie maanden laat liggen! Ik ben benieuwd om opnieuw weer van je te horen. Veel liefs Françoise. ( mijn bijnaam is Frankie.)

- 75 -

April ‘94 Lieve Frankie, Ik heb een heel warm gevoel van binnen. Wat een verrassing was het om jouw brief te ontvangen en bovendien zeer welkom. De foto’s laten ons een knappe jonge vrouw zien, die ik binnenkort ga ontmoeten. Eerlijk gezegd hoop ik zeer binnenkort. Ook je kinderen zien er prachtig uit en onze beide zoons, Willem Jan en Barend kunnen met gemak hun grote broers zijn. Als je het mij vraagt hebben ze ook wat van elkaar weg. Doe de kinderen veel groeten, ze hebben er een oom en tante bij (ook al is het dan maar voor de helft) die hen graag willen zien en ook een echte oom en tante voor hen willen zijn. Ook ik heb in vroeger dagen een rode gloed in mijn haren gehad, heel licht overigens, vervolgens werd het blond en nu wordt het grijs. Ik ben erg blij dat je relatie met Tony zo goed gaat en ik hoop dat de kinderen er ook zo over denken en hem willen accepteren. En nu wil ik graag het verhaal over ons moeder kwijt. Al heel lang ben ik op zoek naar haar( ik geef er de voorkeur aan om haar Terry te noemen). Omdat ik mijn adoptief ouders niet voor het hoofd wilde stoten, heb ik niet botweg gevraagd, “wie zijn mijn ouders”? Uiteindelijk heb ik een man gevonden, die Nick Groothuis heet en een neef bleek te zijn. Zijn vader was getrouwd met een van Terry’s zusters. Hij heeft me uiteindelijk de naam, het adres en het telefoonnummer van Terry en wat andere details gegeven. Het is nu ongeveer een jaar geleden. Op 6 april 1993 heb ik haar een brief in het Nederlands geschreven, ik dacht dat dit het beste zou zijn, ik wilde haar geen moeilijkheden bezorgen, want misschien waren haar familieleden helemaal niet van de feiten op de hoogte. Nadat ze mijn brief had ontvangen, heeft ze onmiddellijk gebeld. We schreven elkaar mooie brieven. Naast foto’s van Terry, ook mooie foto’s van jou en van Michèle en Fiona en natuurlijk ook Mac. Ik heb wel de indruk dat hij een aardige kerel is. Ik voelde mij de koning te rijk. Ondertussen heb ik ook kennis gemaakt met tante Corry, de weduwe van Sjef, de oudste broer van Terry en zij heeft mij min of meer de ogen geopend. Zoals zij het verhaal heeft verteld, zou het heel gemakkelijk geweest moeten zijn om mij op te sporen en zij heeft Terry ook

- 76 -

aangeboden, dat als zij mij zou willen vinden, zij haar alle ondersteuning zou geven die mogelijk was. Dit heeft zich voor gedaan in 1985, op een moment dat Terry in Holland was. Terry heeft dit toen afgewezen, het kon haar niets schelen. Die wetenschap over Terry’s houding heeft tot een heleboel spanning geleid tussen Nettie en mij. Nettie was van mening dat Terry mijn respect absoluut niet verdiende. Aan de andere kant wilde ik het contact niet verliezen met iemand die ik nog maar net gevonden had en mij nota bene heeft gebaard. De spanning kreeg mij in zijn greep, zodanig dat ik hartklachten kreeg en behandeld moest worden. Onze reis naar Afrika was aanstaande, maar het bleek dat ik “gedotterd’ moest worden, waarbij bepaalde bloedvaten in het hart vanwege een vernauwing opgerekt moesten worden. Sindsdien is alles weer in orde. Op 25 juli was onze ontmoeting met Terry en Mac op het vliegveld van Durban. Een ding wist ik opeens zeker. Terry is niet mijn type. Ik had verwacht een vrouw te ontmoeten die toch enige bescheidenheid ten toon zou spreiden, die zou proberen om wat vertrouwen terug te winnen, hoewel ze een heleboel te verklaren had. Het is alles bij elkaar niet echt goed uitgepakt. Ik wilde niet met haar alleen zijn en ik moet zeggen, Nettie heeft de zaken goed voor mij geregeld en de zaak aan de hand gehouden. We hebben Ralph en Michèle diverse malen ontmoet, ik vind Michèle heel leuk en het heel is heel jammer dat de zaken zo slecht voor haar zijn uitgepakt. Ons verblijf in Howick was niet al te spannend, maar gelukkig stond de reis naar Harare op het programma om Steve en Fiona te ontmoeten. Van de reis hebben we erg genoten, spannend en attractief. We waren nog geen dag daar, of we vertrokken met zijn tweeën alweer voor een minitrip naar Hwange, Kariba en Victorie Falls. Na drie dagen waren we weer terug in Harare en was er voor ons een diner georganiseerd in de “Copacabana”, een restaurant in het centrum van Harare, waarbij Steve’s moeder, zijn broer Thierry en vriendin Ann Nolte en zelfs een vroegere vriend van Michèle, John genaamd aanwezig waren. Terry was erg gespannen die dag en ook de dagen die daarop volgden. Ik voldeed niet aan haar wensen om als zoon te acteren. Op het laatst voelde ze zich zelfs beledigd, hoewel dat maar heel even geduurd heeft. De volgende dag al heeft ze haar excuses gemaakt. Bij het uitstippelen van onze vakantie hadden we besloten om aan het eind daarvan nog drie dagen in Durban te blijven.

- 77 -

Achteraf ben ik blij dat we dat gedaan hebben, nog drie dagen in Howick was teveel van het goede geweest. Natuurlijk wil ik graag met Terry in contact blijven en nadat we uit Zuid Afrika vertrokken waren heb ik al weer diverse brieven en kaarten geschreven. Er werd niet op geantwoord tot het begin van maart. Ze heeft in een mentale dip gezeten en ik denk ook wel dat dit waar is geweest. Toch is ze dankbaar dat ik ben doorgegaan met schrijven. We praten dus weer met elkaar en kunnen we doorgaan om zo af en toe te schrijven. Fiona schreef dat Steve een lodge bezit in Zambia en ze heeft ons uitgenodigd om langs te komen. Ze zijn ook van plan om huis te kopen in Harare. Uit jouw brief kon in opmaken dat jij regelmatig contact met ze hebt. Dan zul je ook weten dat Michèle nu een baan heeft bij de locale krant in Howick en dat ze maar paar straten van haar vader en moeder vandaan woont Zo te horen heb je een leuke baan, die ook veel verantwoordelijkheid met zich meebrengt. Waarom zoek je niet een leuk arrangement voor Nederland uit, of kom in de winter zodat we samen kunnen skiën in Zwitserland. Ook wij zijn verzot op skiën en zijn er ook redelijk bedreven in. Nettie’s ouders hebben al jaren een appartement in Zwitserland in de omgeving van Verbier. Liefste Frankie ( zo mag ik toch noemen?) jouw brief heeft mij ervan overtuigd dat een goede relatie met mijn zusters, niet betekent dat ik ook een goede relatie met mijn moeder moet hebben. Daar zat ik een beetje over in. Ondanks je drukke leven, blijf schrijven. Aan Willem-Jan en Barend heb ik gevraagd om ook eens te schrijven waarbij zij zich zelf aan jullie kunnen voorstellen. Doe Katie & Edward de hartelijke groeten en ook aan Tony natuurlijk. Voor allemaal het allerbeste. Wim. Spoedig daarna ontstaat het plan om naar Canada op bezoek te gaan. Het is Nettie’s plan. We zijn dat jaar 25 jaar getrouwd en het zou een goed idee zijn om dit feit te combineren, met een mooie reis naar Canada, samen met de kinderen en Mirjam, de vriendin van Willem-Jan. Intussen gaat het met Ineke, de beste vriendin van Nettie zeer slecht. Ineke heeft een tumor in de buik, het gaat zienderogen slechter met

- 78 -

haar. Ze wordt met alle zorgen omringd. Anne, een zus van Ineke uit Haarlem en Nettie zorgen om beurten dat het gezin zoveel mogelijk kan door functioneren. Iedereen heeft zo zijn specifieke taken, Nettie moet de witte was doen en ik ben goed voor de dubbel getrokken bouillon. Met Frankie in Canada hebben we al data afgesproken, dat gaat allemaal door. Het gaat ondertussen dramatisch slecht met Ineke, ze wordt opgenomen in het ziekenhuis en raakt in coma. Na een aantal dagen overlijdt ze. Het verdriet is onbeschrijfelijk. 46 jaar, ze laat man en drie kinderen achter. Die vinden het vreselijk dat wij naar Canada vertrekken. Toch besluiten we om de reis naar Canada te laten doorgaan. Uiteindelijk is het onze 25 jarige bruiloft en het is een welkome afleiding na alle ellende die iedereen van ons heeft doorstaan. Wat een mooie reis had moeten worden, is het niet geworden. Ik was mezelf niet en had alleen maar oog voor Frankie. Ik moest in elk geval bij haar goed in de smaak vallen. Ik deed alles om haar te behagen. Zo moest ze me wel aardig vinden. Het was wel teleurstellend voor Nettie en de kinderen, die mij tijdens de reis daar diverse malen opgewezen hebben. Ik ben me er nu van bewust dat ik voor een groot deel, de reis voor mijn gezin heb verpest. Als ik erop terug kijk, was dat natuurlijk waardeloos en zonder respect voor mijn familie. Ik was zo bezeten van het feit dat ik een goede indruk op mijn zus wilde maken, dat ik alle andere dingen uit het oog verloor. Achteraf is dat helemaal niet nodig gebleken. Dom om zo te acteren en wat heeft mij bezielt om zo te doen. Natuurlijk waren er ook mooie en leuke momenten en hoewel men geneigd is om over het algemeen de mooie momenten te onthouden, overheerst bij deze reis nog altijd het negatieve. Ik ben me ervan bewust dat dit mijn schuld is. Tijdens die vakantie vertelt ook Frankie hoe het haar vergaan is. Op de keper beschouwd is Frankie’s verhaal nog dramatischer dan mijn verhaal. Na het mislukken van de relatie van Terry met Sheridon, de vader van Frankie en die een scheiding tot gevolg heeft, blijft Frankie bij haar moeder. Sheridon verhuist naar Engeland. Al spoedig blijkt dat Terry niet op de juiste manier voor Frankie kan zorgen. Eigenlijk is de situatie zo dringend, Terry is aan de drank, dat Frankie uit huis geplaatst moet worden. Dit komt Sheridon ter ore en hij komt naar Afrika om Frankie op

- 79 -

te halen. Dit kreeg zijn beslag in de vorm van een rechtelijke uitspraak. Terry was op de bewuste dag om onbekende reden niet aanwezig en de rechter wijst het kind toe aan Sheridon. Frankie verhuist op jonge leeftijd met haar vader eerst naar Engeland en later naar Duitsland naar München en wordt verder opgevoed door haar vader en de stiefmoeder waarmee zij ook geen bijzondere relatie opgebouwd heeft. Op de leeftijd van 16 of 17 jaar, voelt Frankie de behoefte om haar moeder beter te leren kennen en ook haar zussen, Michèle en Fiona, uit het huwelijk van Mac en Terry. Ze gaat voor één jaar naar Kenia en het valt haar niet mee. Ze ontwikkelt geen bijzondere gevoelens voor haar moeder en is eigenlijk teleurgesteld. In Kenia komt zij in contact met ene familie Rothschild en raakt verliefd op de zoon des huizes Tony. Deze familie heeft plannen om naar Canada te gaan en Frankie besluit om mee te gaan. Veel contact tussen Terry en Frankie is er sindsdien niet meer geweest, wel zorgde zij elke maand voor het overmaken van de pensioengelden vanuit Canada, die Mac daar had opgebouwd. Op het moment dat wij naar Canada gaan heeft Frankie een relatie met Tony Mertens, (1948) een ras echte Hollander. Hij is toen hij 4 jaar oud was met zijn familie verhuisd naar Canada. Hij heeft Terry meegemaakt in Canada en later ook in Afrika. Zijn mening over het gedrag van Terry laat ik onvermeld, maar een hoge pet heeft hij er niet van op. We hebben het normale leven weer opgepakt en zijn in rustiger vaarwater gekomen. Jan, onze vriend is weer blij dat we terug zijn en er gaat geen dag voorbij of hij komt bij ons binnenvallen. Het overlijden van Ineke heeft hem mentaal volledig lam geslagen, zijn verdriet is onbeschrijfelijk. We helpen waar we kunnen. Mijn zakelijke dingen staan ook weer op de rit en mijn gezondheid laat niets te wensen over. Er gaat geen dag voorbij of Terry is in mijn gedachten. Tussen Nettie en mij is het in die periode geen onderwerp van gesprek meer.

Dan is de brief van Terry daar, gedateerd 9 maart 1994: Liefste Wim, Woorden schieten tekort! Laat ik beginnen met je te bedanken voor al die brieven. Honderden keren had ik het plan om terug te schrijven, maar iets hield me daarvan tegen. Er is mij geadviseerd om zonder terughoudendheid terug te schrijven, maar zonder “beschuldigingen over

- 80 -

en weer”. Heel lang heb ik dat moeilijk gevonden maar ten lange lesten ben ik met mezelf in het reine gekomen en dus, hier ben ik weer. Het eerste wat ik je wilt vertellen is dat Michèle weer een goede baan heeft gevonden, als verkoopmedewerkster bij de plaatselijke krant,”The Howick District News”. Ze is half december begonnen en zit nog in haar proeftijd. Toevallig vandaag heeft ze een gesprek met haar baas. Ik ga ervan uit dat ze de baan aangeboden krijgt en een vast lid van het de kleine staf wordt en er gesproken zal worden over het te ontvangen salaris etc., Michèle is een harde werker en zet zich volledig in voor haar baan, haar collega’s en de klanten. Ze heeft al die tijd bij ons gewoond, maar nu heeft ze een huis gevonden wat ze samen met haar baas en zijn vriendin deelt. Zij is redacteur, een leuke meid van 23 jaar oud. Michèle is weer helemaal gelukkig en ze heeft haar haren heel kort laten knippen en ze ziet er heel leuk uit. Fiona komt binnenkort op bezoek, want Steve heeft gedurende een week een beurs in Durban, waar hij zijn toeristische attracties aan de man wil brengen. De beurs heet “INDABA”. Fiona had aanvankelijk last van zwangerschap verschijnselen, maar voelt zich nu weer wat beter, in het begin zeker niet. Met Mac gaat het goed, maar zijn been en zijn rug zorgen af en toe voor veel pijn. Dit seizoen heeft het veel geregend, de tuin is wel mooi groen, maar ook overwoekerd. Een vrouwelijke tuinman heeft Mac geholpen de tuin weer op orde te brengen, we hebben er ook nog twee perziken bomen uit gehaald er hebben nooit mooie perziken aangezeten, alleen maar fruitvliegen, rotte perziken en veel blad in de herfst. Ook Mac doet je de vriendelijke groeten en is blij dat ik uiteindelijk weer aan het schrijven ben. En om eerlijk te zijn ik ben er ook blij om! Na jouw bezoek en de problemen met Michèle is mijn gezondheid een poosje wat minder geweest. Mijn arts noemde het “ontwenning verschijnselen”, laten we zeggen dat ik op zijn minst enigszins verward was en dacht, dom als ik was, dat te kunnen bestrijden met pillen en drank. Jouw brieven zijn altijd heel welkom geweest en laten we hopen dat we op een vriendelijke basis verder kunnen gaan met schrijven. De staar op mijn ogen kwam eigenlijk veel te vroeg, na de controle zei de specialist nog, komt u na een jaar maar eens terug. De laatste tijd heb ik pijn gekregen in de heupen en mijn benen. Artrose, daar heb je het al, de kwaaltjes komen met de jaren. Hoe gaat het met moeder van Zon, met Nettie en met je zonen? Ik vond het fantastisch om weer van je te horen.

- 81 -

Heel veel liefs, Terry, Mac. Een lange periode van stilte treedt in. Terry is altijd in mijn gedachten, maar ook mijn vader en zijn familie wil ik traceren. Het verhaal is nog niet af. Tijdens een skivakantie in Zürs heb ik een brief geschreven aan Terry met de vraag, a.u.b. geef me als het enigszins mogelijk is meer informatie over Willy, deze brief was gedateerd 12.01.1995 Niet Terry maar Mac geeft daarop een antwoord en wel op 10 maart 1995: Dear Wim, Ik reageer op jouw brief van 12 januari ’95 uit Oostenrijk en heb de taak opgenomen om jou te antwoorden, omdat jouw moeder nog steeds heel erg van streek is over jouw gedrag en houding tijdens je verblijf hier. Ze is erg aarzelend om verdere correspondentie voort te zetten, aangezien jouw brieven alleen maar de bedoeling lijken te hebben om haar van streek te brengen en dat kan ik niet toelaten. Voordat je op bezoek kwam waren het liefdevolle en verwachtingsvolle brieven en zag je ernaar uit om haar te ontmoeten. Je hebt destijds geschreven dat je geen familieleden zou bezoeken, voordat je jouw moeder zou ontmoeten. Onnodig om het te zeggen, maar je hebt Corry wel bezocht, voordat je hier kwam. We hebben er geen idee van wat zij jou verteld heeft, maar het was klip en klaar dat toen wij jou voor de eerste keer in Turban ontmoette, terwijl jouw moeder, vol liefde en blijde verwachtingen na al die brieven, verbijsterd was over jouw koele houding. Tot op zekere hoogte was dit te verwachten, want jullie kende elkaar geen van beiden en er waren al zoveel jaren verstreken. Tijdens jouw verblijf heb je heel veel mogelijkheden gehad om met je moeder over het verleden te praten, maar je hebt van deze mogelijkheid geen gebruik gemaakt, sterker nog, je hebt haar praktisch links laten liggen. Ik kan me herinneren dat je in de woonkamer een boek zat te lezen, terwijl wij bezig waren om voor jou een ontbijt klaar te maken. Naar mijn mening heb je je toen niet als een heer gedragen, in tegendeel meer als een schoft. Je vond hier een moeder die je maar al te graag zou willen omhelzen, wij beiden overigens, maar jij bleef afstand bewaren. Je hebt er geen idee van wat voor een invloed dat op je moeder heeft gehad. Het heeft ons bestaan erg beïnvloed en ik heb haar te verstaan gegeven dat ze moest proberen te vergeten dat het ooit gebeurd is, want iemand die zijn biologische moeder op een dergelijke manier behandeld, verdient het niet om zoon genoemd te worden.

- 82 -

Het is goed mogelijk dat je over deze affaire met Nettie problemen hebt gehad, maar zeker is dat een zoon die op zoek is naar de liefde van zijn moeder, geen bedreiging voor een huwelijk mag zijn. Als zij zich bedreigd zou hebben gevoeld, dan is dat alleen maar, omdat zij zich in haar huwelijk niet zeker heeft gevoeld. En nu, terwijl je in Oostenrijk van de buitenwereld bent afgesloten, wil je opeens meer gegevens over je vader. Dat had je ook kunnen vragen toen je hier was. De enige informatie die jouw moeder heeft, is het feit dat zij door een 35 jarige Duitser is verkracht, die een vrouw in Duitsland had. In die tijd waren de Duitsers heer en meester in Europa, waren aan de winnende hand en maakten zich alles eigen waar ze zin in hadden. Corry en Sjef kenden deze man en Sjef was er verantwoordelijk voor dat jouw moeder ook werd uitgenodigd voor dit feest. Sjef heeft dat zichzelf altijd verweten en was er daarom op gebrand om jou te kunnen adopteren, maar uiteindelijk ben je terecht gekomen bij je huidige adoptie ouders. Zou je meer details willen weten, dan moet je met Corry contact opnemen, want zij heeft je gevolgd vanaf het moment dat je geboren bent. Mocht je verontwaardigd zijn over deze botte brief, dan heb je dat alleen maar te danken aan je eigen slechte gedrag. Eerlijk gezegd, ik waardeer je als persoon en onze dochters denken er hetzelfde over, maar ik kan jouw ongevoelige gedrag richting je eigen moeder niet vergeven. En we zijn allebei van mening dat wij in jouw richting geen excuses hoeven te maken, want de toewijding voor jouw adoptieve moeder is begrijpelijk, maar niet de afwijzing van Terry, jouw natuurlijke moeder. Hoogachtend Mac.

Hij neemt het wel op voor zijn vrouw. Van mijn bestaan en van de werkelijke toedracht is hij nooit op de hoogte geweest. Wat zou het toch veel gemakkelijker zijn geweest als Terry van het begin af aan ook richting Mac de waarheid had gesproken. De goede man is van het begin af aan op het verkeerde been gezet. Ik neem aan dat een deel van de brief uit Mac’s zijn hart komt, een deel is door Terry ingefluisterd. Nu ik de man heb meegemaakt, weet ik zeker dat hij de waarheid die Terry hem had moeten vertellen, van haar zou hebben geaccepteerd en het haar vergeven zou hebben. Nu heeft zij dit al die jaren als haar geheim voor zich moeten houden. Dat ik haar gevonden heb, was haar

- 83 -

welgevallig, maar de angst dat de waarheid nu boven tafel zou komen, woog als een loden last. Het is Terry die mij in een van haar eerste brieven aanspoort om vooral contact op te nemen met Corry, ze schrijft dat ze dat zeer op prijs zal stellen. Dat heb ik dan uiteraard ook gedaan en heb dat ook verteld in mijn brieven aan Terry daarna. Het is dus absolute nonsens nu te beweren dat ik toegezegd zou hebben dat ik tevoren geen contact met de familie zou opnemen. Mac suggereert ook dat ik genoeg kansen heb gehad om met Terry te praten. Dat is ook zo, maar het eerste het beste gesprek op de dag van onze aankomst, is uitgelopen op een absolute mislukking. Wat zij toen vertelde was finaal en liet geen ruimte voor verder interpretaties. De naam van mijn vader is nooit over haar lippen gekomen. De verkrachting is haar verhaal en is ook het verhaal van Mac geworden. In zijn ogen had de man die haar verkracht zou hebben, niet eens een naam. Was hij er dan ook niet van op de hoogte dat Willy regelmatig het ouderlijk huis van Terry heeft bezocht, dat er uitstapjes naar Scheveningen zijn geweest en niet zoals Mac denkt, dat de eerste ontmoeting pas heeft plaatsgevonden op het Carnavalsfeest? Wat zou het toch vreselijk veel gemakkelijker zijn geweest te erkennen dat het inderdaad een vriendschappelijke relatie is geweest en dat het helaas verkeerd is afgelopen. Het valt Terry te verwijten, maar zeker ook Willy. Met zijn 35 jaar, getrouwd met vrouw en kinderen in Duitsland, een jong beïnvloedbaar meisje te kiezen, daar een relatie mee aan te knopen en uiteindelijk mee nemen naar een Duits carnavals feest, ook al was het haar vrije keuze, is vragen om problemen. De omstandigheden en de hormonen winnen het van het gezonde verstand. Verder ook de ontkenning dat zij nooit geweten hebben waar ik mij zou kunnen bevinden. Mac zelf schrijft nu, dat Corry van het begin af aan al mijn stappen heeft gevolgd. In onze gesprekken met Corry heeft zij zelfs bevestigd dat ze in de kerk in Tilburg heeft gezeten tijdens de voltrekking van ons huwelijk. Om dan nog steeds te blijven ontkennen dat ze nooit hebben geweten waar ik mij zou kunnen bevinden, is ronduit een leugen. Tante Corry had hun zonder enig probleem de weg kunnen wijzen. Tegen dit soort leugens is niets bestand. Het is nu helemaal duidelijk. Ik heb sterk de indruk dat als ik niet alles op alles had gezet om Terry te vinden, dan had onze ontmoeting nooit plaats gevonden.

- 84 -

Al met al, toch een pittige brief en Nettie vindt het nodig om daarop te reageren. Op 22 maart 1995 schrijft zij aan Mac het volgende: Beste Mac, Met stijgende verontwaardiging heeft Wim van jouw brief kennis genomen. Dit maakt het voor mijn noodzakelijk om voor hem op te komen. Ik kan begrijpen dat de hele geschiedenis invloed op jullie huwelijk heeft gehad en dat je het voor Terry opneemt. Je hebt met haar te maken en jou zijn geen andere standpunten bekend. Maar ik vind dat nu de tijd is gekomen om I’s kant van het verhaal te belichten. Een geadopteerd kind zal vroeger of later, hoe goed en mooi zijn leven verder ook is verlopen, willen weten wie zijn “echte” ouders zijn. In het geval van Wim, was het zijn eerste zorg om te weten wie zijn moeder is/was, maar later ontstond ook de behoefte om te weten wie zijn vader was. Ik kan hem dat niet kwalijk nemen. Hij wilde zijn volledige geschiedenis kennen en daar hoorde ook zijn vader bij. De speciale band die je met familie kunt hebben, heeft hij nooit gekend. Tijdens ons verblijf in Zuid Afrika heeft hij niets gevraagd, maar dat heeft alles te maken met het feit dat hij volledig verward was. Hij had zich de hereniging met Terry heel anders voorgesteld. Hij verwachtte een bescheiden vrouw te ontmoeten, met een gevoel vol spijt over het verleden en die zich verdrietig zou voelen dat het allemaal zo gelopen is. Daarom kon hij zich niet geven. Uit die houding meende jij te moeten opmaken dat hij zich niet als een heer heeft gedragen. Dat zou jij beter moeten weten Mac, hij is absoluut geen schoft! Ten tweede, Terry heeft een moeder-zoon relatie voor ogen gehad. Wim heeft respect voor haar, zij heeft hem gebaard, niet meer en niet minder. Daar komt nog bij dat ze samen absoluut geen verleden delen. Op de derde plaats heeft hij twijfels gekregen over de geloofwaardigheid van Terry. In jouw brief staat dat er met Wim zou zijn afgesproken dat hij met niemand van zijn familie contact zou opnemen, alvorens Wim en Terry elkaar zouden ontmoeten. Daar is niets van waar! Louter op basis van toeval is Wim in contact gekomen met Nick Groothuis, bij een van de vele pogingen die hij in de afgelopen 25 jaar heeft ondernomen om zijn moeder te vinden. Geloof me, hij heeft er werkelijk alles aan gedaan. Nick Groothuis gaf hem de naam en het adres van Terry. Vervolgens heeft hij een brief in het Nederlands

- 85 -

geschreven om Terry niet in verlegenheid te brengen. Dat heeft gelukkig geen problemen opgeleverd en de brieven en foto’s stromen binnen. In onze familie was iedereen blij en verrukt, dat was bij jullie misschien ook wel zo. In de tweede of derde brief die Terry schreef, gaf ze de naam en het telefoonnummer van tante Corry en ze gaf advies om contact met haar op te nemen. Voordat deze brief kwam had Wim geen idee van het bestaan van Tante Corry. Hij heeft haar op Terry’s advies opgezocht. Het is natuurlijk zo dat Terry als 17 jarig meisje de verantwoordelijkheid van de opvoeding van Wim niet op zich kon nemen, dat is helder, maar dat is ook het punt niet. Het probleem is dat Terry het doet voorkomen dat zij nooit geweten heeft, waar zij Wim zou moeten zoeken. Voor haar is het een mirakel dat zij elkaar ten langen lesten hebben gevonden. Nou Mac, het is alleen maar de verdienste van Wim dat het zover gekomen is. Voor haar vertrek uit Nederland heeft Terry, samen met Corry, nog een bezoek aan Wim gebracht op het adres van zijn adoptief ouders in Oss, waar Wim destijds woonde. Wim’s moeder kan Terry nog tot in detail uittekenen. Ze wist dus de naam van de plaats en de naam van de familie, van Zon genaamd. Als ze echt had willen weten hoe het Wim gedurende zijn verdere leven is vergaan dan ben ik van mening dat ze hem gemakkelijk had kunnen opsporen. Bovendien had ze het maar aan Corry hoeven te vragen. Jouw opvatting om je niet ongevraagd te mengen in het leven van zijn adoptief ouders kan ik deels wel begrijpen, maar dat was ook niet nodig geweest, Terry had hem op een afstand kunnen blijven volgen, om voor haar zelf te weten dat het goed met hem ging. Als je het mij vraagt zou iedere moeder het op deze wijze moeten hebben. En nu moet ik je wat vertellen: Ook ik ben moeder van twee kinderen, dus ik weet hoe het voelt en twijfel heel sterk aan de integriteit en de geloofwaardigheid van Terry haar verhaal. De eventuele problemen en de meningsverschillen die Wim en ik in die tijd gehad hebben, gingen over die integriteit en geloofwaardigheid, zoals ik je zojuist noem en zijn nooit en te nimmer een bedreiging voor ons huwelijk geweest. Laat ik je nog wat vertellen; het heeft geen pas om te oordelen over de stabiliteit in iemands huwelijk, wij noemen dat stemmingmakerij.

- 86 -

Voor Wim is het heel moeilijk het juiste onderscheid te maken, hij heeft er zelfs een hartkwaal aan overgehouden. Volgens zijn artsen is die hart kwaal voor een groot deel te wijten aan de extreme spanning waaraan hij zich voelde blootgesteld. Je moet bedenken dat het bij onze eerste ontmoeting in Zuid Afrika, nog maar één week geleden was dat zijn medische behandeling had plaats gevonden. Naast het feit dat hij het voorzichtig moest aandoen, was hij medisch niet in een erg goede conditie. Om je eerlijk de waarheid te zeggen, had hij tijdens de laatste dagen in Durban opnieuw hartklachten. Een vent onder deze omstandigheden is zeker geen schoft! Het feit dat wij nu met elkaar schrijven, is zijn brief uit Oostenrijk geweest. Ik geef het toe, de tekst van de brief was niet erg subtiel en ik heb hem daar zelfs voor gewaarschuwd. Tegelijkertijd heeft hij het recht om te weten wie zijn vader is, eens? Zijn enige aanknopingspunt was een naam. Jouw bewering dat deze Duitser Terry heeft verkracht, is nieuws voor ons! Toen wij in Howick waren, zaten Terry en ik in de auto, en waren jij en Wim samen wat boodschappen aan het doen. Zij vertelde dat het allemaal gebeurd is op een carnavals feest in Tilburg. Zij was als zigeunerin gekleed en volgens haar zeggen had ze teveel champagne op. Ook de zusters van Terry waren op dat feest en ik kan je vertellen dat zoiets door de andere Nederlanders niet erg werd gewaardeerd. Dat zijn de feiten. Wij zeggen, dat gedane zaken geen keer nemen. Sommige zaken hadden niet hoeven te gebeuren als er sprake was geweest van een eerlijke benadering. Of mag je in dit soort zaken niet meer verwachten. Is dit het einde van twee turbulente jaren? Wat ons betreft is deze brief niet noodzakelijkerwijs het eind van ons contact. Ik wens jullie allebei een goede gezondheid toe. Nettie.

In 1998 besluiten Nettie en ik een reis te maken door S.A en dat te combineren met een bezoek aan mijn moeder. Ik heb intussen wat wroeging gekregen over de manier waarop ik destijds Terry heb benaderd. Ik ben misschien niet open genoeg geweest en wil het opnieuw een kans geven. Het besluit om opnieuw naar Howick af te reizen is geen succes, mijn moeder is en blijft verongelijkt en ik kan geen begrip opbrengen voor het

- 87 -

feit dat ze niet eerlijk is geweest. Dit keer logeren wij niet bij haar, maar in het nabij gelegen Fern Hill hotel. Wij hadden een serie foto’s bij ons van een gezamenlijke wintersport vakantie in Zwitserland met Tony en Frankie en onze kinderen. Ik liet haar een foto zien van Frankie en Tony met Willem Jan en Barend samen aan de lunch in een leuk bergcafé. “Oh, wat leuk, Frankie & Tony, wat zien ze er goed uit, maar de twee andere heren ken ik niet”. Zonder twijfel moet de gelijkenis van mijn vader Willy met Barend haar getroffen hebben. Daarnaast heeft ze zoveel foto’s van onze kinderen in een eerder stadium gezien, dat deze opmerking van, “Die twee andere heren ken ik niet”, mij pijn doet. Het weerzien met mijn zusters in Howick, Fiona was voor de gelegenheid ook naar S.A. gekomen en is een bevestiging van de goede verstandhouding, die wij ondertussen hebben opgebouwd. Dit is waarschijnlijk de laatste brief die ik aan Terry en Mac heb geschreven en is gedateerd 25 oktober 1995: Beste Terry & Mac, Ik heb lang geaarzeld, maar mijn gevoel zegt dat ik opnieuw moet schrijven en niet te doen alsof jullie niet meer bestaan. Mijn zoektocht naar het verleden is afgesloten. Het heeft mij, maar ook aan Nettie, veel spanning en verdriet gegeven, maar ook veel gelukkige momenten gegeven. Mijn geluk kon niet op toen ik jullie gevonden heb. Sterker nog, ik ben nog steeds gelukkig, omdat het me ook dichter bij mijn nieuwe verwanten heeft gebracht. Ik weet dat de we het verleden nooit meer kunnen inhalen, want ik heb mijn eigen verleden, een verleden dat mij heeft gevormd zoals ik nu ben. Onze eerste contacten stammen uit 1993, alweer twee en een half jaar geleden dus. Zolang geleden dat ik de zaak heb kunnen terugbrengen tot realistische proporties. Mijn gemoedsrust is teruggekomen, ik hoop ook die van u en dat moeten we vasthouden. Wat ik u nu ga vertellen, heeft alleen maar betrekking op mijzelf, maar het heeft de cirkel voor mij wel rond gemaakt. U hebt daarin een heel belangrijke rol gespeeld en ik vind dat u deelgenoot moet zijn van wat ik zoal hebt ontdekt. Het onmogelijke is bewaarheid, “als in een speld in een hooiberg”, zo moeilijk, maar ik heb mijn vader gevonden. Het enige wat ik wist was zijn

- 88 -

naam. Alle mogelijke instanties heb ik aangeschreven en om informatie verzocht. Hij is in 1978 gestorven. Hij had een vrouw en drie kinderen, een daarvan is bij een spoorweg ongeluk om het leven gekomen. Tot zijn pensioen heeft hij voor het Amerikaanse leger in Duitsland gewerkt. Toen ik eenmaal wist waar hij met zijn gezin tijdens de oorlog gewoond heeft, had ik voldoende aanknopingspunten om mijn zoektocht te beginnen. Hij is vaak verhuisd en uiteindelijk zijn zij in Zweibrücken neergestreken. Zijn vrouw is overleden in 1983 en zijn twee kinderen Claus en Jutta hebben wij inmiddels ontmoet. Claus(60) woont in Heidelberg en Jutta(65) in Boston USA. De foto’s die we gezien hebben, maken één ding duidelijk, onze zoon Barend en zijn grootvader lijken als twee druppels water op elkaar. Onze bezoeken aan Claus in Heidelberg en Jutta in Boston hebben grote indruk op ons gemaakt, zoals ook onze bezoeken aan Zuid Afrika, Zimbabwe en Canada. In Heidelberg hebben we tal van fotoboeken bekeken, in een van deze boeken hebben we uw foto teruggevonden. Deze foto is gemaakt op het station van Tilburg. Jullie stonden te wachten op de trein naar Scheveningen voor een dagje uit. Op dezelfde foto staan ook Sjef en Corry, terwijl Willy de fotomaker is. Volgens tante Corry was je toen al zwanger en heeft Willy op die dag aan Sjef opgebiecht, wat er was gebeurd. Willy heeft ook in Duitsland zijn slippertje opgebiecht. Hij heeft het verhaal ooit aan Marly, de vrouw van Claus, verteld. Toen zij mijn brief ontvingen, wisten zij ogenblikkelijk dat mijn verhaal juist was. Jutta en ik lijken ook op elkaar. In september zijn we op bezoek gegaan in Boston. Zowel Jutta als haar man zijn 65 jaar oud en zij leven in welstand. Naar hun zeggen heb ik de karaktertrekken van mijn vader. Hoe dan ook, gelukkig kan ik zeggen dat die rusteloosheid, die ik mijn hele leven heb gekend, is verdwenen. Dat ik u gevonden heb, was heel wezenlijk, maar toch maar de helft van het verhaal. Nu ik mijn hele achtergrond ken, ben ik tot rust gekomen; het heeft mijn een completer mens gemaakt en voel me daar heel tevreden onder. Ik heb niet het gevoel dat deze brief u in verlegenheid zou moeten brengen, de geschiedenis moet zijn loop hebben. Het is mij niet kwalijk te nemen dat ik mijn totale geschiedenis wilde kennen, zelfs nu gebleken is dat mijn vader een Duitser was. We hebben prima contacten met Frankie en Tony. Als Tony in Europa is voor zaken, logeert hij vaak bij ons. Fiona en ik schrijven elkaar op gezette tijden. Ze heeft leuke kinderen en wat leuk dat er een derde onderweg is.

- 89 -

We zijn vastbesloten om haar te gaan bezoeken. Aanvankelijk lag het in de bedoeling om dat in 1996 samen met Frankie en Tony te doen, maar dat hebben we een poosje uitgesteld. Sinds 1993 heeft alles moeten wijken voor mijn nieuwe familie en hebben we te weinig tijd besteed aan onze kinderen. We hebben besloten om in 1996 met onze kinderen op vakantie te gaan. Ik wens u beide veel gezondheid toe. Fiona heeft mij geschreven dat Michèle misschien naar Zimbabwe gaat verhuizen, hoe gaat het met haar? Met het beëindigen van deze brief rest mij u alle goeds toe te wensen voor nu en de toekomst. Wim.

Was het nodig dat ik Terry heb geconfronteerd met de zoektocht naar mijn vader en de uitkomsten daarvan. Ik vraag het me nu af. Aan de andere kant, ik ben haar zoon en het kan niet anders of een moeder is geïnteresseerd in het wel en wee van haar zoon, ofschoon deze confrontatie voor haar pijnlijk moet zijn geweest.

De zoektocht naar mijn vader.

Een periode van betrekkelijke rust is ingetreden. Het hoofdstuk Terry is afgesloten. Nu mijn vader nog. Twee dingen weet ik, zijn naam is Willy Soest en hij is werkzaam geweest op het vliegveld Gilze Rijen. Het spreekt voor zich dat ik begin te informeren bij Vliegveld Gilze Rijen. Of er uit die tijd nog gegevens in een archief zijn opgeslagen, is maar zeer de vraag. Mijn eerste telefoontje, geeft verrassend genoeg, al meteen een bruikbare tip op. Er blijkt een groep mensen te bestaan die de geschiedenis van het vliegveld en de mensen die op het vliegveld gewerkt hebben in kaart hebben gebracht. Zou dat inclusief de gegevens betreffen van de Duitse bezetter? Ik word doorverwezen naar de heer A. van Riel uit Alphen, Noord Brabant. Telefonisch leg ik hem uit wat de reden van mijn zoektocht.

- 90 -

Hij is zeer goed gedocumenteerd en heeft ook tips waar ik de zoektocht naar mijn vader zou kunnen beginnen. De onderdelen waaronder mijn vader gediend zou kunnen hebben en die op Gilze Rijen waren gedetacheerd zijn; Dienststelle L 08471 Luftwaffe Baukompanie 32/XI; Dienststelle L 28355 3.Kompanie Luftwaffe Bau Batallion; Dienststelle L 30109 Luftwaffe Oberbaustab Holland. Nu al deze Duitse namen op mijn netvlies voorbij komen, realiseer ik mijzelf ook dat ik nog behoorlijk aan mijn Duits zal moeten schaven. Het was oorlog en uiteindelijk zijn er ook veel Duitse soldaten in Nederland gesneuveld, dus het advies is ook om te informeren bij Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge e.V. en niet te vergeten het Deutscher Soldaten Friedhof bij Ysselsteyn gemeente Venray. Het kerkhof heb ik op een regenachtige middag bezocht, ben langs de graven gelopen, ook hier liggen heel veel soldaten die de oorlog allemaal niet gewild zullen hebben. Het is een naargeestige middag en met gemengde gevoelens loop ik bijna alle graven langs. Het is al bijna donker en het duurt te lang om alle graven te bekijken. Er komt iemand naar mij toe en maakt zich bekend als beheerder van het kerkhof. Ik vertel hem dat ik op zoek ben naar het graf van mijn vader. Hij neemt mij mee naar zijn kantoor en hij haalt een register te voorschijn, waarin alle gesneuvelden die hier begraven zijn staan opgetekend. Tot mijn opluchting staat er geen Willy Soest bij. Nog twee bronnen worden door de heer van Riel vermeldt, dit zijn; WASt, wat staat voor Wehrmachtsauskunftstelle en is gevestigd in Berlijn; en tot slot Bundesarchiv Zentralnachweisstelle in Aachen.

In mijn beste Duits Ik stel een brief op en verstuur deze naar de genoemde instanties, deze brief is gedateerd 28 november 1994;

Geachte, dames en heren, Het is ongeveer 53 jaar geleden dat ik als zoon van een Nederlandse moeder en een Duitse vader geboren ben.

- 91 -

Geboren op 25.11.1941 in Ginneken en Bavel, niet gewenst door de familie van mijn moeder en een moeder die te jong was om voor mij te kunnen zorgen. Toen ik tien weken oud was, ben ik aan mijn adoptief ouders overgedragen. Zij hebben mij opgevoed alsof ik hun eigen zoon was.¹) Na jarenlang getracht te hebben om mijn moeder te vinden is dat uiteindelijk in april van 1993 gelukt. Ze woont in Zuid Afrika. In juli 1993 ben ik samen met mijn vrouw naar Zuid Afrika gevolgen om haar te bezoeken. In dezelfde periode heb ik ook met familieleden van mijn moeder, in Holland, contact gehad. Het verhaal wat zij mij verteld hebben luidt als volgt: Nadat de bezetting van Nederland een feit is, wordt er door het Duitse leger een begin gemaakt met de aanleg, de vergroting van het vliegveld “Gilze Rijen” in de buurt van Tilburg. Mijn Duitse vader, “Willy Soest”, gekwalificeerd Ingenieur heeft waarschijnlijk gediend bij een van de onderstaande eenheden: Dienststelle L 08471 Luftwaffe Baukompanie 32/XI Dienststelle L 28355 3. Kompanie Luftwaffe Bau batallion Dienststelle L 30109 Luftwaffe Oberbaustab Holland. Er zijn ook Nederlanders werkzaam op het vliegveld. Een ervan is, Sjef van der Putten en tussen hem en mijn vader ontstaat een vriendschappelijke relatie. Sjef nodigt Willy Soest uit, om een bezoek te brengen aan zijn familie. Een van de gezinsleden is: “ Theresia van der Putten” (mijn moeder), op dat moment is zij 17 jaar oud. Het staat vast dat Willy Soest omstreeks februari 1941, maar waarschijnlijk enige maanden eerder ter plekke moet zijn geweest.Hij zal dan ongeveer tussen 30 en 35 jaar oud geweest zijn. Als bekend wordt dat mijn moeder zwanger is van Willy Soest, wordt hij overgeplaatst, ergens naar het zuiden van Nederland, waarschijnlijk Middelburg. Ik zou mijn geschiedenis heel graag compleet willen maken en verzoek u om inlichtingen. Het zou fantastisch zijn om te weten wie mijn vader is. Misschien heeft hij een gezegende leeftijd bereikt en is hij nog steeds in leven. Het is absoluut niet mijn bedoeling om eventueel nog in leven zijnde verwanten in verlegenheid te brengen, maar mijn ultieme wens om te weten wie hij is of geweest is, zult u beslist kunnen begrijpen.

- 92 -

Ik ben u op voorhand dankbaar. Hoogachtend, Wim van Zon. ¹) Of Terry mij ook inderdaad 10 weken bij zich gehad heeft, weet ik niet. Het is niet bij me opgekomen om het haar te vragen.

Intussen besluiten Nettie en ik om op wintersport vakantie te gaan en we kiezen voor Oostenrijk en omdat het maar voor een week is, kiezen we voor Zürs, een mondaine wintersportplaats in de omgeving van Lech. Nog voordat we op vakantie gaan ligt er een brief op de mat. Een brief uit Duitsland van de “Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge e.V. gedateerd 19.12 1994. Spannend om een dergelijke brief open te moeten maken, voor hetzelfde geld staat er dat hij daar en daar begraven ligt. Tot mijn opluchting staat er het onderstaande: Geachte heer van Zon, Hartelijk dank voor uw uitvoerige brief van 28 november van dit jaar. Wij hebben uw brief met veel interesse gelezen. Helaas beschikken wij op geen enkele manier over informatie uw vader betreffende. Het is om die reden dat wij uw brief hebben doorgestuurd naar de bevoegde instantie, onder andere verantwoordelijk voor de registratie van alle voormalige Duitse soldaten tijdens de tweede wereldoorlog, (het voormalige Wehrmachtauskunftstelle-WASt) in Berlijn. Deutsche Dienststelle (WASt) Eichborndamm 179 13403 Berlin. Wij hopen, dat u van daar uit de gewenste informatie zult ontvangen. Met het oog op de politieke gebeurtenissen van 1990 in Oost Europa, moeten wij u op voorhand om wat geduld vragen. De afdeling daar heeft veel schriftelijke aanvragen te verwerken en u moet rekenen op enige wachttijd. Mitt Freunlichen Grüssen

- 93 -

ABTEILUNG GRÄBERNACHWEIS UND ANGEHÖRIGENBETREUUNG I.A Von Lutzau Referatsleiter.

Vier dagen later is er ook al antwoord van de Wehrmachtauskunftstelle (WASt) Sehr geehrter van Zon, Met referte aan uw brief van 28.11.1994, waarbij u ons gevraagd heeft om assistentie te verlenen bij de zoektocht naar uw vader, het voormalige lid van het Duitse leger, SOEST Willy. Helaas moeten wij u melden, dat de opsporingen naar de bovengenoemde persoon in de hier beschikbaar zijnde archieven, zonder resultaten zijn gebleven. In de ons ter beschikking staande kaartenbakken van de hier ondergebrachte afdeling, die op familienamen, voornamen, geboortedata en –plaatsen zijn gesorteerd, kan er alleen maar een onderzoek ingesteld worden wanneer de volledige persoonsgegevens zijn ingevuld. De gerichte pogingen in ook de personeelslijsten van de door u aangegeven legereenheden zijn eveneens negatief verlopen. Het spijt ons geweldig, dat wij u in dit geval niet behulpzaam kunnen zijn en verblijven, Mitt Freundlichen Grüssen. A.Girard.

Dat is al de tweede afwijzing. Er blijft alleen nog maar over het adres in Aken, het ziet er niet hoopvol uit. De reis naar onze wintersport bestemming maken we in twee dagen en we overnachten in midden Duitsland, omgeving Saarbrücken. Ik zeg tegen Nettie terwijl we door dit landschap rijden, “ik heb alsmaar het gevoel dat hier familie van mij moet wonen”.

- 94 -

De volgende dag, 6 januari 1995, het moment dat het laagseizoen begint, komen we in Zürs aan. We hadden niets geboekt, we kijken wat rond en onze keus valt op “Valuga”. Het hotel is fantastisch, de kamers zijn kleine paleisjes, het eten van sterren niveau. We genieten ervan. De eerste dag van ons verblijf schijnt de zon uitbundig en we hebben het helemaal naar onze zin. De volgende morgen, bij het wakker worden, zijn de condities volstrekt anders. Het heeft de hele nacht gesneeuwd en de auto’s op het parkeerterrein voor het hotel zijn absoluut niet meer zichtbaar en volledig ondergesneeuwd. De pistes zijn gesloten en de weersvoorspellingen geven nog meer sneeuw aan. In het dorp zelf worden de wegen door sneeuwschuivers weer begaanbaar gemaakt. De wegen buiten het dorp zijn volledig dicht gesneeuwd, er kan niemand meer in of uit. De hotels organiseren een alternatief programma en in een onderlinge competitie gaan de gasten van de diverse hotels met elkaar in de slag in de vorm van allerlei leuke spelletjes. Elk hotel heeft zo zijn eigen gamel met glühwein, het is een gezellige boel en hotelgasten leren, op deze manier, elkaar bijzonder goed kennen. Het ingesneeuwd zijn geeft op een of ander manier een lot’s verbondenheid. Ook ’s avonds na het diner sluiten de gasten zich bij elkaar aan. Elke gast heeft wel iets te vertellen en ik besluit om mijn verhaal te vertellen temeer omdat er veel Duitse gasten zijn, die mij wellicht van nuttige tips kunnen voorzien. Twee van de gasten zijn Duitse ingenieurs die mij adviseren om contact op te nemen met de bond van Duitse ingenieurs, het kan natuurlijk zijn dat Willy daar ook lid van is geweest. Een van hen zegt; “Waarom nog niet eens een keer naar je moeder geschreven, alleen zij weet wat er gebeurd is! In een opstandige bui geef ik daar gevolg aan en schrijf een brief vanuit Oostenrijk en vraag dringend aan Terry, nog eens goed te overwegen of er voor mij niet meer informatie over mijn vader beschikbaar is. Nettie zegt nog dat het wel een pittige brief is, maar wat heb ik te verliezen. Na vier dagen in gesneeuwd te zijn geweest, komt er op bijna de laatste dag van onze vakantie toch nog een mooie skidag. Op de vertrekdag zijn de wegen echter nog onbegaanbaar en we kunnen niet naar huis. We moeten ons verblijf met een dag verlengen. Bij thuiskomst, nog geen nieuws uit Duitsland en de twijfel slaat toe.

- 95 -

Maar blijven hopen op de Duitse gründlichkeit. En dan een brief van het Bundesarchiv uit Aachen, gedateerd 24.01.1995. Dit is mijn laatste houvast, als hier geen aanwijzingen in staan dan zijn de bronnen opgedroogd. Met trillende handen maak ik de brief open; De tekst is een bevrijding, “Der Willy” is getraceerd, en ineens zijn er waardevolle aanknopingspunten voor een verdere speurtocht. “ Sehr geehrter Herr van Zon,” “In de voorhanden zijnde bestanden zijn wij erin geslaagd een Machinebouw ingenieur op te sporen onder de naam Willi Soest, geboren op 08.08.1905 in Kiel, die van 1940 – 1944 die bij de bouwdirectie van de Duitse luchtmacht in Holland werkzaam is geweest. Tijdens de oorlog was hij woonachtig in Brake, Oldenburg. Nadere mededelingen over zijn huidige woon-en verblijfplaats, zijn ons niet bekend. Mogelijk dat het bevolkingsbureau ter plaatse u verder kan helpen. Met vriendelijke groeten. Per opdracht. Beissel.

Snel een brief in elkaar geknutseld, ik ben ondertussen door de wol geverfd en weet snel een tekst te produceren. Via allerlei telefoonboeken kom ik achter het adres van de gemeente Brake, het ligt eigenlijk helemaal niet zo ver van Holland verwijderd in Ost Friesland. Op 1 februari laat ik de brief uitgaan en de tekst luidt als volgt: Stadtverwaltung Brake/Einwohnermeldeamt Schrabberdeich 1 26919 Brake/ Unterweser Sehr geehrte Damen und Herrn,

- 96 -

Ik ben op zoek naar mijn vader. Hierbij treft u correspondentie aan van de diverse overheidsinstanties, waaronder een brief van het Bundesarchiv Zentralnachweisstelle. Ik heb mij telefonisch in verbinding gesteld met de burgerlijke stand van Brake, maar zij hebben de naam- Willi Soest -niet terug kunnen vinden. Mogelijkerwijs bent u instaat meer voor mij te betekenen. Het zal toch zeker wel zo zijn, dat er medewerkers zijn, die zodanig met deze materie bekend zijn, dat zij weten in welke “hoek” zij het moeten zoeken. Het is vanzelfsprekend, dat ook familieleden van mijn vader door mij gezocht worden. Voor uw medewerking ben ik zee dankbaar, Wim C.M.van Zon

Op 7 februari 1995 komt er alsnog een brief van de Stadt Brake met de onderstaande tekst; Sehr geehrter Herr van Zon, Na een grondig onderzoek in het bevolkingsregister, kunnen wij u melden dat de heer Willy, Heinrich, Friedrich SOEST, geboren op 08.08.1905 in Kiel, tussen 13.02.1937 en 18.10.1949 in Brake stond ingeschreven. Zij zijn verhuisd naar Bremerhafen, Kaisenstrasse 57. U kunt zich het beste wenden tot de stad Bremerhafen. Met vriendelijke groeten.

Het voert te ver om alle steden en dorpen die ik vervolgens heb aangeschreven en de antwoorden daarop hier weer te geven, dus beperk ik mij tot het weergeven in chronologische volgorde de plaatsen waar mijn vader kortere of langere tijd met of zonder zijn gezin heeft verbleven. Bremerhafen geeft aan dat de familie van 18.10.1949 tot 1.10.1955 daar heeft gewoond en toen zijn vertrokken naar Donsieders, Biebermühle.

- 97 -

Vervolgens naar Rodalben waaronder Donsieders, Biebermühle resorteren. Van Rodalben naar Zweibrücken en alsmaar meer informatie komt beschikbaar. Op een dergelijk moment ben je blij met de Duitse gründlichkeit. Zweibrücken is de laatste woonplaats van mijn vader geweest. De tekst van deze brief uit Zweibrücken is als volgt: Op grond van uw aanvraag, kunnen wij u melden dat de heer Willy, Friedrich, Heinrich SOEST op 24 februari 1978 in Zweibrücken is overleden. Zijn overlijden is door het bevolkingsregister als zodanig geregistreerd. Zijn echtgenote heeft nog tot 31.12.1982 in de gezamenlijke woning gewoond, op het adres Wackenstrasse 38 te Zweibrücken. Daarna is zij verhuisd naar 69126 Heidelberg-Boxberg, Jelinekplatz 11. Hun dochter Jutta is op 09.02.1957 voor de wet getrouwd in Pirmasens, met een Amerikaans staatsburger, ( wel Duitser van geboorte) De zoon, Claus, Ernst, Wilhelm, geboren 6.2.1935, is op 26.10.1961 in Ziegelhausen/Neckar ( eveneens in de omgeving van Heidelberg) getrouwd en woont volgens onze laatste gegevens van 22 februari 1972 in 69207 Sandhausen, (Heidelberg), Am Leimbacher Ring 44. Wij raden u aan daar verdere navraag te doen. Mitt freundlichen Grüssen.

De brief uit Sandhausen geeft aan dat Claus Soest, mijn halfbroer, zich gevestigd heeft in Heidelberg aan de Bothestrasse 76 en daar tot op heden nog woont. Nooit gedacht dat ik zo ver zou komen. Het contact met mijn familie aan de Duitse kant is bijna een feit, eerst nog even afwachten of ze op mijn brief zullen reageren, wisten zij ervan of komt dit als een volslagen verrassing. Op 16 april 1995 schrijf ik deze brief: Sehr geehrter Herr Soest,

- 98 -

Ondertussen al weer 53 jaar geleden ben ik geboren als zoon van een Nederlandse moeder en een Duitse vader. Diepgaand onderzoek heeft uitgewezen, dat uw vader de heer Willy, Friedrich, Heinrich Soest, ook mijn vader is. Ik kan me voorstellen dat dit bericht als een donderslag bij heldere hemel bij u binnen komt en dat niemand ervan op de hoogte is. Om niet iedereen in rep en roer te brengen, richt ik mij tot u, in de hoop dat u mij verdere inlichtingen zou willen geven. Staat u mij toe dat ik u mijn levensverhaal vertel: Geboren op 25.11 1941 in Ginneken en Bavel en ongewenst door de familie van mijn moeder, die te jong was om voor mij te kunnen zorgen. Na tien weken ben ik overgedragen aan mijn adoptie en zij hebben mij opgevoed als hun eigen zoon. Jarenlang heb ik getracht mijn moeder op het spoor te komen en uiteindelijk is dat in april van 1993 gelukt. Zij woont in Zuid Afrika. In juli van 1993 ben ik samen met mijn vrouw naar Zuid Afrika gevlogen om haar te ontmoeten. Ondertussen heb ik ook contact gekregen met familieleden van mijn moeder in Nederland. Zij hebben het volgende verhaal; Nadat Nederland is bezet, gaat het Duitse leger over tot de realisatie van een vliegveld, een bestaand klein vliegveld, “Gijze Rijen”, in de omgeving van Tilburg. Willy Soest is naar alle waarschijnlijkheid daarbij betrokken geweest en heeft gediend bij een van de volgende onderdelen: Dienststelle L 08471 Luftwaffe Bau Kompanie Dienststelle L 28355.3 Luftwaffe Bau Battallion Dienststelle L 30109 Luftwaffe Oberbau Stab Holland Er werken ook Nederlanders op het vliegveld. Een daarvan is Sjef van der Putten en tussen hem en Willy ontstaat er een vriendschappelijke relatie. Sjef nodigt Willy uit om zijn familie eens te bezoeken om zondags eens thee te komen drinken en Willy ontmoet de broers en zusters van Sjef van der Putten. Theresia van der Putten (mijn Moeder), is er een van. Zij is dan 17/18 jaar oud. Als bekend wordt dat mijn moeder zwanger is van Willy Soest, wordt hij naar een ander onderdeel overgeplaatst. Nadat ik ben teruggekomen uit Zuid Afrika had ik de behoefte om mijn geschiedenis compleet te maken door ook op zoek te gaan naar mijn vader. “Das Bundesarchiv Zentralnachweisstelle” uit Aken heeft mij verder kunnen helpen, hierbij stuur ik een kopie van deze brief mee. Vanaf dit moment gaat alles heel snel. Van Brake naar Bremerhaven, Donsieders, Rodalben en tot slot Zweibrücken met het bericht dat de

- 99 -

heer Willy Soest daar gestorven is. Het is helemaal niet mijn bedoeling om de nog levende familieleden in verlegenheid te brengen, maar mijn ultieme wens om te weten wie mijn vader is, zult u zeker begrijpen. Ik ben in 1969 getrouwd en wij hebben twee zonen van 24 en 20 jaar. De oudste zoon is voorbestemd om een positie te gaan bekleden in mijn bedrijf en de jongste gaat naar de theaterschool in Antwerpen in België. Mijn adoptieve moeder is nog in leven en is nu 86 jaar en woont nog steeds zelfstandig. Mijn biologische moeder heeft een dochter uit haar eerste huwelijk die op dit moment in Toronto, Canada woont en uit haar tweede huwelijk, heeft zij twee dochters, die in Harare, Zimbabwe wonen. Ik heb ze allemaal al ontmoet en wij onderhouden goede contacten met elkaar, de relatie met mijn biologische moeder is niet zo goed meer. Ik heb nu kunnen vaststellen dat ik ook een halfbroer en een halfzuster van mijn vaders kant heb. Toeval maar ook volharding, hebben ervoor gezorgd dat ik mijn “roots” heb kunnen vinden. Ik zou het geweldig toejuichen als ik iets van u zou mogen vernemen.

Met vriendelijke groeten, Wim van Zon.

Zo, die brief is weg. Bijna aan het eind van mijn zoektocht. Hoe zal de reactie zijn, misschien is men helemaal niet geïnteresseerd. Wel dus, slechts een paar dagen later wordt er ’s-avonds gebeld en is het Claus aan de telefoon. Hij had de brief ontvangen, die kwam natuurlijk wel als een verrassing, maar “ons Vader” had wel ooit laten doorschemeren dat hij een kind had verwekt in Holland, of het om een jongen of een meisje ging wist hij toen niet. Der Willy had dit verhaal ooit verteld aan Marly, de vrouw van Claus. Claus en Marly werkten destijds in Baden Baden en Willy was op bezoek. Op een avond, Claus was aan het werk, heeft Willy in een sentimentele bui het aan Marly verteld; “ Er moet in Holland ergens een kind van mij rondlopen en die heeft ongeveer dezelfde leeftijd dan jij nu hebt. Marly was ongeveer 21 jaar oud toen Willy haar het verhaal van mijn bestaan vertelde. Ook zou hij met zijn vrouw op zoek zijn geweest in Nederland, maar dat bleek al gauw een onbegonnen zaak. Claus en ik spreken af dat wij op korte termijn in Heidelberg op bezoek komen en dit wordt het eerste weekend in mei. Om het de moeite waard

- 100 -

te maken, spreken we af om vrijdag in de namiddag aan te komen om dan ’s-Zondag’s na de lunch weer te vertrekken. Zij hebben voldoende plek om ons te ontvangen en mijn voorstel om een hotel of pension te bespreken wordt onmiddellijk afgewezen. Op die bewuste vrijdag in mei rijden we Heidelberg binnen en zijn uitermate benieuwd waar we terecht komen. Claus heeft uitgelegd hoe ongeveer te rijden en het blijkt dat “Emmertsgrund”, een buitenwijk van Heidelberg is, gelegen tegen een berghelling. De appartementengebouwen doemen in de verte al op. De plaats waar ze wonen, kan natuurlijk ook een driekamer appartement zijn, 10 hoog, maar tot onze verrassing en ligt hun zeer grote vrijstaande villa tegen de berghelling, de wijngaarden voor de deur en een mooi uitzicht op Heidelberg en verdere omgeving. Ik stap uit, Nettie blijft vooralsnog in de auto zitten en begeef mij naar het bordes bij de voordeur en druk op de bel. Een vrouw doet open, iets jonger dan ik ben, dit moet Marly zijn. Ze ziet mij staan, verbazing spreekt uit haar ogen en voor mijn gevoel gaat er wel een minuut voorbij voordat ze mij begroet. De begroeting is allerhartelijkst, Nettie heeft zich inmiddels bij mij gevoegd en ook Claus staat inmiddels bij de voordeur. Wat een aardige mensen, de vriendelijkheid straalt ervan af. Een warm gevoel overvalt me, ik voel me hier direct thuis en binnen staat de sekt al klaar. Bij Nettie bemerk ik een grotere mate van acceptatie dan bij mijn familie aan de andere kant. Mijn broer Claus lijkt absoluut niet op mij, maar de gelijkenis met mijn vader is treffend. Dat was dan ook de rede dat Marly mij op het bordes zo langdurig stond op te nemen. Nee, dit is niet mogelijk, heeft ze gedacht, hier staat mijn Schoonvader!” Hun gastvrijheid is roerend en de verhalen over en weer zijn spannend en onthullend. Een belangrijk onderwerp is natuurlijk mijn vader, maar ook hoe hun leven tot nu toe is verlopen. Tot diep in de nacht genieten we van elkaars gezelschap en hoewel Claus uiterlijk niet op mij lijkt, hebben wij hetzelfde gevoel voor humor. Ik betrap mezelf erop dat de affiniteit met mijn Duitse kant groter is. ‘s-avonds in bed overvalt mij een vredige rust en het onrustige gevoel waarmee ik eigenlijk mijn hele leven heb rondgelopen, is ineens een stuk weggeëbd. Als we naar bed gaan zijn Nettie en ik bekaf. De Duitse taal

- 101 -

blijkt heel vermoeiend voor ons, maar we krijgen niets dan complimenten over de wijze waarop wij het spreken. Aan de hand van foto albums en omringd door de verhalen, krijg ik een goed beeld van mijn vader. Ook foto’s uit Holland, vooral uit het Tilburgse zijn in het album aanwezig. Willy op de voorgrond bij Villa Bremhorst (de latere Philharmonie), Willy in jachtkostuum, Willy aan het stuur van luxe auto, al deze foto’s geven een beeld van een relaxed verblijf in Holland. Ook anekdotes over Willy over zijn verblijf in Holland, zoals het volgende: Naast de voornaamste start- en landingsbaan van het vliegveld GilzeRijen, had Willy bedacht, moest er om de Geallieerden om de tuin te leiden, een tweede baan aangelegd worden, om die vervolgens te verlichten. Om de geallieerden te misleiden worden daar ook start- en landingsoefeningen op gehouden. Het was de bedoeling dat die baan door de geallieerden zou worden gebombardeerd om daarmee de werkelijke start- en landingsbaan te sparen. Een soort gelijk verhaal speelt zich af in Middelburg. Na het bekend worden van het feit dat Terry zwanger is, wordt Willy overgeplaatst naar Middelburg. De Duitsers vreesden een invasie vanuit zee en posteren het afweergeschut zodanig dat wanneer je een rechte lijn zou trekken vanuit zee richting het afweergeschut, zo constateerde Willy, ook de waardevolle bebouwing van de oude stad Middelburg geraakt zou worden. Het is Willy geweest die de legerleiding er van heeft weten te overtuigen het afweergeschut op een andere plaats te posteren, zodat bij een beschieting van het Duitse afweergeschut, de historische bebouwing van Middelburg gespaard kon blijven. Volgens Jutta en Claus heeft Willy daarvoor van de stad Middelburg een aandenken gekregen. Waar of niet waar? Het zijn wel verhalen die waar hebben kunnen zijn. Op gezette tijden komt er in Brake, de stad waar Jutta en Claus samen met hun moeder tijdens de oorlog woonden, een pakketje aan met daarin, hazen, konijnen, fazanten en meer jachttrofeeën als welkome aanvulling op het slechte bestaan van zijn gezin in Duitsland. Claus en Marly bevestigen dat hun leefomstandigheden erbarmelijk waren. Zonder vader, gebrek aan voedsel. Jutta pakte op jonge leeftijd alle baantjes die zij kon krijgen met beide handen aan als welkome financiële aanvulling voor het huishouden. Als ik hun verhalen hoor is er maar één conclusie mogelijk, zij hebben het veel slechter gehad dan wij.

- 102 -

Willy ziet het einde van de oorlog naderen en besluit op de fiets terug te keren naar Duitsland. Hij fietst gedurende de nacht en houdt zich overdag schuil. De spanborden tijdens voetbalwedstrijden Nederland – Duitsland, “Oma/opa we hebben uw fiets teruggevonden”, is dus een zeer toepasselijke uitspraak. Al bladerend in het fotoalbum, komen we een foto tegen van Willy op 17 jarige leeftijd, hoe is het mogelijk, die lijkt als twee druppels water, op Barend, onze jongste zoon, hoe bestaat het. Dan stuiten we op de foto’s van Terry, Corry en Sjef, gemaakt op de dag dat dit gezelschap samen met Willy op stap ging naar Scheveningen. Ook een portretje van Terry alleen op een terras aan de Scheveningse boulevard. Ook nog foto’s van andere Tilburgers, waarvan de namen door Nettie worden herkend en waar Willy zonder twijfel banden mee heeft gehad. Willy, zo komt hij uit de verhalen tevoorschijn, was een “bon vivant, een vrijbuiter, een charmeur”, die in korte tijd in staat was de lachers op zijn hand te krijgen. En ook een Bourgondiër, zijn laatste centen gingen als het ware op aan exclusieve spijzen. Zijn vrouw was hem zeer toegewijd, hield veel van hem en was enigermate naïef, of was wél op de hoogte van Willy’s levenswandel, maar sloot daarvoor de ogen. Hij heeft met menige vrouw het bed gedeeld. Claus en Jutta hebben sterke vermoedens dat er in de omgeving van Hamburg nog een nazaat van Willy rondloopt. Een echte vader voor zijn kinderen is hij nooit geweest en het is eigenlijk Jutta, die Claus in hoge mate onder haar hoede heeft genomen. Van Willy hadden ze niet veel te verwachten. Vooral Jutta is daar verbitterd over en heeft weinig waardering voor haar vader. Claus is milder in zijn oordeel. Willy en zijn vrouw waren voortdurend op stap, jawel met de caravan. Die caravan had Willy zelf ontworpen en kan gerust beschouwd worden als de voorloper van de huidige caravan. Willy is niet meer in leven, toch voel ik zijn aanwezigheid in dit huis. In het souterrain hangen de oorkondes, met foto’s van de huldigingen, hem uitgereikt door de Amerikanen, wegens allerlei geleverde prestaties. Ook Claus blijkt uiteindelijk te werken voor de Amerikanen als beheerder van al het onroerend goed wat de Amerikanen in Heidelberg en omgeving bezitten en dat is nogal wat.

- 103 -

In de hal van het huis hangt een olieverfschilderij, met als afbeelding de bloembollenvelden in volle bloei, de onvermijdelijke molen en een sloot met daarin een roeibootje, datum 1943. Dit is van de hand van Willy en in een later stadium hebben Claus en Marly dit aan mij gegeven en hangt het nu bij ons thuis en ik kijk er graag naar. Ik vind het een kostbaar bezit, in emotionele zin. De volgende dag bezoeken we de Altstadt van Heidelberg en Claus en Marly voeren ons langs alle plaatsen, waar voornamelijk Willy heeft vertoefd, er zijn nogal wat stamkroegen bij. In een van de kroegen dicht in de buurt van waar Claus en Marly nu wonen heb ik nog een kort gesprekje gehad met de eigenaresse, die zich Willy herinnert als een voorkomende gentleman, die het leven omarmde. Op die zaterdag komt er ook een telefoontje uit Boston, Jutta aan de lijn die ook nieuwsgierig is naar haar nieuwe broer. Een ding is maar belangrijk, wanneer kom je? Het weekend in Heidelberg vliegt voorbij en intussen hebben we ook kennis gemaakt met Matthias, de enige zoon van Claus en Marly. Een schatje, in de leeftijd van Barend. Op zondag middag volgt het afscheid en het valt ons zwaar, van allebei de kanten hebben de tranen de vrije loop. We spreken af dat we elkaar ten minste twee maal per jaar zullen ontmoeten, beurtelings in Oss en Heidelberg. Bij thuiskomst, Barend zou later die dag nog even naar huis komen, leg ik de foto’s uit het Duitse album op tafel, zeg niets en Barend ziet ze even later toch liggen en bij de aanblik van zijn opa, zie je hem verschieten van kleur. Ook hij is getroffen door de gelijkenis. Het bezoek aan mijn Duitse familie heeft ons veel goed gedaan en in mijn beleving voel ik mij daar het beste bij thuis. Jutta begint ook te schrijven en foto’s te sturen. Ze is een rijzige dame waar je niet om heen kunt. Ze zag in Duitsland geen toekomst voor zichzelf en ze is op vrij jonge leeftijd al naar Amerika gegaan en daar een indrukwekkende carrière opgebouwd. Ze heeft jaren lang op cruiseschepen gewerkt als steward/purser. Vol trots stuurt ze ook een over haar en haar werk geschreven artikel in “Time magazine” met foto. Ze heeft onderzoek gedaan naar vezels, o.a. naar de samenstelling van het hitteschild, zoals dat wordt gebruikt voor de Discovery van NASA. Omdat zij in Duitsland de geweldige geldsontwaarding heeft meegemaakt en geen enkele bank vertrouwt heeft zij al vroeg al haar

- 104 -

geld gestoken in onroerend goed. Ze heeft goed geboerd. Van een mooi appartementen complex van 12 eenheden kan zij zich eigenaar noemen. De huur is een leuke aanvulling op het al royale pensioen. Haar man Eugene heeft Tsjechische voorouders, maar is geboren en getogen in U.S.A. Hij is een gepensioneerd Kapitein vlieger en een gepassioneerd zeiler. Ze hebben een mooie zeilboot in Marion Bay, in de buurt van Cape Cod. Om er zeker van te zijn dat ik naar U.S.A. kom, stuurt ze vast $ 1.000 om de reis mee te betalen. Als ze ons afhaalt op Logan Airport in Boston, heeft ze op slag een hekel aan mij, zo zal ze later verklaren. De gelijkenis met mijn vader is zo sprekend, dat ze herinnerd wordt aan de slechte tijden die zij met haar vader heeft beleefd. Jutta heeft werkelijk geen goed woord heeft voor hem over. Natuurlijk krijgt de ratio de overhand en ziet ze mij uiteindelijk als de zoon van onze gezamenlijke vader en als haar broer. ‘s-morgens aan het ontbijt spreekt Eugene, de man van Jutta, zijn verbazing uit over niet alleen de uiterlijke gelijkenis, maar ook geeft hij aan dat de gebaren, de uitdrukkingen en de intonatie van de dingen zoals ze door mij gezegd worden, zijn, zoals Willy ze gezegd zou hebben. Nu ik zo opschrijf bedenk ik ineens dat Terry toch ook een zelfde ervaring gehad zal moeten hebben. Ik moet haar herinnerd hebben aan Willy. Dat verklaart natuurlijk ook de gevoelens die Jutta in eerst instantie voor mij voelde. Jutta is een aardige maar ook een dominante vrouw, wat zij zegt, is wet en zelfs tijdens dit allereerste bezoek, constateert Nettie dat zij en ik bezig zijn de pikorde te bepalen in de familie. Wie heeft het hier voor het zeggen? Jutta wint! We zijn sindsdien al drie maal in Boston geweest. Bij ons laatste bezoek had Eugene wat tegenwerpingen. Jutta antwoord, “ als je moeilijkheden zoekt dan kun je ze krijgen”! Met haar bodylanguage kan ze zich heel sterk uitdrukken met wat ze bedoelt en wat haar gemoedstoestand is. Laat ik dat nu ook hebben. Jutta heeft natuurlijk haar goede kanten, ze is gastvrij en zolang je maar doet wat zij wil gaat alles goed. Jutta en ik kunnen niet echt goed met elkaar opschieten, het gaat wel. We lijken teveel op elkaar. Meer familieleden zijn er niet. Met allen heb ik kennis gemaakt en in de loop van de jaren meermalen bezocht. Op hun beurt zijn ze ook bijna allemaal in Nederland op bezoek geweest. In een enkel geval meerdere

- 105 -

malen, zoals Tony en Frankie en Claus en Marly. Zij hebben ook kennis gemaakt met mijn adoptieve moeder. Met uitzondering van Fiona zijn al mijn familieleden in Nederland geweest uit Harare. Dat staat nog op het programma. Dat ze komt staat vast, alleen de omstandigheden in Zimbabwe zijn op dit moment verre van rooskleurig en je land nu verlaten en niet weten wat je straks nog terugvindt bij terugkeer weerhoudt hen op dit moment. Van mijn vaders kant gaat mijn sympathie uit naar Claus. We lijken uiterlijk niet veel op elkaar, maar doen en denken wel hetzelfde. Er valt nog veel meer te vertellen, maar dat zijn zo de gewone dingen, die iedereen meemaakt in de omgang met de familie. In ons gevoel is de afstand altijd een handicap, van frequent bezoek kan dan ook geen sprake zijn, behalve met Claus en Marly uit Heidelberg. Die wederzijdse bezoeken zijn mij en Nettie dan ook zeer dierbaar. Het is leuk om te ervaren dat we in amper 10 jaren, zij het een korte maar toch al een gezamenlijke geschiedenis hebben. Nog niet zolang geleden had Nettie Marly aan de telefoon en zegt ze spontaan;” Wir sind Froh dass wir Euch haben”. Een dergelijk uitspraak geeft je wel een heel warm gevoel van binnen. Via internet ben ik erachter gekomen dat er een contactgroep kinderen van Duitse Militairen bestaat. Zij hebben veel onderzoek gedaan. Zij schrijven: “ Sinds 1990 durven nu ook de kinderen van een Nederlandse moeder en een Duitse vader over – tot op dat moment – onbespreekbaar geheim te praten. Sommige Nederlandse vrouwen gingen tijdens de oorlog een relatie aan met een Duitse militair. Deze relaties werden na de oorlog meestal niet gecontinueerd. Vele, als gevolg hiervan geboren kinderen, De schatting van hun aantal loopt uiteen van 12.000 tot 16.000, kennen zelfs de naam van hun vader niet. Zij groeiden op in de sfeer van geheimzinnigheid rond hun achtergrond, in kindertehuizen of pleeggezinnen en vaak te midden van verstoorde relaties. Het effect hiervan op opgroeiende kinderen is zeer ingrijpend gebleken. Daardoor ontstonden individuele psychosociale stoornissen, blokkades die de menselijke relaties bemoeilijken of soms uitsluiten. Dergelijke etiketten staan in feite voor: pijn, woede, onderdrukt verlangen, onzekerheid over wie je bent, schaamte- en schuldgevoelens. Het blijkt dat velen – in stilte – jarenlang pogingen deden om achter de identiteit van hun vader te komen, of juist dat verlangen onderdrukten. Het is voor de meesten, die elkaar nu ontmoet hebben, een lange weg geweest om voldoende moed bijeen te rapen, om ervoor uit te komen en op zoek te gaan. Ben je eenmaal met een dergelijke zoektocht

- 106 -

begonnen, dan volgt een nieuw gevecht: Moeders willen het verleden liever laten rusten. Bij wildvreemde mensen en instanties moet je telkens opnieuw de schamele informatie waarover je beschikt vertellen. Bij dit alles weet je niet precies waarom je wilt “weten”, alleen dat het heel diep van binnenuit komt. Anderen hebben geprobeerd om via televisie, zoals het programma “Spoorloos”, medewerking te krijgen voor hun zoektocht naar hun vaders. Deze verzoeken zijn nooit gehonoreerd omdat men, ook nu nog, bevreesd is voor de negatieve reacties die dit zou kunnen oproepen bij de mensen die geleden hebben aan de gevolgen van de tweede Wereldoorlog.

Mei 2001. Op de eerste avond van mijn aankomst in Harare om de crematie van Terry bij te wonen, verblijven wij in het huis van Fiona. Ze heeft heerlijk gekookt, ook Mac is erbij en hij lijkt het overlijden van Terry gelaten te accepteren. Zeer tot mijn verrassing maakt hij uitgebreid excuus voor zijn brief van 10 maart. Ik ben daar blij mee. Zou de echte waarheid nu ook bij hem bekend zijn? Ik heb het hem niet gevraagd. Het meest waardevolle wat ik aan deze reis heb overgehouden is een aantal foto’s samen met mijn drie zussen. Eindelijk de familie herenigt. Ik heb ze alle drie beter leren kennen. Ik denk dat Frankie toch het dichtst bij mij staat. Net als ik is zij opgegroeid in een westers land en dat merk je in de omgang. Omdat ik niet in de gelegenheid was om in de kerk een woordje te spreken heb ik een briefje achtergelaten en aan Fiona gevraagd dat namens mij voor te lezen in de kerk. “Moeder ik dank je dat je mij hebt gebaard en ondanks alles, ben ik daarvoor heel dankbaar en bovendien, wie kan er zeggen, “ ik heb twee moeders gehad die van mij hielden”! In 2004 kregen wij het bericht dat Mac ook is overleden. Hij heeft nog een aantal goede jaren gehad in de nabijheid van zijn dochters. Opnieuw naar Howick zal niet meer nodig zijn.

- 107 -

September 2007. Al zolang ik mijn Afrikaanse en Canadese familie heeft bij mij de gedachte geleefd om in Afrika een reünie te organiseren. Dat is gelukt en de hele familie, zeg maar uit alle delen van de wereld, is naar Zambia gekomen in de lodge van Steve, “Thorntree lodge”. Wij zijn daar ooit eerder geweest en het is werkelijk een fantastisch plekje, direct aan de Zambesi rivier. We zijn daar enkele dagen gebleven en op een achter namiddag zie ik vanuit onze lodge, dat de hele familie zich heeft verzameld aan de rand van het zwembad. Wij voegen ons bij hun en ik zie twee kleine houten kistjes en op een daarvan zie ik de naam van Terry, met een datum erbij. Fiona neemt het woord. In deze twee kistjes zitten de as van Terry en Mac. Het komt erop neer dat ze nooit een goed moment hebben gevonden om de kistjes een laatste rustplaats te geven. Of Michèle was in Dubai, dan weer was Fiona weg. Kortom dit was de gelegenheid bij uitstek, de hele familie tesamen, om Terry en Mac hun laatste rustplaats te geven. Onder een prachtige Mahonie boom is een bescheiden gat gegraven en dit wordt de plaats waar zij voor altijd zullen rusten. Dan vraagt Steve de aandacht, in de ene hand een schop in de andere een fles bier. Met een paar woorden geeft hij aandacht voor deze gebeurtenis en vraagt of er nog andere zijn die iets willen zeggen. Ik wil dat wel, maar op hetzelfde moment word ik overvallen door emoties. Met tranen in mijn ogen en nauwelijks te verstaan, zeg ik, “Moeder we hebben geen kans gehad om elkaar beter te leren kennen, daar ben ik heel verdrietig om, maar hoe dan ook u bent mijn moeder”.

- 108 -