Woord van de voorzitter. (In?)Leveren van kwaliteit. De NVvP, een gezond fundament

D u tc h S o c ie t y

of

P er iodo n to lo g y

nieuws nieu w s brief Voor correspondentie aangaande het Consilium Parodontologicum, aanvragen erkenning parodontoloog etc: Postbus 24 9649 ZG Muntendam Telefoon: 0598-633 313 Telefax: 0598-633 412 Email: [email protected]

Secretariaat, ledenadministratie + bestellen folders: Postbus 34 1633 ZG Avenhorn telefoon: 0229-540148 telefax: 0229-543467 E-mail: [email protected] Website: www.nvvp.org

nr. 66, september 2009 ISSN nummer 1568-4237 Redactie: Hankie Bulthuis – Jeroen Craandijk SACHA tekst & pr Vormgeving: Aat Doek bno In deze NVvP-Nieuwsbrief treft u onder andere de volgende onderwerpen aan:

Woord van de voorzitter (In?)Leveren van kwaliteit

Abstract De mijlpalen van Ubele van der Velden in veertig jaar parodontologie Wint ú de NVvP Onderzoeksprijs? EFP-Nieuws Case Presentation Agenda Informatie van onze sponsors Mission Statements NVvP • De Nederlandse Vereniging voor Parodontologie (NVvP) is een wetenschappelijke organisatie van tandheelkundige zorgverleners. • De NVvP streeft naar algemene erkenning van het inzicht dat gezonde weefsels rond tanden, kiezen en tandheelkundige implantaten deel zijn van/horen bij een goede algemene gezondheid en de basis vormen voor duurzame tandheelkundige zorg. • De NVvP spant zich ervoor in noodzakelijke parodontale en peri-implantaire zorg voor iedereen toegankelijk te maken. • De NVvP ondersteunt tandheelkundige en andere medische zorgverleners bij het verkrijgen van kennis op het gebied van de parodontologie en peri-implantologie.

Wie enige jaren geleden nog dacht dat parodontologie niet spannend en hip is, moet langzamerhand op andere gedachten komen. Het beste bewijs hiervoor was wel de enorme belangstelling voor Europerio 6 in Stockholm. Het werd de grootste wetenschappelijke bijeenkomst voor iedereen die belangstelling heeft voor parodontologie, waaronder ook een groot aantal implantologen. Ons vakgebied staat kortom volop in de belangstelling! Deze aandacht is mede te danken aan de jarenlange inspanningen van de NVvP om ons vakgebied die plek binnen de tandheelkunde te geven die het verdient. Goed voorbeeld hiervan is het paroprotocol: er is binnen de Nederlandse tandheelkunde nauwelijks een concept dat zo goed uitgerijpt is als het door ons ontwikkelde paroprotocol. Zowel binnen de NZA als binnen de NMT was men bovendien bijzonder verheugd over de intensieve manier waarop de NVvP meegedacht heeft bij de verschillende niveaus van overleg. Een volgende stap is het overtuigen van de NZA dat een goede tandheelkundige verzorging onlosmakelijk verbonden is met het paroprotocol. Een goede parodontale gezondheidszorg staat hierbij centraal. De kwaliteit van de te leveren zorg wordt daarbij niet alleen bepaald door de opleiding en de kennis van de zorgverleners, maar is eveneens sterk afhankelijk van het zorgstelsel waarin de verschillende behandelaars kunnen en moeten werken. Naar ons oordeel kan hier niets worden ingeleverd, dat zou immers ten koste gaan van de kwaliteit. De NVvP meent dan ook dat haar wetenschappelijke ervaring met het paroprotocol als basis moet dienen bij een

nieuwe lijst van prestatiebeschrijvingen voor de parodontologie. Het is vooral de patiënt die baat heeft bij helderheid en goede voorwaarden voor het leveren van kwaliteit. Alertheid voor de parodontologie betekent voortdurend evalueren en waar nodig bijsturen. En dus is het NVvP-bestuur direct na het zomerreces in september voor het jaarlijkse bestuursweekend bijeengekomen om de belangrijkste aandachtspunten op een rij te zetten. Tijdens dit overleg is onder andere uitgebreid gesproken over de komende congressen. Meer informatie hierover krijgt u in de volgende Nieuwsbrief van onze nieuwe congrescoördinator en vice-voorzitter Paul Sipos, die dan een boekje opendoet over de thema's en inhoud van de toekomstige congressen. In deze editie mag extra informatie

over ons komende najaars-congres in Rotterdam natuurlijk niet ontbreken. Tijdens dit congres kunt u ervaren dat de parodontologie de basis is voor goede en betrouwbare tandheelkundige planning. Ik verheug me u in Rotterdam te mogen ontmoeten. Tot slot wil ik gaarne van de gelegenheid gebruik maken om prof. Ubele van der Velden te feliciteren met zijn fantastische wetenschappelijke carrière. Van der Velden is voor de Nederlandse parodontologie en dus ook voor de NVvP een ongekend waardevolle internationale visitekaart. Gelukkig zal hij ons, ook na het indrukwekkende afscheidssymposium ter gelegenheid van zijn emeritaat, als actief erelid en wetenschapper blijven inspireren en daar zijn we trots op. Erik Meijer, voorzitter NVvP

M emb er

of

E u ro p e a n F e d e rati o n

of

P e r i o do n to l o g y

De NVvP, een gezond fundament

Abstract Inspanningen en kosten voor gebitsbehoud in 10 jaar parodontale nazorg

Introductie

Het doel van parodontale behandeling is het behouden van natuurlijke elementen in een gezonde, functionele, esthetisch acceptabele en pijnvrije situatie. Gebruik makend van een patiëntengroep die tien jaar eerder door één parodontoloog is behandeld, konden in eerder onderzoek uitspraken gedaan worden over risicofactoren van elementverlies. Daarnaast kon op elementniveau aangetoond worden dat de mate van initieel botverlies, elementtype en opbouw type een relatie hebben met toekomstig elementverlies. De kosten van nazorg (Supportive Periodontal Therapy, SPT) blijven vaak onbelicht. In deze studie werden daarom de kosten en inspanningen onderzocht die 10 jaar nazorg meebrengen. Pretzl B, Wiedemann D, Cosgarea R, Kaltschmitt J, Kim T-S, Staehle H-J, Eickholz P. Effort and costs of tooth preservation in supportive periodontal treatment in a German population. J Clin Periodontol 2009;36: 669-676. Materiaal & Methode Er werden 100 subjecten opgenomen waarbij 10 jaar (±6 maanden) voorafgaand de initiële behandeling was aangevangen. Zij waren behandeld (initieel en zonodig chirurgisch) door één parodontoloog (P.E.). Twee subjecten vielen af door onvolledige documentatie. Bij aanvang werd een volledige klinische-, genetische- (IL-1ß-polymorfisme) en röntgenologische documentatie opgemaakt. Bij de herbeoordeling en evaluatie werden de klinische metingen herhaald. De mate van botverlies werd röntgenologisch gescoord met een tienvoudige vergroting per element. De nazorg bestond uit het scoren van gingival bleeding index (GBI), plaque control record (PCR), herinstructie van de zelfzorg, professionele gebitsreiniging, polijsten van de elementen en applicatie van fluoride. Vier sites per element werden tweemaal per jaar gescoord. Sites met pocketdiepte (PPD) van 4 mm en bloeden na sonderen (BOP), evenals met een PPD ≥4mm, werden subgingivaal gereinigd. De frequentie van nazorg bedroeg in het eerste jaar meestal elke drie maanden, later intervallen van zes maanden. Subjecten met onvoldoende zelfzorg of met agressieve parodontitis kwamen elke drie maanden. Het Duitse ziektekostensysteem kent twee opties: een verzekering van rechtswege waarbij tandsteen verwijderen twee maal per jaar (en sinds 2004 eens per jaar) wordt vergoed en een particulier systeem. Het private systeem is gebaseerd op het risicoprofiel van de verzekerde en niet op zijn of haar inkomen. Alle parodontale nazorg valt daarom in Duitsland onder de

privé te betalen kosten die voor enkelen in een private verzekering zijn opgenomen. De totale kosten van nazorg gedurende 10 jaar zijn derhalve berekend volgens de GOZ (“Gebührenordnung für Zahnärtze”). Resultaten Het gemiddelde aantal nazorgbezoeken per subject gedurende de tien jaar bedroeg 14.83 ±7.42. De frequentie van nazorg was hoger bij subjecten met een PCR ≥24% (p=0.004). Het geslacht, de initiële diagnose, roken of een IL-1ß-polymorfisme status hadden geen statistisch effect op de nazorgfrequentie. De verzekeringsstatus was evenmin statistisch gerelateerd aan de nazorgfrequentie. Subgingivale reinigingen per elementen varieerden van 0 to 14 gedurende de 10 jaar (gemiddeld 1.17). Het elementtype (p=0.001), initieel botverlies (p<0.001), furcatie betrokkenheid (p<0.003) en voorgaande regeneratieve chirurgie (p<0.001) hadden een statistisch significant effect op de nazorgfrequentie. De kosten gedurende de tien jaar varieerden per element van € 1.21 tot € 404,72. Op patiëntenniveau gaf alleen regelmatige nazorg significant meer kosten. Op elementniveau correspondeerden de kosten met het aantal herinstrumentaties, het elementtype (p<0.001), initieel botverlies (p,0.001), opbouw status (p<0.001), furcatie status (p=0.002) en positie van het element in de bovenkaak (p=0.035). De kosten voor de terugkerende patiënten bedroegen gemid-

brief

Nieuwe erkenningen Pa r o d o n t o l o o g NVvP

Anna Louropoulou studeerde in 2002 af als tandarts aan het Aristotle Universiteit in Thessaloniki, Griekenland. In de periode tot juli 2004 werkte ze in een praktijk voor parodontologie en implantologie in Thessaloniki. In september 2004 startte zij met de post-academische opleiding “Master of Science in Periodontology” aan het ACTA. Tijdens deze opleiding verrichtte Anna onderzoek naar de rol van genetica in parodontitis. Dit onderzoek mondde uit in een publicatie getiteld: “Mannose-binding lectin gene polymorphisms in relation to periodontitis”. Sinds september 2007 is Anna werkzaam in de Kliniek voor Parodontologie in Rotterdam waar zij haar stage volgde. Daarnaast is zij bezig met onderzoek aan ACTA in het kader van een PhD-traject.

deld per element per bezoek € 3.98 (±0.89) tot € 6.05 (±1.35). Voor patiënten die onregelmatig kwamen, waren de kosten € 5.01 (±1.23) tot € 7.63 (±1.87). Discussie De ratio van nazorg staat niet ter discussie, maar de kosten kunnen wel worden afgewogen ten opzichte van de beoogde winst en alternatieve behandelingen. In deze studie worden patiënten in de nazorg gemiddeld twee keer per jaar gezien. Zelfs elementen met een slechte prognose (>75% röntgenologisch botverlies) kregen hier slechts 2.75 keer een herinstrumentatie in tien jaar tijd. Dat is een relatief kleine inspanning om deze elementen te behouden. Daarnaast zijn deze kosten aanzienlijk lager dan die van alternatieve procedures. Om de kosten te bepalen, zijn niet alleen de soorten patiënten van belang maar ook de verschillende soorten elementen. Molaren zullen duurder zijn dan eenwortelige elementen. Het aantal elementen dat nazorg behoeft, is daarom geen goede variabele om de kosten te verklaren. Ook moet bij het berekenen van de besparingen op nazorg door een element te verwijderen rekening gehouden worden met overige elementen die nog steeds nazorg nodig hebben. Als een verwijderd element om functionele redenen vervangen moet worden, dan zijn er drie opties: een brug, een uitneembare prothese of een implantaat. Naast de nog steeds benodigde nazorg zijn de kosten voor deze behandelingen daarbij opgeteld weer hoger. De onderzoekers laten hiermee voor het eerst zien dat nazorg niet alleen parodontaal effectief is, maar ook kosteneffectief in de tandheelkundige planning. Jeroen Craandijk, Parodontoloog NVvP, Leiden

Tom Koster studeerde in 1998 af als tandarts aan het ACTA in Amsterdam. Gedurende 5 jaar heeft hij gewerkt als algemeen practicus in diverse groepspraktijken in Nederland en Duitsland, waaronder ook een periode in de Praktijk voor Parodontologie in Amsterdam. Van 2000 tot 2003 was hij tevens werkzaam als stafdocent aan het ACTA, waar hij de derde- tot en met vijfdejaars studenten begeleidde. In september 2003 startte Tom met de post-academische opleiding “Master of Science in Periodontology” aan het ACTA, deze opleiding voltooide hij in 2007. Tijdens deze opleiding verrichte Tom onderzoek naar de verandering van de temperatuur in de pulpakamer in relatie tot het gebruikte ultrasooninstrument, tip vorm, de hoeveelheid koeling en de tijd van instrumenteren. Sinds 1 september 2007 is Tom werkzaam in de Paro Praktijk Utrecht en de Kliniek voor Parodontologie Rotterdam, waar hij ook zijn stage volgde voor de erkenning door de Nederlandse Vereniging voor Parodontologie. Op 1 oktober 2009 start Tom in de Kliniek voor Parodontologie in Amsterdam en stopt hij met zijn werkzaamheden in Utrecht.

Website nieuws Op de NVvP-website vindt u binnenkort aanvullende informatie over de thema's die aan bod kwamen bij het symposium “Het paroprotocol-herzien(?)”. Eén van deze thema's betrof stoppen met roken. Onderzoek heeft uitgewezen dat Motivational Interviewing een belangrijke bijdrage kan leveren aan de ondersteuning van de patiënt die met roken wil stoppen. Het tandheelkundig team kan hierbij een belangrijke rol spelen. Hou onze website www.nvvp.org in de gaten voor meer informatie.

Tragisch verlies van trouw en actief NVvP lid De NVvP treurt om de dood van Dennis Verhoeve. Tijdens een expeditie in Nepal verloor de gepassioneerde bergbeklimmer Dennis Verhoeve door een tragisch ongeval op meer dan 7000 meter zijn leven. Nog vrij recent heeft Dennis tijdens een lezing voor de NVvP zijn passie voor de bergen met ons gedeeld. Ons intense en diepe medeleven gaat naar alle nabestaanden en de vele vrienden. Erik Meijer, voorzitter NVvP

2

NVvP Nieuwsbrief nr. 66 september 2009

3


Ubele van der Velden over veertig jaar parodontologie:

"Ik zou vele hoogtepunten kunnen noemen" Op 18 september j.l. vond in Amsterdam het afscheidssymposium plaats van prof. Ubele van der Velden. Als één van de onbetwiste nestoren van de Nederlandse parodontologie kan Ubele terugblikken op een indrukwekkende carrière. De NVvP-Nieuwsbrief vroeg hem naar drie hoogtepunten daaruit. En hoorde en passant dat van der Velden nog niet helemaal vertrekt bij het ACTA.

Op 1 april 2009 was prof. Ubele van der Velden 40 jaar in dienst bij de Universiteit van Amsterdam. Een aanzienlijke periode, waarin ongetwijfeld vele hoogtepunten de revue passeerden. Welke mijlpalen staan er in van der Velden's persoonlijke top drie? Van der Velden: "Ik zou er vele kunnen noemen, maar omdat ik me tot drie moet beperken, kies ik allereerst voor het Indonesiëonderzoek. In dit onderzoek hebben we immers kunnen aantonen dat de bacterie Aggregatibacter actinomycetemcomitans (beter bekend als Aa) een echte risicofactor is voor het ontstaan van parodontitis. Dit onderzoek is zo moeilijk omdat voor een echte risicofactor geldt dat deze aanwezig moet zijn, terwijl er nog geen ziekte is, d.w.z bij parodontitis de afwezigheid van parodontale afbraak bij alle elementen. Bovendien moet vervolgens longitudinaal worden aangetoond dat degenen bij wie de risicofactor aanwezig is, de ziekte wèl krijgen en de anderen niet. Zelfs voor roken is niet op deze manier aangetoond dat het een echte risicofactor voor is parodontitis. Toch spreekt iedereen over roken als risicofactor voor parodontitis, omdat er zo ongelofelijk veel aanwijzingen voor zijn. Het kunnen aantonen dat Aa een echte risicofactor voor parodontitis is, was dus een belangrijke mijlpaal op het gebied van wetenschappelijk onderzoek. Het onderzoek heeft bij elkaar van begin tot eind ongeveer 20 jaar geduurd en is in principe afgerond. Desondanks krijgt het zeker vervolg, omdat we ons nu concentreren op de invloed van voeding op parodontitis. Hierbij richten we ons in eerste instantie op de rol van vitamine C, omdat wij bij deze mensen in Indonesië intussen hebben kunnen aantonen dat er een relatie is tussen de hoeveelheid vitamine C in het bloedplasma en de ernst van de parodontale afbraak. Het opmerkelijke daarbij was dat uit de inventarisatie van het dieet bleek dat de vitamine C-intake voor de gehele groep betrekkelijk laag was, terwijl er een enorme spreiding was in plasma vitamine C-waarden. Ongeveer 20% van de populatie was deficiënt, terwijl er ook personen waren met hele hoge plasma vitamine C-waarden. Op basis van het dieet konden deze grote verschillen niet verklaard worden. Dus reden voor verder onderzoek." Basis voor kwaliteit "Een tweede hoogtepunt is het feit dat we in ons land het begrip 'parodontoloog' hebben geïntroduceerd, erkend door de NVvP op basis van opleidingscriteria en criteria voor de herbenoeming," vervolgt van der Velden. "Belangrijk daarbij is het feit dat zowel de controle op de erkenning als de herbenoeming na elke 5 jaar goed geregeld is. Dit alles gecontroleerd door het Consilium Parodontologicum, waarvan ik sinds de start in 1987 deel uit-

brief

Bijzonder NVvP-najaarscongres!

De tand in al zijn facetten Op vrijdag 6 november 2009 kunt u in De Doelen in Rotterdam terecht voor het najaarscongres van de NVvP, getiteld 'De tand in al zijn facetten'. Een bijzonder congres, dat de NVvP samen met de NVT, NVvE, NVVRT, NVMKA en RTV organiseert. Op donderdagavond 5 november vindt een workshop plaats voor tandartsleden van de organiserende verenigingen. Tijdens het congres dragen sprekers uit meerdere tandheelkundige disciplines vanuit specifieke invalshoeken hun wetenschappelijk steentje bij aan het in goede volgorde plaatsen van mogelijke behandelopties. Door de grote hoeveelheid differentiaties en specialisaties binnen de tandheelkunde zou de algemeen practicus niet alleen het overzicht, maar ook het uiteindelijke doel en de wensen van de patiënt uit het oog kunnen verliezen. Bij de behandeling van onze patiënten spelen communicatie en diagnostiek een uiterst belangrijke rol. Voor het maken van een verantwoorde behandelplanning moeten we ons echter ook steeds afvragen welke factoren de duurzaamheid van ons (be-)handelen eventueel negatief zouden kunnen beïnvloeden.

maak. De introductie van dit systeem van herbenoeming na elke 5 jaar met een strikte controle was uniek binnen de Nederlandse tandheelkunde. Dit systeem vormt een onmisbare basis voor de kwaliteit van het beroep." Erelidmaatschap uit Engeland Ook het feit dat van der Velden benoemd is tot erelid van de Britse vereniging voor parodontologie noemt hij een mijlpaal in de afgelopen jaren. "Ik heb deze benoeming gekregen voor het door mij verrichte onderzoek en mijn betrokkenheid bij de oprichting en uitbouw van de Europese Federatie voor Parodontologie (EFP). Er bestaan natuurlijk vele erelidmaatschappen om trots op te zijn, maar dit erelidmaatschap is met recht een eer. De Britse vereniging is een oude, respectabele club, Engeland kent zeer veel goede parodontologen en het land heeft bovendien een hoog niveau van wetenschappelijk onderzoek. Ik vind dit erelidmaatschap dus wel bijzonder." Nog niet helemaal vertrokken Vertrekt van der Velden bij het ACTA nu zijn emeritaat een feit is? "Niet helemaal, ik blijf nog even als gastonderzoeker werken bij het ACTA. Ik ben met name geïnteresseerd in het versterken van de afweerreactie van de gastheer. Dus houden we ons ook in Amsterdam bezig met de rol van voeding op parodontitis en ook hier met de rol van vitamine C daarbij, maar dan meer op het cellulaire niveau. Daarnaast blijf ik nog wat onderwijs geven aan parodontologen in opleiding, totdat er voldoende opvolging geregeld is. Ik heb er alle vertrouwen in dat dit op niet al te lange termijn gerealiseerd zal zijn."

nieuws 4


Onontbeerlijk Niet alleen de technische en materiaalkundige beperkingen kunnen tot mislukken van een therapeutisch concept leiden, maar ook de patiënt zelf kan als “gastheer” een risico voor betrouwbare stabiliteit in zich dragen. In zulke gevallen zijn intensieve begeleiding en professionele ondersteunende behandeling onontbeerlijk. Het hoofdprogramma gaat hier uitgebreid op in en is zeer interessant voor de tandarts én de mondhygiënist. Preventie(assistent) Een heel eigen programma is opgezet voor de (preventie)assistent. De rol van de assistent binnen de tandartspraktijk is de laatste jaren immers steeds groter geworden. Een moderne praktijk kan gewoonweg niet functioneren zonder gemotiveerde, goed getrainde- en goed opgeleide assistent(en).

Op de donderdagavond voor het hoofdcongres vindt een workshop met een unieke multidisciplinaire aanpak van een asus plaats. Deze workshop kan door de tandartsleden van de verenigingen worden bezocht. Inschrijven U kunt zich inschrijven via de website van het congres of met het aanmeldingsformulier, dat u bij deze Nieuwsbrief aantreft. Voor verdere informatie kunt u kijken op www.nvvp.org of www.detandinalzijnfacetten.nl. Erik Meijer, congrescoördinator, Paul Sipos, mede-congrescoördinator

Vrijdag 6 november vindt de ALV plaats. Kijk voor meer informatie op www.nvvp.org U bent van harte welkom!

Oproep!

Kent ú projecten voor de Stichting NVvP? De Stichting NVvP is in het leven geroepen om parondontaal onderzoek en parodontaal onderwijs in Nederland te stimuleren. Projecten die hiervoor in aanmerking komen, kunnen worden aangemeld bij het secretariaat van onze vereniging. Voor meer informatie over criteria en mogelijkheden kunt u contact opnemen met het NVvP-secretariaat: telefoon 0229-540148 of [email protected].

5


brief

Onderzoek

EFP Nieuws

Tissue must not be the issue: tissue engineered gingiva. Bram Pieter Vriens, aan het ACTA in opleiding tot implantoloog, hield tijdens EuroPerio6 een voordracht over het onderzoek waar hij zich momenteel mee bezighoudt. Voor de NVvPNieuwsbrief schreef hij onderstaande samenvatting.

Doel Doel van de studie was het ontwikkelen van een full thickness gingiva substituut voor klinische toepassingen en deze vergelijken met een autoloog full thickness skin substituut dat momenteel gebruikt wordt om slecht genezende chronische wonden te sluiten.

Comparison of Autologous Full-Thickness Gingiva and Skin Substitutes for Wound Healing; Vriens A.P., Gibbs S, et al, Cell Transplantation.Vol 17. pp.1199-1209, 2008.

Materiaal en methode Epitheliale cellen en fibroblasten zijn gebruikt om een autoloog substituut te construeren. (Figuur 1.) Voor iedere 1,5 cm2 geconstrueerd oppervlak was een 3mm biopt nodig. Het full Introductie Het primaire doel van mucogingivale chirurgie is thickness gingivabiopt (3mm)was distopalatinaal van de derde molaar afgenomen. De epitheliale het herstellen van de oor-spronkelijke gingivale/ cellen en de fibroblasten worden gescheiden mucosale dimensies. Hiervoor zijn vele chirurvermeerderd gedurende 7 dagen. gische technieken ontworpen. Enkele van deze De epitheliale cellen worden gekweekt op een technieken zijn gesteelde lappen, vrije epitheliale acellulaire humane dermis. Deze fungeert als grafts en dermale grafts (McGuire MK, 2003). drager voor de epitheliale cellen. Na ongeveer 7 Nadelen van deze technieken zijn een verhoogdagen wordt de acellulaire humane allodermis, de morbiditeit op de donorplaats, gelimiteerde gevuld met epitheliale cellen, in contact gebracht hoeveelheid donorweefsel, wisselende kwaliteit donorweefsel, verschillende graad van keratinisatie met de fibro-blasten. KGF (keratinocyte growth factor) en EGF (epidermal growth factor) zijn en post-chirurgische complicaties (de Souza SL, gedurende de volgende 7 dagen toegevoegd. 2008). Een oplossing voor deze complicaties zou het Na 3 weken van kweken is het substituut klaar gebruik van autoloog gekweekte gingiva/mucosa kunnen zijn. Deze gekweekte gingiva/mucosa kan voor gebruik bij de patiënt. Het substituut is gebruikt worden in de parodontologie, implanto- geplaatst na extractie van elementen die vanwege parodontaalverval en/of trauma verwijderd moeslogie, pre -prothetische chirurgie en reconstructen worden. Deze extractie wonden wilden we tieve chirurgie. Toepassingen zijn: bindweefselprimair sluiten met autoloog gekweekte gingiva. plastieken, het spanningsvrij sluiten van grotere Patienten hebben asa1. De epitheliale cellen zijn wonden en het aanbrengen of vergroten van de over de gehele acellulaire dermis gegroeid. Dit zone gekeratiniseerde gingiva. betekent een ongeveer 20-voudige vergroting van In de ontwikkeling van een humaan oraal mucosa het eerste biopt-oppervlak. Een kwalitatieve (immuno)histologische analyse equivalent moeten de anatomische weefselstruc(figuur 2) geeft de overeenkomst weer tussen het tuur en de fysiologische functies gekoppeld biopt en het gekweekte substituut. De H/E kleuworden. ring geeft de epitheliale cellen weer. De vimenVolgens Boyce (1996) moet de graft aan de tine kleuring geeft de fibroblasten weer. volgende eisen voldoen: 1. een kopie van de anatomie en fysiologie van de Resultaten eigen orale mucosa; Na 10 dagen (n=3) is er op de locatie van 2. identiek genotype van de getransplanteerde het gingivasubstituut een prachtige genezing cellen; ontstaan. (Figuur 3) Er is ook geen ontstekings3. een goede biocompabiliteit van het drager reactie zichtbaar. Het lijkt erop dat het protocol matrix. ook voor de constructie van grotere gingiva/ Het humaan collagene matrix kan beter gebruikt mucosa-substituten goed bruikbaar is (Gibbs S. worden dan een dierlijk collageen. Een humaan et al, 2000). Daarnaast kan het gingivasubstituut collageenmatrix zorgt voor een herkenbare in een one-step chirurgische procedure geplaatst omgeving voor de fibroblasten en keratinocyten. worden. Dit verkort de behandeltijd en heeft Het laat veel minder immunogeniciteit zien dan daarom een positief effect op de genezing. dierlijk collageen (Pomahac et al, 1998). Een grote stap voorwaarts op het gebied van tissue engineered gingiva/mucosa hebben we gemaakt in Discussie een recent onderzoek: “Comparison of autologous Inmiddels is besloten om deze studie uit te breiden naar grotere wonden in de mondholte. full-thickness gingiva and skin substitutes for wound healing”.

6

Figuur 1.

In de luwte van het zeer succesvolle Europerio 6 in Stockholm is het momenteel rustig binnen de EFP-gelederen. Met uitzondering van de commissie Europerio7, die nu reeds aan de slag is gegaan. Europerio is een driejaarlijkse conferentie waar de parodontologische wereld samenkomt om alle nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de parodontologie (maar vooral ook in combinatie met de implantologie) te laten horen, beluisteren en bediscussiëren. Veel aandacht en onderzoek is er met name ook naar het fenomeen peri-implantitis. En ook al lijkt het nog ver weg, ik kan u aanraden om Europerio 7 in Wenen, Oostenrijk, alvast in gedachten te houden. Wij gaan u hierover uiteraard de komende tijd nader informeren. Meetingpoint Amsterdam Deze maand komt de Executive Committee (lees: het dagelijks bestuur van de EFP) bijeen in Amsterdam en is er een extraordinary General Assemble ter financiele verantwoording over het boekjaar 2008. De Executive Committee is ook aanwezig bij het afscheid van Ubele van der Velden als Hoogleraar Parodontologie

aan Universiteit van Amsterdam ACTA. Ubele heeft als vertegenwoordiger van Nederland vele verdienstelijke jaren in de EFP liggen. Bovendien heeft hij als voorzitter van de Education Committee binnen Europa veel uniformiteit gebracht in de parodontologie-opleidingen aan de universiteiten. Kandidaten Op verzoek van de EFP zijn de aangesloten verenigingen gevraagd om kandidaten voor twee functies in de EFP voor te stellen. Het betreft een nieuw te vormen commissie External Affairs, waarvoor een chairman gezocht wordt. Het NVvP-bestuur heeft Edwin Winkel voor deze functie voorgedragen. Ondergetekende is voorgedragen voor de functie van General Secretary EFP. Deze functie is beschikbaar na drie jaar vervuld te zijn geweest door prof. Pierre Beahni. Zodra hierover meer bekend, hoort u dat vanzelfsprekend. In de hoop dat u genoten heeft van de heerlijke zomer zijn wij weer opgeladen voor een nieuw seizoen! Maren de Wit, EFP representative

Figuur 2.

Oproep De NVvP onderzoeksprijs wordt door de Nederlandse Vereniging voor Parodontologie ingesteld met de bedoeling om hoogwaardig onderzoek op het gebied van de parodontologie te stimuleren. De prijs, die door de firma Procter & Gamble Nederland ORAL B® ter beschikking wordt gesteld, wordt één maal per twee jaar uitgereikt en bedraagt € 2.250,=.

Figuur 3.

Bij de uitgevoerde behandelingen zijn de resultaten veelbelovend. Een grotere patiëntstudie in de nabije toekomst zal ook de verschillende typen van orale mucosa onderzoeken voor bredere chirurgische toepassingen. A. P. Vriens, Afdeling Implantologie en Prothetische tandheelkunde ACTA

Inzendingen Voor de prijs komen in aanmerking onderzoeksverslagen van onderzoekers werkzaam in Nederland die aan de volgende criteria voldoen: a. Het onderzoek dient van uit Nederland in de internationale Engelstalige literatuur gepubliceerd te zijn. b. Het onderzoeksverslag dient betrekking te hebben op het vakgebied van de parodontologie. c. Het onderzoeksverslag dient gepubliceerd óf voor publicatie geaccepteerd te zijn in de 2 jaren voorafgaande aan het jaar waarin de prijs wordt uitgereikt. Beoordeling De beoordeling vindt plaats door een internationale jury bestaande uit Nederlandse hoogleraren in de parodontologie aangevuld met minimaal twee buitenlandse hoogleraren in de parodontologie en een vertegenwoordiger van de firma Procter & Gamble Nederland Oral B®.

Dr. S. Gibbs, Afdeling Dermatologie; Tissue Engineering laboratorium VUmc


7 7

Indien de jury van mening is dat geen van de inzendingen voldoende niveau heeft, wordt de prijs dat jaar niet uitgereikt. Procedure Elke onderzoeker die een publicatie heeft die voldoet aan de punten a, b en c onder inzendingen, kan deze publicatie(s) inzenden ter beoordeling. De inzendingen dienen, in zevenvoud, uiterlijk 1 februari 2010 in het bezit te zijn van het bestuur van de NVvP, Postbus 34, 1633 ZG Avenhorn (voor publicaties ‘in press’ dient ook de bevestiging van de editor te worden meegezonden). De NVvP Onderzoeksprijs wordt uitgereikt tijdens het NVvPvoorjaarscongres 'Hollandse Nieuwe' op 23 april 2010 in Figi, Zeist. De winnaar verplicht zich om op basis van het onderzoeksverslag een voordracht van 10-15 minuten te verzorgen tijdens dit congres.

Nieuwsbrief nr.maart 66 september 2009 NVvPNVvP Nieuwsbrief nr. 44 2004

brief

Case presentation

In deze rubriek presenteren Parodontologen NVvP een interessante casus uit hun praktijk. Dit keer wordt de presentatie verzorgd door Natascha Lioubviana-Hack, Parodontoloog, de Meern

Chirurgische behandeling van recessies in het onderfront met de enveloppe-techniek Tegenwoordig zien tandartsen steeds meer patiënten die recessieproblemen functioneel en esthetisch hinderlijk vinden. Blootliggende wortels zijn vaak lastig schoon te houden, met name in de onderkaak. Ondanks regelmatige instructies mondhygiëne vinden mondhygiënisten en tandartsen plaque, tandsteen en ontstoken tandvlees en mucosa ter plaatse van de recessies. Vaak zien we bij jonge patiënten recessies die na de orthodontische behandeling zijn ontstaan, omdat het element te ver buiten het kaakbot verplaatst is. Eén van de mogelijke behandelingen is opnieuw orthodontisch terugplaatsen van het element in het kaakbot, maar vaak willen de patiënten geen orthodontische behandeling meer. Muco-gingivale chirurgie met sub-epitheliaal palatumtransplantaat is een andere optie om een recessie te bedekken. Voor de behandeling van recessies in de bovenkaak zijn er meerdere technieken van muco-gingivale chirurgie, zoals coronaalwaarts verplaatste lap, geroteerde lap of enveloppe-techniek. Omdat het tandvlees in de bovenkaak dik is, kunnen deze technieken goede esthetische en functionele resultaten realiseren. In contrast met de bovenkaak is de gingiva / mucosa in de onderkaak zeer dun en kan dan ook gemakkelijk beschadigd worden tijdens het gebruik van de coronale- of geroteerde laptechnieken. Dit resulteert soms in krimp van de gesepareerde buccale lap en afsterving van het transplantaat en daardoor minimale- of geen bedekking van de recessie. De enveloppe-techniek met sub-epitheliaal gingivatransplantaat is de meest voorspelbare techniek met esthetisch mooie resultaten. Casus 1 Een patiënte, 22 jaar, is door tandarts verwezen voor de behandeling van gingivarecessie t.p.v. 31. De recessie had een hoogte van 5 mm en een breedte van 2 mm (fig. 1). De recessie eindigde op de muco-gingivale lijn. Er was geen sprake van interdentaal weefselverlies (Miller classificatie 2). Het lipbandje eindigde boven het einde van de recessie. De oorzaak van de recessie was mogelijk de eerder uitgevoerde orthodontische behandeling en tractie van het frenulum. De dunne losse gingiva en mucosa om de recessie heen waren altijd ontstoken, gevoelig en bloedden gemakkelijk met poetsen. Er waren geen verdiepte pockets.

Om de tractie van het frenulum te elimineren, werd eerst het frenulum verwijderd met de Nd:YAG laser. Het voordeel van de laserchirurgie is dat er na de chirurgie geen hechtingen nodig zijn en dat de wond zonder littekens geneest (fig 2). Vier weken later is er mucogingivale chirurgie uitgevoerd t.p.v. de 31 met een sub-epitheliaal bindweefseltransplantaat (enveloppe-techniek) Door middel van een cervicale incisie en blinde dissectie is de gingiva/mucosa buccaal van de 31, 32 en 41 losgemaakt en is het worteloppervlak van de elementen met een diamantboor gepolijst. Het transplantaat van 13 mm lengte en 7 mm breedte is tussen de gingiva en het bot geschoven en met micro-hechtdraad gefixeerd (fig 3-5). Na twee weken was het transplantaat volledig geïntegreerd met de gingiva (fig 6) en zijn de hechtingen verwijderd. Na vier weken mocht de patiënt de tandenborstel weer voorzichtig gebruiken in het geopereerde gebied. De post-operatieve nazorg is na 1 maand en daarna om de drie maanden uitgevoerd. Mondhygiëne van de patiënt is redelijk tot goed gebleven. Na 1 maand was de recessie volledig bedekt met gekeratiniseerde gingiva buccaal bij de 31. Er is sprake van een stabiele situatie één jaar na de chirurgie (fig 7). De patiënt is erg blij met het bereikte esthetische resultaat. Deze techniek wordt door mij standaard gebruikt voor de bedekking van de recessies in de onder- en bovenkaak met voorspelbare en mooie esthetische resultaten, zoals op de volgende foto’s van een andere patiënt na follow-up van 3 jaar te zien is (fig 8, 9). Er zijn in totaal meer dan 60 operaties uitgevoerd met een succes van bedekking van de recessies van 80-100% in de observatieperiode van 6 maanden tot 3 jaar. De resultaten op nog langere termijn zullen bewijzen of deze chirurgische techniek voorspelbaar kan worden gebruikt voor de behandeling van gingivarecessies alleen of voorafgaand aan esthetische kroon- brugwerk. Nogmaals wil ik E. Tak en R. Mak bedanken voor de samenwerking bij complexe patiënten met hoge esthetische eisen (zie vorige NvVPNieuwsbrief).

nieuws 8


9


Haal méér uit uw lidmaatschap!

Bij de NVvP kunt u diverse informatieve folders bestellen, een waardevolle ondersteuning bij de uitoefening van uw praktijk. Ter opfrissing van uw kennis biedt de vereniging u tevens de keuze uit verschillende wetenschappelijke naslagwerken. Extra aantrekkelijk: als NVvP-lid krijgt u korting op uw bestelling. De folder 'Uw tandvlees krijgt een cijfer' is tijdelijk niet leverbaar, in afwachting van de nieuwe herziene uitgave

Niet-leden

• Mondverzorging: een bewuste keuze

50 stuks 100 stuks 200 stuks 300 stuks 500 stuks 1000 stuks

• Parodontitis 1: Mondhygiëne en gebitsreiniging

50 stuks 100 stuks 200 stuks 300 stuks 500 stuks 1000 stuks

• Parodontitis 2: Mondhygiëne, gebitsreiniging en flapoperatie 50 stuks 100 stuks 200 stuks 300 stuks 500 stuks 1000 stuks

• Parodontologie in de praktijk (172 pag.) J.P. van Hoeve

€ 35,00 69,00 132,00 192,00 305,00 560,00

v 28,00 54,00 102,00 147,00 230,00 410,00

35,50 70,00 134,00 195,00 320,00 630,00

28,00 55,00 104,00 150,00 245,00 480,00

40,00 79,00 154,00 225,00 370,00 730,00

32,50 67,00 128,00 189,00 310,00 610,00

60,00

45,00

Deze agenda wordt samengesteld uit gegevens zoals bekend bij de NVvP en het PAOT. Cursusgegevens voor deze rubriek kunt u inzenden naar het secretariaat NVvP.

Congressen 2009-2010 • • •

van onze sponsors

Leden

De vermelde prijzen zijn incl. BTW en exclusief verzendkosten.Bestellen kan snel en simpel telefoon 0229-540148, telefax 0229-543467 of [email protected] De bestelling wordt zo snel mogelijk per post bij u thuisbezorgd. Extra voordeel dus van uw NVvP-lidmaatschap! (In de vakantieperiode kan de levering 2 tot 3 weken vertraging oplopen).

Agenda

Informatie

De teksten die in deze rubriek worden gepubliceerd vallen buiten de verantwoording van de redactie.

Bugs in Concert 2009 9 oktober 2009, Laboral, Concert gebouw Amsterdam De tand in al zijn facetten 5-6 november 2009 NVvP voorjaarscongres 'Hollandse Nieuwe' 23 april 2010, Figi, Zeist In onderstaande rubriek worden uitsluitend cursussen aangekondigd die relevant zijn voor de Parodontologie en Implantologie. De redactie behoudt zich het recht voor om aanmeldingen zonder opgaaf van redenen niet in deze rubriek op te nemen. Vermelding in deze rubriek betekent niet dat de inhoud van het aangekondigde in overeenstemming hoeft te zijn met de opvattingen of het beleid van de NVvP.

Uitdagingen in de behandeling van Extractie Sockets en Peri-implantitis: Geistlich Workshops EAO Monaco, 1 oktober 2009 Na extractie zal de edentate site zowel kwantitatieve als kwalitatieve veranderingen ondergaan. Prof. dr. Jan Lindhe (Zweden) bespreekt uitvoerig het herstelproces van de edentate site ná socketpreservatie met Geistlich Bio-Oss®. Aanvullend wordt de positieve bijdrage van de xenogenetische en anorganische botmatrix, met betrekking tot het behoud van volume en contouren, besproken. Dr. Frank Schwarz (Duitsland) geeft u een evidence-based verslag over de huidige procedures voor de behandeling van peri-implantaire aan-

doeningen. De nadruk zal vooral gelegd worden op de klinische toepassing van chirurgische procedures in de esthetische zone. Geistlich Bio-Oss®, Geistlich Bio-Oss® Collagen en Geistlich Bio-Gide® zijn exclusief verkrijgbaar bij Dent-Med Materials b.v. Dent-Med Materials b.v, Dorpsstraat 72, 1713 HK Obdam T: 0226-360 150 F: 0226-360 151 [email protected] www.dent-medmaterials.nl

Dentaid introduceert een pH-veilig en alcoholvrij natriumfluoride mondspoelmiddel Natriumfluoride mondspoelingen worden door de tandheelkundige professie veelvuldig geadviseerd aan patiënten met actieve cariës en tanderosie. Bij deze aandoeningen kan een natriumfluoride mondspoelmiddel een belangrijke bijdrage leveren aan de mondgezondheid van de patiënt. Veel natriumfluoride mondspoelmiddelen hebben een lage pH-waarde (<5) waardoor er tijdens het spoelen een zuuraanval ontstaat wat juist tanderosie in de hand werkt. Ook bevatten veel fluorideproducten alcohol of ethanol.

pH-waarde van 6,1. Dit product bevat geen alcohol of ethanol. Fluor•Aid is ontwikkeld zonder de toevoeging van kleurstoffen en heeft een milde en aangename smaak. Fluor•Aid 0,05% natriumfluoride mondspoelmiddel is verkrijgbaar via de apotheek. Neem voor meer informatie contact op met:

Dentaid BeNeLux BV biedt vanaf heden Fluor•Aid aan. Fluor•Aid is een mondspoelmiddel met 0,05% natriumfluoride en een veilige

Dentaid BeNeLux BV Peppelkade 56 3992 AK Houten Tel: 030 6343154 / Fax. : 030 6343145 [email protected] www.dentaid.nl

Eén op de vier mensen heeft wel eens last van een slechte adem en bij 90% daarvan ligt de oorzaak in de mondholte. Uw vakgebied! Een slechte adem, halitosis, kan voor patiënt een groot sociaal probleem betekenen, terwijl vaak de oplossing – een eenvoudige, doeltreffende behandeling – zo dichtbij is.

meridol® HALITOSIS, een effectieve bescherming tegen slechte adem, met 3-voudige werking: 1. inactiveert schadelijke bacteriën 2. neutraliseert de chemische, geurveroorzakende verbindingen 3. vermindert de stofwisseling van geurveroorzakende bacteriën

meridol® Halitosis mondspoeling is een gebruiksklare, alcoholvrije mondspoeling voor dagelijkse mondverzorging als aanvulling op het dagelijks tandenpoetsen.

Uitgebreide informatie vindt u op onze site: www.meridol-halitosis.nl

Cursussen, Compact Clinics, Workshops okt t/m dec 2009 • • • • • • •

MH-B voor mondhygiënisten 3 en 10 november 2009, KVPA, Amsterdam Parodontale chirurgie, eendaagse theorethische en praktische cursus 27 november 2009, PAOT UMC St. Radboud, Nijmegen Individuele cursus parodontale chirurgie een praktische en klinische cursus drie dagen op afspraak, PAOT UMC St. Radboud, Nijmegen Implanteren: person to person twee woensdagen op afspraak, Kliniek voor Parodontologie, Amsterdam MH-C voor mondhygiënisten najaar 2009 (één zaterdag en zes dinsdagavonden), KVPA, Amsterdam Masterclass parodontologie voor preventie-assistenten najaar 2009 (vijf avonden), KVPA, Amsterdam Free Communications Day (korte voordrachten van Belgische algemeen practici, parodontologen en onderzoekers) 4 december 2009, Belgische Vereniging voor Parodontologie, Business Facility Center, Neder-over-heembeek, België Meer informatie: • Kliniek voor Parodontologie Amsterdam, aanmelden via www.kvpa.nl of 06-48 83 6046 (uitsluitend informatie, niet voor aanmelding); • PAOT UMC St. Radboud Nijmegen, telefoon 024-3619408 of [email protected]; • DentalCoursesMondhygiënisten, telefoon 030-6571985 of www.dentalcoursemondhygienisten.nl • BVP, www.parodontologie.be of voor meer informatie www.nvvp.org

Voor meer informatie over internationale congressen verwijzen wij u naar de desbetreffende agenda in het Journal of Clinical Periodontology of www.efp.net

nieuws 10

NVvP NVvP Nieuwsbrief Nieuwsbrief nr. nr. 66 66 september september 2009 2009

GABA Benelux, Leeuwenveldseweg 5N 1382 LV Weesp [email protected]

11


Sponsors 2009 van de Sponsors:

Platina:

Goud:

Zilver:

Brons:

Sponsor plus:

LabOral sponsor +

®

Woord van de voorzitter. (In?)Leveren van kwaliteit. De NVvP, een gezond fundament

Recommend Documents