WORKSHOPS STUDIEDAG LOWAN-VO 20 APRIL In Gesprek Fros van der Maden, Edutekst

WORKSHOPS STUDIEDAG LOWAN-VO 20 APRIL 2015

1. In Gesprek Fros van der Maden, Edutekst Het is zover: In Gesprek, de nieuwe methode spreken en gesprekken voeren voor jonge anderstaligen (CEFR A2/B1), is klaar voor gebruik! Het omvat 18 lessen waarin de leerlingen worden voorbereid op regulier Nederlandstalig onderwijs (naar 2F) op het gebied van mondelinge taalvaardigheden. Met de nieuwe methode leren jonge anderstaligen met behulp van activerende en speelse werkvormen spreken en gesprekken voeren. Aan de hand van audioteksten oriënteren ze zich op tekstsoorten en taalhandelingen die zij nodig hebben voor het reguliere onderwijs, zoals vragen stellen en antwoorden geven, dingen regelen, telefoneren en een presentatie of een kort betoog houden. De opdrachten bouwen op van receptief naar productief en aan het eind van iedere les is er een assessment waarin de leerlingen kunnen laten zien wat ze hebben geleerd. Benieuwd geworden naar In Gesprek? Kom naar de workshop en probeer het concept zelf uit! Fros van der Maden is docent Nederlands aan de Internationale School in Groningen. Ze combineert lesgeven met haar werk als educatief auteur. Fros schreef onder andere Op Schrift, een schrijfcursus voor jonge anderstaligen, en Nederlands nu!, een methode voor volwassen anderstaligen. Meer informatie vind je op www.frosvandermaden.nl

2. Wat kan mijn leerling? Prestaties beoordelen in DISK aan de hand van de ERK-niveaus Doelgroep: Scholen die al met de NT2 methode DISK werken

Charlotte Berghuijs, docent ISK en trainer Hoe geeft u feedback op de productieve taken en hoe beoordeelt u deze? Hoe geeft u cijfers? DISK is gebaseerd op de taalniveaus, zoals omschreven vanuit het Europees Raamwerk: niveau A1, A2 en B1. Sinds enige tijd kunnen docenten de beoordelingslijsten raadplegen die niet alleen inzicht geven in het type opdrachten dat een leerling moet kunnen, maar ook aan welke eisen dat per niveau moet voldoen. In deze workshop gaat u concreet aan de slag met het beoordelen van de prestaties van leerlingen aan de hand van de beoordelingslijsten en vergroot u daarmee uw inzicht in de ERK-niveaus.

WORKSHOPS STUDIEDAG LOWAN-VO 20 APRIL 2015 3. Hoe doen jullie dat op school? DISK best practices delen Voor scholen die al wel en scholen die nog niet met DISK werken

Tessa Boff Tonella, trainer DISK DISK, de digitale lesmethode voor in de ISK, is sinds de aftrap in september 2013 op meer dan 50 scholen in Nederland en België van start gegaan. Docenten hebben zich vastgebeten in de nieuwe methode, zich de werkwijze eigen gemaakt en nagedacht over de implementatie ervan bij hun op school. Hoog tijd om deze schat aan ervaring met elkaar te delen. Tijdens deze workshop hoort u de best practices van twee DISK-scholen en gaat u op speeddate met een andere school.

4. Grammatica voor anderstaligen Jenny van der Toorn-Schutte, auteur Hoe kun je grammatica onderwijzen aan anderstalige kinderen? Moet je wel grammatica onderwijzen? Jenny van der Toorn geldt al jaren als grammaticaexpert binnen het NT2onderwijs. Haar Klare taal is al jaren hét grammaticaboek voor anderstaligen. Het is ook op vo-scholen veel in gebruik. De duidelijke regels, heldere uitleg met inzichtelijke voorbeelden zijn voor leerlingen een grote hulp. Dankzij heel veel oefeningen kunnen ze meteen kijken of ze de stof hebben begrepen. Jenny van der Toorn geeft in deze workshop uitgebreide informatie over het inzetten van grammatica in de taalles. (Jenny is ook auteur van de Taaltrap, nieuw NT2 materiaal voor PO om spelenderwijs te bouwen aan woordenschat)

5. 24/7 taalleren: leren buiten het klaslokaal Petra Popma, trainer ITTA (Instituut voor Taalonderzoek en Taalonderwijs Amsterdam) Universiteit van Amsterdam Een belangrijke vuistregel bij effectief taalleren is: Stimuleer toepassing en interactie: laat leerlingen lezen, luisteren, schrijven en spreken naar aanleiding van de lesstof. Met een goede lesmethode zal dat binnen de les wel lukken, maar hoe zit het met de tijd buiten de les? Hoe krijgt u uw leerlingen zover dat ze ook buiten de les het geleerde in praktijk brengen? En dat ze veel oefenen met de woorden die ze op school hebben geleerd? In deze workshop krijgt u tips en handreikingen voor hoe u de leerlingen ‘24/7’ aan het werk krijgt.

WORKSHOPS STUDIEDAG LOWAN-VO 20 APRIL 2015

6. Basiswoordenschat verwerven buiten de les? Rintse van der Werf , EDIA Amsterdam 5 woorden per dag (5WPD) is een miniprogramma voor beginnende NT2-leerders om in korte tijd en met weinig moeite de basiswoordenschat van het Nederlands te leren. Leerlingen laden het programma op hun telefoon of thuis op de pc en door 3 maal per dag 4 minuten te luisteren en te oefenen leren ze 1200 woorden. Het gaat om alledaagse en veel voorkomende woorden. De leerlingen leren de betekenis en de schrijfwijze, maar ook automatisch de juiste uitspraak de reguliere zinsintonatie van het Nederlands. In het weekeinde is er een toets. Docenten kunnen de leerlingen van de eigen groepen volgen middels een gebruikerstool waar zij alleen toegang toe hebben.

7. Meer inzicht in tweetaligheid en effect daarvan op taalbeheersing Charlotte Amesz en Marieke Goedegebure, Logopedisten en taaltrainers Wat is de invloed van de moedertaal op de zinsbouw, woordenschat en verstaanbaarheid. Welke adviezen kunnen aan ouders gegeven worden. Inzicht in de didactiek van de tweede taal door middel van ervaringsoefeningen. NT2 Spraak, www.nt2spraak.nl

8. Handvatten voor het verbeteren van de verstaanbaarheid van leerlingen Charlotte Amesz en Marieke Goedegebure, Logopedisten en taaltrainers Hoe kan de moedertaal van de leerling de verstaanbaarheid beïnvloeden en welke factoren zijn nog meer van belang (taalniveau, input T2, schrift, motivatie, persoonlijkheid,…). Er wordt ingegaan op de verschillende aspecten van verstaanbaarheid: ritme, melodie en articulatie. Meer inzicht in de didactiek van de verstaanbaarheid door middel van ervaringsoefeningen volgens de stappen snappen, horen, oefenen en toepassen. NT2 Spraak, www.nt2spraak.nl

WORKSHOPS STUDIEDAG LOWAN-VO 20 APRIL 2015 9. Doorstromen naar het mbo: wat heeft de leerling nodig? Lies Alons, manager ITTA (Instituut voor Taalonderzoek en Taalonderwijs Amsterdam) Universiteit van Amsterdam Voor veel oudere leerlingen in de ISK is doorstroom naar het mbo een logische route naar een startkwalificatie. Door de exameneisen Nederlands in het mbo lijkt doorstroom voor deze leerlingen lastiger geworden. In deze workshop werpen we nieuw licht op deze zaak! Wie is deze leerling in de ISK? En wat heeft hij nodig om succesvol te kunnen doorstromen naar het mbo? Hoe koppel je NT2 aan een praktische voorbereiding op de beroepsopleiding in het mbo? Vanuit het perspectief van taal krijgt u zicht op wat de leerling nodig heeft en hoe je dat aanpakt.

10. De waarde van het Diploma NT2 voor het mbo Tiba Bolle, ITTA, Universiteit van Amsterdam en CVTE Commissie Staatsexamens NT2 Is een Diploma Staatsexamen NT2 Programma I voldoende bewijs van taalvaardigheid om een mbo-opleiding op niveau 2 of 3 te volgen? Is toelating tot het mbo met het Diploma Staatsexamen NT2- wat betreft het taalniveau Nederlands officieel geregeld voor NT2 deelnemers? Levert het volgen van de mbo opleiding voor bezitters van het diploma wat taal betreft problemen op? Is extra voorbereiding op de in het mbo verplichte 2F toetsing wenselijk? De hamvraag is in welke mate de 2F intaketoetsen en examens in het mbo nog een extra uitdaging zullen vormen voor diplomabezitters NT2. Tiba Bolle beschrijft de huidige situatie in het mbo en gaat in op overeenkomsten tussen niveau B1 en 2F en de gevolgen voor de bezitters van het NT2-diploma I.

11. Teach Like A Champion Ineke van der Zwaal, CED Groep Teach Like A Champion is een concept uit Amerika, gebaseerd op onderzoek naar wat werkt in de klas. De succesvolle werkwijzen van ‘excellente leraren’ zijn helder vertaald naar 49 bruikbare technieken die onmiskenbaar bijdragen aan betere prestaties van leerlingen. Onderwijs aan nieuwkomers vraagt dat leerlingen binnen korte tijd de taal leren om de overstap naar het reguliere onderwijs succesvol kunnen maken. Dit betekent dat alle beschikbare tijd goed besteed moet worden en dat leerlingen uitgedaagd moeten worden. Tijdens deze workshop besteden we daarom aandacht aan technieken die de lat hoog leggen en die helpen alle beschikbare onderwijstijd positief te benutten. We richten ons bij de technieken vooral ook op de taal. Technieken die aan bod komen zijn bijvoorbeeld: Goed is goed, De formulering telt, Begintaak en Strakke overgangen.

WORKSHOPS STUDIEDAG LOWAN-VO 20 APRIL 2015 12. Nieuw compleet Intake instrument EOA/ISK en ontwikkelingen TOA-toetsen Jochum Winkelman en Stephanie Drent, Bureau ICE Tijdens deze sessie presenteert Bureau ICE het nieuwe IntakeInstrument EOA. Met dit instrument kunt u de benodigde informatie voor plaatsing (taalvaardigheidsniveau, gealfabetiseerd of niet in voldoende mate, leerbaarheid, persoonlijke omstandigheden, eventuele belemmeringen en ambities van leerlingen en ouders/verzorgers) achterhalen. Daarmee is het een belangrijk instrument om de jongeren binnen het EOA een passend individueel leertraject aan te bieden dat recht doet aan hun potentie en ontwikkelingsperspectief. Tijdens deze presentatie zullen de verschillende onderdelen uit het Intake-instrument worden toegelicht. Tevens gaan we in op de nieuwe ontwikkelingen voor de EOA-scholen zoals de samenhang tussen het Intake-instrument EOA, het Taalportfolio ISK en de TOA-toetsen. Daarnaast presenteren we de nieuwe ontwikkelingen in de TOA en het vernieuwde toetsplan EOA “Van Intake tot Uitstroom!"

13. Hoe doen we het? Praktijkonderzoek in de ISK. Rosemarie Smeets (ISK Tilburg) en Anne Kerkhoff (Lector Taalbeleid en Diversiteit Fontys Lerarenopleiding Tilburg) Bij ISK Tilburg zijn we gestart met onderzoek naar onze eigen praktijk. Doen we de goede dingen en doen we die dingen goed? We zijn met een team van zes docenten, een teamleider en een begeleider vanuit Fontys Lerarenopleiding Tilburg op zoek naar een antwoord op de vraag die een bezoekende onderwijsinspecteur ons stelde: “Hoe doen jullie leerlingen het als ze eenmaal zijn doorgestroomd?” Tijdens deze workshop bespreken we onze onderzoeksvraag en gaan we dieper in op deze manier van ‘data-geïnformeerd werken’ en de achtergronden daarvan. We delen onze eerste ervaringen en verkennen met de deelnemers mogelijkheden om deze methodiek in hun eigen praktijk toe te passen.

14. Kompas voor pedagogische handelingsverlegenheid Gerrit van Roekel, Buro Balans

balans ) www.buro-balans.nl

Kritisch nadenken over actuele maatschappelijke thema’s die ook de onderwijspraktijk raken zoals bijv. radicalisering, jihadisme, anti-semitisme, vereist een duurzame visie op de wereld en de mens(heid). Als docenten geconfronteerd worden met gebeurtenissen en signalen, dan wordt verwacht dat zij op het juiste moment op de juiste dingen letten en de juiste woorden zeggen. Hoe zeker ben je van je weerwoord en corrigerend optreden. Durf je niet altijd de confrontatie aan te gaan vanwege angst om te polariseren en te discrimineren, verwijten of intimidatie? Kennis versterkt de weerbaarheid van professionals. In deze workshop bieden wij inzicht in het richtinggevend pluralistisch denkkader, dat handvatten biedt voor een ‘andere’ kijk op het handelingsrepertoire van docenten.

WORKSHOPS STUDIEDAG LOWAN-VO 20 APRIL 2015 15. Leren in een andere wereld Safoura Ghaeminia, Docent Academie Mens en Maatschappij In 1991 kwam ik op zevenjarige leeftijd als alleenstaande minderjarige asielzoeker naar Nederland. Inmiddels ben ik afgestudeerd in sociologie, geef ik les op hogeschool Saxion en doe ik promotie onderzoek naar de levensloop van ama’s. Ik heb alle kansen gehad om me te ontwikkelen. Maar hoe is het leven van andere jonge asielzoekers verlopen? Welke kansen hebben zij gekregen en gepakt en welke factoren spelen een rol om je te kunnen ontwikkelen in een onbekend land? In deze workshop gaan we door middel van een spel ervaren hoe het is om te leven en te leren in een andere wereld. Daarnaast wil ik graag met jullie van gedachten wisselen over de eerste resultaten van mijn onderzoek.

16. “Echt geschreven voor de ISK ”, lessen over relaties en seksualiteit Milleke De Neef (Rutgers WPF) en Bram Tuk (Pharos) Het ministerie van OCW wil dat alle scholen aandacht geven aan diversiteit en seksualiteit. Maar hoe doe je dat op een ISK? Met die enorm gedifferentieerde groep leerlingen, die nog maar beperkt Nederlands spreken. Hoe doe je het op een manier dat leerlingen over taboes heen stappen en docenten houvast ervaren om dat uitdagende onderwerp verantwoord aan te bieden. Deze workshop biedt kennismaking met en discussie over de zes nieuwe lessen relaties en seksualiteit, die als onderdeel van de mentormethode Welkom op School gemaakt zijn.

17. Nieuwkomers Gezond, samenwerken met de Jeugdgezondheidszorg Janet Rodenburg (Pharos) en Ans Linskens (GGD-JGZ Limburg Noord) Bij nieuwkomers kan sprake zijn van achterstanden in de zorg, bijzondere ziektes en bij de vluchtelingen onder hen, psychotrauma’s. De JGZ kan door een goede en tijdige intake signaleren welke leerlingen (extra) zorg nodig hebben. Toch gebeurt dat niet overal. In deze workshop presenteren we de eerste resultaten van een nieuw project in Noord-Limburg, waar in dit geval Poolse kinderen, een intake nieuwe stijl kregen en op school een gesprek hierover met ouders plaats vond. Ook werden op de ISK door de GGD lessen gezondheid en seksualiteit gegeven. Deze workshop gaat over de ervaringen binnen dit project en hoe scholen de resultaten er van, bedoeld voor alle nieuwkomers, zelf kunnen inzetten.

WORKSHOPS STUDIEDAG LOWAN-VO 20 APRIL 2015 18. ‘Leven en dood en Verlies en Rouw’ in verschillende culturen Ineke Wienese, GZ psycholoog en auteur boek “Kun je internetten in de hemel” en Tugba Kalender, zorgcoördinator en counselor ISK Edith Stein College Den Haag In deze workshop wordt informatie gegeven over beelden en opvattingen van kinderen en jongeren uit verschillende culturen over leven en dood. Ook komen hun verliesverhalen aan de orde. Uitgangspunt bij deze workshop vormt het boek: 'Kun je internetten in de hemel? Hoe kinderen en jongeren uit verschillende culturen denken over leven en dood'. Er wordt aandacht besteed aan thema's als: Wat is de dood, wat gebeurt er na de dood, steun en troost in jezelf en van familie en omgeving, verliesverhalen, vragen over leven en dood en de betekenis van het leven. Het laatste hoofdstuk bevat tips voor scholen, voorbeeldlessen en interviews. Het boek sluit aan bij de website www.troostvoortranen.nl en is er niet alleen voor kinderen en jongeren, maar ook voor hun begeleiders. Eigenlijk voor iedereen die geïnteresseerd is in het thema leven en dood en te maken heeft met verlieservaringen (ook van land, familie). Het Edith Stein College, een school met een ISK afdeling heeft meegewerkt aan het tot stand komen van het boek. Het boek en de site geeft achtergrondinformatie die kan leiden tot een verdieping en aanvulling op uw kennis. Dat kan handvatten geven voor de praktijk. In deze workshop delen we graag onze ervaringen met u.

19. app Kwikstart en maatjesproject New@Home Dijana Jankovic, projectondersteuner stichting Kinderperspectief Kinderperspectief heeft een gratis app en website ontwikkeld voor jongeren tussen de 16 en 23 jaar waarin alle zaken die geregeld moeten worden op een rijtje staan. De app heet Kwikstart - om jezelf een goed begin van je volwassen leven te gunnen! Deze app is speciaal ontwikkeld voor jongeren die te maken hebben (gehad) met jeugdhulp (careleavers) omdat zij vaak na hun 18de verjaardag alles zelf moeten regelen. Echter, deze app is ook zeer geschikt voor de jonge nieuwkomers! Voor nieuwkomers is een weg banen door het doolhof van alle regels en voorschriften in Nederland een lastige opgave. Een woning zoeken, rekeningen betalen, jezelf verzekeren en nog veel meer dat geregeld moet worden als je in Nederland zelfstandig woont, dat zijn soms lastige zaken en Kwikstart is een zeer welkom hulpmiddel bij deze zoektocht. Tijdens de interactieve workshop laten we je zien en ervaren hoe eenvoudig deze app in gebruik is. New@Home is een door Kinderperspectief ontwikkeld maatjesproject voor jonge nieuwkomers die lessen volgen bij de ISK. Een HBO student wordt maatje van de ISK leerling om vervolgens gedurende een schooljaar leuke dingen te doen en samen praktische zaken aan te pakken. Mirat vertelt: "Twee jaar geleden ben ik alleen als vluchteling naar Nederland gekomen. Ik woon in Lelystad met vier andere jongens in een huis. Ik heb het heel moeilijk gehad maar het gaat nu steeds beter. Het is fijn dat Johan mij helpt. Hij is een hele goeie jongen. Ik heb van mijn maatje geleerd dat ik het waard ben om er te zijn. Als ik de taal leer spreken, kan ik meer vrienden maken en misschien wel politieagent

WORKSHOPS STUDIEDAG LOWAN-VO 20 APRIL 2015 worden, dat wil ik heel graag. In het begin vond ik Nederlanders raar en niet zo aardig. Johan helpt mij om contact te maken met mensen. Ik had eerst ook erg heimwee naar mijn familie. Dat is nog wel zo, maar niet meer zo erg als eerst." We vertellen je graag hoe je kunt zorgen dat dit bijzondere project ook bij uw ISK wordt opgestart zonder dat het u al te veel tijd kost. Uniek aan New@Home is de degelijke methodiek die inmiddels als “onder voorbehoud goed onderbouwd” is gewaardeerd door de Erkenningscommissie interventies van het Nederlands Jeugdinstituut (NJi).

Aanmelden voor de studiedag: • Maak een keuze voor 3 workshops uit voorgaand overzicht en geef 1 alternatieve keuze aan. • Voor een coördinator/directielid geldt, naast de directiebijeenkomst, de keuze voor 1 workshop voor de 3e ronde alsmede een alternatieve keuze. • Maak gebruik van het online aanmeldformulier. Houd de namenlijst van de deelnemers en hun keuzes (nummers van de workshops!) bij de hand. Indien het online invullen niet lukt neem dan even contact op met [email protected]. • Vragen over de workshops en/of de aanmelding? Mail dan even naar [email protected]. • Zorg ervoor dat de aanmelding vóór 18 maart in het bezit van LOWAN-vo is.