Zeeën van kansen. Onderzoek naar de marktkansen van Thalassotherapie in de gemeente Sluis. Tessa Rijckaert

Zeeën van kansen Onderzoek naar de marktkansen van Thalassotherapie in de gemeente Sluis

Tessa Rijckaert 1

Afstudeerproject Zeeën van kansen Onderzoek naar de marktkansen van Thalassotherapie in de gemeente Sluis Tessa Rijckaert, Studente aan NHTV internationaal hoger onderwijs Breda, opleiding FBTR – Functiegerichte Bachelor in Toerisme en Recreatie Studentnummer 081099 Manager Travel Trade Juni, 2012

2

Samenvatting De opdrachtgever van dit onderzoek is het Kenniscentrum Kusttoerisme, de begeleider binnen het onderzoek is Dhr. Kruizinga. Dhr. Kruizinga is momenteel actief bezig met verschillende projecten rond Thalassotherapie. Eén van de doelen van deze projecten is om nieuwe markten voor Thalassotherapie te ontdekken en te creëren. Mede uit deze doelstelling komt de opdracht voort. Naast de bijdrage aan deze projecten vormt het onderzoek een bijdrage aan ontwikkelingen in de gemeente Sluis. Het doel van het onderzoek is ‘Inzicht verkrijgen in de mogelijkheden van Thalassotherapie in de gemeente Sluis, de kernkwaliteiten van de gemeente Sluis en de kenmerken van de toeristische bezoeker van de gemeente Sluis, teneinde aanbevelingen te doen over hoe Thalassotherapie op een aantrekkelijke manier in de markt gezet kan worden, uitgaande van de kernkwaliteiten van de gemeente Sluis.’ Aan de hand van deze doelstelling is de volgende centrale vraag opgesteld: ‘Hoe kan Thalassotherapie op een aantrekkelijke manier in de markt worden gezet, uitgaande van de kernkwaliteiten van de gemeente Sluis?' Om een antwoord te kunnen geven op deze vraag zijn de volgende deelvragen geformuleerd: 1) 2) 3) 4)

Wat is Thalassotherapie? Zijn er voorbeelden van Thalassotherapie in Zeeland? Hoe past Thalassotherapie binnen de kernkwaliteiten van de gemeente Sluis? Wat zijn de mogelijkheden van Thalassotherapie in de gemeente Sluis en zijn hiervoor de benodigde middelen aanwezig? 5) Wat zijn de kenmerken van de toeristische bezoeker van de gemeente Sluis? Door middel van deskresearch, literatuuronderzoek, half gestructureerde interviews en een begeleidingsgroep zijn de bovenstaande deelvragen beantwoord. Hieronder zijn de resultaten van de deelvragen samengevat: Thalassotherapie is het gebruik van zeewater en zee producten om de gezondheid en het welzijn van de mens te handhaven of terug te winnen. Thalassotherapie wordt momenteel nog niet beoefend in de provincie Zeeland, wel zijn er in de Zeeuwse badplaatsen CadzandBad en Domburg plannen om Thalassotherapie toe te passen. Uit het praktijkonderzoek kan geconcludeerd worden dat ook de gemeente Sluis (regio) geschikt is voor het beoefenen van Thalassotherapie. De therapie kan het beste beoefend worden in de badplaats Cadzand-Bad, deze uitkomst is gebaseerd op de omgeving, de profilering en de accommodatiemogelijkheden van deze badplaats. Een minpunt is echter dat de ondernemers van Cadzand-Bad weinig samenwerken en dat er een klein draagvlak is voor Thalassotherapie. Veel ondernemers zijn namelijk bang dat alleen ‘zieke Duitsers en bejaarden’ nog een bezoek willen brengen aan de badplaats. De toeristische bezoekers van de gemeente hebben daarnaast veel verschillende kenmerken, hierdoor is het lastig om te segmenteren. Aan de hand van deze bevindingen zijn de volgende aanbevelingen gedaan: 1) Informatievoorziening Er moet ten eerste voor de ondernemers duidelijk in beeld gebracht worden hoe Thalassotherapie toegepast kan worden. Om de mogelijkheden te bespreken kan er bijvoorbeeld een informatieve bijeenkomst georganiseerd worden.

3

2) Wellness gerelateerd/primitief Om Thalassotherapie in de gemeente Sluis een kans van slagen te geven, kan de therapie het beste in de markt gezet worden als wellness gerelateerde therapie of in de meest primitieve vorm. Dit is puur gericht op het creëren van een groter draagvlak onder de ondernemers en het breed houden van het publiek. Aangezien ‘medisch’ en ‘kuren’ veel ondernemers afschrikt, kunnen deze termen bovendien het beste achterwege gelaten worden bij het enthousiasmeren van ondernemers. 3) Gezondheidsaspecten van de zee Om een groter draagvlak te creëren onder de ondernemers kan, net als de termen ‘medisch’ en ‘kuur’, de term ‘Thalassotherapie’ beter niet gebruikt worden. Door de focus te leggen op gezondheidsaspecten van de zee is er een kans dat ondernemers meer enthousiasme tonen. 4) Kernkwaliteiten De kernkwaliteiten van de gemeente Sluis (N.B. van de regio) dienen bij het in de markt zetten van Thalassotherapie een aanzienlijke rol te spelen. Deze kwaliteiten zorgen er voor dat de gemeente een onderscheidend vermogen heeft ten opzichte van andere Thalassobestemmingen. De profilering kan uitgedragen worden door onder andere:    

Het aanpassen van de internetwebsites aan de profilering Het aanpassen van de brochures aan de profilering Een eigen huisstijl te ontwerpen Een passende slogan te ontwikkelen

Ook kan overwogen worden om City Marketing toe te passen. Hierbij wordt een stad/gebied zoveel mogelijk (positief) in de belangstelling gebracht. 5) Laagdrempeligheid Doordat er veel verschillende toeristen (wat betreft leeftijd, gezinssamenstelling en sociale klasse) een bezoek brengen aan de gemeente Sluis, kan Thalassotherapie het beste laagdrempelig worden aangeboden. Denk hierbij aan activiteiten waarbij badkleding gedragen mag worden en vrijheid qua activiteitenkeuze. Op deze manier kunnen alle typen toeristen gebruik maken van de diensten. Ook is de laagdrempeligheid in het belang van de ondernemers, aangezien deze het publiek zo breed mogelijk willen houden. Aanbevolen wordt om een ‘menukaart’ met een breed aanbod aan activiteiten en diensten aan te bieden, zodat de gast zelf kan bepalen waar en wanneer hij hieraan deelneemt. 6) Coördinatie Om een betere samenwerking tussen de ondernemers te creëren, is het van belang dat er een goede coördinatie is. Het is daarom een verstandige keuze om een coördinator aan te stellen die de samenwerking tussen de ondernemers in goede banen leidt. 4

Voorwoord Voor u ligt het onderzoeksrapport dat tot stand is gekomen tijdens mijn afstudeerperiode. Dit rapport is een afsluiting van mijn opleiding Functiegericht Toerisme en Recreatie aan de NHTV te Breda. Na een leuke studieperiode van bijna vier jaar achter de rug te hebben, is het vreemd om dit voorwoord te schrijven. Het is tegelijkertijd het einde en een nieuw begin. Mijn keuze voor deze laatste opdracht is bepaald door mijn interesse voor wellness. Daarbij vond ik het interessant om het onderzoek uit te voeren in de gemeente Sluis, de gemeente waarin ik woonachtig ben. De onderzoeksperiode heeft pieken en dalen gekend, maar is vooral erg leerzaam geweest. Mijn dank gaat uit naar Margot Tempelman en de overige medewerkers van het Kenniscentrum Kusttoerisme, Peter Kruizinga, Tiny Maenhout van de gemeente Sluis, mijn afstudeerbegeleider Onno Reichwein en alle andere personen die in welke vorm dan ook betrokken zijn geweest bij dit onderzoek. Ik wens u veel leesplezier en ik hoop dat het rapport voor u net zo informatief is als voor mijzelf. Tessa Rijckaert Vlissingen, juni 2012

5

Inhoudsopgave Samenvatting 1. Inleiding 1.1 Aanleiding onderzoek 1.2 Probleemanalyse 1.3 Probleemstelling 1.4 Doelstelling 1.5 De deel- en onderzoeksvragen 1.6 Leeswijzer 2. Theoretisch kader 2.1 Wellness 2.1.1 Het begrip wellness 2.2 Thalassotherapie 2.2.1 De aantrekkingskracht van de zee 2.2.2 Definitie Thalassotherapie 2.2.3 Vroeger gebruik van Thalassotherapie 2.2.4 Moderne Thalassotherapie 2.2.5 Vormen van Thalassotherapie 2.2.6 Genezing bij ziektes en kwalen 2.2.7 De helende elementen van Thalassotherapie 2.2.8 Gastronomie 2.2.9 Selfness 2.3 Succesfactoren van Thalassobestemmingen 2.3.1 Kwaliteitsgarantie 2.3.2 Frankrijk 2.3.3 Duitsland 2.3.4 Tunesië 2.4 De huidige wellnessmarkt 2.4.1 De wellnessmarkt anno 2012 2.4.2 De economische crisis 2.4.3 Wellnesstrends 2.4.4 De toekomst 2.5 Het profiel van de wellnessgebruiker 2.5.1 De wellnessgebruiker 2.5.2 Kenmerken van de Nederlandse doelgroep voor wellnessvakanties 2.5.3 De medische toerist 2.6 Het in de markt zetten van een product 2.6.1 SWOT-analyse en confrontatiematrix 2.6.2 Productintroductie 2.6.3 Marktsegmentatie

8 8 8 9 9 9 10 11 11 11 12 12 12 13 13 14 15 15 17 17 18 18 19 19 19 20 20 20 21 21 22 22 22 25 25 25 26 26 6

3.

4.

5.

6.

2.6.4 Productpositionering 2.6.5 Productdifferentiatie Onderzoeksmethodiek 3.1 Onderzoeksfuncties 3.2 Dataverzamelingsmethoden 3.3 Onderzoeksfuncties en dataverzamelingsmethoden van de deelvragen Beantwoording van de deelvragen 4.1 Thalassotherapie in Zeeland 4.1.1 Wellness in Zeeland 4.1.2 Thalassotherapie in Zeeland 4.1.3 Deelconclusie 4.2 De aansluiting tussen Thalassotherapie en de gemeente Sluis 4.2.1 Inleiding in de gemeente Sluis 4.2.2 Kernkwaliteiten van de gemeente Sluis 4.2.3 Ontwikkelingen in de gemeente Sluis 4.2.4 Kwaliteit en identiteit van de badplaatsen 4.2.5 De aansluiting tussen de badplaatsen en Thalassotherapie 4.2.6 Deelconclusie 4.3 De mogelijkheden van Thalassotherapie in de gemeente Sluis 4.3.1 Bevindingen interviews Cadzand-Bad 4.3.2 Bevindingen interviews Groede 4.3.3 Bevindingen interviews aanbieders wellnessfaciliteiten en therapeuten 4.3.4 Deelconclusie 4.4 De kenmerken van de toeristische bezoekers van de gemeente Sluis 4.4.1 Toeristische bezoekers gemeente Sluis 4.4.2 Toeristische bezoekers Cadzand-Bad 4.4.3 Deelconclusie SWOT-analyse & Confrontatiematrix 5.1 SWOT-analyse 5.2 Confrontatiematrix 5.2.1 Onderbouwing Confrontatiematrix 5.3 Conclusie Conclusies & aanbevelingen 6.1 Conclusies 6.1.1 Beantwoording van de centrale vraag 6.2 Aanbevelingen

26 27 28 28 28 29 31 31 31 33 35 36 36 38 39 40 41 42 43 46 47 48 48 49 50 52 52 54 54 55 56 57 58 58 59 60

Literatuurlijst

62

Bijlagen

68

7

Hoofdstuk 1. Inleiding Dit eerste hoofdstuk geeft een inleiding in het onderzoeksprobleem. Allereerst wordt de aanleiding van het onderzoek beschreven, zodat er een duidelijk beeld van het probleem kan worden gevormd. Daarna worden opeenvolgend de probleemanalyse, de probleemstelling, de doelstelling en de deel- en onderzoeksvragen geformuleerd. Aan het einde van deze inleiding is er een leeswijzer voor het gehele onderzoek te vinden.

1.1 Aanleiding onderzoek De opdrachtgever van het onderzoek is het Kenniscentrum Kusttoerisme. Dit bedrijf is gevestigd in Vlissingen en maakt deel uit van de Scaldis Academy, onderdeel van de HZ University of Applied Sciences. Het belangrijkste doel van het kenniscentrum is het stimuleren van innovatie en daarmee de kwaliteit en duurzaamheid van de toeristische sector vergroten. Er wordt niet alleen kennis ontwikkeld, maar ook uitgewisseld en toegepast. De begeleider binnen het onderzoek is dhr. Peter Kruizinga, projectmanager Vitaliteitsmanagement & Toerisme bij de Scaldis Academy en partner van het Kenniscentrum Kusttoerisme. Dhr. Kruizinga is op dit moment actief bezig met verschillende projecten rond Thalassotherapie. Thalassotherapie is een bestaande vorm van (medische) wellness die vrijwel overal aan de kust uitgevoerd kan worden. De zee wordt bij deze therapie optimaal benut. Verderop in dit onderzoek wordt er dieper ingegaan op het begrip Thalassotherapie. Het eerste project waar dhr. Kruizinga aan meewerkt betreft een internationaal project dat gericht is op het ontwikkelen van product-marktcombinaties op het gebied van Thalassotherapie. Dit project maakt deel uit van een groter onderzoek vanuit de Scaldis Academy over Gezondheid uit de Zee. Het tweede project betreft een Europees project onder de naam Thalasso des Nordens. Eén van de doelen van deze projecten is om nieuwe markten voor Thalassotherapie te ontdekken en te creëren. De reden hiervoor is dat Thalassotherapie op veel bestemmingen nog vrij onbekend is en dat het op veel bestemmingen dus niet of nauwelijks beoefend wordt. Mede uit deze doelstelling komt de opdracht voort. Dit onderzoek vormt een bijdrage aan deze projecten. Naast deze bijdrage vormt het onderzoek een bijdrage aan de ontwikkeling van de gemeente Sluis. De gemeente Sluis is de laatste jaren bezig met verschillende ontwikkelingen om de kwaliteit van de gemeente te vergroten, denk hierbij aan het verbeteren van de kwaliteit van de badplaatsen. Dit onderzoek past binnen een van deze ontwikkelingen, namelijk de profilering van de gemeente Sluis als regio waar je tot jezelf kunt komen.

1.2 Probleemanalyse Thalassotherapie is op dit moment op veel bestemmingen nog vrij onbekend. Dhr. Kruizinga en zijn projectleden hebben daarom het doel om nieuwe markten voor Thalassotherapie te ontdekken en te creëren. Ook in de gemeente Sluis is Thalassotherapie nog relatief onbekend. Doordat ondernemers en inwoners weinig tot geen kennis hebben over Thalassotherapie wordt de therapie tot nu toe niet toegepast. Daarbij komt dat er de laatste jaren steeds minder toeristen naar Zeeuws-Vlaanderen 8

trekken. De opdrachtgever denkt dat Thalassotherapie een onderscheidende factor voor de regio kan zijn die er voor zorgt dat er meer toeristen naar Zeeuws-Vlaanderen worden getrokken. Thalassotherapie zou er volgens hem tevens voor kunnen zorgen dat aan de kust de seizoenen overbrugd worden, daar kan eventueel werkgelegenheid uit gegenereerd worden. Vanuit de vraagkant is er bovendien steeds meer vraag naar authenticiteit en een duidelijke focus. De gemeente staat open voor nieuwe initiatieven op dit gebied, maar heeft zich tot nu toe nog niet op deze kansen gericht.

1.3 Probleemstelling De probleemstelling van het onderzoek is als volgt: ‘Hoe kan Thalassotherapie op een aantrekkelijke manier in de markt worden gezet, uitgaande van de kernkwaliteiten van de gemeente Sluis?'

1.4 Doelstelling De doelstelling van het onderzoek is: ‘Inzicht verkrijgen in de mogelijkheden van Thalassotherapie in de gemeente Sluis, de kernkwaliteiten van de gemeente Sluis en de kenmerken van de toeristische bezoeker van de gemeente Sluis, teneinde aanbevelingen te doen over hoe Thalassotherapie op een aantrekkelijke manier in de markt gezet kan worden, uitgaande van de kernkwaliteiten van de gemeente Sluis.’

1.5 De deel- en onderzoeksvragen Om een antwoord te kunnen geven op de probleemstelling zijn er deelvragen opgesteld. De deelvragen worden beantwoord met behulp van onderzoeksvragen. De opgestelde deel- en onderzoeksvragen zijn de volgende: 

Deelvraag 1: Wat is Thalassotherapie? - Wat is de definitie van Thalassotherapie? - Wanneer wordt Thalassotherapie toegepast? - Hoe wordt Thalassotherapie toegepast? - Wat is het genezend vermogen van Thalassotherapie?



Deelvraag 2: Zijn er voorbeelden van Thalassotherapie in Zeeland? - Welke voorbeelden van Thalassotherapie zijn er in Zeeland? - Welke Zeeuwse gemeenten vormen concurrentie op het gebied van Thalassotherapie? - Wat zijn de good and bad practices van Thalassotherapie in Zeeland?



Deelvraag 3: Hoe past Thalassotherapie binnen de kernkwaliteiten van de gemeente Sluis? - Wat is het karakter van de gemeente Sluis als toeristische bestemming? - Wat zijn de kernkwaliteiten van de gemeente Sluis? - Hoe sluit Thalassotherapie aan op de kernkwaliteiten van de gemeente Sluis?

9



Deelvraag 4: Wat zijn de mogelijkheden van Thalassotherapie in de gemeente Sluis en zijn hiervoor de benodigde middelen aanwezig? - Is er onder de ondernemers animo voor het beoefenen van Thalassotherapie? - Wat zijn de mogelijkheden van Thalassotherapie in de gemeente Sluis?



Deelvraag 5: Wat zijn de kenmerken van de toeristische bezoeker van de gemeente Sluis? - Wat zijn de kenmerken van de toeristische bezoekers van de gemeente Sluis? - Op welke manier kunnen deze groepen interesse hebben in Thalassotherapie? - Moeten er nieuwe markten aangetrokken worden?

1.6 Leeswijzer In onderstaande leeswijzer staat in het kort vermeld welke informatie er te vinden is in elk hoofdstuk van dit onderzoek: Hoofdstuk 1 Dit hoofdstuk dient als inleiding van het onderzoek. In dit hoofdstuk wordt de aanleiding van het onderzoek beschreven en worden de probleemanalyse, probleemstelling, doelstelling en de deel- en onderzoeksvragen geformuleerd. Tevens bevat dit hoofdstuk een leeswijzer voor het onderzoek. Hoofdstuk 2 Dit hoofdstuk bevat de theoretische onderbouwing van het onderzoek. De begrippen ‘wellness’ en ‘Thalassotherapie’ worden uitgelegd en er wordt gekeken naar succesfactoren van Thalassobestemmingen, de huidige wellnessmarkt, het profiel van de wellnessgebruiker en de manieren waarop een product in de markt gezet kan worden. Hoofdstuk 3 In dit hoofdstuk wordt de onderzoeksmethodiek beschreven. De onderzoeksfuncties en dataverzamelingsmethoden worden allereerst toegelicht, daarna wordt er per deelvraag besproken welke onderzoeksfuncties deze heeft en welke dataverzamelingsmethoden er gebruikt zullen worden om de vraag te beantwoorden. Hoofdstuk 4 Dit hoofdstuk bevat de antwoorden op de deelvragen 2 t/m 5. Hoofdstuk 5 In dit hoofdstuk zijn er een SWOT-analyse en een Confrontatiematrix te vinden. Middels deze modellen zullen er weloverwogen aanbevelingen gedaan worden. Hoofdstuk 6 Dit hoofdstuk bevat de conclusies en aanbevelingen van het onderzoek.

10

Hoofdstuk 2. Theoretisch kader Dit hoofdstuk kan gezien worden als de brug tussen de probleemstelling en het daadwerkelijke praktijkonderzoek. Op basis van deskresearch en literatuuronderzoek worden de deelthema’s uit de probleemstelling hier verder uitgediept. Dit hoofdstuk vormt kort samengevat een kader van waaruit de onderzoeksresultaten verklaard kunnen worden. De onderstaande onderwerpen komen aan bod: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

De verkenning van het begrip wellness. De verkenning van het begrip Thalassotherapie. De verkenning van succesfactoren van Thalassobestemmingen. De verkenning van de huidige wellnessmarkt. De verkenning van het profiel van de wellnessgebruiker. De verkenning van het in de markt zetten van een product.

De selectie van de gebruikte digitale informatie en literatuur is grotendeels tot stand gekomen op basis van gesprekken met opdrachtgever dhr. Kruizinga en afstudeerbegeleider dhr. Reichwein.

2.1 Wellness Dit eerste deelhoofdstuk definieert het begrip ‘wellness’ en bakent het onderzoek af. Wellness is als het ware de paraplu van het gehele onderzoek. 2.1.1 Het begrip wellness Het begrip wellness is een relatief jong begrip. Het werd voor het eerst gebruikt in 1961 door de Amerikaanse arts Dr. Halbert Dunn. Hij maakte een combinatie van de woorden ‘wellbeing’ en ‘fitness’ om een geestelijke en lichamelijke toestand van welbevinden te benoemen: wellness (NBTC 2008, p.4). In de Van Dale is het woord wellness aangegeven als: “Het lichamelijk welbevinden en alle activiteiten, voorzieningen en producten die hiertoe kunnen bijdragen.” Wellness bestaat volgens het wellnesskwadrant uit vier onderdelen (NBTC 2008, p.6):

11

Dit onderzoek richt zich voornamelijk op de onderdelen ‘zingeving’, ‘gezondheid/medisch’ en ‘uitrusten & beleven’. Deze onderdelen worden als volgt beschreven: Zingeving Het Van Dale woordenboek definieert zingeving als volgt: “Het geven van een zin, een betekenis aan iets” (Van Dale 2005, p.4259) Meer informatie over dit onderwerp met betrekking tot het onderzoek is te vinden in paragraaf 2.2.9. Gezondheid/Medische wellness “Medische wellness omvat gezondheidswetenschappelijk begeleid maatwerk voor duurzame verbetering van de levenskwaliteit en de subjectieve gezondheidsbeleving door zelf verantwoordelijkheid te nemen voor preventie en gezondheidsbevordering en de motivatie tot een gezondheidsbewuste levensstijl’ (Dutch SPA & Wellness association). Uitrusten & beleven Onder het onderdeel uitrusten & beleven wordt verstaan: “Activiteit(en) van 1 dag of langer, gericht op het ervaren en beleven van ontspanning, tot rust komen, relaxen en gezondheid” (NBTC 2008). Vitaliteit Ook het begrip vitaliteit zal in dit onderzoek meerdere keren genoemd worden. Vitaliteit staat gelijk aan ‘levenskracht, energie’ (Van Dale 2005, p.3940).

2.2 Thalassotherapie Nu dat het overkoepelende begrip wellness en de bijbehorende onderdelen daarvan zijn besproken, wordt er in dit deelhoofdstuk dieper ingegaan op het begrip Thalassotherapie. De verschillende facetten die in dit deelhoofdstuk aan bod komen, vormen samen het antwoord op deelvraag 1 van het onderzoek: ‘Wat is Thalassotherapie?’ Zonder het antwoord op deze vraag kan het praktijkonderzoek niet van start gaan. 2.2.1 De aantrekkingskracht van de zee De zee heeft al eeuwen lang op veel mensen een grote aantrekkingskracht. “De zee spreekt tot de verbeelding. Haar eindeloze oppervlakte en soms onpeilbare diepten prikkelen de fantasie”(Verlijsdonk 1999). De zee trekt aan, omdat de zee vaak in verband gebracht wordt met de natuur. De natuur wordt op haar beurt dikwijls in verband gebracht met het begrip ontspanning (Leterme 2008). Sommigen voelen zich aangetrokken tot de enorme ruimte en stilte, anderen voelen zich aangetrokken tot de natuur of de drang naar avontuur (Grootwatergroep 2007). Voor veel mensen wordt de zee ook verbonden aan dromen en vrijheid. Het speciale licht dat aan de kust schijnt, werkt tevens in op de primitiefste hersenstructuren, waardoor het bioritme weer in harmonie komt (Geerinckx 2011). 2.2.2 Definitie Thalassotherapie Thalassotherapie is het gebruik van zeewater en zee producten om de gezondheid en het welzijn van de mens te handhaven of terug te winnen. Deze therapie is een vorm van (medische) wellness. Thalasso betekent “verkregen uit zee” en is afgeleid van Thalassa, de Griekse zeegodin en personificatie van de Middellandse zee. Bij Thalassotherapie worden alle voordelen van het mariene milieu gebruikt 12

om ziektes te voorkomen en te genezen. Lucht, water, zeewier, zee modder en zeezout spelen een belangrijke rol (Mihina & Anderson 2010, p.238). Van Dale, definieert Thalassotherapie als volgt: “(de (v.)) behandeling van ziekten door middel van zeelucht, zeeklimaat, zeebaden enz.” (Van Dale 2005, p.3574). 2.2.3 Vroeger gebruik van Thalassotherapie In de vijfde eeuw v.Chr. bouwden de Grieken, de Romeinen en de Egyptenaren al medische tempels langs de kust, dichtbij koude en warme bronnen. De Romeinen gebruikten tevens zee modder om in te baden. Het geloof in het genezend vermogen van de zee is gekomen toen Euripedes, Griekse tragediedichter, in 480 v.Chr. verklaarde dat de zee al het kwade wegwast. Eerder bevolen Hippocrates , Galen, Plato en Aristoteles het gebruik van zeewater al aan om kwalen te bestrijden. In 1750 publiceerde Richard Russel, Britse medicus, een wetenschappelijke verhandeling waarin hij schreef dat het belangrijk is om af en toe wat zeewater te drinken, in zeewater te baden en zee producten te eten, omdat de zee een heilzame werking zou hebben. Vlak na deze publicatie opende in Engeland het eerste hydrotherapie centrum dat enkel gebruik maakte van zeewater en zee producten. Mensen van over de hele wereld kwamen op dit centrum af voor behandelingen tegen artritis, astma, gebrek aan vitaliteit en andere ziektes en gebreken. Al snel werd de zee-omgeving gezien als therapeutisch en veel Engelse kuststeden werden bekend als ‘zee-kuur’ bestemmingen. Later werd ook Frankrijk bekend om zijn onderdompelingen in de open lucht. Rond 1820 werden er meer hydrotherapie centra gebouwd, zodat de mensen ook binnen konden baden. Mannen en vrouwen werden gescheiden en ook de verschillende sociale klassen baadden in verschillende ruimtes (Mihina & Anderson 2010, p.238). 2.2.4 Moderne Thalassotherapie Anno 2012 zijn er heel wat onderzoeken gedaan naar de helende krachten van de zee. Deze onderzoeken bevestigen wat de mensen eeuwen geleden al beweerden; de zee doet genezen. Vooral Frankrijk, Noord en Oost Duitsland en Tunesië zijn tegenwoordig populaire Thalassobestemmingen. De Thalassocentra in Frankrijk zijn geklasseerd door de Officiële Vereniging van Thalassotherapie, de Fédération Mer et Santé. De Thalassocentra die dit keurmerk dragen, voldoen aan alle gestelde criteria; het centrum is gelegen aan zee, maakt gebruik van vers zeewater, beschikt over één of meer dokters die permanent aanwezig zijn en bezit professioneel personeel (Crebbin-Bailey e.a. 2005, p.47). Ook de ESPA (European Spas Association) heeft criteria opgesteld betreffende Thalassotherapie (Harms & Stick 2002): 

De definitie van Thalassotherapie is als volgt: ‘Thalassotherapie is een geïntegreerd plan voor therapie, preventie en gezondheidsbevordering. Het plan zal uitgevoerd worden met behulp van medische behandelingen en met de participatie van gekwalificeerd, deskundig personeel.’ 13

      

Het Thalassocentrum is aan zee gelegen. Er wordt gebruik gemaakt van vers zeewater. Er worden eventueel andere zee producten gebruikt. De lucht is laag-allergeen en schoon. De natuurlijke zonnestraling wordt hoofdzakelijk gebruikt voor heliotherapie (zonnekuren). De blootstelling aan klimaat en motietherapie (pijn management) wordt in vaste regimes in de streek, dicht bij de oever uitgevoerd. Er worden begeleidende gezondheidsmaatregelen uitgevoerd om de algemene, fysieke capaciteit te verbeteren.

Thalassotherapie in Nederland De meerderheid van de Nederlandse bevolking heeft Thalassotherapie nog niet ontdekt. Er zijn in Nederland nog geen specifieke onderzoeken die dit onderbouwen, maar uit het gebrek aan informatie kan geconcludeerd worden dat de Nederlander zich niet met Thalassotherapie bezig houdt. Enkele cijfers uit een onderzoek van de Tunesische overheid bevestigen dit. Deze cijfers vertellen dat er in 2005 maar 171 Nederlanders een bezoek brachten aan een Thalassocentrum (in Tunesië). Daarentegen bezochten in hetzelfde jaar ongeveer 3.000 Belgen en bijna 70.000 Fransen een centrum (Total wellness 2007). 2.2.5 Vormen van Thalassotherapie Met behulp van de zee zijn er oneindig veel behandelingen te bedenken. Zo was er vroeger de badkoets waarmee men de zee in werd gereden met behulp van paarden of badknechten. Wanneer de bader diep genoeg in de zee was, werd deze een paar keer ondergedompeld (Verre Verwanten). Tegenwoordig bestaat deze badkoets niet meer, maar zijn er andere vormen voor in de plaats gekomen. Moderne zeewater behandelingen vinden voornamelijk plaats in Thalassocentra. Vaak kan er hier gebruik gemaakt worden van onder andere zwembaden met variërende dieptes, zwembaden met verschillende watertemperaturen, horizontale en verticale douches, floatbaden, voet- en arm baden, sportbaden, scrubzout, zeelucht inhaleerders, etc. Daarnaast is er meestal keuze uit verschillende zand-, zeewier- of modderbehandelingen. Deze behandelingen bestaan doorgaans uit een lichaams- of gezichtsmassage of body wrap. Thalassocentra die aan de kust gevestigd zijn, bieden vaak ook behandelingen in de openlucht aan (Crebbin-Bailey e.a. 2005, p.45). Thalassotherapie hoeft echter niet perse genoten te worden in een Thalassocentrum. Als men op een willekeurige dag naar de zee rijdt, in de zee zwemt, zeelucht inademt of zich insmeert met zee modder is dit ook een vorm van Thalassotherapie. Naast deze (natuurlijke) primitieve vorm kan Thalasso ‘wellness gerelateerd’ (fun) of in kuurvorm (medisch) worden aangeboden. Grote investeringen zijn voor het aanbieden van deze therapie bovendien geen vereiste. Een bad vol laten lopen met zeewater is ook een vorm van Thalassotherapie

14

2.2.6 Genezing bij ziektes en kwalen Thalassotherapie helpt bij de genezing van veel verschillende ziektes en kwalen. De onderstaande opsomming geeft een groot aantal ziektes en kwalen weer die te behandelen zijn met Thalassotherapie (World Lingo):                

Astma Artritis Gebrek aan vitaliteit Stress Vasthouden van vocht Gewrichtspijn Problemen met de bloedsomloop Overgewicht Cellulitis Kanker Reuma Menopauze Hoge bloeddruk Problemen met de schildklier Huidziektes Rugproblemen

Naast fysieke problemen kan de zee ook een positieve invloed hebben op de mentale gezondheid. Zo helpt de zon onder andere depressies te voorkomen en te genezen (zie paragraaf 2.2.7) en geeft het zeelandschap rust en mogelijkheden om tot jezelf te komen (zie paragraaf 2.2.9). Daarnaast prikkelt de zee de fantasie en kunnen de golven inspiratie geven (zie paragraaf 2.2.1). 2.2.7 De helende elementen van Thalassotherapie De zee biedt tal van helende elementen voor het menselijk lichaam. Deze paragraaf laat zien uit welke elementen Thalassotherapie bestaat en beschrijft welke helende werking deze elementen hebben. Zeewater Door de vele mineralen die zeewater bevat, kan zeewater zowel ontgiften als de bloedsomloop stimuleren. De Franse bioloog René Quinton ontdekte ongeveer een eeuw geleden dat de concentratie en de samenstelling van menselijk bloedplasma vrijwel identiek is aan die van zeewater. “Beide bevatten, in dezelfde verhouding, minerale zouten, proteïnen en sporenelementen die essentieel zijn voor onze gezondheid” (Metro 2011). Verder versnelt baden in zeewater de heling van wondjes en huidaandoeningen zoals eczeem (Mihina & Anderson 2010, p.239). Zout Zout heeft een ontsmettende functie waardoor het goed is voor een onzuivere huid. Daarnaast hydrateert zout de huid en houdt het vocht in de huid vast (InfoNu). 15

Zeewier Zeewier is een bron van vitamines, mineralen en aminozuren. Zeewier kan vet- en vochtophopingen uit het lichaam afvoeren en bevordert ook de werking van de schildklier. Verder kan het helpen bij het herstellen van weefsel (Zeewierwijzer 2011). Zee modder Modder reinigt de huid en neutraliseert giftige stoffen die aanwezig zijn op de huid. De bloedcirculatie naar de huid toe wordt hierdoor gestimuleerd. Daarnaast neemt het bloed door middel van modder, jodium op (Mihina & Anderson 2010, p.242). Zeelucht De overzeese lucht is schoner dan lucht in het binnenland, want het bevat minder stof en stuifmeel. Ook stellen natuurlijke aërosolen in de zeelucht het lichaam in staat om bij vermoeidheid de accu binnen korte tijd weer op te laden (Fontenay & Badelon). Zon Een goede dosering B-zonnestralen (UV-B) heeft onder andere een genezende werking op een aantal typen eczeem en op de huidziekte psoriasis. Ook helpt zonlicht vaak om depressies te voorkomen of te genezen. Daarnaast kan UV-B straling verlichting brengen bij sommige vormen van reuma (InfoNu). Bovendien zorgt de zon ervoor dat het immuunsysteem sterker wordt en dat de bloedsomloop verbetert. Ook helpt de warmte van de zon tegen spierpijn en maakt het de spieren sterker. De onderstaande afbeelding geeft meer informatie over de ultravioletstraling van de zon (Australian government 2012):

16

2.2.8 Gastronomie De zee biedt veel verschillende en gezonde voedingsproducten. Niet alleen vis, schaal- en schelpdieren kunnen geconsumeerd worden, maar ook zeegroenten als zeewier, lamsoor en zeekraal zijn erg voedzaam. Vis Het unieke aan vis is dat het essentiële vetzuren levert die andere plantaardige en dierlijke voeding niet bevat. Deze Omega 3 vetzuren zijn essentieel omdat het lichaam deze zelf niet kan aanmaken, maar wel nodig heeft. Binnen vis kan er onderscheid gemaakt worden tussen vette vis en witte vis. Tot de vette vis worden zalm, makreel, tonijn, haring, forel en sardines gerekend. Deze vissen behoren tot de ‘vette vis’, omdat het vet van deze vissen over hun hele lichaam is verspreid. Onder andere kabeljauw, zeebaars, zeeduivel, zeewolf, tong, schar, heilbot en koolvis worden tot de witte vis gerekend. Deze vissoort slaat Omega 3 vetzuren op in de lever (Soeting). “Veel vis en visvetzuren eten, kan het risico om te overlijden aan hart- en vaatziekten halveren. Mensen die één portie vis per week eten, hebben de helft minder risico op een dodelijke hartziekte dan mensen die minder dan één keer per maand vis eten.” Dit blijkt uit een onderzoek van ir. Janette de Goede van de Wageningen University (Voedingscentrum). Schaal- en schelpdieren Schelpdieren bevatten veel eiwitten (gemiddeld tussen de 6 en 18 procent), vitamines (B12), mineralen (natrium, ijzer en selenium) en visvetzuren. De hoogste voedingswaarde zit in oesters, daarna volgen mosselen, sint-jakobsschelpen, venusschelpen en kokkels (Voedingscentrum). Kreeft, krab en garnalen worden tot de schaaldieren gerekend. Schaaldieren hebben dezelfde voedingswaarden als vis en schelpdieren. Kreeft heeft hiervan de hoogste voedingswaarde (Voedingscentrum). Zeegroenten Ook zeegroenten bevatten een hoge voedingswaarde. In de Japanse cultuur bijvoorbeeld worden deze groenten al meer dan 10.000 jaar gegeten. De groenten worden onderverdeeld volgens hun kleur; groen, bruin of rood. Sommige zeegroenten bevatten tot 47% proteïne en de meeste zijn rijk aan vitamines. Daarnaast bevat het grootste deel van de zeegroenten calcium, fosfor, ijzer, kalium en magnesium. Volgens een onderzoek dat uitgevoerd is met Japanse kinderen en gepubliceerd is in het ‘Nutrition Journal’, blijkt dat zeegroenten een bloeddrukverlagend effect hebben (AGF 2012). 2.2.9 Selfness Naast wellness kan Thalassotherapie ook helpen bij ‘Selfness’. Selfness is een vrij nieuwe vorm van wellness en komt op hetzelfde neer als zelfverwezenlijking. De luxe die eerder zo belangrijk was, wordt minder belangrijk en maakt steeds vaker plaats voor bewustwording. Het belangrijkste bij selfness is aan jezelf werken. Belangrijke levensvragen zoals ‘wie ben je en wat wil je?’ spelen een grote rol in dit zelfontwikkelingsproces (InfoNu).

17

Selfness getuigt van een actieve levensstijl, waarbij mensen bereid zijn om hun leven meer in handen te nemen. Het gaat niet om een tijdelijke toestand, maar een blijvende verandering. Tevens is er bij selfness sprake van een andere kijk op ziekte en gezondheid. Er is meer verantwoordelijkheid voor de eigen gezondheid. Deze gedacht sluit tegenwoordig erg nauw aan bij maatschappelijke ontwikkelingen en de visie van zorgverleners en –verzekeraars. Een natuurlijke omgeving zoals een zeelandschap kan helpen bij dit proces, omdat rust en ruimte belangrijke factoren zijn. De ongedwongen omgeving is praktisch essentieel. Thalassotherapie en selfness sluiten dan ook goed op elkaar aan (Booi & Buysrogge 2011, p.11).

2.3 Succesfactoren van Thalassobestemmingen Aangezien het begrip Thalassotherapie nu uitgediept is, wordt in dit deelhoofdstuk gekeken naar de succesfactoren voor het beoefenen van de therapie. Dit deelhoofdstuk beschrijft welke factoren van belang zijn om een aantrekkelijke Thalassobestemming te kunnen zijn. Daarnaast is er specifiek naar de bestemmingen Frankrijk, Duitsland en Tunesië gekeken; wat maakt deze bestemmingen uniek? 2.3.1 Kwaliteitsgarantie Volgens Dr. Behi Bouakez van de ESPA Thalasso-afdeling zorgen service, hygiëne, hartelijkheid, avontuur en primaire en secundaire preventie voor kwaliteitsgarantie bij het aanbieden van Thalassotherapie. Onderstaande afbeelding visualiseert zijn bevindingen:

Daarnaast zijn conformiteit en de kwaliteit van de producten, de behandelruimtes, de accommodaties, de gastronomie en de omgeving essentieel (Bouakez). De afbeeldingen in bijlage 1 geven hier nader inzicht in. 18

Onderscheidend vermogen Naast kwaliteit is evengoed het onderscheidend vermogen belangrijk. Aangezien Frankrijk, Duitsland en Tunesië populaire Thalassobestemmingen zijn, wordt er in de volgende paragrafen dieper ingegaan op de onderscheidende factoren van deze bestemmingen. 2.3.2 Frankrijk Onderzoek naar Thalassotherapie komt al snel uit bij de bakermat van deze therapie; Frankrijk. Het onderscheidend vermogen wordt hier hoofdzakelijk gevormd door de 5.500 kilometer zeekust en het aangename Atlantische zeeklimaat. Maar ook de deskundigheid die Frankrijk ten opzichte van Thalassotherapie heeft, is van belang. De Fransen beoefenen Thalassotherapie al eeuwen en daarom kennen ze de heilzame werking van zeewater, bronwater en zoet water al heel lang. Thalassotherapie is dan ook nog steeds erg populair op deze bestemming. Frankrijk beschikt tegenwoordig over meer dan 50 Thalassocentra. In 1982 ontving Frankrijk 40.000 kuurgasten, tegen 200.000 in 1998 (France guide). Hardelot is een voorbeeld van een Franse badplaats waar Thalassotherapie toegepast wordt. Deze badplaats onderscheidt zich doordat er uitermate gebruik wordt gemaakt van de mooie omgeving. In de duinen en in het bos zijn er bijvoorbeeld wandelpaden langs de zee uitgezet. Langs deze wandelpaden is er een breed scala aan flora en fauna te vinden. Mede door deze bijzondere omgeving is de badplaats erg populair (France guide). 2.3.3 Duitsland Naast Frankrijk is Duitsland ook een zeer populaire Thalassobestemming. Duitsland staat bekend als wellnessland en beschikt over meer dan meer dan 350 kuuroorden en ruim 500 spa- en wellnesshotels. Daarnaast mogen bijna 80 dorpen en steden de officiële benaming voor een kuuroord of badplaats dragen (Dit hangt af van verschillende factoren en wordt bepaald door de autoriteiten, zie paragraaf 4.1.2). Duitsland heeft een goede reputatie wat betreft wellness en als gevolg daarvan reizen veel kuurgasten naar dit wellnessland (Puur op reis). Duitsland doet verder zijn voordeel met zijn ligging aan de Noord- en Oostzee. Het overvloedige water wordt vooral in het Noorden voor gezondheidsdoeleinden gebruikt (Germany travel). Op het Duitse Waddeneiland Norderney is het Thalassotherapiecentrum BadeHaus te vinden. Dit is met zijn 8000 m² het grootste Thalassocentrum van Duitsland. Dit eiland beschikt tevens over een aantal wellnesshotels die Thalassotherapie aanbieden. Dit eiland is daarmee één van de bekendste kuuroorden van Duitsland (Wellness breaks). 2.3.4 Tunesië Net als Frankrijk heeft Tunesië een gunstige ligging en een grote deskundigheid op het gebied van Thalassotherapie. Tunesië heeft een aangenaam klimaat en grenst aan de Middellandse zee. Daarnaast beschikt elk Thalassocentrum over een aantal artsen die de gasten begeleiden. Thalassotherapie wordt in Tunesië al vrij lang toegepast; het land kent dan ook 82 Thalassocentra. Daarbij komt dat Tunesië niet duur is en dat het een grote variatie aan accommodaties en prijzen kent (Beyond medicine 2007).

19

Thalasso wellnessreizen naar Tunesië staan verder bekend om hun luxe 1001-nacht accommodaties en de zeer betaalbare tarieven. Daarnaast bieden de meeste Thalassocentra in Tunesië naast behandelingen ook pure ontspanning en beautybehandelingen aan (Wellness traveling 2009).

2.4 De huidige wellnessmarkt Nu dat het begrip Thalassotherapie toegelicht is en de succesfactoren ook op een rijtje zijn gezet, gaat dit deelhoofdstuk dieper in op de wellnessmarkt, want wat zijn bijvoorbeeld de behoeften van de consument? Daarbij brengt dit deelhoofdstuk de huidige trends en ontwikkelingen in kaart. Deze informatie is van belang voor onder andere de SWOT-analyse die later in het onderzoek aan bod komt. 2.4.1 De wellnessmarkt anno 2012 Een onmiskenbaar gegeven van de laatste jaren is de opkomst van de wellnessbranche. De afgelopen tien jaar heeft deze branche dan ook een ware vlucht genomen. Elk jaar openden verschillende centra hun deuren waardoor de behoefte aan wellness werd aangewakkerd. Het begrip wellness wordt het meest geassocieerd met ontspanning (62%), welbevinden (59%), recreatie (49%) en gezondheid (45%) (Dutch SPA & Wellness association). De afgelopen vijf jaar is de capaciteit van de wellnessbranche twee keer zo hard gegroeid als de vraag. De branche blijft tot op heden een groei branche, maar de concurrentie neemt flink toe. Daarnaast is er sprake van branchevervreemding. Om de consument aan zich te binden, worden er steeds vaker nieuwe faciliteiten aangeboden. Een voorbeeld hiervan is dat fitnessbedrijven massages aanbieden en dat saunabedrijven op hun beurt fitness aanbieden. Het is aan de ondernemers om een professionaliseringsslag te maken als ze voldoende toekomstperspectief willen behouden (Rabobank 2011, p.2). Een andere ontwikkeling is dat medical wellness en cosmetisch medische spa’s flink aan het opkomen zijn. Deze vullen een tekortkoming in het traditionele gezondheid verzorgingssysteem op. De gedachte dat het individu meer verantwoordelijkheid voor eigen lichaam moet nemen, neemt steeds meer toe. In de komende jaren zullen ook meer en meer mensen naar een andere stad, provincie of land afreizen voor medische wellnessbehandelingen. Hierdoor ontstaat een nieuwe trend; het medisch toerisme. De combinatie van hotels en spa’s maken het de consument mogelijk om een wellnessvakantie met medische deskundigheid te combineren. Ook de ziektekostenverzekeraars erkennen steeds vaker dat het zinvol is om de preventieve gezondheidszorg te bevorderen. Het zal daarom waarschijnlijk niet lang meer duren voordat de omschakeling van curatieve naar preventieve zorg zal plaatsvinden (Dutch SPA & Wellness association). 2.4.2 De economische crisis Een recente bedreiging voor de wellnessbranche is de economische crisis, maar net als in 2008 weet de beauty- en wellnessbranche zich tot nu toe goed staande te houden. Het wellness vakblad Alternatieva meldt dat in 2008 de beautybranche zelfs in de lift kwam door het zogenaamde ‘lipstick-effect’. Dit betekent dat de consument tijdens een economische dip vooral investeert in zichtbare schoonheid. Onderzoek dat gepubliceerd is in dit wellness vakblad wijst ook uit dat de kosten van een

20

wellnessbehandeling lager zijn dan eventuele toekomstige ziektekosten. Ook om die reden heeft de wellness-tak momenteel weinig te vrezen. Uit een onderzoek uit 2011 van de Rabobank naar cijfers en trends van de wellnessbranche komen echter minder positieve resultaten. Dit onderzoek wijst uit dat de crisis de consument bewuster heeft gemaakt van zijn uitgaven. Het gevolg daarvan is dat de consument bezuinigt op luxe. 2009 en 2010 waren dan ook geen topjaren voor de wellnessbranche. 2.4.3 Wellnesstrends Naast de opkomst van de medical wellness zijn er meer trends. Een aantal van deze trends zijn: 

  



     

De consument wil weten waarin de kwaliteit zit van (vaak) dure behandelingen. Tegelijkertijd is de consument zelf steeds beter op de hoogte van de kwaliteit van de producten die worden gebruikt. De consument wil geen kermis aan mogelijkheden, maar een kwalitatief hoogstaand aanbod met een duidelijke focus. De consument is gevoelig voor werkelijke en persoonlijke aandacht van de behandelaar (Wellness traveling 2012). De trend ‘gezond eten en drinken’ wordt voortgezet. De nieuwe vorm hiervan is ‘Culi-Spa’ arrangementen. Naast behandelingen en lekker eten gaat de consument bijvoorbeeld naar lokale boeren om te helpen met oogsten. De Neo-Conservative trend weerspiegelt de wens van de consument om dichter bij de natuur te komen. Gezond leven, minimalisering en fair trade producen zijn onder andere sleutel woorden in deze trend (Versteegh design 2012). De consument vraagt steeds vaker naar streekgebonden producten en tradities (Style today 2011). Om gezondheidsredenen en afzondering zijn meerdaagse kuren gewild. Er is behoefte aan ontspanningsmogelijkheden die onafhankelijk zijn van het weer. Er is vraag naar rust in combinatie met water. De harmonie tussen innerlijk en uiterlijk is heel erg belangrijk De behoefte van de consument verschuift van een beleving naar een belevenis (de consument wil zichzelf meer en meer ontwikkelen) (Wellness adviesgroep 2010).

2.4.4 De toekomst Het aantal wellnessvakanties zal naar waarschijnlijkheid de komende jaren verdubbelen, dit blijkt uit onderzoek van NBTC-NIPO. De afgelopen drie jaar brachten ongeveer 430.000 Nederlanders een (korte) vakantie deels door in een spa of wellnessomgeving. De behoefte om in een zo kort mogelijke tijd zoveel mogelijk te ontspannen en bij te komen stijgt. Hierdoor zal dit type vakantie meer aandacht krijgen. Daarnaast neemt de behoefte aan volledige gezondheidsreizen toe. Deze reizen bestaan uit onder andere water en groentesappen drinken, volledige afzondering en het gebruik van medische wellnessfaciliteiten (Van Spronsen en Partners 2011).

21

2.5 Het profiel van de wellnessgebruiker Naast het analyseren van de huidige wellnessmarkt is het ook interessant om de wellnessgebruiker beter te leren kennen. Dit deelhoofdstuk geeft dan ook het profiel van de wellnessgebruiker weer. Deze theorie is van belang omdat er bij deelvraag vijf een vergelijking gemaakt zal worden tussen de kenmerken van wellnessgebruikers en de kenmerken van de toeristische bezoekers van de gemeente Sluis. Aangezien er tot nog toe geen specifieke informatie beschikbaar is over de profielen van Thalasso gebruikers is er ten eerste gekeken naar het profiel van de wellnessgebruiker. Daarna is er gekeken naar de Nederlandse doelgroep voor wellnessvakanties en de kenmerken van de medische toerist. 2.5.1 De wellnessgebruiker Het is erg moeilijk om dè wellnessgebruiker te beschrijven, omdat er veel verschillende producten en diensten zijn die onder deze sector vallen. Daarbij komt dat wereldwijd het aantal statistieken over wellnessgebruikers gering is. Ondanks deze geringe informatie is het bekend dat over het algemeen (wereldwijd) de wellnessgebruikers van middelbare leeftijd zijn en dat zij kinderen hebben die inmiddels volwassen zijn. De doelgroep heeft doorgaans gestudeerd en heeft een goede job. Verder onderkent men het belang van een goede gezondheid (Global 2004). Degenen die regelmatig wellnessactiviteiten ondernemen, beschouwen hun deelname hieraan niet als luxe vrijetijdsbesteding, maar als onderdeel van hun leven. De consument neemt graag deel aan wellnessactiviteiten die (bijna) op maat gemaakt zijn naar de eigen wensen en behoeften en verwacht een steeds hogere kwaliteit van behandelingen, hygiëne en therapeuten. Het valt op dat er meer vrouwen dan mannen deelnemen aan wellnessactiviteiten en dat de participatiegraad van kinderen en jongeren erg laag is. De wellnessgebruikers behoren over het algemeen tot de ‘actieve gezondheidzoekers’. Deze doelgroep is erg gemotiveerd en vastberaden om een rol in de eigen gezondheid te spelen. Voor de meeste wellnesstoeristen zetten de emotionele behoeften aan tot het ondernemen van wellnessactiviteiten (Kenniscentrum Kusttoerisme 2010, P.11). 2.5.2 Kenmerken van de Nederlandse doelgroep voor wellnessvakanties Wellness is naast vrijetijdsactiviteit ook een populaire bezigheid tijdens de vakantie. TNS NIPO en het Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen (NBTC) hebben in 2009 in samenwerking met de NHTV een onderzoek gedaan naar de vraagkant van de Nederlandse markt voor wellnessvakanties (N.B. de Nederlandse markt!). Uit dit onderzoek blijkt dat deze markt uit 41% mannen en 59% vrouwen bestaat.

22

De leeftijdscategorieën zijn als volgt vertegenwoordigd:

Uit het hiervoor weergeven staafdiagram is af te lezen dat de 18 tot 34 jarigen het grootste marktaandeel vertegenwoordigen (46%). De 65 plussers gaan over het algemeen het minst vaak op wellnessvakantie. Deze informatie wijst uit dat de Nederlandse doelgroep voor wellnessvakanties enigszins afwijkt van de, in paragraaf 2.5.1, beschreven wellnessgebruiker. Over het algemeen (wereldwijd) is de wellnessgebruiker namelijk van middelbare leeftijd en heeft deze volwassen kinderen. Qua sociale klassen is de verdeling als volgt:

Bovenstaande diagram weergeeft dat de B-bovenklasse (bovengemiddeld) het meeste deelneemt aan wellnessvakanties. De hoogste (A) en laagste klassen (C/D) participeren het minste.

23

Verder is er gekeken naar de wellnessactiviteiten die de consument het liefst wil ondernemen:

Opvallend aan dit diagram is dat behandelingen gericht op gezondheid en kuren het minst populair zijn. Wel wil 22% deze activiteit ondernemen. Behandelingen gericht op verwennen en ontspannen scoort van deze activiteiten nog altijd het hoogst. De vraag ‘Met welk type activiteiten zou u wellnessactiviteiten combineren?’ is als volgt beantwoord:

Volgens de ondervraagde consumenten past wellness vooral bij culinaire activiteiten, maar ook winkelen en funshoppen staat hoog op de lijst. Een bezoek aan het strand staat slechts op de 7 e plaats. 24

Met deze informatie zijn de wellnessgebruiker en de Nederlandse doelgroep voor wellnessvakanties voor een groot deel geanalyseerd. In de laatste paragraaf van dit deelhoofdstuk wordt er dieper ingegaan op de medische toerist, want ook deze toerist is van belang bij Thalassotherapie. 2.5.3 De medische toerist De medische toerist kan elke leeftijd hebben, maar is vaak ouder en gepensioneerd (Smith & Puczkó 2009, p.150). Tegenwoordig zijn daarentegen vooral jongeren zich bewust van het belang van tijdige preventieve aandacht voor lichaam en geest. Korte kuur- of wellnessvakanties worden voor deze doelgroep steeds meer vanzelfsprekend. Toch zal de oudere generatie een belangrijke doelgroep blijven doordat de levensverwachting is toegenomen en de medische mogelijkheden steeds meer groeien (Wellness traveling 2010). De medische toerist wordt het liefst behandeld in een mooie setting en houdt van goedkope vakanties. Daarnaast moeten de medische vaardigheden van de artsen van hoogstaand niveau zijn (Smith & Puczkó 2009, p.151).

2.6 Het in de markt zetten van een product Dit laatste deelhoofdstuk gaat kort in op het tweede deel van de probleemstelling; ‘Hoe kan Thalassotherapie (1) op een aantrekkelijke manier in de markt worden gezet (2), uitgaande van de kernkwaliteiten van de gemeente Sluis (3)?' Voor dit onderzoek is het belangrijk om te weten hoe een nieuw product het beste op de markt geïntroduceerd kan worden. Waar moet bijvoorbeeld rekening mee gehouden worden? Het product is in dit geval Thalassotherapie en is dus vrijwel niet tastbaar. Toch spreken we hier over een product, omdat een product niet perse fysieke kenmerken moet hebben. Een idee valt ook onder de noemer product (Dijkmans & Vinkesteijn 2008, p.13). Marketing bestaat uit veel onderdelen en is dus bijna onmogelijk kort samen te vatten. In de volgende paragrafen zijn een aantal begrippen uit de marketing verder uitgewerkt. De verkenning van deze begrippen geeft relevante informatie voor het onderzoek. 2.6.1 SWOT-analyse en Confrontatiematrix Aan het einde van dit onderzoek zullen de onderzoeksresultaten overzichtelijk in kaart gebracht worden door middel van een SWOT-analyse. SWOT staat voor Strengths, Weaknesses, Opportunities & Threats en analyseert intern de sterktes en zwaktes en extern de kansen en bedreigingen. Een SWOT-analyse helpt om inzicht te krijgen in de huidige situatie van bijvoorbeeld een onderneming (in dit geval de kernkwaliteiten etc. van de gemeente Sluis). Na de SWOT-analyse wordt er een Confrontatiematrix gemaakt. Deze wordt gevormd door de volgende combinaties (Gro3):

25

De Confrontatiematrix is een aanvulling op de SWOT-analyse. De matrix voorziet in een weloverwogen overzicht. Aan de hand van deze twee modellen kunnen er strategische keuzes gemaakt worden wat betreft het in de markt zetten van het product (ICT loket). 2.6.2 Productintroductie De productintroductie is een belangrijke fase die volgt op de productontwikkeling. Een goede introductie is ten slotte het halve werk. Belangrijke overdenkingen bij de productintroductie zijn onder andere:  

Bij wie bestaat er in het bijzonder belangstelling voor het product? Welke maatschappelijke trends/gebeurtenissen/actualiteiten of fenomenen kunnen ingezet worden om de introductie te vergemakkelijken?

Weten wie de doelgroep is en op de hoogte zijn van de laatste ontwikkelingen is dus belangrijk bij een productintroductie. Met deze informatie kan er ingespeeld worden op de behoeften van de consument (Digitale professionals). Om een product op de markt te introduceren bestaan er complete stappenplannen. Deze zijn echter niet relevant voor dit onderzoek, omdat het op de markt brengen van het product niet het doel van het onderzoek is. Wel is het voor dit onderzoek belangrijk om te weten op welke manier het product het aantrekkelijkste op de markt kàn worden gezet. Enkele relevante theoretische onderbouwingen hier van zijn te lezen in de volgende paragrafen. 2.6.3 Marktsegmentatie Bij marktsegmentatie wordt bepaald welke marktdelen aangesproken gaan worden om producten af te nemen. Door middel van segmentatie ontstaat er een focus. Deze focus is belangrijk bij het positioneren van het product. Belangrijk bij segmentatie is een goede kennis van de markt. De marktomvang, de marktgroei, de concurrentie en de eigen organisatie spelen een grote rol bij de keuze van een segment. Bij een nichemarkt moet er tevens gekeken worden of de niche niet zodanig klein is dat er geen winst uit gehaald kan worden. Waarom zijn er immers geen concurrenten? Het definiëren van een segment kan op verschillende manieren. Er kan gekozen worden voor bijvoorbeeld geografische, demografische of psychologische segmentatie of combinaties hiervan (Dirksen 2007). 2.6.4 Productpositionering De positionering van een product hangt nauw samen met de marktsegmentatie. Bij positionering gaat het er om dat je een verzameling eigenschappen aan het product verbindt, waardoor het product een eigen plaats krijgt ten opzichte van concurrerende producten (CRM begrippen). Het kiezen van een positie is een toekomstgerichte activiteit en hangt samen met verschillende factoren; maatschappelijke ontwikkelingen, kerncompetenties van de onderneming of het merk en concurrentie (Positioneren.com):

26

De positionering werkt net als de segmentatie als het ware als een baken. Het is een concept dat richting geeft aan alle activiteiten. Voorbeelden hiervan zijn de manier van communiceren en nieuwe productontwikkeling (Positioneren.com). Hoe Thalassotherapie het beste gepositioneerd kan worden, hangt dus af van het uiteindelijk gekozen marktsegment. 2.6.5 Productdifferentiatie Productdifferentiatie is een marketingterm die doelt op het aanbrengen van verschillen in het productaanbod. Door het productaanbod ten opzichte van de concurrent te differentiëren, is het mogelijk om bij de consument een voorkeur voor een bepaald product te creëren. Doelen van productdifferentiatie zijn: het verlagen van de prijsgevoeligheid bij de consument en het verminderen van de concurrentiedruk voor het eigen product. Het hangt natuurlijk van het bedrijf of merk af op basis van welk kenmerk het zich wil onderscheiden. Enkele voorbeelden van productdifferentiatie zijn (Verhage, p.318):     

Differentiatie op basis van de service. Differentiatie op basis van de prijs. Differentiatie op basis van het personeel. Differentiatie op basis van de locatie. Differentiatie op basis van het imago.

Op welk(e) kenmerk(en) de gemeente Sluis zich eventueel kan onderscheiden hangt af van de kernkwaliteiten van de gemeente. Deze zullen in hoofdstuk vier duidelijk worden.

27

Hoofdstuk 3. Onderzoeksmethodiek In dit hoofdstuk worden de onderzoeksmethoden die van toepassing zijn op dit onderzoek besproken. Allereerst worden de verschillende onderzoeksfuncties en dataverzamelingsmethoden toegelicht. Daarna wordt er per deelvraag beschreven welke onderzoeksfuncties deze heeft en welke dataverzamelingsmethode er gebruikt wordt om deze vraag te kunnen beantwoorden.

3.1 Onderzoeksfuncties Onderzoeksfuncties geven aan welke functie(s) het beantwoorden van een deelvraag heeft. Voor dit onderzoek worden er zes onderzoeksfuncties gebruikt:    



Beschrijvende functie: iets (een product bv.) verkennen en/of in kaart brengen. Vergelijkende functie: overeenkomsten of verschillen vergelijken. Definiërende functie: de verhouding van een product of onderzoekseenheid tot een bepaalde klasse bepalen. Evaluerende functie: producten/onderzoekseenheden beoordelen in het licht van een norm. (Deze functie staat niet vermeld bij de deelvragen, maar is wel vernoemd omdat er na elke deelvraag een conclusie wordt getrokken. Deze conclusies hebben een evaluerende functie). Ontwerpende functie: een ingreep of maatregel voorstellen die tot verbetering of oplossing leidt. (Ook deze functie staat niet bij de deelvragen vermeld, maar de aanbevelingen die aan het einde van dit rapport gedaan zullen worden, hebben een ontwerpende functie).

3.2 Dataverzamelingsmethoden Dataverzamelingsmethoden zijn methoden die er voor zorgen dat er informatie (data) verzameld wordt. Dit onderzoek is een kwalitatief onderzoek, er zijn dus kwalitatieve onderzoeksmethoden gebruikt. Het onderzoek behoort tot kwalitatief onderzoek omdat het gericht is op het verkrijgen van betrouwbare indicaties. Daarnaast is het een verkennend onderzoek en wordt het kleinschalig uitgevoerd. Voor dit onderzoek worden de volgende methoden gebruikt: 

Deskresearch: bij deze methode wordt gebruik gemaakt van eerder verzamelde gegevens. Voor dit onderzoek zal voornamelijk gebruik gemaakt worden van het internet en eerder gedane onderzoeken van bijvoorbeeld de gemeente Sluis.



Literatuuronderzoek: “Het doen van een systematische studie op basis van wetenschappelijke literatuur en andere documenten om een wetenschappelijke vraagstelling te beantwoorden” (Encyclo). Deze methode zal gebruikt worden om de theoretische gedeelten van deelvragen te onderzoeken.



Semi gestructureerde interviews: iemand voorbereide vragen stellen om van die persoon specifieke informatie te ontvangen. Bij een semi gestructureerd interview wordt er vooraf een aantal onderzoeksvragen geformuleerd. Er is voor dit type interview gekozen omdat de vragen tijdens het gesprek in eigen bewoording en volgorde gesteld kunnen worden. Daarnaast is het 28

voordeel van deze methode dat het interview aangepast kan worden aan de persoon die geïnterviewd wordt. In hoofdstuk 3.3 zullen de te interviewen personen genoemd worden. 

Begeleidingsgroep: deze groep bestaat uit de coördinator van het Kenniscentrum Kusttoerisme; Margot Tempelman, projectmanager Vitaliteitsmanagement & toerisme bij de HZ; Peter Kruizinga en de manager toerisme en recreatie van de gemeente Sluis; Tiny Maenhout. Het is de bedoeling dat tijdens deze bijeenkomsten de resultaten besproken worden en dat er (nieuwe) input geleverd wordt.

3.3 Onderzoeksfuncties en dataverzamelingsmethoden van de deelvragen Hieronder worden de onderzoeksfuncties en dataverzamelingsmethoden per deelvraag beschreven. Deelvraag 1: “Wat is Thalassotherapie?” Onderzoeksfunctie:

Beschrijvend

Doelstelling van deze vraag:

Dit is één van de belangrijkste deelvragen uit het onderzoek. Aan de hand van deze vraag leert men het begrip Thalassotherapie kennen en wordt het duidelijk wat de mogelijkheden er van zijn. Deze kennis is van groot belang om een antwoord op de centrale onderzoeksvraag te kunnen verkrijgen. Deze onderzoeksvraag is reeds beantwoord in hoofdstuk twee.

Dataverzameling methode:

Literatuuronderzoek en deskresearch

Deelvraag 2: “Zijn er voorbeelden van Thalassotherapie in Zeeland?” Onderzoeksfunctie:

Beschrijvend


Inzicht verkrijgen in de recente activiteiten rond Thalassotherapie in Zeeland. Wordt er in Zeeland überhaupt Thalassotherapie beoefend en zo ja; welke gemeenten zijn op dit gebied actief? Op deze manier wordt er inzicht verkregen in de concurrentie binnen Zeeland en kan er gekeken worden naar de good and bad practices van de eventuele concurrenten.


Deskresearch

29

Deelvraag 3: “Hoe past Thalassotherapie binnen de kernkwaliteiten van de gemeente Sluis” Onderzoeksfunctie:

Beschrijvend en vergelijkend


Inzicht verkrijgen in de kernkwaliteiten van de gemeente Sluis. Met dit resultaat kan er gekeken worden of er een aansluiting is tussen de gemeente en Thalassotherapie en op welke manier deze dan op elkaar (kunnen) aansluiten.


Deskresearch en minisessies

Deelvraag 4: “Wat zijn de mogelijkheden van Thalassotherapie in de gemeente Sluis en zijn hiervoor de benodigde middelen aanwezig?” Onderzoeksfunctie:

Beschrijvend


Inzicht verkrijgen in de wensen en de gedachten van de ondernemers. Of de benodigde middelen wat betreft de omgeving aanwezig zijn, is in deze fase al duidelijk, maar hoe denken de ondernemers eigenlijk over dit hele project? Als het blijkt dat Thalassotherapie een kans van slagen heeft, zijn er investeerders nodig. De ondernemers zijn dus een belangrijke factor in dit onderzoek.


Semi gestructureerde interviews met verschillende ondernemers (hoteliers, campinghouders en overige accommodatieverschaffers en aanbieders van wellnessfaciliteiten en therapeuten) uit de gemeente Sluis

Deelvraag 5: “Wat zijn de kenmerken van de toeristische bezoeker van de gemeente Sluis?” Onderzoeksfunctie:

Beschrijvend, definiërend en vergelijkend


Inzicht verkrijgen in de kenmerken van de toeristische bezoekers van de gemeente Sluis, zodat er een vergelijking gemaakt kan worden met de kenmerken van wellnessgebruikers. Op deze manier wordt het duidelijk of Thalassotherapie binnen de behoeften van deze bezoekers valt of dat er een nieuw publiek aangetrokken zal moeten worden.


Deskresearch en semi gestructureerde interviews met verschillende soorten ondernemers (hoteliers, campinghouders en overige accommodatieverschaffers en aanbieders van wellnessfaciliteiten en therapeuten) uit de gemeente Sluis. 30

Hoofdstuk 4. Beantwoording van de deelvragen Dit hoofdstuk bevat het antwoord op de deelvragen 2t/m 5, het antwoord op deelvraag 1 is immers reeds gegeven in hoofdstuk twee. Hieronder worden voor alle duidelijkheid de betreffende deelvragen nog eens herhaald: Deelvraag 2: Zijn er voorbeelden van Thalassotherapie in Zeeland? Deelvraag 3: Hoe past Thalassotherapie binnen de kernkwaliteiten van de gemeente Sluis? Deelvraag 4: Wat zijn de mogelijkheden van Thalassotherapie in de gemeente Sluis en zijn hiervoor de benodigde middelen aanwezig? Deelvraag 5: Wat zijn de kenmerken van de toeristische bezoekers van de gemeente Sluis? Deze deelvragen dienen, naast deelvraag 1, beantwoord te worden om een antwoord op de centrale vraag van dit onderzoek (‘Hoe kan Thalassotherapie op een aantrekkelijke manier in de markt worden gezet, uitgaande van de kernkwaliteiten van de gemeente Sluis?’) te kunnen geven. De deelvragen worden in het hoofdstuk op bovenstaande volgorde beantwoord. Elk deelhoofdstuk bevat een korte inleiding waarin duidelijk vermeld staat welke deelvraag wordt behandeld. Daarnaast wordt elk deelhoofdstuk afgesloten met een conclusie. Op deze manier is het hoofdstuk overzichtelijk gemaakt.

4.1 Thalassotherapie in Zeeland Dit eerste deelhoofdstuk bevat het antwoord op deelvraag 2: ‘Zijn er voorbeelden van Thalassotherapie in Zeeland?’ Om deze vraag te kunnen beantwoorden is allereerst de band tussen de provincie Zeeland en wellness (in de breedste zin van het woord) geschetst. Vervolgens is er specifiek naar de ontwikkelingen rond Thalassotherapie gekeken; zijn er op dit moment al Zeeuwse gemeenten die zich bezig houden met het beoefenen van Thalassotherapie? of liggen er misschien plannen klaar om Thalassotherapie in de toekomst te gaan beoefenen? Deze vragen zijn beantwoord om inzicht in de concurrentie binnen Zeeland te krijgen. Het grootste gedeelte van de deelvraag is beantwoord middels aangeleverde informatie door de gemeente Sluis. De overige informatie is verzameld via eerder gedane onderzoeken en internet research. 4.1.1 Wellness in Zeeland Voordat er dieper wordt ingegaan op de beoefening van Thalassotherapie in Zeeland, is er gekeken naar de band tussen de betreffende provincie en (medische) wellness. Wat is er bijvoorbeeld aan wellnessfaciliteiten te vinden en (hoe) onderscheidt de provincie zich op dit gebied? Provincie vol potentie Zeeland heeft ten opzichte van andere toeristische gebieden een streepje voor wat betreft wellness. Doordat Zeeland grenst aan de Westerschelde en de Noordzee heeft het een aantal voordelen; de zee, 31

het strand, frisse lucht en uitgestrekte landschappen. Dit zijn voordelen omdat de meeste mensen de voorkeur geven aan wellnessfaciliteiten die zich aan de kust bevinden (NBTC 2008). Uit de themapublicatie ‘Wellness in de Delta’ blijkt ook dat Zeeland veel potentie heeft om uit te groeien tot wellnessregio. Dit komt doordat er in Zeeland veel ‘puurheid’ te vinden is (Booi & Buysrogge 2011, p.10). Wellnessfaciliteiten- en diensten Momenteel beschikt de provincie over tal van ondernemers die ieder op hun eigen manier een vorm van wellness aanbieden. Zo zijn er yoga- en meditatiecentra, wellnesshotels, saunacomplexen, zonnebankcentra, beautycentra etc. Verschillende ondernemers maken gebruik van de rust en de ruimte die Zeeland biedt. Zo wordt er bijvoorbeeld in de zomer yoga op het strand beoefend en worden er stiltewandelingen georganiseerd (Maenhout). Qua wellnessbedrijven staat Zeeland echter niet volledig op de kaart. Wellnessbedrijven zijn bedrijven met wellness als primair doel. Onder deze bedrijven vallen saunacentra, Thermen, kuuroorden en Hammams. Onder bedrijven met wellness als secundair doel vallen onder andere hotels en bungalowparken met wellnessfaciliteiten (NBTC 2008, p.10). In Nederland zijn er 166 bedrijven met wellness als primair doel. Hiervan zijn er vijf bedrijven in Zeeland gevestigd (NBTC 2008, p.10). Het onderstaande kaartje en de tabel weergeven waar deze bedrijven zich bevinden. Drie bedrijven zijn gevestigd in Zeeuws-Vlaanderen, één hiervan bevindt zich in de gemeente Sluis. Sauna Middelburg is inmiddels gesloten.

1. Axel

Sauna Aquavia

2. Domburg

Kuur en Beautycentrum De Parel

3. Middelburg

Sauna Middelburg

4. Vlissingen

Thermen en Beauty Zeeland

5. Zuidzande

Lillehammer Sauna Centre

6. Sauna Najade

Kapellebrug (Bron: NBTC 2008)

Stimuleren van wellnessactiviteiten Ondanks de relatief veel kleine ondernemingen zijn initiatieven op wellness en vitaliteitsgebied bij veel ondernemers nog onbekend. Om deze redenen is er de afgelopen jaren ingezet op het stimuleren van 32

nieuwe activiteiten op het gebied van wellness en vitaliteit in Zeeland. Bij de uitvoering van het project ‘Vitaliteit en Wellness: een zee van kansen’ is er een vitaliteits- en wellnessconcept voor de Delta ontwikkeld. Dit concept is ingevuld met realiseerbare nieuwe producten, diensten en investeringen. Aangezien de doelgroep steeds vaker gaat vragen naar authentieke producten, wordt de Zeeuwse ondernemer aangeraden om zich hier op te richten. Hier ligt de toekomst voor de lange termijn (Booi & Buysrogge 2011, p.10). Medische wellness Op dit gebied is er in de laatste jaren slechts een enkel initiatief genomen in de provincie. Zo is er sinds 2007 het ‘Medisch Wellness Centrum Zeeland’ in Goes, dat samen met Roompot Vakanties een combinatie van medische ingrepen (of cosmetische behandelingen) en vakantie aanbiedt. Naast de reguliere zorg richt het Medisch Wellness Centrum Zeeland zich ook op het zorgtoerisme. Het centrum biedt een totaalpakket van recreatie, wonen en zorg middels een ingreep of behandeling te combineren met een vakantie in Zeeland (Medisch Wellness Centrum Zeeland). Aan de kustzijde zijn er tot op heden nog nauwelijks nieuwe initiatieven. De Belgische Zuiderburen daarentegen beschikken sinds enkele jaren over een revalidatiecentrum aan de kust in Oostende dat gebruik maakt van Thalassotherapie. Dit centrum ligt op ca. 50 kilometer gelegen van de badplaats Cadzand-Bad (gemeente Sluis). Het centrum genaamd ‘De Koninklijke Villa’ is speciaal opgericht voor kankerpatiënten en maakt gebruik van de mariene voordelen. “Het is de ideale plek om op adem te komen; om te werken aan levenskwaliteit” (Koninklijke Villa). De reden om met zeewater te werken is de historie van de medische wereld. “[…]Nu hebben we specifieke antibiotica en antimitotica, maar vroeger waren zeelucht en zeewater belangrijk in de medische wereld[…]”, aldus dhr. Casteur (Voet, p.5). 4.1.2 Thalassotherapie in Zeeland Uit het onderzoek blijkt dat er op dit moment (2012) in Zeeland nog geen gemeenten zijn die zich bezig houden met het beoefenen van Thalassotherapie. Een belangrijk punt is echter dat er momenteel twee Zeeuwse badplaatsen actief bezig zijn met de aanvraag van de ‘Badstatus’, namelijk Cadzand-Bad (gemeente Sluis) en Domburg (gemeente Veere). De aanvraag van de Badstatus is voor dit onderzoek interessant, omdat Thalassotherapie hier een rol in speelt (Booi & Buysrogge 2011). Op de relatie tussen Thalassotherapie en de Badstatus wordt verderop in dit hoofdstuk dieper ingegaan. Eerst wordt het begrip Badstatus verder uitgelegd. De Badstatus De Badstatus is een erkenning die wordt gezien als een kwaliteitskeurmerk. De toekenning ‘Bad’ aan een plaats is in het buitenland (voornamelijk in Oostenrijk en Duitsland) verbonden aan strikte voorwaarden. De Badstatus is een middel om in een hoog tempo de positie als serieuze wellnessbestemming te verkrijgen. De tien criteria voor het verkrijgen van de Badstatus zijn samengesteld en gehanteerd door de ESPA en het Deutsche Heilbänder Verband en vastgelegd in de ‘Struktur Grundlage der Kurortgesetze’. De criteria zijn: 1. Er wordt gebruik gemaakt van natuurlijke middelen van het landschap, de cultuur en het klimaat. 33

2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Er is een toepassing met plaatsgebonden ‘Heilmittel’. De ligging van de bestemming is in een aantrekkelijke natuurlijke omgeving. Er is een medische en therapeutische benadering. De infrastructuur is aangepast als vitaliteits- en gezondheidscentra. Er zijn beproefde concepten van de badcultuur zoals Kneipp, Felke, Thalasso, zeebaden. Er is een hoge kwaliteit van diensten en service. De locatie staat symbool voor een positief leven, zinnelijkheid en genot, levensvreugde en lifestyle. 9. De programma’s en behandelingen zijn afgestemd op het individu. 10. Er zijn mogelijkheden voor sociale contacten en ontspannende activiteiten. Het is de bedoeling dat deze criteria uitgewerkt worden in een zogenaamd ‘bidboek’. Het bidboek moet ingediend worden bij het Ministerie van Binnenlands Zaken en indien er aan alle criteria voldaan is, verleent het Ministerie de Badstatus (Booi & Buysrogge 2011, p.15). Door het verkrijgen van de Badstatus is er een kans dat meer Duitse toeristen naar Zeeland trekken. In Duitsland vergoeden sommige verzekeraars namelijk medische wellnesskuren. Deze kuren worden alleen vergoed als deze verzorgd worden in een gecertificeerde Badplaats (Mast). De onderstaande paragrafen gaan dieper in op de aanvraag van de Badstatus voor Cadzand-Bad en Domburg. Badstatus Cadzand-Bad Volgens de publicatie ‘Bad Domburg en Cadzand: Zeeuwse wellness en vitaliteit met internationale allure’ is de aanleiding voor de aanvraag van de Badstatus voor Cadzand-Bad het feit dat de bestedingen in een aantal kustplaatsen, waaronder Cadzand-Bad, de laatste jaren terugliepen en dat de verblijfsduur korter werd. Dit laatste geldt vooral voor de verblijfsduur van buitenlandse toeristen. Eén van de redenen die werd genoemd voor deze tegenslagen was het achterblijven van de kwaliteit van het toeristische aanbod. Als reactie daarop zijn er afspraken gemaakt. Het doel van deze afspraken is om de innovatie en kwaliteitsverbetering te stimuleren en de uitvoering van reeds bestaande gemeentelijke en provinciale plannen te versnellen. Cadzand-Bad heeft meegewerkt aan deze afspraak en daarbij is vastgelegd dat het zich wil ontwikkelen tot een ‘stijlvolle, internationale badplaats met een natuurlijk karakter’. De kernkwaliteiten rust, ruimte en vrijheid zullen hierin centraal staan (Booi & Buysrogge 2011, p.13). Criterium 6 van de Badstatus ‘Er zijn beproefde concepten van de badcultuur zoals Kneipp, Felke, Thalasso, zeebaden’ staat in relatie tot Thalassotherapie (De begrippen Kneipp en Felke zijn toegelicht in bijlage 2). Om criterium 6 van de Badstatus te behalen zullen in Cadzand-Bad de volgende stappen gezet moeten worden: 

Uitwerken van een opzet voor één of meerdere pilots bijvoorbeeld met Thalassotherapie. Daarvoor worden eerst de benodigde vereisten, mogelijkheden en beschikbare faciliteiten in kaart gebracht.

34



Koppelen van ondernemers aan het onderwerp die de wellnessbehandelingen en therapie kunnen aanbieden in samenwerking met bijvoorbeeld een arts, huidspecialist en bewegingstherapeut. Koppelen van speciale producten en behandelingen.



Deze stappen zullen gezet worden door kennisvergaring van ervaringsdeskundigen en overleg met lokale, regionale, nationale en internationale aanbieders. Momenteel wordt er in Cadzand-Bad echter nog niet aan dit criterium gewerkt (Booi & Buysrogge 2011, p. 26). Badstatus Domburg Domburg is met stip de oudste badplaats van Zeeland. Elk jaar ontvangt deze badplaats een groot aantal toeristen, voornamelijk uit Duitsland. Al in 1885 liet de beroemde Dr. Mezger in Domburg het kenmerkende badpaviljoen bouwen, geïnspireerd door het heldere licht en de zuivere lucht. De cultuurhistorie van Domburg wordt in stand gehouden door de Mondriaanroute en de internationale schildersweek. Kenmerkende woorden voor deze badplaats zijn: luxe, bon vivant, mondain, culinair, kunst en toerisme. Door het verwerven van de Badstatus kan Domburg zich positioneren als erkende en gekwalificeerde wellnessbestemming. Hierdoor wordt de kwaliteit van de badplaats nog hoger (Booi & Buysrogge 2011, p.13). Om criterium 6 van de Badstatus te behalen zullen in Domburg de volgende stappen gezet worden:   

Voorwaarden uitwerken voor het gebruik van de naam Mezger. Inventariseren/beschrijven betekenis van Mezger voor ontwikkeling van kuurbadplaats. Kuurtraditie op basis Mezger uitwerken.

Om deze stappen te kunnen zetten, is er allereerst goedkeuring gevraagd bij de familie Mezger. De projectleider is momenteel bezig met het uitwerken van dit criterium (Booi & Buysrogge 2011, p.20). 4.1.3 Deelconclusie De deelconclusie op basis van het bovenstaande is: Provincie vol potentie Ten eerste is het duidelijk geworden dat Zeeland veel potentie heeft om uit te groeien tot wellnessregio. De provincie heeft een aantal voordelen ten opzichte van andere regio’s, namelijk de zee, het strand, frisse lucht en uitgestrekte landschappen. Dit zijn voordelen omdat veel mensen de voorkeur geven aan wellnessfaciliteiten die zich aan de kust bevinden. Authenticiteit Verder is het helder dat er momenteel vooral veel kleine ondernemers actief op de wellnessmarkt zijn. Qua grote wellnessbedrijven heeft Zeeland een achterstandspositie ten opzichte van de rest van Nederland. Om deze redenen is er de afgelopen jaren ingezet op het stimuleren van nieuwe activiteiten wat betreft wellness en vitaliteit in Zeeland. De Zeeuwse ondernemers wordt aangeraden om de focus te leggen op authentieke producten. Hier zal de doelgroep steeds vaker naar gaan vragen. 35

Badstatus Ook Thalassotherapie wordt momenteel nog niet beoefend in de provincie Zeeland. Wel zijn er in Cadzand-Bad (gemeente Sluis) en Domburg (gemeente Veere) plannen om Thalassotherapie toe te passen. Beide badplaatsen zijn immers bezig met het aanvragen van de Badstatus. Door het verkrijgen van de Badstatus krijgt een badplaats een positie als serieuze wellnessbestemming. Een mogelijk bijkomend effect van de Badstatus is dat er meer Duitse toeristen naar Zeeland trekken. Sommige Duitsers krijgen namelijk medische kuren vergoed van de zorgverzekeraar. Om de Badstatus te verkrijgen moet er eerst voldaan worden aan tien criteria. Één van deze criteria is: ‘Er zijn beproefde concepten van de badcultuur zoals Kneipp, Felke, Thalasso, zeebaden’. Domburg is momenteel bezig om dit criterium te behalen. Doordat beide Zeeuwse badplaatsen bezig zijn met de aanvraag van de Badstatus kan dit kansen bieden. Er hoeft geen sprake van concurrentie te zijn omdat Cadzand-Bad zich richt op het selfness en Domburg voortborduurt op een oude traditie. In Cadzand-Bad wordt er nog niet aan het criterium gewerkt en is het nog de vraag wanneer de eerste stappen om het criterium te behalen, gezet zullen worden. Aangezien de te nemen stappen deels aansluiten bij dit onderzoek, zou het wellicht kunnen betekenen dat het onderzoek kan bijdragen aan het behalen van het eerder genoemde criterium en dus aan het verkrijgen van de Badstatus.

4.2 De aansluiting tussen Thalassotherapie en de gemeente Sluis Na het onderzoeken van de activiteiten rond wellness en Thalassotherapie in Zeeland wordt er in dit deelhoofdstuk dieper ingegaan op de gemeente Sluis. Dit deelhoofdstuk geeft antwoord op deelvraag 3: ‘Hoe past Thalassotherapie binnen de kernkwaliteiten van de gemeente Sluis?’ Het deelhoofdstuk schetst om te beginnen een beeld van de gemeente Sluis. Daarbij wordt er kort gekeken naar de sector toerisme en worden de stakeholders van dit onderzoek in kaart gebracht. Vervolgens is er dieper ingegaan op de kwaliteiten van de gemeente (hier worden de kwaliteiten van de regio bedoeld en niet de kwaliteiten van de gemeente als overheidsinstelling) en specifiek op de kwaliteiten van de badplaatsen. Deze spelen immers een belangrijke rol in het wel of niet kunnen beoefenen van Thalassotherapie. Aan de hand van deze informatie is er aan het einde van dit hoofdstuk antwoord gegeven op de belangrijke vraag: past Thalassotherapie binnen de gemeente Sluis? De informatie die voor dit hoofdstuk benut is, is informatie die aangeleverd is door de gemeente Sluis.

4.2.1 Inleiding in de gemeente Sluis De gemeente Sluis is gelegen in het uiterste Zuidwesten van Nederland en grenst aan Oost Zeeuws-Vlaanderen, de Noordzee, de Westerschelde en Vlaanderen. West Zeeuws-Vlaanderen omvat het gehele grondgebied van de gemeente Sluis en beslaat een oppervlakte van 309 km2. Het gebied telt circa 25.000 inwoners en is hiermee één van de dunst bevolkte gebieden van Nederland (Gemeente Sluis). In bijlage 3 is er een kaart van de gemeente te vinden. 36

Natuur Eén van de belangrijkste kenmerken van de gemeente is de natuur. Hierbij valt te denken aan de 17 kilometer lange kustlijn en natuurgebieden als de Paulinaschor, het Zwin en de Verdronken Zwarte polder die een goede bodem hebben voor de kweek van zeegroenten. Verder beschikt West ZeeuwsVlaanderen over veel uitgestrekte polders en landbouwgebieden. Geschiedenis Bovendien is de regio rijk aan geschiedenis. Elke dorpskern heeft een eigen verhaal. In Aardenburg heeft er vroeger bijvoorbeeld een Romeins badhuis gestaan. “Dat zegt dat Aardenburg in de Romeinse tijd, tussen 175 na Chr. en 280/290 na Chr. een belangrijke positie in heeft genomen. Dat er in die nederzetting van Aardenburg, in dat fort, een heleboel mensen woonden die moesten baden en dat het daarvoor de moeite waard was om buiten het fort een publiek badgebouw aan te leggen waar iedereen terecht kon”, aldus R. van Dierendonck van de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland (Omroep Zeeland). Verderop in dit hoofdstuk wordt er meer verteld over recente ontwikkelingen rond de cultuurhistorie. Vlaams karakter Doordat West Zeeuws-Vlaanderen aan Vlaanderen grenst, is er een mengeling aan Zeeuwse en Vlaamse sferen. Wat de Zeeuws Vlaming zelf niet heeft, haalt hij graag over de grens. Hierbij valt te denken aan producten, onderwijs, medische voorzieningen of cultuur. De verwantschap met België komt verder tot uiting in bijvoorbeeld de taal (dialect, plaatsen familienamen), de architectuur, de religie en de economische relaties. De regionale identiteit heeft dus een sterk Vlaams karakter (Gemeente Sluis). Krimp Een ander bekend gegeven van West Zeeuws-Vlaanderen is de krimp. Steeds meer jongeren trekken weg uit West Zeeuws-Vlaanderen. Hierdoor ontstaat er meer en meer vergrijzing en ontgroening van de bevolking en een terugloop van de dienstensector. Daarmee vermindert ook de bedrijvigheid in de regio. Daar komt nog eens bovenop dat de infrastructurele ontwikkelingen van de laatste jaren hun weerslag op de regio hebben. Denk hierbij aan de aanleg van de Westerscheldetunnel en het uit de vaart nemen van het veer Vlissingen – Breskens. De reisafstand vanuit de rest van Nederland naar West Zeeuws-Vlaanderen is door de aanleg van de tunnel fors toegenomen Sommige Zeeuws-Vlamingen zijn dan ook bang dat de Westerscheldetunnel er voor zorgt dat Zeeuws-Vlaanderen in een isolement komt. Anderen zien de komst van de tunnel juist als een uitdaging (Gemeente Sluis). Toerisme Toerisme is een belangrijke factor in de gemeente Sluis. Voor de toerist betekent West ZeeuwsVlaanderen voornamelijk ontspanning, zonnen op het strand en fietsen van dorp tot dorp. De gemeente beschikt dan ook over vele (mini) campings waar de toerist in alle rust kan genieten van zijn vakantie. Het merendeel van de toeristen is van Nederlandse, Duitse of Belgische afkomst. Voor de hoteliers en campinghouders is het toerisme in de regio erg seizoensgebonden. ’s Zomers zijn de meeste campings en hotels volgeboekt en wordt er voor de toeristen van alles georganiseerd (braderieën, markten, strandfeestjes etc.). In de winter daarentegen is het vaak rustig. Dat er in die 37

periode niet veel te beleven valt is ook een voordeel; veel toeristen komen namelijk naar West ZeeuwsVlaanderen voor de rust. De belangrijkste groeisector voor de economische ontwikkeling is ook te vinden in het toerisme. Het speerpunt daarbij is de verblijfsrecreatie. Hoe langer en hoe vaker de toerist de gemeente Sluis bezoekt, hoe meer inkomsten er worden gegenereerd (PvdA Sluis). In 2008 waren ongeveer 1.560 arbeidsplaatsen gemoeid met recreatie en toerisme. Deze sector was daarmee goed voor 14,9% van de directe werkgelegenheid (Kamer van Koophandel 2008, p.21). Stakeholders Naast de opdrachtgever zijn de gemeente Sluis en de toeristische ondernemers binnen de gemeente ook belanghebbend bij dit onderzoek. De belangrijkste stakeholders binnen de gemeente zijn de volgende: 1. 2. 3. 4. 5.

Hoteliers en andere accommodatieverschaffers. Campinghouders. Aanbieders van wellnessfaciliteiten en therapeuten. Medische sector (Indirect) Horeca en andere middenstand en toeleveranciers.

Een groot deel van deze stakeholders is in kaart gebracht door de gemeente Sluis en te vinden in bijlage 4. De Horeca en andere middenstand en toeleveranciers en de medische sector zijn hier niet in opgenomen. In hoofdstuk 4.3 wordt hier de reden voor genoemd. Later in dit onderzoek zijn er interviews gehouden met een deel van de stakeholders. Aan de hand van de resultaten van dit deelhoofdstuk worden deze geselecteerd. 4.2.2 Kernkwaliteiten van de gemeente Sluis Nu er een globaal beeld van de gemeente Sluis is geschetst, gaat deze paragraaf dieper in op de kernkwaliteiten van de gemeente. Verderop wordt tevens gekeken naar de huidige ontwikkelingen. ‘Zee – land’ Zeeland is altijd al een streek geweest waar de zee en de duinen aantrekkingskracht uitoefenen. Veel rustzoekende toeristen trekken daarom naar deze provincie. De naam ‘Zeeland’ is samengesteld uit de woorden ‘zee’ en ‘land’. Treffender kun je het gebied bijna niet omschrijven. De verwevenheid tussen water en land vormt dan ook de kern van de Zeeuwse identiteit (Provincie Zeeland 2012, p.7). Ook in de gemeente Sluis spelen de zee en het land een prominente rol. Deze elementen zijn in bijna alles wat kenmerkend voor de gemeente is terug te zien. Kernkwaliteiten Belangrijke kernkwaliteiten van de gemeente Sluis zijn: ruimte, eenvoud, vrijheid, respect, de rijkdom van de omgeving en de rijkdom aan producten (Gemeente Sluis). Later in dit onderzoek zal er, tijdens de 38

interviews, bij de ondernemers ook gepeild worden wat zij de belangrijkste kernkwaliteiten vinden. 4.2.3 Ontwikkelingen in de gemeente Sluis De gemeente Sluis is al een aantal jaren bezig om de regionale identiteit te versterken. De gemeente promoot zichzelf met onder andere natuur, rust en ruimte en wil zich in het geheel profileren als een natuurlijke en ongedwongen omgeving voor mensen die op zoek zijn naar zichzelf. De kapstok van de gemeente is selfness; tot jezelf komen in West Zeeuws-Vlaanderen. Daarnaast speelt ook de cultuurhistorie van de streek een grote rol. De gemeente streeft er naar om daar waar mogelijk de historische identiteit beter zichtbaar te maken. Binnen de dorpskernen wordt er aan deze identiteit gewerkt (Gemeente Sluis). De ontwikkelingen die in het kader van het onderzoek van belang zijn, zijn hieronder beschreven. Valoriseren van de dorpskernen Momenteel zijn er ontwikkelingen gaande binnen de dorpskernen van de gemeente. Deze ontwikkelingen houden in dat er een valorisatie van de dorpskernen plaats vindt. Dit betekent dat elke dorpskern in de gemeente een eigen identiteit ontwikkelt waarmee deze zich onderscheidt. De identiteit sluit nauw aan bij het karakter van de kern, want elke kern heeft wel iets bijzonders. De gedachte achter de profilering van de dorpskernen is de vitaliteit van de kernen te behouden en te verbeteren en het aantrekkelijker maken van het toeristisch recreatief product. Deze valorisatie is van betekenis, omdat deze een meerwaarde levert aan West Zeeuws-Vlaanderen ten opzichte van andere regio’s. West Zeeuws-Vlaanderen moet meer zijn dan zon, zee en strand alleen. De rode draad die door het valorisatieproject loopt (ook wel sporentrek genoemd), is de cultuurhistorie van West Zeeuws-Vlaanderen en dan met name het spoor dat de Tachtigjarige Oorlog heeft getrokken. De sporen die tijdens de Tachtigjarige Oorlog zijn achtergelaten, zijn soms hard, zoals een fort, een dijk of water, maar soms zijn deze sporen ook zacht, zoals een gedicht, een schilderij of toneel. Belangrijk om te weten, is dat alle ontwikkelingen die plaatsvinden binnen de dorpskernen aan moeten sluiten bij de bepaalde identiteit. De rode draad moet namelijk overal in de gemeente Sluis herkenbaar en beleefbaar zijn. Op deze manier vormt de gemeente Sluis een eenheid in verscheidenheid (Gemeente Sluis). Verdere versterking van de regionale identiteit Naast het valoriseren van de kernen lopen er meerdere campagnes, projecten en ontwikkelingen die bij moeten dragen aan het ontwikkelen van de regionale identiteit. Onder deze initiatieven valt onder andere de ontwikkeling van de campagne ‘Kom tot jezelf in West Zeeuws-Vlaanderen’. Deze campagne helpt bij het uitdragen van de puurheid van de gemeente Sluis en promoot het rustige karakter van de regio. Daarnaast is ook het REECZ-project opgestart, dit project is een initiatief dat genomen is door de gemeente Knokke-Heist en de provincie West Vlaanderen en moet er voor zorgen dat er meer natuuren cultuurgerichte recreatie plaats zal vinden in het natuurgebied ‘Het Zwin’. Ook door deze samenwerking met België moet het uitdragen van de identiteit van de streek bevorderd worden. Verder 39

is er recentelijk een promotieplatform via social media opgericht. Dit platform moet er voor zorgen dat de gemeente Sluis steeds meer op de kaart wordt gezet (Gemeente Sluis). 4.2.4 Kwaliteit en identiteit van de badplaatsen “De Nederlandse badplaats zit klem. Zeespiegelstijging, natuurbescherming en buurgemeenten maken hun uitbreidingskansen nihil. De belevingswaarde van de badplaatsen bestaat veelal uit verouderde boulevards en platte pret. Badgasten die dat voor gezien houden, gaan naar de Oostzeekust. Voor mooi weer kiezen ze Turkije. De Nederlandse badplaats is hard toe aan kwaliteitsverbetering” (Dijkstra, p.1). Zoals eerder te lezen was in hoofdstuk 4.1.2 gold het bovenstaande een aantal jaren geleden ook voor de vijf badplaatsen van de gemeente Sluis; Cadzand-Bad, Breskens, Nieuwvliet-Bad, Groede-Bad en Nummer Een. Sindsdien is de gemeente echter aan het investeren in de kwaliteit van de badplaatsen. Hieronder wordt er per badplaats omschreven wat de kwaliteiten van deze badplaats zijn en welke ontwikkelingen er rondom de valorisatie van de badplaats plaatsvinden. De titels van de onderstaande alinea’s geven tevens de (gewenste) profilering van de badplaatsen weer. Natuurlijk Stijlvol Cadzand-Bad Kenmerkend voor de badplaats Cadzand-Bad zijn de 11 kilometer lange kustlijn en het natuurgebied het Zwin. De flora en fauna van dit natuurgebied is zo bijzonder omdat de zee er grote invloed op heeft. Ongeveer 80% van het Zwin ligt op Belgisch grondgebied, daarom vindt het beheer plaats in nauwe samenspraak met de Belgische beheerder (VVV Zeeland 2009). Naast de bekendheid van het Zwin heeft Cadzand-Bad momenteel nog nauwelijks een onderscheidend karakter. Het wil zich ontwikkelen tot een ‘stijlvolle internationale badplaats met een natuurlijk karakter’. Een citaat uit het Raadsbesluit Gemeente Oostburg 19 december 2002: “Cadzand wordt voor de toerist die rust, ruimte en ontspanning zoekt in een omgeving die ruimte biedt om van de kwaliteiten van het leven te genieten. Expliciete aandacht is er voor natuur, landschap, milieu, omgeving en gezondheid”(Booi & Buysrogge 2011, p.13). Dit is een duidelijke tegenhanger van de Belgische kust die grenst aan Cadzand-Bad. Vergelijkbare plaatsen zijn Hardelot, Le Touquet en St. Valerie sur Somme in Frankrijk. Om deze positie te bereiken is Cadzand-Bad momenteel ook bezig om de Badstatus aan te vragen (zie deelhoofdstuk 4.1). De focus komt te liggen op de sterke punten zoals rust, ruimte en natuur, welke één zullen worden met de recreatiebeleving, zodat het belevenisrendement wordt gewaarborgd (Gemeente Sluis). Maritiem- Culinair Breskens Breskens is de stoere badplaats van de gemeente Sluis. Deze badplaats beschikt namelijk over een eigen vissershaven en een moderne jachthaven met 850 ligplaatsen. Ook qua zeevoedsel is er in Breskens van alles te verkrijgen en voor liefhebbers van de visserij is er het visserijmuseum. De ‘looplijn’ die te volgen is, is ook onderdeel van de profilering van Breskens. De looplijn verbindt de jachthaven, het centrum en de vissershaven met elkaar. Op deze route liggen diverse visrestaurants, winkels, boetiekjes en terrasjes. (VVV Zeeland 2009).

40

Breskens heeft zichzelf de laatste jaren al behoorlijk gepositioneerd als stoer vissersdorp. Toch is het de bedoeling dat er nog meer faciliteiten in het maritieme teken worden verwezenlijkt. Onder deze faciliteiten vallen onder andere de zeecabrio (cabriolet in Zeeuws-Vlaamse outfit) en de aquabus. Ook is Breskens bezig met de ontwikkeling van een experience centrum dat gericht is op ‘De smaak van vis’. Dit centrum linkt de versheid van het product vis aan gezond voedsel (Gemeente Sluis). Familiair Nieuwvliet-Bad Nieuwvliet-Bad is altijd al geliefd bij families. Dit is te danken aan de brede stranden en de ondiepe binnenzeetjes die vaak in Nieuwvliet-Bad te vinden zijn. Ook de praktische verdwaalpalen op de stranden geven het kindvriendelijke karakter weer. Verder beschikt de badplaats over een aantal familiecampings, kampeerboerderijen en vakantieparken. De bekendste attractie van Nieuwvliet-Bad is de Verdronken Zwarte Polder; een natuurgebied waar vrijwel alle voorkomende zoutplanten groeien (VVV Zeeland 2009). Het familiaire karakter van Nieuwvliet-Bad wordt in de toekomst verder doorgezet. Er wordt bijvoorbeeld over nagedacht om een duinspeeltuin en een kinderstrandbad aan te leggen (Gemeente Sluis). Cultureel Groede Groede is voornamelijk een artistiek dorp. Dit is terug te zien in de schilderachtige geveltjes en de Vlaamse stijl van de huizen rondom de voormalige Lutherse kerk. Doordat Groede in de Tweede Wereldoorlog een Rode Kruis dorp was, bleef het vrijwel gespaard. Om deze reden is er van de historie nog veel terug te vinden. Ook beschikt Groede over een duingebied met wandelpaden, de Cletemspolder (VVV Zeeland 2009). Eén van de plannen voor de toekomst van Groede bevat een kwalitatieve uitbreiding van de aanwezige Camping Groede, zodat deze camping zich verder kan ontwikkelen als verblijfsaccommodatie voor de van rust genietende bezoeker (Gemeente Sluis). Vanzelfsprekend Natuurlijk Nummer Een – Hoofdplaat Buurtschap Nummer Een valt onder het dorp Hoofdplaat. Nummer Een bestaat uit één hoofdstraat, enkele huizen en een kuststrook. Bijzonder aan Nummer Een is dat er een grote kans is om zeehonden te spotten op de ‘Hoge Platen’; zandbanken in de zee. Ook groeien er in Nummer Een kenmerkende zeegroenten zoals zeekraal en lamsoor. Momenteel is de kuststrook van Nummer Een echter nog erg smal. Het doel is om de kuststrook te verbreden, zodat deze zich kan ontwikkelen tot intieme strand-, zon- en badplaatsjes. Ook zal er een uitkijktoren gebouwd worden, zodat de natuur op de Hoge Platen nog beter waargenomen kan worden (Gemeente Sluis). 4.2.5 De aansluiting tussen de badplaatsen en Thalassotherapie De volgende alinea’s beschrijven op welke manier Thalassotherapie bij de in de vorige paragraaf beschreven badplaatsen aansluit. 41

Natuurlijk Stijlvol Cadzand-Bad Deze badplaats wil zich in de nabije toekomst gaan focussen op de natuur, het landschap, het milieu, de omgeving en gezondheid en wil tevens de Badstatus verkrijgen. Cadzand-Bad beschikt bovendien over een 11 kilometer lang strand en het natuurgebied het Zwin. Uitgaande van de toekomstplannen, de omgeving en de profilering is Cadzand-Bad dus uiterst geschikt om Thalassotherapie te beoefenen. Maritiem-Culinair Breskens In Breskens is er veel aanbod aan activiteiten en culinaire gelegenheden. Vers en gezond voedsel speelt hier bovendien een belangrijke rol, dit past erg goed bij Thalassotherapie. Dat er genoeg vertier is in deze badplaats is een voor- en een nadeel. Het voordeel is dat er altijd iets te beleven valt, maar daar bij komt dat er geen sprake is van een rustige omgeving. Familiair Nieuwvliet-Bad Nieuwvliet-Bad lijkt op het eerst gezicht geschikt voor Thalassotherapie. Deze badplaats beschikt namelijk over brede stranden en het natuurgebied de Verdronken Zwarte Polder. De toekomstplannen van Nieuwvliet-Bad sluiten echter niet geheel aan bij een Thalassobestemming, aangezien kinderen en jongeren nauwelijks deelnemen aan wellnessactiviteiten en het plaatsen van een speeltuin en een strandbad de rust waarschijnlijk niet bevordert. Cultureel Groede Ook Groede beschikt over brede stranden en een natuurgebied. Verder is Groede een erg vreedzame badplaats. Cultuur gaat daarnaast, over het algemeen, goed samen met ontspanning waardoor deze badplaats een geschikte bestemming zou kunnen zijn voor het beoefenen van Thalassotherapie. Bovendien beschikt Groede over ‘Camping Groede’ die gaat uitbreiden voor de van rust genietende bezoeker. Vanzelfsprekend Natuurlijk Nummer Een – Hoofdplaat Toeristen die een bezoek brengen aan Nummer Een zullen daar voornamelijk naartoe gaan om te genieten van de rust en de natuur. Het kijken naar de zeehonden op de Hoge platen bijvoorbeeld is voor sommigen een vorm van ontspanning. Ook de zeegroenten die in Nummer Een te vinden zijn, vormen een onderscheidende factor die goed aansluit bij Thalassotherapie. Nadelen zijn echter dat Nummer Een erg klein is en dat er weinig tot geen vertier is. 4.2.6 Deelconclusie Dit hoofdstuk heeft meer duidelijkheid gegeven over de kwaliteiten van de gemeente Sluis en specifiek over de kwaliteiten van de badplaatsen van de gemeente Sluis. De conclusies hiervan zijn: Kwaliteiten gemeente Sluis In dit hoofdstuk is het allereerst duidelijk geworden dat de belangrijke kernkwaliteiten van de gemeente Sluis ruimte, rust, weidsheid, kwaliteit, eenvoud, vrijheid, respect, de rijkdom van de omgeving en de rijkdom aan producten zijn. Om de kwaliteit van de regio nog verder te verbeteren vinden er momenteel belangrijke ontwikkelingen plaats. Een van deze ontwikkeling houdt in dat alle aanwezige dorpskernen een eigen identiteit ontwikkelen waarmee ze zich kunnen profileren. Het is belangrijk dat alle initiatieven die binnen de dorpskernen genomen worden, aansluiten bij deze profilering. 42

Aansluiting Thalassotherapie Als er gekeken wordt naar de kwaliteiten van de gemeente Sluis kan er geconcludeerd worden dat de gemeente in zijn algemeenheid erg goed aansluit op Thalassotherapie. Het accent op selfness past perfect bij Thalassotherapie en de rust en de ruimte die in de gemeente overheerst, creëert mogelijkheden. De regio kent daarnaast een aantal onderscheidende natuurkenmerken die benut kunnen worden bij het beoefenen van Thalassotherapie. Hierbij valt te denken aan de specifieke zeegroenten die groeien in natuurgebieden als de Paulinaschor, het Zwin en de Verdronken Zwarte Polder, verse zeeproducten en het voordeel van de 17-kilometer lange kustlijn. Badplaatsen Afgaande op de kwaliteiten en de profileringen van de badplaatsen kan vastgesteld worden dat Thalassotherapie het beste beoefend zou kunnen worden in de badplaatsen Cadzand-Bad en Groede. Beide badplaatsen beschikken over een mooie kuststrook en hebben een rustig karakter. Ook qua profilering en toekomstplannen passen deze badplaatsen het beste in het plaatje van een Thalassobestemming. Niettemin hebben de overige badplaatsen ook bepaalde kwaliteiten (weliswaar in mindere mate) die aansluiten bij Thalassotherapie. Zo biedt Breskens een grote variatie aan culinaire gelegenheden en beschikt Nummer Een over verse zeegroenten. Deze badplaatsen missen echter een aantal belangrijke aspecten om een centrale rol te spelen in deze ontwikkeling. Het aanbod van de badplaatsen dat wel aansluit bij Thalassotherapie kan desondanks een rol gaan spelen in de gehele ontwikkeling. Nu deze conclusie getrokken is, focust het onderzoek zich op Cadzand-Bad en Groede. Dit wil zeggen dat de diepte interviews gehouden zullen worden met ondernemers van deze badplaatsen. Het is nu duidelijk dat de badplaatsen qua omgeving en profileringen goed aan sluiten bij Thalassotherapie, maar het is minstens zo belangrijk om er achter te komen of er in deze badplaatsen animo is voor het beoefenen van deze therapie. Het volgende deelhoofdstuk gaat hier dieper op in.

4.3 De mogelijkheden van Thalassotherapie in de gemeente Sluis Dit derde deelhoofdstuk geeft het antwoord op deelvraag 4: ‘Wat zijn de mogelijkheden van Thalassotherapie in de gemeente Sluis en zijn hiervoor de benodigde middelen aanwezig?’ Uit het vorige deelhoofdstuk is gebleken dat de omgeving van de gemeente Sluis en specifiek van de badplaatsen Cadzand-Bad en Groede zich uitstekend leent voor het beoefenen van Thalassotherapie. Het is echter even belangrijk om te weten of er onder de ondernemers van deze badplaatsen belangstelling is om deze weg in te slaan. De gemeente Sluis is namelijk wel in voor iets nieuws, maar zijn de ondernemers dit ook? Stakeholders In hoofdstuk 4.2.1 is duidelijk geworden dat er binnen de gemeente Sluis verschillende stakeholders zijn. Deze stakeholders zijn; hoteliers, campinghouders, aanbieders van wellnessfaciliteiten en therapeuten, 43

de medische sector en indirect Horeca en andere middenstand en toeleveranciers. Een groot deel van deze stakeholders is, zoals eerder beschreven, in bijlage 4 te vinden. Deze deelvraag is beantwoord middels het interviewen van verschillende ondernemers uit deze groepen. De Horeca en andere middenstand en toeleveranciers zijn echter buiten beschouwing gelaten, omdat deze groep het minste invloed kan uitoefenen op de ontwikkeling. Restauranthouders kunnen daarentegen wel bijdragen aan de ontwikkeling, deze zijn niet benaderd omdat er in de gemeente Sluis tal van restaurants zijn die momenteel al verse zee producten serveren. Ook de medische sector is niet benaderd, de reden hiervoor is dat het onderzoek niet specifiek op de medische kant van Thalassotherapie is gericht. Diepte interviews Er is gekozen voor diepte interviews omdat het een kleinschalig onderzoek is. Daarbij komt dat de onderzoekstijd gering is. Bovendien is Thalassotherapie nog vrij onbekend in de gemeente en daarom is het lastig om kwantitatief onderzoek te doen. Een groot deel van de ondernemers heeft namelijk uitleg over het onderwerp nodig. Verder heeft het onderzoek een verkennende functie. De informatie die uit de interviews voort komt, kan er voor zorgen dat er bijvoorbeeld nieuwe ideeën opgedaan worden. Het uitgangspunt van het onderzoek is indicatief van aard. Doel van de interviews Het interviewen van de ondernemers heeft als doel de interesse, wensen en ideeën wat betreft Thalassotherapie van de ondernemers in kaart te brengen. Interesse van de ondernemers is namelijk van belang om de regio in een bepaalde richting te ontwikkelen. Daarnaast is er voldoende enthousiasme nodig om middels een strategie een ‘nieuw’ product in de markt te kunnen zetten. Geïnterviewde hoteliers en campinghouders Allereerst zijn de hoteliers en campinghouders van Cadzand-Bad en Groede benaderd. Om een zo representatief mogelijke uitkomst te krijgen, zijn alle eigenaren per email gecontacteerd. De eigenaren van de volgende ondernemingen zijn benaderd:             

Hotel de Wielingen Cadzand-Bad Strandhotel Cadzand-Bad Hotel de Blanke top Cadzand-Bad Hotel de Schelde Cadzand-Bad Hotel Noordzee Cadzand-Bad Pension de Drie gevels Cadzand-Bad Mini camping de Wielewaal Cadzand-Bad Mini camping de Knokkert Cadzand-Bad Camping de Hoogte Cadzand-Bad Camping Welgelegen Cadzand-Bad Camping Wulpen Cadzand-Bad Camping Hoogduin Cadzand-Bad Bed & Breakfast de Reiziger Groede 44

       

Herberg de Natte Pij Groede Pension ’t Overleg Groede Camping Groede Camping de Woordhoeve Groede Camping de Ploeg Groede Camping Dusarduyn Groede Camping de Bosduif Groede Mini camping Boerenhof Groede

Aangezien er per email erg weinig respons is verkregen (slechts twee ondernemers hebben gereageerd) zijn de ondernemers vervolgens per telefoon benaderd. Niet alle ondernemers hebben zich echter bereid verklaard om mee te werken, dit is voornamelijk te wijten aan tijdgebrek. Uiteindelijk bleek er een goede diversiteit onder de volgende ondernemingen te bestaan en zijn deze eigenaren geïnterviewd:         

Mevr. van Holland van pension De Drie Gevels te Cadzand-Bad Dhr. Gorthmanns van het Strandhotel te Cadzand-Bad Mevr. Groosman van Bed & Breakfast De Reiziger te Groede Dhr. de Keuninck van Camping Welgelegen te Cadzand-Bad Mevr. Joosten van Mini Camping de Woordhoeve te Groede Dhr. Faas van Hotel Noordzee te Cadzand-Bad Dhr. van Damme van Camping Groede te Groede Mevr. de Smidt van Mini Camping de Knokkert te Cadzand-Bad Mevr. de Winter van Camping de Hoogte te Cadzand-Bad

Aangezien niet alle ondernemers zijn geïnterviewd, zijn de resultaten van het onderzoek indicatief. Geïnterviewde aanbieders van wellnessfaciliteiten en therapeuten Ook de aanbieders van wellnessfaciliteiten en therapeuten zijn geselecteerd op basis van hun aanbod. Ook hier zijn eigenaren van uiteenlopende ondernemingen benaderd. Deze ondernemingen zijn niet perse in Cadzand-Bad of Groede gesitueerd, omdat er in deze badplaatsen een beperkt aantal ondernemers in dit vakgebied zit. Niet alle in bijlage 4 opgenomen ondernemers zijn bovendien benaderd, omdat niet alle diensten een relatie met Thalassotherapie hebben. De eigenaren van de volgende ondernemingen zijn gecontacteerd:       

Wellnesscentrum Equilibre IJzendijke Lounge Prema wellness Breskens Gezond en wellness praktijk La Phyta Praktijk voor natuurgeneeskunde Koen de Witte Chinese school voor bewegingsleer Aurin Yogacentrum IJzendijke Sauna Lillehammer Zuidzande 45

Ook uit deze stakeholdergroep hebben niet alle ondernemers gereageerd op het verzoek om mee te werken aan het onderzoek, de reden hiervoor is niet opgegeven. De ondernemers die uiteindelijk geïnterviewd zijn, zijn de volgende:   

Mevr. De Boevere van wellnesscentrum Equilibre te IJzendijke (de enige onderneemster in West Zeeuws-Vlaanderen die zich reeds met een vorm van Thalassotherapie bezig houdt) Mevr. van Hartevelt van de school voor Chinese bewegingsleer Zeeuws-Vlaanderen Mevr. van Belois-Dees van Gezond en Wellness La Phyta te Schoondijke

(N.B. Niet geïnterviewd, maar ontmoet op een vergadering van de ondernemersvereniging CadzandBad, is mevr. Els van het Aurin Yogacentrum te IJzendijke. Dit gesprek is ook meegenomen in de bevindingen) Ook de onderzoeksresultaten die zijn voortgekomen uit deze interviews zijn indicatief van aard. Interviewvragen Door middel van de interviewvragen zijn gegevens verkregen die van groot belang zijn voor het onderzoek. De exacte interviewvragen voor de hoteliers en campinghouders zijn te vinden in bijlage 5, de vragen voor de aanbieders van wellnessfaciliteiten en therapeuten in bijlage 6. In de volgende paragrafen zijn de bevindingen van de interviews beschreven. 4.3.1 Bevindingen interviews Cadzand-Bad In deze paragraaf zijn de bevindingen van de interviews met de ondernemers van Cadzand-Bad beschreven. Thalassotherapie Het merendeel van de Cadzandse ondernemers heeft een vaag vermoeden over de inhoud van Thalassotherapie. De meerderheid heeft er al eerder van gehoord, maar kent niet de exacte inhoud. Dat de ondernemers het begrip herkennen, heeft te maken met de gemeentelijke plannen voor CadzandBad. Van deze plannen is het overgrote deel van de ondernemers inmiddels op de hoogte. Wat ondernemers met Thalassotherapie kunnen doen is voor de meesten nog niet geheel duidelijk. Toekomstplannen De plannen om Cadzand-Bad tot een stijlvolle badplaats te maken, worden door de ondernemers aan de kuststrook beter ontvangen dan door de ondernemers in het binnenland. Dit komt hoofdzakelijk doordat er aan de kust (met name) grote ondernemingen zoals viersterren hotels gevestigd zijn en de kleinere ondernemingen zoals minicampings en pensions zich grotendeels in het binnenland bevinden. De kleinere ondernemers ontvangen overwegend gasten die gesteld zijn op de rust en de natuur die de regio biedt en voelen zich bedreigd door de grote plannen van de gemeente. “De gemeente Sluis is Cadzand totaal aan het afbreken. We krijgen nu ook een heel ander publiek zoals de Belgen, mensen met geld” is een citaat uit een van de interviews. Een gedachte die daar op aansluit is dat de gezinnen met kinderen weg zullen blijven door de profilering. “Deze doelgroep zal eerder gaan kiezen voor NieuwvlietBad dus ik probeer me daar bij aan te sluiten.” Een enkeling zou om deze reden ook niet willen 46

meewerken aan het uitdragen van de profilering en daarmee aan het aanbieden van Thalassotherapie. Het plan om Thalassotherapie aan te bieden wordt nochtans niet slecht ontvangen. “Ik zou zeggen dat de mensen het uit zichzelf al doen…De mensen weten het dus eigenlijk al, maar ze weten niet dat het een naampje heeft” wordt er door een van de ondernemers geconstateerd. Kuuroord Aan de kust worden de gemeentelijke plannen beter ontvangen, maar er wordt niet door iedereen met enthousiasme gereageerd op het beoefenen van Thalassotherapie. Het probleem is dat het grootste deel van de ondernemers zich niet wil associëren met het begrip ‘kuuroord’. De meeste ondernemers verbinden Thalassotherapie onlosmakelijk aan dit begrip. “Er is een angst om in de toekomst alleen nog zieke Duitsers en bejaarden aan te trekken”. Deze zwart-wit gedachte is moeilijk te doorbreken. Verdieping Alle Cadzandse hoteliers bieden momenteel wellnessfaciliteiten aan, maar het grootste deel wil zich hierin niet nog verder verdiepen. Ze willen de faciliteiten zo breed mogelijk houden om een zo’n breed mogelijk publiek te blijven aantrekken. Enkele ondernemers zijn bereid om de stap te zetten naar Cadzand-Bad als kuuroord, maar hier is wel de samenwerking van meerdere ondernemers voor nodig. Voor het financiële aspect zijn er sowieso voldoende investeerders nodig, de gemeente financiert namelijk niets. Een opmerkelijk aspect is dat de ondernemers die enthousiast zijn over het beoefenen van Thalassotherapie, graag willen dat alleen Cadzand-Bad als centrale badplaats dient. Samenwerking Als de ondernemers van Cadzand-Bad samen willen werken, is het belangrijk dat er coördinatie is. Momenteel is het nog voornamelijk ieder voor zich. Daarnaast is er een grote scheiding tussen de ondernemers aan de kust en de ondernemers in het binnenland. Tussen deze ondernemers is er op het moment nauwelijks tot geen samenwerking. 4.3.2 Bevindingen interviews Groede In deze paragraaf zijn de bevindingen van de interviews met de ondernemers van Groede beschreven. Toekomstplannen In Groede valt het meteen op dat de ondernemers zich niet of nauwelijks bezighouden met de toekomstplannen van de gemeente. Ook zijn de ondernemers in deze badplaats nog meer op zichzelf dan in Cadzand-Bad. Dit is enerzijds niet erg verwonderlijk, want Groede biedt voornamelijk minicampings aan. Er is maar één grote onderneming (qua accommodatie voorzieningen), dit is camping Groede. Thalassotherapie Ook in Groede is het begrip Thalassotherapie nog redelijk onbekend. De inhoud daarentegen kennen de ondernemers wel. Het wordt vrij snel duidelijk dat er op het gebied van wellness nog niets ondernomen wordt en dat de ondernemers daar ook nog niet erg bekend mee zijn. Ook dit is te wijten aan het feit dat het overgrote deel van de ondernemingen erg klein is en er dus geen plaats is voor wellnessfaciliteiten. De geïnterviewde ondernemers zijn enthousiast over het beoefenen van Thalassotherapie, maar weten niet goed hoe zij dit in het vat zouden moeten gieten. Ook financieel 47

kunnen de meeste ondernemers niets betekenen. De enige ondernemer die iets kan betekenen is de eigenaar van Camping Groede. Deze camping is de laatste jaren ook al verder ontwikkeld. De omgeving komt erg veel terug in de camping zodat de gasten een constante ‘kust beleving’ hebben. Voor deze ondernemer hoeft Groede echter niet perse het middelpunt te zijn, Cadzand-Bad kan net zo goed de centrale rol vervullen. “Als wij daar op kunnen meeliften moeten we niet perse ook hier een kuuroord hebben. Als er een goede verbinding langst de kust is, kunnen wij er ook van mee profiteren” zegt hij erover. Draagvlak Het blijkt al vrij snel dat er in Groede geen draagvlak is om een centrale rol te spelen in het beoefenen van Thalassotherapie. Er is een te klein aanbod aan accommodaties en ook op het gebied van wellness wordt er in deze badplaats nog nauwelijks iets ondernomen. De meeste campinghouders richten zich nog puur op het bieden van campingplaatsen en verdienen daar hun geld mee. 4.3.3 Bevindingen interviews aanbieders van wellnessfaciliteiten en therapeuten In deze paragraaf zijn de bevindingen van de interviews met aanbieders van wellnessfaciliteiten en therapeuten beschreven. Enthousiasme Het kan toeval zijn, maar de gesproken ondernemers zijn allen enthousiast over het beoefenen van Thalassotherapie. Één van de ondernemers biedt momenteel al een vorm van Thalassotherapie aan, namelijk ‘floating’. Floating is het drijven op zout water in een cabine. Daarnaast bieden twee ondernemers momenteel diensten aan op het strand, het gaat hier om yoga, taiji en qigong. Verder zien ze het alle vier zitten om indien mogelijk een samenwerking aan te gaan en hun diensten aan de kust aan te bieden. Een andere kant van het verhaal is echter dat verschillende benaderde ondernemers niet wilden meewerken aan het onderzoek. De reden hiervoor is onbekend. 4.3.4 Deelconclusie In dit hoofdstuk is er interessante informatie naar voren gekomen. Dit zijn de conclusies: Cadzand-Bad Cadzand-Bad beschikt over een grote variatie aan accommodaties. In deze badplaats zijn hotels, grote campings, mini campings en enkele andere accommodaties te vinden. Het knelpunt in deze badplaats is echter de samenwerking tussen de ondernemers. Daarnaast associëren de meeste ondernemers het woord ‘kuuroord’ met zieke Duitsers en bejaarden en willen ze niet verder de diepte in gaan wat betreft wellness. Het aanbod moet zo breed mogelijk gehouden worden. Om in Cadzand-Bad Thalassotherapie te gaan aanbieden, zal er een groter draagvlak gecreëerd moeten worden. Ook moeten ondernemers beter geïnformeerd worden over de mogelijkheden die Thalassotherapie biedt. Momenteel zijn er enkele ondernemers die enthousiast zijn over het aanbieden van Thalassotherapie, maar dit moeten er meer worden. Zolang niet alle neuzen dezelfde kant op

48

wijzen, zal het lastig zijn om Cadzand-Bad tot een Thalassobestemming te maken. Daarnaast zal ook de samenwerking versterkt moeten worden, momenteel is het namelijk grotendeels ieder voor zich. Groede De conclusies die uit het onderzoek in Groede kunnen worden getrokken zijn vrij simpel: 1) Er is een te klein aanbod aan accommodaties. 2) Het grootste deel van de accommodaties bestaat uit minicampings en deze bieden (te) weinig mogelijkheden. 3) Er is geen draagvlak voor het aanbieden van Thalassotherapie in Groede. Het komt er dus op neer dat Groede uitgaande van de omgeving en de profilering geschikt is voor het beoefenen van Thalassotherapie. Als er echter gekeken wordt naar de ondernemers is er geen draagvlak. Om een Thalassobestemming te creëren, zal er toch geïnvesteerd moeten worden en dit kan een groot deel van de ondernemers niet. Ook is het accommodatieaanbod in Groede niet gevarieerd genoeg, er is bijvoorbeeld geen enkele luxe accommodatie aanwezig. Door deze bevindingen zal het voor Groede lastig worden om een centrale rol te spelen in het beoefenen van Thalassotherapie. Aanbieders van wellnessfaciliteiten en therapeuten Naast de hoteliers en campinghouders zijn ook de aanbieders van wellnessfaciliteiten en therapeuten belangrijk. De gesproken ondernemers van deze groep zijn allen enthousiast over het aanbieden van Thalassotherapie, sommigen bieden zelfs al diensten in deze trant aan. De andere kant is echter dat er verschillende ondernemers niet wilden meewerken aan het onderzoek. Dit is in principe geen ramp, want niet iedere ondernemer moet of kan meewerken aan deze ontwikkeling. Zolang er maar genoeg enthousiaste ondernemers zijn, heeft Thalassotherapie op dit gebied een kans van slagen. Toeristen Na deze conclusie is bijna alles rondom de gemeente Sluis en Thalassotherapie in beeld gebracht. Enkel de toeristen zijn nog niet geanalyseerd. Toch vormen deze een belangrijke factor in de ontwikkeling, want als er geen enthousiasme is aan de vraagkant dan is er een minimale kans van slagen. Het volgende en tevens laatste deelhoofdstuk gaat hier verder op in.

4.4 De kenmerken van de toeristische bezoekers van de gemeente Sluis In dit laatste deelhoofdstuk wordt er een vergelijking gemaakt tussen wellnessgebruikers en de toeristische bezoekers van de gemeente Sluis. Er wordt antwoord gegeven op deelvraag 5: ‘Wat zijn de kenmerken van de toeristische bezoekers van de gemeente Sluis?’ Om een vergelijking te kunnen maken, zijn de kenmerken van de toeristische bezoekers van de gemeente in kaart gebracht. Deze zijn vervolgens vergeleken met de kenmerken van wellnessgebruikers die te vinden zijn in deelhoofdstuk 2.5. Door middel van deze informatie wordt het duidelijk of 49

Thalassotherapie eventueel binnen de behoeften van de bezoekers valt of dat er een nieuw publiek aangetrokken zal moeten worden. Om deze kenmerken in kaart te brengen is er gebruik gemaakt van de CVO Holiday en- BookingsTracker. Dit systeem bevat een groot aantal vakantie- en profielkenmerken waaruit selecties gemaakt kunnen worden (N.B. deze cijfers zijn alleen gebaseerd op Nederlandse toeristen). Daarnaast is er tijdens de interviews met de ondernemers ook gevraagd naar de kenmerken van hun gasten. 4.4.1 Toeristische bezoekers gemeente Sluis Als er via de CVO Holiday en- BookingsTracker gekeken wordt naar de kenmerken van de toeristische bezoekers van de gemeente Sluis, wordt het volgende duidelijk wat betreft leeftijd, sociale klasse en gezinssituatie (N.B. De linker tabellen weergeven de absolute getallen (x1000), de rechter tabellen weergeven de percentages): Leeftijd De onderstaande tabellen weergeven de leeftijd van de toeristische bezoeker van de gemeente Sluis:

*De rood gemarkeerde kolommen geven aan dat de cijfers in deze kolommen niet representatief zijn.

Uit deze tabellen blijkt dat de 40 tot 49 jarigen, 15 tot 18 jarigen en de 65 plussers in 2011 het best vertegenwoordigd waren. Het grootste deel van de vakantiegangers is tussen de 30 en 65 + jaar. Opvallend is verder dat er ten opzichte van 2011 veel minder 50 tot 64 jarigen en 65 plussers op vakantie naar de gemeente Sluis zijn geweest. Uit het onderzoek van TNS NIPO en het Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen (hoofdstuk 2.5.2) blijkt dat de Nederlandse 65 plussers het minst vaak op wellnessvakantie gaan. De 15 tot 18 jarigen zijn zelfs niet meegenomen in dit onderzoek, omdat deze groep nauwelijks deelneemt aan wellnessvakanties. Van de 30 tot 49 jarigen neemt een aanzienlijke groep wel deel aan wellnessvakanties. Deze groep is met 36,3 % redelijk goed vertegenwoordigd in de gemeente Sluis. Sociale klasse De volgende tabellen weergeven de sociale klasse van de toeristische bezoeker van de gemeente:

50

*De in de tabel bovenste weergeven B klasse is de B-boven klasse, de daaronder weergeven B klasse is de B- onder klasse. *De rechter tabel weergeeft geen 100% omdat de betreffende klassen uit een groter aantal (irrelevante) klassen zijn gefilterd.

De voorgaande tabellen maken duidelijk dat van deze sociale klassen de B-boven klasse in 2011 het best vertegenwoordigd was. 42.000 personen uit deze klasse hebben in dit jaar een vakantie doorgebracht in de gemeente Sluis. Verder waren de A en de C/D klasse ook opvallend goed vertegenwoordigd. Opmerkelijk is dat er uit de B-onder klasse tamelijk weinig personen naar West Zeeuws-Vlaanderen zijn getrokken. Uit het onderzoek van TNS NIPO en het Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen is duidelijk geworden dat de B-boven klasse het vaakst deelneemt aan wellnessvakanties. Dit is dus een goede match met de toeristische bezoekers van de gemeente Sluis. Na de B-boven klasse neemt de B-onder klasse het vaakst deel aan wellnessvakanties, deze klasse is echter minimaal vertegenwoordigd in de gemeente. De A en C/D klasse nemen volgens het onderzoek het minst vaak deel aan wellnessvakanties. Gezinssituatie De onderstaande tabellen weergeven de gezinssituaties van de toeristische bezoekers van de gemeente Sluis:

*De rechter tabel weergeeft geen 100% omdat de betreffende klassen uit een groter aantal (irrelevante) klassen zijn gefilterd.

De tabellen maken duidelijk dat de gezinnen met kinderen (53,6 %) in 2011 een erg groot deel van de vakanties in de gemeente Sluis vertegenwoordigden. Daarnaast zijn er veel 2+ persoons huishoudens 35+ jaar die vakantie vieren in West Zeeuws-Vlaanderen. Van de 2+ persoons huishoudens t/m 34 jaar zijn er geen cijfers ingevuld, dit betekent dat er van deze groep niet of nauwelijks personen zijn die in de gemeente Sluis op vakantie gaan. Volgens Global (2004) zijn wellnessgebruikers over het algemeen van middelbare leeftijd en hebben zij kinderen die inmiddels volwassen zijn. In de bovenstaande tabellen komt dit het beste overeen met de 2+ persoons huishoudens 35+ jaar. Ook de medische toerist is vaker wat ouder en gepensioneerd. Deze toerist valt dus ook in de hiervoor genoemde categorie. Over gezinnen met kinderen ten opzichte van

51

wellness is er niets bekend. Wel is het bekend dat jongeren over het algemeen niet deelnemen aan wellness. 4.4.2 Toeristische bezoekers Cadzand-Bad Aangezien Cadzand-Bad van alle badplaatsen van de gemeente Sluis het meest in aanmerking komt voor een positie als Thalassobestemming, gaat deze paragraaf dieper in op de toeristische kenmerken van de bezoekers van deze badplaats. Omdat deze specifieke gegevens niet terug te vinden zijn in de CVO Holiday en- BookingsTracker is er tijdens de interviews met de ondernemers gepeild wat de kenmerken van hun toeristische bezoekers zijn. Hier is het volgende uitgekomen: Gezinssituatie De gezinssituaties zijn per onderneming verschillend. In de hotels overnachten voornamelijk koppels, terwijl er op de campings voornamelijk gezinnen verblijven. Buiten het seizoen verblijven er ook veel oudere koppels op de campings. Daarnaast zegt een van de ondernemers veel alleenstaanden te ontvangen. Leeftijd In de hotels ligt de leeftijd hoofdzakelijk tussen de 25 en de 60 jaar. Op de campings is dit moeilijker te zeggen, omdat er in het seizoen gezinnen verblijven en buiten het seizoen oudere koppels. Afkomst In alle interviews worden de volgende drie hoofdgroepen genoemd: Nederlanders, Belgen en Duitsers. De samenstelling is per onderneming verschillend. Sociale klasse In de hotels en op de grote campings geldt dat de meeste bezoekers in de gemiddeld+ tot hoge sociale klasse vallen. Op de kleinere campings gelden lagere prijzen en wordt er vanuit gegaan dat de bezoekers in een wat lagere sociale klasse vallen. Activiteiten De activiteiten die de vakantiegangers ondernemen, zijn tamelijk eenduidig; fietsen, wandelen, naar het strand gaan en uitrusten. Een groot deel van de bezoekers komt dan ook specifiek voor de rust. 4.4.3 Deelconclusie In dit hoofdstuk is de toeristische bezoeker van de gemeente Sluis geanalyseerd. Hieruit kunnen de volgende conclusies getrokken worden: Leeftijd Uit dit hoofdstuk is duidelijk geworden dat het grootste deel van de toeristen die in de gemeente Sluis op vakantie gaat boven de 30 jaar is. Er is daarnaast een kleinere groep jongeren (15 tot 18 jaar) die in 2011 een vakantie in de gemeente heeft doorgebracht. De Nederlandse jongeren en de 65+ plussers nemen volgens TNS NIPO en het Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen nauwelijks deel aan wellnessvakanties. Deze cijfers zijn echter alleen gebaseerd op de Nederlandse toerist. Over het 52

algemeen nemen senioren volgens Global (2004) namelijk wel graag deel aan wellnessactiviteiten. Daarnaast neemt een aanzienlijke groep van de 30 tot 49 jarigen ook graag deel aan wellnessvakanties. Deze groep is met 36,3% redelijk goed vertegenwoordigd. Sociale klasse Qua sociale klasse gaat het juiste segment in de gemeente Sluis op vakantie; de B-boven klasse. 43% van de Nederlandse markt voor wellnessvakanties valt in deze sociale klasse. In 2011 hebben zo’n 42.000 Nederlanders uit deze klasse een vakantie doorgebracht in West Zeeuws-Vlaanderen. De A en C/D klasse gaan na de B-boven klasse het vaakst op vakantie in de gemeente. Deze nemen echter het minst vaak deel aan wellnessvakanties. Gezinssamenstelling Verder brengen in de zomermaanden veel gezinnen hun vakantie door in West Zeeuws-Vlaanderen, deze zijn over het algemeen niet erg geïnteresseerd in een wellnessvakantie. In het laagseizoen zijn er daarentegen veel oudere koppels te vinden in de regio, deze zouden er mogelijk voor kunnen zorgen dat de seizoenen overbrugt worden. Toeristische bezoeker Cadzand-Bad Ten slotte is er uit de interviews met de ondernemers in Cadzand-Bad duidelijk geworden dat Wellness momenteel niet binnen de interesses van de toeristische bezoeker valt. Dit is ook niet gek, want in de gemeente Sluis zijn er nauwelijks faciliteiten op dit gebied. De rust is wel een belangrijk speerpunt. Dit zou in principe goed gecombineerd kunnen worden met wellness en dan in het bijzonder natuurlijk Thalassotherapie. Ook bevestigen de ondernemers dat er veel (senioren) Duitsers hun vakantie doorbrengen in Cadzand-Bad. Er lijkt dus al een kleine markt voor Thalassotherapie te zijn. De Duitsers kennen de Badcultuur namelijk beter dan de Nederlanders en krijgen daarnaast vaak hun zorgvakanties vergoed. Een nadeel is dat de ondernemers van Cadzand-Bad niet om deze doelgroep zitten te springen. Kleine markt De eindconclusie is dat Thalassotherapie in principe goed aansluit bij een deel van de huidige markt (Duitsers, gepensioneerden en 30 tot 49 jarigen). Daarnaast kunnen gezinnen met kinderen eventueel enthousiast gemaakt worden met gezinsbehandelingen of laagdrempelige voorzieningen. Het is dus niet zo dat er een totaal nieuwe markt aangetrokken moet worden om het beoefenen van Thalassotherapie in de gemeente Sluis tot een succes te maken. Uit hoofdstuk twee blijkt niettemin dat er kansen bij andere doelgroepen liggen (bijv. de medische toerist). Als deze doelgroepen aangetrokken worden, kan Thalassotherapie eventueel vanuit die vraag verder ontwikkeld worden.

53

Hoofdstuk 5. SWOT-analyse & Confrontatiematrix In dit hoofdstuk zijn alle belangrijke bevindingen van het onderzoek overzichtelijk in kaart gebracht door middel van een SWOT-analyse. Aan de hand van de SWOT-analyse is er vervolgens een Confrontatiematrix gemaakt. Middels deze twee modellen worden er uiteindelijk weloverwogene aanbevelingen gedaan.

5.1 SWOT-analyse In dit deelhoofdstuk is de SWOT-analyse uitgewerkt. Opeenvolgend komen de sterktes, de zwaktes, de kansen en de bedreigingen aan bod. Sterktes 

De omgeving van de gemeente Sluis leent zich qua natuur en rust uitstekend voor wellness en het beoefenen van Thalassotherapie (Onderzoeksresultaat uit Hfdst. 4.2).



De gemeente Sluis kent specifieke natuurkenmerken zoals de groei van zeegroenten, waarmee het zich kan onderscheiden ten opzichte van andere Thalassogebieden (Onderzoeksresultaat uit Hfdst. 4.2).



De gemeente is de laatste jaren actief bezig met het verbeteren van de kwaliteit van de badplaatsen. Daarbij worden ook alle andere dorpskernen gevaloriseerd (Onderzoeksresultaat uit Hfdst. 4.2).



Badplaats Cadzand-Bad past qua profilering, toekomstplannen en accommodatieaanbod precies in het plaatje van een Thalassobestemming (Onderzoeksresultaat uit Hfdst. 4.2 & 4.3).

Zwaktes 

Het merendeel van de aangesproken ondernemers weet niet wat hij op het gebied van Thalassotherapie zou kunnen aanbieden (Onderzoeksresultaat uit Hfdst 4.3)



(Medische) wellness en zingeving staan in de gemeente Sluis nog in de kinderschoenen (Onderzoeksresultaat uit Hfdst 4.3) .



De samenwerking tussen de ondernemers is niet zo goed als dat het zou kunnen zijn. In de gemeente geldt nog voornamelijk de ‘ieder voor zich’ mentaliteit (Onderzoeksresultaat uit Hfdst. 4.3).



Onder de ondernemers van de meest geschikte badplaats Cadzand-Bad is het draagvlak voor Thalassotherapie nog erg klein. Er zijn maar enkele ondernemers geïnteresseerd in dit concept (Onderzoeksresultaat uit Hfdst. 4.3).

54

Kansen 

Er wordt in Nederland, en daarbinnen Zeeland, nog niet of nauwelijks Thalassotherapie aangeboden (Onderzoeksresultaat uit Hfdst. 2.2 & 4.1).



Het medische toerisme is in opkomst. In de komende jaren zullen ook steeds meer en meer mensen naar een andere stad, provincie of land afreizen voor medische wellnessbehandelingen (Onderzoeksresultaat uit Hfdst 2.4).



De consument wil geen kermis aan mogelijkheden, maar een kwalitatief hoogstaand aanbod met een duidelijke focus (Onderzoeksresultaat uit Hfdst 2.4).



De vraag naar wellnessvakanties zal naar waarschijnlijkheid de komende jaren verdubbelen (Onderzoeksresultaat uit Hfdst 2.4).



Er zijn veel Duitsers die hun vakantie doorbrengen in West Zeeuws-Vlaanderen. Deze toeristen hebben over het algemeen een grote belangstelling voor wellness. Veel Duitsers krijgen tevens kuren vergoed van de zorgverzekeraar (Onderzoeksresultaat uit Hfdst 4.3).

Bedreigingen 

In Frankrijk, Duitsland en Tunesië wordt Thalassotherapie al zolang aangeboden dat de ervaring en deskundigheid erg groot is. Kuurgangers kiezen misschien eerder voor deze zekerheid (Onderzoeksresultaat uit Hfdst. 2.3).



De economische crisis is momenteel een bedreiging voor zowel de aanbod- als de vraagkant. Ondernemers kunnen hierdoor niet investeren en de consument bespaart op luxe producten (Onderzoeksresultaat uit Hfdst. 2.4).

5.2 Confrontatiematrix In de volgende matrix worden de sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen uit de SWOT-analyse tegenover elkaar gezet. De sterke punten stellen de gemeente in staat om in te spelen op kansen. Dit soort situaties kunnen worden benut en zijn weergegeven door een + of een ++. De zwakke punten zorgen ervoor dat er niet goed verdedigd kan worden tegen bedreigingen. Deze situaties worden aangegeven met een - of een --. De met een +/- aangegeven combinaties staan voor zaken die elkaar opheffen (zo zorgen sterktes ervoor dat bedreigingen minder bedreigend zijn) of afzwakken (zwaktes kunnen ervoor zorgen dat kansen minder goed benut kunnen worden). De Confrontatiematrix ziet er als volgt uit:

55

Nog geen Thalasso aanbod in NL en daarbinnen Zeeland Medisch toerisme in opkomst

Kansen

Consument zoekt kwalitatief hoogstaand aanbod met een duidelijke focus Vraag naar wellnessvakanties verdubbeld Veel Duitsers op vakantie in West Zeeuws-Vlaanderen Frankrijk, Duitsland, Tunesië

+

++

+/-

+

+/-

Draagvlak voor Thalassotherapie nog erg klein in Cadzand-Bad +/-

+/-

++

+

De samenwerking tussen de ondernemers is niet sterk

Ondernemers weten niet wat ze kunnen aanbieden wat betreft Thalassotherapie (Medische) wellness en zingeving nog in de kinderschoenen

Zwaktes Gemeente verbeterd de kwaliteit van de badplaatsen Cadzand-Bad geschikt voor Thalassotherapie

Specifieke natuurkenmerken

De omgeving van de gem. Sluis

Sterktes

+/+/-

+

+/-

+/-

-

--

+/-

+ +/-

+/-

Economische crisis

+/-

5.2.1 Onderbouwing Confrontatiematrix In deze paragraaf wordt de Confrontatiematrix verder onderbouwd. Sterktes vs. Kansen Doordat de vraag naar wellnessvakanties zal verdubbelen, het medische toerisme in opkomst is en er nog geen Thalassotherapie wordt aangeboden in Nederland, liggen er grote kansen voor de gemeente Sluis. De regio leent zich namelijk uitstekend voor Thalassotherapie en de gemeente zorgt er voor dat de kwaliteit van de regio gewaarborgd en vergroot wordt. Sterktes vs. Bedreigingen In verschillende andere Europese landen wordt Thalassotherapie echter wel aangeboden. Door de grote ervaring en de goede reputatie van deze landen vormen zij een bedreiging. De gemeente Sluis kan deze bedreigingen de baas zijn door de specifieke kwaliteiten van de regio te accentueren en authenticiteit te 56

bieden. Het feit dat Domburg in de toekomst ook Thalassotherapie wil aanbieden is een versterkende factor. Dit kan er voor zorgen dat de provincie Zeeland in het algemeen meer bekendheid krijgt. Zwaktes vs. Kansen Zoals eerder benadrukt is, liggen er veel kansen voor de gemeente Sluis wat betreft Thalassotherapie. De vraag is echter of de ondernemers wel klaar zijn om Thalassotherapie aan te bieden, want (medische) wellness staat nog in de kinderschoenen en niet alle ondernemers zijn even enthousiast over het aanbieden van deze therapie. Om deze zwakke punten te verbeteren zal er allereerst onder de ondernemers een groter draagvlak gecreëerd moeten worden. Zwaktes vs. Bedreigingen Als deze punten vergeleken worden, kan dezelfde conclusie worden getrokken als in de vorige alinea; er zal een groter draagvlak gecreëerd moeten worden onder de ondernemers. Als de regio, en daarbinnen specifiek Cadzand-Bad, ooit een Thalassobestemming wil worden, zijn de ondernemers de belangrijkste schakel. Als er namelijk geen enthousiasme is, is er een grote kans dat Thalassotherapie in de gemeente Sluis geen kans van slagen heeft.

5.3 Conclusie De conclusie die uit dit hoofdstuk getrokken kan worden, is dat er voor de gemeente Sluis veel kansen liggen wat betreft Thalassotherapie. Om het aanbieden van deze therapie een kans van slagen te geven, moet er echter een groter draagvlak onder de ondernemers van Cadzand-Bad gecreëerd worden en moeten de ondernemers beter geïnformeerd worden over de toepassing van Thalassotherapie . Daarnaast moet er voor gezorgd worden dat de regio zich onderscheidt van andere (populaire) Thalassobestemmingen. De precieze aanbeveling die mede uit dit hoofdstuk voort zijn gekomen, zijn te vinden in hoofdstuk 6.2 ‘Aanbevelingen’.

57

Hoofdstuk 6. Conclusies & aanbevelingen In dit hoofdstuk wordt ten eerste teruggeblikt op de conclusies van de deelvragen. Vervolgens wordt door de samenvoeging van deze conclusies antwoord gegeven op de centrale vraag van het onderzoek. Na het beantwoorden van de centrale vraag zijn er aansluitend aanbevelingen gedaan.

6.1 Conclusies In dit deelhoofdstuk worden de conclusies van de deelvragen en de Confrontatiematrix kort en bondig herhaald. Aan de hand van deze conclusies wordt er vervolgens antwoord gegeven op de centrale vraag van het onderzoek. Thalassotherapie Ten eerste heeft deelvraag 1 uitgewezen dat Thalassotherapie het gebruik van zeewater en zeeproducten is om de gezondheid en het welzijn van de mens te handhaven of terug te winnen. Deze therapie is een vorm van (medische) wellness. Bij Thalassotherapie worden alle voordelen van het mariene milieu gebruikt om ziektes te voorkomen en te genezen. Lucht, water, zeewier, zee modder en zeezout spelen een belangrijke rol. Thalassotherapie in Zeeland Vervolgens is er uit deelvraag 2 naar voren gekomen dat Thalassotherapie momenteel nog niet wordt beoefend in de provincie Zeeland. Wel zijn er in Cadzand-Bad en Domburg plannen om Thalassotherapie toe te passen. Beide badplaatsen zijn immers bezig met het aanvragen van de Badstatus. Om de Badstatus te verkrijgen moet er eerst worden voldaan aan tien criteria. In Cadzand-Bad wordt er nog niet aan deze criteria gewerkt, in Domburg daarentegen wordt er wel aan de criteria gewerkt. Aangezien de te nemen stappen deels aansluiten bij dit onderzoek, zou het wellicht kunnen betekenen dat dit onderzoek kan bijdragen aan het verkrijgen van de Badstatus in Cadzand-Bad. Thalassotherapie in combinatie met de kernkwaliteiten van de gemeente Sluis Na het beantwoorden van deelvraag 3 kan de conclusie getrokken worden dat de regio over het algemeen erg goed aansluit op Thalassotherapie. De gemeente heeft bijvoorbeeld een aantal specifieke natuurkenmerken die benut kunnen worden bij het beoefenen van Thalassotherapie. Afgaande op de kwaliteiten en de profileringen van de badplaatsen kan er vastgesteld worden dat Thalassotherapie het beste beoefend zou kunnen worden in de badplaatsen Cadzand-Bad en Groede. Beide badplaatsen beschikken over een mooie kuststrook en hebben een rustig karakter. Ook qua profilering en toekomstplannen passen deze badplaatsen het beste in het plaatje van een Thalassobestemming. De mogelijkheden en de benodigde middelen van Thalassotherapie in de gemeente Sluis Voor deelvraag 4 zijn er verschillende ondernemers geïnterviewd. Na het interviewen van een aantal ondernemers van Groede blijkt dat deze badplaats toch niet geschikt is om een centrale rol te spelen. Er is nauwelijks een draagvlak en om een Thalassobestemming te creëren. Er zal bijvoorbeeld geïnvesteerd moeten worden. Dit kan een groot deel van de ondernemers niet. De ondernemers van Cadzand-Bad daarentegen kunnen wel investeren. Het knelpunt in deze badplaats is echter de samenwerking tussen de ondernemers en het feit dat de meerderheid van de ondernemers niet weet hoe ze Thalassotherapie kunnen toepassen. Daarnaast associëren de meeste ondernemers het woord ‘kuuroord’ met zieke 58

Duitsers en bejaarden en willen ze niet verder de diepte in gaan wat betreft wellness. Het aanbod moet zo breed mogelijk gehouden worden. Momenteel zijn er enkele ondernemers die enthousiast zijn over het aanbieden van Thalassotherapie, maar dit moeten er meer worden. Zolang niet alle neuzen dezelfde kant op wijzen, zal het lastig zijn om Cadzand-Bad tot een Thalassobestemming te maken. Wat de aanbieders van wellnessfaciliteiten en therapeuten betreft mag het plan om Thalassotherapie toe te passen wel doorgezet worden. De kenmerken van de toeristische bezoekers van de gemeente Sluis Uit de beantwoording van de laatste deelvraag, deelvraag 5, kan geconcludeerd worden dat er in de gemeente Sluis in principe al een kleine markt voor Thalassotherapie is. Het is dus niet zo dat er een totaal nieuwe markt aangetrokken moet worden om het beoefenen van Thalassotherapie in de gemeente tot een succes te maken. Er moet niettemin wel op een goede manier ingespeeld worden op de verschillende toeristische groepen en er kunnen eventueel nog andere markten aangetrokken worden. Conclusie Confrontatiematrix In de Confrontatiematrix zijn de belangrijkste punten uit deze conclusies tegenover elkaar gezet. Hier is als resultaat uitgekomen dat er voor de gemeente Sluis veel kansen liggen wat betreft Thalassotherapie. Het is echter nog de vraag of de ondernemers van Cadzand-Bad genoeg enthousiasme kennen om op deze kansen in te spelen. 6.1.1 Beantwoording van de centrale vraag Nu de resultaten duidelijk zijn, wordt in deze paragraaf antwoord op de centrale vraag gegeven. In dit onderzoek staat, zoals aan het begin van dit onderzoek aangegeven, de volgende vraag centraal: ‘Hoe kan Thalassotherapie op een aantrekkelijke manier in de markt worden gezet, uitgaande van de kernkwaliteiten van de gemeente Sluis?’ Antwoord op de centrale vraag Afgaande op de resultaten van het onderzoek kan de centrale vraag als volgt beantwoord worden: Thalassotherapie kan in de gemeente Sluis het beste in de markt gezet worden als een wellness gerelateerde therapie of in de meest primitieve vorm (mensen brengen op een willekeurige dag een bezoek aan zee, zwemmen in zeewater, ademen zeelucht in etc.). Uit het onderzoek is namelijk gebleken dat de ondernemers van Cadzand-Bad, de meest geschikte badplaats, afgeschrikt worden door de woorden ‘medisch’ en ‘kuur’ en dat een groot deel daarom niet mee wil werken aan de ontwikkeling om Cadzand-Bad tot Thalasso(kuur)bestemming om te vormen. Door Thalassotherapie als wellness gerelateerde therapie of in de primitieve vorm aan te bieden, ontstaat er mogelijk een groter draagvlak onder de ondernemers. Er liggen niettemin veel kansen op het medische vlak, maar het is duidelijk dat de ondernemers nog niet klaar zijn voor medische wellness. Wellness in de breedste zin van het woord staat momenteel nog in de kinderschoenen, dus een verdere verdieping in deze sector wordt (nog) niet verkozen.

59

Verder zorgen de kernkwaliteiten van de regio voor een onderscheidend vermogen ten opzichte van andere Thalassobestemmingen. Deze kwaliteiten kunnen een grote rol spelen bij de profilering van de regio. Ook omdat de consument tegenwoordig authenticiteit opzoekt, is het belangrijk om deze kwaliteiten te accentueren. De productdifferentiatie kan dus het beste gedaan worden op basis van de locatie. Ten slotte kan Thalassotherapie het beste laagdrempelig worden aangeboden. Aangezien er veel verschillende toeristische bezoekers zijn, is het lastig om op een segment in te zetten. Daarbij heeft een groot deel van de ondernemers er moeite mee om zich op één segment te richten, zij willen het publiek zo breed mogelijk houden. Als de aangeboden diensten laagdrempelig zijn, kan elk segment mee genieten.

6.2 Aanbevelingen In dit laatste deelhoofdstuk worden er aanbevelingen gedaan die gericht zijn aan de opdrachtgever en aan de gemeente Sluis. Deze aanbevelingen zorgen er voor dat de doelstelling van het onderzoek gerealiseerd wordt. Ter herinnering is aan het begin van het onderzoek de volgende doelstelling gesteld: ‘Inzicht verkrijgen in de mogelijkheden van Thalassotherapie in de gemeente Sluis, de kernkwaliteiten van de gemeente Sluis en de kenmerken van de toeristische bezoeker van de gemeente Sluis, teneinde aanbevelingen te doen over hoe Thalassotherapie op een aantrekkelijke manier in de markt gezet kan worden, uitgaande van de kernkwaliteiten van de gemeente Sluis.’ De volgende aanbevelingen worden gedaan: 7) Informatievoorziening Er moet ten eerste voor de ondernemers duidelijk in beeld gebracht worden hoe Thalassotherapie toegepast kan worden. Een groot deel van de ondernemers tast namelijk nog in het duister wat betreft mogelijkheden van deze therapie. Om de mogelijkheden te bespreken kan er bijvoorbeeld een informatieve bijeenkomst georganiseerd worden. 8) Wellness gerelateerd/primitief Om Thalassotherapie in de gemeente Sluis een kans van slagen te geven, kan de therapie het beste in de markt gezet worden als wellness gerelateerde therapie of in de meest primitieve vorm. Dit verandert niets aan het beoefenen van Thalassotherapie of de medische kant ervan, maar is puur gericht op het creëren van een groter draagvlak onder de ondernemers en het breed houden van het publiek. Aangezien ‘medisch’ en ‘kuren’ veel ondernemers afschrikt, kunnen deze termen bovendien het beste achterwege gelaten worden bij het enthousiasmeren van ondernemers. 9) Gezondheidsaspecten van de zee Om een groter draagvlak te creëren onder de ondernemers kan, net als de termen ‘medisch’ en ‘kuur’, de term ‘Thalassotherapie’ beter niet gebruikt worden. Door de focus te leggen op

60

gezondheidsaspecten van de zee is er een kans dat ondernemers meer enthousiasme tonen. 10) Kernkwaliteiten De kernkwaliteiten van de gemeente Sluis (N.B. van de regio) dienen bij het in de markt zetten van Thalassotherapie een aanzienlijke rol te spelen. Deze kwaliteiten zorgen er voor dat de gemeente een onderscheidend vermogen heeft ten opzichte van andere Thalassobestemmingen. De profilering aan de hand van de kwaliteiten hangt niettemin nauw samen met het enthousiasme en de samenwerking van de ondernemers. Zodra er eenduidigheid is, kan de profilering namelijk pas uitgedragen worden. De profilering kan uitgedragen worden door onder andere:    

Het aanpassen van de internetwebsites aan de profilering Het aanpassen van de brochures aan de profilering Een eigen huisstijl te ontwerpen Een passende slogan te ontwikkelen

Ook kan overwogen worden om City Marketing toe te passen. Hierbij wordt een stad/gebied zoveel mogelijk (positief) in de belangstelling gebracht. 11) Laagdrempeligheid Doordat er veel verschillende toeristen (wat betreft leeftijd, gezinssamenstelling en sociale klasse) een bezoek brengen aan de gemeente Sluis, kan Thalassotherapie het beste laagdrempelig worden aangeboden. Denk hierbij aan activiteiten waarbij badkleding gedragen mag worden en vrijheid qua activiteitenkeuze. Op deze manier kunnen alle typen toeristen gebruik maken van de diensten. Ook is de laagdrempeligheid in het belang van de ondernemers, aangezien deze het publiek zo breed mogelijk willen houden. Aanbevolen wordt om een ‘menukaart’ met een breed aanbod aan activiteiten en diensten aan te bieden, zodat de gast zelf kan bepalen waar en wanneer hij hieraan deelneemt. 12) Coördinatie Om een betere samenwerking tussen de ondernemers te creëren, is het van belang dat er goede coördinatie is. Het is daarom een verstandige keuze om een coördinator aan te stellen die de samenwerking tussen de ondernemers in goede banen leidt.

61

Literatuurlijst Alternatieva (2012). Beauty- & Wellnesstrends voor 2012. Geraadpleegd op 20 april 2012. http://www.alternatieva.com/vakblad/zakelijk/beauty-wellnesstrends-voor-2012/ AGF. Japan: Zeegroenten zijn erg gezond. Geraadpleegd op 8 februari 2012. http://www.agf.nl/nieuwsbericht_detail.asp?id=78570 Australian Government (2012). Ultraviolet Radiation. Geraadpleegd op 11 juni 2012. http://www.arpansa.gov.au/radiationprotection/basics/uvr.cfm Beyond medicine (2007). Thallassotherapie in Tunesië en fibromyalgie. Geraadpleegd op 26 maart 2012. http://www.beyondmedicine.nl/Artikelen/tabid/2137/EntryId/237/Thallassotherapie-in-Tunesie-enfibromyalgie.aspx Booi T. & W. Buysrogge (2011). Bad Domburg en Cadzand: Zeeuwse wellness en vitaliteit met internationale allure. N.V. Economische Impuls Zeeland: Middelburg. Bouakez. B. (Dr.) 17th annual ESPA congress, 15-18 may 2012, Jūrmala (LV). Powerpoint presentatie wordt binnenkort gepubliceerd op website van de ESPA. http://www.espa-ehv.eu/ Cadzandbad.nl. Cadzand-Bad. Geraadpleegd op 9 maart 2012. http://www.cadzandbad.nl/cadzand-bad Crebbin-Bailey J, Dr J. Harcup & J. Harrington (2005). The Spa Book, the official guide to spa therapy. Seng Lee Press: Singapore. CRM begrippen. Omschrijving Positioneren. Geraadpleegd op 8 juni 2012. http://www.crmbegrippen.nl/omschrijving.php?id=32 Digitale professionals. Productintroductie: Hoe introduceert u een nieuw product op de markt? Geraadpleegd op 24 april 2012. http://www.financieel-ondernemen.nl/artikelen/456/Productintroductie-Hoe-introduceert-u-eennieuw-product-op-de-markt-/ Dijkmans C. & Vinkesteijn J. (2008). Marketingmix 1, Product en Plaats: commerciële bedrijfsvoering. NHTV: Breda. Dijkstra. T. De Nederlandse badplaats vraagt om kwaliteit. Geraadpleegd op 30 maart 2012. http://www.mijnschrijfbedrijf.com/journalistiek_ro_thema_nederlandsebadplaats.pdf Dirksen (2007). Marktsegmentatie. Geraadpleegd op 25 april 2012. http://www.marketingportaal.nl/artikel/505/Marktsegmentatie

62

Dutch SPA & Wellness association. Medical Wellness; het toekomstige toverwoord voor succes in de gezondheidssector? Geraadpleegd op 20 april 2012. http://www.dswa.nl/bedrijven/medical-wellness/ Ecomare. Westerschelde, waardevol ecologisch gebied. Geraadpleegd op 30 maart 2012. http://www.ecomare.nl/ecomare-encyclopedie/gebieden/delta/westerschelde/ Encyclo. http://www.encyclo.nl/ Fontenay L. & Dr. BF. Badelon. Vitamine zee. Geraadpleegd op 2 februari 2012. http://www.kruidenvrouwtje.nl/gelezen/vitamine-zee.htm France Guide. Frankrijk, bakermat van de fitness. Geraadpleegd op 26 maart 2012. http://nl.franceguide.com/Frankrijk-bakermat-van-de-fitness.html?NodeID=1&EditoID=12488 France Guide. In Hardelot, langs het Kanaal, aan de Côte d'Opale, heerst een elegante en rustige "Belle Epoque"-sfeer. Geraadpleegd op 10 mei 2012. http://nl.franceguide.com/per-thema/kust/In-Hardelot-langs-het-Kanaal-aan-de-Cote-d-Opale-heersteen-elegante-en-rustige-Belle-Epoque-sfeer.html?NodeID=121&EditoID=178944 France Guide. Kuren en wellness in Frankrijk: praktische informatie. Geraadpleegd op 26 maart 2012. http://be-nl.franceguide.com/per-thema/kuren/Kuren-en-wellness-in-Frankrijk-praktischeinformatie.html?NodeID=143&EditoID=195814 Geerinckx P. (Dr.) (2011) Gezonde kracht van de zee. Geraadpleegd op 15 februari 2012. http://dev.westtoer.be/Over-de-Kust/De-zee/Gezonde-kracht-van-de-zee.html Gemeente Sluis (2009). Raadsvoorstel. Intern document. Gemeente Sluis. Integraal kustzone beheer West Zeeuwsch-Vlaanderen. Intern document. Gemeente Sluis. Ontwikkelingsplan Cadzand-Bad Natuurlijk Stijlvol. Intern document. Gemeente Sluis. Sporen trekken door West Zeeuwsch-Vlaanderen. Intern document. Gemeente Sluis. http://www.gemeentesluis.nl Germany travel. Thalasso: therapie uit de Griekse oudheid aan zee herontdekt. Geraadpleegd op 26 maart 2012. http://www.germany.travel/nl/ontspanning-recreatie/gezondheidwellness/kuuroorden/thalasso/thalasso.html Global (2004). Health and wellness tourism. Geraadpleegd op 24 april 2012. http://academic.mintel.com.proxy1.dom1.nhtv.nl/sinatra/oxygen_academic/search_results/show&&ty pe=RCItem&sort=relevant&access=accessible&archive=hide&source=non_snapshot&list=search_results /display/id=112539/display/id=112539/display/id=118147/display/id=112539 63

Gro3. Een groeistrategie in 7 stappen. Geraadpleegd op 8 juni 2012. http://www.gro3.com/sections/info/artikels/Dvo-artikel2-strategie.htm Grootwatergroep (2007). Groot water. Geraadpleegd op 15 februari 2012. http://www.kvkeistad.nl/groepen/grootwater Harms V. (Dr.) & Prof. C. Stick (2002). Thalassotherapy – Definition and criteria of the ESPA. Geraadpleegd op 15 februari 2012. http://www.sld.cu/galerias/pdf/sitios/rehabilitacion-bal/thalassokriterien.pdf ICT loket. Confrontatiematrix. Geraadpleegd op 8 juni 2012. http://www.ictloket.nl/kennisbank/mkb-affiliate-marketing/marketingmodellen/Confrontatiematrix/ InfoNu! Is de zon soms ‘gezond’? Geraadpleegd op 8 februari 2012. http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/lifestyle/44242-is-de-zon-soms-gezond.html InfoNu! Natuurlijk mooi met zout. Geraadpleegd op 8 februari 2012. http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/beauty/13817-natuurlijk-mooi-met-zout.html InfoNu! Selfness, je moet worden wie je bent. Geraadpleegd op 15 februari 2012. http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/spiritueel/61975-selfness-je-moet-worden-wie-je-bent.html Kamer van Koophandel (2008). Gemeente Sluis in beeld. Geraadpleegd op 26 april 2012. http://www.kvk.nl/download/GemeenteSluis_tcm14-222542.pdf Kenniscentrum Kusttoerisme (2010). Wellness in de Delta, kansen en voorbeelden verzameld. Drukkerij Gijsemberg: Maastricht. Koninklijke Villa. Gezondheidscentrum Koninklijke Villa. Geraadpleegd op 26 maart 2012. http://koninklijkevilla.be/gezondheidscentrum/ Leterme Y. (2008). Toespraak bij opening week van zee. Geraadpleegd op 15 februari 2012. http://www.yvesleterme.be/nl/actua/toespraken/toespraak-bij-opening-week-van-de-zee Medisch Wellness Centrum Zeeland. Geraadpleegd op 13 februari 2012. http://www.mwcz.nl/ Metro (2011). Kuren bij de Oosterburen. Geraadpleegd op 15 februari 2012. http://www.metronieuws.nl/lifestyle/kuren-bij-de-oosterburen/bOXkio!s0Jj1586nTAV7SOE@Z8w/ Mihina Ann.L & Sandra K.Anderson (2010). Natural Spa and Hydrotherapy, theory and practice. Pearson Education: New Jersey. NBTC (2008), Afdeling research. MarketScan WellnessKansen voor het binnenlands en inkomend toerisme. Geraadpleegd op 14 februari 2012. http://www.nbtc.nl/nl/homepage/Artikel/marketscan-wellness-2008-4.htm

64

Omroep Zeeland (2011). Romeins badhuis in Aardenburg. Geraadpleegd op 8 maart 2012. http://www.omroepzeeland.nl/video/romeins-badhuis-aardenburg Positioneren.com. Uw positie in zicht. Geraadpleegd op 8 juni 2012. http://www.positioneren.com/positioneren_2.php Provincie Zeeland (2012). Water lééft in Zeeland. Geraadpleegd op 23 april 2012. http://www.laatzeelandzien.nl/topics/laatzeelandzien/zeeuwen/jaarvanhetwater/index/stijlgids_jvhw_l r.pdf Puur op reis. Wellness in Duitsland. Geraadpleegd op 26 maart 2012. http://www.puuropreis.nl/wellness/duitslandwellnessland/704-wellness-in-duitsland.html PvdA Sluis. 09. Toerisme met een brede kijk. Geraadpleegd op 26 april 2012. http://sluis.pvda.nl/general/20102014/09.+Toerisme+met+een+brede+kijk/09.+Toerisme+met+een+brede+kijk Rabobank (2011). Overaanbod dreigt in de wellnessbranche. Geradpleegd op 20 april 2012. http://www.rabobank.nl/images/thema_update_wellness_april_2011_29342093.pdf Smith M. & Puczkó L. (2009). Health and wellness tourism. Elsevier: Hongarije. Soeting M. Vis en zeevruchten: gezond en lekker. Geraadpleegd op 8 februari 2012. http://geheel-gezond.nl/artikelen-visenzeevruchten.html Style today (2011). Wellness trends 2012. Geraadpleegd op 20 april 2012. http://www.styletoday.nl/beauty/spa-en-salon/19890/wellness-trends-2012 TNS Nipo, NBTC & NHTV (2009). De markt voor wellnessvakanties: profiel, wensen en voorkeuren. Geraadpleegd op 26 april 2012. http://www.kenniscentrumtoerisme.nl/l/library/download/9368 Total wellness (2007). Thalasso in Tunesië. Geraadpleegd op 2 februari 2012. http://www.total-wellness-prof.nl/?NW=1&detail=862&viaarchief=1 Van Dale (2005). Groot woordenboek van de Nederlandse taal S -> Z. Van Dale lexicografie: Utrecht/Antwerpen. Van Spronsen en Partners (2011). Het wellnesscentrum in beeld. Geraadpleegd op 20 april 2012. http://www.spronsen.com/downloads/het_wellnesscentrum_in_beeld_2011.pdf Verhage. B. (2009). Grondslagen van de marketing. 7e druk. Noordhoff Uitgevers B.V.: Groningen/Houten. Verlijsdonk G.(1991). ZeeUwArt of life. Geraadpleegd op 15 februari 2012. http://www.zeeuwart-of-life.nl/welkom.htm 65

Verre Verwanten. Badplaatsen. Geraadpleegd op 2 februari 2012. http://www.verreverwanten.nl/afleveringen/serie%202/verre%20verwanten%20van%20hans%20klok% 20en%20melita%20van%20der%20mersch/cornelis%20hendrick%20backer/1873.html Versteegh Design (2012). Wellness Trends 2012. Geraadpleegd op 20 april 2012. http://www.versteegh-design.com/site/2012/01/wellness-trends-2012/ Voedingscentrum. Schaal en- schaaldieren. Geraadpleegd op 8 februari 2012. http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/schaal--en-schelpdieren.aspx Voedingscentrum. Wekelijks vis halveert kans op hart- en vaatziekten. Geraadpleegd op 15 februari 2012. http://www.passievoorfood.nl/detail/article/wekelijks-vis-halveert-kans-op-hart-en-vaatziekten/ Voet B. Reportage Herleven aan zee. Geraadpleegd op 20 maart 2012. http://koninklijkevilla.be/gezondheidscentrum/PDF/HerlevenAanZee.pdf VVV Zeeland (2009). Cadzand, badplaats met allure. Geraadpleegd op 22 februari 2012. http://www.vvvzeeland.nl/nl/cadzand-badplaats-met-allure VVV Zeeland (2009). Kunstenaarsdorp Groede. Geraadpleegd op 22 februari 2012. http://www.vvvzeeland.nl/nl/kunstenaarsdorp-groede VVV Zeeland (2009). Maritiem Breskens. Geraadpleegd op 22 februari 2012. http://www.vvvzeeland.nl/nl/maritiem-breskens VVV Zeeland (2009). Natuurlijk Nieuwvliet. Geraadpleegd op 22 februari 2012. http://www.vvvzeeland.nl/nl/natuurlijk-nieuwvliet VVV Zeeland (2009) Paulinaschor. Geraadpleegd op 8 maart 2012. http://www.vvvzeeland.nl/nl/pzd/detail/63785/general/paulinaschor.html Wellness adviesgroep (2010). Wellnessmarkt. Geraadpleegd op 20 april 2012. http://www.wellnessadviesgroep.nl/wellnessmarkt Wellnessbreaks. Grootste thalassocentrum op Norderney. Geraadpleegd op 10 mei 2012. http://www.wellnessbreaks.nl/grootste-thalassocentrum-op-norderney.html Wellness traveling (2009). Thalasso in Tunesië. Geraadpleegd op 10 mei 2012. http://wellnesstraveling.nl/tunesie/ Wellness traveling (2010). Wellness Trends 2010. Geraadpleegd op 20 april 2012. http://wellnesstraveling.nl/trends2010/ Wellness traveling (2012). Wellness Trends 2012. Geraadpleegd op 20 april 2012. http://wellnesstraveling.nl/trends2012/

66

World Lingo. Thalasso. Geraadpleegd op 13 februari 2012. http://www.multilingualarchive.com/ma/dewiki/nl/Thalasso#Ablauf_einer_Thalasso-Kur Zeewierwijzer (2011). Overige mineralen. Geraadpleegd op 11 juni 2012. http://www.zeewierwijzer.nl/zeewier-gezondheid/overige-mineralen.html Mondelinge verkregen informatie: Belois-Dees van. Gezond en Wellness La Phyta Boevere de J. Wellnesscentrum Equilibre Damme van E. Camping Groede Els. Aurin Yogacentrum Faas P. Hotel Noordzee Gorthmanns B. Het Strandhotel Groosman B. Bed & Breakfast de Reiziger Hartevelt E. School voor Chinese bewegingsleer Zeeuws-Vlaanderen Holland van T. Pension de Drie Gevels Joosten. Camping de Woordhoeve Keuninck de J. Camping Welgelegen Kruizinga P. Projectmanager Vitaliteitsmanagement & toerisme bij de Hogeschool Zeeland. Maenhout T. Manager toerisme en recreatie gemeente Sluis. Mast A. Voorzitter van de ondernemersvereniging in Domburg. Smidt de T. Camping de Knokkert Tempelman M. Hoofd Kenniscentrum kusttoerisme. Winter de. Camping de Hoogte

67

Bijlagen Bijlage 1: Afbeeldingen kwaliteitsgarantie Thalassotherapie Bijlage 2: Nadere uitleg Felke & Kneipp Bijlage 3: Kaart gemeente Sluis Bijlage 4: Stakeholderlijst gemeente Sluis Bijlage 5: Interviewvragen voor de hoteliers en campinghouders van Cadzand-Bad en Groede Bijlage 6: Interviewvragen voor de aanbieders van wellnessfaciliteiten en therapeuten

69 71 73 74 75 76

68

Bijlage 1: Afbeeldingen kwaliteitsgarantie Thalassotherapie -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

69

70

Bijlage 2: Nadere uitleg Felke & Kneipp --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Nadere uitleg Felke (therapie) Lucht, licht, water en leem zijn de vier elementen van de Felke-therapie. Bad Sobernheim in het zonnige zuidwesten van Duitsland is het enige geneeskrachtige Felke-kuuroord in Duitsland. Hier worden de vier Felke-elementen licht, lucht, water en leem gecombineerd met beweging en heilvasten of volwaardige voeding tot een holistische therapie. Door de behandeling met de leem-heilaarde in de vorm van leembaden en -pakkingen wordt een effectieve ontzuring en ontslakking bewerkstelligd. Het is een holistische therapie die niet alleen bestaat uit behandelingen maar ook een uitgebreid aanbod van beweging en volwaardige voeding of heilfasten. (Bron: http://www.wellnesselect.nl/felke-schroth/)

Nadere uitleg Kneipp (therapie) De levenslange natuurgeneeskundige onderzoeken van gezondheidspionier Sebastian Kneipp vormden in 1891 de basis voor het ontstaan en de ontwikkeling van de firma Kneipp. Vandaag de dag exporteert het internationale bedrijf met het hoofdkantoor in Würzburg niet alleen hoogwaardige gezondheidsproducten en voedingssupplementen, maar ook producten voor lichaamsverzorging en badproducten, naar vele landen ter wereld. Kneipp staat voor een modern merk op het gebied van gezondheidsproducten, gebaseerd op traditionele waarden. (Bron: http://www.kneipp.nl/nl/over_ons/profiel.html) Het eerste grootste succes van priester Sebastian Kneipp was zijn eigen herstel. Hij leed aan tbc en zijn artsen konden niets meer voor hem doen. Bij het lezen van medische boeken ontdekte hij de kracht van het water en paste dit op zichzelf toe. Al was het winter hij nam een bad in de ijskoude Donau. Dit was het begin van zijn herstel en na dit legendarische bad volgden er nog vele. Dit was het begin van de Kneipp-therapie, een holisitsche therapie die bestaat uit vijf onderdelen: Innerlijke balans - balans tussen lichaam en geest Een wezenlijk onderdeel van de Kneipp-therapie bestaat uit het (terug)brengen van van rust en ontspanning. Vaak zijn kleine aanpassingen en tips om ongezonde gewoonten te veranderen, al genoeg om de innerlijke balans te herstellen. Beweging Dat dagelijks actief bezig zijn, hoeft eigenlijk geen toelichting. Binnen de Kneipp-therapie worden activiteiten aangeboden van diverse workouts, pilates, tai chi, pilates tot wandelingen en nordic walking. Kruiden - de essentie van moeder natuur Vele planten bezitten ongekende heilzame krachten. De behandeling met planten en kruiden is een van

71

de oudste behandelmethoden. In de Kneipp-kuuroorden ziet u vaak een apothekers-tuin met planten en kruiden en de aandoeningen waarvoor deze heilzaam zijn. Voeding, vermaak & gezondheid Gezonde voeding behoeft geen toelichting. In de kookscholen in de kuuroorden wordt geleerd de eenvoudige dingen op waarde te schatten. De kuuroorden bieden ook vaak speciale kuren, zoals sapvasten, speciale diëten bij spijsverteringsproblemen en de Schroth-kuur. De kracht van het water Zonder water is er geen leven. Binnen de Kneipp-kuur zijn er meer dan 100 verschillende behandelingen met warm en koud water die een positieve werking bewerkstellligen. Voor aandoeningen van hart- en circulatieproblemen tot reuma en stofwisselingsstoringen. Kneipp helpt bij ... De Kneipp-kuur is een effectieve methode en in de lange lijst van aandoeningen waarvoor het heilzaam is, staan: aandoeningen aan de ademwegen, nieren, stofwisselingsproblemen, stress en oververmoeidheid, hart- en circulatieproblemen, reuma en allergie. Kneipp kuuroorden en gezondheidsbaden Er zijn circa 60 kuuroorden en gezondheidsbaden die zich Kneipp-kuuroord mogen noemen. Deze Kneipp Kurorten moeten ook voldoen aan de diverse criteria. De symbolen vindt u terug in deze plaatsen en uiteraard Kneipp zelf ook. Een aantal bekende zijn Bad Marienberg in het Westerwald, Bad Iburg en Bad Wörishofen in de Allgäu. In deze laatste plaats verbleef Sebastian Kneipp een groot deel van zijn leven. Bad Wörishofen behoort ook samen met o.a. Bad Laasphe en Bad Schandau tot de Premium-Class Kneipp Kurorte met Kneippkuren in luxe hotels. Bijvoorbeeld het Steigenberger Hotel Der Sonnenhof in Bad Wörishofen of Hotel Elbresidenz Bad Schandau. (Bron: http://www.hotelspa.nl/sitemanager.asp?pid=572)

72

Bijlage 3: Kaart gemeente Sluis ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

73

Bijlage 4: Stakeholderlijst gemeente Sluis ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

74

Bijlage 5: Interviewvragen voor de hoteliers en campinghouders van Cadzand-Bad en Groede -------------------------------------------------------------------------------------------------------1. -

Wat zijn de kenmerken van de toeristen die u ontvangt? Leeftijd Gezinssituatie Nationaliteit Sociale klasse

2. Wat zijn volgens u de kernkwaliteiten van de gemeente Sluis? 3. Weet u wat Thalassotherapie inhoudt? 4. Staat u zelf open voor iets nieuws? 5. Hoe kunnen we volgens u Thalassotherapie het beste inpassen in de omgeving? 6. Wat kunnen we verwachten dat u met Thalassotherapie zal doen?

75

Bijlage 6: Interviewvragen voor de aanbieders van wellnessfaciliteiten en therapeuten ---------------------------------------------------------------------- ---------------------------------

1. Wat bent u voor bedrijf? Wat biedt u precies aan? 2. Welke klanten bedient u? Komen die uit de regio of verder? Toeristen? 3. Hoelang verblijven deze mensen bij u? 4. U zit aan de kust, doet u daar iets mee? En hoe belangrijk vindt u dat? 5. Wat doet u aan innovatie? En hoe doet u dat? 6. Weet u wat Thalassotherapie inhoudt? 7. Zou u uw diensten willen aanbieden mocht deze ontwikkeling zich doorzetten? 8. Zou u willen samenwerken met verblijfsaccommodaties? 9. Hoe ziet u dat voor zich?

76

Zeeën van kansen. Onderzoek naar de marktkansen van Thalassotherapie in de gemeente Sluis. Tessa Rijckaert

Recommend Documents