ZICH BETER VERPLAATSEN IN BRUSSEL. 100 tips om het milieu te sparen bij uw verplaatsingen ZICH BETER VERPLAATSEN IN BRUSSEL

ZICH BETER VERPLAATSEN IN BRUSSEL 100 tips om het milieu te sparen bij uw verplaatsingen

ZICH BETER VERPLAATSEN IN BRUSSEL

1

OVERZICHT

Voorwoord 3 10 handige tips in een oogopslag 4 Verplaatsingen en Leefmilieu 5 Zich slim verplaatsen 7 Van thuis naar het werk 11 School en kinderen 13 Shopping, uitstapjes, dagtrips en vakanties 15 Spring op de fiets 17 De uitrustingen 20 Slimme kneepjes 22 Maak gebruik van het openbaar vervoer 23 Gebruik uw wagen beter 27 Soepel rijgedrag 31 Handige tips 33 Vaarwel auto! 34 Gemotoriseerde tweewielers 36 Plezier en verre reizen 37 Maak uw verplaatsingen “FUN” 38 Beperk het vliegtuiggebruik 39 Contact en info 40

2


WISSEL VERSCHILLENDE VERVOERMIDDELEN AF: VERTREK MET DE WIND ACHTER EN NEEM EEN VLOTTE START! Vervuiling, files, lawaai, stress… “Alles voor de wagen”, dat idee is voorbijgestreefd. Brussel biedt voldoende alternatieve manieren om zich te verplaatsen: sneller, goedkoper en veel beter voor de gezondheid en het milieu. Leve de multimodaliteit! Decennialang werd de wagen beschouwd als het enige bevoorrechte vervoermiddel. De openbare ruimte en de weginfrastructuur werden ontworpen in functie van deze prioriteit, wat steeds meer voertuigen aantrok. Momenteel rijden er dagelijks zo’n 400.000 auto’s in de Brusselse straten. Bijgevolg zijn er enorme verkeersopstoppingen in de meeste grote steden zoals Brussel. Het verkeer blijft een van de voornaamste bronnen van luchtverontreiniging (stikstof, CO2, PM10 of fijnstof) en de gevolgen ervan voor het milieu zijn rampzalig: opwarming van de aarde, slechte luchtkwaliteit, geluidshinder, beschadiging van erfgoed, onveiligheid… Zonder het nut van de auto voor bepaalde verplaatsingen op losse schroeven te zetten, is het noodzakelijk en mogelijk aan deze situatie te verhelpen door onze verplaatsingsgewoonten te veranderen. Sinds enkele jaren is er een radicale mentaliteitswijziging bij burgers en bij de overheid: multimodaal personen- en goederenvervoer krijgt voorrang. Dat is immers de enige oplossing om economische activiteiten te rijmen met levenskwaliteit, en dus ook om de duurzame ontwikkeling van ons Gewest te verzekeren. Het Brussels Gewest neemt dit probleem dus ernstig en we zien al enkele bemoedigende verbeteringen: minder verplaatsingen met de wagen, meer verplaatsingen met het openbaar vervoer en met de fiets. 65% van de verplaatsingen in Brussel heeft immers betrekking op afstanden van minder dan 5 km, en 25% op afstanden van nog geen kilometer. Allerlei vergelijkingen hebben het uitgewezen: korte afstanden in de stad worden met het openbaar vervoer, op de fiets of te voet steevast sneller afgelegd. Onze gewoonten veranderen en het juiste vervoermiddel kiezen, dat is dikwijls een kwestie van gezond verstand. Deze brochure bevat 100 concrete tips om het juiste vervoermiddel op het juiste ogenblik te kiezen. Kortom, alles wat u moet weten om u snel en efficiënt te verplaatsen in Brussel, om het milieu en onze levenskwaliteit te verbeteren. CÉLINE FREMAULT Minister van Leefmilieu en Energie


3

1. Leg kleine afstanden te voet af. 2. Spring op uw fiets.

10 HANDIGE

3. Maak gebruik van het openbaar vervoer.

TIPS IN EEN OOGOPSLAG

5. Deel een auto met anderen.

4. Wissel verschillende vervoermiddelen af. 6. Doe aan ecorijden. 7. Stap in het bedrijfsvervoerplan van uw onderneming. 8. H ou bij de keuze van uw woonplaats rekening met uw verplaatsingen. 9. Neem bij voorkeur de trein voor lange afstanden. 10. Kies voor een minder vervuilende wagen.

4


VERPLAATSINGEN EN LEEFMILIEU De dominerende plaats die de personenwagen inneemt (net als trouwens het vrachtvervoer over de weg), heeft zware gevolgen voor het leefmilieu.

BIJDRAGE AAN DE OPWARMING VAN DE AARDE Over de opwarming van de aarde bestaat er vandaag onder de wetenschappers een ruime eensgezindheid. De activiteiten van de mens, en vooral de uitstoot van CO2, spelen daarbij een belangrijke rol. Nu moet u weten dat de CO2uitstoot van het transport met 20% verhoogd is sinds 1990, terwijl het Kyoto-protocol eist dat de totale uitstoot met 7,5% moet verminderen over eenzelfde periode.

LUCHTKWALITEIT Het transport in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest – in hoofdzaak door wagens en vrachtwagens – is verantwoordelijk voor meer dan 50% van de uitstoot van koolstofmonoxide (CO), en stikstofdioxiden (NO2), evenals van meer dan 70% van het fijnstof (PM), die alle zeer schadelijk zijn voor de gezondheid. CO kan de zuurstoftoevoer naar het zenuwstelsel en het hart blokkeren. Fijnstofdeeltjes kunnen niet alleen geurhinder en irritatie veroorzaken, maar ook een vermindering van het ademhalingsvermogen. De stikstofdioxiden (NO2) tasten het ademhalingsstelsel aan. Hierbij komen nog de grootschalige lozingen van aerosolgassen, zware metalen (koper, lood en ijzer, die leiden tot bloedstoornissen en vitale organen zoals nieren, longen of lever aantasten), roet, onverbrande koolwaterstoffen (zoals benzeen dat kankerverwekkend is), zwavel en zwaveldioxide (SO2, dat chronische bronchitis kan veroorzaken).

In de winter treden regelmatig verontreinigingspieken met microdeeltjes en stikstofdioxyde op. In de zomer kunnen, onder invloed van de warmte en de zonnestralen, hoge ozonconcentraties ontstaan. Deze twee fenomenen hebben in die mate gevolgen voor onze gezondheid dat we tijdens de pieken een verhoging van het aantal doktersbezoeken voor longaandoeningen vaststellen. In beide gevallen dienen de burgers, en vooral de meest kwetsbaren onder ons, erop te letten hun verplaatsingen en inspanningen te beperken.

GELUIDSKWALITEIT Bijna een woongebouw op vier is blootgesteld aan een zeer oncomfortabel geluidsniveau door het autoverkeer. In totaal wordt 43% van de bevolking blootgesteld aan geluidsniveaus die gevolgen hebben voor de gezondheid (stress, slapeloosheid, gehoorstoornissen, concentratieproblemen, enz.). Lawaai wordt bovendien steevast in enquêtes aangeduid als de voornaamste schadelijke omgevingsfactor in het Brussels Gewest.

LEVENSKWALITEIT De wagen eist steeds meer plaats op in de stad. In de steden van de ontwikkelde landen nemen auto’s zelfs meer plaats in dan woningen. Door de verkeersdrukte nemen de stress bij de autobestuurders en het aantal ongevallen toe, en bijgevolg ook de onveiligheid op onze wegen. Het doorgaand verkeer raast door woonwijken en verstoort er de rust van zijn bewoners. De uitlaatgassen tasten het architecturale erfgoed aan en daardoor ook de gezelligheid van de buurten. ZICH BETER VERPLAATSEN IN BRUSSEL

5

ENKELE CIJFERS • Elke dag rijden 140.000 wagens van pendelaars Brussel binnen. Hierbij komen nog 225.000 Brusselse wagens. Met andere woorden, op een doorsnee weekdag krijgt Brussel meer dan 360.000 wagens te slikken, alleen al voor de verplaatsingen tussen woonen werkplaats. De gemiddelde afstand die de Brusselaars met de wagen afleggen, bedraagt 8 kilometer. Maar… • 60% van de verplaatsingen heeft betrekking op een afstand van minder dan 5km. • 20% heeft betrekking op een afstand langer dan 10 km. • 70% van de publieke ruimte is momenteel voorbehouden aan de wagen (wegen en parking). • 94% van het energieverbruik voor het vervoer is toe te schrijven aan het wegverkeer, tegen 6% aan de treinen, trams en metro’s en 0,1% aan het verkeer over water. • Bijna 40% van de Brusselaars legt het grootste deel van zijn verplaatsingen af met de wagen, 35% kiest voor actieve verplaatsingswijzen (wandelen, fietsen) en 25% verplaatst zich met het openbaar vervoer. • 62% van de auto’s rijdt op diesel, 37% rijdt op benzine… en minder dan 1% rijdt op LPG of andere energiebronnen.

WERELDWIJD • Er rijden meer dan 1 miljard personenwagens rond op aarde. • Elk jaar worden er 77 miljoen nieuwe auto’s geproduceerd. De verontreiniging door het autoverkeer is des te zorgwekkender omdat de polluenten worden uitgestoten in de onmiddellijke nabijheid van mensen en woningen.

6


DE AUTOLOZE ZONDAG: EEN SPECTACULAIRE IMPACT OP HET LEEFMILIEU (CIJFERS 2003-2011) De autoloze zondag, die elk jaar in september in Brussel wordt georganiseerd, zorgt voor een aanzienlijke verbetering van de luchtkwaliteit en de geluidsomgeving. De cijfers spreken voor zich… • Kroonlaan, Elsene: de concentratie van meest schadelijke deeltjes (Black Carbon, cijfers 2011) 4 keer minder dan op een gewone zondag 7 keer minder dan op een weekdag • In de Wetstraat bedroeg de gemiddelde concentratie van NO (stikstofmonoxide, cijfers 2003-2007) 3 keer minder dan op een gewone zondag 7 keer minder dan op een weekdag • In de Leopold II-tunnel bedroeg de NOconcentratie (cijfers 2003-2011) 48 keer minder dan op een gewone zondag 68 keer minder dan op een weekdag • Het geluidsniveau in wijken met doorgaans veel verkeer, lag 10 decibels lager dan op een doorsnee zondag. Die dag is er duidelijk minder achtergrondlawaai dat veroorzaakt wordt door het verkeer. Deze wijken, die gewoonlijk te lijden hebben onder het verkeerslawaai, kenden dus een uiterst weldoende rust.

ZICH SLIM VERPLAATSEN

Wie zich slim verplaatst, kiest voor elke verplaatsing de hiervoor meest geschikte vervoerswijze: fietsen, wandelen, step, trein, bus, metro, taxi, … En, wanneer het echt niet anders kan, de auto. Zo kan men zich zo snel en efficiënt mogelijk verplaatsen en tegelijk kosten besparen en zijn impact op het leefmilieu verminderen. Het is goed voor de portemonnee, voor de levenskwaliteit, voor de gezondheid en voor het leefmilieu.


7

1/ LAAT UW WAGEN OP STAL VOOR VERPLAATSINGEN OVER MINDER DAN 3 KM Bij verplaatsingen over korte afstanden verbruikt uw wagen veel meer brandstof: + 80% voor de 1ste km, + 50% voor de 2de km. Korte afstanden afleggen met de auto is dus duur en vervuilend. Deze korte verplaatsingen doet u beter te voet, met de fiets, of met de step voor de jeugd. Een beetje beweging is bovendien goed voor uw gezondheid. 2/ VOORWAARTS… MARS! Wandelen is de gemakkelijkste en meest natuurlijke verplaatsingswijze, is gratis en goed voor de

gezondheid. Voor een kilometer te voet rekent u gemiddeld 12 minuten. Op een uur kan u dus een afstand van 5 km afleggen. Dat is de aanbevolen tijd die u dagelijks moet besteden om overgewicht en cardiovasculaire ziekten te bestrijden: een uitstekende manier dus om in goede fysieke conditie te blijven. Kies aangename of nieuwe wegen, en u doet wellicht verbazingwekkende ontdekkingen. Wat is er aangenamer dan toerist te zijn in eigen stad ? 3/ KIES DE MINST VERONTREINIGENDE ALTERNATIEVEN VOOR LANGERE AFSTANDEN Er bestaan veel goedkopere, minder verontreinigende en vaak snellere alternatieven dan de personenwagen. De meeste verplaatsingen in Brussel kunnen perfect worden afgelegd met de fiets. Het openbaar vervoer (trein, metro, bus en tram) is nagenoeg overal aanwezig in de stad. Tot slot is er nog carpooling – ideaal om naar het werk te rijden met collega’s uit de buurt – of “carsharing” of autodelen (zie p. 34), naast nog andere formules die het aantal voertuigen in het verkeer beperken. Al deze alternatieven (en andere originele of avant-gardistische oplossingen) komen aan bod in de andere hoofdstukken van deze brochure.

FO

RSIN

KEE

VER

• Een bus vervangt 50 wagens in het verkeer en bespaart evenveel openbare ruimte. Een reiziger die 1km aflegt via het MIVB-netwerk, veroorzaakt 53g CO2, met de wagen kan dit oplopen tot 141g CO2.

8


4/ PAS UW REISWEG AAN EN RESPECTEER DE WOONWIJKEN De invloed van koning auto is zodanig groot dat het verkeer overal doordringt. Dit komt de levenskwaliteit in de Brusselse wijken zeker niet ten goede. De vele voertuigen zorgen voor heel wat stress bij bewoners, voetgangers en fietsers. Indien u met de auto rijdt, vermijd dan woonbuurten en neem bij voorkeur de grote verkeersaders. Minder auto’s in onze straten betekent ook rustigere en veiligere woonwijken, met een betere levenskwaliteit tot gevolg. Gebruik als voetganger of fietser de rustigere straten en de fietsroutes. 5/ NEEM DEEL AAN DE VERSCHILLENDE MOBILITEITSPROJECTEN IN UW GEMEENTE OF UW WIJK Speel zelf een actieve rol in de mobiliteit van de gemeenten en de wijken. Vraag inlichtingen over de bestaande acties en neem zelf ook het voortouw. U kunt bijvoorbeeld een aanvraag indienen voor de aanleg van een zone 30 of voor het verkeersvrijmaken van een straat gedurende enkele weekends per jaar. Zo neemt u op originele wijze deel aan het mobiliteitsbeleid van uw gemeente. Gemeentelijk Mobiliteitsplan Het Gemeentelijk Mobiliteitsplan (GMP) is een planningsinstrument voor de mobiliteit op gemeentelijk niveau. Elke gemeente beschikt over haar eigen GMP. Dit plan moet het mobiliteitsluik van het Gemeentelijk Ontwikkelingsplan uitwerken, rekening houdend met, onder andere, de doelstellingen van het Gewestelijk Vervoersplan Iris II. De voornaamste doelstellingen van het GMP zijn het streven naar een duurzame mobiliteit om, in het bijzonder, een belangrijke verschuiving teweeg te brengen van exclusief autogebruik naar een multimodale vervoerswijze en meer wandelen, fietsen en het openbaar vervoer nemen. Het GMP is uitgewerkt op basis van een analyse van de huidige problemen op vlak van leefmilieu,

veiligheid op de weg en in het verkeer, en op basis van een analyse van vraag en aanbod inzake mobiliteit (openbaar vervoer, parking, vrachtverkeer...). Aan de hand van deze gegevens legt de gemeente doelstellingen vast en bepaalt strategieën om die doelstellingen te bereiken. Het Gemeentelijk Mobiliteitsplan wordt onderworpen aan een openbaar onderzoek en wordt goedgekeurd door de Regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

INFO

ERS

KE VER

• 30 minuten wandelen of fietsen per dag is goed voor de gezondheid. Meer energie, minder stress, een betere concentratie op het werk of in de klas (wat de efficiëntie ten goede komt), 5 keer minder kans op cardiovasculaire aandoeningen en behoud van de slanke lijn…


9

6/ HOU BIJ DE KEUZE VAN UW WOONPLAATS REKENING MET UW VERPLAATSINGEN Wie in de buurt van zijn werkplaats, de school van de kinderen, winkels en diensten woont, vermijdt vervelend pendelverkeer, files, tijdverlies en de verontreiniging die ermee gepaard gaat. Indien u overweegt te verhuizen, kies dan bij voorkeur een wijk die goed wordt bediend door het openbaar vervoer, waar er scholen of crèches in de buurt zijn en waar u gemakkelijk terecht kan voor inkopen of alledaagse aangelegenheden. 7/ HEBT U ER AL EENS BIJ STILGESTAAN OF U UW WAGEN WEL ECHT NODIG HEEFT ? Veel gezinnen beschikken over twee wagens. Wie maar één of zelfs geen auto heeft, doet echter niet noodzakelijk langer over zijn verplaatsingen, en ze hoeven ook niet minder comfortabel te zijn, als men maar doordacht te werk gaat. Heel wat Brusselaars hebben deze stap al gezet en gekozen voor een gediversifieerde mobiliteit, bevrijd van de zeer zware kosten van een personenwagen (aankoop, onderhoud, brandstof, verzekeringen, herstellingen bij ongevallen, enz.). Dit is voordelig voor de portemonnee én voor het leefmilieu.

10


Maak zelf de optelsom : • een abonnement op het openbaar vervoer, voor de gebruikelijke verplaatsingen van alle leden van het gezin; • een basisabonnement op Cambio (zie p. 34), waarbij u de huurkosten per uur of per dag dient te tellen voor de verplaatsingen waarvoor u een auto nodig heeft, alsook de prijs van enkele taxiritjes voor occasionele verplaatsingen. Vergelijk dit met wat uw auto u jaarlijks kost: aankoop, belastingen, onderhoud, brandstof, verzekeringen, plus mogelijk nog onvoorziene kosten en de herstellingen in het geval van een ongeval. U kan de berekening maken, op basis van uw reële uitgaven, met de simulatiemodule op: www.taxistop.be > Diensten > Droomcalculator

VAN THUIS NAAR HET WERK Het loont de moeite even stil te staan bij deze regelmatige verplaatsing. Hoeveel tijd brengt een automobilist alleen door in de files, elke ochtend en elke avond op weg naar het werk en weer naar huis ? En hoeveel kost hem dat ? Steeds meer ondernemingen hebben ingezien dat het efficiënt, rendabel en milieuvriendelijk is de verplaatsingen van hun personeel te vergemakkelijken en alternatieve vervoerswijzen te promoten. De overheid heeft voor instrumenten en incentives gezorgd om dit te bevorderen. 8/ STAP IN HET BEDRIJFSVERVOERSPLAN VAN UW ONDERNEMING Indien uw onderneming of organisatie op één enkele site meer dan 100 werknemers in dienst heeft, moet ze over een bedrijfsvervoersplan beschikken. Dit plan moet u alternatieven voorstellen voor het gebruik van de personenwagen, en u hiervoor zelfs financiële incentives aanbieden, bijvoorbeeld als u met de fiets of het openbaar vervoer komt. Maak hiervan gebruik: uw comfort kan er aanzienlijk op vooruitgaan, en het kan u ook een financieel voordeel opleveren. De bedrijfsvervoersplannen Sinds mei 2011 zijn alle publieke instellingen of privéondernemingen die meer dan 100 personen op één enkele site tewerkstellen in het Brussels Gewest, wettelijk verplicht om een bedrijfsvervoersplan op te stellen. Dergelijk plan beoogt de verbetering van alle verplaatsingen van het personeel, leveranciers en bezoekers. Uw bedrijf is dan ook wettelijk verplicht om een aantal acties op touw te zetten: • de (nieuwe) werknemers informeren over het vervoersplan; • jaarlijkse sensibiliseringsacties houden ter promotie van alternatieven voor de auto; • een fietsenstalling met voldoende plaatsen voorzien;

• rekening houden met de ecoscore van wagens bij de aankoop/leasing; • beschikken over een noodplan in geval van winterse verontreinigingspieken; • het gebruik van het openbaar vervoer promoten Info: www.leefmilieu.brussels/bvp 9/ GEBRUIK HET OPENBAAR VERVOER Voor uw regelmatige verplaatsingen, ’s morgens en ’s avonds, is het openbaar vervoer stipter en minder duur dan de wagen. U kunt lezen of een praatje slaan en komt ontspannen aan op het werk. ’s Avonds zorgt het openbaar vervoer voor een heilzame adempauze tussen werk en gezinsleven. 10/ WIJS UW WERKGEVER OP DE FISCALE VOORDELEN DIE HIJ KAN GENIETEN Indien uw werkgever uw abonnement terugbetaalt, kan hij dit fiscaal aftrekken en er worden geen socialezekerheidsbijdragen geheven op deze extra vergoeding. Ook bij u wordt deze bijkomende vergoeding niet belast. Indien het gaat om een abonnement op trein of trein + MIVB en uw werknemer komt voor 80% tussen in de prijs van dit abonnement, dan kan hij een contract sluiten met de NMBS. De staat betaalt dan de resterende 20% van de kostprijs van uw abonnement. Voor u is uw abonnement dan volledig gratis. 11/ GA MET DE FIETS NAAR HET WERK Het is goed voor de gezondheid en voor het milieu. Bovendien voorziet de wet een fietsvergoeding van 0,22€/km. Die kan door de werkgever worden afgetrokken van zijn belastingen en is voor de werknemer vrijgesteld van belastingen. Een werknemer die op 5 km van zijn werkplaats woont, ontvangt zo’n 500 euro per jaar, en noch hij noch zijn werkgever betaalt belastingen op dit bedrag. ZICH BETER VERPLAATSEN IN BRUSSEL

11

Een dag per week met de fiets naar het werk betekent, over een week beschouwd, 20% minder autoverkeer voor dit traject. En dat is al heel wat. 12/ RUIL UW BEDRIJFSWAGEN IN Een bedrijfswagen als voordeel bovenop het loon klinkt heel aanlokkelijk. Maar er zijn ook alternatieve voordelen die even interessant zijn voor u en die een duurzame mobiliteit bevorderen: een abonnement op het openbaar vervoer, een fietspremie, een Cambio-abonnement, vouwfiets of elektrische fiets, enz. 13/ DOE AAN CARPOOLING Als er collega’s in de buurt wonen, aarzel dan niet om met hen te carpoolen. Zo deelt u de verplaatsingskosten en profiteert u van een fiscaal voordeel. Want als uw werkgever carpooling organiseert door middel van een overeenkomst die u met hem afsluit, krijgt u een belastingvermindering op het aantal afgelegde kilometers indien u recht heeft op een kilometervergoeding (behalve als u een bedrijfswagen heeft). Er bestaan meerdere online carpoolcentrales. Uw bedrijf kan zich hierop abonneren. Het volstaat om uw traject en uw gegevens te registreren, om mensen te vinden die bereid zijn om met u mee te reizen. Voor woon-werkverplaatsingen, surf naar www.carpool.be of www.karzoo.be/nl. 14/ DEEL EEN WAGEN MET UW COLLEGA’S Indien u met enkele collega’s naar dezelfde vergadering moet buiten uw onderneming of instelling, kan u afspreken om er samen naartoe te rijden.

12


15/ COMBINEER TREIN EN FIETS Het is mogelijk om uw vouwfiets mee te nemen op de trein, zodat u van uw thuis naar het station kan fietsen en van het station naar uw werkplaats. De NMBS stelt ook ‘Blue Bikes’ ter beschikking in de voornaamste Belgische stations. Met een abonnement kan u deze fietsen het hele jaar door gebruiken. Info: www.blue-bike.be U kan uw fiets ook in een beveiligde parking stallen nabij de grote Brusselse stations (de Fietspunten). Info: www.cyclo.org 16/ NEEM DEEL AAN DE FIETSACTIES Vraag aan uw bedrijf om zich in te schrijven voor de actie Bike to Work. Vervolgens kan u uw verplaatsingen per fiets registreren om punten te verzamelen inruilbaar tegen verschillende bonnen (culturele uitstapjes, fietsherstellingen, enz.). Info: www.biketowork.be Elk jaar organiseren de Brusselse fietsverenigingen de actie ‘Bike Experience’ om u aan te moedigen om de fiets gedurende 1 week te testen, vergezeld door een ervaren fietser, zodat u kan profiteren van zijn tips. Ook uw bedrijf kan hieraan deelnemen. Info: www.bikexperience.be/nl 17/ LAAT IDEEËN OPBORRELEN De werkplaats is een plek waar wordt gepraat, waar ideeën circuleren, … ideaal om gewoonten te wijzigen en nieuwe gedragingen te promoten. Aarzel niet om het thema van de milieuvriendelijke mobiliteit aan te kaarten bij uw collega’s, uw oversten, uw vakbondsafgevaardigde, binnen de ondernemingsraad of het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk.

SCHOOL EN KINDEREN Hebt u al eens gekeken hoe de directe omgeving van de scholen er ’s morgens uitziet tegen de tijd dat de schoolbel gaat ? Een wirwar van wagens, van gestresseerde chauffeurs die om het even waar parkeren of overstekende kinderen op een haar na missen, … En dan hebben we het nog niet over de uitlaatgassen die deze voertuigen uitstoten... op de hoogte van de kinderen. Mooi voorbeeld voor onze jeugd! 18/ WANDEL NAAR SCHOOL Indien de school niet te ver is, bent u even snel te voet als met de wagen (of zelfs sneller). Deze wandeling ’s morgens en ’s avonds vormt een uitstekende gelegenheid om stoom af te laten, wat te babbelen en aan lichaamsoefening te doen, wat heel gezond is. Ga zelf even na of uw kind oud genoeg is om de afstand naar zijn of haar school te voet af te leggen, en zorg eventueel voor een lichte en aangepaste rugzak. 19/ KIES HET OPENBAAR VERVOER VOOR LANGERE TRAJECTEN De meeste scholen worden goed bediend door het openbaar vervoer. De tram en de bus zijn bovendien gratis voor kinderen onder de 12 jaar en goedkoop voor studenten van 12 tot 24 jaar. Meer informatie vindt u op www.mivb.be. De prijs van een MIVB-schoolabonnement Voor kinderen jonger dan 6 jaar, is de MIVB gratis (max. 4 kinderen per volwassene). Voor kinderen van 6 t.e.m. 11 jaar is het ‘abonnement J’ ook gratis, maar een Mobib-kaart is vereist (enkel de kaart moet betaald worden). Voor studenten van 12 t.e.m. 24 jaar is er een korting op het MIVB-abonnement.

Studenten op de trein Ben je jonger dan 26 jaar en wens je met de trein naar school of naar de universiteit te reizen? Dan is de Schooltreinkaart de ideale formule. Je kunt ze combineren met De Lijn, de MIVB of TEC. Als je op kot zit of je niet elke dag hoeft te verplaatsen, dan ben je beter af met een Campuskaart. Meer details en de prijzen van de schoolabonnementen vind je op www.mivb.be. 20/ KOOP EEN HANDIGE BUGGY Sommige modellen hebben veel opties die u maar zelden gebruikt maar waardoor de buggy hinderlijk veel plaats inneemt. Er bestaan echter andere modellen die handiger en lichter zijn. Ze laten zich vlot opvouwen en zijn gemakkelijk te hanteren op het openbaar vervoer. 21/ BRENG UW KIND NAAR SCHOOL OP DE FIETS Monteer een kinderstoeltje vooraan of achteraan op uw fiets. Er bestaan ook fietskarren die u achter de fiets hangt: ze hebben een stevig frame en voldoen aan strenge veiligheidsvoorwaarden.

FO

RSIN

KEE

• Door uw kind niet met de auto naar school te brengen, draagt u bij tot een veiligere en minder verontreinigde schoolomgeving.

VER


13

22/ NEEM DEEL AAN DE SCHOOLOPHALING MET DE FIETS OF TE VOET Sinds eind jaren 1990 sleutelt Pro Velo (zie gegevens achteraan in deze brochure) actief aan de schoolophaling met de fiets (de fietsbus). Dit opmerkelijke initiatief leert de kinderen dagelijks en veilig hun fiets te gebruiken. Meerdere scholen organiseren eveneens voetgangersrijen (voetgangersbussen), waardoor bepaalde plaatsen — in alle veiligheid — overgestoken kunnen worden om gemakkelijk naar huis te kunnen wandelen. Verschillende gemeenten zorgen ook voor voetgangers- of fietsbussen, onder begeleiding van ervaren opzichters. Vraag inlichtingen bij uw school of gemeentelijke administratie. 23/ SCHRIJF UW KIND IN VOOR HET FIETSBREVET Het Fietsbrevet biedt jongeren het perspectief om zelf in te staan voor hun mobiliteit. Omkaderd door hun leerkrachten en/of de lesgevers van Pro Velo, leren de leerlingen van het vijfde (en zesde) leerjaar in hun onmiddellijke omgeving de basis om veilig en zelfstandig met de fiets te rijden. Info: www.fietsbrevet.be

14


24/ SPREEK DE OUDERVERENIGING EN HET SCHOOLBESTUUR AAN De mobiliteit en de veiligheid van de kinderen op de weg naar school is een belangrijk thema op de agenda van de oudervereniging. Stel een debat voor, doe suggesties aan het schoolbestuur (over de uitwerking van een schoolvervoersplan, fietskonvooien of wandelrijen, gegroepeerde reizen met het openbaar vervoer, de inrichting van fietsparkings, enz…). De schoolvervoersplannen Het Brussels Gewest ontwikkelt de schoolvervoersplannen. Na het maken van de diagnose, wordt een actieplan opgesteld. Dit omvat verschillende initiatieven, gaande van het informeren en sensibiliseren van de ouders tot zeer concrete initiatieven om op een andere manier dan met de auto naar school te gaan. Info: www.mobiliteit.brussels > Professionelen en scholen > Schoolvervoerplan

SHOPPING, UITSTAPJES, DAGTRIPS EN VAKANTIES 25/ BEPERK DE VERPLAATSINGEN VOOR UW BOODSCHAPPEN Tracht uw boodschappen of administratieve klusjes (gemeentebestuur, post, enz.) zoveel mogelijk te groeperen op één dag en te beperken tot eenzelfde buurt. Zo vermijdt u veel heen en weer gerij tussen deze bestemmingen en uw woonplaats. Bovendien wint u, door deze activiteiten te rationaliseren, kostbare tijd die u kan besteden aan andere activiteiten. 26/ KIES VOOR DE BUURTWINKELS Naast de “grote” boodschappen in de supermarkten zijn er tal van aankopen waarvoor de buurtwinkels een uitstekend alternatief vormen. En ze zijn niet noodzakelijk duurder, als u de tijd neemt om de juiste adresjes dicht bij huis te zoeken. Door elke dag te wandelen, te fietsen of te skaten om uw boodschappen bij hen te kopen, ontspant u zich en vervuilt u minder. En inkopen doen in de buurtwinkels stimuleert niet alleen de plaatselijke economie, maar is ook een uitstekende gelegenheid om sociale contacten aan te knopen, leven in de wijk te brengen en er de veiligheid te verhogen.

modellen uit grootmoeders tijd. U kunt er grote hoeveelheden boodschappen in kwijt, zodat u zelf niet te veel moet zeulen. 29/ MAAK GEBRUIK VAN HET NOCTISNETWERK VAN DE MIVB Elke vrijdag- en zaterdagavond, tussen 0.20 uur en 3.00 uur ’s ochtends, wordt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest doorkruist door een tiental buslijnen. De nachtbussen brengen u veilig tot vlakbij uw woning. Voor meer informatie: www.mivb.be. 30/ NEEM EEN TAXI OF COLLECTO Als u geen auto moet bekostigen, is een taxi nu en dan heel betaalbaar. U beslist wanneer u naar huis terugkeert en hoeft voor een keer geen Bob aan te duiden. Een taxi delen is nog goedkoper en

27/ RUST UW FIETS UIT MET AANGEPASTE FIETSTASSEN Er bestaan verschillende soorten fietstassen : tassen uit soepel of stijf materiaal, verwijderbare tassen, bakken die u op de bagagedrager bevestigt, fietsmanden, dubbele stoffen fietstassen, schooltassen, enz. Ook de zeer handige aanhangwagentjes voor de grote boodschappen duiken steeds meer op in ons straatbeeld. 28/ SCHAF U EEN BOODSCHAPPENWAGENTJE AAN De moderne boodschappenwagentjes zijn heel handig en veel gemakkelijker te hanteren dan de ZICH BETER VERPLAATSEN IN BRUSSEL

15

ecologischer. Als u vooraf de reisweg bekijkt, is het heel gemakkelijk om de kosten te delen. Voor meer informatie: www.mobiliteit.brussels > taxi Als aanvulling op de Noctis-bussen, bestaat er een dienst voor taxidelen, Collecto, die alle dagen beschikbaar is tussen 23u en 6u. U moet gewoon naar een Collecto-halte gaan (zie infobord van de MIVB-haltes) en de gezamenlijke taxi brengt u naar uw bestemming. Deze formule is goedkoop en er wordt een extra korting toegekend als u over een MIVB-abonnement beschikt. Info: www.mobiliteit.brussels > taxi 31/ CARPOOL Verschillende websites helpen u om te carpoolen naar een specifiek evenement. Surf naar www.djengo.be/nl of www.eventpool.be/nl. 32/ MET DE FIETS KOMT U OP TIJD AAN Om naar het theater te gaan, een concert bij te wonen of met uw vrienden te gaan eten op een terras, is de fiets het beste transportmiddel om er op tijd te geraken. Vergeet de ellenlange files, het getoeter en het eindeloze zoeken naar een parkeerplaats! 33/ MAAK VOOR UW DAGTRIPS GEBRUIK VAN DE SPECIALE AANBIEDINGEN VAN DE NMBS Een B-dagtrip omvat de treinreis, het vervoer tot aan het eindpunt en de toegang tot de gekozen attractie. Het is voordelig en handig omdat u korting krijgt en niet langer aan de verschillende kassa’s moet aanschuiven. Met B-evenementen reist u voordelig naar tal van culturele bestemmingen. Of trekt u er graag eens op uit met de fiets ? De NMBS verhuurt fietsen in verschillende Belgische stations. Tijdens de vakantie kan u ook een ticket “Een dag aan de zee” of “Een dag in de Ardennen” kopen. Voor meer informatie: www.nmbs.be 34/ KIES DE TREIN VOOR LANGE TRAJECTEN Voor de langere trajecten is de trein het ideale vervoersmiddel: rechtstreeks, op precieze tijd-

16


stippen en met een bekende duur, zonder files. Een stad bezoeken of het binnenland intrekken is gemakkelijk met de trein, en u blijft gespaard van parkeerproblemen. Bovendien bestaan er verschillende tickets, naargelang de reisdagen of de frequentie van uw verplaatsingen, waardoor u goedkoper kan reizen, zoals de Rail Pass (Go Pass voor jongeren onder de 26 jaar), het weekendbiljet, het Event-biljet, enz. Ook wat vakantiebestemmingen betreft, blijft het Europese treinnetwerk groeien. In de zomer kan u de files en de onveiligheid op de wegen vermijden, en u komt uitgerust aan op uw bestemming. Bovendien is de trein minder vervuilend dan de auto en het vliegtuig. En als u graag rondtrekt, dan is de InterRail-formule misschien wat voor u: hiermee ontdekt u heel Europa. 35/ WEES EEN SLIMME BESTUURDER Indien u toch met de auto vertrekt, zijn er heel wat eenvoudige reflexen waarmee u uw impact op het milieu vermindert en vaak nog kosten bespaart ook: rij soepel tegen een matige snelheid, laad uw wagen niet te zwaar en vermijd bagage en fietsen op het dak, spring zuinig om met de airco, kijk de bandendruk na en laat de afstelling van uw motor nakijken… Meer tips vindt u op pagina 31.

SPRING OP DE FIETS

Fietsen is niet duur, vervuilt niet, maakt geen lawaai, vergt geen fossiele brandstoffen, vormt geen gevaar voor andere weggebruikers, is snel (met een gemiddelde snelheid die in een stedelijke omgeving vergelijkbaar is met die van een wagen) en is goed voor de gezondheid! En hoewel er steeds meer fietsers in het straatbeeld verschijnen, wordt slechts 4% van de verplaatsingen van de Brusselaars met de fiets afgelegd. ZICH BETER VERPLAATSEN IN BRUSSEL

17

“In de stad fietsen is gevaarlijk”. Veel gehoorde uitspraken als deze doen tal van stadsbewoners aarzelen om op hun fiets te stappen. Als u enkele eenvoudige voorzorgen treft en uw gezond verstand gebruikt, is fietsen in Brussel echter perfect haalbaar: het geeft een uniek gevoel en wordt een heus genoegen. 36/ PAS UW REISWEG AAN Fietsers hebben het voordeel dat ze hun reisweg kunnen kiezen en rustigere straten of fietsvoorzieningen (waarvan er overigens steeds meer bijkomen) kunnen gebruiken. Kijk even na welke wegen het aangenaamst zijn en pas uw reisweg aan, desnoods met een kleine omweg. 37/ ZORG DAT UW FIETS GOED ONDERHOUDEN IS Een gesmeerde ketting, goed opgepompte banden, goed afgestelde versnellingen, en uiteraard remmen in perfecte staat: een goed onderhouden fiets staat borg voor veiligheid. Bent u zelf niet zo handig, ga dan regelmatig langs bij een fietsenmaker. Maar het beste is toch dat u uw fiets zelf leert onderhouden. In Brussel kunnen amateurs hun fiets leren herstellen, met de hulp van een professionele fietsenmaker, bij de Fietsateliers van de Vootstraat en van de vereniging Cyclo. Info: Fietsatelier Vootstraat: www. voot.be (FR), Fietsateliers Cyclo: www.cyclo.org. 38/ DURF UW PLAATS OP TE EISEN Onervaren fietsers vertonen al te vaak de neiging

Een waardevol hulpmiddel voor de Brusselse fietsers De Brusselse fietsroutes zijn in kaart gebracht. Deze kaart bevat de Gewestelijke Fietsroutes (GFR) die reeds afgewerkt en nog gepland zijn. Op de kaart zijn ook de andere bestaande fietsvoorzieningen aangeduid: fietspaden, straten met beperkt eenrichtingsverkeer (BEV), fietsenstallingen, enz. Het reliëf is erop aangeduid evenals de geschatte duur van de trajecten met de fiets en te voet tussen verschillende punten. U kunt ze kopen voor de symbolische prijs van 1€ bij de verschillende fietsorganisaties.

18


uiterst rechts te houden, om de weg vrij te laten voor de snellere voertuigen. Dit is fout: zo moedigt u niet alleen de automobilisten aan om u snel voorbij te steken (en wellicht rakelings langs u te scheren), maar bovendien loopt u aldus meer gevaar als een autodeur plots openslaat of een geparkeerde wagen zijn parkeerplaats verlaat. Hou dus gerust een meter afstand van de geparkeerde wagens. 39/ MAAK OOGCONTACT MET DE AUTOBESTUURDERS De eerste voorzichtigheidsregel is dat u zeker moet zijn dat men u gezien heeft. Indien u geen oogcontact hebt gehad met een autobestuurder, moet u ervan uitgaan dat hij u niet gezien heeft: u bent in gevaar. Als u door een eenrichtingsstraat rijdt die u als fietser in de tegengestelde richting mag nemen, dient u vooral te letten op de voorrang van rechts: als er geen oogcontact is, neem dan niet uw voorrang. 40/ MAAK UW BEDOELING DUIDELIJK KENBAAR Verander uw traject niet, rij rechtdoor en begin niet om de geparkeerde auto’s heen te zwenken. Indien u van richting wil veranderen, geef dat dan duidelijk aan.

ERS • 40% van de Brusselse geE zinnen beschikt over minstens één fiets voor volwassenen. • Op een gemiddelde dag gebeurt 4% van de verplaatsingen van de Brusselaars met de fiets. • Het aandeel van de fiets in de verplaatsingswijzen in Bern, München, Edinburgh, Zürich en het Vlaams Gewest ligt rond de 15%. • Tussen 1999 en 2011 is het aantal fietsers in het Brussels Gewest verviervoudigd; en toch heeft de fiets als vervoermiddel nog groeipotentieel. LE NKE

CIJF

41/ RIJ “ZICHTBAAR” Zorg ervoor dat de automobilisten u opmerken. Blijf in het gezichtsveld van de autobestuurders. Plaats u op kruispunten voor de auto’s en gebruik het opstelvak wanneer het er is, geef aan dat u van richting wil veranderen, enz. 42/ BEKNIBBEL NIET OP VERLICHTING Kijk na of uw fietslichten en reflectoren proper zijn en werken. Gebruik ze, want dit is verplicht, en vertrouw niet op de straatverlichting om gezien te worden. Draag indien mogelijk ook reflecterende stroken (armbanden, riemen of enkelbanden, zelfklevers, reflectoren, enz.). Dergelijke materialen kan u ook kopen in de Fietsershuizen. 43/ LEEF HET VERKEERSREGLEMENT NA Net als alle weggebruikers moeten de fietsers zich aan het verkeersreglement houden. De verkeersregels garanderen uw veiligheid en die van de anderen. Deze onmisbare regels hebben met name betrekking op de verkeerslichten, de stop- en voorrangstekens, het inhalen langs links (en niet langs rechts), enz. 44/ WEES DUBBEL VOORZICHTIG BIJ AANWEZIGHEID VAN KWETSBAARDERE WEGGEBRUIKERS Zorg ervoor dat u geen voetgangers hindert, en besteed extra aandacht aan kinderen en bejaarden. Rij langzaam wanneer u door voetgangerszones moet en rij niet op de voetpaden als u ouder bent dan negen jaar. 45/ BEWAAR EEN VEILIGE AFSTAND Blijf op enkele meters van het voertuig vóór u. U moet zonder probleem kunnen stoppen indien het voertuig vóór u plots stopt of van richting verandert. Deze afstand stelt u ook in staat obstakels op de weg

Een handige website De website www.fiets.irisnet.be is een initiatief van het Brussels Gewest om de verplaatsingen per fiets in de stad te promoten. Op deze site vindt u heel wat informatie en nuttige links.

tijdig op te merken. Scheer niet rakelings langs auto’s, bewaar een afstand van ongeveer 1 meter zodat u niet door een openslaande autodeur wordt geraakt. 46/ VOLG EEN OPLEIDING BIJ DE FIETSERSBOND OF PRO VELO Indien u toch nog bang bent om u in het verkeer te wagen, dan kan u aankloppen bij deze twee fietsersverenigingen. Bij hen leert u goede reflexen, hoe u uw plaats moet opeisen in het verkeer en hoe u het verkeer veilig kan trotseren, mét respect voor het verkeersreglement. Info: www.fietsersbond.be, www.provelo.org/nl U kan ook deelnemen aan Bike Experience dat jaarlijks georganiseerd wordt door de Brusselse fietsverenigingen. Deze actie zorgt ervoor dat u de fiets kan uitproberen in het bijzijn van een ervaren fietser. Dankzij deze actie vindt u de veiligste reisweg naar uw werk en krijgt u handige tips van ervaren fietsers. Info: www.bikexperience.be

! DE UITBOUW VAN HET BRUSSELSE FIETSROUTENET Het Brusselse fietsroutenet wordt op dit moment nog volop uitgewerkt met, onder meer: • bewegwijzerde gewestelijke fietsroutes (GFR). Ze doorkruisen verschillende gemeenten en verbinden de belangrijkste centra van het Gewest. Ze volgen vooral lokale wegen met minder druk autoverkeer en met afgescheiden fietspaden op de drukkere verkeersaders. Op dit moment is er reeds 130 km aangelegd, en elk jaar worden er tientallen kilometers aan toegevoegd en bijna het volledige fietsroutenet is bewegwijzerd; • fietsvoorzieningen op de gewestwegen, als aanvulling op het GFR-netwerk; • een vermenging van fietsen autoverkeer op de lokale wegen, in de wijken waar de auto’s trager moeten rijden (bv. de BEV, straten met beperkt eenrichtingsverkeer die verplicht zijn sinds 1 juli 2004).


19

DE UITRUSTINGEN De moderne fietsen en fietsersuitrustingen zijn echte technologische juweeltjes. Of u nu door weer en wind wil rijden, hellingen vlotter wil kunnen beklimmen, uw fiets wil stallen in een hoekje van een vergaderzaal, … voor alles bestaat er een oplossing.

47/ KOOP EEN FIETS DIE IS AFGESTEMD OP UW BEHOEFTEN Er zijn zoveel fietsen op de markt dat kiezen niet gemakkelijk is: stadsfietsen, tourfietsen, vouwfietsen, elektrische fietsen, … Trek de nodige tijd uit om advies te vragen in een of meer gespecialiseerde winkels. Een professionele adviseur helpt u kiezen afhankelijk van het gebruik dat u wilt maken van de fiets: wilt u hem kunnen meenemen op het openbaar vervoer, een kind vervoeren, hem ook gebruiken voor ritjes door het bos, …?

20


48/ WEES NIET BANG VAN WEER EN WIND Een andere vaak aangehaalde reden om de fiets niet te gebruiken: “Het regent altijd in Brussel”. Schijn bedriegt: uit een studie blijkt dat fietsers in België op slechts 7% van hun dagelijkse verplaatsingen met regen te kampen krijgen. En zelfs in dat geval bestaat er heel handige regenkledij die uw stadskledij beschermt (regencape, regenpak, …). 49/ BEVEILIG UW FIETS TEGEN DIEFSTAL Koop een stevig hangslot en bevestig het telkens wanneer u uw fiets stalt aan een vaste steun. Stal uw fiets steeds op een plaats waar veel volk passeert. Een andere afwerende maatregel: laat uw rijksregisternummer graveren op het frame van uw fiets. Dit ontmoedigt potentiële dieven die een gemerkte fiets niet zo snel kunnen doorverkopen. Zo kunt u ook gemakkelijk bewijzen dat het uw fiets is die werd teruggevonden. In Brussel kan u uw fiets voor 2 euro laten graveren bij Pro Velo of gratis bij uw lokale politiedienst.

50/ HOU DE AFGELEGDE AFSTANDEN BIJ Een kilometerteller op uw fiets houdt bij hoeveel kilometers u elke dag, elke week, elk jaar aflegt. Deze steeds hoger oplopende kilometerstand vormt een uitstekende bron van motivatie.

INFO

ERS

KE VER

Uit studies blijkt dat de levensverwachting van een gemiddelde fietser 2 jaar meer bedraagt dan die van iemand die zich uitsluitend met de wagen verplaatst. En dat regelmatig fietsen het risico van hart- en vaatziekten met de helft vermindert.


21

SLIMME KNEEPJES 51/ STEM UW VERPLAATSINGEN GELEIDELIJK AF OP UW CONDITIE “Ik heb geen conditie” is een van de redenen die vaak worden aangehaald om niet te fietsen. Iedereen die met fietsen is begonnen kan u echter verzekeren dat u al na enkele weken (of zelfs enkele dagen) weer in vorm zal zijn. Dat zou overigens juist een van de goede redenen moeten zijn om wél te gaan fietsen. Maar het heeft geen zin overhaast te werk te gaan zodat de moed u in de schoenen zinkt. Ga geleidelijk te werk: een paar fietstochtjes in het weekend, telkens een beetje verder, dan enkele keren per week naar het werk, en de rest komt vanzelf. 52/ STIPPEL VOORAF UW REISWEG UIT “Brussel is te heuvelachtig om te fietsen”, wordt vaak gezegd. En het moet gezegd: op sommige plaatsen vereist het Brusselse reliëf wel wat training. Maar het is perfect mogelijk de te steile hellingen op uw traject te vermijden door, met behulp van de fietsroutekaart, uw reisweg aan te passen (zie p. 18). Vaak volstaat dit. Voor bejaarden of ouders die een tweede fietsje met een kind voorttrekken, bestaan er ook elektrische fietsen. 53/ VERPLAATS U INTERMODAAL Fietsen zijn elke dag toegelaten in de metro en de tram, behalve van maandag tot vrijdag tussen 7 uur en 9 uur en tussen 16 uur en 18.30 uur. Opgelet ! Indien u de trein neemt, moet u een betalend vervoersbewijs hebben voor uw fiets, zowel voor nationale als voor sommige internationale treinreizen. Vouwfietsen daarentegen, volledig samengeplooid en proper, worden beschouwd als kleine objecten en kunnen gratis meegenomen worden op trein, tram, bus en metro als ze minder dan 15 kilo wegen.

22


Fietspunten in de Belgische stations De afgelopen jaren werden verschillende Fietspunten geopend in Brussel (Noordstation, Centraal Station, Zuidstation, Station Schuman). Hier kunt u uw fiets veilig stallen, laten herstellen of een fiets huren (stadsfiets, vouwfiets, enz.). Verschillende grote stations van ons land zijn met een dergelijk Fietspunt uitgerust. De bedoeling hiervan is tweevoudig: enerzijds wil men het gebruik van de fiets in combinatie met het openbaar vervoer promo-ten, en anderzijds wil men banen creëren in de sector van de sociale economie. Info: www.cyclo.org

Villo ! in Brussel Het fietsverhuursysteem Villo! werd een paar jaar geleden in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ingevoerd. Villo! stelt stevige en comfortabele fietsen ter beschikking, 24u/24, 7d/7. Een netwerk van stations, op ongeveer 450 meter van elkaar, strekt zich uit over het hele Brusselse grondgebied. U huurt een fiets aan een van de stations, en na uw fietstochtje levert u hem weer in bij een station naar keuze. Info: nl.villo.be

Voor mindervaliden De vzw ALMAGIC verhuurt, voor een halve dag of langer, rollend materiaal op maat van mindervaliden: driewielers, driewieltandems, handbikes, riksja’s, stoelfietsen en trekstoelen. Voor meer informatie: www.almagic.org/asbl (FR)

FO

RSIN

KEE

VER

In de spits en bij druk verkeer is de fiets niet te kloppen door de auto !

MAAK GEBRUIK VAN HET OPENBAAR VERVOER

Het openbaar vervoer kent steeds meer succes: dat hoeft niet te verbazen, want u raakt er overal mee in de stad. Vaak gaat het even snel als met de wagen, het vervuilt minder en voorkomt filestress. Bovendien biedt het de mogelijkheid onderweg te lezen of sociale contacten te onderhouden.


23

54/ DENK AAN UW PORTEMONNEE Met een abonnementsformule van de MIVB of een gecombineerd abonnement van de verschillende vervoersmaatschappijen en rekening houdend met de fiscale voordelen die worden toegekend aan het openbaar vervoer voor verplaatsingen tussen woonen werkplaats (zie het hoofdstuk “Van thuis naar het werk” op pagina 11), is deze verplaatsingswijze veel goedkoper dan de auto. Met een simulatiemodule die sologebruik van de wagen, carpooling, fietsen en openbaar vervoer vergelijkt, kan u de kostprijs van elke formule voor uw verplaatsingen berekenen: www.taxistop.be > Diensten > Droomcalculator 55/ DENK AAN HET MILIEU De MIVB heeft meer dan 230 roetfilters op haar bussen geïnstalleerd en haar oudste voertuigen vervangen door milieuvriendelijkere bussen. Deze voldoen aan de strengste milieunormen op het vlak van verontreinigende uitstoot (Euro 4, Euro 5 en Euro 5+). Ze hebben een uitlaat op het dak, wat de verontreiniging op grondniveau vermindert. Hun schijfremmen zorgen voor minder lawaai waardoor het geluidsvolume daalt met 1 tot 2 decibels. 56/ REIS OP EEN EFFICIËNTE WIJZE… Prestatie en kwaliteit, efficiëntie en duurzame ontwikkeling: dat is de nieuwe dynamiek die de MIVB nastreeft. Aldus is de vervoersmaatschappij een van de belangrijkste actoren geworden in ons stedelijk landschap, die bijdraagt aan de verfraaiing van de stad en het behoud van de levenskwaliteit van haar inwoners. Comfort, prestaties, snelheid en stiptheid, maar ook fraai uitzicht en levenskwaliteit in de stad zijn bepalende elementen voor de aantrekkelijkheid van het openbaar vervoer. 57/ EN IN ALLE VEILIGHEID In het ondergrondse netwerk van de MIVB werden nieuwe praatpalen geïnstalleerd. Met één druk op de knop maakt u contact met het station, om inlichtingen te vragen of incidenten te melden. Afhankelijk van de aard van de oproep beantwoordt de dispatcher zelf de gestelde vraag, stuurt hij personeel ter plaatse of schakelt hij, indien nodig,

24


een interventieteam in. De praatpalen werken 20 uur op 24, namelijk tijdens de openingsuren van de metrostations, net als de bewakingscamera’s. Deze nieuwe voorziening ondersteunt de verhoogde aanwezigheid van bewakers op het MIVB-net. 58/ MOBIB, EEN KAART DIE UW ABONNEMENTEN COMBINEERT De Mobib-kaart is een elektronische kaart die u kan opladen voor uw verplaatsingen met het openbaar vervoer van de MIVB. Maar vanaf nu kan u ook uw Villo!- en Cambio-abonnement op deze kaart integreren, en in de toekomst ook die van andere mobiliteitsoperatoren. 59/ HERLAAD UW MOBIB VOOR UW VERTREK Het is veel voordeliger om uw Mobib-kaart te herladen voor u de bus of tram neemt. Maak gebruik van de vele herlaadpunten; dat is goedkoper dan een enkele rit betalen bij de bestuurder. Info: www.mivb.be. 60/ STIPPEL UW REISWEG UIT MET BEHULP VAN DE WEBSITE VAN DE MIVB Op de website van de MIVB kan u nagaan welk traject u het vlotst van de ene plek in de hoofdstad naar een andere brengt. De calculator vermeldt eveneens in detail de reistijd, en maakt hierbij een

onderscheid tussen de tijd die u doorbrengt in het vervoersmiddel en de wandeltijd voor elke fase van het traject. Ook de netwerken van de NMBS, De Lijn en TEC zijn opgenomen in deze berekeningen. 61/ COMBINEER VERSCHILLENDE VORMEN VAN OPENBAAR VERVOER Om u efficiënt te verplaatsen moet u soms een beroep doen op de verschillende types van openbaar vervoer die aanwezig zijn in Brussel: de MIVB, De Lijn en TEC. Afhankelijk van uw bestemming, het gevolgde traject en het tijdstip van uw verplaatsingen zijn verschillende formules mogelijk. Ook de trein is een snel vervoersmiddel dat weinig bekend is in de hoofdstad. Dit netwerk is voortdurend in ontwikkeling. 62/ SPRING MET DE FIETS OP METRO OF TRAM… Fietsers kunnen hun fiets meenemen op de metro en op trams met lage vloer, alle dagen behalve van maandag tot vrijdag tussen 7u-9u en 16u-18u30. Vouwfietsen, volledig samengeplooid en proper, worden beschouwd als klein voorwerp en mogen gratis meegenomen worden op het openbaar vervoer op elk moment van de dag. De MIVB beschikt bovendien over meer dan 1 000 fietsparkeerplaatsen in de nabijheid van de metrostations.

63/ INFORMEER U OVER DE REËLE WACHTTIJDEN AAN DE HALTES Om ogenblikkelijk te vernemen hoelang uw tram, bus of metro nog op zich zal laten wachten, kunt u een beroep doen op de dienst “Syncro” van de MIVB. Stuur een sms’je naar 3883 in het Nederlands of 3993 in het Frans (0,50€/sms). Enkele seconden later ontvangt u een sms met de wachttijd voor de twee volgende trams, bussen of metro’s, en dit in beide richtingen. In uw sms’je vermeldt u het volgende: het lijnnummer, spatie, de naam van de gewenste halte (de 3 eerste letters volstaan). En voor alle gsm’s met internetverbinding, biedt m.mivb.be toegang tot verschillende tools in functie van de opties van uw gsm: de situering van de voertuigen en de reële wachttijd, de uurroosters, enz. Er zijn ook gratis iPhone en Android-apps te downloaden.

Het MTB-abonnement: een volledige formule De ideale formule voor onbeperkte verplaatsingen met trein, tram, bus en metro in Brussel ? Dat is het MTB-abonnement. Het is geldig op de Brusselse stedelijke netwerken van de MIVB (behalve het stuk van lijn 12 en 21 tussen de haltes NAVO en Brussels Airport), van De Lijn, van de TEC en van de NMBS (tussen de 31 treinstations van zone Brussel).


25

64/ KIES HET MEEST VOORDELIGE ABONNEMENT AFHANKELIJK VAN UW SITUATIE Er bestaan tal van abonnementsformules: alleen MIVB, MIVB gecombineerd met de andere gewestelijke vervoersmaatschappijen en de NMBS, of een abonnement op alleen de trein. Alles hangt af van uw gebruikelijke trajecten en uw situatie. Goed om te weten: kinderen jonger dan 12 jaar en senioren ouder dan 65 jaar (die hiervoor een aanvraag hebben ingediend) reizen gratis met de MIVB, De Lijn en TEC. WIGW’s genieten een aanzienlijke vermindering, evenals +65-jarigen op het NMBS-netwerk. 65/ BLIJF OP DE HOOGTE VAN DE NIEUWE ONTWIKKELINGEN EN DE PLANNEN VOOR UITBREIDING VAN HET NETWERK De MIVB werkt voortdurend aan haar aanbod (verhoging van de frequentie, verlenging van de lijnen, enz.) en verbetert haar infrastructuur d.m.v. beter ingerichte stations (met toegang voor personen met beperkte mobiliteit), installeert portalen, enz. Blijf op de hoogte van de nieuwe projecten van de MIVB. Info: www.mivb.be.

26


Enkele cijfers • De MIVB vervoert gemiddeld 1.000.000 reizigers per dag. • Het Brussels Gewest telt 31 treinstations op zijn grondgebied. • De MIVB heeft in 2014 meer dan 42 miljoen kilometer afgelegd. • Een standaardbus komt overeen met 40 wagens en een gelede bus met 75 wagens. • Een tram 3000 vervangt meer dan 140 wagens en een tram 4000 vervangt meer dan 200 wagens.

GEBRUIK UW WAGEN BETER

In de voorgaande hoofdstukken werd al duidelijk aangegeven dat, voordat u achter het stuur kruipt, u er best eerst aan denkt een andere vervoerswijze te gebruiken: te voet gaan, fietsen, het openbaar vervoer nemen of carpoolen. Voor sommige gezinnen of sommige verplaatsingen blijft de auto echter onmisbaar. Maar ook autobestuurders kunnen meer milieuvriendelijke gewoontes aannemen.


27

66/ KIES EEN MINDER VERVUILENDE WAGEN Een niet vervuilende wagen bestaat niet. Alle wagens produceren koolstofdioxide en andere schadelijke stoffen die het milieu en onze gezondheid bedreigen. Maar niet alle wagens vervuilen even sterk. Om u te helpen uw keuze te maken, surf naar www.ecoscore.be. Hier kan u de ecoscores van alle automerken met elkaar vergelijken. Zo krijgt u een algemeen overzicht van de ecologische kenmerken van een wagen, rekening houdend met de CO2uitstoot, vervuilende deeltjes (NOX, PM, enz.), alsook met het lawaai dat de wagen voortbrengt of de selectie van wagens. 67/ LET OP DE NIEUWE SNUFJES Er zijn nog geen wagens die niet vervuilen, zelfs elektrische wagens hebben onrechtstreeks een schadelijke impact op het milieu. Maar de constructeurs zijn zich ervan bewust dat het hoog tijd is dat ze rekening houden met het milieuaspect. In de komende jaren zou het dus wel eens snel kunnen gaan. Op dit moment zijn er enkele “hybride” voertuigen op de markt (die deels werken op een klassieke brandstof en deels op elektriciteit). Deze technologie zal wellicht nog worden uitgebreid, net als die van de volledig elektrische wagens, die integraal werken op elektriciteit die opgeslagen is in de accu. U doet er dus goed aan deze ontwikkelingen te volgen. 68/ WILT U EEN NIEUWE AUTO KOPEN ? STEL DAN EERST EEN “CHECKLIST” OP MET UW REËLE BEHOEFTEN De keuze die u vandaag gaat maken, zal de omvang bepalen van uw uitgaven – of van uw besparingen – in de komende jaren. Voordat u zich laat verleiden door een nieuwe wagen loont het dus de moeite even na te denken waar u hem echt voor nodig hebt. Hiervoor kunt u een checklist opstellen aan de hand van de volgende tips. 69/ KIES BIJ VOORKEUR EEN KLEINE MOTOR In normale rijomstandigheden verbruiken kleine motoren (minder krachtig) minder brandstof

28


dan hun grote broers. Kies de kleinste motor die beantwoordt aan uw dagelijkse behoeften. 70/ KIES HET IDEALE FORMAAT Omwille van het prestige of vanwege een misplaatst veiligheidsgevoel gaan veel autogebruikers tegenwoordig door de knieën voor imposante voertuigen. Deze zijn echter vaak zwaarder en uitgerust met een krachtigere motor. Ze verbruiken dus ook meer en zijn minder milieuvriendelijk. 71/ GEEF DE VOORKEUR AAN EEN MANUELE VERSNELLINGSBAK De versnellingsbak heeft een direct effect op de kostprijs van het voertuig en op het brandstofverbruik. Een manuele versnellingsbak is in het algemeen zuiniger dan een automatische versnellingsbak. 72/ KIES GEEN 4X4, BEHALVE VOOR UITZONDERLIJKE SITUATIES Voertuigen met vierwielaandrijving bieden een beter trek- en remgedrag op slecht berijdbare wegen, maar het verbruik ligt hierdoor vaak 5 tot 10% hoger dan bij voertuigen met tweewielaandrijving. Tenzij u boswachter bent of gids in de woestijn gebruikt u deze optie zo goed als nooit. Waarom zou u zich er dan ook mee uitrusten ? 73/ SPRING SPAARZAAM OM MET DE AIRCO… In de stad verhoogt de werking van een airco bij warm weer het brandstofverbruik (met tot 30%). Bovendien komt het koelmiddel dat in het airconditioningcircuit zit, uiteindelijk terecht in de lucht (lekken, onderhoud, ongevallen, nietrecuperatie op het einde van de levensduur van het voertuig, …): het broeikaseffect van dit gas is echter nog 1 300 keer sterker dan dat van CO2. Airco is dus duur en vervuilend. In ons klimaat volstaat het ventilatiesysteem in de wagen (en, indien uw budget het toelaat, opties zoals een zonnedak en/of getinte ruiten) vaak om de wagen relatief koel te houden. Wist u ook dat de binnenlucht in een auto met een lichte kleur koeler blijft dan in een donkere wagen ? Hou dit in gedachten.

Benzine, diesel of LPG ? LPG blijft de goedkoopste brandstof, gevolgd door diesel en dan benzine. Hoewel men verwacht dat het prijsverschil tussen benzine en diesel in de toekomst zou moeten verminderen. Een dieselwagen verbruikt 20% minder dan een benzinewagen (over lange afstanden). Dit verklaart wellicht waarom het aandeel van de dieselwagens is gestegen van 15% in het begin van de jaren ’80 tot 60% vandaag. Benzine produceert meer CO2 dan diesel (170 g/km gemiddeld voor een benzinewagen, tegen 150 g/km voor een dieselwagen in België), maar dieselmotoren sturen meer stikstofdioxyde (NOX) en fijnstofdeeltjes (PM) in de lucht, en dit ondanks de steeds krachtigere filters. Terwijl het argument van het lager verbruik zeker geldt voor langere afstanden is diesel, ondanks de enorme technische vooruitgang, zeker geen brandstof die mag worden gepromoot in een stad als Brussel waar de meeste verplaatsingen betrekking hebben op korte afstanden. Dieselwagens hebben een grotere impact op de luchtkwaliteit, en bijgevolg op onze gezondheid. Het klopt dat de luchtvervuilingsdrempels (meer bepaald de PM- en NOX-concentraties) regelmatig overschreden worden in Brussel, wat een verhoogd risico inhoudt voor personen met ademhalings- of cardiovasculaire problemen evenals een verkorting van de levensduur.

LPG (Liquified Petroleum Gas) is veruit het minst verontreinigend. Het bevat geen zwavel, lood of benzeen. De huidige wagens op LPG worden doorgaans verkocht met een dubbel brandstofsysteem (dat ofwel benzine ofwel LPG gebruikt), wat van pas komt wanneer u niet onmiddellijk een tankstation met LPG tegenkomt. Dit impliceert echter dat de motor niet geoptimaliseerd is om te werken op LPG. Wagens die specifiek voor LPG ontworpen zijn, zijn veel milieuvriendelijker dan diesel- en benzinewagens. Maar de brandstof die het minst vervuilt is deze die niet hoeft te worden gebruikt. Uw wagen thuislaten voor korte verplaatsingen of het openbaar vervoer gebruiken zijn immers de efficiëntste manieren om luchtvervuiling tegen te gaan.


29

Elektrische wagens Een elektrische wagen heeft verschillende voordelen in vergelijking met auto’s die een klassieke verbrandingsmotor hebben. In eerste instantie verbruikt hij slechts energie wanneer hij kracht moet leveren. In stilstand verbruikt een elektrische motor dus geen elektriciteit. De motor kan ook dienen als generator: wanneer de motor draait, produceert hij elektriciteit. En tijdens het remmen wordt een deel van de kinetische energie gerecupereerd en opnieuw omgezet in energie (dit noemt men ‘recuperatie van de remenergie’). Deze technologie brengt wel enkele ongemakken met zich mee wat betreft de stockage van de energie in de accu. Gevolg is een beperkte autonomie en een relatief lange herlaadtijd (4 tot 8 uur) of een schadelijk effect op de levensduur van de accu (in geval van snel opladen), en bovendien moet u over een herlaadpunt in de buurt beschikken (niet altijd vanzelfsprekend in de stad). Deze beperkingen samen met de relatief hoge aankoopprijs verklaren dat er momenteel nog niet veel elektrische wagens rondrijden. Nu is het wachten op een geperfectioneerde accu en dito technologie voor het stockeren van de elektriciteit. Elektrische wagens zijn aangepast aan het stadsverkeer, aangezien ze minder schadelijk zijn voor het milieu en onze gezondheid dan de klassieke verbrandingsmotoren (hoofdzakelijk benzine en diesel). Deze wagens veroorzaken inderdaad minder lawaai (de motor maakt geen lawaai) en er is geen uitstoot van broeikasgassen (CO2) die de opwarming van de aarde in de hand werken, noch van verontreinigende

deeltjes (fijnstof, NOX,...) die gevaarlijk zijn voor de gezondheid van de mens en de ecosystemen. Maar — net als elke andere wagen — neemt hij openbare ruimte in en vereist hij grondstoffen (met name zeldzame mineralen voor de accu), maar ook energie om de wagen te produceren en om te rijden. We raden dus aan om steeds alternatieven voor individueel autogebruik te overwegen (openbaar vervoer, fietsen, wandelen, carpoolen), zelfs als u een elektrische wagen bezit.

74/ … MAAR NIET MET DE SNELHEIDSBEGRENZER In de stad gebruikt u hem niet, maar dit type van begrenzer zorgt voor een constante snelheid op een rustige autosnelweg, vermijdt bruusk optrekken en overdreven snelheden en bespaart dus brandstof. Spring er echter voorzichtig mee om op een vochtige of gladde ondergrond of op drukke wegen waar u om veiligheidsredenen vaak uw snelheid moet aanpassen.

30


75/ VOORDAT U EEN TWEEDEHANDSWAGEN KOOPT, INFORMEERT U HET BESTE NAAR ZIJN VERBRUIK Op onze groeiende markt van occasiewagens is alles te koop: zowel zo goed als nieuwe wagens als veel oudere modellen. Deze laatste voldoen niet aan de laatste Europese normen op het vlak van de emissies en stoten dus meer verontreinigende stoffen uit dan de recentere wagens. Informeer altijd naar het verbruik van de wagen die u tweedehands wil kopen. Want het geld dat u uitspaart met de aankoop van een goedkope wagen, zou u wel eens later aan de brandstofpomp moeten achterlaten.

SOEPEL RIJGEDRAG Dankzij enkele eenvoudige handelingen, kan u uw verbruik verminderen met 20 tot 40%. Een soepel rijgedrag is bovendien veel veiliger voor uzelf en voor de andere weggebruikers. 76/ TREK ZACHTJES OP Een wagen verbruikt het meest tijdens de eerste kilometers: wanneer zijn motor koud is. Met de huidige autotechnologieën is het niet langer nodig de motor te laten “warmdraaien” en nog minder om het gaspedaal in te trappen bij het starten. Draai de sleutel in het contact en leg de eerste kilometers af tegen een matige snelheid: dit is de beste manier om uw motor op de juiste temperatuur te brengen. 77/ SCHAKEL SNEL NAAR EEN HOGERE VERSNELLING Als u uw motor “over zijn toeren laat gaan”, gaat hij sneller draaien en dus meer verbruiken. De moderne voertuigen hebben geen hoog toerental meer nodig om naar een hogere versnelling te gaan. Hou dus uw toerenteller in het oog (als uw auto er een heeft), en schakel naar een hogere versnelling telkens wanneer u boven de 2 000 toeren/minuut gaat. Zo veroorzaakt u ook minder lawaai. 78/ VERMIJD BRUUSK OPTREKKEN EN REMMEN Door bruusk te remmen en te versnellen verbruikt u heel wat meer (gemiddeld 20% meer). Volg dus de verkeersstroom en anticipeer op de andere wagens of op verkeerslichten die van kleur kunnen veranderen. Vertraag door te remmen op de motor in de plaats van met het rempedaal. Verander niet onnodig van rijstrook om opstoppingen te vermijden. Tracht zoveel mogelijk een constante snelheid aan te houden. Gebruik uw snelheidsbegrenzer (“cruise control”) op de snelweg (en alleen daar), indien uw auto hiermee is uitgerust.

79/ VERMINDER UW SNELHEID Het verbruik van een wagen neemt aanzienlijk toe boven de kaap van 100 km/uur. Door 120 km/uur te rijden in de plaats van 110 km/uur verbruikt u al snel een liter extra per 100 km. Door een matige snelheid te hanteren, vermindert u ook het risico op ongevallen, en vooral de ernst ervan. 80/ LEG UW MOTOR STIL ALS U MEER DAN 10 SECONDEN STILSTAAT Zelfs als u “snel” een krant gaat kopen of wacht op een passagier of op uw kind aan de schoolpoort, doet u er goed aan de motor niet te laten draaien: zet hem uit. Een motor die draait is een motor die verbruikt: het weegt op uw portemonnee, op de gezondheid van iedereen en op het leefmilieu. Bovendien verbruikt of vervuilt uw auto niet méér als u hem weer moet opstarten.

FO

RSIN

KEE

VER

Als u met de wagen in de stad rijdt en u uw snelheid vermindert van 50 naar 30 km/u, veroorzaakt u 50% minder lawaai. ZICH BETER VERPLAATSEN IN BRUSSEL

31

81/ PARKEER UW WAGEN IN DE RIJRICHTING Parkeren in de tegengestelde richting van het verkeer is verboden door de wet (om veiligheidsredenen, wat te begrijpen is). Door te parkeren in de richting van het doorgaand verkeer hoeft u, wanneer u weer vertrekt, geen onnodige manoeuvres uit te halen met een koude en dus meer vervuilende motor. 82/ STIPPEL UW TRAJECT VOORAF UIT EN LUISTER NAAR DE VERKEERSBERICHTEN Plan en bereken uw reisweg voordat u vertrekt (vooral voor lange ritten), om onnodige omwegen te vermijden. Auto’s stoten meer polluenten uit en vervuilen dus meer in de files. Bovendien betekenen ze voor u tijdverlies. Hou rekening met de drukte van het verkeer en de rijomstandigheden, en dus met de risico’s van verkeersopstoppingen (vooral tijdens drukke weekends of “zwarte” vakantiedagen). Luister naar de verkeersberichten op de radio. Indien u alternatieve routes neemt moet u rustig rijden en er rekening mee houden dat u zich op een secundaire weg bevindt. Vermijd in de stad de woonwijken en blijf op de grote verkeersaders. Er bestaan verschillende websites om uw reisweg voor te bereiden, of u kan een gps gebruiken.

32


83/ WELLEVENDHEID EERST Het wegennet is een sociaal net: het belangrijkste is dat u blijk geeft van burgerzin en hoffelijkheid. Neem geen twee parkeerplaatsen in met uw wagen, parkeer nooit dubbel – zelfs niet heel kort – en laat uw motor nooit draaien terwijl u stilstaat, maak geen misbruik van de voorrangsregels, gebruik uw grote lichten alleen wanneer nodig, enz. 84/ GEBRUIK UW CLAXON ENKEL IN GEVAL VAN NOOD Volgens het verkeersreglement mag u uw claxon in de bebouwde kom enkel gebruiken om een mogelijk verkeersongeval te voorkomen. Door deze regel te respecteren verbetert u de levensomstandigheden van de inwoners en van de weggebruikers (voetgangers, fietsers, andere bestuurders, enz.).

HANDIGE TIPS 85/ LAAT UW WAGEN REGELMATIG ONDERHOUDEN Een regelmatig onderhoud voorkomt vroegtijdige slijtage en zorgt ervoor dat u veilig en stiller rijdt, minder verbruikt en minder polluenten uitstoot. Wend u tot een erkende garage die het afval van de onderhoudsbeurten en herstellingen recupereert en laat recycleren (afgetapte olie, versleten autobanden enz.).

88/ VERMINDER HET AFVAL Hoed u voor lekken van olie en andere verontreinigende vloeistoffen. Leg in uw garage een karton of een ander absorberend materiaal onder het voertuig om te vermijden dat lekkende vloeistoffen uit de motor in de bodem dringen. Breng dit karton vervolgens naar een Groen Plekje of naar de inzameling van giftig afval. Hier kunt u ook terecht met uw afvalolie wanneer u zelf uw motorolie ververst.

86/ CONTROLEER ELKE MAAND DE BANDENDRUK VAN UW AUTO Banden die onvoldoende zijn opgepompt brengen een auto uit balans en doen hem meer brandstof verbruiken. Bovendien slijten ze sneller en brengen ze uw veiligheid en die van de andere weggebruikers in gevaar. 87/ LAAD UW WAGEN NIET ONNODIG OF OVERVOL Een zware wagen verbruikt meer brandstof, en nog meer wanneer het dak is volgeladen. Een auto met een volgeladen dakdrager (of “schelp”) kan tot 40% meer brandstof verbruiken. Bevestig uw fietsen achteraan op uw wagen: op het dak verhogen ze het brandstofverbruik met 20 tot 30%.


33

VAARWEL AUTO! We hebben het er in deze brochure al over

De autodeelmaatschappijen

gehad: een auto is duur en vervuilend. Hebt

Via de autodeelmaatschappijen kan u een wagen ‘à la carte’ huren, wanneer u er een nodig heeft. • Naargelang het type gebruik zijn er verschillende automodellen beschikbaar voor de geabonneerden: een rit alleen, met de familie, voor 1 dag, een weekend, vakantie, enz. • De geabonneerden moeten geen wagen aankopen, afbetalen, onderhouden, een verzekering afsluiten, naar de technische controle gaan, enz., aangezien al deze zaken inbegrepen zijn in de huurprijs. De voorziene wagens zijn alle recent en omnium verzekerd. • Dankzij deze mobiliteitsformule zijn er enkele honderden wagens minder in het Brusselse verkeer. • Er zijn twee operatoren aanwezig in Brussel: Cambio (www.cambio.be) en Zen car, dat enkel elektrische wagens ter beschikking stelt (www.zencar.eu).

u al eens overwogen uw auto weg te doen ? Dat is nog zo geen gek idee, want er zijn veel alternatieven. We geven u enkele extra ideeën in die richting. 89/ KOOP EEN AUTO SAMEN MET ANDEREN Indien u uw auto niet elke dag nodig hebt, waarom deelt u de kosten dan niet met een familielid, een vriend of een buur ? Het vraagt wat organisatie, maar levert een enorme besparing op! Carpooling, georganiseerd door uw werkgever of via een carpoolcentrale (zie pagina 12) is een gemakkelijkere, praktische, aangename en efficiënte oplossing. 90/ DOE AAN CARSHARING U kunt over een auto beschikken op die momenten wanneer u er een nodig hebt, zonder dat u de nadelen die eraan verbonden zijn moet dragen: schoonmaak, onderhoud, parking, brandstof, verzekeringen, enz. Carsharing kan ook een alternatief bieden voor de aankoop van een tweede gezinswagen. In Brussel beschikt de organisatie Cambio over talrijke autodeelstandplaatsen. Ze beschikken over voorbehouden parkeerplaatsen, die gelegen zijn in de woonwijken en nabij haltes van het openbaar vervoer. De andere Brusselse carsharingoperator is Zen car, dat een wagenpark heeft met alleen maar elektrische wagens.

34


Winterse verontreinigingspieken Het Gewest vat de koe bij de horens! Gedurende de winter komen er regelmatig verontreinigingspieken voor die gevolgen kunnen hebben voor onze gezondheid en het leefmilieu. Er zullen maatregelen genomen worden om de impact van deze pieken te beperken. In geval van overschrijding van de maximumdrempel worden onderstaande symbolen geafficheerd in de media en op het internet. De maatregelen zijn onderverdeeld in drie drempels afhankelijk van de concentratie van polluenten in de atmosfeer.

DREMPEL 1 • Wanneer de eerste drempel bereikt wordt (gemiddeld 2 à 3 keer per jaar), moeten wij onze snelheid beperken tot 90 km/u op de ring en tot 50 km/u op de andere wegen.

DREMPEL 2 • Wanneer de tweede drempel bereikt wordt (gemiddeld 1 keer om de 2 à 3 jaar), geldt er een systeem van alternerend rijden. De pare nummerplaten mogen rijden op de pare dagen (en omgekeerd voor de onpare nummerplaten) en zwaar vrachtverkeer mag enkel tijdens bepaalde uren rijden. Deze regel geldt niet voor taxi’s, zeer milieuvriendelijke wagens en de hulpdiensten. De MIVB is vanaf drempel 2 gratis en zet extra rijtuigen in.

DREMPEL 3 • Wanneer de derde drempel bereikt wordt (zeer onwaarschijnlijk), mag geen enkel voertuig rijden, behalve taxi’s, het openbaar vervoer en de hulpdiensten of zeer milieuvriendelijke wagens. • Word per SMS verwittigd in geval van een verontreinigingspiek: stuur PIEK naar 3004 (0,15€/SMS) en ontvang nieuwsberichten over verontreinigingspieken op uw gsm. U kan u ook gratis inschrijven op www. pollutiepiek.be.


35

WAT MET DE GEMOTORISEERDE TWEEWIELERS ? De verkeers- en parkeerproblemen en de noodzaak voor velen om zich steeds sneller te

verplaatsen,

hebben

geleid

tot

een

toegenomen aanwezigheid van tweewielers in ons stedelijke landschap. De motorfiets is dan ook een praktisch vervoersmiddel dat het stadsverkeer vlotter doet verlopen, maar hij blijft vrij vervuilend, vooral als hij een grote cilinderinhoud heeft. 91/ KIES EEN MOTORFIETS MET EEN KLEINE CILINDERINHOUD (MAX. 125 CM³) Een scooter van 125 cm3 stoot gemiddeld 35% minder CO2 (broeikasgas) uit dan een kleine stadswagen op diesel, terwijl een motorfiets met een grote cilinderinhoud bijna evenveel broeikasgassen uitstoot als een stadswagen. Vermijd tweetaktmotoren die werken op een mengsel van benzine en olie en meer vervuilen dan de andere types. De elektrische variant... een must Elektrische tweewielers zijn de meest milieuvriendelijke keuze: geen rechtstreekse CO2-uitstoot, geen verontreinigende deeltjes, geen lawaai.

FO RSIN Sinds 1 januari 2007 moeten alle gemotoriseerde tweewielers van meer dan 50 cm³ die worden verkocht in Europa voldoen aan de Euro 3-norm. Deze norm is echter minder streng dan de Euro 5-norm die van toepassing is op de nieuwe wagens. Dat betekent dat een moto over het algemeen meer verontreinigende stoffen uitstoot dan een wagen. KEE

VER

36


92/ VERLIES DE VEILIGHEID NIET UIT HET OOG Een scooter of een andere tweewieler in de stad kan gevaarlijk zijn. De automobilisten hebben niet altijd oog voor uw aanwezigheid op de weg, en de wegligging van sommige modellen laat ook te wensen over. Voor schonere en veiligere verplaatsingen met de motorfiets volgt u, voor wat de motor betreft, de richtlijnen die op de voorgaande pagina’s worden gegeven voor de auto, en voor wat de plaatsinname in het verkeer betreft, de richtlijnen die ook van toepassing zijn op de fiets. Het verdient zeker aanbeveling rijlessen te volgen voordat u zich in het verkeer waagt.

PLEZIER EN VERRE REIZEN

Verplaatsingen zijn niet alleen gebonden aan verplichtingen, verre van. Ze kunnen evenzeer een ludiek als een nuttig aspect vertonen, zoals het geval is met rolschaatsen of steps. En verplaatsingen spelen zich ook af in het kader van onze vakanties of van onze zoektocht naar verre oorden. Ook hiervoor zijn enkele raadgevingen welkom.


37

MAAK UW VERPLAATSINGEN “FUN” Momenteel zien we “nieuwe” vervoersmiddelen in het stadsbeeld opduiken, zoals rolschaatsen en de step. Deze trend beantwoordt niet alleen aan een ecologische bezorgdheid, maar ook aan een nieuw beeld van het leven in de stad, die ook een ontspannings- en ontmoetingsplaats is. 93/ MAAK U DE STEP MEESTER Dit kleine vervoersmiddel dat u met de voet voortbeweegt, is uitstekend voor het hart en de spieren. Om zich in evenwicht te houden moet de “stepgebruiker” één voet op de plank houden en de andere gebruiken om zich voort te bewegen. Kinderen zijn er dol op. De step kan een goed alternatief vormen voor wandelen, bijvoorbeeld om naar school te gaan. Er bestaan ook elektrische steps, waarmee u gemakkelijker hellingen beklimt of langere afstanden aflegt. 94/ BIND DE ROLSCHAATSEN AAN Rolschaatsen kan op elke leeftijd, maar een goede conditie is wel een voorwaarde. Enkele uren oefenen volstaan om uw evenwicht te vinden, maar om de snelheid, de remmen en de draaitechnieken onder de knie te krijgen, heeft u minstens een tiental oefensessies nodig. Beginners oefenen bij voorkeur op een afgeschermd terrein, en niet op de openbare weg of op het voetpad. In elk geval waagt u zich het beste pas op openbare plaatsen wanneer u twee remtechnieken beheerst.

D

DE

ARA ERP

LL E RO

Voor rolschaatsen en steps : • Draag een beschermende uitrusting: helm, knie-, elleboog- en polsbeschermers en handschoenen. • Rij nooit op blote voeten, sandalen of schoenen met hoge hakken. • Mijd het verkeer en rij niet ’s avonds. • Steek voetgangers voorbij langs links en hou rechts op de wegen. • Rij bij voorkeur op gladde ondergronden en blijf uit het verkeer. • Hou uw snelheid onder controle en vertraag op voetpaden. • Vermijd wegen die onder water staan of bedekt zijn met grind of zand. Hou u aan de regels Er bestaat een reglementering die bepaalt op welke plaatsen u mag rolschaatsen en steppen. Deze reglementering is gekoppeld aan de leeftijd van de gebruiker. Meer info vindt u op www.bivv.be

De Rollerparade vindt al vele jaren plaats in verschillende Belgische steden, waaronder Brussel. In onze hoofdstad strijkt de Rollerparade elke vrijdag neer

op het einde van de dag, van juni tot september. Fervente rolschaatsers kunnen een tochtje door de stad maken in alle veiligheid, door verkeersvrije straten. Deelnemen is gratis. De parade wordt afgeblazen bij regen of als er een Europese top plaatsvindt.

38


BEPERK HET VLIEGTUIGGEBRUIK Het vliegtuig is het meest vervuilende vervoersmiddel. Hoe korter de afstand, hoe groter de vervuiling: om 500 km af te leggen, verbruikt een vliegtuig 4 keer meer brandstof dan een trein. 95/ GA MET DE TREIN WANNEER MOGELIJK Voor een gelijkaardig traject verbruikt een vliegtuig 4 keer meer energie dan de trein. Een retourvlucht Parijs-Zurich, bijvoorbeeld, stoot 300 kg CO2 uit per persoon. Een retourtje met de trein stoot 48 kg CO2 per passagier uit. Voor reizen over een afstand korter dan 800 km, is de hogesnelheidstrein vaak veel handiger, want hij brengt u rechtstreeks naar het stadscentrum. 96/ WEES SOLIDAIR ALS U TOCH MET HET VLIEGTUIG GAAT Onze levenswijze alleen al is een bron van heel wat broeikasgassen (BKG); en het staat vast dat onze keuzes en consumptiepatroon die uitstoot al dan niet kunnen verminderen. Indien u het vliegtuig moet nemen, bestaan er organisaties die het mogelijk maken uw CO2-uitstoot te compenseren d.m.v. een gift aan projecten die strijden tegen

de opwarming van de aarde. Maar let op, denk niet dat deze compensatie alle sporen van onze overmatige consumptie zal uitwissen. Denk dus eerst aan alternatieven voor het vliegtuig en maak een doelbewuste keuze. Er bestaan meerdere verenigingen die projecten ter compensatie van CO2-uitstoot opzetten, zoals bijvoorbeeld: www.atmosfair.com (ENG), www.myclimate.org (ENG), www.climact.com (ENG), www.co2logic.com/home.aspx/NL, www.compenco2.be.

Hoe kan u uw eigen CO2–uitstoot compenseren ? Verschillende organisaties stellen projecten voor waaraan u kan deelnemen via compenserende giften. Indien u met het vliegtuig of met de wagen reist en streeft naar een “nuluitstoot van CO2”, kan u een milieucompensatie storten in een fonds dat hiervoor speciaal werd opgericht. Op het Internet vindt u vast een fonds dat uw belangstelling wegdraagt.


39

CONTACT EN INFO 97/ INFORMEER U OVER MOBILITEIT Mobiel Brussel De Mobiliteitsadministratie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Vooruitgangstraat 80 1035 Brussel Tel.: 0800 94 001 Mail: [email protected] Website: www.mobiliteit.brussels Leefmilieu Brussel - BIM De milieu- en energieadministratie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Dienst Info-Leefmilieu Havenlaan 86C/3000 1000 Brussel Tel.: 02 775 75 75 Mail: [email protected] Website: www.leefmilieu.brussels 98/ RAADPLEEG DE “POLLUMETER” ONLINE De luchtkwaliteit in het Brussels Gewest wordt doorlopend gecontroleerd. Aan de hand van de metingen uitgevoerd door het Onderzoekslaboratorium van Leefmilieu Brussel wordt dagelijks de globale index berekend die de luchtkwaliteit weergeeft voor het hele Brusselse Gewest. Deze gegevens vindt u ook op de pollumeter die u rechtstreeks kan raadplegen op: www.leefmilieu.brussels Voor info over de luchtkwaliteit op nationaal niveau: www.irceline.be.

40


99/ LEES ONZE STUDIES Studies rond geluidshinder, luchtkwaliteit, vervoersplannen, enz. zijn beschikbaar in het documentatiecentrum van Leefmilieu Brussel: document.leefmilieu.brussels > Zoekopdracht verfijnen > Thema’s: mobiliteit + Type publicatie: Studie/Rapport. 100/ GEBRUIK OOK ANDERE WEBSITES MET INFORMATIE OVER MOBILITEIT EN VERPLAATSINGEN • de website over de autoloze zondag die wordt georganiseerd door het Brussels Gewest: www.autolozezondag.irisnet.be • de website om de impact van uw verplaatsingen te vergelijken: www.atmosfair.com

Alternatieven voor verplaatsingen met de auto vindt u op: • de website www.routerank.com om de milieuimpact van uw traject te berekenen met verschillende transportmiddelen (te voet, fietsen, openbaar vervoer, trein en auto) • de website van de Maatschappij voor het Intercommunaal Vervoer te Brussel: www.mivb.be • de website van de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen: www.nmbs.be • de website “een taxi voor Brussel”: www.taxi. irisnet.be • de website van de organisatie voor carsharing “Cambio”: www.cambio.be • de website van de autodeelmaatschappij met elektrische wagens: www.zencar.eu • de carpoolwebsites: www.carpool.be, www. djengo.be, www.karzoo.be, www.covoituragebelgique.be (FR) • de website “Fietsen in Brussel” : www.fiets.irisnet. be • de website van Pro Velo: www.provelo.be/nl • de website van de Fietsersbond: www. fietsersbond.be • de website van CYCLO, fietsatelier: www.cyclo.org Voor verplaatsingen met de auto • de website om de milieuprestaties van uw wagen te kennen: www.ecoscore.be • de website over soepel rijgedrag: www.ecodrive. org • de website ‘Clean Auto’: www.clean-auto.com (FR).

Placeovelo Placeovelo organiseert mediatieke acties om een “stad 30” te promoten die meer plaats biedt aan alternatieve verplaatsingswijzen (voetgangers, bovengronds openbaar vervoer, fiets, rolschaatsen, …) Contact: Placeovelo Londenstraat 15 1050 Brussel E-mail: [email protected] Website: www.placeovelo.collectifs.net (FR) Fietsatelier - Ateliers de la rue Voot Inlichtingen: 02 762 48 93 E-mail: [email protected] Bral Zaterdagplein 13 1000 Brussel Tel: 02 217 56 33 E-mail: [email protected] Website: www.bral.brussels Fietsersbond Brussel Tel: 02 502 68 51 Website: www.fietsersbond.be

Bronnen: mineco.fgov.be www.autolozezondag.irisnet.be sites.norauto.fr/citoyennete/env-certification.asp (FR) www.tousavelo.com (FR) www.sustainablecities.eu www.duurzamestad.be


41

Redactie en vertaling : Fade In Lay-out : Laurent Defaweux Naleescomité : Alice Gérard, Sarah Hollander, Damien Sury, Florence Didion, Rik De Laet, Isabelle Degraeve, Directie Strategie van Brussel Mobiliteit Coördinatie : Isabelle Degraeve Wettelijk depot : D/5762/2012/10 Verantwoordelijk uitgever: F. Fontaine – Havenlaan 86C/3000 – 1000 Brussel Gedrukt met plantaardige inkt op gerecycleerd papier Illustratie : Thomas De Coster : blz. 6, 18, 20, 29 Fotocredits (©) :

Leefmilieu Brussel - BIM : blz.4, 15, 35, 39, 40 Laurent Defaweux : blz. 15, 39, 40 Michaël De Lausnay : blz. 4, 7, 9, 10, 12, 14, 16, 17, 21, 34, 36, 38 Mathieu Molitor : blz. 13, 15, 18, 20, 22, 27, 30, 31, 32, 33, 36, 37 MIVB : Caroline Demets en Joseph Bamps : blz. 11, 12, 23, 24, 25, 26, 34 TBWA : blz. 1, 2, 3, 4, 42 Thinkstock: blz. 4

42

© Leefmilieu Brussel - BIM, Brussel – September 2015


ZICH BETER VERPLAATSEN IN BRUSSEL. 100 tips om het milieu te sparen bij uw verplaatsingen ZICH BETER VERPLAATSEN IN BRUSSEL

Recommend Documents