Workshop The Natural Step

Workshop The Natural Step Congres ‘NME, dat doe je samen’

Level Course Den Haag, 121december 2013 26 April 2010

© 2013 The Natural Step

Even voorstellen

• John Steijns – CNME Maastricht en regio Twitter: @johnsteijns

• Hilda Feenstra, adviseur/trainer The Natural Step Twitter: @hildafeenstra #thenaturalstep #TNS


Agenda 13.35 13.45 14.15 14.35 15.15 15.25

Inleiding - John Theorie van The Natural Step + vragen Praktijkvoorbeelden Aan de slag met ‘de A-stap’ Sneak preview van vervolgstappen Einde workshop


Inleiding • Aanleiding: midden in maatschappelijke processen • Waartoe heeft het geleid? – Heldere definitie van duurzaamheid – Raamwerk om duurzaamheid handen en voeten te geven (intern en extern)

• Universeel toepasbaar • Lange termijnvisie- en planning • Vandaag beginnen


The Natural Step De theorie

Foundations course © 2013 The Natural Step

The Natural Step •

Internationale NGO

•

Doel: Verbindend raamwerk voor duurzame ontwikkeling

•

Rolmodellen

•

Actief in: – Training & Coaching – Advies – Toegepast Onderzoek – Netwerkfunctie


Ontstaan


De uitdaging


Pictionary: In groepen van 2, één persoon kijkt naar het scherm, de andere kijkt de andere kant op






Door het bos de bomen niet meer zien..

CO2-prestatieladder

ISO 14001 Ecoefficiency

Cradle to Cradle

LEED Agenda 21

GRI Renewables Triple bottom line CSR Global Compact Six Sigma BREEAM FSC Zero Emissions MSC Ecological Footprinting Life Cycle Analysis Living Building Challenge Cleaner Production Natural Capitalism

Factor 10 ISO 26000

LCA © 2013 The Natural Step

Begrijp het systeem Open systeem m.b.t. energie

Gesloten systeem m.b.t. materie: 1) Niets verdwijnt 2) Alles verspreidt zich

« Fotosynthese »

Duurzaamheid gaat over het vermogen van de samenleving om oneindig te kunnen overleven binnen deze natuurlijke cycli

Langzame geologische cycli

Langzame geologische cycli

(vulkaan-erupties en verwering)

(sedimentatie en mineralisatie)


Hoe beinvloeden we deze cycli?

Fysiek beperken van de natuur om cycli te doorlopen

Onttrekken van grote stromen materiaal aan de aardbodem

Wereldwijd mensen beperken bij het vervullen van hun behoeften Introduceren van (moeilijk afbreekbare) natuurvreemde stoffen


De 4 duurzaamheidsprincipes Om een duurzame samenleving te creeëren, zullen we.. 1 ... onze bijdrage elimineren aan de geleidelijke opbouw van stoffen uit onze aardkorst 2 ... onze bijdrage elimineren aan de geleidelijke opbouw van stoffen en verbindingen, gevormd door de samenleving 3 ... onze bijdrage elimineren aan de geleidelijke fysieke aantasting en vernietiging van natuur en natuurlijke processen, en… 4 … onze bijdrage elimineren aan de voorwaarden die het vermogen van mensen ondermijnen in hun fundamentele menselijke behoeften te voorzien


Backcasting


Het ABCD-proces A. Wat is succes in een duurzame toekomst? C. Creatieve ideeën die de kloof overbruggen

Duurzaam NME

Toekomst

B. Waar staan we nu? Vandaag

D. Hoe gaan we verder (Road Map)? • Stap in de juiste richting? • Flexibele Stap •

Goede ROI (financieel, maatschappelijk, sociaal)


De praktijk: Interface


Na 15 jaar… - hoeveelheid afval dat op de vuilstort belandt - waterverbruik in productieproces - totale energieverbruik - gebruik van niet-hernieuwbare energie - totale uitstoot van van broeikasgassen

-88% -84% -47% -64% -32%

- energieverbruik van hernieuwbare bronnen - ruwe grondstoffen gerecycled of bio-materialen

+31% +44%


De business case: ‘doing well by doing good’ • Kostenbesparingen • Risicobeheersing

• Innovatiemotor • Marktkansen • Reputatieverbetering • Waardevermeerdering © 2013 The Natural Step

Het recept 1 Duurzaamheidstraining TNS op 3 niveaus 2 -

Vertalen naar eigen expertise: Engineers houden van technische uitdagingen Marketeers houden van verkoopargumenten Ontwerpers houden van mooi

3 Ambitieuze doelstelling daagt uit tot innovatie


Net effect


Leiderschap


The Natural Step

Een voorproefje van de praktijk CNME Foundations course © 2013 The Natural Step

The Natural Step

Aan de slag met de eerste stap

Foundations course © 2013 The Natural Step

Strategische doelen Positioneer jezelf in de toekomst: Je praat met een journalist en vertelt haar wat jullie allemaal bereikt hebben op het gebied van duurzaamheid.

Schrijf 3 kernzinnen op die je antwoord vormen.


Strategische Doelen 1/2 Gemeente Eindhoven Energie – In de stad Eindhoven wordt 100% duurzame energie gebruikt die waar (financieel en technisch) mogelijk in de stad zelf opgewekt wordt. Bouwen en Wonen - Alle gebouwen in Eindhoven zijn energieneutraal en gemaakt van hernieuwbare en herbruikbare materialen. Natuur is aan bebouwing gekoppeld en er wordt geen water verspild. Het binnenklimaat is gezond en de gebouwen zijn toegankelijk, flexibel en sociaal veilig. Mobiliteit – Binnen de gemeente Eindhoven is het aandeel voetgangers, fietsers en openbaar vervoer gebruikers relatief hoog. Voertuigen rijden op duurzame brandstoffen en stoten geen schadelijke stoffen uit. Alle locaties in de stad zijn op een duurzame en snelle manier bereikbaar en de straten zijn zo veilig en leefbaar dat het aantal verkeersslachtoffers en gehinderden zeer laag is. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen in de stad - Bedrijven in Eindhoven ondernemen duurzaam. Via netwerken en platforms wordt duurzaam ondernemen gestimuleerd en versterkt. voorzien in de behoeften van onze inwoners en toekomstige generaties.


Strategische Doelen 2/2 Gemeente Eindhoven Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen in de eigen organisatie - De gemeentelijke organisatie heeft in de bedrijfsvoering MVO geïmplementeerd en geeft daar vorm aan Verankering Duurzaamheid in de stad – De partners van de gemeente kennen de ambitie op het gebied van duurzaamheid in Eindhoven. Die partijen werken samen met Eindhoven aan die ambitie. Burgers hebben toegang tot de informatie wat duurzaamheid is en wat zij zelf kunnen doen. Verankering Duurzaamheid in de eigen organisatie - Duurzaamheid is verankerd in alle relevante procesdocumenten binnen de gemeente. De eigen medewerkers weten wat duurzaamheid is voor de gemeente en hoe ze dat in hun eigen werkzaamheden toe kunnen passen om de gemeentelijke ambitie te bereiken.


Einddoel •

De Gemeente Eindhoven werkt volgens de filosofie en richtlijnen van The Natural Step. Dit houdt in dat om een duurzame stad te worden er aan de TNS principes voldaan moet worden: – Materialen uit de aardkorst (denk aan fossiele brandstoffen, schaarse metalen en mineralen) worden alleen gebruikt als deze in gesloten kringlopen gebruikt kunnen blijven worden. Lukt dat niet, worden duurzame alternatieven gebruikt. – De materialen en stoffen die gebruikt worden, brengen geen schade toe aan het natuurlijke systeem zoals niet biologisch afbreekbare chemische stoffen of stoffen waarvan het effect op mens en milieu niet bekend is. – Het natuurlijke systeem zelf wordt in stand gehouden en waar mogelijk uitgebreid. Hierdoor blijven ecosystemen behouden en wordt de biodiversiteit niet bedreigd. – Er wordt voor gezorgd dat mensen wereldwijd in hun levensbehoeften kunnen voorzien. Op die manier kunnen mensen overal ter wereld er ook voor zorgen dat het natuurlijke systeem geen systematische schade toegebracht wordt. © 2013 The Natural Step

Strategische doelen • Presenteer je doelen aan de groep en plaats ze op het hoofdvel. •Groepeer ze waar mogelijk en geef de onderdelen een ‘kop’ ( = thema) • Kies een thema en formuleer op basis van de post-its een concept strategisch doel met de volgende structuur: Titel van het Strategische Doel (bv. “Partners voor de Toekomst” of “Elimineer Afval”) Een beschrijving van één zin over de uitkomst (“In 2030 hebben we…” of “In 2030, is onze …”)

Bijvoorbeeld: Energie – In de stad Eindhoven wordt 100% duurzame energie gebruikt die waar (financieel en technisch) mogelijk in de stad zelf opgewekt wordt. © 2013 The Natural Step

A-stap:

Duurzame NME


Succes voor duurzame NME •

Titel: beschrijving van de gewenste uitkomst in één zin. (“In 2030 hebben we…..” of “In 2030 is onze…..”.

•

Duurzaam onderwijs: Jongeren trainen leeftijdsgenoten in duurzaam leven In 2015 weet 20% van de middelbare scholieren welke keuzes ze kunnen maken om duurzamer te leven en de urgentie daarvan Energie: In 2030 is onze gemeente volledig energieneutraal . Afval: Afval bestaat niet NME laat zien wat mogelijk is op het gebied C2C / preventie preventie van afval Voedsel: In 2030 is voedsel: biologisch, lokaal geproduceerd, seizoensgebonden en 50 % vegetarisch. Voorziet in ieders behoefte zonder verspilling Water: In 2030 wordt kraanwater alleen gebruikt voor menselijke en dierlijke consumptie Partners in duurzaamheid: in 20130 werken alle gemeentes volgens de principes van TNS en zijn de millenniumdoelen bereikt.

• •

• • •


Sneak preview van vervolg ABCD-proces


B-stap: over de huidige realiteit


Impact Analyse: Bedenk op welke manieren jouw sector/ organisatie/ afdeling/ project/product bijdraagt aan de kernoorzaken van onduurzaamheid (o.b.v. de 4 duurzaamheidprincipes) • Schrijf in HOOFDLETTERS op post-its wat de impact op ieder duurzaamheidprincipe is


De C-stap A. Wat is succes in een duurzame toekomst? C. Creatieve ideeën die de kloof overbruggen

Duurzaam RTC

Toekomst

B. Waar staan we nu? Vandaag

D. Hoe gaan we verder (Road Map)? - Stap in de juiste richting? - Flexibele Stap - Goede ROI (financieel, maatschappelijk, sociaal) © 2013 The Natural Step

Creatieve oplossingen: In groepen van 3 personen

Welke stappen kunnen we zetten die ons helpen om onze strategische doelen te behalen? Schrijf in HOOFDLETTERS en GROOT wat de actie is die je voor ogen hebt


Duurzaamheidsprincipe 1  De aardbodem

Wat kunnen we doen...? •

Alternatieven gebruiken voor schaarse metalen

•

Verminderen van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen

•

Efficiënt gebruik van gewonnen grondstoffen

•

Creëren van gesloten systemen Overkoepelende strategie •Dematerialisatie •Substitutie © 2013 The Natural Step

Duurzaamheidsprincipe 2  “door maatschappij gemaakt ”

Wat kunnen we doen...? •

Vervangen van hardnekkige moeilijk afbreekbare chemicaliën die in concentratie toenemen.

•

Vervangen van natuurlijke stoffen die toenemen in concentratie

•

Efficiënt gebruik van stoffen die door de maatschappij zijn geproduceerd

•

Creëren van gesloten cycli


Duurzaamheidsprincipe 3  “afname van ecosystemen”

Wat kunnen we doen? •

Betrekken van materialen uit goed beheerde eco-systemen

•

Zeer voorzichtig omgaan met alle soorten modificaties van de natuur

•

Efficiënt gebruik van materialen en land

•

Creëren van gesloten cycli


Duurzaamheidsprincipe 4 Universele behoeften

Levensonderhoud

Ontspanning

Participatie

Bescherming

Genegenheid

Begrip

Creatie

Identiteit

Vrijheid


De D-stap


Actieplanning

Denk aan de 3 prioriteitsvragen: 1: Goede richting? 2: Flexibel? 3: Goede ROI?


Smaakt dit voorproefje naar meer? www.thenaturalstep.nl

15 januari: Introductiesessie (middag) 29 & 30 januari: Level 1 training Leiderschap in Duurzaamheid (2 dagen) Persoonlijke kennismaking: Bel of mail  visitekaartje


Workshop The Natural Step

Recommend Documents