Sûn genôch? - Gemeente Achtkarspelen

‘Sûn genôch?’ - Gemeente Achtkarspelen

1


Inhoud 1.

Inleiding 1.1 Aanleiding 1.2 Opbouw rapportage

3 3 3

2.

Inzoomen op preventie overgewicht 2.1 Doelen 2.2 Uitvoering 2.3 Financiën

4 4 5 9

3.

Inzoomen op preventie overmatig alcoholgebruik 3.1 Doelen 3.2 Uitvoering 3.3 Financiën

11 11 12 16

4.

De tussenstand van ons gemeentelijk gezondheidsbeleid 4.1 Conclusies 4.2 Aanbevelingen

18 18 19

Bijlagen Bijlage A Bijlage B Bijlage C Bijlage D

Waar we aan gaan werken Flyer Hartstikke Gezond Persberichten Nieuwe landelijke nota gezondheidsbeleid

2

21 22 24 30


1.

Inleiding

1.1 Aanleiding Voor u ligt de tussenrapportage ‘Sûn genôch?’. Hiermee wordt een tussenstand gegeven van de uitvoering van het gemeentelijk gezondheidsbeleid in de periode 2009-2012. Er kan worden bepaald of we met de uitwerking van de speerpunten op de goede weg zijn. En of dit het vertrouwen geeft dat het gewenste effect aan het eind van de beleidsperiode wordt bereikt. In januari 2009 heeft de gemeenteraad van Achtkarspelen de notitie ‘Gezond Achtkarspelen’ vastgesteld. Het gezondheidsbeleid van Achtkarspelen kent twee hoofddoelstellingen: 1. Helpen verkleinen van de gezondheidsverschillen tussen inwoners (met een hogere en lagere sociaal economische status); 2. Bijdragen aan de verlenging van de gezonde levensverwachting (het aantal jaren dat in een positief ervaren gezondheid wordt geleefd en waarin de kwaliteit van leven goed is). Op basis van gezondheidscijfers1 en draagvlak onder betrokken organisaties is toen gekozen voor twee concrete speerpunten: 1. Preventie van overgewicht; 2. Preventie overmatig alcoholgebruik. Vanuit twee deelprogramma’s met concreet meetbare beleidsdoelen is in 2009 gestart met de uitvoering. Hiermee wordt voldaan aan de wettelijke verplichting op gemeenteniveau gezondheidsbeleid te voeren. Ter illustratie volgt in bijlage A een overzicht van de doelen (uit ‘Gezond Achtkarspelen, notitie gemeentelijk gezondheidsbeleid 2009-2012’).

1.2 Opbouw rapportage Achtereenvolgens wordt ingezoomd op de uitvoering tot nu: preventie van overgewicht (hoofdstuk 2) en preventie overmatig aloholgebruik (hoofdstuk 3). Dan wordt in het laatste hoofdstuk de tussenstand opgemaakt met conclusies en aanbevelingen voor de toekomst (hoofdstuk 4).

1

Uit: Gezond Achtkarspelen (Achtkarspelen, 2009): ‘In de gemeente Achtkarspelen heeft 56% van de volwassenen overgewicht (tegenover het Fries gemiddelde van 45%, dit verschil is signifant = sterk afwijkend). In de gemeente Achtkarspelen heeft 17% van de kinderen van groep 7 van het basisonderwijs overgewicht (tegenover het Fries gemiddelde van 14%).’ Uit: Een Glazen Leeuw (Achtkarspelen, 2008): ‘Aangetoond is dat negen van de tien 13-18 jarige jongeren in Achtkarspelen wel eens alcohol drinkt (88%), terwijl het in Friesland gaat om acht van de tien (78%). Daarnaast is aangetoond dat één op de vijf VMBO-leerlingen in Achtkarspelen wel eens meer dan 10 glazen alcohol per week drinkt. Dit is een behoorlijke groep; een groep van ongeveer tachtig 15/16 jarige leerlingen die wel eens overmatig drinkt.‘

3


2.

Inzoomen op preventie van overgewicht

Hoe is de uitvoering van het eerste deelprogramma van het gemeentelijk gezondheidsbeleid 2009-2012: ‘Preventie overgewicht’ tot nu toe verlopen? Er volgt hieronder een beschrijving van de doelen, een schets van de uitvoering tot nu toe en tot slot de financiën.

2.1 Doelen In 2008 is samen met diverse organisaties ervoor gekozen aandacht te besteden aan preventie van overgewicht. In de zomer van 2008 zijn de beleidsdoelen geformuleerd en de praktische aanpak voorbereid. Het plan is vervolgens voorgelegd aan de gemeenteraad, welke in januari 2009 heeft besloten tot implementatie.

Doelen: 1. Het aantal kinderen met overgewicht in groep 7 is in 2012 gedaald van 17% naar 16% 2. Het aantal volwassenen met overgewicht is in 2012 afgenomen van 56% naar 52%

In de notitie ‘Gezond Achtkarspelen, gemeentelijk gezondheidsbeleid 2009-2012’ zijn enkele cijfers van GGD Fryslân over de gezondheidssituatie van de inwoners van Achtkarspelen opgenomen. In onderstaande tabel is voor de jeugd een vergelijking gemaakt in de tijd. Achtkarspelen (%)

Overgewicht 2005-20062* Overgewicht 200720103 **

Friesland (%)

Groep 2 14

Groep 7 17

VO 16

Groep 2 10

Groep 7 14

VO 14

11

15

23 (vmbo1)

10

14

19 (vmbo1)

9 (havovwo2)

11 (havovwo2)

Tabel 1 Overgewicht Te zien is dat het overgewicht in Achtkarspelen hoger ligt dan in Friesland. Het overgewicht in groep 2 en groep 7 is in Achtkarspelen in de tijd afgenomen. Maar wel liggen de percentages nog steeds hoger dan in Friesland. Wat daarnaast vooral opvalt, is het toegenomen percentage overgewicht in het voortgezet onderwijs, dit geldt voor Friesland en in meerdere mate nog voor Achtkarspelen, aldus de GGD; bijna een kwart van onze leerlingen in het VMBO heeft overgewicht. Deze cijfers zijn te zien als indicatie. In 2012 presenteert GGD Fryslan nieuwe cijfers, ook van volwassenen, waarmee we de doelbereiking wetenschappelijk 2

De cijfers 2005-2006 zijn als nulmeting gehanteerd in ‘Gezond Achtkarspelen, gemeentelijk gezondheidsbeleid 2009-2012’

3

De GGD-cijfers zijn vanwege methodologische redenen gebaseerd op de schooljaren 2007-2008, 2008-2009 en 2009-2010

4


kunnen onderbouwen over een langere periode en een grotere groep. Op dit moment zijn hiervoor nog geen cijfers beschikbaar.

2.2 Uitvoering In de periode 2009-2011 is gemeentebreed actief aandacht gevraagd voor preventie van overgewicht. Zie onderstaand schema voor het overzicht van activiteiten en beschrijvende tekst eronder. Tussendoor lichten we er enkele activiteiten uit ter illustratie. Daarna volgt een financieel overzicht. Onderstaand schema is het resultaat van een inventarisatie welke activiteiten binnen de integrale aanpak ter preventie van overgewicht in Achtkarspelen zijn uitgevoerd in de periode 2009-2011. Er volgt een indeling naar de actievelden Gezonde Dorpen, Gezonde Leefstijl en Gezonde Zorg (op basis van ‘Gezond Achtkarspelen, notitie gemeentelijk gezondheidsbeleid 2009-2012’). De activiteiten zijn in overleg met GGD Fryslân zoveel mogelijk geselecteerd naar de status ‘evidenced based’’; op basis van richtlijnen van het Rijksinstituut voor Gezondheid en Milieu (RIVM). De uitvoering van het gemeentelijk gezondheidsbeleid betreft een integrale aanpak. De activiteiten worden uitgevoerd in samenwerking met diverse gemeentelijke sectoren en externe organistaties. In onderstaand schema staat de kleur voor de fase van uitvoering. De kleurcodes luiden als volgt: Rood: afgerond, Groen; nog steeds in uitvoering, Blauw: nieuw in uitvoering, Geel: mogelijke nieuwe activiteiten.

Activiteitenoverzicht Preventie van overgewicht

Gezonde dorpen (Ongezonde factoren in de directe leefomgeving wegnemen)

Gezonde leefstijl (Het maken van gezonde keuzes stimuleren)

Gezonde zorg

Afgeronde activiteiten

Afgeronde activiteiten BOS-project Harstikke Gezond in Kootstertille en Boelenslaan (4-12 jaar, gezondheidsbeleid)


Nog steeds in uitvoering: Aanleg en onderhoud speelvoorzieningen, wandelpaden, fietspaden

Nog steeds in uitvoering: Advies en ondersteuning vanuit het CJG Achtkarspelen, (jeugdgezondheidszorg, maatschappelijk werk) Extra begeleiding voor kinderen met overgewicht door de GGD

BOS-project Leefstijl in Boelenslaan en Surhuisterveen (12-19 jaar, jeugdbeleid) Nog steeds in uitvoering: Energie Binnenmilieu Advies voor scholen

Sportstimulering: - Intergemeentelijk BOSproject High Five (4-19 jaar, tot 2012), - ondersteuning lokale sportverenigingen, - oprichten omniverenigingen, - project Sport op basisscholen, -voor- en naschoolse en beweegfaciliteiten voor jongeren en bewegingsgroepen voor ouderen door het welzijnswerk, - GALM voor 55+ , - de Lauwerspas als voor tegemoetkoming sportkosten

5

(laagdrempelige zorg bieden waar het nodig is)


Leefstijl voor scholen, praktische lesmethode met gezondheidsthema’s Aansluiten bij landelijke campagnes: nationaal schoolontbijt, Schoolgruiten Natuur- en milieu educatie op scholen Nieuw in uitvoering: Locatiespecifiek gezondheidsbeleid op scholen en peuterspeelzalen volgens GSF (0-19 jaar), o.a. gezond kantine-aanbod, traktatiebeleid

Nieuw in uitvoering: Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid: kinderen worden gestimuleerd gezond snoep uit de groententuin te eten en om te voet en op de fiets naar school te gaan,: - project De Snoeptuin - project Groene voetstappen

Mogelijke nieuwe activiteiten: Uitbreiden van het aantal scholen en peuterspeelzalen met eigen gezondheidsbeleid volgens GSF (0-19 jaar)

Mogelijke nieuwe activiteiten: Start van het NASBproject Achtkarspelen: uitvoering gemeentelijk actieplan

Ontmoedigingsmaatregelen in de omgeving, bijvoorbeeld: - Minder parkeergelegenheid voor auto’s in omgeving van scholen - Verkoopverbod op snacks in nabijheid scholen, formuleren richtlijnen t.a.v. lokale reclame

Meer bewegingsstimulering, bijvoorbeeld: - Schoolzwemmen, - Benutting schoolpleinen, bijv. door: uitbreiden aantal vernieuwde schoolpleinen, toegankelijk maken voor naschoolse opvang, of openbaar toegankelijk maken - Verhogen aantal uren gymvakleerkracht op scholen - Cursus Beweegrkiebels voor voorschoolse instellingen

Communicatie vanuit de gemeentelijke organisatie:

Gezond gedrag in vrije tijd stimuleren, bijvoorbeeld: - Project Gezonde (sport)kantines

- Verbeteren van de communicatie intern: Project ‘Gezond en Vitaal op de werkvloer’: verhogen uitstraling duurzame gezonde gemeente, o.a. stimuleren fietsen naar het werk, gezond kantine-aanbod - Verbeteren van de communicatie extern: Actief informeren van burgers

6

Nieuw in uitvoering: Denktank Prenatale voorlichting bestaande uit eerstelijnsgezondheidszorg en gemeente (toelichting op de relatie met overgewicht: zie blz. 9)

Uitvoeringsprogramma prenatale voorlichting: - korting zwangerschapscursus, borstvoedingscursus - informatiemarkt voor zwangeren - vragenlijst voor zwangeren Mogelijke nieuwe activiteiten: Uitbreiding uitvoeringsprogramma Prenatale voorlichtiing: bijv. - Borstvoedingscampagne, - Sociale kaart voor zwangeren Project De BeweegKuur: bevordering gezond gedrag door eerstelijnszorg-sport-GGD


over het gemeentelijk beleid ter preventie van overgewicht , bijvoorbeeld kinderen en ouders aanspreken in reclamecampagne waarom het overgewicht omlaag zou moeten Gezond gedrag in thuissituatie stimuleren, bijv. - Cursus voor minimagezinnen: Gezonde Voeding hoeft niet veel te kosten

In bovenstaand activiteitenschema is te lezen dat er binnen alle drie de voorgenomen actiegebieden Gezonde Dorpen, Gezonde Leefstijl en Gezonde Zorg interventies zijn uitgevoerd. Hiermee kan worden gesteld dat gezond gedrag zowel is gestimuleerd vanuit een uitnodigende omgeving, als met gerichte voorlichting, maar ook door de beroepsgroepen in de gezondheidszorg. Diverse schillen rond het kind: speelomgeving, school, thuissituatie zijn in deze eerste periode nadrukkelijk betrokken. Dit is belangrijk, omdat een mix van interventies bewezen effectiever is. Wat betreft het soort activiteiten; het betreft voornamelijk leefstijlinterventies en beweegactiviteiten voor de schoolgaande jeugd.

Ter illustratie enkele activiteiten uitgelicht: BOSproject Hartstikke Gezond In Kootstertille en Boelenslaan is vier jaren lang geïnvesteerd op ‘het vergroten van de kans op een goede gezondheid’. Omdat met groot draagvlak diverse activiteiten voor en door basisschoolkinderen4 werden opgezet, zowel op school, thuis, als in het dorp, is dit project succesvol te noemen. In 1 oogopslag is de kern van het project te lezen in bijlage B: de flyer Hartstikke Gezond. Enkele conclusies van dit project: de kennis over voeding, bewegen en overgewicht is bij opvoeders toegenomen, bij de scholen wordt het voedingsbeleid goed nageleefd, de samenwerking in de dorpen is versterkt en de betrokkenheid van opvoeders is vergroot, de speel- en leefomgeving is verbeterd. Zichtbare resultaten zijn ondermeer geboekt door het realiseren van vernieuwde schoolpleinen die nog meer uitnodigen tot bewegen. Dit geldt ook voor het aangelegde avonturenpad in Kootstertille. In beide dorpen is gekozen om goedlopende activiteiten een vaste plek te geven in het schoolbeleid. Met de planmatige aanpak: Gezonde School Fryslan blijft er structureel aandacht voor gezondheid op school. Gezonde School Fryslan (GSF) Zoals hiervoor genoemd hebben de dorpen Kootstertille en Boelenslaan als eerste ervoor gekozen om planmatig aan de slag te gaan met gezondheidsbevordering. Het betreft vier basisscholen, de peuterspeelzaal haakt er bij aan. In navolging hierop hebben ook alle scholen voor voortgezet onderwijs en de 4

De groep 0-4 jaar viel buiten de doelgroep van de Rijkssubsidie BOS. Maar het is vanuit preventief oogpunt belangrijk om gezond gedrag zo vroeg mogelijk te stimuleren. Daarom zal deze groep actief betrokken moeten worden. Een pluspunt: binnen Gezonde School Fryslan is het voor peuterspeelzalen mogelijk om aan te haken bij de basisscholen.

7


basisscholen in Twijzelerheide ervoor gekozen dit te gaan, de peuterspeelzaal kan erbij aanhaken. Het is geweldig dat gezondheidsbevordering zo breed omarmd wordt door het onderwijs en peuterspeelzaalwerk. Het is nu zaak om deze aandacht voor gezondheid nog verder te verspreiden binnen de gemeente. Succesvolle beleidsimpuls Het BOSproject en Gezonde School Fryslân zijn tezamen een voorbeeld van hoe een beleidsimpuls zou moeten werken. Er is landelijk aandacht gevraagd voor een gezondheidsprobleem; in dit geval een ongezonde leefstijl, met als mogelijk gevolg: overgewicht. Samen (scholen, kinderen, ouders, etc.) wordt met behulp van de BOS-Rijkssubsidie een plan bedacht en uitgevoerd. Na de 4- jarige planperiode neemt het onderwijs zelf de verantwoordelijkheid om dit gezondheidsprobleem te blijven aanpakken. Scholen kiezen er namelijk voor om gezondheidsstimulerende afspraken te gaan maken op schoolniveau. De gemeente faciliteert hierbij de eerste ondersteuning van de GGD, maar de school moet het wel zelf doen. Een compliment waard! NASB-regeling In navolging op BOS komt het Rijk met een nieuwe subsidieregeling: Nationaal actieplan Sport en Bewegen (NASB). Het NASB moet leiden tot: • Terugdringen van bewegingsarmoede bij de te weinig actieve burger. • Verminderen van overgewicht. • Terugdringen van andere gezondheidsproblemen zoals diabetes, hart- en vaatziekten en depressie. • Realiseren van een meer beweegvriendelijke (woon)omgeving. Gemeenten kunnen hierbij gebruik maken van een landelijk overzicht van succesvolle interventies, die in de praktijk hun waarde al hebben bewezen, zoals bijv. de BeweegKuur (zie volgend kader). Het NASB-plan voor Achtkarspelen is in voorbereiding. De gemeente Achtkarspelen heeft de verklaring voor deelname aan het NASB in 2010 ondertekend en beraadt zich in 2011 op de speerpunten, de doelgroepen en de mogelijke interventies. De planning is in 2012 te starten met de uitvoering. Basis voor het NASB-plan is in ieder geval het model van Lalonde, aangepast voor ons gemeentelijk BOSproject Hartstikke Gezond. Dit houdt de volgende aanpak in: vanuit de 5 componenten (leefstijl kinderen, ouders, beroepskrachten, fysieke omgeving, sportaanbod) samen activiteiten uitvoeren voor en door de doelgroepen. De NASBregeling biedt een kans om nog meer te kunnen werken aan preventie van overgewicht. En is zowel inhoudelijk als financieel het belangrijkste kader waarbinnen de komende tijd aan dit thema gewerkt kan worden.

Er is vanuit diverse hoeken een ingang gevonden bij de eerstelijnsgezondheidszorg. De rol van de gemeente hierin is coördinerend en faciliterend. Een nieuwe gemeentelijke taak heeft gevraagd om nieuw beleid; dit betrof prenatale voorlichting. Eerstelijnszorgverleners hebben hierbij de meerwaarde uitgesproken van het elkaar ontmoeten en kunnen delen van kennis en ervaring over de doelgroep.

Ter illustratie enkele activiteiten uitgelicht: Prenatale voorlichting Gemeenten hebben sinds 2009 een nieuwe taak: Prenatale voorlichting vanuit het CJG Achtkarspelen. Prenatale voorlichting is bedoeld om aanstaande ouders voor te bereiden op wat komen gaat, wijst op mogelijke risico’s en geeft informatie over instanties die

8


zorg, hulp of ondersteuning kunnen bieden. De taak van de gemeente is te zorgen voor een passend vraag en aanbod. Ontwikkeld zijn inmiddels: een informatiemarkt en een vragenlijst onder zwangeren. In ontwikkeling is: een sociale kaart voor zwangeren. De genoemde initiatieven zijn bedacht door diverse partijen rond zwangeren; samen vormen ze de Denktank Prenatale Voorliching Achtkarspelen (kraamzorgorganisaties, verloskundigenpraktijken, huisartsen, Stichting Maatschappelijk Werk Fryslân, jeugdgezondheidszorg GGD Fryslân, CJG Achtkarspelen, afdeling Samenleving van de gemeente). De relatie met preventie van overgewicht is snel gemaakt. In een zo vroeg mogelijk stadium gezond gedrag aanleren positief werkt op preventie van overgewicht. Een concreet voorbeeld is borstvoeding. Borstvoeding vormt een goede basis voor een gezonde leefstijl en kan overgewicht voorkomen en heeft diverse andere gezondheidsvoordelen voor zowel moeder als kind. Een ander voorbeeld van prenatale voorlichting: voeding- en beweegadviezen voor (aanstaande) moeders. De BeweegKuur Er zijn diverse mogelijkheden om mensen te verleiden tot een actieve en gezonde leefstijl. Een voorbeeld waar een groep zorgverleners in Achtkarspelen enthousiast over zijn is De BeweegKuur. Dit is een gecombineerde leefstijlinterventie voor mensen met obesitas en mensen met overgewicht in combinatie met een (andere) risicofactor, bijvoorbeeld diabetes type 2. Mensen die in aanmerking komen voor de BeweegKuur, krijgen van hun huisarts een BeweegKuur recept voorgeschreven. Een BeweegKuur duurt maximaal een jaar. Deelnemers worden vanuit de eerstelijn begeleid naar een gezondere actievere leefstijl. Het doel is dat mensen zelfstandig gaan bewegen in de wijk. Behalve de huisarts, de leefstijladviseur, de diëtist en indien nodig de fysio/oefentherapeut spelen daarom ook sporten beweegaanbieders in de wijk een belangrijke rol. Inhoudelijk past De BeweegKuur uitstekend in het uitvoeringsplan Preventie van overgewicht. Nog onzeker is welke kosten met dit project gepaard gaan. Zowel het Rijk als de Friesland Zorgverzekeraar beraden zich over mogelijke vergoedingen. Dit wordt nog afgewacht, omdat de kosten mede bepalend zijn voor de keuze of het in Achtkarspelen uitgevoerd kan worden.

2.3

Financiën

Voor de uitvoering van het deelprogramma Preventie Overgewicht in de periode 2009-2011 zijn diverse financieringsbronnen gebruikt. Vanuit het Rijk: BOS-impuls, middelen Jeugdgezondheidszorg als onderdeel van de Brede Doeluitkering Centrum voor Jeugd en Gezin (BDU CJG), middelen Prenatale voorlichting (ook onderdeel BDU CJG). En vanuit de gemeentelijke middelen: uitvoeringsbudget intensivering gezondheidsbeleid, diverse aanverwante budgetten integraal gezondheidsbeleid (welzijn/jeugd/sport/ruimte/beheer). Voor het jaar 2012 tot en 1 juni 2013 zijn voor de (door)start van activiteiten financiële middelen nodig. Dit is te realiseren met de beschikbare budgetten. Er zijn mogelijkheden de uitvoering deels te koppelen aan het NASB-plan. Waar mogelijk zal verder een beroep gedaan worden op ter beschikking komende rijksmiddelen. Ter illustratie volgt van de grootste kostenposten in het uitvoeringsprogramma Preventie van overgewicht hieronder een financieel overzicht.

9


Financieel overzicht ‘Uitvoeringsprogramma Overgewicht’ Actieveld Gezonde dorpen

Jaar 2009-juni 2013

Bestemming Uitvoering programma Gezonde School Fryslân

Budget Totaal: € 80.000

Financieringsbron Rijk: BOSsubsidie Gemeente5

2009-2011

uitvoering programma Gezonde School Fryslân op 4 VOscholen en 6 basisscholen (€ 65.000,-)

€ 65.000

Gemeente: budget Intensivering gezondheidsbeleid

doorstart uitvoering programma Gezonde School Fryslân op meer scholen (

€ 15.000,-

2012-juni 2013

Gezonde leefstijl

Gezonde zorg

2009 t/m 2011

BOS: uitvoering project Hartstikke Gezond in Kootstertille en Boelenslaan

Totaal: € 140.000

Rijk: BOSsubsidie Gemeente

2012-juni 2013

Diverse activiteiten ter stimulering van een gezonde leefstijl

Totaal: Pm

Rijk: NASBsubsidie6 Gemeente Nederlandse Hartstichting

2009-juni 2013

Prenatale voorlichting

Totaal: € 45.000,-

Gemeente: BDUCJG budget prenatale voorlichting

2009-2011

uitvoering programma Prenatale voorlichting

2012-juni 2013

2012-juni 2013

€ 30.000,-

doorstart uitvoeringsprogramma Prenatale voorlichting

€ 15.000,-

De BeweegKuur Uitvoering project de BeweegKuur

Totaal: € 27.000,maximaal

Rijk: NASB-subsidie Zorgverzekeraars Gemeente

5

Vanuit de BOS-subsidie is in Kootstertille en Boelenslaan het programma Gezonde School ryslan gefinancierd als borging van de BOS-resultaten. De rest betreft het budget Intensivering Gezondheidsbeleid.

6

Voor de NASB-impuls wordt door de gemeente momenteel een uitvoeringsplan voorbereid. Voor de uitvoering wordt tot en met 2014 in totaal circa € 250.000,- aan Rijksmiddelen beschikbaar gesteld. Deze middelen zijn bestemd voor activiteiten specifiek gericht op gezond (beweeg)gedrag. Net als bij BOS -impuls wordt voor de NASB-impuls een cofinanciering gevraagd van gemeentelijke middelen (diverse aanverwante budgetten integraal gezondheidsbeleid: onderwijs, welzijn/jeugd/sport/ruimte/beheer). Deze confinanciering is mogelijk vanuit de diverse reguliere budgetten.

10


3.

Inzoomen op preventie van overmatig alcoholgebruik

Hoe is de uitvoering van dit deelprogramma van het gemeentelijk gezondheidsbeleid 2009-2012’ tot nu toe verlopen? Er volgt hieronder een beschrijving van de doelen, een schets van de uitvoering tot nu toe en tot slot de financiën.

3.1 Doelen In 2007 is naar aanleiding van zorgelijke ontwikkelingen en op verzoek van de gemeenteraad de beleidnotitie Een glazen Leeuw geschreven en vervolgens vastgesteld door de raad. Hierin staat centraal: preventie van overmatig alcoholgebruik. Voor het deelprogramma Preventie Alcoholgebruik volgen we dus de eerder opgestelde beleidsnotitie Een glazen leeuw en het praktisch uitvoeringsprogramma. De doelen luiden als volgt: Het matigen van alcoholgebruik door jongeren. Dit wil zeggen dat jongeren: a) minder jong en; b) in mindere mate alcohol gebruiken, waardoor de negatieve effecten van alcoholgebruik verminderen. Meer concreet worden de volgende doelen nagestreefd: • Het percentage jongeren dat op basisschoolleeftijd voor het eerst drinkt, neemt in ieder geval niet toe. Hiermee stopt de toename van het aantal kinderen dat op jonge leeftijd drinkt. • Het aantal glazen dat jongeren onder de 16 jaar drinken, neemt in ieder geval niet toe. Hiermee stopt de toename van het aantal glazen dat op jonge leeftijd word gedronken. • De gemeente stelt beleid op rond alcoholmatiging en stemt dit intergemeentelijk af. • De gemeente brengt risicofactoren rond keten en caravans in beeld en maakt afspraken met betrokkenen over alcoholgebruik. • De gemeente sluit een horecaconvenant af met horeca, politie en andere betrokkenen. Uitgangspunt was dat de doelbereiking van de eerste twee doelen moet worden gevolgd met beschikbare cijfers van de GGD op gemeenteniveau. Helaas is het landelijk GGDmeetinstrument dusdanig veranderd dat een tussentijdse vergelijking in de tijd nu niet mogelijk is, aldus de GGD. In 2013 zal de GGD cijfers leveren waarmee uitspraken gedaan kunnen worden over de doelbereiking in de tijd. Wel stelt de GGD dat het alcoholgebruik in onze gemeente hoog is in vergelijking met het provinciaal gemiddelde. En dat met name het alcoholgebruik van havo/vwo-leerlingen negatief afwijkt van Friesland. Zie onderstaande tabel7

Alcoholgebruik (afgelopen 4 wk) Alcohol (>4 glazen per x afgelopen 4 wk) Alcohol (drinkt wel eens) Tabel 2 Alcoholgebruik

Achtkarspelen (%) VO 10 (vmbo1); 21 (havo-vwo2) 4 (vmbo1); 8 (havo-vwo2) 66

7

Friesland (%) VO 8 (vmbo1); 12 (havo-vwo2) 5 (vmbo1); 4 (havo-vwo2) 63

uit “Gezond opgroeien in Achtkarspelen 2009-2010”, vanwege methodologische redenen gebaseerd op de schooljaren 2007-2008, 2008-2009 en 2009-2010.

11


3.2

Uitvoering In de periode 2009-2011 is gemeentebreed actief aandacht gevraagd voor preventie van overmatig alcoholgebruik. De gemeenteraad is sinds de start in 2008 een aantal keren tussentijds geïnformeerd over de voortgang. In onderstaand schema volgt het actueel overzicht van activiteiten met aansluitend een beschrijvende tekst. Tussendoor lichten we er enkele activiteiten uit ter illustratie. Tot slot volgt een financieel overzicht.

Onderstaand schema is het resultaat van een inventarisatie welke activiteiten binnen de integrale aanpak ter preventie van overmatig alcoholgebruik in Achtkarspelen zijn uitgevoerd in de periode 2009-2011. De uitvoering van het gemeentelijk gezondheidsbeleid betreft een integrale aanpak. De activiteiten worden uitgevoerd in samenwerking met diverse gemeentelijke sectoren en externe organistaties. Er volgt een indeling naar de pijlers: voorlichting en preventie, regelgeving en handhaving, signalering en hulpverlening, monitoring (op basis van ‘Een Glazen Leeuw, Achtkarspelen, 2008). De kleur staat voor de fase van uitvoering. De kleurcodes luiden als volgt: Rood: afgerond, Groen; nog steeds in uitvoering, Blauw: nieuw in uitvoering, Geel: eventuele nieuwe activiteiten.

Activiteitenoverzicht Preventie van overmatig alcoholgebruik

Voorlichting en preventie

Regelgeving en handhaving

Signalering + hulpverlening

Monitoring





Keten: -inventarisatie van stand van zaken: aantal keten is in beeld, situatie ter plekke bekend: bouwen brandveiligheid, middelengebruik, eventuele overlast - afspraken zijn gemaakt met jongerenwerk over taakverdeling Evenementenbeleid, horecabeleid: - Van dorpshuizen, sportorganisaties, keten en de horeca zijn de vergunningen, het toezicht op drankverkoop onder de 16 jaar en het alcoholgebruik geïnventariseerd

12


Nog steeds in uitvoering: Scholen: - Het Project Gezonde School en Genotmiddelen van VNN (op 15 basisscholen, 4 Voscholen), - Regulier GGDgezondheidsonderzoek in het basisonderwijs en voortgezet onderwijs - schoolarts: extra voorlichting over risico’s alcoholgebruik in groep 7 bao - Verkeersveiligheid: gastlessen rijinstructeurs, registratie verkeersslachtoffers alcoholgebruik -voorlichtingsbijeenkomsten, theatervoorstellingen

Nog steeds in uitvoering: Keten: - Contact onderhouden met de jongeren, de grondeigenaren van de keten, het jongerenwerk, politie, toezichthouders - Convenanten afsluiten met grondeigenaren van de keten (nog 1 van de 4)

Nog steeds in uitvoering: Scholen: - leerlingbespreking in zorgteams - Ondersteuning van de zorgteams (bijv. voorlichtingsbijeenkomsten)

GGD 0-4 jaar consultatiebureau: - Project Stevig Ouderschap, extra ondersteuning de GGD voor ouders met risicoprofiel

Evenementenbeleid, horecabeleid: - de horecanota is nog in voorbereiding

Eerstelijnsgezondheids zorg - contacten met o.a. huisartsen, maatschappelijk werk over zorgelijke signalen

CJG Achtkarspelen - Informatie en advies

Politie: - contacten met politie onderhouden; Jeugd en alcohol heeft bij de politie prioriteit

Sociaal team: - contacten met politie, welzijnswerk over zorgelijke signalen rond alcoholgebruik

Jongerenraad Achtkarspelen: - Informatie en advies

Openbare ruimte: - Handhaven op verbod op alcoholgebruik in openbare ruimte

CJG Achtkarspelen - signalering en hulpverlening

Nieuw in uitvoering: Cursus: Instructie Verantwoord Alcohol Schenken (IVA); voor alle sportverenigingen

Nieuw in uitvoering:

Nog steeds in uitvoering: GGD; - Vierjaarlijks onderzoek naar leefstijlgegevens van jongeren, dit is de basis van de evaluatie van het gemeentelijk alcoholmatigingsbeleid

Contacten onderhouden met scholen, horeca, dorpshuizen, sociaalculturele instellingen om alcoholvrije feesten te stimuleren Nieuw in uitvoering: Locatiespecifiek gezondheidsbeleid op scholen en peuterspeelzalen volgens GSF (0-19 jaar), o.a. afspraken

13

Nieuw in uitvoering:


over alcoholgebruik op school8 Verkeersveiligheid: - gastlessen rijinstructeurs op scholen, registratie verkeersslachtoffers alcoholgebruik

Nieuwe Drank en Horecawet9 - de gevolgen voor gemeente helder krijgen en hier acties aan verbinden

Mogelijke nieuwe activiteiten: Uitbreiden van aantal scholen met eigen gezondheidsbeleid volgens GSF (0-19 jaar)

Mogelijke nieuwe activiteiten: IVA cursus - nogmaals aanbieden aan sportverenigingen. - soortgelijke cursus aanbieden aan de horca (BARcode)

Mogelijke nieuwe activiteiten: Trainingen aanbieden voor eerstelijnszorgers

Alcoholvrij op de weg: Integrale aanpak alcoholmatiging- en veiligheidsbeleid

Supermarkten: - Handhaven op maatregelen Drank en Horecawet: Verbod op alcoholverkoop onder de 16 jaar.

Politie, jongerenwerk, eerstelijnsgezondheids zorg, sociaal team, - ogen en oren open houden inzake drugsgebruik onder jongeren, - zonodig beleid ontwikkelen

Communicatie vanuit de gemeentelijke organisatie:

Ontmoedigingsmaatreg elen in de omgeving, - bijvoorbeeld: formuleren richtlijnen t.a.v. lokale reclame

Provinciale afstemming - voor zover mogelijk ook op gebied van regelgeving

Verbeteren van de communicatie intern: - Project ‘Gezond en Vitaal op de werkvloer’: verhogen uitstraling duurzame gezonde gemeente; o.a. thema alcoholvrije recepties - Verbeteren van de communicatie extern: Actief informeren van burgers over het gemeentelijk alcoholbeleid Scholen: - Project Gezonde School en Genotmiddelen (VNN)

Mogelijke nieuwe activiteiten:

Drugsgebruik onder jongeren: - binnen de aanpak alcohholmatiging ook

8

GSF is opgestart vanuit het speerpunt Preventie van overgewicht, zie hoofdstuk 2. Preventie van overmatig alcoholgebruik wordt ook meegenomen in het schoolbeleid. 9 De gevolgen van de nieuwe Drank en Horecawet 9zullen duidelijk op een rij gezet moeten worden. Wat vraagt dit extra aan acties van de gemeente? In ieder geval is bekend dat de gemeente een grotere rol krijgt qua handhaving. Afspraken over alcoholverkoop door supermarkten, bijvoorbeeld.

14


verbreden naar meer scholen.

de signalen over drugsgebruik oppikken

Zoals vermeld in het plan ‘Een glazen leeuw’ zijn binnen de 4 Friese pijlers (a) voorlichting en preventie, b) maatregelen, regelgeving en handhaving, c) signaleren en hulpverlening en d) monitoring) diverse interventies uitgevoerd. Hiermee kan worden gesteld dat overmatig alcoholgebruik is tegengegaan vanuit diverse hoeken. Dit is belangrijk, omdat een mix van interventies bewezen effectiever is. Volgens plan zijn met name interventies ingezet op het terrein van a) voorlichting en preventie en b) maatregelen, regelgeving en handhaving. Dit is van belang, omdat deze wetenschappelijk bekend zijn als de meest effectieve instrumenten.

Ter illustratie enkele activiteiten uitgelicht: Gezonde school en genotmiddelen Inmiddels voert Verslavingszorg Noord Nederland (VNN) al op de helft van onze basisscholen in Achtkarspelen voorlichting- en preventieactiviteiten uit. Dit aanbod geldt voor alle basisscholen. Het is prachtig dat het onderwijs ruimte maakt voor dit onderwerp. Nu is het van belang dit verbreden naar meer scholen in de gemeente. I.V.A. Alle sportverenigingen met een eigen kantineacommodatie hebben bereidheid getoond om de cursus ‘Instructie Verantwoord Alchol (I.V.A.) schenken’ te volgen. Dit is een groot succes, omdat het een basis biedt voor duidelijke regelgeving op vindplaatsen van alcoholdrinkers in de vrije tijd. Verbreding naar bijvoorbeeld paracommerciele instellingen, zoals dorpshuizen, maar ook de horeca is zeer gewenst.

Ook volgens plan is er beleid opgesteld rond alcoholmatiging en is dit intergemeentelijk afgestemd. De risicofactoren rond keten en caravans zijn in beeld gebracht en er zijn afspraken gemaakt met betrokkenen over alcoholgebruik. Tot slot; er is nog een horecaconvenant in voorbereiding. Het plan is in 2012 een convenant af te sluiten met horeca, politie en andere betrokkenen

Ter illustratie enkele activiteiten uitgelicht: Provinciale afstemming Sinds 2008 is gezamenlijk meerdere malen samengewerkt in het kader van een provinciale subsidieregeling Alchoholbeleid. In Nofa-verband is enkele jaren achtereen een subsidieaanvraag ingediend voor extra voorlichting en preventie in het basisonderwijs. Het betrof hier een opdracht aan de schoolarts van de GGD om 5 minuten extra te besteden aan de gevolgen van alcoholgebruik bij kinderen. Deze subsidiemogelijkheid bestaat niet meer. Wel wordt er provinciaal samengewerkt op het terrein van voorlichting en preventie. Voorbeeld zijn de uitleen van het Alcoholslot en de Promillebril. Deze instrumenten zijn gebruikt tijdens festiviteiten, zoals de Laatste Schooldag en Het Freshness Festival. Het is zaak de provinciale afstemming ook qua regelgeving verder uit te bouwen; eén boodschap, ook over de gemeentegrenzen heen!

15


Keetbeleid In Achtkarspelen worden diverse keten bezocht door jongeren. Door vanuit de gemeente en Timpaan het gesprek aan te gaan met jongeren en grondeigenaren is de situaties in en rond de keten inzichtelijk geworden. Het aantal van 10 keten is sinds 2008 verminderd naar 4. Met de jongeren en grondeigenaren van 3 keten zijn inmiddels afspraken gemaakt over veilig en gezond keetbezoek. Dit is verankerd in ondertekende convenanten. Achtkarspelen neemt hierin een provinciale voortrekkersrol.

Tot zover de vergelijking tussen het voorgenomen gemeentelijk beleid en de daadwerkelijke uitvoering.

Een paar maanden na vaststellling van ons gemeentelijk beleid in 2008 presenteerde de provincie Fryslân provinciale richtlijnen. Bijvoorbeeld dat iedere gemeente de volgende 10 thema’s in ieder geval aan de orde zou moeten stellen: een zogenaamd minimumpakket Jeugd en Alcohol: • De Gezonde School en Genotmiddelen (DGSG) • Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA) • Alcoholvrij op de weg • Trainen 1e lijnsfunctionarissen in de zorg • Actuele APV met regels omtrent alcoholgebruik • Actueel vergunningenbeleid • Ketenbeleid • Alcoholcontroles • Informeren burgers over het alcoholbeleid • Betrekken jongeren bij het alcoholbeleid Vergelijken we deze provinciale richtlijnen met de daadwerkelijke uitvoering van ons gemeentelijk beleid, dan is de conclusie dat we voldoen aan 7 van de 10. Deze onderwerpen zijn nog niet actief uitgevoerd: • Alcoholvrij op de weg • Trainen 1e lijnsfunctionarissen in de zorg • Informeren burgers over het alcoholbeleid Deze zijn opgenomen in het activiteitenschema onder ‘mogelijke nieuwe activiteiten’. Overigens scoren we hoog provinciaal gezien; slechts een klein groepje Friese gemeenten geeft ook aan het merendeel van de genoemde thema’s actief uit te voeren.

3.3 Financiën Voor de uitvoering van het deelprogramma Preventie overmatig alcoholgebruik in de periode 2008-2011 zijn diverse financieringsbronnen gebruikt; gemeentelijke middelen, maar ook provinciale subsidie. Het alcoholmatigingsproject loopt af per 1 februari 2012. Echter, aansluitend bij het provinciaal beleid, wordt in Een glazen Leeuw (gemeente Achtkarspelen, 2008) voor het gemeentelijk beleid gesproken van een looptijd tot en met 2013. Voor de borging van de eerste resultaten en ter continuering van de succesvolle activiteiten is een verlenging nodig van het alcoholmatigingsproject. Hiervoor is een budget nodig van € 35.000,- op jaarbasis voor de duur van het project (tot juni 2013). Zie onderstaande projectbegroting.

16


Projectkosten Alcoholmatiging In Euro’s Projectuitvoerder 2012 - juni 2013 Activiteitenbudget 2012-juni 2013 Provinciale subsidie

20.000 15.000 -

Totaal nodig:

35.000

Restant gemeentelijke projectmiddelen

10.000

In totaal is € 35.000 nodig. Dit bedrag zal worden aangewend voor onder andere een communicatieoffensief, activiteiten op het gebied van voorlichting en preventie, regelgeving en handhaving, signaleren en hulpverlening inzake verantwoord alcoholgebruik, het opstellen en uitvoeren van een horecaconvenant. Sinds 2011 zijn er geen financiële bijdragen van de Provincie meer te verwachten. Van de huidige gemeentelijke projectmiddelen Alcoholmatiging is nog een bedrag van € 10.000 beschikbaar. De afweging over de extra middelen dient uiteraard gemaakt te worden binnen het bredere kader van in te zetten middelen, en kan daarom worden meegenomen in de beraadslagingen over de begroting 2012.

17


4.

De tussenstand van ons gemeentelijk gezondheidsbeleid

Tot slot in dit hoofdstuk: de conclusies over de uitvoering tot nu toe (4.1) en de aanbevelingen voor de resterende beleidsperiode (4.2).

4.1

Conclusies

1. Uitvoering verloopt volgens plan De constatering is dat in de periode 2009-2011 met diverse betrokkenen een vertaalslag is gemaakt van theoretische speerpunten naar praktische uitvoering. De uitvoering verloopt over het algemeen volgens plan.

2. Vertrouwen in gewenst effect De indruk is dat de activiteiten bijdragen aan de beleidsdoelstellingen van de gemeente. De uitvoering tot nu toe geeft voldoende vertrouwen dat de aanpak op de lange termijn tot het gewenste effect leidt. Belangrijk is wel te beseffen, dat gezondheidsbeleid bij uitstek een terrein is waarvan de feitelijke effecten pas op lange termijn zichtbaar zijn. 3. Doelbereiking globaal in beeld Er kunnen enkele voorzichtige uitspraken gedaan worden over naar aanleiding van de oorspronkelijke doelen in Gezond Achtkarspelen (januari 2009, Achtkarspelen). Uit nieuwe cijfers blijkt het overgewicht onder kinderen in groep 7 te zijn afgenomen in de tijd. Over het overgewicht van volwassenen zijn nog geen nieuwe cijfers bekend. Helaas zijn er geen actuele cijfers van de GGD voorhanden waarmee nu wetenschappelijk onderbouwde uitspraken gedaan kunnen worden. Om dezelfde reden kunnnen over het alcoholgebruik van jongeren nu nog geen dergelijke uitspraken gedaan worden. Wel is de indruk dat de ingezette activiteiten hebben geleid tot minder alcoholgebruik, bijvoorbeeld in de keten. 4. Burgers, organisaties en gemeente tonen verantwoordelijkheid Een belangrijke conclusie is, dat burgers, organisaties en de gemeente in de praktijk allemaal hun verantwoordelijkheid tonen. Enkele voorbeelden van paradepaardjes in de uitvoering:

De directeur die met de GGD schoolspecifiek gezondheidsbeleid opstelt en vervolgens een gezonder kantineaanbod kiest samen met collega’s en leerlingen. Het kantinepersoneel van sportverenigingen dat de cursus ‘verantwoord alcohol schenken’ volgt en jongeren onder de 16 jaar geen alchohol meer schenkt. De vader die actief meedoet aan het project Harstikke Gezond en vervolgens iedere dag zijn kind fruit mee naar school geeft. De grondeigenaar van de keet die schriftelijk verklaart te willen toezien op verantwoord gedrag in de keet en dit in de praktijk brengt. De gemeentelijke coördinator alcoholmatigingsbeleid die het gesprek aangaat met jongeren over hun gedrag in keten en samen met hen afspraken maakt.

18


Zijn de burgers in Achtkarspelen Sûn genôch? Nee, dat punt hebben we niet bereikt. Terugdringen van gezondheidsproblemen als overgewicht en overmatig alcoholgebruik vereist een lange adem. We moeten ons blijven realiseren dat gedragsverandering kennis, houding en gedrag vereist en dat is niet van vandaag op morgen gerealiseerd. Wel is nu een goed begin gemaakt. Hiermee luidt de slotconclusie dat de uitvoering van het gezondheidsbeleid in Achtkarspelen goed verloopt.

4.2 Aanbevelingen Alles overziend is er een aantal aanbevelingen te noemen voor de uitvoering van het gemeentelijk gezondheidsbeleid in de resterende beleidsperiode tot aan juni 2013. Met het opvolgen van deze aanbevelingen kan een goede beleidsuitvoering in de resterende beleidsperiode tot aan juni 2013 worden gerealiseerd: 1. Continueren uitvoering deelprogramma’s De eerste aanbeveling is de uitvoering van de deelprogramma’s Preventie overgewicht en Preventie overmatig alcoholgebruik te continueren tot het einde van de gezondheidsbeleidsperiode (januari 2009-juni 2013). Er bestaan lopende activiteiten, er zijn inmiddels nieuwe activiteiten opgestart. En er zijn mogelijke nieuwe activiteiten (zie de activiteitenschema’s in voorgaande hoofdstukken). Met de diverse betrokken partijen zal zo spoedig mogelijk kritisch gekeken worden hoe lang de huidige activiteiten nog doorlopen. En welke mogelijke nieuwe acitviteiten wenselijk en haalbaar zijn de komende 2 jaren, 2. Meer integraal Het onderwerp gezonde levensstijl is de afgelopen periode veel besproken, ook zijn diverse activiteiten uitgevoerd. Hiermee kan er vanuit gegaan worden dat het punt is bereikt van voldoende draagvlak voor een gezonde levensstijl. Daarom is de tweede aanbeveling meer integraal te werken. Door tegelijkertijd aandacht te vragen voor beide gezondheidsspeerpunten: overgewicht en alcoholgebruik; dit kan bijvoorbeeld leiden tot een compleet gezonde sport- of schoolkantine. Maar de aanbeveling is ook afdelingsoverstijgend meer samen te werken. Bijvoorbeeld onder de vlag: ‘Achtkarspelen: Duurzaam en Gezond’. Een concreet voorbeeld is het bestaande project Groene Voetstappen. Kinderen worden gestimuleerd te voet en op de fiets naar school te gaan; goed voor het milieu en de eigen gezondheid!. Of alcoholbeleid in combinatie met verkeersbeleid. Achtkarspelen heeft een convenant ondertekend met een streefwaarde van 50% minder verkeersslachtoffers. Er zijn geluiden over jonge verkeersslachtoffers die gereden hebben onder invloed. De aanbeveling is een integrale aanpak alcoholmatiging- en veiligheidsbeleid te maken. Tot slot: het advies van het ministrie van VWS, om de inrichting van de fysieke omgeving eens onder de loep te nemen, zouden we integraal moeten oppakken. Is er voldoende uitnodiging tot gezond gedrag en meer bewegen? Denk aan praktische zaken, zoals voldoende veilige verlichting bij fietspaden, geen snackbars in nabijheid van scholen. 3. Duidelijke boodschap De derde aanbeveling betreft de communicatie. Het is belangrijk om een duidelijke boodschap te communiceren, zowel intern als extern. De aanbeveling is bij iedere activiteit de vraag te stellen: Wat wil je als gemeente uitstralen; welke boodschap heb je voor welke doelgroep? Praktische voorbeelden zijn: uitleggen aan de burgers waarom

19


vanuit de gemeente de IVA-cursus wordt aangeboden aan het kantinepersoneel van sportverenigingen. Achterliggende gedachte hierbij is dat het bewustwordingsproces van een gezonde leefstijl en het nemen van de eigen verantwoordelijkheid van burgers en organisaties gestimuleerd moet worden. Want eenmalige projecten dienen als een beleidsimpuls, daarna zal het stokje overgenomen moeten worden. 4. Alvast aansluiten bij toekomstig landelijk beleid Op 25 mei 2011 presenteerde het Ministerie van Volksgezondheid, Wetenschap en Sport (VWS) haar nieuwe landelijke nota gezondheidsbeleid. De nota is onderdeel van de “preventiecyclus”, aldus verankerd in de tweede tranche van de Wet Publieke Gezondheid. Dit betekent dat alle gemeenten aan moeten sluiten bij het landelijk beleid. En dat gemeenten de volgende gemeentelijke nota uiterlijk mei 2013 moeten hebben vastgesteld. De vierde aanbeveling is alvast te analyseren waar op gemeentelijk niveau al dan niet in de pas wordt gelopen met de nieuwe uitgangspunten van het rijk. Dit als de opmaat naar de volgende gemeentelijke nota gezondheidsbeleid. Bijvoorbeeld: in hoeverre verknopen we gezondheid al met andere belangrijke doelstellingen, bv. op terrein van jeugdbeleid, sport, ruimtelijke ordening, welzijn en veiligheid? (zie ook de vierde aanbeveling). In hoeverre maken we afspraken met verzekeraars en zorgverleners over voorzieningen en netwerken dicht in de buurt en afstemming van taken op het gebied van preventie? Zie voor een schets van de nieuwe landelijke nota: bijlage C. 5. Eindevaluatie De vijfde aanbeveling is het totale gezondheidsbeleid aan het einde van de beleidsperiode te evalueren: zijn de vooraf gestelde doelen gehaald? Met deze evaluatiegegevens als basis kan een nieuw gemeentelijk gezondheidsbeleidsplan worden voorbereid en -volgens landelijke richtlijn uiterlijk mei 2013- vastgesteld worden door de gemeenteraad. 6. Voldoende middelen De laatste aanbeveling is te zorgen voor voldoende financiële middelen. Voor de continuïteit van de uitvoering en het bereiken van het gewenste gezondheidseffect op lange termijn zijn structurele gemeentelijke middelen noodzakelijk. Voor het deelprogramma Preventie overgewicht zien we mogelijkheden de uitvoering deels te koppelen aan het NASB-plan. Waar mogelijk zullen we verder een beroep doen op ter beschikking komende Rijksmiddelen. De financiering van het alcoholmatigingsproject loopt af per 1 februari 2012. Echter, aansluitend bij het provinciaal beleid wordt in Een glazen Leeuw voor het gemeentelijk beleid gesproken van een looptijd tot en met 2013. Voor de borging van de eerste resultaten en ter continuering van de succesvolle activiteiten is een budget nodig van € 35.000,- op jaarbasis voor de duur van het project (tot 1 juni 2013). Het voorstel is dit mee te nemen in de beraadslaging van de begroting 2012.

20


7. Bijlage A Waar we aan gaan werken In januari 2009 heeft de gemeenteraad van Achtkarspelen de notitie ‘Gezond Achtkarspelen’ vastgesteld. Ter illustratie volgt hieronder een overzicht van de doelen (uit ‘Gezond Achtkarspelen, notitie gemeentelijk gezondheidsbeleid 2009-2012’):

Titel beleidsnotitie

Hoofddoelstellingen

Gezond Achtkarspelen 2009-2012

• •

Verlengen van de gezonde levensverwachting Verkleinen van gezondheidsverschillen

Deelprogramma’s

Preventie Overgewicht

Preventie Overmatig Alcoholgebruik

Overig gezondheidsbeleid

Programmadoelstellingen

Het verminderen van overgewicht onder volwassenen en jongeren. Dit wil zeggen dat:

Het matigen van alcoholgebruik door jongeren. Dit wil zeggen dat jongeren:

Het bijdragen in het vergroten van de kans op een goede gezondheid in het algemeen

•

Het percentage volwassenen met overgewicht daalt

•

Het percentage jeugdigen met overgewicht daalt

Actiegebied

Gezonde dorpen

Gezonde leefstijl

Acties

Zie het gemeentelijk actieprogramma: ‘Lekker in je vel!’, aan de slag tegen overgewicht (bijlage C1)

•

minder jong en;

•

in mindere mate alcohol gebruiken, waardoor de negatieve effecten van alcoholgebruik verminderen n.v.t.

Gezonde zorg

21

Zie de beleidsnotitie ‘Een Glazen leeuw’ (gemeente Achtkarspelen, januari 2008) En zie het ‘Activiteitenoverzicht alcoholmatigingsbeleid’ (bijlage C2)

Zie het activiteitenoverzicht Óverig gezondheidsbeleid’ (bijlage C3)


Bijlage B Flyer Hartstikke Gezond

22


23


Bijlage C Persberichten PERSBERICHT Buitenpost, 12 oktober 2009 Officiële opening survivalbaan Kootstertille Maandag 26 oktober om 13.00 uur opent wethouder Sjon Stellinga van de gemeente Achtkarspelen officieel de survivalbaan in Kootstertille aan de Van Harinxmastrjitte. Iedereen is van harte welkom om deze opening bij te wonen. De kinderen uit Kootstertille zijn vanaf het begin betrokken bij de ontwikkeling van de survivalbaan en hebben vorig jaar met de scholen en de plaatselijke supermarkt een inzameling van statiegeldflessen gedaan voor dit project. Dankzij bijdragen uit het BOS-project, Vereniging plaatselijk belang Kootstertille en de Survivalclub is de realisatie van de survivalbaan mogelijk gemaakt. De survivalbaan in Kootstertille is gelegen naast de gymzaal aan de Van Harinxmastrjitte. Tijdens de gymles kan er gebruik gemaakt worden van de survivalbaan. Maar ook buiten schooltijden kunnen kinderen hier terecht. De survivalclub zal de komende tijd kinderen en docenten instructie geven over de survivalbaan. Zo kunnen de docenten van de basisscholen uit Kootstertille de trimbaan onderdeel van de gymlessen maken. De gemeente Achtkarspelen heeft de gezondheid van haar inwoners hoog in het vaandel staan. Om die gezondheid te verbeteren worden tal van projecten uitgevoerd, zoals een project om overgewicht te verminderen, alcoholgebruik onder jongeren terug te brengen en kinderen al op vroege leeftijd te stimuleren veel te bewegen en bewust te worden van gezond en ongezond gedrag. Sinds 2007 wordt een tweetal zogenaamde BOS-projecten (Buurt, Onderwijs en Sport) onder de noemer ‘HARTstikke gezond’ uitgevoerd op de basisscholen in Boelenslaan en Kootstertille. Een van de onderdelen van die projecten betreft het creëren van een leefomgeving die kinderen uitdaagt om te bewegen. Uit de allereerste inventarisatie in Kootstertille kwam naar voren dat er behoefte bestond aan een survivalbaan.

PERSBERICHT Buitenpost, 30 maart 2010 Achtkarspelen HARTstikke Gezond bezig Gemeenten moeten gezond gedrag meer bevorderen, aldus de Inspectie voor de Gezondheidszorg in haar jaarlijkse rapport ‘Staat van de Gezondheidszorg (SGZ, 2010)’. Donderdag 25 maart is dit rapport aan Minister Klink aangeboden. Achtkarspelen is in ieder geval gezond bezig. Onder de naam ‘HARTstikke Gezond’ bijvoorbeeld, probeert de gemeente de gezondheid te verbeteren van kinderen tussen 4 en 12 jaar uit Boelenslaan en Kootstertille. Sinds enkele weken is er op de basisscholen in Boelenslaan en Kootstertille SchoolGruiten. Hiermee leren kinderen op de basisschool spelenderwijs gezonder te eten. Daar hebben ze voordeel van: niet alleen nu maar ook later als ze groot zijn. Alle kinderen en leerkrachten eten elke dinsdag en donderdag op school gezamenlijk een lekker stuk fruit of groente. De kinderen, leerkrachten en ouders zijn erg enthousiast over het SchoolGruiten. Het is niet alleen gezond en gezellig maar ook erg leerzaam! In de afgelopen jaren zijn diverse activiteiten in Boelenslaan en Kootstertille bedacht en uitgevoerd samen met de kinderen, hun ouders en de leerkrachten. Dit om kinderen spelenderwijs meer te laten bewegen, gezonder te eten en zo een gezondere levensstijl te ontwikkelen. Zo zijn bijvoorbeeld alle schoolpleinen veranderd in uitdagende speelpleinen, is een avonturenpad aangelegd in Kootstertille, zijn ouders meegenomen naar de supermarkt voor gezonde tips, hebben

24


de leerkrachten trainingen gevolgd en is er voedingsbeleid opgesteld met bijvoorbeeld richtlijnen voor traktaties op de scholen. Ook zijn in beide dorpen diverse beweegactiviteiten georganiseerd door de lokale sportverenigingen. Tot aan de zomervakantie staan nog diverse activiteiten gepland. De aandacht gaat ook uit naar de afsluiting van het project aan het einde van het schooljaar. Dit alles door en voor de kinderen. Naast de gemeente Achtkarspelen (projectleiding) nemen Stichting Timpaan Welzijn, GGD Fryslân, de basisscholen, sportverenigingen en peuterspeelzalen deel aan het project. GGD Fryslân coördineert het project. De projecten 'HARTstikke gezond in Kootstertille’ en Hartstikke gezond in Boelenslaan’ worden vanaf 2006 tot en met 2010 mede gefinancierd uit de Rijksstimuleringsregeling Buurt, Onderwijs en Sport (BOS). Achtkarspelen heeft indertijd hoog gescoord in de top 3 van de beoordeling van 279 landelijke aanvragen bij het Ministerie van VWS. Kort samengevat zijn de projecten te zien als een succes: meer dan ooit is men samen enthousiast en bewust bezig geweest met het bevorderen van de gezondheid van kinderen. Het gemak waarmee je gezonder kunt leven is geleerd en het plezier is ervaren. Hierdoor kan in de dorpen ook na het project verder gewerkt worden aan de gezondheid. En dat is wat Achtkarspelen voor ogen heeft.

PERSBERICHT Buitenpost, 29 mei 2010 800 Bezoekers op alcoholvrije feest Freshness in Buitenpost De tweede editie van het alcoholvrije jongerenfestival Freshness was een groot succes. Het festival vond plaats op vrijdag 28 mei en trok zo’n 800 bezoekers, enkele honderden meer dan in 2009. Om 18.00 uur ging het festival van start en rond 00.00 uur gingen de lichten - na een spetterend optreden van Quintino featuring Ambush - weer uit. Er was op het Mejontsmaterrein in Buitenpost van alles te beleven. De bezoekers konden kratstapelen, springen op een bungeetrampoline, racen op een luxe gamecomputer en voetballen in een pannakooi. Daarnaast zorgden de jongeren van het straattheater voor vermaak op het festivalterrein. Ook een dansgroep en een duo vuurspuwers waren aanwezig om de bezoekers tussen de muziekoptredens door te vermaken. Na de openingsspeech van de burgemeesters Tjeerd van der Zwan (Achtkarspelen) en Bearn Bilker (Kollumerland c.a.) ging de muziek van start. De livemuziek werd verzorgd door verschillende artiesten, waarvan het eerste deel meestreed in de talentenjacht. Winnaar van de talentenjacht was HyperHuite, de tweede plek ging naar Zebras Can Fly en Carla de Bruine verdiende de derde plek. Ook waren er optredens van Lytse Hille, De Doelleazen en Quintino featuring Ambush. De organisatie van Freshness is mogelijk gemaakt door jongeren uit de gemeenten Achtkarspelen en Kollumerland c.a. en medewerkers van de gemeenten en Timpaan Welzijn. Op de dag zelf waren ruim 30 vrijwilligers aan het werk, die het mogelijk hebben gemaakt om Freshness succesvol en zonder problemen te laten verlopen.

PERSBERICHT Buitenpost, 29 juni 2010 Wethouder Antuma voor 1 dag circusdirecteur Afsluiting project ‘HARTstikke Gezond in Boelenslaan’ Dinsdag 6 juli om 14.00 uur opent wethouder Klaas Antuma van de gemeente Achtkarspelen op het plein van OBS Jan van Zuilenskoalle het circus van de peuters en basisschoolkinderen Boelenslaan. Deze voorstelling wordt gegeven ter afsluiting van het project ‘HARTstikke Gezond in Boelenslaan’. Iedereen is van harte welkom om hierbij aanwezig te zijn.

25


In samenwerking met Circus Kristal laten de kinderen allerlei circuskunsten zien. Het belooft een vrolijke, kleurrijke middag te worden! VOOR en DOOR de kinderen, dat is de kracht van het project HARTstikke gezond. Zij hebben de afgelopen jaren vele goede ideeën ingebracht en uitgevoerd samen met hun ouders, die ook voor het circus weer druk in de weer zijn met de voorbereidingen. Wie Boelenslaan binnenrijdt kan genieten van de prachtige speelpleinen, voorheen gewone schoolpleinen. Deze zijn een blijvend resultaat van het project. Na 4 jaren lijken de omstandigheden voor gezond opgroeien te zijn verbeterd in Boelenslaan. Enkele voorbeelden: • Kinderen en ouders zeggen zelf bewuster met de gezondheid om te gaan, • er wordt meer fruit meegenomen naar school, • kinderen hebben diverse sporten uitgeprobeerd, • scholen hebben een eigen voedingsbeleid opgesteld, • leerkrachten zijn extra getraind • de beide basisscholen en het sociaal cultureel werk weten elkaar goed te vinden. GGD Fryslân komt na de zomer met een officieel rapport met onderzoeksresultaten. Naast de gemeente Achtkarspelen nemen Stichting Timpaan Welzijn, GGD Fryslân, de basisscholen, sportverenigingen en peuterspeelzaal deel aan het project. De gemeente heeft de projectleiding, GGD Fryslân coördineert het project. Volgend schooljaar willen de basisscholen in Boelenslaan verder met het programma Gezonde School Fryslân. De prima behaalde resultaten zakken hierdoor niet weg, maar worden stevig neergezet in het specifieke gezondheidsbeleid van elke school.

PERSUITNODIGING Buitenpost, 7 september 2010 Survivaldag voor kinderen ter afsluiting van project ‘HARTstikke gezond’ in Kootstertille Op donderdag 9 september organiseren de deelnemers van het project ‘HARTstikke gezond’ een survivaldag voor kinderen in Kootstertille. Deze survivaldag sluit het succesvolle project na vier jaar af. Wethouder Klaas Antuma van de gemeente Achtkarspelen zal om 14.00 uur een bezoek brengen aan het evenement. U bent van harte uitgenodigd om bij de survivaldag en het bezoek van wethouder Antuma aanwezig te zijn, op donderdag 9 september om 14.00 bij De Hege Bult aan de Alde dijk te Kootstertille. Kootstertille en Boelenslaan zijn in oktober 2007 beide begonnen met het project ‘HARTstikke gezond’. In juni 2010 is het project in Boelenslaan al succesvol afgesloten met een kleurige circusact voor en door kinderen. Op donderdag 9 september is Kootstertille aan de beurt. De hele dag kunnen basisschoolkinderen kruipen, klimmen, rennen, slingeren, schieten en kanoën dat het een lieve lust is. Voor de peuters is een minisurvival op touw gezet. De organisatie is in handen van de lokale survivalclub; Stichting Survivalclub Kootstertille. Het project ‘HARTstikke gezond’ is volgens Antuma ‘een schot in de roos’, wat hij ter plekke zal demonstreren. Naast de gemeente Achtkarspelen namen ook Stichting Timpaan Welzijn, GGD Fryslân, basisscholen, sportverenigingen en peuterspeelzalen deel aan het project. De gemeente had de projectleiding, GGD Fryslân coördineerde het project. Daarnaast is het project voor, maar ook door kinderen opgezet, wat een prachtige formule is gebleken. De kinderen en ouders in Kootstertille hebben vier jaar lang vele goede ideeën ingebracht en uitgevoerd. Het project ‘HARTstikke gezond’ heeft er voor gezord dat de omstandigheden voor gezond opgroeien in Kootstertille zijn verbeterd. Enkele voorbeelden hiervan zijn: • Kinderen en ouders zeggen bewuster met de eigen gezondheid om te gaan, • er wordt meer fruit meegenomen naar school, • kinderen hebben diverse sporten uitgeprobeerd, • scholen hebben een eigen voedingsbeleid opgesteld, • leerkrachten zijn extra getraind

26


•

de basisscholen en het sociaal cultureel werk weten elkaar goed te vinden.

Een blijvend resultaat dat in Kootstertille valt te bewonderen én te gebruiken is de minitrimbaan. Het dorp heeft hiervoor gekozen, omdat de survival een centrale plek in Kootstertille inneemt. Na de zomer komt GGD Fryslân met een officieel rapport met de onderzoeksresultaten van het project. Twee basisscholen in Kootstertille hebben al aangegeven door te willen gaan met het programma Gezonde School Fryslân, waarvan het project ‘HARTstikke gezond’ onderdeel was.

Persbericht Buitenpost, 15 november 2010 Feestelijke opening Centrum Jeugd en Gezin Achtkarspelen Woensdag 24 november is de feestelijke opening van het Centrum Jeugd en Gezin (CJG) in Achtkarspelen. De hele dag zijn diverse activiteiten georganieerd voor alle doelgroepen met o.a. leuke prijzen en een workshop. Scholen winnen Doe-middag in De Kruidhof Basischoolleerlingen uit Achtkarspelen konden tot 10 november een kleurpaat/ knutselwolk met het thema ‘Droomjeugd’ inleveren bij de juf of meester en zo kans maken op een Doe-middag in april volgend jaar met de hele klas in De Kruidhof in Buitenpost. Samen met een rondleider en hun eigen docenten, lopen de kinderen, afhankelijk van de leeftijd, het trollen- of bloemenpad. Dit is educatief en vooral gezellig. In het huisje in de bostuin krijgen de kinderen een glas zelfgemaakte appelsap en wordt er een verhaal verteld. Op de verdere doorreis komen de kinderen bij de speeltuin. Hier mogen ze blijven spelen en kunnen hier een stokbroodje boven het vuur roosteren. Leerlingen van speciaal onderwijs maken kans op een gezinsjaarabonnement van de Kruidhof. Wethouder Klaas Antuma maakt woensdagmorgen 24 november tussen 8.30 en 11.30 uur samen met Anja Boersma, coördinator CJG, de 3 winnende klassen (onder-, midden- en bovenbouw) bekend op de scholen. Officiële opening CJG gebouw Op woensdag 24 november vindt om 11.00 uur de officiële opening plaats van het CJG gebouw aan de BJ Schurerweg 2 in Surhuisterveen. Het CJG gebouw wordt officiëel geopend door het plaatsen van het CJG naambordje op de buitengevel. Wethouder Antuma doet dit samen met mevrouw E. Zeinstra, manager van de Jeugdgezondheidszorg Achtkarspelen en de heer P. van der Velde, manager van het schoolmaatschappelijk werk Achtkarspelen. Tevens wordt het samenwerkingsconvenant ondertekend. Van 12.30 tot 14.30 uur geeft mevrouw mr Van Boven een lezing voor samenwerkingspartners binnen het CJG (Jeugdgezondheidszorg, schoolmaatschappelijk werk, peuterspeelzaalwerk en kinderopvang, onderwijs, Timpaan, politie, Bureau Jeugdzorg). De lezing gaat over slagvaardig samenwerken binnen de netwerkstructuur van het CJG conform de daarvoor nu geldende privacy regels mede gelet op de nieuwe politieke en juridische ontwikkelingen. Workshop ‘Positief opvoeden werkt!’ ’s Avonds vindt er voor ouders met kinderen tot 12 jaar een zgn. Tripple P avond plaats. Alle ouders uit Achtkarspelen zijn 24 november welkom bij de gratis workshop ‘Positief opvoeden werkt!’ die vanaf 20.00 uur gehouden wordt in MFC it Vleckehûs in Surhuisterveen. Tijdens de workshop krijgen ouders informatie, advies en/of hulp om de opvoeding van hun kind(eren) gemakkelijker en plezieriger te maken. Ouders die deel willen nemen kunnen zich via [email protected] aanmelden. Kinderen van 0 tot 4 jaar kunnen samen met hun ouders een prijsrebus oplossen. Onder de inzendingen wordt een gratis fotoshoot verloot, met een foto op canvas. Voor de groep 12 - 23 jarigen en hun ouders/opvoeders zijn we ook bereikbaar. Hen actief benaderen doen we in 2011 samen met het jongerenwerk en voortgezet onderwijs. Het CJG is dé plek waar organisaties voor de jeugd met elkaar samenwerken binnen Achtkarspelen. Iedereen kan bij het CJG terecht met alle vragen of zorgen over opvoeden en opgroeien. Het CJG is er voor (aanstaande) ouders, kinderen en jongeren tot 23 jaar.

27


Binnen het CJG wordt samengewerkt met o.a. (school)maatschappelijk werk, Jeugdgezondheidszorg, peuterspeelzaalwerk en kinderopvang, onderwijs, Timpaan Welzijn, politie en Bureau Jeugdzorg. Vanaf woensdag 19 november is www.cjgachtkarspelen.nl in de lucht. Op deze website vindt u algemene opvoedingsinformatie vanaf de geboorte van een kind tot aan jong volwassenheid. Ook is er informatie op de website te vinden over activiteiten en cursussen in Achtkarspelen en omgeving.

PERSBERICHT Buitenpost, 6 april 2011 Ondertekening eerste intentieovereenkomst keetbeleid Burgemeester Tjeerd van der Zwan en de gebruikers en eigenaren van de keet op het terrein van de familie Zwaagstra in Twijzelerheide hebben de eerste intentieovereenkomst keetbeleid van de gemeente Achtkarspelen ondertekend. De officiële ondertekening vond woensdagavond 6 april plaats in de keet aan de Hillebrandsloanne in Twijzelerheide. Met de ondertekening van de intentieovereenkomst keten maken de eigenaren en gebruikers van de keet met de gemeente Achtkarspelen afspraken over het gebruik van de keet.

In de intentieovereenkomst staat onder andere dat de eigenaar verantwoordelijk is voor het gedrag van de gebruikers van de keet. Er mogen geen alcoholische dranken door jongeren onder de 16 genuttigd worden. Ook de verkoop van alcoholhoudende dranken is niet toegestaan. Sterke drank en drugs zijn verboden. Bovendien dient de keet aan een aantal eisen te voldoen op het gebied van (brand)veiligheid. Met de ondertekening van de intentieovereenkomst keten wordt uitvoering gegeven aan het keetbeleid dat de gemeenteraad in oktober heeft vastgesteld. De gemeenteraad heeft ervoor gekozen om regels op te stellen en afspraken te maken met de eigenaren en gebruikers van keten. De gemeenteraad realiseert zich dat keten een onmiskenbare positieve functie hebben als het gaat om vrijetijdsbesteding en sociale contacten onder jongeren. Het keetbeleid is erop gericht de positieve functie van keten te behouden en de negatieve kanten tegen te gaan door duidelijke grenzen aan te geven. Op initiatief van de jongerenraad van Achtkarspelen zijn ook sluitingstijden aan het keetbeleid toegevoegd. Doordeweeks moeten keten om 0.00 uur sluiten in het weekend om 02.00 uur. Tegen commerciële keten (keten waar alcohol wordt verkocht) wordt direct opgetreden door gemeente en politie. Commerciële keten zijn in strijd met de Drank- en horecawet, het Bouwbesluit en het bestemmingsplan.

PERSBERICHT Buitenpost, 13 mei 2011 Markt ‘Achtkarspelen zwangert mee’ daverend succes! Tientallen enthousiaste aanstaande ouders kwamen vrijdag 13 mei naar de markt ‘Achtkarspelen zwangert mee’ in het MFC in Surhuisterveen voor tips en verrassingen. Er waren opvallend veel vaders en aanstaande oma’s. Na de opening door wethouder Klaas Antuma kon men tijdens vragenhalfuurtjes meer te weten komen over feiten en fabels rond gezond eten, over het werk van een verloskundige en waarom het goed is om te lezen met je baby. Ook voor de broertjes en zusjes was het een leuke middag: mooi geschminkt ronddartelen op een springkussen, of heel stoer een assistent-baby-badder-diploma halen. Het is de eerste keer dat in de gemeente Achtkarspelen een dergelijke markt is georganiseerd. Het is gedaan vanuit het belang dat aanstaande ouders zich goed voorbereiden op de komst van hun kind.

28


Dit hoort bij een nieuwe taak: prenatale voorlichting vanuit het CJG Achtkarspelen. Prenatale voorlichting is bedoeld om aanstaande ouders voor te bereiden op wat komen gaat, wijst op mogelijke risico’s en geeft informatie over instanties die zorg, hulp of ondersteuning kunnen bieden. Deze markt biedt een kennismaking met dit alles. Wethouder Antuma: ‘Prachtig om te zien dat er zoveel interesse is. Hiermee bereiken we onze aanstaande ouders dus en zij zijn met hun kennis van grote betekenis voor de kinderen!’. In de maanden mei, juni en juli worden aanstaande ouders in Achtkarspelen via de huisarts of verloskundige benaderd met een vragenlijst. Met de resultaten wordt in 2012 het aanbod voor zwangeren verder verbeterd. De aftrap van de vragenlijst was op de markt; diverse ouders hebben de vragenlijst al ingevuld en zijn beloond met een kadootje. De overige ouders ontvangen hun bedankje via de verloskundige of huisarts. De genoemde initiatieven zijn bedacht door diverse partijen rond zwangeren. Samen vormen ze de Denktank Prenatale Voorliching Achtkarspelen (kraamzorgorganisaties, verloskundigenpraktijken, huisartsen, Stichting Maatschappelijk Werk Fryslân, jeugdgezondheidszorg GGD Fryslân, CJG Achtkarspelen, afdeling Samenleving van de gemeente).

29


Bijlage D Landelijke nota gezondheidsbeleid ‘Gezondheid dichtbij’ Op 25 mei 2011 presenteerde het Ministerie van Volksgezondheid, Wetenschap en Sport (VWS) haar nieuwe landelijke nota gezondheidsbeleid. De nota is onderdeel van de “preventiecyclus”, aldus verankerd in de tweede tranche van de Wet Publieke Gezondheid. Schets nieuwe landelijke nota Het kabinet is van mening dat een goede gezondheid in eerste instantie een verantwoordelijkheid van de burger zelf is. Daarnaast wordt de betrokkenheid van het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, het onderwijs en de zorgverleners belangrijk gevonden, vooral in een stimulerende en faciliterende rol. De gemeente als overheidslaag is cruciaal: deze bestuurslaag staat het dichtst bij de mensen en kan rekening houden met lokale omstandigheden. De rol van de Rijksoverheid ligt vooral op het gebied van heldere weten regelgeving, innovatie, kennis- en informatievoorziening en verbindingen leggen (publiek-private samenwerking).

Het kabinet houdt vast aan de vijf speerpunten, die belangrijk blijven om de volksgezondheid te verbeteren: overgewicht, diabetes, depressie, roken en schadelijk alcoholgebruik. Maar legt daarbij het accent op bewegen. Het Rijk gaat ervan uit dat ook gemeenten ervoor kiezen om gezondheid meer iets van hun inwoners zelf te maken, en daarnaast aan te sluiten bij de uitgangspunten van het Rijk. Dit betekent: • inzetten op spelen, bewegen en sporten • jeugd benoemen als belangrijke doelgroep voor het lokaal gezondheidsbeleid • stimuleren van publiek private samenwerking op lokaal niveau • verbindingen leggen tussen verschillende beleidsterreinen en gezondheid: verknopen van gezondheid met andere belangrijke doelstellingen, bv. op terrein van jeugdbeleid, sport, ruimtelijke ordening, welzijn en veiligheid • een bijdrage leveren aan het realiseren van “gezondheid in de buurt” door: • inzicht te verkrijgen in de lokale gezondheidsproblematiek • in de woonvisies rekening te houden met voorzieningen op gebied van zorg en bewegen in de buurt • afspraken te maken met verzekeraars en zorgverleners: zowel over het vormgeven van voorzieningen en netwerken dicht in de buurt als over afstemming van taken op het gebied van preventie. Het Ministerie van VWS zal, op het gebied van gezondheidsbevordering, activiteiten financieren die gericht zijn op: • bewegen in de buurt • toegankelijke en betrouwbare informatie op maat • een basis kennisinfrastructuur • weerbaar maken van jongeren • de gezonde keuze makkelijker maken • actief aansluiten bij de inzet van andere partijen

30

Sûn genôch? - Gemeente Achtkarspelen

Recommend Documents