Zorg Beter met Vrijwilligers, Mantelzorg en Sociaal netwerk Zorgvisiecongres, 11 april 2013
Cecil Scholten, Vilans Jolanda Elferink, Movisie Femke de Slegte, Visio
Inhoud 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Cijfers Diverse groepen vrijwilligers Praktijkvoorbeeld: Koninklijke Visio Grenzen aan vrijwilligerswerk Vrijwilligerswerk door familie Tips en tools
Cijfers 250.000 via vrijwilligersorganisaties, als Zonnebloem, Rode Kruis, Humanitas, kerken en Vrijwillige Thuishulp 100.000 in verzorgings- en verpleeghuizen 50.000 in gehandicaptenorganisaties 20.000 in ziekenhuizen 30.000 in ggz-instellingen, via Mee-organisaties en gezondheidsprojecten 450.000 totaal
Diverse groepen Vier groepen vrijwilligers in de zorg: 1. Vanuit eigen persoonlijke keuze 2. ‘Geleid’ d.w.z. met een bepaalde opdracht vanuit organisatie, instantie of overheid • Werknemers • Met (verstandelijke) beperking en participatiewens
Feiten en cijfers
• Gemiddeld 30% van de bedrijven laat werknemers vrijwilligerswerk doen onder werktijd; • In 2010 is ruim 90% van de scholen aan de slag met maatschappelijke stage; • Een gedetineerde doet gemiddeld 85,5 uur werk voor de samenleving.
Wat levert het op • “De meeste vrijwilligers blijven vrijwilligers in de zorg”; • “Het ontdekken van hun talenten raakt me, dit had ik niet verwacht”, manager zorgorganisatie Katwijk. • “Wat mede bepalend is voor het succes is om aan de start mensen af te durven wijzen als je voelt of ziet dat iemand niet geschikt is als zorgvrijwilliger”, projectleider Spijkenisse. • “Dit heeft me in beweging gebracht en helpt me verder”, uitkeringsgerechtigde Katwijk.
Tips • Selecteer op motivatie • Aanspreken op mogelijkheden, niet op beperkingen • Denk na over waar vrijwilligers geplaatst kunnen worden en wat ze kunnen doen • Ontwikkeling van competenties binnen het vrijwilligerswerk • Zorg voor goede begeleiding en samenwerking • Geef vrijwilligers plek die ze verdienen
Koninklijke Visio • Expertisecentrum voor blinden en slechtzienden • Informatie en advies, onderzoek, begeleiding, revalidatie, onderwijs en wonen • Ca. 700 vrijwilligers bij wonen & dagbesteding • Een van de koplopers van project Zorg Beter met Vrijwilligers
Visie op vrijwilligers Vrijwilligers • zijn belangrijk • zijn van harte welkom • zijn een onderdeel van de organisatie Dus: INVESTEREN !
Structuur • Coördinatiefunctionaris • Zorgvuldig aan de poort, oa VOG maar ook OP • Aandacht gedurende de rit, oa door aandachtsfunctionaris per team • Luisteren naar vrijwilligers, o.a. via Vrijwilligersraad
In de driehoek 1. Driehoek: coördinator - manager - medewerkers 2. Driehoek: cliënt(vertegenwoordiger) medewerker - vrijwilliger Maak de driehoek(en) sterk!
Grenzen aan vrijwilligerswerk a) Vrijwilliger mag cliënt met slikproblemen helpen met eten b) Vrijwilliger mag cliënt spuit geven c) Vrijwilliger mag pinnen voor de cliënt
Grenzen aan vrijwilligerswerk •
Wettelijk en juridisch: organisatie is formeel opdrachtgever en verantwoordelijk voor wat vrijwilligers doen en mogelijk overkomt. Aansprakelijkheid afdekken door verzekering(en).
•
Functioneel: keuze wat vrijwilligers wel en niet mogen doen algemeen en/of per situatie om kwaliteiten zoveel mogelijk te benutten in belang van welzijn van cliënten.
•
Persoonlijk: respecteren en aansluiten bij persoonlijke grenzen van vrijwilligers en ook van cliënten.
•
Relationeel: opbouwen en onderhouden relaties op werkvloer in belang van goede samenwerking.
Grenzen verleggen a) Angst voor aansprakelijkheid overwinnen door verantwoorde inzet van vrijwilligers en goed samenspel op de werkvloer. b) Onzekerheid van beroepskrachten overwinnen door bespreken van toegevoegde waarde van inzet van vrijwilligers en belang van goede samenwerking. c) Weerstand tegen opvullen van gaten in de zorg bij vrijwilligers (en familie) overwinnen door focus op welzijn en welbevinden van cliënten en heldere plek in organisatie.
Vrijwilligerswerk door familie Als mantelzorgers, familie en andere bekenden uit sociale netwerk van cliënten ondersteuning bieden aan cliënt zelf is het GEEN vrijwilligerswerk. Dan is de organisatie NIET verantwoordelijk en aansprakelijk. Als familie spontaan andere cliënten ondersteuning biedt zonder opdracht van organisatie is het GEEN vrijwilligerswerk. Als familie spontaan meehelpt met goedkeuring van medewerker(s) is het WEL vrijwilligerswerk.
Samenspel met oog op welzijn
Tips en tools • •
• •
Samenspelcan Vrijwilligers en bijbehorende tips, www.zorgbetermetvrijwilligers.nl Notitie ‘Grenzen verleggen. Belemmeringen en mogelijkheden voor samenspel met informele zorg’, www.vilans.nl Langdurig werklozen aan de slag als respijt-vrijwilliger, www.movisie.nl Toolkit Familieparticipatie, www.invoorzorg.nl
Geef informele zorg een plek! Succes met bouwen aan relatie-zorg! Cecil Scholten,
[email protected] Jolanda Elferink,
[email protected] Femke de Slegte,
[email protected]
