Woord vooraf. Ik wens u veel plezier bij het lezen van ons jaarverslag

01 Woord vooraf 02 OVER FEDASIL



Opdracht

Enaro

01

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

02

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Organigram Personeel

��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

04

��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

05

��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Strategische projecten Financiën

07

����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

08

����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

10

03 DE OPVANG IN 2008



02

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Tendensen

��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

12

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

12

Verzadiging van het opvangnetwerk Evaluatie van de opvangwet Toewijzingen

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

14

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

15

���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Opvangnetwerk

���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Profiel van de opgevangen personen

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

21

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

22

��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

25

Het leven in een opvangcentrum Niet-begeleide minderjarigen Buurtinitiatieven

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Overeenkomsten Statistieken

17 18

27

����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

28

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

30

04 VRIJWILLIGE TERUGKEER

���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

05 EUROPEES VLUCHTELINGENFONDS (EVF) 06 NUTTIGE ADRESSEN

38

���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

42

���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

46

Ce Rapport annuel est également disponible en français. A concise version of this annual report is also available in English. Verantwoordelijke uitgever: Isabelle Küntziger, directeur-generaal | Redactieverantwoordelijke: Mieke Candaele | Redactionele coördinatie: Benoît Mansy, Tine Provoost | Met dank aan: Philippe Buze, AbdelIlah El Abbassi, Eric Lemmens, Liesbet Van der Flaes, Carine Vanoverschelde et Kristien Vellemans. Grafische vormgeving: Signélazer | Foto’s: Denis Erroyaux | Cover: Layla Aerts | Andere foto’s: Patricia De Rycke (p. 1, 7, 9, 11, 16, 23, 26, 37), Layla Aerts (p. 29) | Grafieken: geven de situatie eind december 2008 weer (tenzij anders vermeld) | Druk: Geers Offset (gedrukt op gerecycleerd papier) | Vertaling: Alias Languages. Alle rechten voorbehouden / Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of vermenigvuldigd door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. 

Brussel, mei 2009

01

fedasil JAARVERSLAG 2008

Woord vooraf

Kruis, de OCMW’s, de ngo’s) en aan de nieuwe vormen van samenwerking die tot stand kwamen, zoals met de sector van de daklozenopvang. Iedereen toonde zich bereid om samen naar oplossingen te zoeken, en dat is ook in 2009 nog steeds het geval. 2008 was ook het jaar waarin Fedasil de nieuwe opvangwet voor het eerst heeft geëvalueerd. Deze wet werd van kracht in mei 2007, samen met de hervormde asielprocedure. De opvangwet is ambitieus maar ze is nog niet tot volle wasdom gekomen omdat er nog een hele reeks uitvoerbesluiten moet worden goedgekeurd. Alleen door te evalueren hoe de opvangwet in al haar aspecten op het terrein wordt toegepast, kunnen we de opvang in België verbeteren. We hebben de eerste evaluatie-oefening tot een goed einde gebracht en alvast enkele aandachtspunten geïdentificeerd.

Ik heb het genoegen om u het zevende jaarverslag voor te stellen van Fedasil, het Federaal Agentschap voor de Opvang van Asielzoekers in België.

Laten we gewoon de tijd nemen om de opvangwet te kunnen uitvoeren en intussen verder werken. Maar we moeten ons wel afvragen welke middelen nodig zijn om de wet te kunnen toepassen en ook lessen trekken uit de overbezetting van het opvangnetwerk.

2008 was zonder twijfel een bijzonder jaar voor Fedasil en voor de hele sector van de opvang van asielzoekers. Wij moesten een antwoord zien te bieden op het groeiende aantal asielaanvragen en op de steeds langere verblijven in de opvangstructuren. De maatregelen die we hebben genomen om snel te zorgen voor voldoende extra opvangcapaciteit komen in dit jaarverslag aan bod.

Tot slot vindt U in deze publicatie naast de belangrijkste tendensen en cijfergegevens voor 2008 ook nog bijdragen over onderwerpen zoals de vrijwillige terugkeer, de opvang van niet-begeleide minderjarigen en het Europees Vluchtelingenfonds. Ik wens u veel plezier bij het lezen van ons jaarverslag.

Wat mij vooral is bijgebleven van het voorbije jaar is het uitzonderlijke engagement van de verschillende betrokkenen . Ik denk dan vooral aan onze medewerkers op het terrein, in de opvangcentra, die hun uiterste best hebben gedaan om met de nodige creativiteit een maximum aantal bedden te kunnen plaatsen. Ik denk ook aan de inspanningen van al onze partners (het Belgische Rode

Isabelle Küntziger, Directeur-generaal van Fedasil.

Over Fedasil

Opdracht Het Federaal Agentschap voor de Opvang van Asielzoekers (Fedasil) is een instelling van openbaar nut van type A, onder het toezicht van de minister van Maatschappelijke Integratie, Marie Arena.

01

fedasil

01

jaarverslag 2008

Over Fedasil

Fedasil verleent materiële hulp aan asielzoekers in België, maar ook aan niet-begeleide buitenlandse minderjarigen (al dan niet asielzoekers), aan uitgeprocedeerde vreemdelingen voor wie de materiële hulp werd verlengd en aan minderjarigen van wie de ouders illegaal op het grondgebied verblijven en van wie een OCMW heeft aangetoond dat ze hulpbehoevend zijn. Fedasil zorgt, rechtstreeks of samen met zijn partners, voor een kwaliteitsvolle opvang en begeleiding. Het Agentschap staat ook in voor de observatie en oriëntatie van nietbegeleide buitenlandse minderjarigen. Fedasil draagt bij tot het ontwerpen, voorbereiden en uitvoeren van het opvangbeleid. Bovendien coördineert het Agentschap de programma’s voor vrijwillige terugkeer. Fedasil is in België de verantwoordelijke overheid voor het Europees Vluchtelingenfonds (EVF).Ten slotte werkt Fedasil, in het kader van verschillende initiatieven, ook aan de integratie van de opvangcentra in de lokale gemeenschappen. Fedasil is bevoegd voor de toewijzing van een ‘verplichte plaats van inschrijving’ voor asielzoekers: het is in de opvangstructuur die aan hem/haar werd toegewezen dat de asielzoeker materiële hulp kan ontvangen. Fedasil organiseert ook de betaling van het zakgeld en het verrichten van de ‘gemeenschapsdiensten’ (taken waarvoor de bewoner van een opvangcentrum een financiële bijdrage ontvangt).

Fedasil draagt bij tot het ontwerpen, voorbereiden en uitvoeren van het opvangbeleid.

03

Resettlement, een nieuwe uitdaging Op 10 en 11 april 2008 organiseerde Fedasil, samen met het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS), een conferentie in Brussel over resettlement (of hervestiging) van vluchtelingen. Resettlement betekent dat erkende vluchtelingen die niet terug kunnen naar hun eigen land, maar zich ook niet kunnen integreren in de regio waar ze zijn opgevangen omdat die niet veilig is of geen perspectieven biedt, in een derde land worden opgevangen. Dit land is bereid de vluchtelingen permanent op te nemen en een nieuwe start aan te bieden. Deze conferentie gaf Fedasil de kans om pro-actief te zijn ter zake, expertise op te bouwen en het overleg tussen de verschillende opvang- en integratiepartners te bevorderen. Fedasil en het CGVS zijn sinds maart 2007 betrokken bij het project ‘Durable Solutions in Practice’. Dit project wordt gefinancierd door het Europees programma ARGO en wordt geleid door het Nederlandse COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers), in samenwerking met partners in Tsjechië en in Roemenië. Het project werd afgesloten met een slotconferentie in Boekarest op 9 mei 2008. Ons land nam actief deel aan de verschillende activiteiten van het project. Fedasil stuurde in 2007 enkele medewerkers op observatiemissie om de selectie van Birmaanse vluchtelingen te onderzoeken die in kampen in Thailand verbleven en te volgen hoe ze in Nederland opgevangen werden. Dankzij het Europees project ‘Durable Solutions in Practice’ beschikt België nu over de kennis en de instrumenten om hervestigde vluchtelingen te helpen zich in België te integreren. Fedasil zal in de toekomst blijven meewerken aan uitwisselingsprogramma’s rond resettlement om zijn kennis verder uit te breiden.

04

Organigram Het directiecomité van Fedasil is samengesteld uit de directeur-generaal en drie directies die elk geleid worden door een directeur die houder is van een managementfunctie -1. - de directie Netwerkbeheer en –controle, - de directie Operationele diensten, - de directie Algemene diensten, De directie ‘Netwerkbeheer en –controle’ vertegenwoordigt Fedasil in zijn rol als ‘regisseur’ van de opvang. Ze organiseert overlegvergaderingen met de opvangpartners. De directie ‘Operationele diensten’ staat in voor de operationele organisatie van de opvangcentra die rechtstreeks door Fedasil worden beheerd. Ze vertegenwoordigt Fedasil in zijn rol als ‘actor‘ van de opvang. De directie ‘Algemene diensten’ zorgt voor het operationele management van Fedasil op het vlak van human resources, begroting, ICT en infrastructuur. De directeur Communicatie neemt deel aan het directiecomité met adviserende stem.

Reorganisatie De directie Netwerkbeheer en –controle ontwikkelde een nieuw organigram en bestaat sinds juli 2008 uit drie pijlers: de dienst Voorbereiding opvangbeleid (studie, analyse en beleidsvoorbereiding inzake opvang), de Delegatiedienst (beheer van overeenkomsten met de opvangpartners) en de dienst Netwerkbeheer (beheer van de capaciteit van het opvangnetwerk, Dispatching en de regionale bureaus). Deze worden verder aangevuld met twee stafdiensten: Kwaliteitszorg en Medische coördinatie.

Centraal bij de reorganisatie van de directie Operationele diensten staat de creatie van vier desks. Bedoeling van deze desks is om een directe link te vormen tussen de hoofdzetel en de opvangcentra. Elke desk bestaat uit één persoon die verantwoordelijk is voor vier of vijf opvangcentra. De deskverantwoordelijke houdt de verschillende centrale diensten op de hoogte van wat er in de centra leeft en wat de moeilijkheden zijn. Daarnaast moet hij ook de richtlijnen en beslissingen van de hoofdzetel duiden en deze helpen te realiseren in de opvangcentra. DESK 1 DESK 2 DESK 3 DESK 4

Kapellen, Ekeren, Broechem, Arendonk, Sint-Truiden Klein Kasteeltje, Steenokkerzeel, Neder-over-Heembeek, Sint-Pieters-Woluwe Jodoigne, Rixensart, Florennes, Morlanwelz Pondrôme, Charleroi, Bovigny, Sugny, Virton

Elke desk volgt ook een welbepaald thema en dit voor alle opvangcentra. Voorbeelden van zulke thema’s zijn het responsabiliseren van de bewoners, de begeleiding van mensen met psychologische problemen, het opvolgen van het sanctiebeleid, het ontwikkelen van een beleid voor alleenstaande minderjarigen, de vrijwillige terugkeer…

Directeur-generaal Isabelle Küntziger Juridische Dienst

Dienst Communicatie

Dienst Interne Audit

Dienst veiligheid en preventie

Directie algemene Diensten (Vacant)

Directie netwerkbeheer en –controle Fanny François

Directie operationele Diensten Joan Ramakers * (ai)

Human Resources

Medische coördinatie

Support

ICT

Kwaliteitszorg

Federale centra

Begroting en Financiën

Voorbereiding opvangbeleid

Desks

Infrastructuur

Delegatie Netwerkbeheer

* Situatie eind 2008. In mei 2009 werd Michael Kegels benoemd tot directeur Operationele diensten van Fedasil

fedasil

01

jaarverslag 2008

Over Fedasil

05

Personeel Eind december 2008 werkten er 1 069 personen (947 voltijdse equivalenten) bij Fedasil. Het aantal voltijdse equivalenten is in vergelijking met vorig jaar gestegen met 22. Bij Fedasil werken er iets meer vrouwen dan mannen: 547 vrouwelijke medewerkers tegenover 522 mannelijke medewerkers. Er werken meer vrouwen dan mannen in de niveaus A en B. Dit komt omdat in de opvangcentra het personeel van niveau B hoofdzakelijk bestaat uit maatschappelijk werksters en verpleegsters. In de niveaus C en D zijn de mannen dan weer talrijker dan de vrouwen. De gemiddelde leeftijd bij Fedasil is 37 jaar. In vergelijking met het klassieke openbare ambt heeft Fedasil een groot personeelsverloop. In 2008 hebben 161 personeelsleden Fedasil verlaten en zijn er 172 personeelsleden in dienst getreden. Dat grote personeelsverloop is te verklaren door de lage gemiddelde leeftijd van de personeelsleden en door het contractuele statuut, waardoor werknemers sneller de kans grijpen om elders carrière te maken.

Selectie en ontwikkeling Fedasil organiseerde in 2008 verschillende opleidingen voor zijn personeel. Heel wat opleidingen (PC-vaardigheden, assertiviteitstraining, management opleidingen) worden georganiseerd in samenwerking met het OFO, het Opleidingsinstituut van de Federale Overheid. Indien nodig wordt er voor een cursus een beroep gedaan op externe lesgevers. Dit is onder meer het geval voor de studiedagen rond interculturaliteit. De opleidingen leggen de nadruk vooral op die landen die het meest vertegenwoordigd zijn in de opvangcentra. Telkens komt de specifieke culturele, politieke en sociale context van de regio aan bod. Zo vond in 2008 een eerste studiedag over Tsjetsjenië plaats. Deze opleiding richt zich tot alle personeelsleden van Fedasil die rechtstreeks met asielzoekers werken. Bij heel wat opleidingen maakt Fedasil ook gebruik van de ervaring en kennis van het eigen personeel. Zo werd met verschillende interne trainers een opleiding ‘slecht-

Aantal voltijdse equivalenten (VTE) Arendonk

38,0

Bovigny

36,7

Broechem

43,2

Charleroi

31,0

Ekeren

21,3

Florennes

63,4

Jodoigne

39,4

Kapellen

72,6

Morlanwelz

39,3

Neder-over-Heembeek Klein Kasteeltje

33,7 108,9

Pondrôme

27,7

Rixensart

40,6

Sint-Truiden

83,9

Steenokkerzeel

29,5

Sugny

22,9

Virton

28,8

Sint-Pieters-Woluwe

19,0

Hoofdzetel *

167,3

Totaal

947,3

* Inbegrepen dienst Dispatching, cel TBC, cel Medische kosten en ICT zones

Basil In de zomer van 2008 verscheen het eerste nummer van Basil, het nieuwe personeelsblad van Fedasil. Eén van de belangrijkste conclusies van de personeelsenquête in 2007 was immers dat er nood was aan meer samenwerking en communicatie: tussen de verschillende diensten van de hoofdzetel onderling, maar vooral tussen de hoofdzetel en de opvangcentra. Het personeelsblad verschijnt vier keer per jaar en elke medewerker van Fedasil ontvangt een eigen gedrukt exemplaar.

06

nieuwsgesprekken’ op poten gezet, vooral bedoeld voor de maatschappelijk werkers in de centra. Begin 2008 was er een studiedag over psychologische problematieken bij asielzoekers voor de verpleegkundigen en artsen van Fedasil. Met name twee medewerkers van Fedasil (van de opvangcentra in Broechem en Steenokkerzeel) hebben hun ervaring en kennis gedeeld met hun collega’s. Tijdens de zogenaamde basisintroductiedagen maken alle nieuwe medewerkers van Fedasil kennis met de asielprocedure en partnerorganisaties en bezoeken ze het Klein Kasteeltje, het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en Staatlozen en de Dienst Vreemdelingenzaken. Om ervoor te zorgen dat het personeel van de hoofdzetel goed op de hoogte is van wat precies het werk van de collega’s in de centra inhoudt, wordt er daarnaast voor de nieuwkomers op de hoofdzetel telkens een ‘praktische stageweek’ in een opvangcentrum georganiseerd. Doel is om de centrale en decentrale diensten van het Agentschap dichter bij elkaar te brengen. Medewerkers van Fedasil die vrijwillig vertrekken, worden uitgenodigd voor een gesprek om de redenen van hun vertrek wat meer toe te lichten. Die informatie wordt nadien gebruikt om het beleid nog beter af te stemmen op de noden van de medewerkers.

In 2008 waren het vooral opvangmedewerkers, begeleiders, dienstcoördinatoren en maatschappelijk werkers die vrijwillig de organisatie verlieten. Er werd met 53 onder hen een vertrekgesprek gevoerd. Daaruit bleek dat 32 % van de ondervraagden vertrok wegens betere loopbaanperspectieven elders en 16 % omwille van een beter woonwerktraject. Net niet de helft van hen (49 %) vertrok naar een andere overheidsinstelling (federaal: 30 %, niet-federaal: 19 %), 24 % vond een nieuwe job bij een vzw of een ngo, 22 % ging aan de slag in de private sector.

Extra werkdruk voor het personeel In 2008 nam Fedasil, in afwachting van meer structurele oplossingen voor de verzadiging van het opvangnetwerk, verschillende maatregelen om zo veel mogelijk personen op te vangen. Dit had gevolgen voor het personeel van Fedasil: bovenop het dagelijkse werk moesten ze instaan voor extra taken, wat een gevoelige toename van de werkdruk teweegbracht. Eind 2008 kampten de meeste federale opvangcentra met een bezettingsgraad van meer dan 100 %. Heel wat personeelsleden van de hoofdzetel staken vrijwillig een handje toe bij het onthaal op de dienst Dispatching of bij de noodopvang van CASU (Brussel).

Leeftijdspiramide Leeftijd

totAal

8

+ 60 55 - 59 38

45 - 49

41

- 25

74 61

102

64

130

84

35 - 39

25 - 29

36

66

40 - 44

52

30

22

50 - 54

30 - 34

17

9

99 133

127 111

66 24

50 547 Vrouwen

522 Mannen

Verdeling mannen / vrouwen volgens graad Graad

Federale centra M

Hoofdzetel

V

M

V

Totaal

183

Niveau A

29

35

22

40

126

260

Niveau B

57

168

30

33

288

177

Niveau C

235

186

23

22

466

74

Niveau D

121

56

5

7

189

Totaal

442

445

80

102

1069

1069

fedasil

01

jaarverslag 2008

Over Fedasil

07

Enaro Net als de voorbije jaren nam Fedasil ook in 2008 deel aan het uitwisselings­ programma van Enaro. In de lente was het thema van de uitwisseling ‘Bewoners met problematisch gedrag’ en in de herfst was dat ‘Empowerment’.

Enaro (European Network of Asylum Reception Organisations) is een Europees netwerk van nationale organisaties die asielopvang organiseren. Twee keer per jaar reizen medewerkers van de Enaro-landen naar een ander land voor een praktische stage. Op het einde van elk jaar ontmoeten alle deelnemers elkaar op een slotconferentie in Tsjechië. In 2008 telde het netwerk 15 landen: België, Denemarken, Verenigd Koninkrijk, Ierland, Italië, Nederland, Noorwegen, Spanje, Tsjechië, Slovakije, Hongarije, Zweden, Zwitserland, Finland en Malta. In de lente stuurde Fedasil twee medewerkers naar Spanje en Slovakije en kwamen er collega’s uit Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk voor een studiebezoek naar België. In de herfst verbleven collega’s uit Slovakije en Spanje enkele dagen in het opvangcentrum in Broechem, waar ze onder meer deelnamen aan groepssessies met de bewoners rond drugspreventie, stress en seksuele voorlichting. Vanuit België vertrokken medewerkers naar Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk.

Getuigenis Freya De Lombaerde, maatschappelijk werker bij de CADE (de NBMA-vleugel van het Klein Kasteeltje), bezocht in het najaar van 2008 het centrum voor niet-begeleide minderjarige asielzoekers in Appledore, Kent. “Appledore is een observatiecentrum voor jongens van 16 tot 18 jaar. Ze leren er opkomen voor zichzelf. De jongeren nemen deel aan groepsactiviteiten, krijgen verantwoordelijkheden én een intensieve training. Dit gaat van taallessen over EHBO tot brandbestrijding en drugspreventie. Op korte tijd verwerven ze een reeks vaardigheden met het oog op hun toekomst.” Alles gebeurt in een gezellig, bijna familiaal kader dat de jongeren een gevoel van veiligheid moet geven. “In het centrum leven twee katten. Het huisreglement wijst erop dat ze deel uitmaken van de unit. Zo leren ze de jongeren dat dierenmishandeling strafbaar is in de Britse maatschappij. Het reglement benadrukt ook andere waarden, zoals de gelijkheid tussen mannen en vrouwen,” herinnert Freya zich. “Ook nuttig is het gebruik van checklists, die ik ook intensiever wil gebruiken in ons centrum. En, met de observatietechnieken uit het Verenigd Koninkrijk in het achterhoofd, ben ik alerter voor het gedrag van onze jongeren,” besluit Freya.

08

De strategische projecten van Fedasil Het zijn veranderprojecten: ze hebben een concrete impact op het dagelijkse leven van het personeel, de partners en de begunstigden van de opvang. De strategische visie van Fedasil wordt omgezet in de praktijk aan de hand van veertig projecten. Het gaat om veranderprojecten: ze hebben een concrete impact op het dagelijkse werk van het personeel, de partners en de begunstigden van de opvang. De projecten werden gegroepeerd in 6 programma’s: 1 De opvangwet uitvoeren 2 De band tussen Fedasil en zijn personeel versterken, zorgen voor meer flexibiliteit en mobiliteit 3 De rol van ‘regisseur’ (beheerder van het opvangnetwerk) van Fedasil bevestigen 4 Nieuwe uitdagingen aangaan

5 Een nieuw beheersmodel ten uitvoer brengen 6 De beheers- en ondersteunings­instrumenten verbeteren Verschillende projecten zijn voortgevloeid uit de BPR (‘Business Process Reengineering’), het verbeterprogramma dat Fedasil samen met de FOD Personeel & Organisatie heeft uitgevoerd van 2005 tot oktober 2008. Andere projecten werden door Fedasil zelf gelanceerd of zijn het gevolg van een politiek initiatief, zoals het project resettlement (zie pagina 3), en het project ‘evaluatie van de opvangwet’, terug te vinden op pagina 15.

fedasil

01

jaarverslag 2008

Over Fedasil

09

Marc Doorenbos

Marc Doorenbos is verantwoordelijk voor de PMO (Project management office). Hij coördineert de uitvoering van de strategische projecten bij Fedasil. De projecten hebben elk een eigen planning en bevinden zich in verschillende stadia. Sommige zijn al beëindigd en de resultaten ervan worden geïntegreerd in de structurele werking van Fedasil. Wat is het vertrekpunt van de strategische projecten? Marc Doorenbos: “De strategische projecten vormen de motor van de veranderingen die worden voorgesteld in het beleidsplan van Fedasil. De opdracht en de visie van dat plan worden uitgevoerd aan de hand van zes assen die overeenkomen met de strategische programma’s. Deze projectmatige aanpak laat ons toe om efficiënter te werken en resultaten te boeken binnen de geplande termijnen.”

aanpakken en de in- en uitstromen controleren. Maar dat neemt niet weg dat ook de projecten waarmee Fedasil zijn wettelijke en reglementaire verplichtingen moet nakomen, nog steeds prioritair blijven.”

Wat is de rol van het personeel? “De directie wil er zo veel mogelijk collega’s bij betrekken. In 2007 was slechts een kleine groep betrokken bij de BPR. Vandaag hebben we het aantal betrokken medewerkers uitgebreid naar zo’n 150.

Door de verzadiging van het opvangnetwerk… “… staat Fedasil voor een nieuwe uitdaging. We moeten ons aanpassen en organiseren, de overbezetting onder controle houden, alternatieven uitwerken en zo goed mogelijk de inen uitstromen beheersen. Een task force werd opgericht om de krachten te bundelen, beter te overleggen en doelgerichter te werken. Hieruit ontstond een nieuw strategisch project, namelijk de permanente observatie van de bezetting en de in- en uitstromen. Dit project laat ons toe om zeer snel en in nauw overleg met de overheden gepaste maatregelen te treffen.”

De prioriteiten moeten dus worden aangepast aan de actualiteit? «Men moet inderdaad rekening houden met het dwingende karakter van de crisissituatie en met de politieke realiteit. Naast het project resettlement hebben vandaag de projecten voorrang waarmee we de overbezetting moeten

Hoe kunnen we de acute uitdagingen verzoenen met strategische langetermijnprojecten? “Dat is inderdaad een belangrijk aandachtspunt: verschillende collega’s moeten zich zowel bezighouden met de dringende behoeften als met één of meerdere strategische projecten. Ondanks onze inspanningen heeft de uitvoering van sommige projecten vertraging opgelopen en hebben we een nieuwe planning moeten uitwerken. Maar ik denk dat de ervaring die we verwerven bij het beheren van de huidige crisis ons ook sterker maakt. Aan ons om ervoor te zorgen dat deze ervaring de basis wordt voor nieuwe verbeterprojecten.”

10

Financiën

Ontvangsten In 2008 bedroeg het totale budget van de ontvangsten van Fedasil 241 994 903 euro die als volgt zijn verdeeld:  € – Federale dotatie 237 085 000 – Bijdrage van het Europees Vluchtelingenfonds 3 330 113 – Diverse eigen ontvangsten 801 110 – Subsidie RVA 778 680

Uitgaven In 2008 bedroeg het totale budget van de uitgaven van Fedasil 242  909  658 euro die als volgt zijn verdeeld: Personeelskosten De personeelskosten (zo’n 41,12 miljoen euro) dekken voornamelijk de lonen en vergoedingen van het personeel. Werkingskosten Het budget van de werkingskosten (zo’n 34,19 miljoen euro) van de federale opvangcentra en de hoofdzetel dekt de volgende kosten:  € – Huur, kosten, onderhoud en herstellingen 6 920 223 – Kantoorkosten 980 933 – Kosten voor publicaties en publiciteit 172 782 – Geschillen 168 000 – Financiële kosten 107 500 – Andere prestaties en werken van derden 615 000 – Kosten voor de huisvesting van asielzoekers 14 143 980 – Medische kosten voor asielzoekers 11 082 417

Investeringskosten Fedasil beschikt over bijzondere kredieten (zo’n 2 miljoen euro) om de investeringen van de federale opvangcentra en van de hoofdzetel te financieren. Uitgaven aan derden (de opvangpartners) Als coördinator van het opvangnetwerk geeft Fedasil subsidies (zo’n 161,7 miljoen euro) om de asielopvang door andere structuren en het programma voor vrijwillige terugkeer te financieren. In 2008 werden die subsidies als volgt verdeeld: 53 % aan de OCMW’s, 43 % aan het Belgische Rode Kruis en aan ngo-partners, 3 % aan de ngo’s voor het programma voor vrijwillige terugkeer en 1 % aan de gemeenten die een opvangcentrum op hun grondgebied hebben. Europees Vluchtelingenfonds (EVF) Als verantwoordelijke in België voor het beheer van het EVF beschikt Fedasil over de financiële middelen die de Europese Unie hiervoor aan België geeft. Die middelen dienen om de uitgaven te dekken van organisaties die een EVF-project uitvoeren (3,9 miljoen euro).

Budget 2008  %

Personeelskosten Werkingskosten Investeringskosten Uitgaven ten bate van derden (de opvangpartners) EVF  Totaal

16,9

14,1 0,8 66,6

1,6

------------------

242 909 658 €

fedasil

01

jaarverslag 2008

Over Fedasil

29 oktober 2008, Brussel: het personeel van Fedasil eist voor het kabinet van Minister Arena bijkomende middelen om de verzadiging van het opvangnetwerk te bestrijden.

20 juni 2008, station Gent-Sint-Pieters: ter gelegenheid van Wereldvluchtelingendag wordt een wereldvluchtelingenkrant uitgedeeld.

11

De opvang in 2008

Tendensen 2008 werd gekenmerkt door een stijging van de bezetting in alle opvangstructuren van Fedasil en zijn partners. Eind december werden 16 281 personen opgevangen voor een totale capaciteit van 15 862 plaatsen, dat betekent een bezettingsgraad van 102,6 %.

02

13

fedasil

02

jaarverslag 2008

De opvang in 2008

In 2008 hebben 12  252 personen asiel aangevraagd in België (ongeveer 15 600 personen als we de partners en kinderen meetellen). Dat is een stijging met bijna 10 % ten opzichte van 2007. Deze stijging is voornamelijk het gevolg van het toenemende aantal meervoudige aanvragen: meer dan een kwart van de mensen die in 2008 asiel aanvroeg, had al eerder een aanvraag ingediend in België. In 2008 kreeg 28,6 % van de asielzoekers het statuut van vluchteling of subsidiaire bescherming (meer informatie: www.cgvs.be).

Verschillende redenen verklaren de daling van de vertrekken en dus de verlenging van de verblijfsduur in een opvangstructuur. Sinds de hervorming van de asielprocedure (juni 2007) blijven de asielaanvragers immers tijdens de hele procedure in het netwerk. Verschillende categorieën van personen blijven ook langer in de opvangstructuren: dat is het geval voor mensen die bij de Raad van State beroep hebben aangetekend in het kader van de oude asielprocedure (21,5 % van de bewoners, eind 2008) of voor minderjarige kinderen die samen met hun ouders illegaal in het land verblijven (6,7 % van de bewoners). Een andere vaststelling is dat mensen die een verblijfsvergunning hebben gekregen (vluchtelingen, geregulariseerden) niet snel een woning vinden aan een aanvaardbare huurprijs of geen huurwaarborg kunnen betalen. In dit opzicht stelt Fedasil alles in het werk om deze mensen sneller te helpen. Hierbij dient benadrukt dat alle personen die onderdak krijgen van Fedasil en zijn partners recht hebben op opvang.

In de Europese Unie werden 238  082 asielaanvragen geregistreerd (6 % meer ten opzichte van 2007). De belangrijkste landen die asielzoekers opvangen zijn Frankrijk (35  160 aanvragen), Italië (31  160) en het Verenigd Koninkrijk (30 550). België staat op de 9de plaats (van de 27). In verhouding tot hun totale bevolking hebben Malta, Cyprus en Zweden de meeste asielzoekers opgevangen in 2008. België staat hier op de zesde plaats, met een verhouding van 11,5 asielaanvragen per 10 000 inwoners (tegenover 10,5 in 2007). De toename van het aantal asielaanvragen (en dus van de aankomsten in de opvangstructuren) is een van de oorzaken van de hoge bezettingsgraad van het opvangnetwerk. In het algemeen is de stijging van deze bezettingsgraad te wijten aan het feit dat het aantal vertrekken kleiner is dan het aantal aankomsten: een totaal van 12 731 aankomsten tegenover 10 803 vertrekken in 2008.

De verschillende statistieken van 2008 vindt u op pagina 29-35. De maatregelen van Fedasil om de verzadiging van het opvangnetwerk het hoofd te bieden zijn beschreven op pagina 14-15.

14

Verzadiging van het opvangnetwerk In de loop van 2008 nam Fedasil verschillende maatregelen die het gebrek aan opvangplaatsen moesten compenseren. Eind oktober keurde het Agentschap een actieplan goed om dit probleem aan te pakken. Er werd ook een ‘task force’ samengesteld.

Het creëren van overcapaciteit in de federale opvangcentra was een van de eerste maatregelen die Fedasil nam om zoveel mogelijk plaatsen te kunnen aanbieden. In een eerste fase werd een tijdelijk noodcentrum geopend op het militaire domein van Lombardsijde (zomer 2008). Later werden extra plaatsen gecreëerd in de centra van Broechem en Bovigny. De overbezetting werd vervolgens uitgebreid tot alle opvangcentra. Eind 2008 bedroeg de bezettingsgraad in de federale opvangcentra 107 %. Om alle aspecten van deze crisissituatie te beheren besloot het directiecomité van Fedasil eind oktober 2008 om een werkgroep op te richten (‘task force’) die belast werd met de ontwikkeling van een actieplan rond zes assen. De task force was samengesteld uit directeurs van opvangcentra en medewerkers van de hoofdzetel van het Agentschap. Isabelle Plumat, directrice van het opvangcentrum van Neder-over-Heembeek, stond in voor de coördinatie van de acties. De task force, een tijdelijke werkgroep, voltooide haar werkzaamheden in maart 2009. De acties werden voortgezet door verschillende diensten van het Agentschap.

Eind 2008 bedroeg de bezettingsgraad in de federale opvangcentra 107%

Stand van zaken van de realisaties in 2008, voor elk van de 6 assen:

1. De overbezetting Bedoeling was om met de beschikbare middelen zoveel mogelijk extra plaatsen te creëren in de federale centra, bijvoorbeeld door extra bedden te plaatsen in de kamers of door gemeenschappelijke ruimtes om te vormen tot kamers. Eind 2008 waren op die manier bijna 270 plaatsen beschikbaar. De centra kregen een werkingsbudget en extra personeel. De maatregel heeft echter een grote impact op de bewoners en biedt ook operationele risico’s die de kwaliteit van de opvang in het gedrang brengen. Ze kan dan ook slechts tijdelijk worden toegepast tot er meer structurele oplossingen voorhanden zijn.

2. De noodopvang Er werden noodbedden ter beschikking gesteld van asielzoekers aan wie de Dispatching niet onmiddellijk een plaats in een gewone opvangstructuur kon toewijzen. Het ging om 200 plaatsen verdeeld over Casu (huisvesting voor daklozen in Brussel, in het kader van het winterplan) en 12 plaatsen in het OCMW van Molenbeek. Er werd ook een noodopvang ingericht in een vleugel van het Klein Kasteeltje (112 plaatsen eind 2008), en ook in het transitcentrum van Woluwe werden ongeveer 100 plaatsen gecreëerd. Deze noodopvang wordt zo kort mogelijk gehouden, in afwachting van een plaats die vrijkomt in het traditionele netwerk. De opvang gebeurt in precaire omstandigheden, al zijn er verenigingen die een minimale juridische dienstverlening organiseren.

3. Het wettelijk kader Eind november stuurde Fedasil instructies naar alle opvangstructuren om code 207 voor sommige categorieën van bewoners (gezinnen die minstens 4 jaar wachten op een beslissing, alleenstaanden die minstens 5 jaar wachten) op te heffen. De betrokkenen hebben dan recht op maatschappelijke hulp van het OCMW van hun verblijfsplaats en moeten dus de opvangstructuur verlaten.

fedasil

02

jaarverslag 2008

De opvang in 2008

In totaal waren 583 mensen betrokken bij deze maatregel. De idee bestond erin om in het netwerk plaatsen vrij te maken door het wettelijke kader te gebruiken voor mensen die financiële steun konden genieten. In 2008 werd nagegaan of deze maatregel ook kon worden uitgebreid tot andere categorieën van bewoners.

4. Het vertrek bespoedigen Bedoeling is om bewoners met een verblijfsvergunning (erkende vluchtelingen, mensen die subsidiaire bescherming genieten of geregulariseerden) sneller te laten vertrekken uit de opvangstructuren. De “huisvestingscellen’ die in de centra werden opgericht stellen zich tot doel deze mensen te helpen bij het zoeken naar een woning. De mensen met een verblijfsvergunning krijgen twee maanden de tijd om de opvangstructuur te verlaten.

15

Evaluatie van de opvangwet De opvangwet (wet van 12 januari 2007 betreffende de opvang van asiel­ zoekers en andere categorieën van vreemdelingen) integreert in één tekst alle regels aangaande de opvang van asielzoekers. De wet voorzag erin dat ze een jaar na haar inwerking­ treding zou worden geëvalueerd.

5. De externe diensten De verschillende humanitaire organisaties (en ook particulieren) werden in kaart gebracht. Het resultaat was een lijst met mogelijke gebouwen voor nieuwe opvangplaatsen.

6. De Dispatching Omdat de dienst Dispatching van Fedasil eerstelijnshulp verleent, werd ze dagelijks met problemen geconfronteerd. Daarom werden maatregelen genomen, bijvoorbeeld door collega’s vrijwillig de Dispatching te laten bevolken of door elders een wachtzaal buiten de dienst te openen. De task force had als taak om de uitvoering van de verschillende maatregelen te begeleiden en een strategie voor te stellen. Het positieve resultaat was dat tussen 27 oktober en eind 2008 geen enkele asielzoeker op straat stond, dankzij solidariteit op alle niveaus: in de opvangcentra, op de hoofdzetel van het Agentschap of bij partners. De werkzaamheden zullen in 2009 worden voortgezet.

De opvangwet moet in de eerste plaats beschouwd worden als een garantie voor asielzoekers op een menselijk en waardig bestaan. De wet bevat twee belangrijke wijzigingen: de toekenning van materiële hulp tijdens de hele asielprocedure en de invoering van een opvang in twee stappen (eerst in een opvangcentrum en vervolgens in een individuele woning). De kwaliteit van de begeleiding en de evaluatie van de individuele behoeften van de asielzoekers behoren tot de ambities van de wet, evenals de versterking van de autonomie van de opgevangen personen. De opvangwet trad in werking in mei 2007, gelijktijdig met de hervorming van de asielprocedure. Fedasil maakte een eerste evaluatie van de opvangwet in juni 2008. In februari 2009 werd een herwerkte versie van het rapport door minister Arena voorgelegd aan het federale parlement. De toepassing van de opvangwet op het terrein leert dat de wet noodzakelijk en ambitieus is maar soms ook moeilijk toe te passen. Er moeten immers nog een hele reeks koninklijke en ministeriële besluiten worden goedgekeurd (met name aangaande de huishoudelijke reglementen, de overgang naar financiële hulp, de vrijwillige terugkeer, de sancties, de code 207…). Bovendien geeft de verzadiging van het opvangnetwerk een vertekend beeld van de opvangrealiteit sinds de wet in werking is getreden. Het evaluatierapport kan worden geraadpleegd op www.fedasil.be.

16

Bieke Machiels De evaluatie van de opvangwet is een van de strategische projecten van Fedasil. Bieke Machiels is verantwoordelijke van de dienst ‘Voorbereiding opvangbeleid’ die dit evaluatieproject coördineert. “Het gaat om precies te zijn om een evaluatie van de toepassing van de wet. De wet zelf wordt in het kader van dit project niet onderzocht.” Hoe bent u bij de evaluatie tewerk gegaan? Bieke Machiels: “In juni 2008 heeft Fedasil aan minister Arena een eerste rapport voorgelegd. Wij wilden echter nog verder gaan door ons personeel en de verschillende partners te raadplegen. We wilden weten hoe de wet wordt toegepast op het terrein. Daarvoor hebben we tussen september en oktober 2008 12 uitwisselingsdagen georganiseerd, zeg maar discussieforums voor onze veldwerkers. Bedoeling was om goede praktijken uit te wisselen en problemen aan het licht te brengen. We kozen voor één thema per dag: sociale begeleiding, individuele evaluatie, juridische bijstand of ordemaatregelen. Vervolgens werden de verschillende aanbevelingen bij het eindrapport gevoegd dat door de minister werd voorgelegd.” Wat zijn de belangrijkste lessen die u uit de evaluatie hebt getrokken? “Van de aanbevelingen heb ik vooral onthouden dat er een reële behoefte is aan opleidingen, bijvoorbeeld over de deontologie van de medewerkers, het beheer van conflicten of gezondheidsopvoeding. Voor de gesprekken op de sociale dienst zou het personeel de relaties tussen de maatschappelijk werker, de asielzoeker en de tolk beter afgebakend willen zien. Ook kwam de opmerking dat de wet niet altijd duidelijk is over de manier waarop ze zou moeten worden toegepast. Een medewerker zei: “De wet zegt dat we moeten voorzien in sociale begeleiding, maar

niet hoe we dat moeten doen’. Andere belangrijke aanbevelingen hadden ook betrekking op de communicatie, zowel intern als met de externe diensten (de voogden, de advocaten, de gemeenten).” Wat zijn de gevolgen van de verzadiging van het netwerk op de toepassing van de wet? “We lopen het risico dat de voordelen van de opvangwet verloren gaan en dat de wet niet meer naar behoren kan worden toegepast. Volgens de wet mogen de mensen maximaal tien dagen in een noodopvangcentrum verblijven maar in de praktijk blijven sommigen veel langer. De wet voorziet ook in een opvang in stappen, waarbij de asielzoekers na 4 maanden naar een individuele structuur kunnen verhuizen, maar in de realiteit zitten we met lange wachtlijsten… Dit systeem in stappen kan slechts werken als we een ‘normale’ bezetting hebben. Het project voorziet ook in een ‘permanente’ evaluatie. Wat wordt daaronder verstaan? “We willen een enquête voeren die niet enkel kwantitatief is maar ook kwalitatief. Zo willen we rekening houden met de mening van de asielzoekers zelf. We hebben al enkele thema’s bepaald op basis van de resultaten van de eerste evaluatie en de uitwisselingsdagen. De permanente evaluatie zal eind 2009 van start gaan.”

fedasil

02

jaarverslag 2008

De opvang in 2008

17

Toewijzingen Zodra een asielzoeker een asielaanvraag heeft ingediend bij de Dienst Vreemdelingenzaken, begeeft hij zich naar de dienst Dispatching van Fedasil die hem een opvangplaats toewijst (de ‘verplichte plaats van inschrijving’ of ‘code 207’) waar hij materiële hulp ontvangt.

De Dispatching Hoewel ondergebracht in de gebouwen van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ), valt de Dispatching onder de bevoegdheid van Fedasil. Eind 2008 is de Dispatching samen met de DVZ en het CGVS verhuisd naar de WTCToren II, niet ver van het Noordstation van Brussel. De Dispatching is belast met de toewijzing, wijziging en opheffing van de verplichte plaats van inschrijving. Op grond van de opvangwet en binnen de grenzen van de beschikbare plaatsen verwijst Fedasil de asielzoeker door naar een collectieve opvangstructuur en ziet het Agentschap erop toe dat die plaats is aangepast aan de behoeften van de asielzoeker. De Dispatching houdt rekening met de volgende toewijzingscriteria: de gezinssamenstelling, de gezondheidstoestand, de kennis van een landstaal … met bijzondere aandacht voor de kwetsbare groepen (minderjarigen, alleenstaande ouders met kinderen, zwangere vrouwen, personen met een handicap, slachtoffers van geweld ..). In de hem toegewezen opvangplaats ontvangt de asielzoeker materiële hulp: huisvesting, voedsel, kledij, sociale, medische, psychologische en administratieve begeleiding. De asielzoekers zijn niet verplicht om in het opvangcentrum te verblijven dat hen werd toegewezen, maar het merendeel kiest voor deze oplossing. Als een asielzoeker niet verblijft in een opvangstructuur, ontvangt hij geen materiële hulp maar enkel de medische hulp die voor iedereen gegarandeerd is. Fedasil beheert de medische kosten van deze ‘no show’ asielzoekers. Alle asielzoekers ouder dan vijf jaar ondergaan bij hun aankomst in de Dispatching een radiografie van de longen voor het opsporen van tuberculose (TBC). Dat onderzoek wordt vervolgens om de zes maanden uitgevoerd tijdens de eerste twee jaar van hun verblijf in België. De Dispatching geeft ook een informatiebrochure aan alle nieuwe asielzoekers. Deze informatiemap is beschikbaar in een tiental talen en informeert de asielzoekers over hun rechten en plichten op het vlak van opvang.

In 2008 heeft de Dispatching 15 640 asielzoekers doorverwezen naar een opvangstructuur, dat is ruim 18 % meer dan in 2007.

Noodopvang Het gebrek aan beschikbare plaatsen in het opvangnetwerk heeft het werk van de Dispatching in 2008 erg bemoeilijkt. Omdat niet voor alle nieuwe asielzoekers een plaats werd gevonden in de ‘traditionele’ opvangstructuren (open centra en individuele woningen), moest Fedasil nieuwkomers tijdelijk een onderkomen geven in het transitcentrum van Sint-Pieters-Woluwe of in een noodopvangstructuur. In 2008 werden een aantal maatregelen genomen om aan het plaatsgebrek tegemoet te komen. Zo werd er noodopvang voorzien in het Klein Kasteeltje (nachtopvang) of in opvangcentra voor daklozen. In december 2008 konden van de 1  398 toewijzingen door de Dispatching slechts 351 personen rechtstreeks naar een traditionele opvangstructuur worden doorverwezen. De overige personen werden verzocht zich eerst naar een noodopvangstructuur te begeven. Meer informatie over de verschillende maatregelen die werden genomen om het hoofd te bieden aan de verzadiging van het opvangnetwerk vindt men op pagina 14-15.

18

Het opvangnetwerk De opvang van asielzoekers gebeurt zowel in collectieve centra als in individuele woningen. De opvangstructuren georganiseerd door Fedasil en zijn partners vormen een netwerk van in totaal meer dan 15 800 opvangplaatsen. Omdat het opvangnetwerk in 2008 verzadigd raakte, werden in de loop van het jaar verschillende noodopvangplaatsen ingericht om zo veel mogelijk bedden te kunnen aanbieden.

Fedasil coördineert als netwerkbeheerder de verschillende opvangstructuren en ziet erop toe dat ze allemaal een opvang bieden conform de menselijke waardigheid, zoals is voorzien in de ‘opvangwet’ (wet van 12 januari 2007 betreffende de opvang van asielzoekers en andere categorieën van vreemdelingen). Behalve de federale centra die rechtstreeks worden beheerd door Fedasil bestaat het opvangnetwerk uit verschillende partners: de centra van het Belgische Rode Kruis, het centrum Belle vue in Erezée (Socialistische Mutualiteiten), lokale opvanginitiatieven (georganiseerd door de OCMW’s) en ngo-woningen (Ciré en Vluchtelingenwerk Vlaanderen). Er zijn in België ook gesloten centra. Die vallen evenwel niet onder de bevoegdheid van Fedasil maar van de Dienst Vreemdelingenzaken. Daar worden illegale vreemdelingen die geen asiel aanvragen en uitgeprocedeerde asielzoekers vastgehouden.

Opvangcapaciteit Op 31 december 2008 had het opvangnetwerk een totale capaciteit van 15 862 plaatsen. Daarbij komen nog de 100 plaatsen in het transitcentrum van Sint-Pieters-Woluwe en de 100 plaatsen die zijn verdeeld over de twee observatie- en oriëntatiecentra voor niet-begeleide buitenlandse minderjarigen. Dat maakt een totaal van 16 062 plaatsen. Om het hoofd te bieden aan de verzadiging van het opvangnetwerk werden in de loop van 2008 bovendien een aantal tijdelijke noodopvangplaatsen ingericht. Zo werden extra bedden ter beschikking gesteld op de militaire basis van Lombardsijde (88 bedden in de zomer van 2008), in de opvangcentra voor daklozen van CASU in Brussel (200 plaatsen), via het OCMW van Molenbeek (12 bedden), in het Klein Kasteeltje (112 bedden) en op het militair domein van Evere (40 plaatsen).

De opvangplaatsen tussen de verschillende partners worden als volgt verdeeld: - De federale centra Fedasil beheert rechtstreeks 18 opvangcentra, waaronder een transitcentrum en twee observatie- en oriëntatiecentra (OOC) voor niet-begeleide buitenlandse minderjarigen (één in Steenokkerzeel en één in Nederover-Heembeek). De opvangplaatsen die worden georganiseerd door de traditionele federale opvangcentra (15 centra exclusief het transitcentrum en de twee OOC’s) vertegenwoordigen 23 % van de totale capaciteit van het netwerk, namelijk 3 719 plaatsen. - De centra van het Belgische Rode Kruis Het Croix-Rouge Communauté francophone bezit 10 opvangcentra (13 % van de totale capaciteit van het netwerk, namelijk 2 063 plaatsen). Het Rode Kruis Vlaanderen bezit 13 opvangcentra (9 % van de totale capaciteit van het netwerk, namelijk 1 490 plaatsen). - De Socialistische Mutualiteiten De Socialistische Mutualiteiten beschikken over een opvangstructuur van 47 plaatsen in Erezée (provincie Luxemburg). Het centrum Belle Vue richt zich voornamelijk tot gezinnen. - De lokale opvanginitiatieven (LOI) Op basis van een overeenkomst met Fedasil vangen een groot aantal gemeenten (meer dan drie vierde van de OCMW’s van België) asielzoekers op. Deze OCMW’s organiseren daarvoor een LOI en bieden gemiddeld 17 opvangplaatsen (in de praktijk tussen 1 en 139 plaatsen). Het betreft een of meerdere gemeubelde privéwoningen. Eind 2008 boden de LOI’s 7 193 opvangplaatsen aan, dat is 45 % van de totale capaciteit van het opvangnetwerk.

fedasil

02

jaarverslag 2008

De opvang in 2008

- De ngo-partners Ngo’s bieden eveneens opvang aan in privéwoningen. Ze kiezen zelf de woningen, betalen de huur en voorzien in de dagelijkse noden van asielzoekers. Ciré (Coördination et Initiatives pour réfugiés et étrangers) en Vluchtelingenwerk Vlaanderen bieden dit soort opvang aan. Eind 2008 telden de twee ngo’s samen 1  350 opvangplaatsen, dat is 9 % van de effectieve opvangcapaciteit in België. Deze plaatsen zijn verspreid over ongeveer 314 woningen die gemiddeld 4,3 plaatsen bieden.

Bezetting

De regionale kantoren van Fedasil Fedasil heeft vier regionale kantoren (in Gent, Leuven, Charleroi en Luik) die de OCMW’s steunen in hun organisatie van de lokale opvanginitiatieven (LOI). De regionale kantoren beheren ook het aanbod van opvangplaatsen van de LOI’s. Ze hebben ook de taak om de LOI’s te controleren door bezoeken te organiseren en evaluatierapporten op te stellen, zodat ze een geharmoniseerde en hoogwaardige opvang kunnen aanbieden.

Om te beantwoorden aan het nieuwe opvangmodel in stappen, zoals voorzien in de ‘opvangwet’, zijn de opvangplaatsen voor asielzoekers verdeeld in ‘collectieve’ en ‘individuele’ opvangstructuren. De opvang in stappen voorziet dat de asielzoekers de eerste vier maanden in een collectieve structuur verblijven (een opvangcentrum) en vervolgens kunnen worden doorverwezen naar een individuele opvangstructuur (een privéwoning) die hen meer autonomie garandeert. De overgang van de ene stap naar de andere gebeurt binnen de grenzen van de beschikbare plaatsen. Omdat het opvangnetwerk verzadigd is, was dit opvangmodel in 2008 moeilijk toe te passen. De opvangcapaciteit ‘in stappen’ is de volgende (eind 2008): - Collectieve opvangstructuren (1ste stap): 7 319 plaatsen (46 % van de totale capaciteit) - Individuele opvangstructuren (2de stap): 8 543 plaatsen (54 % van de totale capaciteit)

1 Uitgezonderd in maart 2008 (93,9 %)

19

Net als in 2007 is de bezetting van het opvangnetwerk in 2008 gestegen als gevolg van een daling van de vertrekken uit de opvangstructuren. Eind 2008 telde men 16 281 opgevangen personen voor 15  862 beschikbare plaatsen, dat is een bezettingsgraad van 102,6 %. Deze bezettingsgraad vergelijkt het aantal opgevangen personen met de voorziene structurele capaciteit. Dat de bezettingsgraad de 100% kan overschrijden, is dus dankzij de noodbedden (CASU, transitcentrum, noodopvang in het Klein Kasteeltje, enz.) die tijdelijk worden geïnstalleerd in de opvangcentra. In werkelijkheid is de situatie al kritiek vanaf een bezettingsraad van 94 % aangezien niet alle beschikbare bedden kunnen worden gebruikt (bv als in een kamer voor een gezin van 6 personen een gezin met 5 personen verblijft, gaat er een plaats verloren. Soms ook kan een kamer niet worden gebruikt door opknapwerken). De globale bezettingsgraad van het opvangnetwerk blijft hoger dan 94 % tijdens het jaar 2008 1. De stijging was bijna constant tussen januari en december (van 94 % tot 102,6 %) maar werd pas echt voelbaar vanaf de zomer 2008. De oorzaak daarvan is een aanhoudend laag percentage vertrekkers, terwijl het aantal nieuwe bewoners bleef stijgen (15 % meer dan in 2007). De stijging van de bezettingsgraad werd vastgesteld bij alle operatoren: eind 2008 bedroeg de bezettingsgraad bijvoorbeeld 107 % in de federale centra, 99,1 % in de centra van het Rode Kruis en 95,6 % in de LOI. De duur van het verblijf in de opvangstructuur (centra en individuele woningen) verschilt naargelang het geval: het kan gaan van enkele dagen tot enkele jaren. De gemiddelde verblijfsduur wordt geraamd op 14 maanden.

20

Audit in de open opvangcentra In 2008 voerde de Federale ombudsman in opdracht van het federaal parlement een audit uit in de open en gesloten opvangcentra in België. Wat betreft de open opvangcentra werden alleen de collectieve opvangstructuren van Fedasil en het Belgische Rode Kruis aan een onderzoek onderworpen. De individuele opvangstructuren maakten geen deel uit van de opdracht van de ombudsman. De onderzochte centra werden geselecteerd op basis van objectieve criteria zoals regio, capaciteit, opgevangen personen en omgeving. De opvangcentra van Fedasil die een ombudsman op bezoek kregen, waren Woluwe, Neder-over-Heembeek, Klein Kasteeltje, Florennes, Broechem, Charleroi en de tijdelijke noodopvangstructuur van Lombardsijde.

In totaal worden meer dan honderd nationaliteiten vertegenwoordigd in de opvangstructuren

De ombudsman kondigde zijn bezoek meestal een dag op voorhand aan. Zijn aandacht ging vooral uit naar de volgende punten: informatie aan bewoners, aanpassingen aan de doelgroep, leefomstandigheden in het centrum (kwaliteit van de huisvesting, de maaltijden, respect voor het privé-leven…), de maatschappelijke, medische, juridische en psychologische begeleiding van de bewoners, orde en veiligheid, de integratie van het centrum in de omgeving… Na afloop van alle bezoeken kregen zowel Fedasil als voogdijminister Marie Arena de gelegenheid om nog bijkomende informatie te geven. In 2009 legt de Federale ombudsman zijn eindrapport voor aan het Parlement.

fedasil

02

jaarverslag 2008

De opvang in 2008

21

Het profiel van de opgevangen personen Fedasil vangt niet alleen asielzoekers op maar ook andere categorieën van vreemdelingen die recht hebben op opvang: niet-begeleide minderjarigen (al dan niet asielzoekers), uitgeprocedeerde asielzoekers van wie de materiële hulp werd verlengd en illegale kinderen die vergezeld worden van hun ouders.

De personen in het opvangnetwerk zijn afkomstig uit Europa (50 %), Afrika (30 %) en Azië (20 %). In 2008 waren in totaal meer dan honderd nationaliteiten vertegenwoordigd. De belangrijkste landen van herkomst zijn, in volgorde: Rusland (incl. Tsjetsjenië), Servië (Kosovo nog inbegrepen), Armenië, Congo (DRC), Afghanistan, Guinee, Irak en Iran. In het netwerk worden voornamelijk gezinnen opgevangen (64 % eind 2008). 36 % van de opgevangen personen zijn dus alleenstaand (voornamelijk mannen, 27 %). Uit de statistieken blijkt ook dat 35 % van de opgevangen personen minderjarig zijn (waarvan 2,6 % niet-begeleide minderjarigen). De bewoners van opvangcentra kunnen in verschillende categorieën worden ondergebracht, afhankelijk van de status van hun procedure of hun administratieve situatie. Volgens de ‘opvangwet’ hebben al deze personen het recht om in België te worden opgevangen (situatie eind 2008): - Asielzoekers van wie het dossier in behandeling is (bij de Dienst Vreemdelingenzaken, het CGVS of de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen). Zij vertegenwoordigen meer dan 50 % van de opgevangen personen. - Asielzoekers die een negatief antwoord hebben gekregen en beroep hebben aangetekend bij de Raad van State (23,5 % van de opgevangen personen). Het betreft meestal asielaanvragen die zijn ingediend in het kader van de oude asielprocedure (vóór juni 2007). Het recht op opvang loopt door tijdens het onderzoek van dit beroep.

- Uitgeprocedeerde asielzoekers die bij de Dienst Vreemdelingenzaken een verlenging van hun verblijfsvergunning hebben aangevraagd of bekomen, bijvoorbeeld om medische redenen, of die hun vrijwillige terugkeer hebben aangevraagd (meer dan 7 % van de opgevangen personen). - Minderjarigen die samen met hun ouders illegaal in het land verblijven en van wie een OCMW heeft vastgesteld dat de kinderen hulpbehoevend zijn en dat hun ouders hen niet kunnen onderhouden (koninklijk besluit van 24.06.2004). Zij vertegenwoordigen bijna 7 % van de opgevangen personen. Deze gezinnen worden ondergebracht in de centra van Fedasil en het Rode Kruis. - Uitgeprocedeerden die nog recht hebben op opvang gedurende een overgangsperiode: sommigen kregen een termijn toegewezen om beroep aan te tekenen, anderen wachten op het bevel van de Dienst Vreemdelingenzaken om het grondgebied te verlaten of kregen een termijn toegewezen (5 dagen) om de opvangstructuur te verlaten. Deze categorie vertegenwoordigt in totaal bijna 5 % van de opgevangen personen. - Personen met een verblijfsvergunning (erkende vluchtelingen, geregulariseerden, begunstigden van de subsidiaire bescherming) die recht op opvang hebben tot ze financiële steun krijgen buiten de opvangstructuur. Deze personen kunnen maximaal twee maanden in de opvangstructuur verblijven (3,5 % van de opgevangen personen). - De andere bewoners zijn personen die een regularisatieaanvraag hebben ingediend om medische redenen en in specifieke gevallen niet-begeleide minderjarigen die geen asiel aanvragen.

22

Het leven in een opvangcentrum De asielzoekers worden in principe in een eerste fase naar een collectieve opvangstructuur gestuurd. In België zijn er een veertigtal opvangcentra die rechtstreeks worden beheerd door Fedasil of het Belgische Rode Kruis. In de opvangstructuur die hem werd toegewezen ontvangt de asielzoeker materiële hulp en een individuele begeleiding.

De opvangcentra zijn ‘open’ structuren: de bewoners kunnen zich zowel binnen als buiten de gebouwen vrij verplaatsen. De centra bevinden zich zowel in de stad als op het platteland en de infrastructuur verschilt van centrum tot centrum: oude gebouwen (legerkazernes, ziekenhuizen of internaten) die werden aangepast aan het gemeenschapsleven of soms nieuwe prefabwoningen. Hoewel de capaciteit varieert maakt de uitrusting van de centra het mogelijk om ongeveer dezelfde taken te vervullen. Samenleven is een belangrijk kenmerk van het dagelijkse leven in een opvangcentrum. Bewoners van verschillende leeftijden, culturen, nationaliteiten en godsdiensten wonen er naast elkaar. Alleenstaande personen moeten een kamer delen met andere personen, gezinnen kunnen samenwonen. De regels zijn bepaald in een huishoudelijk reglement dat in verschillende talen beschikbaar is en wordt uitgedeeld aan de nieuwkomers. Het wijst hen op hun rechten, de regels die ze moeten respecteren en bevat daarnaast nog andere nuttige informatie. Het laat toe om een minimale privacy te combineren met een gemeenschapsomgeving.

Begeleiding De personeelsleden staan in voor de goede werking van het opvangcentrum. De grootte van het team varieert naargelang de capaciteit van het opvangcentrum (van 20 tot meer dan 100 medewerkers per centrum). Allemaal zijn ze specialisten in hun domein: coördinatoren, sociale begeleiders, opvoeders, logistieke deskundigen, onthaalmedewerkers, technici, een medisch team, keukenpersoneel, administratief personeel, informatici… Elke bewoner heeft recht op een individuele sociale begeleiding en wordt door een maatschappelijk werker opgevolgd tijdens zijn hele verblijf in de opvangstructuur. Deze persoon informeert de bewoner over de aangeboden materiële hulp, geeft praktische informatie, informeert

de asielzoeker over zijn asielprocedure en de gevolgen, helpt bij het administratief beheer van het asieldossier … De maatschappelijk werker kan ook, na de evaluatie van de behoeften van de bewoner, voorstellen om deze naar een andere opvangstructuur door te verwijzen die beter aangepast is aan zijn situatie. De bewoners hebben ook recht op juridische bijstand. Gezien de complexiteit van de asielprocedure is gespecialiseerde hulp (van een advocaat of een sociale dienst) vaak noodzakelijk. Indien nodig wordt een beroep gedaan op een sociale tolkendienst. Aan alle asielzoekers wordt het recht op medische begeleiding verzekerd. In de opvangcentra is een arts verantwoordelijk voor deze zorgverlening. Indien nodig kan hij een patiënt naar een ziekenhuis of een gespecialiseerde dienst doorverwijzen. Elke bewoner kan ook een beroep doen op psychologische begeleiding. Asielzoekers mogen in 2008 niet werken zolang hun asielaanvraag loopt. Wel kunnen ze, om hun zakgeld aan te vullen, verschillende taken uitvoeren voor de gemeenschap. Hiervoor krijgen ze een vergoeding. Dit noemen we ‘gemeenschapsdiensten’: een gemeenschappelijke ruimte schoonmaken (gang, refter), maaltijden uitdelen, helpen op verschillende diensten (wasserij, economaat)…

Opvangcentra, een handleiding Eind 2008 publiceerde Fedasil een nieuwe brochure om een correct beeld te verspreiden van de werking van een opvangcentrum voor asielzoekers. De brochure is bestemd voor het grote publiek: dagbezoekers, buurtbewoners van het centrum of eender wie die geïnteresseerd is in de opvang van asielzoekers. Ze heeft een compact en soepel formaat en is gedrukt op gerecycleerd papier. De brochure “Opvangcentra, een handleiding” kan worden gedownload of besteld op www.fedasil.be.

fedasil

02

jaarverslag 2008

De opvang in 2008

23

Michael Kegels Eind 2007 werd Michael Kegels, centrumdirecteur van het opvang­centrum in Broechem, directeur ad interim van het Klein Kasteeltje. 2008 kondigde zich aan als een jaar vol veranderingen.

“Terugblikkend op 2008 kan ik dat jaar vast en zeker als ‘moeilijk’ omschrijven. Op het programma stond eerst de hervorming van een aantal diensten in het Klein Kasteeltje, die samen toch de helft van het personeel vertegenwoordigden. Eenvoudig was dat niet, maar uiteindelijk is die hervorming toch geslaagd . Enkele maanden later brak de crisis uit in het opvangnetwerk met de zware overbezetting als gevolg. Veel personeelsleden van het Klein Kasteeltje hebben zich voor meer dan 100 % ingezet, zonder dat iemand wist hoe lang de crisis nog zou duren,” opent Michael Kegels het gesprek. Wat hield die hervorming van de diensten juist in? De essentie van de hervorming was dat vier diensten, die traditioneel naast elkaar werkten, structureel zijn gaan samenwerken. Hiertoe werden drie multidisciplinaire teams gecreëerd die telkens bestonden uit maatschappelijk werkers, begeleiders, een verpleegkundige en medewerkers van de kinderdienst. Elk multidisciplinair team was gekoppeld aan een locatie in het centrum. Deze samenwerking werd systematisch doorgetrokken: zo kregen de maatschappelijk werkers allen nieuwe burelen op hun locatie, werd een nieuwe intake, briefing, sanctieprocedure ingevoerd, werd een wekelijks multidisciplinair overleg (MDO) gecreëerd, kregen de verschillende medewerkers allen nieuwe dossiers enz. Na een jaar kunnen we nu terugkijken en besluiten dat deze verandering ook een mentaliteitswijziging tot stand heeft gebracht; samenwerken en met anderen naar oplossingen zoeken is een normale activiteit geworden. Hoe hebben jullie de crisis in het opvangnetwerk praktisch aangepakt? Wel, eerst hebben we 12 mensen opgevangen in voormalige kantoren. Daarna moesten we 60 plaatsen voor nachtopvang voor nachtopvang in de sporthal inrichten. Nadien zijn we dan gestart met noodopvangplaatsen op de derde verdieping, waar we renovatiewerken aan

het uitvoeren waren. Na een tijdje werd de nachtopvang omgevormd tot transitopvang, omdat we het nutteloos vonden dat families met kinderen elke ochtend gepakt en gezakt moesten vertrekken naar de Dispatching en ’s avonds gewoon weer terugkwamen. De transitopvang biedt plaats aan 112 personen maar heeft uitzonderlijk al eens onderdak geboden aan 140 personen. We kregen bedden en dekens van het Rode Kruis en van het opvangcentrum in Arendonk. Er werden ook douches en WC-containers geplaatst. Voor welke diensten had deze overbezetting de meeste gevolgen? Aanvankelijk vooral voor het onthaal en voor het economaat. De mensen moesten elke dag een sanitair pakket krijgen met nieuwe lakens en dekens, ze moesten begeleid worden naar hun slaapplaats enz. Ook de keuken draaide op volle toeren’ en maakte elke dag 300 lunchpakketten voor de mensen die op de dienst Dispatching moesten wachten op een plaats in een opvangcentrum. Maar ook de andere medewerkers hebben zich ingezet. We stelden vrijwilligerslijsten op van telkens 2 personen om het onthaal en economaat te helpen. Zowat 50 personeelsleden van het Klein Kasteeltje hebben zich daarvoor ingeschreven, bovenop hun ander werk. Pas nadat we een echt transitcentrum zijn geworden hebben we extra medewerkers kunnen aanwerven, waardoor de druk op de andere diensten verminderde. Was er genoeg steun bij het personeel? In het algemeen wel. We hebben open gedebatteerd over de werkdruk op personeelsvergaderingen. De overstap van nachtopvang naar transitopvang is er eigenlijk ook gekomen op voorstel van het personeel.

24

Leerplicht en opleidingen Zoals voor alle minderjarigen in België is de leerplicht van toepassing op kinderen tussen de 6 en 18 jaar die in het opvangnetwerk verblijven. De keuze van de school gebeurt in overleg met de ouders. Naargelang zijn talenkennis en studieniveau kan het kind ingeschreven worden in een ‘onthaalklas’ (indien de school die organiseert). Hier krijgen de kinderen aangepaste lessen. Als hun niveau voldoende is kunnen ze dan overstappen naar een gewone klas. De opvangstructuur staat in principe in voor de schoolkosten. De opvangcentra organiseren vaak ‘huiswerkklassen’ om de leerlingen met moeilijkheden te helpen of om hen in een rustige omgeving te laten studeren. Er worden ook verschillende opleidingen georganiseerd binnen of buiten de opvangstructuur. Die richten zich voornamelijk tot volwassenen. Verenigingen, vrijwilligers en asielzoekers zorgen voor een uitgebreid aanbod: taallessen of informaticalessen, technische opleidingen, naailessen, kooklessen… Het verblijf in een opvangcentrum staat vaak synoniem voor het wachten op een beslissing over de asielaanvraag. De verschillende opleidingen die worden aangeboden zijn voor de asielzoekers een kans om hun dag nuttig te besteden. Een goede opleiding vormt bovendien een troef voor de toekomst. Zelfs al moet hij uiteindelijk het land verlaten, dan nog heeft de asielzoeker de mogelijkheid om een aantal bekwaamheden te verwerven.

Een crèche in het centrum van Rixensart In het opvangcentrum van Rixensart verblijven een twintigtal niet-begeleide buitenlandse minderjarigen. Onder hen ook tienermoeders of zwangere meisjes die hun (toekomstige) moederschap moeilijk kunnen combineren met hun schooltraject. Om hen toch normaal naar school te laten gaan opende het centrum van Rixensart in maart 2008 een kinderdagverblijf. Dankzij dit unieke project kunnen de minderjarige moeders hun baby tijdens de dag toevertrouwen aan de crèche. Na school halen ze hun kind weer op. Voor de opvoedsters is het ook een gelegenheid om een dagverslag te maken en de moeders individueel advies en steun te verlenen. De nieuwe crèche, ‘Kirikou’, is open voor kinderen jonger dan drie jaar en heeft een opvangcapaciteit van 7 bedden. Het is de eerste crèche die werd geopend in een federaal opvangcentrum.

fedasil

02

jaarverslag 2008

De opvang in 2008

25

De niet-begeleide minderjarigen Niet-begeleide buitenlandse minderjarigen zijn jongeren die aangekomen zijn in België zonder hun ouders of wettelijke voogd. In een eerste fase worden ze opgevangen in een observatie- en oriëntatiecentrum.

Er wordt bijzondere aandacht besteed aan de niet-begeleide buitenlandse minderjarigen (de NBBM) die in België zijn aangekomen. In de eerste fase van hun opvang, en los van hun statuut, worden de NBBM opgevangen in een observatie- en oriëntatiecentrum (OOC). Er zijn twee centra van dat type: één in Neder-over-Heembeek en één in Steenokkerzeel. De twee OOC’s worden beheerd door Fedasil en bieden elk 50 opvangplaatsen. Het verblijf in een OOC duurt 15 tot 30 dagen. De bedoeling van deze eerste opvang in een OCC is om een eerste sociaal, medisch en psychologisch profiel van de NBBM op te stellen en een eventuele kwetsbaarheid bij de jongere op te sporen. Indien nodig kan de minderjarige, in de tweede fase van zijn opvang, doorverwezen worden naar een aangepast opvangcentrum. De OOC’s werken samen met de Dienst Voogdij (FOD Justitie) die instaat voor de identificatie van de jongeren en de toewijzing van een voogd. Sinds mei 2004 krijgt elke NBBM (afkomstig van buiten de Europese Unie) een voogd toegewezen. De voogd begeleidt de jongere tot deze meerderjarig is bij alle administratieve stappen (bijvoorbeeld bij het zoeken van een advocaat, bij de indiening van een asielaanvraag of regularisatieaanvraag …). De voogden en de maatschappelijk werkers werken samen om de beste oplossingen te vinden voor de NBBM. Sinds maart 2008 ontvangen de NBBM een informatiegids bij hun aankomst in de OOC’s. De publicatie (beschikbaar in 6 talen) schetst in een eenvoudige en directe taal en in chronologische volgorde het hele parcours van de NBBM die in België wordt opgevangen. De taken van de personen en organisaties die hier in tussenkomen worden er gedetailleerd in beschreven. De brochure bevat ook een lijst van nuttige adressen. In 2008 werden 1  334 NBBM opgevangen in één van de twee OOC’s, dat is iets minder dan in 2007 (-2,4 %). De voornaamste landen van herkomst van de NBBM zijn Afghanistan, India, Guinee, Irak, Algerije en Marokko. 1 Bron: DVZ, na onderzoek van de leeftijd van de jongeren

Het merendeel van de aangekomen jongeren was 16 of 17 jaar oud. Enkele heel jonge kinderen waren vergezeld van hun minderjarige moeder of van oudere minderjarigen. Het aantal jongens (86 %) ligt hoger dan het aantal meisjes. Indien de minderjarige asiel aanvraagt en geen specifieke behoeften heeft, wordt hij na een periode van 15 dagen overgeplaatst naar een collectieve opvangstructuur van het netwerk van Fedasil. In 2008 hebben 521 NBBM een asielaanvraag ingediend. Zeven federale opvangcentra, drie centra van het Rode Kruis (Nederlandstalig) en 11 lokale opvanginitiatieven (LOI) bieden aangepaste opvangplaatsen aan deze jongeren. Eind 2008 bedroeg de totale opvangcapaciteit voor niet-begeleide minderjarige asielzoekers 399 plaatsen. 393 jongeren werden er ondergebracht (d.i. een bezettingsgraad van 95,4 %). Indien aan het einde van het verblijf in een OOC (maximaal één maand) geen enkel type van opvang aangepast aan de specifieke situatie van de jongere wordt gevonden (opvang in een gezin, opvang in een structuur voor minderjarigen afhankelijk van de Gemeenschappen…), dan wordt de jongere doorverwezen naar een opvangstructuur, beheerd door Fedasil of een partner, die het best is aangepast. In de opvangcentra voor asielzoekers verblijven de NBBM in een afzonderlijke leefeenheid, met hun eigen team van begeleiders en opvoeders. Het team staat, samen met de voogd, in voor de begeleiding van de jongere tijdens zijn hele verblijf en tracht hem zo autonoom en verantwoordelijk mogelijk te maken. Zoals alle minderjarigen in België zijn de jongeren onderworpen aan de leerplicht. De jongeren blijven gemiddeld tussen vier maanden en een jaar in een opvangstructuur voor asielzoekers. Vervolgens worden ze opgevangen in een individuele opvangplaats, georganiseerd door de LOI’s, de partners van Fedasil (zoals Mentor-Escale) of de Gemeenschappen.

26

Koningin Paola in Steenokkerzeel H.M. de koningin uitte de wens om het parcours van een NBBM die in ons land aankomt te volgen en kennis te maken met de verschillende diensten die zich bezighouden met deze doelgroep. Op 16 december 2008 bezocht koningin Paola het opvangcentrum voor NBBM in Steenokkerzeel. Tijdens haar bezoek lunchte ze samen met jongeren en hun begeleiders. Vervolgens woonde ze een werkvergadering bij over de uitdagingen in de opvang van NBBM, zoals het plaatsgebrek in de OOC’s (eerste fase) en de moeilijke overstap naar de tweede fase, en de noodzaak om de samenwerking tussen de Gemeenschappen van ons land te verbeteren.

Samenwerking met Child Focus Op 12 november 2008 ondertekende Fedasil een samenwerkingsprotocol met Child Focus. Bedoeling is om de acties bij zorgwekkende verdwijningen van nietbegeleide buitenlandse minderjarigen uit de OOC’s van Neder-over-Heembeek en Steenokkerzeel beter op elkaar af te stemmen. Het protocol laat toe om de taken inzake communicatie en centralisering van de informatie beter af te bakenen, net als de taken van alle betrokken instanties. Behalve door Fedasil en Child Focus werd het protocol ook ondertekend door het parket-generaal van het hof van beroep van Brussel, het parket van de rechtbank van eerste aanleg van Brussel, de Dienst Vreemdelingenzaken, het CGVS, de lokale politie en de dienst Voogdij. Meer info vindt u op www.childfocus.be.

fedasil

02

jaarverslag 2008

De opvang in 2008

27

Buurtinitiatieven De ‘buurtinitiatieven’ zorgen voor een betere integratie van het opvangcentrum in de nabije omgeving.

Doorgaans vallen de buurtinitiatieven in één van de volgende categorieën: - activiteiten van het opvangcentrum waaraan asielzoekers en externen samen deelnemen - projecten van de gemeente of lokale verenigingen waarbij asielzoekers worden betrokken - acties om mensen uit de buurt te informeren over de werking van het opvangcentrum en zijn bewoners. Fedasil heeft een apart budget voor de buurtinitiatieven en maakt jaarlijks ook geld vrij om de buurtinitiatieven van de Belgische Rode Kruiscentra en van het opvangcentrum Erezée te financieren. In 2008 organiseerden de centra van Fedasil meer dan 250 activiteiten, waarvan bijna drie kwart in samenwerking met een lokale partner (de gemeente, een jeugdorganisatie, een sportvereniging...). Bijna alle opvangcentra organiseren geregeld rondleidingen. In 2008 kregen 400 groepen een rondleiding in een opvangcentrum. Ongeveer de helft van die groepen waren scholen. Bijna drie kwart van de buurtinitiatieven wordt georganiseerd in of vlakbij een opvangcentrum. Fedasil ontwikkelde in 2008 voor de leerlingen van de eerste graad van het secundair onderwijs een educatief pakket over asielzoekers: ‘Asiel van A tot Z’. Dit interactief pakket bestaat uit twee delen: een mapje met informatiefiches dat de leerlingen in de klas gebruiken en een powerpoint-presentatie die getoond wordt tijdens het bezoek aan het opvangcentrum. Deze voorstelling is meer toegespitst op het leven in het centrum. In 2008 zijn verschillende opvangcentra gestart met de verspreiding van een nieuwsbrief met als doel de plaatselijke bevolking te informeren en op de hoogte te houden van de geplande activiteiten. Elk opvangcentrum bepaalt zelf de inhoud van de nieuwsbrief. Alle opvangcentra brengen hun nieuwsbrief op hetzelfde tijdstip uit. Vorig jaar gebeurde dit twee keer: in juni en oktober. De oplage verschilt van opvangcentrum tot opvangcentrum. In totaal werden er vorig jaar 73 700 nummers per editie verspreid.

Mindermobielensportdag in Broechem Het opvangcentrum van Broechem organiseerde in april 2008 een ‘mindermobielensportdag’ voor leden van de Mindermobielencentrale (MMC) en hun trouwe chauffeurs. Ook de Sportdienst en het OCMW van Ranst droegen hun steentje bij. De sporthal van het opvangcentrum vormde het decor voor typische volksspelen zoals vogelpik, petanque en kegelen. In totaal kwamen 50 leden van de MMC opdagen. Ook de bewoners van het centrum namen deel aan de sportdag.

Sociaal Filmfestival in Jodoigne In september 2008 werd voor het eerst een sociaal filmfestival op poten gezet in Jodoigne. Verschillende partners, waaronder het opvangcentrum en de provincie Waals-Brabant, sloegen de handen in elkaar om gedurende drie dagen films en documentaires te tonen over armoede, migratie en sociale uitsluiting. Dit minifestival was zo’n succes dat er voor 2009 een nieuwe editie op het programma staat.

Een Wereldvluchtelingenkrant! Op 20 juni, Wereldvluchtelingendag, verscheen een bijzondere krant met verhalen van en over asielzoekers, vluchtelingen en medewerkers van partnerorganisaties. Deze Wereldvluchtelingenkrant was een bijlage bij De Morgen en La Libre Belgique en werd door bewoners van de opvangcentra van Fedasil en het Belgische Rode Kruis uitgedeeld in vijf grote stations in België (Antwerpen, Gent, Brussel-Centraal, Luik en Namen). Deze nationale sensibiliseringsactie was een samenwerking tussen Fedasil, UNHCR, het Belgische Rode Kruis, het CGVS, Vluchtelingenwerk Vlaanderen en de European Council on Refugees and Exiles (ECRE).

28

Overeenkomsten Fedasil verleent subsidies aan verschillende instellingen in het kader van specifieke overeenkomsten. Het Agentschap steunt verschillende types van projecten die rechtstreeks verband houden met asielzoekers of met andere begunstigden van de opvang, ongeacht of die al dan niet in een opvangstructuur verblijven. Hierna stellen we twee voorbeelden van gesubsidieerde projecten aan u voor.

De Nieuwe Wereld Het project “De Nieuwe Wereld” van de vzw Link=Brussel zorgde voor het onthaal van asielzoekers die een afspraak hadden bij de Dienst Vreemdelingenzaken, het CGVS of de dienst Dispatching van Fedasil in Brussel, en die tijdens de middagpauze de wachtzaal van de Dienst Vreemdelingenzaken moesten verlaten.

Het Belgisch Comité voor de Hulp aan Vluchtelingen Het Belgisch Comité voor de Hulp aan Vluchtelingen (BCHV) is een koepelorganisatie van verschillende verenigingen (Vluchtelingenwerk Vlaanderen, Ciré, Convivium, Rode Kruis, Vlaams Minderhedencentrum…) die hulp verlenen aan asielzoekers en erkende vluchtelingen.

De vzw zorgde voor een warme, droge plaats waar de asielzoekers even op adem konden komen. Ze kregen een maaltijd en konden er gebruik maken van de sanitaire voorzieningen. Voor de kinderen was er een speelhoek. Voor basisinfo konden de asielzoekers steeds bij de vrijwilligers van Link=Brussel terecht. In de lokalen hingen ook posters waarop het verloop van de asielprocedure beschreven stond.

De kernactiviteiten van deze koepelorganisatie zijn opgebouwd rond een viertal pijlers. 1 Het BCHV onderzoekt individuele dossiers van asielzoekers en verleent juridisch advies. 2 Het BCHV analyseert bepaalde specifieke en juridische thema’s. De bevindingen worden gedeeld met de asielinstanties en andere organisaties die de belangen van asielzoekers behartigen. 3 De juridische dienst van het BCHV beantwoordt (elke werkdag, telefonisch of per mail) algemene vragen rond de asielprocedure, individuele dossiers, land van herkomst, jurisprudentie en de werking van de asielinstanties. Deze info wordt bijgehouden op thematische fiches en is bijeengebracht in een handleiding. 4 Het BCHV organiseert maandelijkse contactvergaderingen die plaatsvinden op de hoofdzetel van Fedasil. Tijdens deze vergaderingen wordt actuele informatie uitgewisseld en is er ruimte voor dialoog tussen vertegenwoordigers van de overheidsinstanties, ngo’s en internationale organisaties die werkzaam zijn op het vlak van asiel.

Deze overeenkomst liep eind 2008 af en werd niet verlengd. Het project wordt in 2009 echter door Vluchtelingenwerk Vlaanderen op een andere locatie hernomen.

Het Comité was daarnaast ook één van de organisaties die de eerste juridische en sociale begeleiding gaf aan de asielzoekers in de noodopvang.

fedasil

02

jaarverslag 2008

De opvang in 2008

Subsidies toegekend door Fedasil in 2008 Begunstigde

Project

Maximum bedrag

Mentor-Escale

Begeleiding van niet-begeleide minderjarigen

223 115

BCHV

Juridische bijstand

144 710

Convivium

Ondersteuning overgang naar financiële steun

115 700

Cofetis

Koepel sociale vertaal- en tolkdiensten

106 000

Synergie 14

Opvang van niet-begeleide minderjarigen

84 500

Ulysse

Geestelijke gezondheidszorg

71 480

Brussel Onthaal

Sociale vertaal- en tolkendienst

48 300

Bruxelles Accueil Sociale vertaal- en tolkendienst

42 520

CeRAIC

Sociale vertaal- en tolkendienst

37 500

CAI

Sociale vertaal- en tolkendienst

37 500

Link=Brussel

Ontmoetingsruimte voor asielzoekers

29 165

Sétis Wallon

Sociale vertaal- en tolkendienst

25 000

Vluchtelingenwerk Opleidingen en informatie voor asielzoekers Vl. en Ciré Totaal

15 812

981 302

29

30

Statistieken

2005

12 252 15 588

15 957 20 502

2004

11 115 14 051

15 357 20 175

2003

11 587 14 648

16 940 21 138

18 805 23 903

1997

24 549 31 542

11 668 14 819

1996

35 778

45 440 12 403 15 752

1995

21 965 27 897

11 409 14 490

14 340 18 213

17 675 22 448

20 000

15 444 19  615

30 000

12 945 16 441

40 000

26 717 33 932

50 000

Asielaanvragen Equivalent personen *

42 691

60 000

54 220

Evolutie van de asielaanvragen in België

10 000 0

1990

1991

1992

1993

1994

1998

1999

2000

2001

2002

2006

2007

2008

* Schatting van het aantal personen dat overeenkomt met de asieldossiers. Volgens de beschikbare gegevens van DVZ en/of schattingen. Bron: DVZ

Aantal asielaanvragen (dossiers) in België – 2008

Dispatching: verdeling van de toewijzingen (in aantal personen) – 2008

Dienst Vreemdelingen zaken

Grens

Gesloten centra en gevangenissen

1 049

27

21

1 097

Februari

858

34

26

918

Maart

860

33

33

April

848

31

Mei

835

37

Juni

918

Januari

Opvangcentra van het Federale Rode Kruis en Erezée Centra

Totaal

VwV en Ciré

LOI's OCMW Andere*

Totaal

Januari

300

354

8

325

5

303

1295

926

Februari

355

348

28

132

11

269

1143

28

907

Maart

282

209

48

83

7

340

969

27

899

April

253

306

34

112

0

386

1091

35

18

971

Mei

182

313

28

192

23

485

1223

1 042

21

24

1 087

Juni

317

444

14

135

3

313

1226

960

21

19

1 000

Juli

257

388

27

121

0

675

1468

September

1 015

44

12

1 071

Oktober

1 150

21

19

1 190

Augustus

159

290

16

63

0

799

1327

November

1 055

37

24

1 116

September 281

310

23

76

0

800

1490

December

1 024

22

24

1 070

Oktober

343

208

17

35

0

978

1581

11 614

363

275

12 252

November

93

136

13

40

0 1147

1429

December

87

213

12

39

0 1047

1398

2909

3519

Juli Augustus

2008

* Een dossier kan zowel bestaan uit één persoon als uit een volledig gezin. Bron: DVZ

Totaal

268 1353

49 7542 15640

* Andere: dit gaat bijna uitsluitend over verwijzingen naar het transitcentrum van Sint-Pieters-Woluwe of naar de andere noodopvangstructuren die werden ingericht in de loop van 2008, daar een onmiddellijke toewijzing naar een permanente opvangstructuur onmogelijk was wegens het gebrek aan beschikbare plaatsen.

fedasil

01

jaarverslag 2008

Over Fedasil

31

222 905

238 082

200 000

198 897

239 767

2001

279 857

438 989

2000

346 690

429 978

1999

425 535

421 725

327 889

259 585

300 000

240 129

400 000

278 396

500 000

312 070

406 065

600 000

515 494

700 000

520 077

677 845

Evolutie asielaanvragen in Europa

2007

2008

100 000 0 1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

Gegevens voor de 27 Europese lidstaten. Bron: UNHCR

Asielaanvragen in Europa – 2008 Aantal asielaanvragen

Bevolking

Per 10 000 inwoners

Frankrijk

35 160

63 753 140

5,52

Italië

31 160

59 619 290

5,23

Verenigd-Koninkrijk

30 550

61 185 981

4,99

Zweden

24 350

9 182 927

26,52

Duitsland

21 370

82 217 837

2,60 17,73

Griekenland

19 880

11 213 785

Nederland

13 400

16 405 399

8,17

Oostenrijk

12 810

8 331 930

15,37

België

12 252

10 666 866

11,49

Polen

7 200

38 115 641

1,89

Spanje

4 480

45 283 259

0,99

Finland

4 020

5 300 484

7,58

Cyprus

3 920

789 258

49,67

Ierland

3 870

4 401 335

8,79

Hongarije

3 120

10 045 401

3,11

Malta

2 610

410 290

63,61

Denemarken

2 360

5 475 791

4,31

Tsjechië

1 690

10 381 130

1,63

Roemenië

1 080

21 528 627

0,50

Slovakije

910

5 400 998

1,68

Bulgarije

750

7 640 238

0,98

Luxemburg

460

483 799

9,51

Slovenië

240

2 025 866

1,18

Litouwen

220

3 366 357

0,65

Portugal

160

10 617 575

0,15

Letland

50

2 270 894

0,22

Estland UE - 27 Bron: UNHCR / Eursotat.

10

1 340 935

0,07

238 082

497 455 033

4,79

1998

2002

2003

2004

2005

2006

32

Aandeel per opvangaanbieder in de totale opvangcapaciteit

Totale opvangcapaciteit – eind 2008

Totaal 16 062 places **

 %



Lokale opvanginitiatieven Federale centra (Fedasil) Centra Rode Kruis Franstalige Gemeenschap Centra Rode Kruis Vlaanderen Vluchtelingenwerk Vlaanderen Ciré Andere federale centra* Erezée (Socialistische mutualiteiten)

13 

7 193 3 719 2 063

9 

1 490

45  23 

5 

750

4 

600

1 

200

0,30 

47

* Andere: het transitcentrum en de twee OOC’s.  ** Transitcentrum en OOC’s inbegrepen. Aan dit totaalcijfer kunnen de 50 plaatsen van het stadsinitiatief van Gent toegevoegd worden.

Capaciteit

Netto groei

210 171 300 149 125 325 178 400 720 190 200 138 450 75 88

0 -4 0 0 25 8 0 0 0 0 100 0 0 0 0

3 719

129

165 60 55 24 100 94 210 210 120 70 94 188 100 243 320 75 200 185 120 200 140 165 415

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 40

3 553

40

47

0

Huisvesting in centra

Federale centra* Arendonk Bovigny Broechem Charleroi Ekeren Florennes Jodoigne Kapellen Klein Kasteeltje Morlanwelz Pondrôme Rixensart Sint-Truiden Sugny Virton

Totaal federale centra Rode Kruis centra

Inrichting van bijkomende tijdelijke noodopvang in 2008 Casu nachtopvang in het Klein Kasteeltje Lombardsijde OCMW van Molenbeek Evere

200 bedden 112 bedden 88 bedden 12 bedden 40 bedden

Meer info op pagina 14 

Opvangplaatsen in de eerste en de tweede fase  %

Eerste fase: opvangstructuren Tweede fase: individuele opvangstructuren

46  7 319 54  8 543

Alsemberg Brugge Deinze De Foyer Eeklo Foyer Selah Lanaken Linkeroever Lint Menen Overpelt Sint-Niklaas Wingene Aywaille Fraipont Hastière Hotton Manderfeld Manhay Natoye Oignies-en-Thiérache Rendeux Yvoir

Totaal Rode Kruis centra Socialistische mutualiteiten Centrum Belle Vue (Erezée)

Noot: Het transitcentrum en de OOC’s werden niet inbegrepen in de collectieve opvangstructuren.

Huisvesting in particuliere woningen

LOI Vluchtelingenwerk Vlaanderen Ciré

7 193 750 600

84 0 0

Totaal

15 862

253

* Transitcentrum, OOC’s en de voorziening van bijkomende noodopvang niet inbegrepen

fedasil

02

jaarverslag 2008

De opvang in 2008

33

2004

2005

15 862

15 659

2003

15 609

15 467

2002

15 874

15 135

10 000

2006

2007

2008

8 056

15 000

14 855

12 997

Evolutie totale opvangcapaciteit

5 000

0

2000

2001

Noot: transitcentrum en de OOC’s niet inbegrepen. Situatie telkens in december.

Locatie van de opvangcentra – eind 2008

400 60 brugge

kapellen

210 arendonk

125 ekeren 100 eeklo

210 linkeroever

overpelt 94

188 sint-niklaas 100 wingene

300

lint 120

broechem

55 deinze 50 neder-over-heembeek

de foyer 24

70 menen

foyer selah 94

210 lanaken

Klein Kasteeltje

720

alsemberg 165

178 jodoigne 450

120 woluwe st-pierre 138 rixensart

sint-truiden

320 fraipont morlanwelz 190

243 aywaille

149 charleroi

415

yvoir

325 florennes 75 hastière

200 natoye

200 pondrôme oignies-en-thiérache 140

75 sugny



opvangcentra

aantal totaal plaatsen

federale

18

3 919

Rode Kruis België

23

3 553

1

47

Socialistische mutualiteiten

manderfeld 185

47 erezée hotton 200 120 manhay bovigny 165 rendeux 171

88 virton

34

Samenstelling van opgevangen huishoudens

Evolutie bezettingsgraad opvangnetwerk in 2008 *

 %

Opvang­ capaciteit

Bezet­ting zonder noodopvang en OOC's

Bezetting met noodopvang en OOC's

Bezettingsgraad

Januari

15 591

14 512

14 662

94,0 %

Februari

15 685

14 629

14 753

94,1 %

Maart

15 807

14 693

14 837

93,9 % 94,3 %

April

15 812

14 767

14 916

Mei

15 841

15 006

15 161

95,7 %

Juni

15 887

15 022

15 180

95,5 %

Juli

15 869

15 066

15 221

95,9 %

Augustus

15 880

15 134

15 337

96,6 %

September

15 875

15 383

15 552

98,0 %

Oktober

15 855

15 668

15 935

100,5 %

November

15 876

15 724

16 113

101,5 %

December

15 862

15 775

16 281

102,6 %

Volwassenen in gezinsverband Minderjarigen in gezinsverband (begeleid)

31,5  32,4

Totaal personen in gezinsverband 64

Alleenstaande vrouwen Alleenstaande mannen Niet-begeleide minderjarigen

6,6 27 2,6

Totaal alleenstaande personen

36

* Meer uitleg over de bezettingsgraad op pagina 19.

Herkomstcontinenten van de bewoners van de opvangstructuren

Bezettingsgraad per opvangaanbieder eind 2008 Opvangaanbieder

Federale centra*

Centra Rode Kruis België Centrum Erezée VwV - Ciré LOI

Capaciteit

Bezetting

Bezettingsgraad

3.719

3.981

107,0%

3.553

3.522

99,1%

47

50

106,4%

1.350

1.347

99,8%

7.193

6.875

95,6%

Noodopvang en OOC’s 

506

**

Totaal

15 862

16 281

102,6 %

* Noodopvang en OOC’s niet inbegrepen. ** De bedden die voorzien werden in het kader van de noodopvang worden niet beschouwd als “structurele opvangplaatsen”. Daarom worden ze niet opgenomen in de “capaciteit” en de bezettingsgraad, maar alleen in de kolom bezetting.

 %

Europa* Afrika Azië Staatlozen en onbepaald Amerika

* Onderdanen uit Rusland, Turkije en de Kaukasuslanden zijn bij Europa geteld

49,0

30,0 20,0 1,0 0,2

fedasil

02

jaarverslag 2008

De opvang in 2008

Herkomstlanden van de bewoners van de opvangstructuren

Populatie in het opvangnetwerk volgens de procedure of de administratieve situatie

Rusland (Tsjetsjenië inbegrepen)

2 671

17,0 %

Servië (Kosovo nog inbegrepen)

1 722

10,9 %

Armenië

1 180

7,5 %

DR Congo

853

5,4 %

Afghanistan

833

5,3 %

Guinée

731

4,6 %

Irak

654

4,2 %

Iran

580

3,7 %

Angola

406

2,6 %

Kameroen

368

2,3 %

Slovakije

359

2,3 %

Rwanda

327

2,1 %

Georgië

241

1,5 %

Togo

238

1,5 %

Macedonië (FYROM)

235

1,5 %

Algerije

228

1,4 %

Syrië

219

1,4 %

Albanië

210

1,3 %

Turkije

205

1,3 %

Andere (83 landen)

165

1,0 %

3 307

21,0 %

15 732

Totaal

Leeftijd van de niet-begeleide buitenlandse minderjarigen *

28,5

33,8 17,8 0,9

4,5

1,8

0,5

2,3 12

* Gebaseerd op aankomst in de OOC’s.

13

In beroep bij de Raad van State (oude procedure, asielaanvragen ingediend voor 01/06/07)

21,5 % 3 390

Personen waarvan een verlenging van hun verblijfstitel werd afgewezen (art. 7, lopende aanvragen van 9 ter inbegrepen)

7,3 % 1 156

Opgevangen populatie op basis van K.B. 24-06-2004 (illegalen met behoevende minderjarigen)

6,7 % 1 052

Uitgeprocedeerd maar recht hebbend op opvang gedurende een overgansperiode (afgewezen personen die zich nog in de beroepstermijn bevinden inbegrepen)

5,2 %

824

Verblijfstitel maar binnen de overgangsfase naar maatschappelijke dienstverlening (erkende vluchtelingen, begunstigden van subsidiaire bescherming en geregulariseerden)

3,5 %

551

Ontvankelijke aanvragen tot regularisatie om medische redenen (9 ter)

2,4 %

370

In beroep bij de Raad van State (nieuwe procedure, filter en toelaatbaarheid samen)

1,9 %

300

Bijzondere gevallen van niet-begeleide buitenlandse minderjarigen

0,6 %

97

14

15

Jongens Meisjes * Gebaseerd op aankomst in de OOC’s.

0 % 11

50,8 % 7 992

 %

9,5

20 %

0 > 5 6 > 10

Lopende asielprocedure (DVZ, CGVS of RvV)

Geslacht van de niet-begeleide buitenlandse minderjarigen*

30 %

10 %

 %

 %

Aantal opgevangen personen

Somalië

35

16

17

86

14

36

Voornaamste herkomstlanden NBBM aangekomen in de 2 oriëntatieen observatiecentra van Fedasil (OOC)

Opvangcapaciteit voor NBBM (in detail) Federale centra

capaciteit

OOC van Neder-over-Heembeek

50

OOC van Steenokkerzeel

50

21,2 %

Florennes

40

208

16,0 %

Jodoigne

22

128

9,8 %

Kapellen

36

Aantal opgevangen jongeren

 %

Afghanistan

276

Indië Guinee Irak

80

6,1 %

Morlanwelz

20

Algerije

71

5,5 %

Klein Kasteeltje

40 20 60

Marokko

70

5,4 %

Rixensart

Servië

46

3,5 %

Sint-Truiden

Congo (DRC)

31

2,4 %

Totaal federale centra (OOC’s inbegrepen)

Roemenië

30

2,3 %

Palestijns grondgebied

28

2,2 %

Somalië

25

1,9 %

Kameroen

24

1,8 %

Bosnië-Herzegovina

22

1,7 %

Angola

20

1,5 %

Albanië Andere (55 landen) Totaal

16

1,2 %

227

17,4 %

1 334

Verdeling opvangcapaciteit NBBM per opvangaanbieder  %

Federale centra Lokale opvanginitiatieven Centra Rode Kruis Vlaanderen

67,7

20,4 11,8

338

Centra Rode Kruis Vlaanderen Deinze

19

Lanaken

16

Sint-Niklaas

24

Totaal centra Rode Kruis Vlaanderen

59

Lokale opvanginitiatieven (LOI) LOI Assesse

20

LOI Alken

3

LOI Geel

17

LOI Gembloux

13

LOI Heist-op-den-Berg

10

LOI Kruibeke

6

LOI Philipeville

4

LOI Puurs

8

LOI Sint-Amands

3

LOI Vosselaar

8

LOI Wommelgem

10

Totaal Lokale opvanginitiatieven­­­­­­­­­­

102

Totaal

499

fedasil

04 Het Europees

jaarverslag 2008

Vluchtelingenfonds

15 oktober 2008, Klein Kasteeltje: animatie voor de kinderen in het opvangcentrum.

21 oktober 2008, Dispatching Fedasil: 192 personen melden zich om een plaats in het opvangnetwerk te krijgen. Die dag zijn er slechts 20 plaatsen beschikbaar.

37

Vrijwillige terugkeer Vrijwillige terugkeer is één van de kerntaken van Fedasil. Sinds het klassieke Reab-programma in 2006 werd uitgebreid met het Reïntegratieprogramma, speelt het Agentschap een steeds actievere rol op dit vlak. Vorig jaar keerden 2 669 personen vrijwillig terug naar hun land van herkomst. Meer dan duizend onder hen kregen hierbij ondersteuning van het Reïntegratieprogramma, dat ter plaatse bijkomende steun biedt.

03

fedasil

03

jaarverslag 2008

Vrijwillige terugkeer

39

In 2008 werd de eerste fase van het Reïntegratieprogramma (2006-2008) afgerond met een evaluatie. Doelstelling was uit deze pilootfase relevante lessen te trekken om die in de loop van 2009 te kunnen integreren in de programma’s voor vrijwillige terugkeer.

Het Reab-programma Fedasil organiseert de vrijwillige terugkeer niet zelf. Sinds 1984 heeft België een overeenkomst met de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM), die de logistieke organisatie op zich neemt. Met het Reab-programma (Return and Emigration of Asylum Seekers Ex Belgium) kunnen vreemdelingen, waaronder asielzoekers, op vrijwillige basis naar hun herkomstland terugkeren. Het REAB-programma bestaat uit een vliegtuigticket naar de eindbestemming, een reïnstallatiepremie van 250 euro per persoon (125 euro per kind), een beperkte tussenkomst in de bagagekosten en begeleiding op de luchthavens (vertrek, transit en aankomst). In 2008 deden 2 669 mensen beroep op het Reab-programma om vrijwillig terug te keren. Dit is een stijging van 3 % vergeleken met het jaar daarvoor. Bijna de helft (42 %) onder hen waren (ex-)asielzoekers, een stijging van 8 % vergeleken met 2007. De overige 58 % zijn personen die nooit asiel aanvroegen. Tussen beide categorieën is er een duidelijk verschil in de bestemmingslanden. De voornaamste bestemmingslanden van (ex-)asielzoekers zijn Slovakije, Rusland en Armenië. Voor personen die nooit asiel hebben aangevraagd zijn dat Brazilië, Oekraïne en Mongolië. Hierbij zijn er geen grote verschuivingen vergeleken met 2007. Brazilië blijft met 697 terugkeerders veruit het belangrijkste land van bestemming. Om een beter inzicht te bekomen in dit fenomeen, heeft IOM in 2008 op vraag van Fedasil een onderzoek uitgevoerd naar het profiel van de Braziliaanse gemeenschap in België en de terugkeermigratie naar Brazilië. De resultaten van dit onderzoek zullen in de loop van 2009 gepubliceerd worden.

Terugkeer met het REAB-programma Voornaamste bestemmingslanden van personen die asiel hebben gevraagd Asielzoekers

Slovakije

376

Rusland

212

Kosovo (Servië)

61

Nepal

36

Armenië

33

Voornaamste bestemmingslanden van personen die nooit asiel hebben gevraagd Niet-asielzoekers

Brazilië

696

Oekraïne

190

Mongolië

116

Armenië

102

Rusland

48

40

Het Reïntegratieprogramma Van alle personen die terugkeerden met het Reab-programma deden 1  012 personen een beroep op ondersteuning van het Reïntegratieprogramma. Dit is meer dan een verdubbeling vergeleken met 2007. Dit wijst er vooral op dat het programma steeds beter bekend is bij zowel de doelgroep als de hulpverleners. 64 % van de begunstigden waren (ex-)asielzoekers. Met het Reïntegratieprogramma, opgestart in 2006, kunnen reïntegratieprojecten op maat worden uitgetekend. Dat zijn kleinschalige, individuele projecten die mensen helpen om in hun herkomstland de draad weer op te pikken. De reïntegratieondersteuning bedraagt 700 euro per persoon. Dit bedrag wordt niet cash uitbetaald, maar overgemaakt aan een lokale partnerorganisatie, die de middelen gebruikt om samen met de terugkeerder een woning te zoeken, een bedrijfje op te starten, een opleiding te volgen, schoolgeld te betalen… Voor kwetsbare groepen (zwangere vrouwen, minderjarigen, ouderen, personen met een ernstige ziekte, …) wordt een bijkomende enveloppe van nog eens 700 euro voorzien. Net als bij het Reab-programma voert Fedasil die projecten niet zelf uit. Fedasil werkte hiervoor in 2008 samen met vier ‘service providers’: IOM, Caritas, Vluchtelingenwerk Vlaanderen en Ciré. Deze organisaties hebben partners in de landen van herkomst die gespecialiseerd zijn in het opzetten van kleinschalige projecten. Van de 1 012 personen die deelnamen aan het Reïntegratieprogramma, kregen er 527 steun van IOM, 358 van Caritas, 102 van Vluchtelingenwerk Vlaanderen en 25 van Ciré. In 2008 liep er een pilootproject van IOM in Congo (DRC) waarbij een hogere reïntegratieondersteuning toegekend werd. Doelstelling was om na te gaan of een hogere ondersteuning een effect heeft op de reïntegratie. Een delegatie van Fedasil bezocht het project ter plaatse in juli. Uit de voorlopige conclusies blijkt dat een uitgebreidere ondersteuning de slaagkansen in het land van herkomst effectief versterkt, maar dat ook de competenties van elke terugkeerder, en de aanwezigheid van intensieve begeleiding ter plaatse doorslaggevende factoren zijn. Opvallend is dat na het afsluiten van het project in augustus 2008 de vrijwillige terugkeer naar de DRC volledig stilviel.

Rondetafelconferenties Vrijwillige Terugkeer In 2008 organiseerde Fedasil twee Rondetafelconferenties over vrijwillige terugkeer en reïntegratie. Deze conferenties waren bedoeld om - twee jaar na de lancering van het Reïntegratieprogramma - een stand van zaken op te maken en pistes voor de toekomst uit te tekenen. Ook waren deze conferenties een gelegenheid om het terrein af te bakenen voor het Koninklijk Besluit (KB) over Vrijwillige Terugkeer. Dit KB zal de bepalingen uit de opvangwet over vrijwillige terugkeer – waarin onder andere de verantwoordelijkheden van Fedasil worden vastgelegd - omzetten in concrete besluiten (wat is vrijwillige terugkeer, wie komt in aanmerking, waaruit bestaat het programma...). De eerste conferentie, op 26 juni, behandelde het thema van de vrijwillige terugkeer vanuit het opvangnetwerk. Na een aantal uiteenzettingen door de ‘service providers’, discussieerden alle betrokkenen over hoe vrijwillige terugkeer als mogelijke optie in een migratietraject het best in de begeleiding van asielzoekers kan worden geïntegreerd. De tweede conferentie vond plaats op 11 september. Het thema dat hier centraal stond, was de vrijwillige terugkeer buiten de opvang. Op deze conferentie stonden vooral de Reab-partners (het netwerk van ngo’s en sociale diensten die over heel het land verspreid begeleiding bij vrijwillige terugkeer aanbieden) centraal.

Reïntegratieprogramma: bestemmingslanden Aantal vertrekken

Rusland

148

Slovakije

148

Brazilië

83

Armenië

71

Oekraïne

61

Mongolië

50

Nepal

30

Servië

30

Ecuador

29

Bulgarije

24

Congo (RDC)

23

Andere landen Totaal

315 1 012

fedasil

03

jaarverslag 2008

Vrijwillige terugkeer

41

Terugkeer uit het opvangnetwerk In elk federaal opvangcentrum is er een terugkeerconsulent actief. Deze helpt de kandidaat-terugkeerder met het uitwerken en het plannen van de terugkeer naar het herkomstland. In de Lokale Opvanginitiatieven (LOI’s) is dat veel minder vanzelfsprekend. Het is onbegonnen werk om in elk van de bijna vijfhonderd LOI’s voldoende kennis en expertise te verzekeren over vrijwillige terugkeer. Daarom heeft Fedasil twee regionale terugkeerconsulenten in dienst. Deze verzekeren een integrale dienstverlening aan de medewerkers in de LOI’s. De ondersteuning is heel breed: het kan gaan om het geven van informatie, maar ook om het volledig overnemen en afhandelen van een terugkeerdossier. Naast een aangepast instrument van sociale hulpverlening (het Reïntegratiefonds), is immers ook de aanwezigheid van kennis en ervaring in heel het netwerk een noodzakelijke voorwaarde om vrijwillige terugkeer een volwaardige plaats te geven in de begeleiding van asielzoekers.

Het is belangrijk dat de terugkeerconsulenten vertrouwd zijn met de realiteit in de landen van herkomst. Daarom organiseerde Fedasil, met ondersteuning van IOM, in 2008 een aantal monitoringmissies. Tijdens deze missies bezoeken de terugkeerconsulenten de mensen die in de loop van het voorgaande jaar zijn teruggekeerd. Op die manier zien ze met eigen ogen wat het reïntegratieprogramma kan bieden en hoe de lokale organisaties de ondersteuning vorm geven. In 2008 werden missies georganiseerd naar Bulgarije, Roemenië, Angola en Kazachstan. Van de 2 669 personen die in de loop van 2008 vrijwillig zijn teruggekeerd, vertrokken er 703 uit het opvang­netwerk. 374 onder hen deden beroep op het Reïntegratie­programma (waarvan 113 uit de Lokale Opvang­initiatieven). Dit is een verdubbeling ten opzichte van 2007. Hieruit blijkt vooral dat het Reïntegratieprogramma ­binnen de opvang intensief gebruikt wordt als instrument van sociale hulpverlening, een instrument waarmee ­hindernissen uit de weg geruimd worden voor migranten die naar hun land van herkomst wensen terug te keren.

Het Europees Vluchtelingenfonds Het Europees Vluchtelingenfonds is een programma dat werd opgericht door de Europese Unie. Het is bedoeld om in de deelnemende lidstaten projecten mee te financieren rond de opvang van asielzoekers, de integratie van erkende vluchtelingen, en de voorbereiding van een beleid rond resettlement.

04

43

fedasil

04 Het Europees

jaarverslag 2008

Vluchtelingenfonds

Fedasil is sinds 2003 de bevoegde overheid in België voor het beheer van het Europees Vluchtelingenfonds (EVF).

lingen, geregulariseerden,…) te helpen bij hun zoektocht naar een nieuwe woning. Verwacht wordt dat mensen op die manier sneller de opvangcentra kunnen verlaten.

De EVF-cel van Fedasil voert de volgende taken uit: - de meerjarige programmering van het EVF opstellen, in samenwerking met de partners, - de oproepen tot projecten en de selectie daarvan organiseren, - instaan voor het administratief, contractueel en financieel beheer van de projecten, - instaan voor het advies, de opvolging en de evaluatie van de projecten, - instaan voor de rapportering en de relaties met de Europese Commissie. Elk jaar lanceert Fedasil een oproep voor potentiële projectuitvoerders. Die komen doorgaans uit de privésector (Rode Kruis, Ciré en Vluchtelingenwerk Vlaanderen, lokale verenigingen) maar soms ook uit de openbare sector: steden, verenigingen van gemeenten of van OCMW’s, of Fedasil zelf. In 2008 werden een dertigtal projecten geselecteerd (zie tabel pagina X). De geselecteerde projecten komen in aanmerking voor een cofinanciering van maximum 50 % door het EVF. Die projecten moeten dan wel in het verlengde liggen van de prioriteiten die door de Europese Unie werden gedefinieerd en die door België in meerjarenprogramma’s werden opgenomen. De prioriteiten van het EVF-programma (2008-2013) in ons land hebben vooral betrekking tot de invoering van de nieuwe asielprocedure en de opvangwet, met bijzondere aandacht voor de overgangsfasen. In 2008 raakte het opvangnetwerk voor asielzoekers verzadigd. De overbezetting had als gevolg dat de doorstroming van asielzoekers uit collectieve opvangstructuren naar individuele structuren veel moeizamer verliep. Daarom werd in december vorig jaar een tweede oproep aan de projectuitvoerders gelanceerd met als doel de personen met een verblijfsvergunning (erkende vluchte-

Vrijwillige terugkeer wordt voortaan niet meer gesubsidieerd door het EVF, maar door het Europees Terugkeerfonds.

Een nieuwe website voor de Raad Voor Vreemdelingenbetwistingen Met de steun van het EVF bouwt de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV) een nieuwe website. De RvV is een administratief rechtscollege en is als enige bevoegd voor de behandeling van de beroepen tegen de beslissingen waarbij het CGVS de status van vluchteling erkent, weigert of intrekt. De website zal duidelijke informatie geven over de procedures en de relevante wetgeving en zal ook een permanent geactualiseerd overzicht van de rechtsspraak van de RvV ter beschikking stellen. Deze website richt zich in het bijzonder tot asielzoekers en advocaten, maar ook tot beleidsmakers en onderzoekers. De nieuwe website zal de dienstverlening van de Raad verbeteren en de rechtzoekende en/of zijn advocaat ondersteunen tijdens het verloop van de procedure. Een aantal online toepassingen zullen op de nieuwe website mogelijk zijn: het gebruik van standaardformulieren, het uitwisselen van procedurestukken, de mogelijkheid om op een beveiligde wijze het eigen dossier op te volgen, vragen stellen aan een juridische helpdesk… De nieuwe website van de RvV zal eind 2009 operationeel zijn.

44

EVF Projecten Globale kost (in €)

Steun van het EVF (in €)

34 754,00

17 377,00

93 015,00

46 507,00

Belgisch Comité voor Hulp Respect voor de rechten van asielzoekers in België aan Vluchtelingen (BCHV) in overeenkomst met de communautaire verworvenheden

160 210,00

120 157,50

Convivium

Begeleiding van vluchtelingen aan het einde van de materiële hulp

430 977,08

209 510,72

Convivium

Socio-professionele begeleiding voor vluchtelingen

44 267,00

21 267,00

Form'Amin

Psychologische en socio-professionele begeleiding en hulp bij huisvesting

194 850,77

97 000,00

Miroir vagabond

Opvangruimte en begeleiding voor vluchtelingen en asielzoekers

134 148,00

67 074,00

Vereniging van steden en gemeenten van Wallonië

Schoolbegeleiding voor niet-begeleide minderjarige asielzoekers

37 935,70

26 050,70

CGVS

Communicatiemiddelen voor asielzoekers

95 712,00

53 925,50

BCHV

"Asiel in gevangenschap"

71 620,00

35 810,00

80 000,00

40 000,00

Organisatie

CGVS

Project

Vormingsprogramma voor de behandelende agent

Belgisch Comité voor Hulp Hulp bij gezinshereniging voor vluchtelingen aan Vluchtelingen (BCHV)

Raad voor Vreemdelingen- Website en juridische databank betwistingen Aïcha

Begeleiding voor niet-begeleide minderjarigen

110 754,73

83 066,05

Mentor Escale

Begeleiding voor niet-begeleide minderjarige asielzoekers (waaronder jonge moeders)

136 683,59

54 673,44

Synergie14

Begeleiding van minderjarigen buiten de centra

89 341,00

35 915,08

Ulysse

Netwerk 'geestelijke gezondheid van asielzoekers'

148 375,10

63 072,43

Vereniging van steden en gemeenten van Wallonië

Vormingen en supervisies bestemd voor de medewerkers van de opvang in het OCMW

112 713,73

55 113,73

Duitstalige Rode Kruis

Begeleiding in de Duitstalige Gemeenschap in België

164 972,00

82 486,00

Groep Intro

Het benutten van specifieke competenties van asielzoekers

209 295,00

104 647,50

Solentra (AZ VUB)

Kwetsbare groepen (minderjarigen in gezinsverband): psyschologische begeleiding, vorming, netwerk

117 335,93

57 562,00

Solentra (AZ VUB)

Kwetsbare groepen (nbbm): psychologische begeleiding, vorming, netwerk

65 016,00

92 566,73

48 111,99

24 050,00

Tolk- en vertaaldienst Gent Vertaling en sociale tolkendiensten Vluchtelingenwerk Vlaanderen

Het benutten van de competenties van gediplomeerde vluchtelingen

131 636,16

65 818,08

Caritas

Begeleiding bij de integratie van vluchtelingen

221 837,34

110 918,67

Croix-Rouge

Vormingen voor het personeel

106 617,68

53 308,84

Croix-Rouge

"Opvoeding, ouderschap en schoolintegratie"

121 317,81

60 658,91

Croix-Rouge

Arcada-vormingen' voor asielzoekers

112 130,18

56 065,09

Rode Kruis

Psychosociale preventie en begeleiding

93 974,00

46 987,00

Totaal

1 781 588,97

fedasil

04 Het Europees

jaarverslag 2008

Vluchtelingenfonds

Convivium: begeleiding van erkende vluchtelingen Het project van Convivium wil ervoor zorgen dat vluchtelingen sneller uit het opvangcentrum kunnen vertrekken door hen persoonlijk te begeleiden bij het zoeken naar een woning en door hen te helpen om zich te settelen. Dit overgangsproject wil de overstap van materiële hulp naar financiële hulp vergemakkelijken. De begeleiding van vluchtelingen wanneer ze zich voor het eerst in België vestigen, gaat veel verder dan het zoeken naar een woning. Het project biedt ook een luisterend oor en probeert tegemoet te komen aan de behoeften die gepaard gaan met een nieuwe leefwereld. De vluchtelingen kunnen advies krijgen over de stappen die ze bij de overheidsdiensten moeten nemen om de door de wet voorziene sociale hulp te krijgen, persoonlijke begeleiding, materiële hulp bij het betrekken van een woning (meubilair, kleding, enz.).

45

46

Adressenlijst

Instanties betrokken bij de asielopvang

Kabinet van de minister van Maatschappelijke Integratie Ernest Blérotstraat 1 1070 Brussel T +32 2 238 28 11 F +32 2 238 28 71 [email protected] Fedasil Hoofdzetel Kartuizersstraat 21 1000 Brussel T +32 2 213 44 11 F +32 2 213 44 22 [email protected] www.fedasil.be Dispatching Fedasil WTC II Antwerpsesteenweg 59 B (1ste verdieping) 1000 Brussel T +32 2 793 82 40 F +32 2 203 60 04 Regionale bureaus van het Fedasil-opvangnetwerk Regio 1 Oost- en West Vlaanderen Tenderstraat 14 9000 Gent T +32 9 235 48 60 F +32 9 235 48 69

Regio 2 Limburg, Vlaams Brabant, Antwerpen Vital Decosterstraat 46/2 3000 Leuven T +32 16 31 48 30 F +32 16 31 48 39 Regio 3 Henegouwen, Namen, Waals Brabant (west) CUNIC Avenue Général Michel 1B 6000 Charleroi T +32 71 27 02 90 F +32 71 27 02 99 Regio 4 Luik, Luxemburg, Waals Brabant (oost) Bd de la Constitution 95 4000 Liège T +32 4 340 20 80 F +32 4 340 20 89 Federale opvangcentra Arendonk Grens 77 2370 Arendonk T +32 14 40 52 50 F +32 14 40 52 68 [email protected]

Bovigny Chemin de Courtil 71x 6671 Bovigny T +32 80 28 20 70 F +32 80 42 09 35 [email protected] Broechem Van den Nestlaan 64b 2520 Broechem-Ranst T +32 3 727 12 60 F +32 3 727 12 68 [email protected] Charleroi Parc industriel 2e rue 24 6040 Charleroi T +32 71 34 90 80 F +32 71 34 90 96 [email protected] Ekeren Laar 140 2180 Ekeren T +32 3 640 34 70 F +32 3 640 34 88 info@[email protected] Florennes Rue Henry de Rohan Chabot 120 5620 Florennes T +32 71 68 11 00 F +32 71 68 11 05 [email protected]

fedasil



jaarverslag 2008

Adressenlijst

Jodoigne Chaussée de Hannut 141 1370 Jodoigne T +32 10 47 66 00 F +32 10 47 66 71 [email protected] Kapellen Kazerneweg 35 2950 Kapellen T +32 3 660 19 00 F +32 3 660 19 40 [email protected] Klein Kasteeltje Negende Linielaan 27 1000 Brussel T +32 2 250 05 11 F +32 2 250 04 82 [email protected] Morlanwelz Chaussée de Mariemont 92 7140 Morlanwelz T +32 64 23 96 40 F +32 64 23 96 60 [email protected] Neder-over-Heembeek (Centrum voor niet-begeleide buitenlandse minderjarigen) Militair Hospitaal Koningin Astrid Bruynstraat 11-20 1120 Brussel T +32 2 264 54 33 F +32 2 264 41 90 [email protected] Pondrôme Rue du Tombois 4 5574 Pondrôme T +32 82 68 70 50 F +32 82 68 70 59 [email protected] Rixensart Rue du Plagniau 1 1330 Rixensart T +32 2 655 10 20 F +32 2 652 34 69 [email protected]

47

Sint-Pieters-Woluwe (Transitcentrum) Palmboomstraat 80 1150 Brussel T +32 2 734 78 91 F +32 2 733 43 00 [email protected]

Rode Kruis Vlaanderen Hoofdzetel Motstraat 40 2800 Mechelen T +32 15 44 33 22 F +32 15 44 33 11 www.rodekruis.be

Sint-Truiden Montenakenweg 145 3800 Sint-Truiden T +32 11 69 75 00 F +32 11 69 75 55 [email protected]

Opvang voor asielzoekers (OPA) Motstraat 40 2800 Mechelen T +32 15 44 35 40 F +32 15 44 33 06 [email protected]

Steenokkerzeel (Centrum voor niet-begeleide buitenlandse minderjarigen) Keizerinlaan 2 1820 Steenokkerzeel T +32 2 755 23 60 F +32 2 757 97 53 [email protected] Sugny Voies de Bohan 245 5550 Sugny T +32 61 27 57 70 F +32 61 27 57 79 [email protected] Virton Rue Croix le Maire 9 6760 Virton T +32 63 58 98 90 F +32 63 58 98 99 [email protected]

Croix-Rouge de Belgique Communauté francophone Hoofdzetel Stallestraat 96 1180 Brussel T +32 2 371 31 11 F +32 2 646 04 39 www.croix-rouge.be Accueil des demandeurs d’asile (ADA) Rue de Durbuy 140 6990 Melreux T +32 84 36 00 82 F +32 84 36 00 88 [email protected] Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (VSGB) Aarlenstraat 53/4 1040 Brussel T +32 2 238 51 40 F +32 2 280 60 90 [email protected] www.avcb-vsgb.be Vereniging voor Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) Paviljoenstraat 9 1030 Brussel T +32 2 211 55 00 F +32 2 211 56 00 [email protected] www.vvsg.be

48

Union des villes et des communes de Wallonie (UVCW) Rue de l’Étoile 14 5000 Namur T +32 81 24 06 11 F +32 81 24 06 10 [email protected] www.uvcw.be Vluchtelingenwerk Vlaanderen Gaucheretstraat 164 1030 Brussel T +32 2 274 00 20 F +32 2 201 03 76 [email protected] www.vluchtelingenwerk.be Ciré Rue du Vivier 80/82 1050 Bruxelles T +32 2 629 77 10 F +32 2 629 77 33 [email protected] www.cire.irisnet.be Mutualités socialistes Centre d’accueil Belle Vue Rue des Combattants 12 6997 Erezée T +32 86 47 70 02 F +32 86 47 78 50 [email protected]

Andere instanties

Kabinet van de minister van Migratie- en Asielbeleid Wetstraat 34-36 1000 Brussel T +32 2 233 31 00 F +32 2 231 09 81 Kabinet van de minister van Binnenlandse Zaken Wetstraat 2 1000 Brussel T +32 2 504 85 13 F +32 2 504 85 00 Federale overheidsdienst Binnenlandse Zaken Leuvenseweg 1 1000 Brussel T +32 2 500 21 11 F +32 2 500 21 28 [email protected] www.ibz.fgov.be Dienst Vreemdelingen­ zaken (DVZ) WTC II Antwerpsesteenweg 59B 1000 Brussel T +32 2 793 80 00 F +32 2 274 66 91 [email protected] www.dofi.fgov.be Belgisch Comité voor Hulp aan de Vluchtelingen (BCHV) Defacqzstraat 1 B10 1000 Brussel T +32 2 537 82 20 F +32 2 537 89 82 [email protected] www.cbar-bchv.be

Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) WTC II Albert II-laan 26A 1000 Brussel T +32 2 205 51 11 F +32 2 205 51 15 [email protected] www.cgvs.be Hoog VN-Commissariaat voor de Vluchtelingen (UNHCR) Van Eyckstraat 11b 1050 Brussel T +32 2 649 01 53 F +32 2 627 17 30 [email protected] www.unhcr.org Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) Montoyerstraat 40 1000 Brussel T +32 2 287 70 00 F +32 2 287 70 06 [email protected] www.belgium.iom.int Raad voor Vreemdelingenbetwistingen Laurentide Gaucheretstraat 92-94 1030 Brussel T +32 2 791 60 00 F +32 2 791 62 26 [email protected] www.rvv-cce.be Raad van State Wetenschapsstraat 33 1040 Brussel T +32 2 234 96 11 F +32 2 234 98 65 [email protected] www.raadvst-consetat.be

www.fedasil.be

FEDASIL hoofdzetel Kartuizersstraat, 21 1000 Brussel T 02 213 44 11 [email protected]