WORKSHOPS SLB Leerjaar 1 Studentenversie
Schrijver: Erica Diks Juli 2007 versie A1
1
Inhoudsopgave Workshop Plannen en organiseren 1
p. 3
Workshop Plannen en organiseren 2
p. 4
Workshop Feedback 1
p. 5
Workshop Feedback 2
p. 6
Workshop Reflecteren 1
p. 7
Workshop Reflecteren 2
p. 13
Workshop POP en portfolio 1
p. 14
Workshop POP en portfolio 2
p. XX
2
Workshop Plannen en Organiseren 1 http://iwp.cs.utwente.nl/Vaardigheden/vaardigheden.html
Doel workshop Een planning leren maken Voorbereiding 1. Ga naar http://iwp.cs.utwente.nl/Vaardigheden/vaardigheden.html Op deze site vind je meerdere interessante cursussen die alle volgens hetzelfde format zijn opgebouwd. Het standaard format bestaat uit een 6-tal tabbladen, namelijk Voormeting, Uitleg, Case, Korte oefening, Complexe oefening en Nameting 2. Kies de cursus Timemanagement 3. Maak de Voormeting 4. Lees de Uitleg en Case 5. Print de Korte oefening en de Complexe oefening uit en neem deze mee naar de workshop Workshop In de workshop gaan we in drietallen en plenair een planning leren maken met behulp van de vragen en planninglijst van bovenstaande cursus Timemanagement. Neem daartoe een geprinte versie van de tabs Korte oefening en Complexe oefening. Portfolio Sla gemaakte planningen (en jouw reflectie hierop) op in ‘Mijn inhoud’ in Blackboard Content Collection. Zo kan je ze desgewenst in jouw portfolio opnemen.
3
Workshop Plannen en organiseren 2
http://www.leren.nl/cursus/persoonlijke-effectiviteit/timemanagement/
Doel workshop Leren focussen op prioriteiten, op resultaten die jij belangrijk vindt. Tips en strategieën leren toepassen voor effectiever zelfmanagement. Voorbereiding 1. Ga naar: http://www.leren.nl/cursus/persoonlijke-effectiviteit/timemanagement/ Op leren.nl vind je tal van interessante online cursussen over persoonlijke en professionele vaardigheden/competenties. 2. Lees de hele cursus Timemanagement door. De cursus kent de volgende onderdelen: - De basis van timemanagement - Weet wat je wilt bereiken - Waarom heb je tijd tekort? - Beproefde methoden voor timemanagement - Praktische tips 3. Zet op papier: de sleutelrollen in jouw leven en wat je in deze rollen wil bereiken. Neem dit mee naar de workshop 4. Analyseer al je activiteiten (van eten, op school zijn tot sporten en uitslapen) van de afgelopen 2 dagen. Geef bij iedere activiteit aan of jij deze activiteit hebt hebt ‘behandeld’ als Spoed, A-prioriteit of B-prioriteiten. Als je deze activiteiten afzet tegen wat jij wil bereiken (zie voorbereidingspunt 3) hoe zou je deze activiteiten dan benoemen? Zet dit activiteitenoverzicht op papier en neem het mee naar de workshop. Workshop In de workshop gaan we plenair en in subgroepen aan de slag met het opsporen, benoemen en aanpakken van de oorzaken van gebrekkig timemanagement Portfolio Sla de voorbereidingsopdrachten en een lijst met in de workshop opgedane tips en inzichten op in ‘Mijn inhoud’ in Blackboard Content Collection. Zo kan je ze desgewenst in jouw portfolio opnemen.
4
Workshop Feedback 1 Doel workshop In deze workshop leer je de feedbackregels voor feedback geven en feedback ontvangen kennen en leer je ze toepassen. Voorbereiding: 1. Ga naar de volgende link en lees deze goed door: http://www.carrieretijger.nl/functioneren/communiceren/mondeling/vaardigheden/feedbac k-geven Ga ook naar en lees goed door: http://www.carrieretijger.nl/functioneren/communiceren/mondeling/vaardigheden/feedbac k-ontvangen 2. Geef in steekwoorden enkele situaties weer waarin jij het moeilijk vindt om feedback te geven of te ontvangen en enkele situaties waarin jij het makkelijk vindt feedback te geven of te ontvangen. Je kunt deze situaties als oefenmateriaal gebruiken in de workshop. Workshop In de workshop gaan we oefenen met het geven en ontvangen van feedback volgens de feedbackregels. We oefenen met zelf ingebrachte situaties. Portfolio Sla voorbeelden van feedback geven en ontvangen - bv in de projecten - (en jouw reflectie hierop) op in ‘Mijn inhoud’ in Blackboard Content Collection. Zo kan je ze desgewenst in jouw portfolio opnemen.
5
Workshop Feedback 2 Doel workshop Vaardiger worden in het geven en/of ontvangen van feedback Voorbereiding 1. Herlees in ieder geval op www.carrieretijger.nl de stukken over feedback geven en feedback ontvangen (zie workshop Feedback 1) 2. Lees bijlage 2A Corrigeren en bijlage 2C Persoonlijke feedback in Studieloopbaan ontwikkeling, beroepsgeschikt. Beoordeel je jezelf met behulp van de observatieformulier. Neem de bijlagen en de ingevulde formulieren mee naar de workshop. 3. Beschrijf drie situaties waarin jij het moeilijk vindt om feedback te geven en/of te ontvangen. Neem deze beschrijvingen mee naar de workshop. Workshop In de workshop gaan we plenair en in subgroepen nader in op wat jij in de door jou ingebrachte situaties zo moeilijk vindt en gaan we oefenen met nieuw en effectiever gedrag in dergelijke situaties. Portfolio Sla de voorbereidingsopdracht en concrete voorbeelden van feedback geven en ontvangen - die zich na deze workshop hebben voorgedaan, bv in de projecten of op je stage - (en jouw reflectie hierop) op in ‘Mijn inhoud’ in Blackboard Content Collection. Zo kan je ze desgewenst in jouw portfolio opnemen.
6
Workshop Reflecteren 1 Doel workshop Deze workshop is een eerste kennismaking met reflecteren als methode. Voorbereiding: 1. Lees de achtergrond informatie over reflecteren (onderstaande inleiding en voorbeelden) 2. Zoek eventueel meer informatie over reflecteren op internet 3. Bestudeer de STARR-methode. Zie hieronder. Neem een uitgeprinte versie van de STARR mee! 4. Schrijf een eigen casus die je in de workshop kunt bespreken. De casus kan betrekking hebben op school, bijbaan, thuis, of je vereniging en kan gaan over zaken die je moeilijk vindt, die je verbazen, die je niet begrijpt etc. Belangrijk is wel dat jij een (hoofd)rol speelt in je eigen casus. De casus telt maximaal 15 regels. Neem je casus in drievoud mee. Workshop In de workshop gaan we in drietallen reflecteren over de zelf ingebrachte casuïstiek met behulp van het STARR-model. Portfolio In je uitgebreide POP en het SLB-gesprek laat je zien dat je kan reflecteren. Meer uitgewerkte reflecties met betrekking tot specifieke zaken kan je opnemen in je portfolio.
7
Inleiding Reflecteren ( Uit de Ten Geleide van Karim Benammar uit Reflecteren: de basis. Op weg naar bewust en bekwaam handelen van Mirjam Groen (2006), Wolters Noofdhoff)
Reflecteren is een vorm van bewust nadenken. Door na te denken over wat je doet word je bewust van de reden van je handelen, van de gevoelens die er bij je spelen, en van de gevolgen van je acties voor anderen. Reflecteren geeft je de mogelijkheid om de volgende keer bewust voor een andere aanpak te kiezen. Vaak is de aanzet tot reflectie iets waar je je niet lekker over voelt, iets wat in jouw ogen misging, of waar je iets anders van had verwacht. Maar het kan ook iets zijn waarover je verbaasd bent, zoals een opmerking over je gedrag die achter je rug verteld wordt, en die niet strookt met het beeld dat je van jezelf hebt. Reflecteren, bewust nadenken, is een methode om daar meer helderheid in te krijgen. Reflecteren is een essentieel onderdeel van leren uit praktijkervaring. Daarom wordt het ook in veel onderwijsvormen aangemoedigd of zelfs verplicht gesteld. Je kunt reflecteren over iets eenvoudigs dat je in je stage meemaakt, over je werk in projectgroepen, en zelfs over de diepgaande vragen die je in een promotieonderzoek stelt. Maar reflecteren kun je ook toepassen op ervaringen in het dagelijks leven. In reflectie probeer je met een objectieve blik naar je situatie te kijken. Daarvoor moet je afstand van je eigen handelen kunnen nemen. Afstand in tijd, zodat je rustig terug kunt kijken op wat er gebeurd is, en je niet zelf volop in de actie zit. Afstand in ruimte, zodat je ook los kunt komen van het gevoel dat je had. Een doel van reflectie is dat je inzicht in je eigen handelen krijgt. Je richt je niet meer in de eerste plaats op wat anderen deden, maar gaat naar jezelf kijken. Wat heb je zelf aan de situatie bijgedragen? Wat deed je en hoe kwam het over? Wat wilde je en heb je dat wel bereikt? Als ons iets dwars zit beginnen we vaak met de schuld te leggen bij de omgeving of bij anderen, en onze eigen inbreng te rechtvaardigen of te verdedigen. Door ons zelf druk te maken over het gedrag van anderen en hierop af te geven, blijft onze eigen rol onderbelicht. De basistechniek van reflectie bestaat uit vragen stellen aan jezelf. Je leert jezelf open vragen te stellen, en ook om door te vragen naar de diepere reden voor je gedrag. Je kijkt niet naar wat anderen in jouw ogen verkeerd deden, maar begint bij je eigen beweegredenen. Je kunt over verschillende aspecten van jezelf doorvragen, over je handelen, denken, voelen en willen. Wat deed je precies? Wat dacht je daarbij? Wat voelde je toen? En wat wilde je eigenlijk? Een aanleiding tot reflectie kan komen uit iets wat je deed, war je later aan terug dacht, maar zeker ook van een gevoel dat je over de situatie hebt. Je gaat dan nadenken over hoe dit bij jou ging, maar ook hoe het voor de anderen was. Wat deden zij, wat dachten ze volgens jou, en wat voelden ze? Je eigen ervaring is rijker als deze vanuit verschillende aspecten beschreven wordt. Deze techniek wordt versterkt als je doorvraagt naar wat je wilde: Wat was de bedoeling? Waarom deed je dit? Wat wilde je bereiken? Je gevoelens spelen een belangrijke rol als prikkel tot reflectie. Vaak benoemen we onze gevoelens niet, omdat ze als te persoonlijk ervaren worden, of omdat het te ‘soft’ is. In onze rationele samenleving wordt vaak de voorkeur gegeven aan een logische verklaring. Maar jouw gevoel geeft je een duidelijke indicatie van wat er aan de hand is. Je eigen gevoel benoemen kan eng zijn, maar geeft ook helderheid en lucht vaak op. Als je je in een situatie afvraagt wat je gevoel erbij was, of hoe je je er nu over voelt, kom je vanzelf tot de kern van waar het voor jou hier om draait. Zo leer je gevoel in te zetten als leidraad bij reflectie. Uiteindelijk zul je merken dat reflecteren ook tot actie leidt. Als je goed hebt nagedacht wil je het wel eens gaan uitproberen. Dit is spannend: in plaats van steeds weer met dezelfde gevoelens geconfronteerd te worden, kun je nu iets nieuws ervaren. Voor een
8
groot publiek een spreekbeurt geven, waar je vroeger angstig of zenuwachtig over was, ga je nu met vertrouwen en durf tegemoet. In de sport wordt het leuker en spannender als je de techniek beter beheerst, en hetzelfde geldt voor reflectie. Als je reflecteert, word je bewuster van waarom je dingen doet, hoe dat voelt en wat voor gevolgen dat heeft. En daardoor word je er bedrevener in.
Voorbeeld 1 (overgenomen uit Reflecteren: de basis. Op weg naar bewust en bekwaam handelen van Mirjam Groen (2006), Wolters Noordhoff)
Het rollenspel Lonneke is achttien jaar en heeft voor de zomervakantie haar havo-diploma behaald. Ze wil graag groepsleidster worden en heeft zich ingeschreven aan de opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH). Ze zit nu vier maanden in het propedeusejaar en de studie bevalt haar tot nu toe wel. Ze haalt goede cijfers voor haar toetsen. Alleen de trainingslessen, waarin de sociale vaardigheden geoefend worden, spreken haar niet zo aan. Met name het meedoen aan een rollenspel kan haar niet bekoren. Reflectie door Lonneke (bad practice) (voorbeeld van onvoldoende reflectie) ‘De trainingslessen zijn minder leuk. Ze zijn wel nuttig, want sociale vaardigheden zijn natuurlijk belangrijk in de hulpverlening. Maar ja, dat kun je ook lezen in een boek. Dan weet je ook hoe het moet. Waarom moet dat allemaal worden uitgespeeld in een rollenspel? Ik ben nu eenmaal niet goed in toneelspelen, ik kan dat niet. Ik doe veel liever een multiple choicetoets, daarmee bewijs je toch ook hoe het moet?’ Analyse bad practice (waarom bovenstaande reflectie onvoldoende is) 1 - Geen personalisatie - Geen concrete situatiebeschrijving - Vasthouden aan één beeld, zaak van een kant bekijken - Niet zoekend maar stellend - Niet ingaan op gevoel - Eigen gedrag niet centraal stellen - Verantwoordelijkheid buiten zichzelf leggen Reflectie door Lonneke (good practice) (voorbeeld van goede reflectie) ‘Over de trainingslessen heb ik een dubbel gevoel. Ik vind ze wel nuttig, omdat ik wel begrijp dat sociale vaardigheden belangrijk zijn in de hulpverlening. Maar eerlijk gezegd, dat kan ik toch ook lezen in een boek. Dat hoeft toch niet allemaal in een rollenspel uitgespeeld te worden? Of is dat te kort door de bocht? Waarom doen we dat eigenlijk al die rollenspellen? 1
‘Het effect van spreken of schrijven in de jij-vorm is dat het besprokene verder van de hoofdpersoon af komt te staan. Over ‘jij’ praten lijkt minder eng dan over ‘ik’ praten. Spreek je in de ik-vorm, dan komt het onderwerp waarover gesproken wordt heel dichtbij. Je kunt daardoor geraakt worden. Bovendien gaat het dan echt over jou en je gedrag. Dat kan soms heel bedreigend aanvoelen. Toch zul je moeten personaliseren. Met het spreken in de ik-vorm neem je de verantwoordelijkheid voor je eigen gedrag. En bij reflecteren gaat het daar tenslotte om.’ p. 120-121 uit Reflecteren: de basis. Op weg naar bewust en bekwaam handelen van Mirjam Groen (2006), Wolters Noofdhoff)
9
Ja, om te ervaren hoe het is wanneer bijvoorbeeld je gesprekspartner niet naar je luistert. Dus eigenlijk zie ik het nut van het rollenspel wel in, het gaat erom dat ik het ook zelf ervaar. Maar waarom heb ik er dan zo’n hekel aan? Waarom léés ik liever over sociale vaardigheden, dan dat ik ze laat zien in de groep? Misschien zit het wel in dat laatste. Ergens over lezen, dat is niet eng. Maar iets laten zien aan mijn medestudenten, dat vind ik hartstikke eng!’
Voorbeeld 2 (overgenomen uit Reflecteren: de basis. Op weg naar bewust en bekwaam handelen van Mirjam Groen (2006), Wolters Noordhoff)
Op kamers? Jetty is achttien jaar en woont bij haar ouders. Ze heeft een zus van vijftien, Sam, en een broer van dertien, Rob, die ook thuis wonen. Jetty heeft haar havo-diploma behaald en gaat sinds een paar maanden naar het hbo in haar woonplaats. Ze heeft in overleg met haar ouders besloten om thuis te blijven wonen, zodat ze veel tijd aan har studie kan besteden. Toch heeft ze haar twijfels. Reflectie door Jetty (bad practice) (voorbeeld van onvoldoende reflectie) Het is niks meer aan thuis. Rob altijd met zijn kinderachtige vriendjes, de hele dag zitten ze te gamen, ze praten over games, ze worden zelf nog eens een game! Hij houdt altijd de pc bezet en als ik er wat van zeg dan horen ze het niet eens. En dan Sam, die verknalt de sfeer in huis met haar geruzie. Ze ligt altijd met mama in de clinch, over de simpelste dingen. En mijn moeder is ook niet wijzer. In plaats van dat ze Sam nou negeert, nee hoor, overal gaat ze op in! Ik word er gek van. Mijn kamer is voor mij de rustigste plek in het huis. Bij mijn vriendin werk ik op de pc. Zij kan de hele middag omgestoord werken want haar ouders komen pas om zes uur thuis en die zijn ‘s avonds ook vaak weg. Was dat bij ons ook maar zo. Lekker rustig! Analyse bad practice (waarom bovenstaande reflectie onvoldoende is) - Vooral beschrijvend - Nauwelijks personalisatie - Niet zoekend - Gaat vooral over de ander - Stelt eigen handelen niet centraal - Niet expliciet in verwoorden van eigen gevoel van onbehagen. Reflectie door Jetty (good practice) (voorbeeld van goede reflectie) Ik vind er niks meer aan thuis. Ik bedoel daarmee dat ik de sfeer niet altijd prettig vind. Mijn zus heeft vaak ruzie met mijn moeder en mijn broer houdt altijd de pc bezet met zijn vrienden. Die ruzies daar kan ik niet goed tegen, ik word daar onrustig van. Ik kan me dan niet meer concentreren op mijn huiswerk. De ruzies gaan over niets en dan denk ik: hou toch op! Maar ik zeg er niets van. Ik trek me terug. Hoe komt dat eigenlijk dat ik er niets van zeg? Ik heb voorheen wel geprobeerd tussen beide te komen, maar het gevolg was dat ík dan ruzie had met allebei! En dat wil ik niet. Ik hou van mijn moeder en ik hou ook van mijn zus. Soms heeft de een gelijk en soms de ander. Ik probeer met hen allebei een goede relatie te
10
houden. Maar ja, het betekent wel dat ik er tussenin zit. Ik heb het gevoel dat ik me steeds moet voegen naar de anderen. Net als met Rob en de pc. Daar zeg ik wel wat van, maar het kost me zoveel moeite om voor elkaar te krijgen dat ik op de pc kan werken. Ook dan denk ik: Laat maar, ik ga wel ergens anders heen. Nu ik dit zo over denk, merk ik dat ik dat kennelijk vaker doe: me aanpassen of terugtrekken. Wat zegt dat over mij? Dat ik de confrontatie niet wil aangaan? Of dat ik wil dat anderen uit zichzelf rekening met mij houden? Of heb ik gewoon behoefte aan rust? Wil ik dit eigenlijk nog wel, op deze manier thuis wonen? Zou op kamers wonen iets voor mij zijn? Of trek ik me dan weer terug? Wat wil ik eigenlijk?
Literatuur Reflecteren: de basis. Op weg naar bewust en bekwaam handelen van Mirjam Groen (2006), Wolters Noordhoff
11
STARR Situatie Wat was de situatie? - Wat gebeurde er? - Wie waren erbij betrokken? - Waar speelde de situatie zich af? - Wanneer speelde deze situatie? Reflectie - Hoe vond je dat je het deed? - Was je tevreden met het resultaat? - Wat zou je een volgende keer anders doen? - Wat heb je daarvoor nodig?
Taak Algemeen - Wat was je taak? - Wat was je rol? - Wat werd er van je verwacht? Persoonlijk - Wat wilde je bereiken? - Wat verwachtte je van jezelf in die situatie? - Wat vond je dat je moest doen?
Resultaat - Wat kwam eruit? - Hoe is het afgelopen? - Wat was het resultaat van je handelen? - Hoe reageerde(n) de andere(n)?
Actie - Wat heb je precies gezegd/ en of gedaan? - Hoe was je aanpak? - En toen? - Hoe reageerde(n) de andere(n) op jou? - Wat heb je vervolgens gezegd en/of gedaan? - En toen?
Model geïnspireerd op het STARR-model van het NIZW
12
Workshop Reflecteren 2 Doel workshop In deze tweede workshop reflecteren leer je met behulp van de reflectiespiraal je reflecties verdiepen. De reflectiespiraal is gebaseerd op het spiraalmodel voor reflectie van Korthagen. Voorbereiding: 1. Bestudeer de 5 fasen uit het reflectiemodel (zie onderstaande tekst) 2. Schrijf een eigen casus die je in de workshop kunt bespreken. De casus kan betrekking hebben op school, bijbaan, thuis, of je vereniging en kan gaan over zaken die je moeilijk vindt, die je verbazen, die je niet begrijpt etc. Belangrijk is wel dat jij een (hoofd)rol speelt in je eigen casus. De casus telt maximaal 15 regels. Neem je casus in drievoud mee. Workshop In de workshop ga je in subgroepen over jouw casus reflecteren met behulp van het spiraalmodel voor reflectie van Korthagen Portfolio In je uitgebreide POP en het SLB-gesprek laat je zien dat je kan reflecteren. Meer uitgewerkte reflecties met betrekking tot specifieke zaken kan je opnemen in je portfolio.
Het spiraalmodel en de reflectiespiraal (overgenomen uit Reflecteren: de basis. Op weg naar bewust en bekwaam handelen van Mirjam Groen (2006), Wolters Noordhoff)
Deze tekst wordt zo snel mogelijk via Blackboard verspreid onder deknop SLB.
13
Workshop POP en portfolio 1 Doel workshop In deze workshop oefen je met het opstellen van het uitgebreide POP en het formuleren van leerdoelen. Voorbereiding 1. Lees onderstaande tekst ‘Het Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP) en formuleren van leerdoelen’ door. Ga naar onderstaande link en lees dit goed door: http://www.carrieretijger.nl/functioneren/management/leidinggeven/doelen-stellen/smart 2. Neem je uitgebreide POP mee die de input vormde voor je eerste individuele SLBgesprek. Voor het werkmodel POP, zie bijlage in de studiehandleiding SLB. 3. Formuleer drie leerwensen voor de aankomende maanden. Dus wat zou je de aankomende maanden graag willen leren. Workshop De workshop kent twee delen. In het eerste deel wordt in subgroepen besproken hoe je eerste POP verbeterd zou kunnen worden (op basis van de in het SLB-gesprek verkregen feedback van je SLB-er, en de feedback van medestudenten nu). In het tweede deel oefenen we met het SMART formuleren van leerdoelen. Portfolio Je volgende POP is het bewijs dat je een POP kunt opstellen en leerdoelen kunt formuleren.
14
Het Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP) en formuleren van leerdoelen. M. Scager, Hogeschool van Utrecht Een POP bestaat uit drie onderdelen: 1. Wat kan ik al? (sterkte/zwakte-analyse) Per beroepskwalificatie beschrijft je je sterke en zwakke punten en geeft je je competentieniveau aan. Hierbij verwijs je naar feedback van stagedocenten, docenten van de EFA, medestudenten, en leerlingen van de stagescholen over je verschillende competenties. De feedback is verplicht onderdeel van het POP. Je maakt een overzicht van alle feedback (per kwalificatie) die je van de verschillende betrokkenen hebt verkregen in de verschillende stages. Eventueel verwijs je naar producten in het portfolio en geef je per product aan waarom je juist dít product hebt uitgekozen als bewijsmateriaal met het oog op een bepaalde kwalificatie. 2. Wat wil ik nog meer/beter kunnen? (persoonlijke leerdoelen). In dit onderdeel beredeneer je hoe je je verder wilt ontwikkelen. Hiertoe baken je een aantal leerdoelen of leervragen af voor de stage in jaar 3. - je geeft aan (per kwalificatie) waaraan je nog moet werken om te voldoen aan de eisen van LIO-bekwaamheid2. Je verwijst naar de feedback in de zelfevaluatie. - je geeft aan waarin je je wilt profileren als toekomstig docent. (Het kan zijn dat je meent het niveau van LIO-bekwaamheid met betrekking tot een bepaalde kwalificatie reeds te hebben bereikt. Is dat het geval, dan verwijs je naar de wijze waarop dit in het portfolio wordt aangetoond.) 3. Wat heb ik daarvoor nodig? (aanpak en middelen) In dit onderdeel concretiseer je door welke (soort) activiteiten ofwel leertaken je je persoonlijke leerdoelen hoopt te bereiken. Daarbij is van belang dat je nagaat welke mogelijkheden en middelen je ter beschikking staan: investering aan tijd, inzet en middelen van jezelf, van je omgeving. Welke problemen zijn te verwachten? Ten slotte geef je aan hoe je straks gaat bewijzen dat je startbekwaam bent op dit punt en door wie je dat laat beoordelen. Dit voor elk persoonlijk leerdoel. Dus: welke leertaken ga ik uitvoeren voor mijn verschillende leerdoelen/vragen? Plan van Aanpak: Leervraag
2
Leertaak
Tijd, inzet, middelen
Te verwachten problemen?
Bewijsmateriaal
Leraar In Opleiding. In deze fase van de opleiding staan studenten zelfstandig voor een klas.
15
Formuleren van leerdoelen Zoals de naam leerdoelen al zegt gaat het hier om gedrag dat je nog niet beheerst, dat je nog moet leren. Om nieuw gedrag te kunnen aanleren, moet je leren werken met ‘geoperationaliseerde’ leerdoelen. Dat betekent dat je het gedrag, waarmee je wilt experimenteren zo beschrijft, dat je weet wat je concreet moet doen. Voorbeeld: ‘Leren beter te communiceren’ is een te abstracte formulering die geen aanwijzing bevat voor het concrete gedrag, waarmee je moet experimenteren. Beter is bv.: ‘Leren de ander aan te kijken als ik iets tegen hem zeg’. Om te kunnen vaststellen of je je leerdoel hebt bereikt is het nodig feedback te krijgen van anderen. Voorbeeld: Je kunt zelf niet vaststellen of je goed hebt geluisterd en begrepen hebt wat een ander bedoelt. Door zijn mening in eigen woorden samen te vatten kan de ander hierover uitsluitsel geven. Richtlijnen voor het formuleren van leerdoelen Voor elk leerdoel kies je een observeerbare activiteit of verrichting die je wilt uitvoeren (=concreet waarneembaar gedrag), waarin duidelijk wordt aangegeven: doel inhoud leerweg tijdpad evaluatie
wat je wilt bereiken en waarom waar gaat het precies om hoe ga je daaraan werken hoelang je erover mag doen resultaat: “als ik mijn leerdoel heb behaald dan kan ik tenminste….., dit wordt aangetoond door…..
Het formuleren van persoonlijke leerdoelen Een hulpmiddel voor het formuleren van goede leerdoelen is het SMARTI-model. Een goed leerdoel is: S Specifiek geeft precies aan wat je wilt ontwikkelen M Meetbaar het resultaat is meetbaar A Activerend geformuleerd in activiteiten, een actieplan R Realistisch haalbaar gezien omstandigheden T in Tijd gezet voorzien van een tijdsplanning I Inspirerend motiveert je, is aantrekkelijk voor je Specifiek Een doel is alleen nuttig als het beschrijft watje wil gaan doen, hoe je dat denkt te doen en wanneer of waar. Voorbeelden van niet specifieke, dus vage leerdoelen zijn: Ik wil een beter teamlid worden Ik wil leren leidinggeven. Vage doelen hebben meer het karakter van een wens: je kunt er wel vanuit starten, maar om ze te bereiken moetje ze specifieker maken, bijvoorbeeld: Wens Ik wil een beter teamlid worden Ik wil leren leidinggeven
Doel Ik wil in de volgende groep meer betrokken zijn door... In de volgende projectgroep wil ik een aantal vergaderingen voorzitten en daarbij...
16
Meetbaar Zorg dat je op een gegeven moment kunt vast stellen dat je je doel bereikt hebt; dan weet je ook of je voortgang boekt. Voorbeeld: Niet meetbaar: Ik wil in vergaderingen minder tijd verspillen Meetbaar: Ik maak aan het begin een tijdsplanning en beëindig een vergadering op het afgesproken tijdstip met het afgesproken resultaat Activerend Een goed doel heeft een actieplan dat concreet aangeeft wat je gaat doen: welke activiteiten ga je ondernemen om het doel in de gestelde tijd te halen? Het is niet voldoende om een methode te noemen, bijvoorbeeld: ik ga vaker het voorzitterschap op me nemen. Belangrijk is in de activiteit ook een gewenst resultaat op te nemen, bijvoorbeeld: Over drie maanden wil ik drie vergaderingen hebben geleid en mijn rol daarin hebben geëvalueerd o.a aan de hand van de feedback van de deelnemers. Een voorbeeld van een weinig activerend doel: Ik ga minder de kantjes er vanaf lopen. Positief geformuleerde doelen geven richting, negatieve leiden makkelijk tot passiviteit en de vraag: als ik dit niet meer doe, wat dan wel ? Een positief, activerend doel is bijvoorbeeld: Ik wil drie keer een taak op me nemen en die zodanig uitvoeren dat de andere groepsleden daarover tevreden zijn. Ook hier geldt: je kunt best starten vanuit een besluit om met iets te stoppen, mits je dat voortzet in een positief alternatief. Realistisch Weinig is zo demotiverend als een onhaalbaar doel; en weinig zo motiverend als een succes. Ga dus na of: - je over alle middelen beschikt om je doel te halen - de omstandigheden j e niet in de weg staan - de prijs om het doel te halen niet te hoog is. Ga na wat je nodig hebt, check wat er mis kan gaan en hoe je dat voorkomt. Tijdsplanning Doelen zonder tijdspad lopen het risico uitgesteld te worden tot er niets meer van komt. Een tijdsplanning is ook een check op de haalbaarheid van het doel. Inspirerend Doelen waarvan jij persoonlijk het nut niet ziet, worden nooit gehaald. Vraag jezelf in alle eerlijkheid af. formuleer ik dit doel, omdat anderen dat graag willen of wil ik het ook echt zelf? Met andere woorden: zit er voor mij aantrekkelijks in of gehoorzaam ik alleen aan wat ik denk, dat ik moet doen. Soms merk je dat al bij het praten over het doel: zeg je "ik moet... " of zeg je "ik wil....... "? Tot slot Bespreek met een medestudent aan de hand van het bovenstaande je leerdoelen; bespreek samen of alle doelen SMARTI geformuleerd zijn. Bedenk samen ook mogelijke excuses die je kunt hebben om je doelen niet te halen.
17
Workshop Pop en portfolio 2 Doel workshop Vaardiger worden in het opstellen van je POP en het maken van een portfolio. Voorbereiding 1. Herlees in ieder geval de stukken over POP en SMART doelen stellen van de eerste workshop POP en portfolio. 2. Neem je POP en al het benodigde materiaal om je POP en portfolio te vullen (digitaal) mee. Denk daarbij aan feedbackformulieren, produkten die je gemaakt hebt, de bijlagen uit Studieloopbaanontwikkeling, etc. 3. Formuleer bondig en concreet wat je moeilijk vindt bij het maken van een POP en portfolio. Workshop In de workshop gaat een ieder (waar mogelijk in subgroepen en plenair) aan de slag met zijn/haar eigen POP en portfolio. Maatwerktraining. Portfolio Je volgende POP is het bewijs dat je een POP kunt opstellen en een portfolio kunt maken.
18
