Aan de Gemeenteraad
Raad
: 6 juli 2006
Status
: Besluitvormend
Punt no.
: 5a
Onderwerp : Financieel beleidskader gemeente Achtkarspelen 2006-2010
Korte toelichting Het college vindt het van groot belang dat de raad zich uitspreekt over de hoofdlijnen van het te voeren financieel beleid in de gemeente Achtkarspelen in de komende jaren. Met dat doel heeft zij een notitie opgesteld die bij de discussie over de Perspectiefnota 2007-2010 kan worden betrokken. Zo kan de kaderstelende en controlerende rol van de gemeenteraad reeds lopende het voorbereidingsproces voor de begroting 2007 worden geaccentueerd. Het raadsdebat zal door het college worden aangegrepen om uw meerderheidsopvattingen met betrekking tot de gewenste te bereiken maatschappelijke effecten alsmede de prioriteitsstelling die u aan de tien programma's verbindt te disconteren in d begrotingsvoorstellen die u na de zomer door het college zullen worden aangeboden. Met de ze trapsgewijze c.q. gefaseerde opbouw van het begrotingsproces beoogt het college maximaal tegemoet te komen aan de eigen rol,en verantwoordelijkheid die de raad binnen duale verhoudingen geniet. Op 19 oktober zal de begrotingsbehandeling plaatsvinden. In die voorstellen zullen de uitkomsten van het raadsdebat over de Perspectiefnota 2007-2010 en voer de notitie Financieel Beleidskader 2006-2010 worden betrokken.
Nadere toelichting Zie bijlage "Financieel beleidskader gemeente Achtkarspelen 2006-2010". Voorstel Instemmen met het Financieel beleidskader gemeente Achtkarspelen 2006-2010. Invulling geven aan de kaderstellende en controlerende taak van de raad door in de discussie over de Perspectiefnota 2007-2010 en het Financieel Beleidskader 2006-2010 onder meer de volgende vragen te betrekken. 1. Hoe oordeelt de raad over het voorgestelde financiële beleidskader 2006 - 2010? 2. Hoe beoordeelt de raad het financiële perspectief voor de gemeente Achtkarspelen dat uit de Perspectiefnota spreekt? 3. Is de raad bereid bij de te maken politieke keuzes zichzelf op te leggen dat die keuzes blijven binnen de hierboven beschreven budgettaire kaders? 4. Welke beleidsprioriteiten spreken de raad aan en welke mogelijkheden zien zij om tot kostenbeheersing te komen - mede gevoed vanuit de visie van de raad op de kerntaken van de gemeente - en zo te kunnen inspelen op nieuwe kansen en ontwikkelingsrichtingen?
F:\programs\W4Y\RIS\NDOOR-RVS1317 Financieel beleidskader gemeente Achtkarspelen 2006-2010.doc
Raad : 6 juli 2006 5.
6.
Punt no.: 5a
Blad: 2
Kunnen de raadsfracties ieder drie maatschappelijke effecten inbrengen waarvan zij vinden dat die binnen de gemeente Achtkarspelen prioriteit verdienen? En welke drie maatschappelijke effecten kunnen worden gemitigeerd c.q. afgebouwd? Hoe vertalen die voorkeuren zich in het belang dat zij aan de tien verschillende programma's geven? Hoe kijkt de raad aan tegen raadsbesluiten waarbij deelbelangen een rol lijken te spelen en die per saldo een groot en doorgaans structureel beslag op gemeentelijke middelen leggen? Heeft de raad in dit verband behoefte aan gerationaliseerde beleidskaders c.q. afwegingmodellen die behulpzaam zijn bij het maken van objectiveerbare keuzes?
Buitenpost, 27 juni 2006 het college van burgemeester en wethouders van Achtkarspelen, secretaris,
burgemeester,
E. van der Sluis
L.J. Lyklema
Bijlagen Ter inzage Ambtenaar Portefeuillehouder
: : : :
Financieel beleidskader gemeente Achtkarspelen 2006-2010 E. van der Sluis S. Stellinga
F:\programs\W4Y\RIS\NDOOR-RVS1317 Financieel beleidskader gemeente Achtkarspelen 2006-2010.doc
Raadsbesluit De raad van de gemeente Achtkarspelen; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders dd. 27 juni 2006, punt nr.: 5a;
besluit:
In te stemmen met het kader zoals weergegeven is in de notitie "Financieel beleidskader gemeente Achtkarspelen 2006-2010"
Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Achtkarspelen van 6 juli 2006.
De griffier,
De voorzitter,
mw. I.R. Zwart
L.J. Lyklema
F:\programs\W4Y\RIS\NDOOR-RVS1317 Financieel beleidskader gemeente Achtkarspelen 2006-2010.doc
Financieel beleidskader gemeente Achtkarspelen 2006 - 2010 "Van beheersen naar ontwikkelen vraagt heldere keuzes" Inleiding Het financiële toekomstperspectief van de gemeente Achtkarspelen is niet rooskleurig. Bij ongewijzigd beleid zal de komende jaren sprake zijn van aanzienlijke begrotingstekorten en uitputting van reserves. Dat acht het college van B&W niet verantwoord. Geïnspireerd door de nota "kansen en uitdagingen" - die rondom de gemeenteraadsverkiezingen 2006 verscheen - en het collegeakkoord heeft het college een financieel beleidskader opgesteld voor deze collegeperiode. Daarbij zijn tevens financiële analyses betrokken alsmede de aanbevelingen van de accountant van de gemeente in de rekening 2005. Dit financiële beleidskader wordt uw raad tezamen met de perspectiefnota 2007-2010 aangeboden om uw raad maximaal in de gelegenheid te stellen - lopende de voorbereiding van de begroting 2007 - een kaderstellend debat te voeren en zich uit te spreken over het te voeren financieel beleid en de beleidskeuzes die dienen te worden gemaakt in 2007, de resterende collegeperiode en daarna. Gelet op de maatschappelijke uitdagingen waarvoor de gemeente staat streeft het college naar een ontwikkelingsgericht beleid dat gerichte bijdragen levert aan de economische ontwikkeling en werkgelegenheidsgroei in onze gemeente. Kiezen moet Het college is van mening dat deze collegeperiode aangegrepen dient te worden om scherpere keuzes te maken rondom de (beleids)taken en investeringen die de gemeente wel én niet uitvoert. Daarbij past een solide financieel beleidskader met dito normerings- en begrotingsregels die zowel de raad als college van B&W en ook het gemeentelijk bedrijf houvast geeft bij de uitoefening van hun onderscheiden taken. Dit is noodzakelijk om enerzijds de kosten van de gemeente te beheersen en anderzijds te kunnen werken aan activiteiten en projecten die de door de raad gewenste maatschappelijke effecten oproepen dan wel realiseren. Het college wil 'kansen bieden, kansen keren en kansen benutten' om de gemeente Achtkarspelen te ontwikkelen tot een 'kansenzone' met een uitdagend klimaat voor haar inwoners en bedrijven om actief te zijn, verantwoordelijkheid te nemen en te ondernemen. Een klimaat waarin de gemeente (nieuwe) mogelijkheden benut, belemmeringen wegneemt, het aantal overheidsregels reduceert, actief de boer opgaat en proactief beleid voert. Dit gekoppeld aan een uitstekende dienstverlening aan burgers. Daar hoort kiezen naar de opvatting van het college onlosmakelijk bij. Dat is de reden dat de raad tijdens het raadsdebat op 6 juli 2006 in de gelegenheid wordt gesteld zich over de richting van die keuzes uit te spreken. Het college verplicht zich om de opvattingen van de raad zo goed mogelijk te verwerken in de begrotingsvoorstellen voor 2007 die in september aan de raad zullen worden aangeboden en op 19 oktober 2006 in de raad zullen worden besproken en vastgesteld. Nu reeds is het duidelijk dat de in het verleden aangegane verplichtingen en de huidige kapitaal- en onderhouds- en exploitatielasten een onevenredig groot deel uitmaken van de gemeentelijke uitgaven. Voor het voorzieningenniveau in algemene zin dreigt binnen enkele jaren een koude sanering wanneer nu niet tijdig wordt ingegrepen op grond van geobjectiveerde ratio's. De gemeente leeft voor wat betreft haar voorzieningen boven haar stand en kan dat in de tijd gezien niet dragen zonder afbreuk te doen aan haar publieke verantwoordelijkheden op tal van andere terreinen. Het college neemt zich daarom voor in 2007 met betrekking tot het voorzieningen-niveau in Achtkarspelen tot een evenwichtig afwegingskader te komen teneinde gefaseerd budgettaire ruimte vrij te spelen die noodzakelijk zijn ter financiering van nieuwe ontwikkelings-kansen voor burgers en bedrijven.
F:\programs\W4Y\RIS\NDOOR-RVS1317 Financieel beleidskader gemeente Achtkarspelen 2006-2010.doc
-2Plan & Control cyclus en Perspectiefnota De Perspectiefnota 2007 - 2010, de Productenraming , Verdeeldienst en Meerjarenraming worden uw raad - in de huidige vorm - voor de laatste maal aangeboden. Het transformatieproces naar een volledige programmabegroting zal dit jaar zijn afgerond zodat voortaan het geheel van de gemeentelijke activiteiten en inkomsten en uitgaven in de programmabegroting is opgenomen. Die systematiek voorziet in een tiental programma's waarin de raad zich uitspreekt over de gewenste maatschappelijke effecten die met die programma's dienen te worden bereikt. Het college concentreert zich voortaan op het proactief informeren van de raad over de resultaten van die programma's en over majeure wijzigingen ten opzichte van de programmabegroting lopende het begrotingsjaar. Dit aan de hand van de bestuurlijke rapportages van het college van B&W. Passend bij de huidige meer duale verhouding tussen college en raad wordt het daardoor mogelijk het debat in de raad te concentreren op de hoofdlijnen van beleid. Met deze werkwijze ontstaat een meer eigentijdse flexibiliteit in de uitvoering binnen de door de raad vastgestelde financiële en beleidskaders. De bestuurlijke rapportage maakt onderdeel uit van de door de raad vastgestelde plan & control cyclus. Het college zegt toe de komende jaren de daarin genoemde termijnen waarbinnen de raad dient te worden geïnformeerd uiteraard te zullen naleven. Dit lopende begrotingsjaar ziet het college als onderdeel van een overgangstermijn waarbinnen die cyclus wordt geïntroduceerd. Budgettair kader Het college wil streven naar jaarlijks sluitende gemeentelijke begrotingen zonder dat behoudens onverwachte tegenvallers- onttrekkingen aan de reserves dienen plaats te vinden. Beleidsmatige keuzes worden vertaald in de programmabegroting. Voor nieuw beleid of intensivering van bestaand beleid dienen de financiële middelen, alsmede de benodigde inzet van ambtelijke capaciteit, als regel binnen datzelfde programma te worden gevonden volgens het principe 'oud voor nieuw beleid'. Die gedragsregel geldt zowel bij de ambtelijke voorbereiding als bij de besluitvorming in college en gemeenteraad. Indien dit niet mogelijk is dienen de benodigde middelen binnen de gehele programmabegroting te worden gevonden met een expliciet en onderbouwd dekkingsvoorstel. Het college neemt zich voor haar voorstellen aan de raad voortaan te voorzien van een duidelijk uitgewerkte financiële paragraaf waarin de financiële effecten van haar voorstel voor zowel de korte termijn (bijvoorbeeld een investering) als voor de lange termijn (bijvoorbeeld onderhoudskosten) worden toegelicht. Indien het voorstel financiële effecten heeft binnen de programmabegroting wordt voorts aangegeven welke taak of uitgave wordt geschrapt zodat de raad beter in staat wordt gesteld de effecten in beleidsprioritering en inzet van het gemeentelijke apparaat te overzien. Dit om het stapelen van ambities te voorkomen en gewekte verwachtingen ook daadwerkelijk waar te kunnen maken. Het college stelt verder voor dat ingeval sprake is van incidentele onderuitputting of van op andere wijze niet bestede maar wel begrote middelen, die als regel altijd terug te laten vloeien in de algemene middelen. Overigens met uitzondering van financiële middelen die aan investeringsprojecten zijn gekoppeld en doorgaans een langere doorlooptijd kennen dan één begrotingsjaar. Overschotten op de projectexploitatie die naar voren komen bij afronding en verantwoording van de project-uitvoering vallen wel terug in de algemene middelen. Indien sprake van is onderuitputting in de uitgaven van een afdeling stelt het college voor dat dit niet automatisch leidt tot een korting op het budget voor het desbetreffende programma (en/of betrokken afdeling) in het daarop volgende begrotingsjaar. Het college is van opvatting dat dit een juiste prikkel geeft aan het gemeentelijk bedrijf efficiënt en effectief haar taken uit te voeren. De verschillende afdelingen kunnen zo ook zelf een financiële bijdrage leveren aan de noodzakelijk geachte intensiveringen en nieuwe ontwikkelingen.
-3Weerstandsvermogen Het college streeft met name de eerste twee tot drie jaren van deze collegeperiode naar verdere versterking van de reservepositie (weerstandsvermogen) van de gemeente. Hiervoor bestaat aanleiding omdat nog onvoldoende zicht bestaat op mogelijke financiële risico's die de gemeente loopt bij de uitvoering van haar taken. Die risicoanalyse, waar ook de accountant van de gemeente om vraagt, zal gefaseerd worden uitgevoerd en hangt onder meer samen met de effecten van de invoering van de WWB en de WMO die nu nog niet geheel zijn te overzien. Eveneens werkt het college aan een aangepaste nota Reserves en Voorzieningen, die de raad in december 2006 zal worden aangeboden. In 2007 zal het college de raad een nieuw voorstel doen op basis van nader onderzoek met betrekking tot de gewenste hoogte van het weerstands-vermogen van de gemeente. Specifiek in plaats van generiek Het college wil voorlopig niet inzetten op generieke kostenbesparingen omdat dit een hindernis vormt voor het voeren van een geactualiseerd en meer gefocust beleid in lijn met het coalitieakkoord. Het college koestert nadrukkelijk de ambitie enkele ontwikkelingen in gang te zetten die in de komende jaren zullen resulteren in een solide financiële huishouding van de gemeente, een gunstige ontwikkeling van het woon- en leefklimaat, een verbetert economisch klimaat en werkgelegenheidsgroei voor diverse (kwetsbare) groepen werkzoekenden en een maatwerkaanpak voor burgers die zorg en aandacht behoeven van welke aard dan ook. Een sterk en sociaal Achtkarspelen, dat kansen biedt en ontwikkelingen en creativiteit de ruimte laat. Dit vergt een aantal gerichte investeringen in planvorming, deregulering, kwaliteitsverbetering in de dienst-verlening aan burgers en een externe oriëntatie van de gemeente die in nauwere samenwerking met partners en burgerinitiatieven Achtkarspelen nog Aangenamer maakt dan het nu al is. Het college werkt daarom in het kader van de voorbereiding van de begroting 2007 aan een geactualiseerde en samenhangende visie op de toekomstige ontwikkeling van de gemeente Achtkarspelen. Die visie - waarin de opvattingen van de raad zullen worden verwerkt - zal leidend zijn bij het opstellen van de begrotingsvoorstellen op programmaniveau, die enerzijds leiden tot een adequate beheersing van de gemeentelijke uitgaven en anderzijds ruimte laten om te kunnen investeren in (nieuwe) toekomstkansen. Om de raad een zo getrouw mogelijk beeld te geven van de kosten van de gemeentelijke taken die in medebewind worden uitgevoerd of conform besluitvorming van de raad in de (meerjaren)begroting zijn opgenomen wordt thans op verzoek van het college een intensieve inventarisatie uitgevoerd binnen de verschillende gemeentelijke afdelingen. Die inventarisatie zal leiden tot een aantal wijzigingsvoorstellen op de begroting 2007 die de raad in september door het college zullen worden aangeboden binnen het hierboven beschreven budgettaire kader. Een aantal speerpunten van beleid zijn in het coalitieakkoord reeds aangeduid. Raadsdebat Het college stelt het op bijzonder op prijs wanneer de raad onderling mede op grond van deze notitie en in samenhang met de Perspectiefnota 2007 - 2010 een kaderstellend debat zou willen voeren waarbij onder andere de volgende vragen worden betrokken: 1. Hoe oordeelt de raad over het voorgestelde financiële beleidskader 2006 - 2010? 2. Hoe beoordeelt de raad het financiële perspectief voor de gemeente Achtkarspelen dat uit de Perspectiefnota spreekt? 3. Is de raad bereid bij de te maken politieke keuzes zichzelf op te leggen dat die keuzes blijven binnen de hierboven beschreven budgettaire kaders? 4. Welke beleidsprioriteiten spreken de raad aan en welke mogelijkheden zien zij om tot kostenbeheersing te komen - mede gevoed vanuit de visie van de raad op de kerntaken van de gemeente - en zo te kunnen inspelen op nieuwe kansen en ontwikkelings-richtingen?
-45. Welke drie maatschappelijke effecten verdienen wat de gemeenteraad betreft binnen de gemeente Achtkarspelen prioriteit? En welke drie maatschappelijke effecten kunnen worden gemitigeerd c.q. afgebouwd? Hoe vertalen die voorkeuren zich in het belang dat zij aan de tien verschillende programma's geven? 6. Hoe kijkt de raad aan tegen raadsbesluiten waarbij deelbelangen een rol lijken te spelen en die per saldo een groot en doorgaans structureel beslag op gemeentelijke middelen leggen? Heeft de raad in dit verband behoefte aan gerationaliseerde beleidskaders c.q. afwegingmodellen die behulpzaam zijn bij het maken van objectiveerbare keuzes?
