Praktijkwijzer 1 e leerjaar

Praktijkwijzer 1e leerjaar Mediatheek Kattenberg - Bachelor in het onderwijs: lager onderwijs

Dit bestand wordt verder geactualiseerd door: Mediatheek: Dirk Bogaerts, Karoline Anseeuw, Eveline Ballegeer Opleiding bachelor in het onderwijs: lager onderwijs: Lut Van Damme Laatste update: 2011-10-05

Index 1. VOORAF

2. DE BASIS

Beginsituatie ►Observatie

Input van de opleiding ►Cursusmateriaal ►Opdrachten praktijk

Doelen ►Leerplannen

Input van de mediatheek ►Zoekstrategieën Input van de stageschool ►Methoden stageschool

3. VERRIJKING & INSPIRATIE (Vak)didactiek ►Kleuteronderwijs ►Lager onderwijs ►Overige rubrieken Tijdschriften ►Onderwijskundige tijdschriften ►Tijdschriften voor kinderen Jeugdliteratuur ►Fiction ►Non-fiction ►Jeugdpoëzie en kinderliederen AVM ►Audio ►Beeld Didactisch materiaal ►Spelmateriaal ►Posters Digitale informatie ►Educatieve websites ►Databanken ►E-books ►Elektronische tijdschriften ICT ►Educatieve software ►Software voor digiborden Tips ►Mijn stagetips

Arteveldehogeschool Mediatheek Kattenberg – Bachelor in het onderwijs: lager onderwijs

Praktijkwijzer 1e leerjaar 1

INLEIDING Je stage in het eerste leerjaar valt in het eerste semester. Een spannende periode voor de jongste kinderen van de lagere school. Een nieuwe school, leren lezen, leren schrijven, leren rekenen. Tijdens je stage krijg je de kans om dit proces van dichtbij mee te maken en te begeleiden! Met deze checklist willen we jullie een aantal zoektips geven en een overzicht van mediatheekmaterialen die je kunnen helpen en inspireren bij het voorbereiden van je stage. In de loop van oktober wordt een infosessie gepland waarin je het materiaal kunt verkennen. We verwijzen voornamelijk naar praktijkgericht materiaal. De structuur volgt min of meer de verschillende fasen die jullie doorlopen bij de voorbereiding van je stage. Je kunt het dus ook gebruiken als ‘stappenplan’. STAPPENPLAN 1. V o o r a f Je krijgt input en informatie van: - Opleiding - Mediatheek - Stageplaats - Opleiding: je beheerst de inhouden uit de cursussen die betrekking hebben op je stage in het eerste leerjaar - Mediatheek. Je beheerst de zoekvaardigheden die je nodig hebt om efficiënt informatie op te zoeken - Stageplaats: tijdens de observatiedag heb je je grondig geïnformeerd over de beginsituatie. Je weet welke methodes gebruikt worden, wat de mogelijkheden zijn op de stageplaats, … 2. D e b a s i s - Leerplandoelen - Lesopdrachten – gebruikte methoden - Stageopdrachten van de opleiding - Je weet welke leerplandoelen je wilt bereiken - De lesonderwerpen zijn duidelijk omschreven. - Je hebt een grondige kennis van de gebruikte methodes op je stageschool - Verzamel – lees – vat samen - kopieer of scan het basismateriaal: de handboeken en werkblaadjes die de leerlingen in de klas gebruiken, de bijhorende handleidingen. Informeer je over de visie en methodiek van de methoden die je gebruikt. Concentreer je op de verplichte stageopdrachten. 3. V e r r i j k i n g & i n s p i r a t i e : informatiebronnen en onderwijsleermiddelen die je kunnen helpen om er een boeiende en creatieve stageperiode van te maken - voor jezelf, voor de kinderen, voor je mentor en stagebegeleiders. Verrijk dit basismateriaal met creatieve lesideeën, werkvormen, didactisch materiaal dat je in andere bronnen vindt. Laat je inspireren door het aanbod van de mediatheek en door je eigen creativiteit. Inspireer elkaar, deel je informatie en stagetips met je klasgenoten.



1 VOORAF 1 1 De opleiding Cursusmateriaal

Index

Vergeet je eigen cursusmateriaal niet als inspiratiebron! In de stille werkruimte staat een infotheek met alle cursussen van het lopende academiejaar. Het is een niet-uitleenbare collectie. Je kunt ze gebruiken om in de mediatheek te studeren of om tussendoor nog iets op te zoeken. Er zijn drie cursussen met specifieke informatie over je stage in het eerste leerjaar. □ □ □

Eerste leerjaar: aanvankelijk lezen / Jan Missinne Eerste leerjaar: aanvankelijk rekenen / Greet Van Keymeulen Eerste leerjaar: diverse didactieken / Lut Van Damme, e.a.

Eerste leerjaar : aanvankelijk lezen / Missinne, Jan. - Gent : Arteveldehogeschool, 2010-2011. - Verschillende p. Inhoud 1 Inleiding 2 Wat is lezen? 3 Leesvoorwaarden 4 Factoren die het lezen beïnvloeden 5 Het leesproces 6 Hoofdfasen bij het leren lezen 7 De structuurmethode 8 Bedenkingen van de Directe Systeemmethode op VLL 9 Differentiatie en remediëring Eerste leerjaar : aanvankelijk rekenen / Van Keymeulen, Greet. - Gent : Arteveldehogeschool, 2010-2011. - 52p. Inhoud 1 Het getalbegrip 2 Tellen en getallen 3 Van situatie naar bewerking – Van bewerking naar situatie 4 Tellen of structureren 5 Rekenen met kwadraatbeelden 6 Leren rekenen met de vijfstructuur 7 Automatiseren met rekenvensters Eerste leerjaar : diverse didactieken / Van Damme, Lut ; E.a. - Gent : Arteveldehogeschool, 2010-2011. - Verschillende p.

Inhoud 1 De stap van kleuter- naar lager onderwijs 2 Aanvankelijk schrift 3 Educatieve software 4 Godsdienst in het eerste leerjaar Arteveldehogeschool Mediatheek Kattenberg – Bachelor in het onderwijs: lager onderwijs


5 Wereldoriëntatie/thematisch werken in het eerste leerjaar 6 Muzische integratie in het eerste leerjaar 1.2 De mediatheek

Index

We veronderstellen dat je in het derde opleidingsjaar in staat bent de materialen uit deze lijst zelfstandig en efficiënt in de catalogus op te zoeken. We verwijzen dus niet meer naar mogelijke zoekstrategieën. Als je nog problemen hebt met het gebruik van de catalogus kan je het bestand “Zoekstrategieën in de catalogus” raadplegen (cf. instructie OLO1). Je vindt er een overzicht van mogelijke zoekvragen en de beste zoekstrategie om ze te beantwoorden.

1.3 De stageplaats Observatie ►Je latere opzoekingswerk en de keuze van materialen is sterk afhankelijk van de beginsituatie: de mogelijkheden op je stageschool, de kinderen in je klas, … Index ►Maak maximaal gebruik van de observatiemomenten en de contacten met je mentor om je hierover goed te informeren! De observatiedag is een unieke gelegenheid om de basis te leggen voor een goede stage! ►Maak op voorhand een checklist van zaken die je zeker moet navragen tijdens je observatiebezoek. □

□ □ □

Welke methodes worden gebruikt? Is er klassikaal materiaal beschikbaar? Is het aanvullend materiaal beschikbaar (avm, spelmateriaal, didactisch materiaal)? Noteer de correcte referenties van de gebruikte handboeken. Controleer of de verwijzingen op je lesopdrachten duidelijk genoeg zijn. Wat zijn de technische mogelijkheden? Computers / dvd / video / bord – witbord / cd-spelers,… Informeer ook naar de praktische afspraken op je stageschool: moet je materiaal reserveren, moet je naar een ander lokaal,… Probeer alle toestellen die je wilt gebruiken op voorhand uit!

2 DE BASIS 2.1 Doelen Eindtermen en leerplannen

Index

►Geen les zonder doel! In de rubriek 472.4 vind je alle leerplannen voor de lagere school, zowel van OVSG (Vlaamse steden en gemeenten) als van het katholiek basisonderwijs (VVKBaO). ►In de betere handboekenreeksen vind je concordantielijsten die verwijzen naar de leerplandoelen. Je vindt dit meestal terug in de handleidingen, soms ook als aparte uitgave.



Voorbeeld: Veilig leren lezen : doelstellingen : Vlaanderen / Mommers, Caesar ; Verhoeven, Ludo ; Van der Linden, Susan ; E.a. - Tilburg : Zwijsen, dep. 2004. - 47p. - (Veilig leren lezen (2e maanversie) : structuurmethode voor het aanvankelijk leesonderwijs) ►Zoekwijzer. Klik hier voor de ‘Zoekwijzer leerplannen basisonderwijs’ Je vindt er een overzicht van alle leerplannen die momenteel in gebruik zijn. Opgelet! Een aantal leerplannen wordt in 2010 vernieuwd. 2.2 M e t h o d e n d i e o p j e s t a g e s c h o o l g e b r u i k t w o r d e n Begin je voorbereiding altijd met de methoden die in je stageschool gebruikt worden. Je kunt als volgt te werk gaan: Index

1. 2.

3.

4.

5.

6.

Zoek op in de catalogus welke materialen van deze methode beschikbaar zijn in de mediatheek. Kijk hoe de methode opgebouwd is. In de handleiding vind je vaak een algemeen deel waarin de werkwijze en de opbouw van de methode verduidelijkt wordt. Het kan handig zijn om dat deel van de handleiding te scannen, zodat je het tijdens je stage ter beschikking hebt. Leen de handboeken uit die je tijdens je stage nodig hebt. Je kunt ze thuis rustig bekijken. Noteer welke stukken je de dag daarop wilt scannen of kopiëren. Het is niet altijd nodig om alles te kopiëren. Handleidingen zijn vaak zeer uitvoerig uitgeschreven. Het kan volstaan om op een gestructureerde manier nota’s te nemen om een beeld te hebben van de opbouw van je les. Een mindmap kan handig zijn om je structuur op te bouwen. Scan de delen uit handleiding, handboek en werkboek die je werkelijk nodig hebt. Tip! Je kunt tijd sparen door samen te werken bij het scannen. Als je met verschillende studenten dezelfde methode gebruikt kan je afspreken wie wat scant en de bestanden naar elkaar doorsturen. Geef je bestanden een herkenbare naam, bvb. Werosignaal 1-HLp.15-25. Bewaar ze zelf ook voor later. Misschien komen ze later nog van pas voor een interim! Kopieer enkel de zaken die je echt op papier wilt, bvb. de werkblaadjes voor de leerlingen. Tip! Je kunt veel geld sparen door je kopieën te verkleinen (bvb. van A3 naar A4 = kopiëren aan halve prijs!)

Zoek op via de website van de uitgeverij of er een methodesite bestaat voor deze handboekenreeks. Vaak vind je ook daar interessant aanvullend materiaal. In het overzicht van de handboeken zijn de links naar de methodesites opgenomen.



►Zoekwijzer. Voor de verschillende vakgebieden is een zoekwijzer beschikbaar. Je vindt er o.a. een overzicht van de methoden voor de basisschool. Momenteel beschikbaar: Zoekwijzer wereldoriëntatie” 3 VERRIJKING & INSPIRATIE Index

Met het materiaal dat je in stap 3 verzameld hebt kan je al heel wat lessen degelijk voorbereiden. Maar: de invalshoek blijft beperkt tot één methode. Tijdens je opleiding kan je maximaal gebruik maken van de grote rijkdom aan materialen die je in de mediatheek vindt. Maak er gebruik van, exploreer verschillende bronnen, laat je inspireren, verras je mentor en je stagebegeleider met vernieuwende werkvormen en originele invalshoeken. Verras ook jezelf: probeer eens iets uit dat nooit eerder gedaan hebt! Het zorgt zeker voor een rijkere stage-ervaring, zowel voor jezelf, voor je mentor als voor de kinderen uit je klas! Hierbij enkele ‘kapstokken’ die je kunnen helpen om naar extra materiaal op zoek te gaan. Je zult niet alles kunnen gebruiken. Het voornaamste is dat je weet welke mogelijkheden er zijn. Kies de materialen die aansluiten bij je doelstellingen en bij de mogelijkheden op je stageschool.

Laat je inspireren door… (vak)didactiek & handboeken Index

Materiaal voor kleuteronderwijs In de onderwijswerkplaats kleuteronderwijs (owp) vind je een gespecialiseerde collectie over opvoeding en opvoeding aan het jonge kind. Met je studentenkaart kan je gebruik maken van deze collectie en ook daar materialen uitlenen. Adres: J. Gerardstraat 18, Sint-Amandsberg. Een kwartiertje met de fiets. Met de bus: alle bussen met een 7 (73, 76, …) richting Oostakker, Lochristi en bus 36 en 38. Je stapt af op de Antwerpsesteenweg ter hoogte van het Dienstencentrum (= voor de kerk, het politiebureau, bakkerij Bundervoet of ter hoogte van de 2de apotheek aan je rechterkant)., bus … stopt vlakbij.

Je kunt de collectie raadplegen via onze catalogus. Met de optie ‘Leraar kleuteronderwijs’ zoek je in de collectie van de owp. Met de optie ‘Alle lerarenopleidingen’ kan je zoeken in de collectie van mediatheek en owp samen.

In de rubriek 471.4 vind je de algemene didactiek voor het kleuteronderwijs. Sommige zaken kunnen je zeker inspiratie geven voor je e stage 1 leerjaar: hoekenwerk, ervaringsgericht werken, … Een mooi overzicht van mogelijke ‘hoeken’ in een klas vind je in: Hoekenboek : ideeënboek voor het werken in hoeken : groep 1/2 / De Jong, Arteveldehogeschool Mediatheek Kattenberg – Bachelor in het onderwijs: lager onderwijs


Gerrie (samensteller) ; Van der Eem, Marisca (medewerker) ; Geerlings, Nelly (medewerker) ; E.a. - Den Bosch : Malmberg, cop. 1996. - 210p. Verken ook de andere rubrieken voor kleuteronderwijs. Interessant voor e jullie stage 1 leerjaar zijn: 471.41: Hier alles over taalopvoeding bij kleuters en voorbereidend schrijven (o.a. de methode ‘Schrijfdans’ 471.42: Hier alles over cognitieve opvoeding bij kleuters. Ook: speelwerkblaadjes, wiskundige initiatie 471.43: Hier alles over wereldoriëntatie, thematisch werken, enz. Al gehoord van ‘het kabouterpad’? Deze methodiek voor natuur- en milieuexploratie wordt beschreven in: Het Vier-Seizoenenboek : natuurbeleving voor de kleuters / Roozen, Marja ; Bolink, Betsy (illustrator) - Groningen : Jacob Dijkstra, cop. 1989. - 184p. 471.44: Hier alles over sociaal-emotionele opvoeding bij kleuters. Verken het materiaal van de reeks ‘Hartenboeken’: inspirerende prentenboeken rond diverse thema’s (dood, pesten, ziek zijn,…) 471.45: Hier alles over beeldopvoeding bij kleuters. 471.46: Hier alles over muzikale opvoeding bij kleuters. 471.47: Hier alles over bewegingsopvoeding bij kleuters. 471.49: Hier het overige materiaal voor kleuteronderwijs. O.a.: creatieve spelletjes, gezondheidsopvoeding, … Index

Materiaal voor lager onderwijs Andere methoden Op Dileahs vind je een bestand met een overzicht van de recentste methoden voor het eerste leerjaar. Met links naar de methodesites. Tijdens je opleiding krijg je zeker nog extra informatie over de verschillende methoden en krijg je criteria aangereikt om ze kritisch te evalueren.

Index

Andere interessante rubrieken Ook elders in de collectie vind je enkele rubrieken die voor jullie opleiding interessant zijn. Beperk je niet tot ‘de gele rekken’ (=handboeken en vakdidactiek lager onderwijs) 220: Hier en in de volgende rubrieken vind je alle kinderbijbels en bijbelverhalen uit het Oude en Nieuwe testament. Een reeks met mooie en bruikbare illustraties: ‘Wat de bijbel ons vertelt’ 245.8: Hier vind je een collectie gebeden en bezinningsteksten, ook kindergebeden. 622.1: Hier en in de volgende rubrieken vind je boeken met kinderspelen,



activiteiten voor kinderfeestjes,… 624: Hier vind je een uitgebreide collectie met knutselboeken. 700.2 Het tijdschrift ‘Dada’ bevat heel wat inspirerend materiaal voor beeldopvoeding. 788.2 Mooie collectie met kinderliederen. Laat je inspireren door…tijdschriften Index

Onderwijskundige tijdschri ften (kleuter–en lager onderwi js) 470 Hier vind je de algemene didactische tijdschriften voor kleuteren basisonderwijs. Enkele tijdschriften die je zeker moet verkennen: - Praxisbulletin: heel wat praktijktips, met aanduiding van de groep waarvoor ze geschikt zijn. - EGO-echo: gratis online nieuwsbrief/tijdschrift. De artikels uit het archief zijn vrij toegankelijk. 471 Hier vind je o.a. hét tijdschrift voor ervaringsgericht kleuteronderwijs: “Kleuters & ik”. Er zijn ook heel wat interessante vaktijdschriften waarin je informatie kunt vinden. In het tijdschrift ‘Willem Bartjens’ bvb. vind je heel wat praktijktips voor wiskundeonderwijs, ‘Natuur aan de basis’ geeft je praktijktips voor natuur- en milieuexploratie. Maak in de loop van je opleiding kennis met de vaktijdschriften voor de verschillende vakgebieden (en hun online versies) Klik hier voor een volledig overzicht van de didactische tijdschriften voor kleuteren lager onderwijs. (mét links naar de online versie)

Index

Tijdschriften voor kinderen 471 Hier vind je o.a. de algemene tijdschriften voor kleuters. Interessant als je op zoek bent naar bruikbare speelwerkbladen of naar illustratiemateriaal dat je in zelfgemaakt materiaal kunt verwerken. Kadee en Kadoze bevatten uitsluitend zwart-wit materiaal; geschikt om te kopiëren. Enkele voorbeelden: Dokadi, Doremi, Kadoze, Pompoen, … 474 Hier vind je o.a. alle algemene tijdschriften voor kinderen van de lagere school. Voor de eerste graad heb je het vertrouwde ‘Zonnekind’ . Sinds 2006-2007 wordt Zonnekind tijdens het eerste trimester opgesplitst in twee aparte tijdschriften 'Zonnekind 1e leerjaar' en 'Zonnekind 2e leerjaar'. Kijk ook in ‘Kikje’, ‘Het blad van vos en haas’ , ‘Knuffel’,



De tijdschriften van Averbode worden geëxcerpeerd. De hoofdthema’s van elk nummer nemen we op in de catalogus. Je kunt op die manier gericht zoeken in de huidige en de voorbije jaargangen van een bepaald tijdschrift. Klik hier voor een overzicht van tijdschriften voor de kinderen van kleuteren basisonderwijs (mét links naar de online versie) In voorbereiding

Index

Het blad van Vos en Haas Plaatsnr.: 474 Uitgeverij : Van In – Wommelgem; Lannoo - Tielt Beschikbaar in onze mediatheek vanaf 2009/2010 Verschijnt maandelijks, niet juli en augustus Het Blad van Vos en Haas is een tijdschrift boordevol doepagina's en leesvariatie. Speciaal voor jonge lezers! Er verschijnt een versie voor leerjaar 1 en een versie voor leerjaar 2. Website : www.vanin.be (geen aparte website beschikbaar) 

  

Index

Biedt de website een nieuwsbrief aan? Je kan inschrijven op de nieuwsbrief van Thuiswijzer en wordt zo op de hoogte gehouden van nieuwe Thuiswijzerproducten. Is er toegang tot de online artikels? Neen Zijn er leuke extra’s? Mogelijkheid tot het beluisteren van verhalen uit de tijdschriften. Worden de tijdschriftartikels in onze catalogus apart ingevoerd? Neen

Kikje Plaatsnr.: 474 Uitgeverij : De Eenhoorn - Wielsbeke Beschikbaar in onze mediatheek vanaf 2005/2006 Verschijnt maandelijks, niet juli en augustus Met Kikje ontvangt je kind elke maand een leeskaart of een leesboek van een bekende jeugdauteur met een bijhorend werkschriftje. Kikje wordt opgemaakt door een team van leerkrachten, logopedisten en auteurs met jarenlange ervaring. Ze kennen de interesses van de kinderen en zorgen ervoor dat de verhalen, opdrachten en spelletjes aangepast zijn aan de vaardigheden van kinderen in het 1ste leerjaar. Kikje is de voortzetting van ‘Taalgeknuffel’. Website : www.eenhoorn.be (geen aparte website beschikbaar)    

Index

Biedt de website een nieuwsbrief aan? / Is er toegang tot de online artikels? / Zijn er leuke extra’s? / Worden de tijdschriftartikels in onze catalogus apart ingevoerd? Neen

Kikkerspel Plaatsnr.: 474



Uitgeverij : De Eenhoorn - Wielsbeke Beschikbaar in onze mediatheek vanaf 2005/2006 Verschijnt maandelijks, niet juli en augustus Bij Kikje bestaat ook een maandelijkse handleiding voor de leerkracht: Kikkerspel. Kikkerspel bevat telkens 3 uitgewerkte lessuggesties en 3 bijhorende kopieerwerkbladen(4 blz., A4, zwartwit). Website : www.eenhoorn.be (geen aparte website beschikbaar)    

Index

Biedt de website een nieuwsbrief aan? / Is er toegang tot de online artikels? / Zijn er leuke extra’s? / Worden de tijdschriftartikels in onze catalogus apart ingevoerd? Neen

Maan roos vis : zó leuk is lezen Plaatsnr.: 475.1 Uitgeverij : Zwijsen : Tilburg Beschikbaar in onze mediatheek vanaf 2003/2004 Verschijnt tweewekelijks, niet in juli en augustus Maan roos vis is speciaal ontwikkeld voor kinderen in leerjaar 1. Bij maan roos vis draait het om zelf lezen en zelf doen. Hat blad staat vol leuke spelletjes, versjes, verhalen, invullers, knutsels, recepten en strips. Maan roos vis is gebaseerd op Veilig leren lezen, de methode van Uitgeverij Zwijsen waarmee 80 procent van de kinderen in Nederland en Vlaanderen leert lezen. Omdat maan roos vis de opbouw van de leesmethode volgt, kunnen de kinderen veel teksten zelfstandig lezen, al vanaf nummer 1. Kinderen kunnen met maan roos vis thuis spelenderwijs oefenen met wat ze op school geleerd hebben. Ze (her)kennen de opdrachten van school en vinden het leuk om daar thuis mee aan de slag te gaan. Bovendien kunnen kinderen thuis laten zien hoe ver ze al zijn met lezen. Het kleurrijke en eigentijdse blad biedt kinderen herkenning en houvast. Lezen voert de boventoon, maar ook schrijven en rekenen komen aan bod. Website : www.veiliglerenlezen.be (geen aparte website beschikbaar)    

Index

Biedt de website een nieuwsbrief aan? Algemene emailnieuwsbrief van Veilig leren lezen Is er toegang tot de online artikels? Neen Zijn er leuke extra’s? Neen Worden de tijdschriftartikels in onze catalogus apart ingevoerd? Neen

Naomi : geloofstijdschrift voor kinderen van 4 tot 7 jaar Plaatsnr.: 471.48 Uitgeverij : Averbode - Averbode Beschikbaar in onze mediatheek vanaf 2001/2002 Verschijnt tweemaandelijks (5 x per jaar) Naomi ondersteunt de geloofsopvoeding van jonge kinderen op een speelse, actieve en eigentijdse manier. Het tijdschrift verschijnt 5 keer per jaar en werkt telkens rond een thema dat aansluit bij de leefwereld van de kinderen. Naomi is kleurrijk, kindvriendelijk en actueel. Ideaal voor de voorbereiding van de eerste communie, voor kindernevendiensten of voor in de klas. In elk nummer vind je:





een herkenbaar thema en ruime aandacht voor gevoelens



een bijbelverhaal met verdieping



actieve verwerkingsopdrachten (knutselwerkjes, spelletjes, vertel- of zoekplaat)



een liedje of een gebed



een fotoreportage over kinderen in andere culturen

Website : www.averbode.be/naomi (geen aparte website beschikbaar)   

Biedt de website een nieuwsbrief aan? Neen Is er toegang tot de online artikels? Neen Zijn er leuke extra’s? Bij elk nummer hoort een werkblad dat je kan downloaden. Je kan ook liedjes en animaties downloaden. Worden de tijdschriftartikels in onze catalogus apart ingevoerd? Neen



Index

Wakou Plaatsnr.: 471.4 Uitgeverij : Momus, Magazines & Media - Balen Beschikbaar in onze mediatheek vanaf 2005 Verschijnt maandelijks Wakou is het maandblad voor nieuwsgierige kinderen van 4 tot en met 8 jaar over dieren, natuur & wetenschap. Website : www.wakou.nl    

Index

Biedt de website een nieuwsbrief aan? Neen Is er toegang tot de online artikels? Neen, je kan enkel door een stukje van een ouder nummer bladeren. Zijn er leuke extra’s? / Worden de tijdschriftartikels in onze catalogus apart ingevoerd? Ja

Zonnekind Plaatsnr.: 474 Uitgeverij : Goede Pers (GP) - Averbode Beschikbaar in onze mediatheek vanaf 1999/2000 Verschijnt wekelijks Zonnekind is hét educatieve tijdschrift voor leerlingen van het 1e en 2e leerjaar. Het zit boordevol boeiende info, schitterende documentatie en speelse taal- en wiskundeopdrachten waarmee uw leerlingen zelfstandig leren werken. Verder zijn er verhalen, gedichtjes, muzische activiteiten, ICT-opdrachtjes en leuke spelletjes voor tussendoor. Zonnekind wordt tijdens het eerste trimester opgesplitst in twee aparte tijdschriften 'Zonnekind 1e leerjaar' en 'Zonnekind 2e leerjaar' Vanaf januari is er opnieuw één nummer van Zonnekind voor het 1e en 2e leerjaar. Website : www.averbode.be/zonnekind   

Biedt de website een nieuwsbrief aan? Neen Is er toegang tot de online artikels? Neen Zijn er leuke extra’s? Leerkrachten kunnen zich registreren om zo toegang te krijgen tot de leerkrachtenmaterialen. Je vindt er ook ‘leeshulp’ materiaal.





Worden de tijdschriftartikels in onze catalogus apart ingevoerd? Ja

Laat je inspireren door…jeugdliteratuur Index

Fiction Jeugdliteratuur kan een mooie invalshoek zijn om een thema aan te brengen of om je taallessen te verrijken. In de mediatheek vind je een bescheiden collectie jeugdliteratuur. Je kunt in de catalogus ook jeugdliteratuur opzoeken over een bepaald onderwerp (trefwoord). Zoektip: Om jeugdliteratuur voor een bepaalde leeftijdsgroep op te zoeken: zoek via het veld ‘Thema’. Via hetzelfde veld kan je zoeken naar sprookjes, historische verhalen jeugdpoëzie, prentenboeken. ‘Eerste leesboekjes’ kan je opzoeken via het veld ‘trefwoord’ Waar mogelijk zijn ook de avi-niveaus opgenomen als trefwoord. Op die manier kan je gericht zoeken naar jeugdboeken met een specifieke leestechnische moeilijkheidsgraad. Uiteraard ga je verder op zoek in je plaatselijke openbare bibliotheek of in de centrale bibliotheek – Gent Zuid. Maak je lid van deze bibliotheek. Lidmaatschap is gratis, de bib is open tot 19u en in de jeugdbibliotheek vind je zeker bruikbaar materiaal voor je stage. Verken ook de zoekmogelijkheden in de catalogus. Je kunt apart zoeken in de jeugdcatalogus: http://zoeken.bibliotheek.gent.be/?skin=gentjeugd Je kunt je zoekresultaat beperken tot materiaal voor een bepaalde leeftijdsgroep / over een bepaald onderwerp / enz. De catalogus heeft ook enkele interactieve mogelijkheden, bvb. zelf tags toevoegen, persoonlijke keuzelijsten maken en bewaren, waardering of korte inhoud toevoegen. Verken de mogelijkheden via deze demo’s: Demo mijn catalogus interactief Demo jeugdcatalogus Zelf boekjes maken? Om zelf iets te schrijven is er wellicht te weinig tijd. Wat wel haalbaar is: zelf teksten aanpassen aan het leesniveau van de kinderen. je kunt daarvoor gebruik maken van de scanner. Scan de afbeeldingen van een prentenboek / jeugdboek. Scan daarna de tekst. Je kunt dan de bestaande tekst aanpassen: - moeilijke woorden / zinnen vervangen door eenvoudige zinsconstructies of woorden met één lettergreep - tekst toevoegen Kijk eens op deze website: http://storybird.com/ Je kunt er, aan de hand van illustraties op de website, zelf je verhaal schrijven en online publiceren!

Index

Non–fiction



Ook informatieve boeken voor kinderen zijn een interessante aanvulling. Je kunt ze gebruiken om je les te illustreren, om een infotafel of leeshoek mee in te richten,…. Ook hier vul je best aan met materiaal van een openbare bibliotheek (zie bij ‘fiction’) Jeugdpoëzie en kinderliederen Jeugdpoëzie vind je bij de jeugdliteratuur – eerste twee rekken: alfabetisch op auteursnaam. Kinderliederen vind je in rubriek 788.2: alfabetisch op titel van de liedbundel Je kunt via de catalogus op zoek gaan naar gedichten of kinderliederen over een bepaald onderwerp. Selecteer ‘Jeugdpoëzie’ of ‘Kinderliederen’ in het veld ‘Thema’ en combineer met een trefwoord. Laat je inspireren door…audiovisueel materiaal Index

Avm:audio Er is een uitgebreide cd-collectie waar zeker ook bruikbaar materiaal tussen zit voor deze stage. Enkele mogelijkheden: cd’s die bij methodes horen (taal, godsdienst,…), cd’s met kinderliedjes, cd’s met kinderdans,… Denk ook aan: muziekbeluisteren (er is een basiscollectie klassieke muziek), luisterspelen (o.a. de hilarische reeks ‘Een heerlijk hoorspel’, rond de sprookjes van H.C. Andersen). Er zijn ook enkele cd’s die bij jeugdboeken horen. Kopiëren Avm heeft een korte uitleenperiode (1 dag, 1x verlengbaar). Je kunt de cd’s dus uitlenen om ze thuis te beluisteren en het fragment te kopiëren dat je tijdens je stage wilt gebruiken. Kopiëren van audiomateriaal kan ook in de mediatheek. Er zijn toestellen beschikbaar om audiocassettes te kopiëren. Er is een toestel beschikbaar om cd te kopiëren (Digital audio – je hebt een speciaal type cd nodig om dit toestel te gebruiken). Het eenvoudigste is dat je de cd of het nummer dat je nodig hebt via de computer kopieert. We gebruiken daarvoor het programma Roxio. Zelf geluidsmateriaal maken Op de netwerkcomputers staat software waarmee je zelf geluidsfragmenten kunt bewerken, zoals Audacity. Zie verder op WonderWijsWeb.

Index

Avm:beeld Zelf beeldmateriaal maken: digitale camera Met een eenvoudige digitale camera kan je zelf heel wat bruikbaar materiaal maken voor je stage. Foto’s van de schoolomgeving bvb. die je in een PowerPointpresentatie kunt verwerken en gebruiken voor een les verkeersopvoeding. Je kunt ook foto’s maken in de klas en zo je stage documenteren. Bij het afsluiten van je stage kan je misschien wat foto’s en een kort stageverslag



kwijt op de website van je school of in de schoolkrant? Maak je vertrouwd met de verschillende beeldformaten en met de zoekmogelijkheden om op Internet beeldmateriaal te vinden. Interessant om bvb. in werkblaadjes te verwerken. Zie ook: WonderWijsWeb Zelf beeldmateriaal maken: kopieertoestel en scanner Met de multifunctionals kan je kwalitatief beeldmateriaal maken. In zw-w tot A3-formaat, op het kleurentoestel tot A4-formaat. Je kunt ook de scanner gebruiken om afbeeldingen te scannen. Op de computer kan je ze verder bewerken en printen. Het lamineertoestel kan handig zijn om klassikaal en duurzaam beeldmateriaal te maken, bvb. voor groepswerk. Zie ook: WonderWijsWeb De videocollectie wordt niet meer aangevuld, maar in de bestaande collectie is zeker nog bruikbaar materiaal te vinden. We denken daarbij vooral aan materiaal van schooltelevisie. De reeks ‘Huisje boompje beestje’ bevat heel geschikt materiaal voor de oudste kleuters en eerste leerjaar. De serie ‘Ik Mik Loreland’ sluit aan bij de leesmethode ‘Veilig leren lezen’ Het meest recente materiaal vind je op dvd . Kopiëren Avm heeft een korte uitleenperiode (1 dag, 1x verlengbaar). Je kunt de videocassettes en dvd’s dus uitlenen om ze thuis te bekijken en ev. het fragment te kopiëren dat je tijdens je stage wilt gebruiken. Kopiëren van videomateriaal kan ook in de mediatheek. Er zijn toestellen beschikbaar om videocassettes te kopiëren: op video of op dvd. Dvd’s kan je ook via de computer kopiëren (als er geen beveiliging op zit). Ook daarvoor gebruiken we het programma Roxio. Digitaal videomateriaal op internet vinden Op internet vind je een aantal interessante beeldbanken met bruikbare videofragmenten voor de basisschool. Je kunt ze gebruiken voor individuele opdrachten (bvb. hoekenwerk, met opdrachten op de computer) of als klassikaal materiaal, maar dan moet je wel de mogelijkheid hebben om de filmpjes met een beamer te projecteren. Een beeldbank die je zeker moet kennen is die van de Nederlandse schooltelevisie. Op de ‘Beeldbank plus’ vind je links naar begeleidend materiaal (werkblaadjes, ..): http://www.schooltv.nl/beeldbank/plus/# Zie verder op WonderWijsWeb. Zelf opnames maken op video / dvd Wie thuis over een videorecorder of digibox beschikt kan op die manier interessant videomateriaal opnemen. Bekijk eens het aanbod en het uitzendschema van de Nederlandse schooltelevisie: http://www.schooltv.nl/po/ Er zit zeker bruikbaar materiaal tussen voor het eerste leerjaar. Klassieker Arteveldehogeschool Mediatheek Kattenberg – Bachelor in het onderwijs: lager onderwijs


blijft nog steeds de reeks ‘Huisje boompje beestje’, zeker bruikbaar voor wereldoriëntatie in het eerste leerjaar. Andere programma’s die dit jaar uitgezonden worden: ‘Rekenen met raaf’, ‘Leesdas, Lettervos, Boekentas’ Elk programma heeft een eigen leerlingensite waar je aanvullend materiaal vindt (interactieve spelletjes, werkbladen). Probeer eens de ‘Letterfoto’ bij het Programma ‘Leesdas,…’ Alle programma’s voor het primair onderwijs worden uitgezonden op Z@pp / Z@appelin op NED 3 Zelf digitaal videomateriaal maken Een digitale camera in de klas is leuk om activiteiten of werkjes van kinderen mee vast te leggen. Zo kan je je eigen stage documenteren. Het kan ook een leermiddel zijn voor jezelf! Zie verder op WonderWijsWeb. Laat je inspireren door…didactisch materiaal Voor didactisch materiaal kan je je doorgaans behelpen met het aanbod dat in je stageklas beschikbaar is. In de mediatheek is relatief weinig klassikaal materiaal beschikbaar. Index

Spelmateriaal Spelmateriaal staat in gesloten kast. Je moet het eerst in de catalogus opvragen en daarna aan de balie aanvragen. Je kunt het materiaal 5 dagen uitlenen en 1x verlengen. Zoekwijzer Klik hier voor de “Zoekwijzer spelmateriaal”. Je vindt er een overzicht van al ons spelmateriaal voor de basisschool. Van elk spel krijg je een foto en een korte beschrijving. Dit helpt je zeker om gericht op zoek te gaan naar geschikt spelmateriaal. In de OWP kleuteronderwijs is een uitgebreide spelotheek ter beschikking, voornamelijk gericht op ontwikkelingsgerichte activiteiten bij jonge kinderen. Bij het spelmateriaal hoort een beschrijving met verwijzing naar de ontwikkelingsgebieden die in het spel aan bod komen. Zelf spelmateriaal maken Veel spelmateriaal is relatief eenvoudig te maken. Laat je inspireren door bestaand spelmateriaal en maak iets dat aangepast is aan jouw situatie. Maak gebruik van computer en tekstverwerker, kopieertoestellen (vergroten, in kleur kopiëren), papiersnijder, lamineertoestel, inbindtoestel,… Voor je stage in het eerste laarjaar kan je je laten inspireren door de handpoppen die bij sommige methodes aangeboden worden. Het is leuk als je een pop kunt betrekken bij je activiteiten in het eerste leerjaar. Je krijgt tijdens je opleiding zeker suggesties aangereikt om met poppen te werken of om ze zelf te maken. De poppen die we hebben vind je bij het



spelmateriaal. Kamishibai Er is momenteel één ‘kamishibai’ of vertelkast beschikbaar in de mediatheek. Hierbij twee bronnen met over het werken met een kamishibai: - Kamishibai : de magie van het vertelkastje / Wanrooij, Karin ; Kamishibai, Kinderthart - Den Haag : Biblion, cop. 2006. - 127 p. - De mogelijkheden van de kamishibai in het lager onderwijs / Vanopstal, Lien In : EE-mag@zine : echo's uit het ervaringsgericht onderwijs, 2009/2010(2010)23, p. Commerciële kamishibai zijn eerder prijzig. Je kunt er kopen in de jeugdboekhandel I*Boeks (ca. 72 euro, inclusief prentenset) Wie tijd heeft of wie een knutselaar in huis heeft kan overwegen om er zelf een te maken. Op deze site vind je een bouwschema: www.leespret.com/PDF/cyberkamishibai_nl.pdf Index

Posters Voor sfeerschepping in de klas of om een bepaald thema inhoudelijk te illustreren kan je gebruik maken van posters. Posters kan je uitlenen in de mediatheek. Je kunt ze 15 dagen uitlenen en één keer verlengen. Je kunt ze dus tijdens je stage gebruiken. Posters tot A3-formaat vind je tussen de collectie in het rek. Grotere formaten staan opgesteld in het postermeubel in de stille werkruimte. Voorbeelden: A3: verken het posteraanbod bij de wo-methode ‘De nieuwe wereld’ en bij de godsdienstmethode ‘De tuin van heden’ Grotere posters: verken het aanbod ‘Poëzieposters’ van stichting Plint. Zelf posters maken A3-formaat: op de zwart-wit multifunctionals kan je rechtstreeks op A3 kopiëren en uitvergroten. Je kunt rechtstreeks van A4 naar A3 kopiëren (141%). Je kunt manueel vergrotingspercentages tot 400 % instellen. Op het kleurentoestel kan je niet rechtstreeks op A3 kopiëren. Daarvoor en voor grotere formaten ga je best naar een kopieercentrum in de buurt. Uitvergroten met behulp van transparant Als je de originele tekening kopieert op transparant kan je dat origineel gebruiken om zelf een vergroting te maken. Projecteer de tekening op een groot wit blad, bvb. een gerecycleerde poster, en teken de omtreklijnen af met potlood of stift. Je kunt de tekening daarna wat bijkleuren.

Laat je inspireren door… digitale informatie Wordt nog verder aangevuld Index

Educatieve websites



Een aantal websites is ook opgenomen in de catalogus. Deel interessante websites met elkaar via Delicious! http://www.delicious.com/ Index

Databanken

Index

E-books

Index

Elektronische tijdschriften

Laat je inspireren door…ICT Index

Educatie ve software Tijdens het academiejaar krijg je wekelijks een zestal ICT-tips in je mailbox. Ook de vorige ICT-tips kan je nog raadplegen. Je vindt er zeker nog bruikbare (en gratis!) toepassingen voor taal en rekenen, of handige tools om zelf educatief materiaal te maken. Zie verder op WonderWijsWeb: http://project.arteveldehs.be/llo/ictweb/ICTTIPweb/index.htm of op de vernieuwd blogpagina met het archief van de ICT-tips: http://geertkraeye.skynetblogs.be/tag/eerste%20graad

Index

Software voor digiborden Zie verder op WonderWijsWeb : http://project.arteveldehs.be/llo/ictweb/DIGIBORDweb//index.htm Zie verder op WonderWijsWeb : http://project.arteveldehs.be/llo/ictweb/index.htm

Laat je inspireren door…elkaar Index

Tips Zelf iets leuks gevonden dat je wilt delen met je studiegenoten?   

Kopieer onderstaand tekstvak en plak het in een leeg e-mailbericht Vul de gegevens in Stuur het door naar [email protected]

Bruikbare tips worden opgenomen in een van de zoekwijzers of keuzelijsten op Dileahs.

4 PRAKTISCHE VAARDIGHEDEN Media Arteveldehogeschool Mediatheek Kattenberg – Bachelor in het onderwijs: lager onderwijs


Wordt nog verder aangevuld Index

Vergroten met transparant en overheadprojec tor

Computer Wordt nog verder aangevuld Index

Scannen met de scanner

Index

Cd rippen en branden

Index

Cd-rom rippen en branden

Multifunctionals Wordt nog verder aangevuld Index

Kopiëren: vergroten en verkleinen

Index

Scannen met de multifunctionals



Bureautica Wordt nog verder aangevuld Index

Inbindtoestel

Index

Lamineertoestel



Mijn tip! (voor)naam: ………………………………………….. Markeer / onderlijn / … wat van toepassing is: Ik ben: student – lector – mentor Leerjaar: 1 – 2 – 3 – 4 – 5 – 6 Vakgebied: Nederlands – Wiskunde – Frans – Wereldoriëntatie – Beeldopvoeding – Muzikale opvoeding – Bewegingsopvoeding – Mundiale vorming - Verkeersopvoeding – Gezondheidsopvoeding – Godsdienst – Sociaal-emotionele vorming - Jeugdliteratuur Andere:………………………………………….. Aspect: leerinhouden – didactische werkvormen – didactisch materiaal – andere:…………………. Mijn tip: Omschrijf kort en bondig je praktijktip, indien nodig met link naar website of vermelding van informatiebron.



Praktijkwijzer 1 e leerjaar

Recommend Documents