1
APRIL 2014 | JAARGANG 178 | NUMMER 2
Koningin Máxima bij uitreiking Koning Willem I-prijs
Inhoudsopgave
Het gebouw van De Nederlandsche Bank aan het Westeinde in Amsterdam is dinsdag 13 mei het decor van de uitreiking van de Koning Willem I-prijs en de Plaquette voor Duurzaam Onder nemerschap. Ongeveer 350 genodigden uit de top van het be drijfsleven wonen de plechtigheid bij in tegenwoordigheid van koningin Máxima, erevoorzitter van de Koning Willem I-stichting. Voorzitter en gastheer is DNB-directeur prof. dr. Klaas Knot. De Maatschappij maakt deel uit van het bestuur van de stichting en zet zich met haar leden intensief in voor de Koning Willem I-prijs. De resultaten van die door de stichting zeer gewaardeerde inzet laten zien hoe waardevol het netwerk van De Maatschappij is. De regionale selectiecommissies en een vakjury hebben 11 maart de genomineerde bedrijven bekendgemaakt. Voor de Koning Willem I-prijs zijn dat in de categorie MKB: KMWE Precisie Eind hoven, Trioliet uit Oldenzaal en KOTUG International uit Rotterdam en in de categorie Grootbedrijf: Huisman uit Schie
Zeeland blinkt uit in excellent onderwijs pag. 1, 2 Eemland: ‘Spring in De Maatschappij’ pag. 3 Apeldoorn en Epe: Nereda-waterzuivering is wereldprimeur pag. 4 Jaarcongres 2014: Trudy Vos over economische Veerkracht in Twente pag. 5
dam, Koninklijke Friesland-Campina en Paques Holding uit Balk. Genomineerd voor de Koning Willem I-plaquette voor Duurzaam Ondernemerschap 2014 zijn: Vloerenspecialist Unipro uit Haaks bergen, Interface Nederland uit Scherpenzeel en Coöperatie TexelEnergie U.A. uit Den Burg. Met de uitreiking van de prijs, die is vernoemd naar Willem I Frederik van Oranje-Nassau (1772-1843), de e erste koning uit het huis van Oranje, wil de in 1958 opgerichte stichting bekendheid geven aan en belangstelling wekken voor positieve economische ontwikkelingen. Andere doelen zijn: het grote belang van een ge zond ondernemingsklimaat voor onze welvaart benadrukken, het belonen van twee ondernemingen voor goed ondernemerschap, het belonen van durf, daadkracht, duurzaamheid en doorzet tingsvermogen en het stimuleren van creatief en innovatief ondernemerschap.
De Maatschappij neemt initiatief voor speciale editie Zeeuws Tijdschrift
Zeeland blinkt uit in excellent onderwijs Departement Zeeland van De Maatschappij heeft het initiatief genomen voor een speciale editie van het Zeeuws Tijdschrift. Daaruit blijkt dat Zeeland uitblinkt en zich onderscheidt op het gebied van excellent onderwijs. “Die ontwikkeling bouwen we verder uit, met de komst van een Training and Learning Center voor alle lesgevenden in de provincie en mogelijk een tweede University College naast het Roosevelt, vertelt vicevoorzitter Koos Scherphuis van departement Zeeland. “Het lukt de politiek niet definitieve keuzes te maken voor de ontwikkeling van onze provincie. Daarom doen we het zelf. Het bestuur van departement Zeeland van De Maatschappij, waarin ondernemers, overheid én onderwijs samenkomen, heeft de kansen geëva lueerd en is tot de slotsom gekomen dat Zeeland op onderwijsgebied excelleert”, zegt Koos Scherphuis, vicevoorzitter van het departement Zeeland. “De Nederlandsche Maat schappij voor Nijverheid en Handel heeft dan ook het initiatief genomen om een speciale uitgave van het al 75 jaar bestaande, unieke Zeeuws Tijdschrift te wijden aan onderwijs excellentie.” Deze 120 pagina’s tellende editie bevat voorbeelden van uitmuntend basis-, voortgezet, beroeps- en hoger onderwijs in de provincie en geeft een overzicht van opleidingen die bewegen in de richting van excellentie. “Onder
nemers die zijn betrokken bij de Zeeuwse economie willen laten zien waarin Zeeland uitblinkt en dit verder versterken”, aldus departements voorzitter Cees de Hooge onlangs tijdens de overhandiging van het tijdschrift aan Commissaris des Konings Han Polman. Die omschrijft Zeeland als een ‘educatieve top regio’. Prof. Hans Adriaansens, voor zitter van de Siriuscommissie voor excellentie in het hoger onderwijs, en oprichter van het University College Roosevelt (UCR) in Middel burg, benadrukt bij die gelegenheid dat het onderwijs een belangrijke economische pijler is. “De provincie heeft op dit gebied veel om trots op te zijn. In Zeeland zijn we door de kleinschaligheid veel verder met excellent onderwijs dan elders.” Koos Scherphuis is mede-oprichter van het tien jaar geleden >>>
Cees de Hooge (links) overhandigt het Zeeuws Tijdschrift aan Han Polman.
maatschappij belangen digitaal 2
V.l.n.r. Cees de Hooge, Koos Scherphuis en gedeputeerde Ben de Reu.
als Roosevelt Academy begonnen ‘Liberal Arts and Sciences’ University College. “We hebben gemiddeld 600 studenten. Het slagingspercentage is 92 procent. Dat is enorm hoog, ook vergeleken met de Universiteit
“De provincie heeft op dit gebied veel om trots op te zijn. In Zeeland zijn we door de kleinschaligheid veel verder met excellent onderwijs dan elders.”
Utrecht (waarvan het UCR een onder deel is), die niet verder komt dan 18 procent. De toenmalige premier Jan-Peter Balkenende kon enkele jaren geleden tijdens een diplomauitreiking aankondigen dat het Roose
velt door een zware academische, in ternationale validatiecommissie was aangewezen als een van de drie beste wetenschappelijke instituten in de Benelux. De Hogeschool Zeeland, die in 2013 zo’n 20 procent meer stu denten heeft aangetrokken, is zowel vorig jaar als het jaar ervoor uitge roepen tot beste hogeschool van Nederland. Bovendien scoort een aantal opleidingen in het voortgezet onderwijs, waaronder het Reynaert College in Hulst en het Calvijn College dat op diverse locaties is gehuisvest, heel hoog op de excellentieladder”, vertelt Scherphuis.
Teaching and Learning Center “We zijn dus al op veel fronten excel lent, heel goed of de beste. Daarbij moet het niet blijven. Van de regering vragen we daarom zes ton die we willen gebruiken voor een Teaching and Learning Center (TLC) naar Ameri kaans voorbeeld. We willen iedereen die lesgeeft in Zeeland, van basis schoolonderwijzer tot universitair docent, op dit centrum niveau- verhogende bijscholingen en trai ningen geven. Wie de cursussen met goed gevolg afsluit krijgt een aan tekening van excellentie op het gebied van lesgeven. In de Verenigde Staten is de methodiek, die in de jaren zeventig is ontwikkeld bij Harvard, inmiddels een succes”, ver
telt Koos Scherphuis. De deken van Harvard – die het Derek Bok Center for Teaching and Learning, zoals het nu heet, ruim 40 jaar geleden hielp opzetten – heeft Hans Adriaansens aangeraden de methodiek over te nemen, ‘vanwege de excellente onderwijsomgeving in Zeeland’. “De directeuren van de onderwijsinstitu ten waren het er snel over eens en ook tijdens bijeenkomsten met het veld bleek dat alle neuzen dezelfde kant opstonden.” Het is volgens Scherphuis niet de bedoeling dat elk instituut zijn eigen TLC krijgt. Het nieuwe centrum, dat in augustus van start gaat na een geslaagde proef periode van twee jaar, is bestemd voor alle Zeeuwse onderwijsinstel lingen, die hun leraren er naartoe kunnen sturen. “Daar zijn ze in de rest van het land best jaloers op. Er is inmiddels apart een professor aange trokken die het Training and Learning Center gaat leiden.”
Tweede University College Koos Scherphuis besluit met nog meer goed nieuws: “We hopen er straks naast het Roosevelt nog een University College bij te krijgen. Dat versterkt niet alleen ons onderwijs nog verder, maar levert impliciet ook nog eens honderd extra arbeids plaatsen op. Wanneer we straks de minister uitnodigen om het Training
and Learning Center te openen, kunnen we met recht stellen dat Zeeland de onderwijsprovincie bij uitstek is.”
MAATSCHAPPIJ BELANGEN is een uitgave van De Maatschappij. De Maatschappij stimuleert als ongebonden ‘platform’ sinds 1777 de Nederlandse economie in het algemeen belang. Het landelijk netwerk bestaat uit autonoom bestuurde departementen. LANDELIJK BUREAU Jan van Nassaustraat 75 2596 BP Den Haag t 070 - 314 19 40 f 070 - 324 75 15
[email protected] www.de-maatschappij.nl Adreswijzigingen van leden kunnen digitaal of schriftelijk worden doorgegeven aan het landelijk bureau,
[email protected] EINDREDACTIE Jacques Geluk ONTWERP EN REALISATIE CieremansVanReijn, Den Haag www.cieremansvanreijn.nl
maatschappij belangen digitaal 3
Prijsuitreiking tijdens lente-netwerkevenement ‘Spring in De Maatschappij’
Eemland kijkt naar wat er echt gebeurt in de wereld Tijdens hét lente-netwerkevenement van departement Eemland, ‘Spring in De Maatschappij’, heeft Arjen Bos, oprichter/eigenaar van Faber Personeelsdiensten, maandag 24 maart in theater De Tuin van Leusden de Prijs van De Maatschappij ontvangen. Cees Meijers, oud-lid van de Raad van Bestuur van het Meander is bij diezelfde gelegenheid geëerd met de Lofprijs 2013. “Iedereen houdt nieuwjaarsrecepties en overal kom je dezelfde mensen tegen. Die bijeenkomsten vallen daardoor niet meer op. Daarom heeft departement Eemland van De Maat schappij enkele jaren geleden beslo ten ervoor in de plaats rond 21 maart het begin van de lente te vieren. ‘Spring in De Maatschappij’ is de enige bijeenkomst waarop ook nietleden welkom zijn. We hopen natuur lijk dat ze zo onder de indruk zijn dat ze letterlijk De Maatschappij in springen en zich als lid aanmelden”, zegt voorzitter Peter van Breugel. Belangrijk onderdeel van de, ook deze keer weer goed bezochte voor jaarsbijeenkomst is de uitreiking van twee prijzen. Arjen Bos is onderscheiden met de Prijs van De Maatschappij, die de on dernemende netwerkvereniging jaar lijks toekent aan een maatschappelijk betrokken, inspirerende ondernemer die actief is in de regio Amersfoort en daar een prestatie van formaat heeft
neergezet. Van Breugel: “Hij is in 2005 met niets begonnen en heeft Faber Personeelsdiensten inmiddels uitge bouwd tot een specialistische uitzend organisatie met 2.300 medewerkers. Daarnaast steunt hij maatschappelij ke doelen en is hij verantwoordelijk voor de renovatie van NN86, oudindustrieel erfgoed in Isselt. De Lof prijs, die waardering uitdrukt voor een persoon of organisatie die een bijzondere maatschappelijke prestatie heeft neergezet of bruggen heeft ge slagen in de regio Eemland, is dit jaar gegaan naar Cees Meijers, die zich als initiatiefnemer en bestuurlijk ver antwoordelijke met hart en ziel heeft ingezet voor de bouw van het Mean der Ziekenhuis, onder meer door een financieringsakkoord te sluiten met private partijen. Hij heeft daar veel tijd en energie in gestoken.”
Vernieuwen en verjongen Voorzitter Van Breugel blikt tijdens de lenteviering in het sfeervolle theater De Tuin van Leusden terug op opmer
Muzikaal intermezzo met het Amersfoorts Jeugd Orkest
de landelijke vereniging. Die heeft zich gecommitteerd aan de presti gieuze Koning Willem I-prijs. Uit onze regio is Koninklijke Friesland-Campina genomineerd in de categorie Groot bedrijf. Interface Nederland uit Scherpenzeel, een grote internatio nale specialist op het gebied van vloerbedekking, heeft een nominatie voor de Koning Willem I-plaquette voor Duurzaam Ondernemerschap gekregen.”
The Floor Arjen Bos (links) krijgt de Prijs van De Maatschappij uit handen van Peter van Breugel kelijke zaken van het afgelopen jaar en kijkt vooruit naar het nieuwe. “Ik presenteer onze visie, plannen die er zijn op maatschappelijk vlak en benoem eventuele knelpunten. De gedachte is dat De Maatschappij moet blijven doorgaan met vernieuwen en verjongen en beter moet aansluiten bij wat er echt in de wereld gebeurt. Dat betekent meer aandacht voor het aanpakken van maatschappelijke knelpunten, bijvoorbeeld door het steunen van projecten voor kansloze jongeren. Bijeenkomsten moeten niet meer uitsluitend bestaan uit vaak voorspelbare lezingen van bobo’s. Verhalen zoals die van een onder nemer die 14 miljoen euro heeft geïnvesteerd in een bedrijfsgebouw langs de A1 zijn veel interessanter. Er is veel waardering voor deze nieuwe aanpak. Dat blijkt onder meer uit de toename van het aantal jonge onder nemers tussen de 30 en 45 jaar dat lid is van ons departement. Daarnaast volgen we de ontwikkelingen binnen
Nieuwe leden en introducés hebben op 24 maart kennis kunnen maken met ‘The Floor’, een beproefd concept dat in departement Eemland is ont wikkeld, navolging heeft gekregen bij andere departementen en weer helemaal terug is van weggeweest. “Mensen melden zich en krijgen twee minuten de gelegenheid om hun verhaal te doen. Dat kan variëren van een commerciële boodschap tot de mededeling dat je schoonmoeder is overleden. Het is best moeilijk zulke persoonlijke dingen aan de groep te vertellen. Bewondering heb ik voor Nico Sickler, die onlangs zijn baan als bankdirecteur in Amersfoort door een grote reorganisatie bij ABN AMRO is kwijtgeraakt en dat gewoon heeft gedeeld met de hele zaal”, aldus Peter van Breugel. “Het Amersfoorts Jeugd Orkest zorgde voor een prettig muzi kaal intermezzo. Bijzonder was ook het optreden van cabaretière én psy choloog Margriet Bolding, die haar show helemaal had aangepast aan de thema’s die belangrijk zijn voor De Maatschappij. ‘Funspiratie’ noe men wij dat, want ondernemen moet ook gewoon leuk zijn.”
maatschappij belangen digitaal 4
Departement Apeldoorn en Epe van De Maatschappij bezoekt Nereda-waterzuivering
‘Ik word er blij van als ik dat schone water zie’ Het lijkt er soms op dat alles in de Randstad gebeurt. De media werken mee aan die in feite onterechte beeldvorming door juist aan in het westen ontwikkelde en geïmplementeerde innovaties aandacht te besteden. De innovatieve en vooral duurzame Nereda-zuiveringsinstallatie van Waterschap Vallei en Veluwe – een wereldprimeur bij de opening door toen nog prins Willem-Alexander in mei 2012 – staat echter in het Gelderse Epe. Ook drie nieuwe, soortgelijke installaties zijn gesitueerd in het midden en oosten des lands. Leden van Departement Apeldoorn en Epe, die onlangs een bezoek hebben gebracht aan de installatie, zijn zeer onder de indruk geraakt. Paul Spaan, directeur bedrijfsvoering van Waterschap Vallei en Veluwe heeft de ongeveer twintig ‘zeer enthousiaste’ leden van De Maat schappij op het terrein van de riool waterzuivering in Epe de drie, negen meter hoge betonnen tanks laten zien, die samen ’s werelds eerste fullscale aerobe korrelslibreactors voor de zuivering van huishoudelijk afvalwater vormen. “Ik heb de dele gatie vooraf wat theorie meegegeven door uit te leggen wat het proces inhoudt. De Nereda-installatie, die is gebouwd in samenspraak met de TU Delft en Royal HaskoningDHV, zuivert vuil rioolwater met behulp van bacte riën. Dat geldt al zo’n 100 jaar voor alle zuiveringen. Het grote verschil is echter dat de bacteriën bij conven tionele zuivering vlokken vormen, waardoor het slib heel langzaam bezinkt”, zegt Spaan. Bij Nereda vormen de bacteriën zwaardere slib korrels, die met veel minder energie, op een veel kleiner oppervlak en
aanzienlijk sneller en gemakkelijker bezinken. Doordat we kleinere tanks nodig hebben zijn de investerings kosten lager. We hoeven immers veel minder grond aan te kopen. Bovendien gebruikt de Neredarioolwaterzuiveringsinstallatie veel minder energie.” De leden van De Maatschappij hebben onder leiding van Spaan via speciale looppaden over de tanks gelopen. “Ze konden van bovenaf zien hoe het proces werkt, zowel in de rust- als de beluchtingsfase. Na afloop hebben ze de plek bezocht waar het gezuiverde water in de Dorpsbeek van Epe uitstroomt en zich ervan kunnen overtuigen dat het echt gezuiverd terug de natuur ingaat.” Theo Cieremans, voorzitter van Departe ment Apeldoorn en Epe: “Het waterschap maakt gebruik van een ongelooflijk systeem, dat zo modern en duurzaam is dat ze zelfs uit China en Frankrijk naar hier komen om te
Via speciale looppaden krijgen de leden van De Maatschappij van bovenaf een goed beeld van het proces. foto: eneharry
kijken hoe wij met een heel kleine in stallatie, die een hoge capaciteit heeft, fosfaat en stikstof uit het water verwijderen. Eigenlijk is er geen afval meer. Vrijwel alles wordt hergebruikt. Ik word er blij van als ik zie hoe schoon het gezuiverde water is dat uiteindelijk in de sloot terechtkomt.”
Ondernemerschap “Er is ondernemerschap voor nodig om een overheidsorganisatie als deze op een goede en duurzame manier te laten functioneren. Water schap Vallei en Veluwe loopt voorop met dit programma en het is goed als burgers en ondernemers weten welke goede dingen er met hun geld gebeuren”, zegt Cieremans nog. Spaan: “We zijn graag ondernemend bezig op de grens van markt en overheid en treden daarbij als het kan buiten gebaande paden. Als overheid financiert een waterschap zichzelf door het innen van belasting geld. We proberen door te innoveren
en vernieuwen de normale kosten te drukken, wat een positieve invloed heeft op de lasten voor de burger en het bedrijfsleven. Dat geldt niet alleen voor de Nereda. Ook bij onze andere zuiveringen halen we vloei bare afvalstoffen uit het water. Na vergisting kunnen we met de gassen die vrijkomen energie opwekken. Daarmee bedruipen we onze eigen activiteiten en kunnen we een Apeldoornse woonwijk voorzien van warmte. De opbrengsten van de Nereda-installatie, die buitengewoon goed draait, gaan voor een deel terug naar de Stichting Toegepast Onder zoek Waterbeheer (STOWA) om te gebruiken voor verder onderzoek.” Royal HaskoningDHV heeft het con cept al verkocht aan Groot-Brittannië en Brazilië. Inmiddels is de techno logie al in gebruik bij zuiveringen in Gamerswolde (Groningen) en Vroom shoop (Overijssel) en staat een instal latie in de buurt van Utrecht in de startblokken.
maatschappij belangen digitaal 5
Jaarcongres 2014 – Trudy Vos:
‘Gouden Driehoek geeft Twente veerkracht’ Veerkracht is het centrale thema van het jaarcongres 2014 van De Maatschappij, dat het jubilerende, 100-jarige departement Zutphen vrijdag 27 juni organiseert. In de raadzaal van het Oude Gemeentehuis spreekt Trudy Vos, secretaris-directeur van Regio Twente en voorzitter van het departement Twente van De Maatschappij, die dag over ‘Veerkrachtige economie’. Twente is een mooi voor beeld van een regio waar de Gouden Driehoek goed func tioneert. “In overleg met het communicatieplatform, waarin adviseurs van de drie o’s (ondernemers, onderwijs, overheid) samenwerken, ga ik tijdens het jaarcongres iets vertellen over de veerkracht van deze regio. Over hoe wij Twente nationaal en interna tionaal als merk neerzetten. Wat hier op economisch en onderwijskundig gebied ge beurt wil ik vertalen naar de rest van Nederland. Er is hier al een soort patroon – voor sprong door verbinding – ont wikkeld, dat op andere plek ken nog in veel geringere mate bestaat”, vertelt Trudy Vos, die behalve voorzitter van het departement Twente van De Maatschappij ook secretaris-directeur is van Regio Twente, een samen werkingsverband van veer tien Twentse gemeenten. De regio telt veel MKB-onder nemingen in de maakindu strie. “Techniek zit in onze genen. We hebben niet alleen een universiteit, maar ook een hogeschool en een ROC met een voornamelijk tech nisch profiel. De bedrijven zijn doorgaans niet zulke grote spelers qua omvang en hebben daardoor een enorme behoefte elkaar te ontmoe ten en samen te werken.
ndernemers moeten het O doen, onderwijs- en onder zoeksinstellingen leveren talent en de overheid moet dingen mogelijk maken. Dat doen wij als Regio Twente door namens de gemeenten zo goed mogelijk allerlei ont wikkelingen te faciliteren op het gebied van onder andere economie, belangenbeharti ging, bedrijfsvoering en mo biliteit.” Volgens Trudy Vos zijn de Twentenaren, ondanks grote culturele verschillen binnen de regio, in toe nemende mate trots op hun regio. “Daaraan hebben onze voetbalclubs FC Twente en Heracles dankzij hun succes sen bijgedragen. Maar ook de Universiteit Twente, die zich heeft ontwikkelend tot een ondernemende instel ling. Deze ‘hightech human touch’, zoals de slogan luidt, genereert veel spin-off, ook in de rest van Nederland. En niet te vergeten de Twentse hightech bedrijven die zich manifesteren op de wereld markt.”
Ecosysteem Kennispark Twente, een samenwerkingsverband van de universiteit met Regio Twente, Saxion Hogescholen, gemeente Enschede en de provincie Overijssel, helpt ondernemers innoveren en uiteindelijk de innovatie kracht van de Twentse eco
ook andere regio’s kan hel pen de technische agenda verder te brengen.”
Trudy Vos
nomie versterken door ken nis, kracht en middelen te bundelen. Daarnaast voert Kennispark de valorisatie opdracht van Universiteit Twente en Saxion Hoge scholen uit. “Het is een soort ecosysteem dat we proberen aan het draaien te krijgen”, zegt Trudy Vos. “We hebben niet net als in Eindhoven agendabepalende grote on dernemingen als ASML en Philips, maar wel bedrijven zoals TenCate, Thales, TKH en Enrichment Technologies die ervoor gaan, innovatief en ondernemend zijn, op
ereldschaal opereren en w naast de overheid en de on derwijs- en onderzoeksinstel lingen een grote rol spelen. Er zijn al stevige sprongen gemaakt. Deze ontwikkeling heeft wel tijd nodig. De werk gelegenheid in de bouw en de techniek ligt nog lager dan in de rest van Nederland, maar ik zie dat nu de economie weer beweegt kleinere bedrijven met hulp van het Kennispark alweer hun veerkracht tonen en een doorstart maken. Daar mee hebben we iets beet dat niet alleen Twente, maar
Trudy Vos pleit voor meer samenwerking met bedrijven in de rest van Nederland en mogelijk met Duitsland. In Twente, het oudste Eurregio gebied van ons land, stude ren veel Duitsers. Het zou volgens haar mooi zijn als de grenzen wat vloeibaarder worden, zodat we beter kun nen meeprofiteren van het economisch herstel dat bij onze oosterburen eerder is ingezet. “We zijn een stip op de kaart, maar ik ben het niet eens met de conclusie in een recent rapport van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, waarin de focus ligt op de Randstad en Eindhoven. De raad beaamt dat er mooie dingen in Twente gebeuren, maar zegt tegelijk dat de regio ‘wel ver is’. Hoezo ver?” Tot besluit zegt de enthou siaste Trudy Vos: “Ik geloof dat het glas hier halfvol is. Wanneer mensen met elkaar in iets geloven en daarop gaan lopen, kunnen ze hele mooie dingen doen. In die zin geloof ik heel erg in de Gouden Driehoek.” Lachend: “Kijk ook eens op de website www.twente.com. Daarop is al het moois van Twente te vinden.”