Studiedag 20 april 2006
VARIABLE BELONINGEN Aandelenopties
Jean-Louis Davain
0
0
Plan
• Inleidend woord • Aandelenopties • Kort overzicht van de voornaamste alternatieven • Becijferde en juridische vergelijking • Besluit
1
Vormen van deelname • Verschillende vormen bestaan al lang • Ze beogen de participatie: • in het kapitaal
en/of
• in de resultaten
2
Hoofdvormen • Deelname aan de resultaten: • Variabele beloningen (bonus, premie enz.) • “Phantom stock option” plan • Financiële deelname aan de winsten
• Deelname aan het kapitaal: • Met décote of zelfs gratis aandelenoverdracht • Aandelenopties
Via :
• Financiële deelname aan het kapitaal
- kapitaalsverhoging - Aankoop/verkoop van aandelen - verkoop van al in hand gehouden aandelen
3
Beoordeling • Weinig van hen kennen een specifieke regeling ÄDit heeft als gevolg een aantal fiscale, sociale of juridische onzekerheden ÄDerhalve zal het nodig zijn: • Vaak naar analogie te rederenen • De bedoeling van de partijen duidelijk uit te spreken
4
Aandelenoptieplannen • “High tech” mode van beloning • H.R. • Financieel • Juridisch • Boekhoudkundig
• Aantrekkelijke beloningsmode in België ten gevolge van de huidige vrijstellingsregeling op meerwaarden (behalve uitzonderingen)
5
Plan
• Inleidend woord • Aandelenopties • Kort overzicht van de voornaamste alternatieven • Becijferde en juridische vergelijking • Besluit
6
Overzicht
Meerwaarde 80
Start
1
Exit
Vesting
4
6
8
10
Jaar
Kooprecht
Aandeel 100
140
160
Uitoefening
180
200
aandeel 7
Meerwaarde 80
Start
1 Aandeel 100
Vesting
4
Exit
6
8
10
Jaar
Taxatie 140
160
180
200
Vrijstelling aandeel 8
Meerwaarde 80
Start
1
Vesting
4
Exit
6
e Aandeel Taxatie op 60 dag 100 140 160
8
10
180
Jaar
200
Indien Sauf aanvaard refus ! aandeel 9
Meerwaarde 80
Start
1
Vesting
4
Aandeel Forfaitaire taxatie 100 140
Exit
6
160
8
10
180
Jaar
200
aandeel 10
Uitzondering •Geen uitoefening voor Jaar (Grant + 3) •Uitoefeningsperiode: max.Jaar (Grant + 10) Algemeen regime Option négociée ? •Aandelen v.d. “werkgever” /(groot)moeder oui •Geen winstgarantie
L’évaluation IPP
non 15% + 1% verhoogbaar
Décote (behalve art. 609, Venn.W)
7,5%+0,5% verhoogbaar
Marktwaarde
Décote (behalve art. 609, Venn.W)
Andere directe voordelen
Andere directe voordelen
Andere directe voordelen
(ingangsprijs)
(ingangsprijs)
(ingangsprijs)
= aan progressieve tarieven belastbaar voordeel 11
Quid igv. verandering van het plan I.g.v. verandering v.d. uitoefeningsvoorwaarden
Start
1
Exit
4
6
8
10
Jaar
Recht op één
aandeel 100
140
160
180
200
Nieuwe toekenning ? 2e forfaitaire belasting 12
I.g.v. verandering v.d. uitoefeningsvoorwaarden
Start
1
Exit
4
6
8
10
Jaar
Recht op één
aandeel 100
140
160
180
200
Behalve programma-wet 2002 (historisch) •3 jaar maximum •plannen 2000 t.e.m. 2002 •notificatie aan de Administratie 13
Voor de RSZ
15% + 1% verhoogbaar
RSZ vrijstelling
Décote (behalve 609, Venn.W.)
Andere directe voordelen (Ingangsprijs)
Onderworpen aan RSZ (behalve 609, Ven.W) Onderworpen aan RSZ
Geen invloed
14
Vennootschapsbelastingregime • Bij uitoefening van de opties: • Niet-aftrekbaarheid van de minderwaarde op verkoop van het aandeel aan de begunstigde
• Aftrekbaarheid van de kosten i.v.m. andere voordelen in natura (gewoon regime)
15
Dwz…
2005
2006
2007
2004
2005
Mijn werkgever biedt aan één aandeel te kopen tegen de prijs van 100
Dit zou een V.U. zijn Wanneer ik mijn recht uitoefen bedraagt het aandeel 160 De werkgever zal eventueel een kost van 60 moeten dragen
16
Vragen ivm. de uitwerking van een SO-plan
• Technische gegevens: • toekenningsdatum • uitoefeningsperiode • waarderingsmethode (décote ?) • voorkomen van internationale dubbele taxatie
• Functionele gegevens: • “high tech” techniek van uitgestelde beloningä voor wie? • beheer van voorfinanciering en risico • beheer van het plan (start en uitoefening)
17
Voorbeelden van recente problemen (1/4) • Aanvaarding na 60 dagen? • Ministeriële interpretatie : buiten wet 1999 à taxatie bij uitoefening • Alternatief - Cass 4 februari 2005 • Taxatie op de datum(s) van “toekenning” • “Toekenning” = ogenblik waarop een optie vastgelegd is en haar uitvoering niet meer afhankelijk is van een “toekomstige onzekere gebeurtenis” • Praktisch(?) : Als er geen voorwaarde is: ogenblik waarop de begunstigde de optie aanvaardt I.g.v. opschortende voorwaarde (“ik verkrijg op dergelijke datum als dergelijke gebeurtenis voorkomt”) : moment waarop de voorwaarde wordt ontmoet I.g.v. ontbindende voorwaarde (“ik verlies mijn recht als dergelijke gebeurtenis voorkomt”) : geen impact à cf. supra
• Aanbeveling? à Hof van beroep Gent 20 december 2005 • Taxatie op moment van toekenning
18
2/4 Ingewikkelde wetgeving • de “timing” !
19
Uitoefening: de “15%+”
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Werkgever kent mij het aanbod op 19 mei 2005 toe
15% [~ 7,5%] is met 1% [~ 0.5%] verhoogd als ik de optie na 18 mei 2010 mag uitoefenen 5 jaren, van dag tot dag
20
Voorwaarden van de “7,5%”
2005
2006
2007
2008
2009
Werkgever kent mij het aanbod op 19 mei 2005 toe
..toepassing van 7,5% als ik geen optie uitoefen vóór 1 januari 2009 3 kalenderjaren
21
Opstartdatum
2005
2006
2007
2008
Werkgever kent mij het aanbod op 2 november 2005 toe
Voordeel is belastbaar op 60ste volgende dag, d.w.z. 1 januari 2006
2009
Belangrijk als er geen BV verschuldigd is want …
Uitgestelde inkohiering van ong. 18 maanden ! 22
Impact op de “7.5%” ?
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Mijn werkgever kondigt mij het aanbod op 2 november 2005 aan
1 november
Ik mag de opties uitoefenen van 1 januari 2009 t.e.m. 1 november 2010, d.w.z. ong. 22 maanden !
23
Impact op de “7.5%” ?
2005
2006
2007
2008
Indien de datum 2 januari 2005 was geweest
2010
2009
1 januari
Ik mocht opties uitoefenen enkel van 1 januari 2009 tem. 1 januari 2010, dwz. slechts 12 maanden !
24
3/4 Bepaling van een “juiste” uitoefeningsprijs ? • Voorbeeld : uitoefeningsprijs gelijk aan een gemiddelde beursnotatie over een bepaalde periode • I.g.v. een décote t.o.v. de waarde van één aandeel op toekenning: belastbaar voordeel + toepassing van RSZ • I.g.v. surcote : geen fiscaal of sociaal voordeel
25
4/4 “Terugkeer” van het risico • Meestal een vraag voor de landen met een taxatie op uitoefening (? België) • In België : onrechtstreekse vragen: • Quid hulp bij de voorfinanciering? • Herintroductie van de “purchase plannen” (met of zonder voorwaarden of termijnen bij de uitoefening of herverkoop)
26
• Verbinding van de opties aan een resultaat • Voorbeeld: het aantal SO verbinden aan een “resultaat”: • Op moment van toekenning (directe verbinding) • Op het ogenblik van de vesting of de uitoefening (verbinding op termijn)
• Gevolgen: • Toekenning: fiscaal neutraal • “Vesting”: de reeds betaalde belasting zal niet meer terugbetaalbaar zijn!
27
Quid igv. arbeidscontractbeëindiging?
• Maakt het voordeel van de aandelenopties deel uit van de basis voor de berekening van de opzegvergoeding? • Indien ja, hoe moet het gewaardeerd worden?
28
1/2 Maakt het deel uit van de opzegvergoeding?
Cass., 4 februari 2002: •
Toekenning van aandelenopties: • Is een voordeel verkregen naar aanleiding van de arbeidsovereenkomst • àtengevolge van de A.O. verworven voordeel
Ø Toekenning van opties = toekenning van een “chance” = bezoldiging Toekomstige meerwaarde = gevolg van de beursevolutie en de hoedanigheid van aandeelhouder ? Voordeel moet terug in de berekeningsbasis van de vergoeding gezet worden
29
2/2 Hoe moet het gewaardeerd worden?
•
Arbeidsrechtbank Brussel (NL), 25 maart 2002: Evaluatie op basis van de fiscale wetgeving
•
Arbeidsrechtbank Brussel (FR), 21 mei 2003: Evaluatie op een reële basis (geen toepassing van de fiscale waarde)
•
Arbeidshof Brussel,16 september 2003: Evaluatie op een reële basis (onzekere evaluatie)
30
Arbeidshof Brussel, 2 maart 2004 • Maakt het deel uit van de “lopende” bezoldiging? Ja, volgens het hof voor 3 jaren werk à “lopende” bezoldiging (“en cours”) = 1/3 van de waarde der warranten • Waardering? Toepassing van de fiscale waarde (de “juiste” zelfs als het niet de reële waarde is)
31
Arbeidsrechtbank, Brussel, 18 mei 2004 • In aanmerking te nemen? Ja • Waardering? Reële waarde = prijsvermindering (d.w.z. verschil tussen de uitoefeningsprijs en de waarde van de aandelen op toekenning)
• Geen toepassing van de toekomstige meerwaarde • Volgens de rechtbank: een mathemathische methode schikt niet om met zekerheid het voordeel te bepalen maar een forfataire waardering (zoals fiscaal) is ook niet voldoende!
32
Besluit?
•
Opneming in de basis voor de berekening van een opzegvergoeding? JA à aandelenopties maken een ten gevolge van de arbeidsovereenkomst verkregen voordeel
•
Waardering? à onzekere rechtspraak tot nu toe à Nog op te volgen I in de toekomst, quid impact van de IAS normen …
•
Alternatief? De opties te laten kopen?
33
Juridische vergelijking Invoeringsmaatregelen
Cash incentive Primes, etc.
Onmiddellijke toekenning
Laattijdige toekenning
Winst-
Aandelen
Aandelen
Gratis
Wet op
delen
décote
décote
toekenning
aandelen-
(609, VennW.)
deelname kapitaal
winsten
opties
Specifiek wettelijke regime
Neen
Neen
Neen
Ja
Neen
Ja
Wettelijke onoverdraagbaarheid
Neen
Neen
Neen*
Ja
Neen
JA
Aandelen van de vennootschap, een
Neen
Neen
Neen
JA
Neen
Ja (7,5%)/ Neen (15%)
Het ganse personeel
Neen
Neen
Neen
Ja
Neen
Neen
CBFA
Neen
Neen
Ja**
Ja**
Neen
Ja**
Fiches en opgave (57 WIB)
Ja
Ja
Neen*
Neen
Ja
Ja
dochtervennooschap, van een groep
* Verplicht om belasting te vermijden
Financiële deelname
** Overeenkomstig toekenningsvoorwaarden
Dit is een algemene appreciatie 34
Plan
• Inleidend woord
Premie en bonus
• Aandelenopties • Kort overzicht van de voornaamste alternatieven • Becijferde en juridische vergelijking • Besluit
35
Mode 1 : premie en bonus • Wel bekende vorm van beloning • Onderworpen aan RSZ (13,07% en 35%) en PB (+ 53,5%) • Aftrekbaar voor VenB. (let op reporting [sanctie vennootschap: 309%]) • Flexibel maar let op voor discriminatie
36
Nog lopende vragen • Aanvullend pensioen (in aanmerking nemen voor de berekening van de bijdrage) • Arbeidsrecht: • I.g.v. jaarlijkse toekenning, let op voor het ontstaan van een gewoonte (“usage”) • Opschortende voorwaarde van tewerkstelling: wettelijk veroordeeld • Vakantiegeld: (bonus / 12) x 92% + 8% = 15,67% • I.g.v. ontslag, komt in aanmerking voor de berekeningsbasis als het betaald of verworven is geweest over de laatste 12 maanden (?)
37
Plan
• Inleidend woord
“Phantom stock”
• Aandelenopties • Kort overzicht van de voornaamste alternatieven • Becijferde en juridische vergelijking • Besluit
38
Mode 2 : Phantom stock • Systeem vanuit de VS of voor familiale bedrijven • Cf. vorige modes : heeft “cash” als doel! [Waarderingsmethode van een recht volgens een op de evolutie van een aandeel gebaseerde formule]
ýGelijk aan een bonus : –Onderworpen aan RSZ en PB –VenB aftrekbaar
39
Plan
• Inleidend woord
Aankooptoekenningsplan
• Aandelenopties • Kort overzicht van de voornaamste alternatieven • Becijferde en juridische vergelijking • Besluit
40
Mode 3 : Aankoop [purchase] / toekenning [grant] van aandelen • Acquisitieplannen van aandelen: • Nu of later • Met of zonder décote • Al dan niet onderworpen aan voorwaarden
• De operatie kan deel uitmaken van een jaarlijks of multi-jaar plan • Het kan gerealiseerd worden door een kapitaalsverhoging of een verkoop van bestaande aandelen (na aankoop of in eigen hand)
41
FISCAAL
• Igv toepassing van art. 609 VennW (vroeger 52, septies) : • Toegelaten en vrijgestelde décote van 20% Hetde plan aandelen betreffen die beursgenoteerd • Geen vervreemding gedurende 5 mag volgende jaren
• Toepassing aan het gans
• In ander geval:
zijn of niet: personeel -Als genoteerd: referte naar de beurskoers -In andere gevallen: werkelijke waarde met als minimum de laatste boekwaarde
• Décote is normaal belastbaar • Uitzondering: waardering van het aandeel tot 100/120 van de waarde als: • Beursgenoteerd aandeel (in België of in het buitenland), en • Ofwel massaal inkoop op uitoefening van het plan, ofwel na contractuele “onbeschikbaarheid” gedurende 2 jaren min.
42
SOCIALE ZEKERHEID
• Igv. art. 609 VenW : • Geen bezoldiging, dus geen RSZ toepassing op de décote
• In andere gevallen : • Vrijstelling van de décote van 20/120, • Mogelijke vrijstelling bij gebrek van tenlasteneming in België, • In andere gevallen: toepassing van RSZ
43
Plan
• Inleidend woord • Aandelenopties
Werknemersparticipatie
• Kort overzicht van de voornaamste alternatieven • Becijferde en juridische vergelijking • Besluit
44
Mode 4 : Algemene principes • Bronnen : wet d.d. 22 mei 2001 + uitvoeringsKB’s • Het moet een nieuw voordeel zijn • Werkgever heeft geen verplichting MAAR als hij het zo doet, moet hij het voorstellen aan alle werknemers • Beperking tot het kleinste van : • 10% totaal uitkeringen • 20% netto winst na belasting
45
Modus operandi
Investeringsspaarplan voor KMO’s
BALANS
Toekenning van aandelen
Dividend
Jaarrekeningen
Cooperatieve vennootschap 46
Fiscaal en sociaal regime Deelneming in het kapitaal
Deelneming in de winsten
• VenB.
• VenB.
• Geen PB noch RSZ
• Geen PB noch RSZ, maar een solidariteitsbijdrage van 13,07%
• Met de inkomstenbelastingen gelijkgestelde belasting van 15%
• Met de inkomstenbelastingen gelijkgestelde belasting van 25% (15% igv. investeringsspaarplan)
• Mogelijke bijkomende taks van 23,29%
• (Mogelijke bijkomende taks van 23,29%)
• Vrijstelling van de meerwaarde als VAA Taxatie van de dividenden als dusdanig • Vrijstelling van registratierechten
47
Inleiding • Opstellen van een plan via een specifieke CAO • dwz: • CAO i.v.m. salarissen • Geen vermindering van tewerkstelling
48
K.B.’s • KB.dd. 19 dec. 2001
Inwerkingtreding vanaf jaarrekeningen gesloten ten vroegste op 31 december 2001 • 2 KB’s dd. 21 dec. 2001
Concept van groep, loonmassa en winsten na belasting • KB dd. 19 maart 2002
Lijst van 6 objectieve criteria : • Anciënniteit • Graad binnen de onderneming • Functie • Weddeschaal • Vergoedingsniveau • Vormingsniveau
Maximaal ratio van 1 tot 10
49
Plan
• Inleidend woord • Aandelenopties • Kort overzicht van de voornaamste alternatieven • Becijferde en juridische vergelijking • Besluit
50
Juridische vergelijking Invoeringsmaatregelen
Cash incentive Primes, etc.
Onmiddellijke toekenning
Laattijdige toekenning
Winst-
Aandelen
Aandelen
Gratis
Wet op
delen
décote
décote
toekenning
aandelen-
(609, VennW.)
Financiële deelname deelname kapitaal
winsten
opties
Specifiek wettelijk regime
Neen
Neen
Neen
Ja
Neen
Ja
Ja
JA
Wettelijke onoverdraagbaarheid
Neen
Neen
Neen*
Ja
Neen
JA
Ja
Neen
Aandelen van de vennootschap, een
Neen
Neen
Neen
JA
Neen
Ja (7,5%)/ Neen (15%)
Neen
Neen
Het ganse personeel
Neen
Neen
Neen
Ja
Neen
Neen
Ja ***
Ja
CBFA
Neen
Neen
Ja**
Ja**
Neen
Ja**
Neen
Neen
Fiches en opgave (57 WIB)
Ja
Ja
Neen*
Neen
Ja
Ja
Neen
Neen
dochtervennooschap, van een groep
* Verplicht om belasting te vermijden ** Overeenkomstig toekenningsvoorwaarden *** Mogelijkheid om geen toekenning te doen aan werknemers met minder dan 1 jaar anciënniteit
Dit is een algemene appreciatie 51
Vergelijking tussen de veschillende “incentives”
Is het realistisch? Jaar x
Jaar x + ?
Intrest
Premie = cash + Stock grant =
Dividend
Intrest
cash
Stock option =
Aandeel
Dividend en intrest
cash
52
Voorbeeld
53
Plan
• Inleidend woord • Aandelenopties • Kort overzicht van de voornaamste alternatieven • Becijferde en juridische vergelijking • Besluit
54
Appreciatie ? • Voor cash nu: financiële winstdeelname (wet 2001) • Voor uitgestelde cash: stock grant (niet gereglementeerd) • Voor alles en ten eerste flexibiliteit: stockoptie (wet 1999)
55
Bedankt !
56
56
