Ziekten en afwijkingen Algemeen Cavia’s laten niet snel zien dat ze ziek zijn. Dit komt omdat ze van nature prooidieren zijn en in de natuur meteen opgegeten zouden worden als ze zich ziek tonen. Een cavia die laat merken dat hij zich niet lekker voelt, bv door stilletjes in een hoekje te zitten of niet te eten, is dus duidelijk ziek en moet nauwlettend in de gaten worden gehouden. Hou de cavia dan binnen en gescheiden van eventuele andere dieren in een schone kooi, zodat goed de eetlust, het drinkgedrag en de productie van ontlasting en urine gecontroleerd kan worden. Houdt een periode van niet eten langer aan dan 24 uur, neem dan altijd contact met ons op. Cavia’s hebben n.l. een erg gevoelig maagdarmkanaal dat kan stoppen met functioneren bv. door niet eten, door stress of door pijn. U kunt dit merken doordat de cavia geen ontlasting meer produceert en soms een dikke buik krijgt. Als het maagdarmkanaal van Uw cavia eenmaal stilligt, komt het moeilijk weer op gang en is ingrijpen noodzakelijk. Eventueel kunt U zelf vast beginnen met dwangvoederen met babyvoeding (zie dwangvoeding).
Abcessen Abcessen komen geregeld voor bij cavia’s en geven met name als ze aan de kop zitten veel problemen. Deze abcessen zijn vaak gerelateerd aan gebitsproblemen en komen heel vaak na een behandeling toch terug. Abcessen op de rest van het lichaam kunnen het beste in hun geheel operatief verwijderd worden. Soms is dit niet mogelijk door de lokalisatie of de grootte of omdat het gaat om meerdere abcessen. In die gevallen wordt het abces geopend en schoongemaakt en volgt een nabehandeling met antibiotica.
Anorexie(niet eten) Een cavia die 24 uur niet wil eten, moet op korte termijn door ons onderzocht worden (zie ziekten algemeen). Enerzijds is het belangrijk om de oorzaak te achterhalen (zie gebitsproblemen en vitamine C gebrek), anderzijds dient de cavia symptomatisch behandeld te worden met dwangvoeding, medicatie om de eetlust te stimuleren en de darmen op gang te helpen en bij uitdroging ook met infusen.
Blaasontsteking Blaasontsteking komt regelmatig voor bij cavia’s. Soms valt de eigenaar op dat de urine anders van kleur of geur is of dat de cavia natte billen heeft. Soms echter is de enige klacht een slechtere eetlust. D.m.v. urineonderzoek kunnen wij eenvoudig onderscheid maken tussen afwijkende en normale urine. Blaasontsteking kan ontstaan door een bacteriële infectie. Ook speelt de aanwezigheid van blaasstenen vaak een grote rol. Deze blaasstenen bevatten meestal veel calcium en kunnen daarom
d.m.v. een röntgenfoto van de buik van het cavia goed gediagnosticeerd worden. Blaasontsteking is in veel gevallen goed te behandelen. Preventief is het verstandig uw cavia geen calciumrijke producten te voeren, zoals zuivelproducten. Ook de zogenaamde caviadrops met zuivel en de knaagsteen kunt u beter vermijden.
Cysteuze ovaria Bij vrouwelijke cavia’s komt soms een afwijking van de eierstokken voor. Hierbij worden er wel rijpe eitjes gevormd, maar deze eitjes ovuleren niet. De met vocht gevulde blaasjes om de rijpe eitjes heen worden steeds groter en vormen cystes in de eierstokken. Hier worden hormonen geproduceerd die kaalheid kunnen veroorzaken. Ook valt het vaak op dat de buik erg dik wordt. De grote eierstokken in de buik van de cavia zijn in onze kliniek goed vast te stellen d.m.v. echografie en zijn ook goed te behandelen.
Diarree Voerveranderingen kunnen bij cavia’s tot diarree leiden. Geef in die gevallen voorlopig alleen hooi en water. In alle gevallen van diarree geldt dat het belangrijk is om het achterste van het cavia schoon te houden en vooral met warm weer dagelijks te inspecteren om besmetting met vliegeneitjes en vliegenlarfjes te voorkomen (zie myasis). Houdt de diarree langer aan dan 2 dagen, of wordt uw cavia stiller en/of wil het niet meer eten, maak dan een afspraak in onze kliniek.
Gebitsproblemen Als het eetpatroon van Uw cavia verandert, of als uw cavia stopt met eten, is er een grote kans dat het gebit van Uw cavia niet in orde is. Ook tandenknarsen of een natte vacht rond het bekje of onder de kin kunnen hierop wijzen. Een grondige inspectie van zowel snijtanden als kiezen is dan noodzakelijk. In veel gevallen hoeft uw dier hiervoor niet onder narcose. Dit vereist wel de nodige ervaring en speciaal instrumentarium. Afwijkende tanden of kiezen kunnen dan meteen gecorrigeerd worden. Bij cavia’s groeien de onderkaakkiezen nog wel eens over de tong heen en vormen daardoor een brug waardoor de cavia niet meer kan eten. Cavia’s die eenmaal gebitsproblemen hebben, dienen voortaan nauwlettend in de gaten gehouden te worden, aangezien de kans groot is dat de problemen weer terug zullen komen. Dit komt doordat de tanden en kiezen van een cavia levenslang doorgroeien. Zodra de eetlust weer verandert, zal uw cavia weer behandeld moeten worden. Gemiddeld is dit na 4 a 5 weken. Bij cavia’s is het niet mogelijk om de snijtanden te trekken als deze verkeerd staan, want cavia’s kunnen zonder snijtanden niet eten.
Geen ontlasting meer
Dit is vaak het gevolg van een stilliggend darmkanaal, maar kan bij oudere mannetjes ook het gevolg zijn van obstipatie. Bij deze oudere mannetjes kan zich ontlasting ophopen in het laatste deel van de dikke darm. Deze ontlasting kan men vaak zien zitten en dan voorzichtig uitmasseren. Ziet U niks afwijkends aan de achterkant van Uw cavia, dan is het verstandig om binnen 24 uur na te laten kijken waarom er geen ontlasting meer komt. Als de keuteltjes van uw cavia kleiner en droger worden, is dit ook een teken dat het maag-darmkanaal minder goed functioneert.
Luchtwegproblemen Een vieze neus bij de cavia kan veroorzaakt worden door een bacteriële infectie en is dan veelal besmettelijk voor andere cavia’s. Soms valt alleen een luidruchtige ademhaling op, omdat de cavia met de voorpootjes de neus schoonpoetst. Bij nadere inspectie valt dan op dat de binnenzijden van de voorpootjes vies zijn. Zo’n bacteriële infectie kan soms ook de diepere luchtwegen aantasten, zodat een longontsteking kan optreden. Ook bij een kieswortelontsteking kan uw cavia neusuitvloeiing hebben. Dat komt doordat de kieswortels en de neus slechts door een dun laagje bot van elkaar gescheiden zijn. Een heel ander probleem is het optreden van korsten of kale plekken rond de neus. Dit wordt in veel gevallen veroorzaakt door een schurftmijtinfectie. Dit is besmettelijk voor andere cavia’s en konijnen, maar ook voor mensen (zie vachtproblemen).
Myasis(vliegenmaden) Bij warm weer worden vliegen aangetrokken door lichaamsgeurtjes. Te denken valt daarbij aan open wonden, vieze oren, vieze ogen, neusuitvloeiing, urine of ontlasting in de vacht van uw cavia. De vliegen leggen op deze plaatsen hun eitjes die bij warm weer snel uitkomen. De maden voeden zich met lichaamsvocht en tasten daarbij ook de weefsels van uw cavia aan. Op deze manier kunnen zij grote schade aanrichten. Deze aantasting door maden noemen we myasis. Uw cavia wordt stiller van de pijn en stopt met eten. Het is raadzaam om uw cavia met warm weer tegen vliegen te beschermen door hem binnen te zetten of door fijnmazig gaas over de kooi of ren te spannen. Verder is het belangrijk om uw cavia goed schoon te houden en dagelijks uw cavia te inspecteren als er problemen als diarree, incontinentie of vieze ogen etc. zijn. De vliegeneitjes zijn goed herkenbaar als kleine, geelwitte, langwerpige eitjes, die meestal in groepjes aan de haren geplakt zijn. Deze pakketjes met eitjes kunnen ook wel wat lijken op klontjes zaagsel, alleen vallen deze niet vanzelf uit de vacht. Als u de eitjes ziet, kunt u ze uit de vacht kammen of knippen. Preventief is uw cavia ook nog te behandelen met een madendodend middel.
Oogproblemen Vieze oogjes worden vaak gezien bij de cavia. Soms gaat het hierbij om een simpele oogontsteking t.g.v. tocht, bacteriën of bv stof in het oog. Soms echter is het hoornvlies ook beschadigd, bv door een takje of strootje. Ook in combinatie met verkoudheid kunnen oogproblemen optreden. Maak de oogjes altijd voorzichtig schoon met een vochtig watje. Bij warm weer kunt u uw cavia beter binnen of onder fijnmazig gaas houden, om vliegen te weren. Gaat het probleem niet binnen een paar dagen vanzelf over, of knijpt uw cavia erg met de ogen of stopt hij zelfs met eten en trekt hij zich terug, maak dan een afspraak in onze kliniek. De meeste problemen zijn met een juiste behandeling namelijk goed op te lossen.
Parasitaire infecties Afhankelijk van de lokalisatie op of in het dier kunnen we ecto- en endoparasieten onderscheiden. Ectoparasieten zitten op de huid. Voorbeelden hiervan zijn bv oormijten, vachtmijten en vlooien (zie oorproblemen en vachtproblemen). Endoparasieten kunnen we aantreffen in de darmen, bv wormen. In onze kliniek zijn middelen verkrijgbaar die zowel de ectoparasieten als de wormen bestrijden.
Trommelzucht Trommelzucht is een ophoping van gas in de darmen. Uw cavia is plotseling erg stil, eet niet meer en krijgt van het ene op het andere moment een dikke, gespannen buik die pijn doet als u er aan komt. Dit is een SPOEDGEVAL waarbij direct diergeneeskundige hulp geboden moet worden.
Vachtproblemen Valt het u op dat uw cavia kale plekken of korsten en schilfers krijgt, laat hem dan door ons onderzoeken. Parasitaire infecties met luizen, vlooien of vachtmijten kunnen veel jeuk en onrust geven bij uw cavia en bij uzelf, maar zijn relatief gemakkelijk te behandelen. Schurftmijten zijn lastiger te behandelen en tevens besmettelijk voor mensen. Voor deze vervelende aandoening geldt, dat hoe eerder met de behandeling begonnen wordt, hoe beter de kans op genezing. Onbehandelde dieren kunnen in ernstige gevallen zelfs aan deze aandoening sterven, omdat ze door de pijn stoppen met eten. Schimmelinfecties zijn besmettelijk voor mensen, m.n. voor jonge kinderen en volwassenen met een slechte weerstand. Verder is er een relatie tussen gebitsproblemen en vachtproblemen. Enerzijds zal een cavia met gebitsproblemen zijn vacht niet goed meer bijhouden en daardoor sneller vatbaar zijn voor vachtparasieten, zoals vachtmijten. Anderzijds zal een cavia met vachtparasieten veel jeuk hebben en zichzelf bijten en likken, waardoor haren om en tussen de tanden kunnen komen. Hierdoor kan zelfs een afwijkende stand van het gebit ontstaan. Kaalheid op de flanken kan ook duiden op hormonale oorzaken (zie cysteuze ovaria).
Vitamine C tekort Het eerste verschijnsel van vitamine C tekort is vaak dat de cavia wel wil eten, maar moeite lijkt te hebben met kauwen of zelfs helemaal niet meer kan kauwen. Dit kan optreden als uw cavia korte tijd helemaal geen vitamine C heeft gehad of als uw cavia langere tijd te weinig vitamine C heeft gehad. Doordat uw cavia geen voedsel meer op kan nemen, krijgt hij nog minder vitamine C binnen en zullen de verschijnselen verergeren. De cavia wordt slap en kan zelfs helemaal verlamd raken. Als uw cavia langer dan 24 uur niet eet, is het dus belangrijk om hem snel na te laten kijken in onze kliniek.
Antibioticumgebruik bij de cavia
Om de grote hoeveelheden plantaardig voedsel die ze dagelijks opeten, goed te kunnen verteren, hebben cavia’s een zeer uitgebreid maagdarmkanaal. De gezonde darmflora hierin is erg gevoelig voor sommige antibiotica. Bij het behandelen van een zieke cavia dient dus altijd zorgvuldig afgewogen te worden of en welk antibioticum noodzakelijk is. Bij de juiste keuze van het antibioticum is zelfs gedurende langer gebruik hiervan de kans op darmproblemen gering. Om het risico nog verder te verkleinen is het raadzaam om gedurende de antibioticumkuur ook probiotica te geven.
Dwangvoeding Het is erg belangrijk dat cavia’s elke dag eten. Als ze langer dan 24 uur niks eten, kan hun maagdarmkanaal stil komen te liggen en het is heel moeilijk om dat weer op gang te krijgen. Probeer uw cavia te stimuleren tot eten door steeds kleine beetjes verse voeding aan te bieden, liefst van iets dat hij heel lekker vindt. Gaat uw cavia niet uit zichzelf eten probeer hem dan te dwangvoederen. Soms is het voldoende om wat geweekte brokjes met een theelepeltje in zijn bek te stoppen. Lukt dit ook niet, dan kunt U met een spuitje Olvarit babyvoeding in het bekje spuiten. Gebruik hiervoor een 5 of 10 ml spuit en Olvarit babyvoeding met uitsluitend groenten (bv wortel, boontjes etc). Neem de cavia op schoot met zijn staartje naar U toe en het kopje van U af. Pak met Uw linkerhand (voor rechtshandigen) van bovenaf het kopje vast en breng met Uw rechterhand de tip van het spuitje van rechts opzij tussen de lippen van de cavia. Hou het kopje iets schuin omhoog en spuit langzaam een beetje voeding tussen de lippen. Zorg ervoor dat Uw cavia de kans krijgt om te slikken. Stribbelt Uw cavia erg tegen dan is het soms handiger om het dwangvoederen met twee personen te doen. Heeft U geen hulp, dan kan het handig zijn om het lichaam en de pootjes in een handdoek te wikkelen. Drinkt Uw cavia niet zelfstandig, dan kunt U op boven beschreven manier ook water ingeven.
Operaties Narcose en postoperatieve zorg Een groot verschil tussen cavia’s en andere dieren die geopereerd moeten worden, is dat cavia’s niet nuchter hoeven te zijn. Liever niet zelfs, om risico op stilliggende darmen te voorkomen. Voorafgaande aan een narcose wordt elk dier, dus ook uw cavia, goed door ons onderzocht. Om een cavia veilig onder narcose te kunnen brengen, is het erg belangrijk dat elke cavia vooraf gewogen wordt. Zodoende kan nauwkeurig de juiste dosering vastgesteld worden. Verder is het erg belangrijk dat tijdens de narcose de ademhaling en de hartwerking goed in de gaten gehouden worden. Door hun lage lichaamsgewicht koelen cavia’s ook snel af tijdens een narcose. Om dit te voorkomen worden zij tijdens de operatie op een warmtekussen gelegd. Na afloop wordt aan cavia’s een injectie gegeven die de narcose opheft, zodat zij weer snel wakker worden. Ook tijdens het wakker worden blijven de cavia’s op een warmtekussen of in de couveuse liggen om niet af te koelen. Als een cavia eenmaal wakker is na de narcose, dan mag hij zo snel mogelijk weer naar huis. Niets is beter voor een snel herstel van een cavia dan een vertrouwde omgeving en zijn liefdevolle baas die hem vertroetelt. Na een narcose is het de bedoeling dat een cavia zo snel mogelijk weer gaat eten, maar minimaal binnen 24 uur. Omdat cavia’s erg gevoelig zijn voor pijn, is het belangrijk dat zowel tijdens als na de operatie aan goede pijnbestrijding wordt gedaan. In veel gevallen krijgt u daarvoor medicijnen mee naar huis. Als uw cavia ondanks goede pijnbestrijding toch niet binnen 24 uur weer gaat eten, dient u altijd contact op te nemen met de praktijk. Verder is het aan te raden om uw cavia na een operatie binnen te houden tot hij of zij volledig hersteld is. Ook kunt u dan eventueel zaagsel of stro vervangen door een krant of een handdoek als bodembedekking.
Castratie De castratie van de mannelijke cavia kan ongeveer vanaf de leeftijd van 4 maanden plaatsvinden. Zowel de jonge mannetjes als de jonge vrouwtjes kunnen eerder vruchtbaar zijn, dus om ongewenste gezinsuitbreiding te voorkomen, kunnen de vrouwtjes en de mannetjes uit een nestje het beste vanaf 2 maanden leeftijd gescheiden worden. Na een castratie dienen de mannetjes nog 3 weken apart gehouden te worden. Pas daarna zijn zij niet meer vruchtbaar.
Sterilisatie Sterilisatie van het vrouwtje is mogelijk, maar meestal wordt er voor gekozen om het mannetje te castreren. Deze ingreep is n.l. een stuk eenvoudiger. Sterilisatie van de vrouwelijke cavia is wel een definitieve oplossing voor cavia’s met cysteuze ovaria (zie cysteuze ovaria).
