Woonzorginfecties: praktisch beleid Urineweginfecties in WZC

Woonzorginfecties: praktisch beleid Urineweginfecties in WZC Symposium CRAGT, 15 december 2012

Katrien Latour

Rue Juliette Wytsmanstraat 14 | 1050 Brussels | Belgium T +32 2 642 51 11 | F +32 2 642 50 01 | email: [email protected] | www.wiv-isp.be

Inhoud 

Antiseptica en antibiotica voor urineweginfecties in WZC: literatuurstudie en case-vignet studie (2011) Prof. Dr. J. De Lepeleire, Prof. Dr. F. Buntinx E. Decré, S. De Maeyer, L. Staessens, J. Ylen



Healthcare-associated infections and Antimicrobial use in European Long-Term care facilities (HALT) Puntprevalentiestudie (Mei – September 2010) •

•

Zorggerelateerde infecties Antimicrobieel gebruik

HALT 2010 722 LTCF in 25 Europese landen

111 Belgische LTCF 107 WZC 11 911 bewoners

Eligible residents: < 250 250 - 499 500 - 999 1000 - 4999 > 5000

13 24

27 6

4

2

12

8

9 2 0

HALT 2010: deelname WZC (n=107)

HALT 2010: UWI 3de belangrijkste infectie in WZC  Prevalentie bewoners met bevestigde UWI: 0.3%  Prevalentie tekens/symptomen UWI: 1.0% 

NKO- & ooginfectie 9.9% GI infectie; Totale infectieprevalentie: 5.2%

2.6% (crude) 2.8% (0-11.3%)

Huid/wondinfectie 2 19.5%

Systemische infectie 0.3%

Onverklaarbare koorts 0.6%

Andere infecties 6.1% UWI 3 10.2%

1 LWI 48.3%

HALT 2010: AB gebruik in WZC Prevalentie: 4.3% (crude), 4.6% (gem.; 0-15.7%)

508 voorschriften (n=26 missing) 66.3% therapeutisch 45.4% luchtwegen 57.7% 32.1% urinewegen (n=108) 15.4% huid of wonde 42.4%

33.7% profylactisch 86.0% urinewegen (n=147) 4.1% luchtwegen 3.5% andere

50.2% van alle voorschriften voor UWI (n=255)

HALT 2010: therapeutisch behandeling Beta-lactams (J01C) 2% Tetracyclines (J01A) 2% Overige antibiotica (J01X) 48% (n=52)

Nifurtoïnol 44.2% Nitrofurantoïne 42.3% Fosfomycine 13.5%

Overige betalactams (J01D) 6%

Sulfonamiden Co-trimoxazol 100% & trimethoprim (J01E) 6% Macroliden, linco. & streptogram. (J01F) 1% Chinolonen (J01M) 35% (n=38)

Ciprofloxacine Levofloxacine

68.4% 15.8%

HALT 2010: uroprofylaxe

Betalactams 2.7%

Overige AB 94.6%

Sulfo. & trimeth oprim 0.7%

Profylaxe (n=147) Chinolonen 2.0%

Nifurtoïnol

41.5%

Nitrofurantoïne

34.7%

Fosfomycine

18.4%

Ciprofloxacine

2.0%

Flucloxacilline

1.4%

Co-trimoxazol

0.7%

Amox. + enzym

0.7%

Amoxicilline

0.7%

UWI in WZC: een moeilijke puzzel... Asymptomatische bacteriurie

Urineonderzoek (cultuur / dipstick)

Anamnese en klinische onderzoek

Preventieve maatregelen

Asymptomatische bacteriurie 

Bacteriën in twee opeenvolgende urinestalen in afwezigheid van klinische tekens



Hoge prevalentie  



65+: 20-25% ♀, 10% ♂ WZC: 15-50%

80+: >50% ♀, >35% ♂ Urinekatheter: 100%

Niet behandelen / screening niet aangewezen   

Geen vermindering risico op symptomatische UWI Geen verbetering mortaliteit of incontinentie ↑ nevenwerkingen, resistentie en kosten

Anamnese & klinisch onderzoek 

Beperking van de anamnese Cognitieve stoornissen of afasie, doofheid...



Atypische symptomen



Ontbreken koorts, tachycardie...



Chronische genito-urinaire symptomen Incontinentie, frequency, urgency, nycturie

McGeer criteria Verblijfskatheter

Ja: minstens 2 criteria (a, c, d, e, f)

Nee: min. 3 criteria (a, b, c, e, f) 

Koorts (> 38°C) of rillingen



Brandend gevoel bij het urineren: nieuw of toegenomen



Nieuwe of toegenomen frequentie van urineren



Drang om te urineren: nieuw of toegenomen

(c)



Nieuwe pijn of gevoeligheid in de flank of suprapubisch

(d)



Verandering in het aspect van de urine

(e)



Achteruitgang van mentale of functionele status (kan nieuwe of toegenomen incontinentie zijn)

(f)



Gediagnosticeerd door behandelende arts (= HALT)

(a) (b)

UWI: tekens & symptomen

Midthun S, Paur R, Bruce AW, et al. Urinary tract infections in the elderly: A survey of physicians and nurses. Geriatr Nurs 2005;26:245-251.

Diagnostische testen: cultuur 

Urinecultuur…JA 

Kwetsbare populatie



Atypische symptomen



Communicatieproblemen



Grotere variatie in uropathogenen •

E. coli (46.3%)

•

Proteus mirabilis, Klebsiella pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa, Enterococcus spp., Streptococcus agalactiae

Diagnostische testen: cultuur (2) 

Urinecultuur: JA…MAAR… 

Hoge prevalentie van asymptomatische bacteriurie



Staalname bij ouderen is niet makkelijk •

Mid-stream: verminderd cognitief vermogen, fysieke beperkingen, incontinentie

•

Intermittente kath. / suprapubische aspiratie: pijn & ongemak / werklast

•

Alternatieven? Condoomkatheter, staal uit incontinentiemateriaal… = weinig gevalideerd

Diagnostische test: dipstick Makkelijk uit te voeren… … moeilijk te interpreteren 

Vermoeden van UWI: ↑ aflezen positief resultaat



Nitrieten & leukocyten esterase 

Nitriet: ≠ Staph saprophyticus, Pseudomonas spp., Enterococcus spp.



Beperkt onderzocht in oudere populatie



Beide testen negatief: grote zekerheid uitsluiten UWI

Diagnose UWI 

Diagnostische urinetesten 





Uitsluiten van een UWI bij WZC bewoner Zoeken alternatieve diagnose

Diagnostische onzekerheid blijft Vb. Oudere, klinische achteruitgang, geen lokaliserende symptomen, positief urinecultuur, al dan niet koorts Vb. Oudere, koorts, positief urinecultuur  



Overdiagnose UWI, overconsumptie van AB AB resistentie Zichtbaar in HALT gegevens?

Rationeel antibioticabeleid 

Alert zijn voor asymptomatische bacteriurie



Tekens/symptomen UWI > Diagnostische testen



Indien mogelijk wachten met start behandeling tot resultaten cultuur gekend zijn



Preventieve maatregelen

Preventieve maatregelen 

Profylactische AB gebruik: laatste instantie!



Behandelen van de onderliggende pathologie Verbeteren van de blaaslediging



• •

  

Anticholinergica Antihistaminica

• •

Psychotrope middelen Pijnmedicatie

Behoud van perineale hygiëne Goede hydratatie Urinekatheters •

Vermijden gebruik

•

Verwijderen zodra het kan

Preventieve maatregelen (2) 

Veenbessen   



Oestrogeentherapie   



Tegenstrijdige evidentie Volwassen vrouwen > oudere vrouwen Dosis en duur = ? Tegenstrijdige resultaten Intravaginaal > systemisch Langetermijneffecten nog te weinig gekend

Lactobacillus / Vitamine C 

Weinig tot geen evidentie

HALT-2: april-mei 2013 

Opvolging zorggerelateerde infecties & AB gebruik Nieuwe infectiedefinities (evidence-based)



Module rond urineweginfecties



  

  

Waarom vermoeden van urineweginfectie? Welk type infectie? Diagnostische testen & hun resultaat? Dosis & duur van de behandeling Risicofactoren Instelling: richtlijn UWI, katheter- en incontinentiebeleid

UWI in WZC: SHEA/CDC definities 

Herziening van McGeer criteria