STORT NIET IN Op zoek naar een aanpak voor het combineren van Wetenschap & Techniek en Begrijpend Lezen/ Woordenschat
geletterdheidenschoolsucces.blogspot.nl
Agenda • Stort niet in: denken over teksten • Veilig in jouw tent: een les uit de methode • Hoe talig is Wetenschap & Techniek
• Wat weten we over begrijpend lezen en woordenschat? • Over rijke contexten, rijke teksten en denken • STORT NIET IN: de methode in de herkansing
STORT NIET IN Op welke manier past het thema ‘stort niet in’ bij jouw tekst?
Veilig in jouw tent: methodeles -De kinderen maken in tweetallen of in groepjes opdracht 1 in het werkboek: Waarin slaap je als je gaat kamperen? -De leerkracht demonstreert hoe het opzetten van een tent gaat. De kinderen helpen. De leerkracht kan ook een dvd laten zien. Daarna volgt een gesprek over de verschillende onderdelen. Daarbij gaat het om materialen, verbindingen, constructies en stevige vormen en verbindingen. -De tekst op pagina 60 en 61 van het leerlingenboek wordt gelezen.
Tijdens het lezen wordt de tekst toegelicht met behulp van de illustraties. Na het voorlezen van elke alinea worden vragen besproken. Na afloop worden controlevragen gesteld: Wat is een constructie? Wat zijn sterke vormen? Waarom moet een tent licht zijn? -De leerlingen maken de opdrachten in het werkschrift. Opdracht 7 leent zich goed voor samenwerking. Moeilijke opdrachten worden besproken. -De kinderen kunnen met hun antwoordenboek hun werk zelf nakijken.
-De kinderen oefenen met de kwismeester of de werkbladen worden nabesproken.
Hoe talig is deze les? Groepsopdracht: voorkennis/sfeer (talig) Demonstratie: kennisopbouw Gesprek: kennisopbouw (talig) Tekst lezen: kennisopbouw (talig) Bespreken vragen: kennisopbouw (talig) Opdrachten werkschrift (grotendeels talig) Oefenen kwismeester (talig)
Veilig in jouw tent: werkblad 10 activiteiten - Voorkennis/sfeer: 4 - Opbouw kennis n&t 3 (1 niet talig) - Herhaling/toetsing begrippen/kennis dmv invullesjes 3 - technisch lezen/begrijpend lezen
Werkblad • Waarin slaap je als je gaat kamperen? voorkennis/sfeer • Noem drie redenen waarom mensen niet buiten slapen. idem • Bedenk tien dingen die je mee moet nemen als je gaat
kamperen. idem • Kijk naar p.58 en 59 in je leerlingenboek. Zie je driehoeken en bogen? kennisopbouw n&t • Waar/niet waar herhaling/toetsing • Een driehoek is een stevige constructie. • Iedereen gaat in de winter kamperen. • Met de haringen bind je de tentstokken vast. • Het tentdoek is van lichte stof gemaakt. • Alle tenten zijn van kunststof gemaakt. • Elke tent is van onderen breed zodat hij stevig staat.
Werkblad vervolg • Welke vier woorden horen bij kunststof? Trek lijnen. h/t • Hoe zet je een tent op. Kijk naar bladzijde 61 in je
leerlingenboek. Vul de zinnen in. ………………… gebruik je om ……………… omhoog te houden. h/t • Je hebt in je leerboek gelezen dat een constructie uit verschillende delen is opgebouwd: Streep de woorden door die geen constructie zijn: tafel-televisie-lamp-plant-computer-kastpen-lamp-trouwring-stoel-schooletui-plank. kennisopbouw n&t • Kijk naar de tekening van de stoel. Schrijf bij de tekening hoe de verschillende onderdelen heten. voorkennis/sfeer • Schrijf nu op waar de onderdelen voor dienen. kennisopbouw n&t
soorten oefeningen
Onderzoeken/ontwerpen?
Geen onderzoekend/ontwerpend leren… • Hoe erg is dat voor wetenschap en techniek? • Hoe erg is dat voor begrijpend lezen en
woordenschatopbouw?
Begrijpend lezen…
Nodig voor begrijpend lezen: • Vloeiendheid, woordenschat, kennisopbouw • Rijke context • Rijke teksten lezen en luisteren • EN DENKEN OVER DE INHOUD VAN TEKSTEN
“Texts . . . are . . . the soil in which wordmeaning understandings are grown” (Wieland 2008); the reader’s prior knowledge is the water that enables that growth (Rapaport & Kibby) .
Woordenschat
Een rijke context voor Wetenschap & Techniek en Begrijpend Lezen • Genereert betrokkenheid
• Nodigt uit tot onderzoeken, ontwerpen en vragen stellen • Is voldoende breed
Rijke teksten • Verbindingswoorden en verwijswoorden • Inhoudelijke verbanden tussen tekstgedeeltes • Niet te korte doorlopende zinnen
• Juiste informatiedichtheid, waar nodig uitleg in de tekst • Rijke woordenschat, ook laagfrequente woorden • Geen afwisseling informatie/verhaalelementen (i)
• Heldere eenvoudige layout (v) • Functionele en pakkende illustraties
Voice: wat teksten doet leven • Toon • Gevoel • Plezier
• Aandacht waarmee een tekst is gemaakt/kwaliteit • Vakmanschap • Mate waarin de tekst uitnodigt om over te praten en te
denken (actualiteit) Visualizing the events described in a text is crucial for constructing a rich and coherent visuospatial mental representation (i.e., situation model) of the text. According to current reading comprehension theories, the construction of such a situation model likely involves all sensory modalities.
Wat is de dampkring? De dampkring is een honderden kilometers hoge wervelende luchtmassa. Hij wordt door zonnewarmte in beweging gehouden. Zou de zon er niet zijn, dan zou de hele luchtlaag inzakken tot een 6m hoge sneeuwjacht. De dampkring is het enige dat ons scheidt van de ruimte. Gelukkig blijft de dampkring door zonlicht om de aarde drijven als een gelaagd schild. De dampkring beschermt ons tegen schadelijke zonnestraling en voorkomt dat de aarde te warm of te koud wordt. Hij bevat ook een mengsel van gassen dat wij kunnen inademen. Deze gassen zijn vooral stikstof en zuurstof. Ook bevat de lucht kleine deeltjes waterdamp en koolzuur, alsmede Verbindingswoorden, kleine stofdeeltjes. verbanden, zinnen, informatiedichtheid, laagfrequente woorden, gevoelens, layout, illustraties, VOICE
Verbindingswoorden, verbanden, zinnen, informatiedichtheid, laagfrequente woorden, gevoelens, layout, illustraties, VOICE
Boeken • Boekenjeugd.nl • Pluizer.be • Leesplein.nl
• Boekenzoeker.org
Hogeschool Utrecht: Lectoraat Geletterdheid
Teksten van internet • http://www.klassenteksten.nl/ • Nieuwsbegrip
• https://blendle.nl/ • www.trouw.nl • www.volkskrant.nl
• www.nrc.nl • www.docukit.nl • http://www.winklerprins.com/info/wp_basisonderwijs.ht
ml • http://www.geschiedenisvoorkinderen.nl/
Zoekmachines voor kinderen •
•
• • • • • •
http://www.oyani.nl/zoekmachine_4_kids_WNF.html http://davindi.kennisnet.nl/?q=&skin=basisonderwijs http://www2.leerwereld.com/homepage/ http://www.kiddiesearch.nl/index.html http://www.onderwijsmap.nl/zoeken/ http://jeugdzoeken.medialab.nl/ http://www.samenzoeken.nl/ http://www.8-12.info http//www.netwijs.nl http//www.meestersipke.nl http://www.datbedoelilk.nl http://www.koekeltjes.nl http://www.jeugdbieb.nl
Hogeschool Utrecht: Lectoraat Geletterdheid
Tijdschriften • New Scientist • National Geographic (al dan niet de junior versie) • Roots • Puur natuur (natuurmonumenten) • Technisch weekblad • Quest
• Quest Historie • Kijk • Historisch nieuwsblad • Reeks Junior informatie (groepen 5 en 6, Wolters Noordhoff) • Reeks Informatie (groepen 7 en 8, Wolters Noordhoff)
De methode in de herkansing
Scenario 1: lezen rond het methodethema Kritisch kijken naar de methode wereldoriëntatie. Opdrachten die alleen gericht zijn op herhaling weglaten. Talige opdrachten weglaten. Projectopdrachten toevoegen. Teksten beoordelen. Doe/kijk/gespreksactiviteiten uitvoeren (kennisopbouw) Boeken zoeken rond het thema.
STORT NIET IN Woordveld • gebouw, kerk, school, huis, brug, toren, tent, achtbaan, kathedraal, kasteel, ruïnes bouwen/geschiedenis • pesten, als je ouders gescheiden zijn, kindermishandeling hoe je je voelt • iets aan je lichaam hebben ziek zijn • aardbeving aardrijkskunde/actualiteit Groningen • nine eleven, IS actualiteit
Denken (praten, schrijven) = impliciet leesstrategieën toepassen • Op welke manier past het thema ‘stort niet in’ bij jouw • •
• •
tekst? Tegen wie of wat in jouw tekst kun je zeggen: ‘gelukkig dat je niet bent ingestort’? Wat leer je uit jouw tekst over het thema dat je gaat uitwerken? Wat staat in jouw tekst over ‘verbindingen’? ………………………………………
Scenario 2: onderzoekend en ontwerpend leren rond het methodethema
Vooraf in les (10 min). Woordweb ‘soorten tenten”, klassikaal. Sturen op: 4 leerlingen nemen tenten mee (driehoek, tunnel, ploptent, zorgen voor maxinmale variatie).
5 dagen later in les: in les (groepen van maximaal 4 leerlingen zetten zelf de tenten op. Liefst buiten want kamperen doe je buiten (50 minuten). Eén van de vier leerlingen observeert goed en schrijft op wat er lastig ging, fout ging, moeilijk was)
!!
Vervolgopdrachten: 1. Kies de tent die de meeste problemen zag. Maak een betere handleiding. 2. Schrijf een onderzoeksrapport voor de bruikbaarheid van de tent bij storm windkracht 10 en stevige regen gedurende 10 minuten. Een artikeltje met de resultaten komt te staan in de tentenspecial van de Kampioen van de ANWB. 3. Onderzoek van minimaal twee tenten de materialen die gebruikt zijn om de tent overeind te houden. Wat zijn de voordelen en de nadelen van de materialen?
Presentatie
Lezen A. N&T -rond fenomeen werken (stevige constructies) -teksten raadplegen -woordenschat
B. Begrijpend lezen -breed thema (STORT NIET IN) -rijke teksten -denken (praten en schrijven) -woordenschat
Scenario 3: breed thema centraal • Woordveld • Interessante vragen stellen • Waarom storten huizen soms in bij een aardbeving en soms niet? • Wat is stress eigenlijk? • Waarom blijven sommige dingen van een ruïne staan en andere niet? • Waarom stort een skelet niet in? • Teksten kiezen • Onderzoeken en ontwerpen • Lezen en denken -Voorlezen van een tekst: voordoen vraag -Schrijf in je themamap -Bespreek in tweetallen
• Afronden
Afronden • Verzamelen van resultaten van w&t-opdrachten • Kies één tekst uit je themaboekje en schrijf die mooi op.
Schrijf de titel en auteur er bij. • Woordveld uitbreiden • Woordenlijst uitbreiden
Vragen?
M.A. De Ruyterstraat 3 7556 CW Hengelo