Workshop Hypotheekfraude toezicht notaris helpt om hypotheekfraude te voorkomen Stan Commissaris en Jack de Raad, KMPG 23 september 2010
Klein bedrag: g jja Klein probleem: nee
Agenda 1. 2. 3. 4 4. 5. 6. 7 7.
Hypotheekfraude Cases Initatieven tegen fraude Pilotproject Toezicht notaris Fraude op zijn retour V Vragen? ?
1. VastgoedVastgoed en hypotheekfraude •
Vastgoedfraude: vele verschijningsvormen
•
Klimop-zaak (Bouwfonds - Philips pensioenfonds)
•
Hypotheekfraude – bekend uit de media
•
Rotterdams probleem: – 27% van alle ll gedwongen d verkopen k iin N Nederland d l d vindt i dt plaats l t iin Rotterdam – Gemiddeld G idd ld verlies li per woning i € 45.000 45 000
•
Rotterdamse oplossing
1. Hypotheekfraude, h werkt hoe k dat? d ? •
Profiteurs van de fraude blijven op de achtergrond
•
Banken blijven met een financiële strop achter
•
Slachtoffers vaak personen in sociaal lastige positie met geldproblemen
•
Fraude speelt zich vaak af binnen eigen kring van landgenoten
2. Casus (1) •
Mevr S Mevr. S., gescheiden moeder met twee kinderen kinderen, met een schuld van € 10.000 en inschrijving in BKR
•
De heer T. T heeft een oplossing: koop een pandje; verhuur brengt geld op en later met winst verkopen
•
De heer T. regelt alles, mevr. S. weet niet hoe dit werkt
•
Als dank betaalt de heer T. alle schulden af van mevrouw S.
2. Casus (2) •
De heer T. T heeft mooi pandje op het oog: een woning door hem zelf op een executieveiling aangekocht voor € 60.000 (dat vertelt hij niet!)
•
De heer T. T meldt dat de woning te koop is voor de “spotprijs” spotprijs van € 100.000
•
Werkgeversverklaring (vals)
•
Taxatierapport (vals)
•
Bank verstrekt een hypotheeklening
2. Casus (3) •
Koopovereenkomst: mevr mevr. S S. koopt van de heer P (!) voor €100.000 €100 000
•
Er is nog een koopovereenkomst: de heer P. koopt van de heer T. voor € 70.000 70 000 (mevr. (mevr S kent die niet)
•
De heer P. woont in het buitenland, heeft een algemene volmacht verleend
•
De winst valt dus grotendeels in het buitenland
2. Casus (4) •
Transactie wordt afgewikkeld (ABC transactie)
•
Iedereen blij: mevr. S. krijgt de eerste maanden huur, die brengt de heer T. T contant
•
Dan verdwijnt de heer T. uit beeld
•
De huur wordt niet meer gebracht en de bank kan niet meer betaald worden
•
Hennepteam Rotterdam ontdekt een kwekerij
•
De bank gaat de woning executoriaal verkopen
2. Casus (5) •
De woning wordt ontruimd voor verkoop
•
Executieveiling
•
Op de veiling wordt de woning gekocht door (de broer van) de heer T., die al een koper op het oog heeft…..
•
De bank zit met een strop
•
Mevr. S. blijft berooid achter
3. Initiatieven tegen fraude •
Vele schakels in de vastgoedketen
•
Noodzaak van een geïntegreerde aanpak
•
Eind 2006: Convenant Aanpak Malafide Eigenaren Rotterdam: WEW – makelaarsverenigingen – OM – Politie – KNB Ring Rotterdam
•
Doel: informatie uitwisselen en platform voor onderling overleg
3. De Fraude Voorbij •
Convenant was niet concreet genoeg
•
Betrokkenen waren voorzichtiger, echter geen preventieve maatregelen
•
Gemeente Rotterdam nam voortouw in stappen ter preventie: Rapport De Fraude Voorbij (november 2007)
•
Gelijktijdig aandacht voor het onderwerp vanuit politiek Den Haag: wens om een “piep-systeem” piep systeem in te voeren
4. Pilotproject (1) •
V Verzoek k Ministerie Mi i t i van Justitie J titi R Rotterdamse tt d pilot il t Piepsysteem Pi t
•
ROPS (ROtterdams Piep Systeem)
•
Doel: ABC transacties in kaart brengen door automatische piep bij waardesprongen d van 5% off meer bi binnen korte k t tijd
•
Blinde vlekken rondom fraude in kaart brengen
•
Preventie!
4. Pilotproject (2) •
Verbetering gg gebruik taxatierapporten: pp – getaxeerde waarden te hoog - fraude – gebruik validatiesysteem door NWWI
•
Inzage in certificeringregisters makelaars: – schorsing makelaar binnen eigen vereniging kenbaar voor publiek bli k – idem voor notarissen
•
Verbetering registers NHG: – probleem dubbele borgstellingen
5. Rol notaris: toezicht (1) •
Belangrijke g j rol in de vastgoedketen g
•
Focus op ABC transacties
1. Toezicht waardeontwikkeling OG •
ROPS
•
Alle transacties
•
Ongebruikelijke transacties: altijd melden
5. Rol notaris: toezicht (2) 2. Inschrijving koopovereenkomst kadaster •
Hoe meer koopovereenkomsten, hoe beter voor ROPS
•
Tussenrapportage: nu slechts 15% ingeschreven
•
Niet alle koopovereenkomst zijn in te schrijven – probleem ABC transacties
•
Groot belang om in te schrijven schrijven, niet alleen wegens ROPS (denk aan beslagbescherming)
6. Rol notaris: toezicht (3) 3. Informeren van bank bijj ABC transactie •
altijd informeren
•
bank maakt eigen afweging
4. Gegevensuitwisseling notaris – bank •
Identiteitspapieren
•
koopovereenkomst (vaak waren er in fraude gevallen meedere versies van de koopovereenkomst)
5. Rol notaris: toezicht (4) 5. Rol KNB: publiciteit en optreden tegen notarissen die meewerken aan fraude •
interne verspreiding van relevante informatie
•
olievlekwerking (buiten Rotterdam)
•
initiëren tuchtzaken tegen notarissen
6. Notariële koopovereenkomst •
Voorkoming fraude
•
Voorstel rapport Hammerstein
6. De fraude op zijn retour (1) Conclusies tussenrapportage Pilot •
ROPS werkt, maar nog niet effectief wegens 15% ingeschreven koopovereenkomsten
•
O k buiten Ook b it Rotterdam R tt d vertonen t gemeenten t veell belangstelling b l t lli voor ROPS-systeem
•
Belemmeringen g p privacy-wetgeving y g g ((WOZ waarde,, schorsingen g makelaars/notarissen)
•
NWWI loopt goed; gebruik blijft groeien
•
Brancheverenigingen makelaars akkoord over normen taxaties voor NHG-woningen (zal voorwaarde worden voor toekenning NHG)
6. De fraude op zijn retour (2) •
Ontwikkeling nieuwe ideeën, zoals de vraag: inschrijving van de koopovereenkomst in kadaster constitutief vereiste voor geldigheid koop
•
Evenwel: economische crisis en situatie van nu zeer bepalend voor het fenomeen hypotheekfraude! Gevaar weer op de loer als de economie weer aantrekt.
Genezen: ja j Voorkomen: nee
5. Vragen?
