Ziekten en problemen Algemeen Konijnen laten niet snel zien dat ze ziek zijn. Dit komt omdat ze van nature prooidieren zijn en in de natuur meteen opgegeten zouden worden als ze zich ziek tonen. Een konijn dat laat merken dat hij zich niet lekker voelt, bv door stilletjes in een hoekje te zitten of niet te eten, is dus duidelijk ziek en moet nauwlettend in de gaten worden gehouden. Hou het konijn dan binnen en gescheiden van eventuele andere dieren in een schone kooi, zodat goed de eetlust, het drinkgedrag en de productie van ontlasting en urine gecontroleerd kan worden. Houdt een periode van niet eten langer aan dan 24 uur, neem dan altijd contact op met Uw dierenarts. Konijnen hebben nl. een erg gevoelig maagdarmkanaal dat kan stoppen met functioneren bv. door niet eten, door stress of door pijn. U kunt dit merken doordat het konijn geen ontlasting meer produceert en soms een dikke buik krijgt. Als het maagdarmkanaal van Uw konijn eenmaal stilligt, komt het moeilijk weer op gang en is ingrijpen noodzakelijk. Eventueel kunt U zelf vast beginnen met dwangvoederen met babyvoeding (zie dwangvoeding).
Abcessen Abcessen komen veel voor bij konijnen en geven met name als ze aan de kop zitten veel problemen. Deze abcessen zijn vaak gerelateerd aan gebitsproblemen en komen heel vaak na een behandeling toch terug. Abcessen op de rest van het lichaam kunnen het beste in hun geheel operatief verwijderd worden. Soms is dit niet mogelijk door de lokalisatie of de grootte of omdat het gaat om meerdere abcessen. In die gevallen wordt het abces geopend en schoongemaakt en volgt een nabehandeling met antibiotica. Ook kunnen konijnen inwendig abcessen ontwikkelen, bv in de lever. Deze zijn mbv echografie te diagnosticeren.
Agressie In de puberteit kunnen konijnen onder invloed van hormonale stimulatie agressief worden. Dit gebeurt op een leeftijd van 5 tot 8 maanden. De agressie kan zowel bij mannetjes als bij vrouwtjes optreden. Dit is vaak territoriaal gedrag. Een kastratie of sterilisatie kan dan uitkomst bieden (zie sterilisatie en kastratie). Ook schijndracht kan leiden tot agressief gedrag (zie schijndracht).
Anorexie Een konijn dat 24 uur niet wil eten, moet op korte termijn door een dierenarts onderzocht worden (zie ziekten algemeen). Enerzijds is het belangrijk om de oorzaak te achterhalen (zie gebitsproblemen), anderzijds dient het konijn symptomatisch behandeld te
worden met dwangvoeding, medicatie om de eetlust te stimuleren en de darmen op gang te helpen en bij uitdroging ook met infusen.
Baarmoederproblemen Baarmoederkanker is een probleem dat bij oudere voedsters regelmatig voorkomt. Aangezien dit bij het konijn meestal kwaadaardig is en snel uitzaait, is het verstandig om uw konijn op 6 maanden leeftijd te laten steriliseren. Bijkomend voordeel is dat hiermee ook baarmoederontsteking voorkomen wordt (zie sterilisatie).
Blaasontsteking Blaasontsteking komt regelmatig voor bij konijnen. Soms valt de eigenaar op dat de urine anders van kleur of geur is of dat het konijn natte billen heeft. Soms echter is de enige klacht een slechtere eetlust. Normale konijnenurine is overigens heel vaak troebel en kan soms door voedingskleurstoffen (bv wortelen) een oranje-achtige kleur hebben. Dmv urine-onderzoek kan uw dierenarts eenvoudig onderscheid maken tussen afwijkende en normale urine. Blaasontsteking kan ontstaan door een bacteriële infectie. Ook speelt de aanwezigheid van blaasstenen vaak een grote rol. Deze blaasstenen bevatten meestal veel calcium en kunnen daarom dmv een röntgenfoto van de buik van het konijn goed gediagnosticeerd worden. Blaasontsteking is in veel gevallen goed te behandelen. Preventief is het verstandig uw konijn geen calciumrijke produkten te voeren, zoals zuivelprodukten. Ook de zogenaamde konijnendrops met zuivel en de knaagsteen kunt u beter vermijden.
Diarree Dunne ontlasting kan vooral bij jonge konijnen nogal eens optreden als gevolg van de stress van de verhuizing naar een nieuwe omgeving. Soms gaat dit gepaard met een parasitaire infectie, die dan uiteraard ook behandeld moet worden. Voerveranderingen kunnen bij alle konijnen tot diarree leiden. Geef in die gevallen voorlopig alleen hooi en water. Bij dikkere konijnen kan soms de zachtere nachtontlasting gevonden worden. Deze ontlasting wordt ’s nachts geproduceerd en zit vol met vitaminen. Konijnen eten deze ontlasting normaal gesproken rechtstreeks uit de anus op, maar als een konijn te dik is, dan lukt dit vaak niet meer. In alle gevallen van diarree geldt dat het belangrijk is om het achterste van het konijn schoon te houden en vooral met warm weer dagelijks te inspecteren om besmetting met vliegeneitjes en vliegenlarfjes te voorkomen (zie myasis). Houdt de diarree langer aan dan 3 dagen, of wordt uw konijn stiller en/of wil het niet meer eten, ga dan naar de dierenarts.
Geen ontlasting meer
Dit is meestal het gevolg van een stilliggend darmkanaal, zelden het gevolg van obstipatie. In ieder geval is het belangrijk om binnen 24 uur uw konijn te laten onderzoeken om de oorzaak hiervan te achterhalen en te behandelen. Als de keuteltjes van uw konijn kleiner en droger worden, is dit ook een teken dat het maagdarmkanaal minder goed functioneert.
Luchtwegproblemen Een vieze neus bij het konijn kan veroorzaakt worden door een bacteriële infectie en is dan veelal besmettelijk voor andere konijnen. Soms valt alleen een luidruchtige ademhaling op, omdat het konijn met de voorpootjes de neus schoonpoetst. Bij nadere inspectie valt dan op dat de binnenzijden van de voorpootjes vies zijn. Zo’n bacteriële infectie kan soms ook de diepere luchtwegen aantasten, zodat een longontsteking kan optreden. Ook bij een kieswortelontsteking kan uw konijn neusuitvloeiing hebben. Dat komt doordat de kieswortels en de neus slechts door een dun laagje bot van elkaar gescheiden zijn (zie gebitsproblemen). Een heel ander probleem is het optreden van korsten of woekeringen aan de neus. Dit wordt veroorzaakt door een specifieke bacterie die een hele specifieke behandeling vraagt. Deze verschijnselen kunnen ook optreden aan de anus en aan de geslachtsdelen, vandaar de naam; konijnensyfilis.
Myasis Bij warm weer worden vliegen aangetrokken door lichaamsgeurtjes. Te denken valt daarbij aan open wonden, vieze oren, vieze ogen, neusuitvloeiing, urine of ontlasting in de vacht van uw konijn. De vliegen leggen op deze plaatsen hun eitjes die bij warm weer snel uitkomen. De maden voeden zich met lichaamsvocht en tasten daarbij ook de huid van uw konijn aan. Op deze manier kunnen zij grote schade aanrichten. Deze aantasting door maden noemen we myasis. Uw konijn wordt stiller van de pijn en stopt met eten. Het is raadzaam om uw konijn met warm weer tegen vliegen te beschermen door hem binnen te zetten of door fijnmazig gaas over de kooi of ren te spannen. Verder is het belangrijk om uw konijn goed schoon te houden en dagelijks uw konijn te inspecteren als er problemen als diarree, incontinentie of vieze ogen etc. zijn. De vliegeneitjes zijn goed herkenbaar als kleine, geelwitte, langwerpige eitjes, die meestal in groepjes aan de haren geplakt zijn. Als u deze eitjes ziet, kunt u ze uit de vacht kammen of knippen. Preventief is uw konijn ook nog te behandelen met een madendodend middel.
Nierproblemen Konijnen met nierproblemen drinken over het algemeen teveel. Een gezond konijn kan wel tot 100 ml water per kg lichaamsgewicht per dag drinken, afhankelijk van de temperatuur en het vochtgehalte van het voer. Als uw konijn plotseling, zonder aanwijsbare redenen meer gaat drinken, kan er dus sprake zijn van een nieraandoening. Oorzaken hiervoor zijn oa. nierstenen, bacteriële infecties en parasieten. Naast medicatie is het ook verstandig om
het voer aan te passen; geef geen calciumhoudende produkten en liefst ook geen krachtvoer meer, maar beperk het dieet tot hooi en groenvoer.
Oogproblemen Vieze oogjes worden vaak gezien bij het konijn. Soms gaat het hierbij om een simpele oogontsteking tgv. tocht, bacteriën of bv stof in het oog. Soms echter is het hoornvlies ook beschadigd, bv door een takje of strootje. Ook in combinatie met verkoudheid kunnen oogproblemen optreden. Verder kan er sprake zijn van een diepere infectie van het traanafvoerapparaat of is de oogontsteking een symptoom van een ernstige ziekte als myxomatose. Zelfs gebitsproblemen kunnen soms vieze ogen tot gevolg hebben. In alle gevallen is het verstandig om met wat lauw water de viezigheid uit de haren los te weken en te verwijderen. Eventueel kunt u de huid onder de ogen insmeren met vaseline. De konijnenhuid is nl erg gevoelig en raakt snel geïrriteerd door aangekoekt vuil. Bij warm weer kunt u uw konijn beter binnen of onder fijnmazig gaas houden, om vliegen te weren. Gaat het probleem niet binnen een paar dagen vanzelf over, of knijpt uw konijn erg met de ogen of stopt hij zelfs met eten en trekt hij zich terug, ga dan naar uw dierenarts. De meeste problemen zijn met een juiste behandeling nl. goed op te lossen.
Oorproblemen Vieze oren en krabben aan de oren wijzen op een oorontsteking. Vaak ruiken de oren dan ook afwijkend. Soms is het konijn er ook echt ziek van of houdt hij zijn kopje scheef. Door uw dierenarts kan vastgesteld worden of het gaat om een bacteriële infectie of om oormijten. In het laatste geval dient u al uw konijnen te behandelen, aangezien oormijten besmettelijk zijn. Een onbehandelde oorontsteking kan soms leiden tot een midden- of binnenoorontsteking met aantasting van het evenwichtsorgaan (zie scheve kop/omvallen)
Parasieten Ectoparasieten Afhankelijk van de lokalisatie op of in het dier kunnen we ecto- en endoparasieten onderscheiden. Ectoparasieten zitten op de huid. Voorbeelden hiervan zijn bv. oormijten, vachtmijten en vlooien (zie oorproblemen en vachtproblemen). Belangrijk om te weten is dat uw konijn NOOIT MET FRONTLINE behandeld mag worden. Dit kan dodelijk zijn. Endoparasieten Endoparasieten kunnen we aantreffen in de darmen, b.v. wormen en coccidiën, maar ook in de hersenen en in de nieren en ogen, b.v. Encephalitozoön cuniculi (zie diarree en nierproblemen).
In onze kliniek zijn middelen verkrijgbaar die zowel de ectoparasieten als de wormen bestrijden. Encephalitozoön cuniculi Een besmetting met de parasiet Encephalitozoön kan al op jonge leeftijd plaatsvinden. Klachten hiervan kunnen zich bij het jonge konijntje openbaren, maar ook pas op latere leeftijd optreden, bv. na een weerstandsvermindering. Klachten die kunnen optreden zijn: meer drinken t.g.v.. nierfalen, blindheid, oogontsteking, neurologische verschijnselen, zoals een scheve kop en omvallen (zie scheve kop/omvallen). De parasiet is in een aantal gevallen na langdurige behandeling wel te overwinnen, maar dit is helaas niet altijd het geval.
Scheve kop/omvallen Een heel alarmerend beeld bij het konijn is het plotseling vertonen van een scheve kop. Hierbij kunnen de ogen heen en weer flitsen en soms rolt het konijn ook steeds op zijn zij. Hiervoor zijn verschillende oorzaken. Veel van deze oorzaken zijn te behandelen door uw dierenarts. Belangrijk is wel om gedurende de behandeling uw konijn goed te verplegen. Houdt uw konijn daarom binnen en zorg dat hij goed bij zijn eten en drinken kan en dat hij zich niet kan bezeren.
Schijndracht Door hormonale stimulatie of na een onvruchtbare dekking kan een vrouwtjeskonijn schijnzwanger worden. Zij kan dan een nestje gaan bouwen van stro en plukken vacht. Zij kan dan ook plotseling agressief gedrag gaan vertonen. Het beste is om het schijndrachtige vrouwtje met rust te laten. De schijndracht verdwijnt meestal na zo’n 2 weken weer vanzelf. Vrouwtjes die vaak schijndrachtig zijn en daarbij erg agressief worden, kunnen gesteriliseerd worden (zie sterilisatie).
Trommelzucht Trommelzucht is een ophoping van gas in de darmen. Uw konijn is plotseling erg stil, eet niet meer en krijgt van het ene op het andere moment een dikke, gespannen buik die pijn doet als u er aan komt. Dit is een SPOEDGEVAL waarbij direct diergeneeskundige hulp geboden moet worden.
Vachtproblemen Valt het u op dat uw konijn kale plekken of korsten en schilfers krijgt, laat het dan door uw dierenarts nakijken. Parasitaire infecties met luizen, vlooien of mijten kunnen veel jeuk en onrust geven bij uw konijn en bij uzelf, maar zijn relatief gemakkelijk te behandelen. Behandel uw konijn NOOIT MET FRONTLINE! Hoewel dit een erg veilig middel is voor de hond en de kat, kan het soms dodelijk zijn voor konijnen.
Schimmelinfecties zijn besmettelijk voor mensen, mn. voor jonge kinderen en volwassenen met een slechte weerstand. Verder is er een relatie tussen gebitsproblemen en vachtproblemen. Enerzijds zal een konijn met gebitsproblemen zijn vacht niet goed meer bijhouden en daardoor sneller vatbaar zijn voor vachtparasieten, zoals vachtmijten. Anderzijds zal een konijn met vachtparasieten veel jeuk hebben en zichzelf bijten en likken, waardoor haren om en tussen de tanden kunnen komen. Hierdoor kan zelfs een afwijkende stand van het gebit ontstaan. Een ander risico is het ontstaan van haarballen. Deze hopen zich op in de maag, omdat een konijn niet kan braken. Op den duur leidt dit ook tot verminderde eetlust en soms zelfs verstoppingsklachten. Om het risico op haarballen te verkleinen, is het verstandig om uw konijn dagelijks goed te borstelen als uw konijn aan het verharen is.
Verlamming Konijnen hebben sterke achterpoten en in verhouding een zwakke rug. Deze combinatie kan ertoe lijden dat konijnen hun eigen rug breken als ze zich afzetten bij het springen of als ze tegenstribbelen bij het vasthouden. Het oppakken en fixeren van konijnen dient altijd met de uiterste zorg te gebeuren. Een complete verlamming van de achterhand tgv een gebroken rug herstelt niet meer. Heeft er alleen een kneuzing plaatsgevonden of gaat het om een verminderde beweeglijkheid van de achterhand, dan kan dit in een aantal gevallen met verpleging en medicatie nog herstellen.
Virusinfecties De 2 bekendste virusinfecties bij het konijn zijn Myxomatose en Viraal Haemorragisch Syndroom ofwel Bloederziekte. Beide ziekten zijn erg besmettelijk en leiden elk jaar weer tot aanzienlijke sterfte onder wilde, maar ook onder tamme konijnen. Myxomatose Myxomatose wordt overgebracht door direct contact met een besmet dier of besmette materialen (hok, borstel, handen) of door stekende insecten als vlooien, muggen en vliegen. De grootste besmettingskans is in de zomer en jonge dieren zijn hier gevoeliger voor dan volwassen dieren. Binnen een week na de besmetting kunnen de eerste verschijnselen opgemerkt worden: er kunnen diktes ontstaan rond de ogen, de oren, de snuit en de anus. In sommige gevallen worden eerst alleen de oren warmer en dikker. Vaak krijgen de dieren ook vieze ogen en een vieze neus of een snurkende ademhaling. Met een behandeling van de secundaire infecties mbv. oogzalf en antibiotica en een goede verpleging (dwangvoederen en vocht toedienen) zijn sommige konijnen in staat te herstellen van de infectie. Dit kan soms wel enige weken tot maanden duren. Maar de meeste konijnen overleven de ziekte niet. Preventief kan er tegen de ziekte gevaccineerd worden (zie vaccinaties).
Viraal Haemorragisch Syndroom VHD wordt overgebracht door direct of indirect contact met besmette dieren en ontlasting of via bv vers gras. Konijnen vanaf 10 weken oud zijn gevoelig. Deze ziekte verloopt over het algemeen erg snel. Binnen 3 dagen na contact kunnen de eerste symptomen gezien worden. Deze variëren van acute dood, met soms bloederig schuim uit neus of bek, tot hoge koorts, niet meer willen eten, benauwdheid, schreeuwen en tandenknarsen. Het grootste deel van de aangetaste konijnen sterft. Ook tegen VHD kan preventief gevaccineerd worden (zie vaccinaties).
Oorproblemen Vieze oren en krabben aan de oren wijzen op een oorontsteking. Vaak ruiken de oren dan ook afwijkend. Soms is het konijn er ook echt ziek van of houdt hij zijn kopje scheef. In onze kliniek kan vastgesteld worden of het gaat om een bacteriële infectie of om oormijten. In het laatste geval dient u al uw konijnen te behandelen, aangezien oormijten besmettelijk zijn. Een onbehandelde oorontsteking kan soms leiden tot een middenof binnenoorontsteking met aantasting van het evenwichtsorgaan (zie scheve kop/omvallen).
Scheve kop/omvallen Een heel alarmerend beeld bij het konijn is het plotseling vertonen van een scheve kop. Hierbij kunnen de ogen heen en weer flitsen en soms rolt het konijn ook steeds op zijn zij. Hiervoor zijn verschillende oorzaken mogelijk. Een veel voorkomende oorzaak is een infectie met de parasiet Encephalitozoon cuniculi. Met een goede verzorging en een medicijnbehandeling van enkele weken knappen veel konijnen weer goed op. Belangrijk is wel om gedurende de behandeling uw konijn goed te verplegen. Houdt uw konijn daarom binnen en zorg dat hij goed bij zijn eten en drinken kan en dat hij zich niet kan bezeren. Een andere oorzaak kan een bacteriële infectie zijn. Dit kan met antibiotica goed genezen.
