WOI op t erf Hoe ga ik zelf aan de slag om mijn geschiedenis te reconstrueren. Sarah Luyten Centrum Agrarische Geschiedenis 27 november 2014

“WOI op ‘t erf”

Hoe ga ik zelf aan de slag om mijn geschiedenis te reconstrueren

Sarah Luyten Centrum Agrarische Geschiedenis 27 november 2014

Inhoudstafel  

Inleiding Onderzoek

4. Onuitgegeven bronnenmateriaal • Gemeentelijk archief • Provinciale archieven • Kennisscentrum In Flanders Fields Museum • Koninklijk Legermuseum Brussel

1. Mondelinge bronnen 2. Materiële sporen 3. Uitgegeven bronnenmateriaal • • • • • • •

Beeldbanken Verhalen internet Publicaties, tijdschriften Dagboeken Oorlogskookboekjes Kranten Affiches



Slotbeschouwing

Inleiding 

Wat wil je weten?   



Waarvoor wil je deze informatie gebruiken?   



Geschiedenis van de eigen regio Bouwgeschiedenis van de hoeve Geschiedenis van het leven op de hoeve Uitstippelen wandeling Informatie meegeven aan bezoekers Eten tijdens de oorlog klaarmaken…

Volg een stappenplan - timing?

Inleiding

Regio bezet en onbezet België

Frontlinie 15 juni 1915

Onderzoek 1. Mondelinge bronnen  



Herinneringen Geen directe getuigenis meer over WOI → Via kinderen van getuigen → Persoonlijk verhaal → Familiehistoriek Feit en fictie door elkaar! Kortemark - WOI © Westhoek verbeeldt

Onderzoek

2. Materiële sporen Welke zichtbare sporen zijn overgebleven in het omliggende landschap of in de hoeve?  Slechts een fractie is bewaard 

 

Landschap: bunker/solitaire boom/oorlogskerkhof… Boerderij: schilderingen/betonconstructies… Vele hoefijzers in grond? – mobiele veldsmidse? Theaterzaal Wervikstraat, Menen

Onderzoek

2. Materiële sporen 

Toerisme:  



Toeristische gidsen/brochures/publicaties/kaarten Toeristische wandelingen Te voet, met de fiets of met de auto

Waar? Bibliotheken  Toeristische diensten  Westtoer https://shop.westtoer.be/nl 

2. Materiële sporen Westtoer

2. Materiële sporen Westtoer

Onderzoek

2. Materiële sporen 

Inventaris Onroerend Erfgoed = Databank van waardevol erfgoed! 3 verschillende opzoekingswijzen  Inventaris van het Bouwkundig erfgoed https://inventaris.onroerenderfgoed.be/dibe/relict/zoeken 

Inventaris van het Wereldoorlogserfgoed

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/woi/relict/zoeken 

Geoportaal

https://geo.onroerenderfgoed.be/#zoom=7&lat=6643867.8533&lon=463089.0 8164&layers=B000TTFTTTFF

2. Materiële sporen

Inventaris Bouwkundig Erfgoed 

Algemeen 



gebouwen van alle mogelijke typen, gebouwengroepen, complexen, wederopbouwboerderijen, interieurs, infrastructuur, klein erfgoed (zoals kapellen), straatmeubilair (zoals verlichting) en monumentale beeldhouwwerken

Bouwen door de Eeuwen Heen in Vlaanderen (einde 2011)


Inventaris Bouwkundig Erfgoed


















Inventaris Wereldoorlogerfgoed 

Beperkt tot de oorlogen 



Overblijfselen van bunkers, loopgraven, gedenktekens, landschappelijke restanten, infrastructuur en andere relicten terug

Beperkt gebied 



Westhoek: Alveringem, De Panne, Diksmuide, Heuvelland, Hooglede, Houthulst, Ieper, Koekelare, Koksijde, Kortemark, Langemark-Poelkapelle, LoReninge, Mesen, Moorslede, Nieuwpoort, Poperinge, Staden, Veurne, Vleteren, Wervik en Zonnebeke Gistel, Hooglede en Menen


Inventaris Wereldoorlogerfgoed

















2. Materiële sporen Inventaris Geoportaal 

Algemeen  



Inventaris Onroerend Erfgoed Inventaris Werelderfgoed

Digitaal op kaart  

Overzichtelijk Erfgoed in je buurt

2. Materiële sporen Geoportaal














Onderzoek 3. Uitgegeven bronnenmateriaal 1. Beeldbanken 2. Verhalen internet 3. Publicaties, tijdschriften 4. Dagboeken 5. Oorlogskookboekjes 6. Kranten 7. Affiches

Onderzoek 3.1. Beeldbanken Afbeelding/affiche/krantenknipsel/tekening  Diverse beeldbanken 

 



Eigen manier van zoeken Lees op voorhand de tips

Mogelijke zoektermen     

(deel)gemeente, straat, naam hoeve Eerste+Wereldoorlog, WOI of 1914-1918 Landbouw, werken+veld, boer, synoniemen Voedsel, specifiek product Andere termen

Onderzoek 3.1. Beeldbanken 

Westhoek verbeeldt Erfgoedcel CO7  Zuidelijke Westhoek: Heuvelland, Ieper, LangemarkPoelkapelle, Poperinge, Vleteren, Zonnebeke en Mesen www.westhoekverbeeldt.be 



Beeldbank West-Vlaanderen Provincie West-Vlaanderen  Collectie WOI http://www.beeldbankwest-vlaanderen.be/ 

3.1. Beeldbanken

WESTHOEK verbeeldt

3.1. Beeldbanken

WESTHOEK verbeeldt

3.1. Beeldbanken

WESTHOEK verbeeldt

3.1. Beeldbanken

WESTHOEK verbeeldt

3.1. Beeldbanken

WESTHOEK verbeeldt

3.1. Beeldbanken

WESTHOEK verbeeldt

3.1. Beeldbanken

WESTHOEK verbeeldt

3.1. Beeldbanken

WESTHOEK verbeeldt

3.1. Beeldbanken

WESTHOEK verbeeldt

3.1. Beeldbanken

WESTHOEK verbeeldt

3.1. Beeldbanken

WESTHOEK verbeeldt

3.1. Beeldbanken

WESTHOEK verbeeldt

3.1. Beeldbanken

Website WESTHOEK verbeeldt

3.1. Beeldbanken

WESTHOEK verbeeldt

3.1. Beeldbanken

WESTHOEK verbeeldt

3.1. Beeldbanken

Beeldbank West-Vlaanderen

3.1. Beeldbanken


3.1. Beeldbanken


3.1. Beeldbanken


3.1. Beeldbanken


3.1. Beeldbanken



Documentatiecentrum In Flanders Fields Museum (Ieper) Boeken, foto’s, frontkaarten, kranten, tijdschriften, documentatiemappen http://www.inflandersfields.be/nl/kenniscentrum/collectie s/kenniscentrum-online 

3.1. Beeldbanken

In Flanders Fields Museum

3.1. Beeldbanken


3.1. Beeldbanken


3.1. Beeldbanken


3.1. Beeldbanken



Koninklijk Museum voor het Leger en de Krijgsgeschiedenis (Brussel) Prentenkabinet 75.000 (militaire) beelden  Cartotheek bevat operatiekaarten WOI  Geen online beeldbank! → Ter plaatse raadpleegbaar http://www.klm-mra.be/klmnew/nederlands/main01.php?id=documentatie/praktisch 

Onderzoek 3.2. Verhalen internet Landbouw, voeding en WOI  Het Virtuele Land 

Website Centrum Agrarische Geschiedenis  Verhalen www.HetVirtueleLand.be 



Portaalsite ‘Boter bij de vis’ Website samenwerkingsverband landbouw, voeding en WOI - expo  Verhalen www.boterbijdeviswo1.be 

3.2. Verhalen internet www.HetVirtueleLand.be










3.2. Verhalen internet

www.boterbijdeviswo1.be











Onderzoek

3.3. Uitgegeven publicaties Geschiedschrijving van WOI  Publicaties na WOI 





Recentere publicaties diverse invalshoeken   



Politieke en militaire invalshoek Bezetting en dagelijkse leven Belgische oorlogscontext in wereldgeschiedenis Naoorlogse samenleving: verwerking en herinnering

Artikels in tijdschriften Heemkundige Kringen

Onderzoek

3.3. Uitgegeven publicaties 

Algemene studies  



Henri Pirenne, La Belgique et la guerre mondiale (1928) S. De Schaepdrijver, De Groote Oorlog (1997)

Landbouw en visserij  

Y. Segers en L. Van Molle, red., Leven van het land. Boeren in België, 1750 -2000 (2004) B. Demasure, Boter bij de Vis. Landbouw en voeding tijdens de Eerste Wereldoorlog (2014)

3.3. Uitgegeven publicaties Net na WOI

Titelpagina van B. Whitlock, Belgium under the German occupation: A Personal Narrative, New York, 1919.

Titelpagina van A. Henry, L’agriculture belge et la guerre, Brussel, 1918.

Titelpagina van J. Sebrechts, Geschiedenis van den landbouw in België vóór, tijdens en na den oorlog, s.l., 1923.

3.3. Uitgegeven publicaties

Academische werken - algemeen

Titelpagina van P. Scholliers, Arm en rijk aan tafel. Tweehonderd jaar eetcultuur in België, Antwerpen, 1993.

Titelpagina van L. Van Molle, Ieder voor allen. De Belgische Boerenbond 1890-1990, Leuven, 1990.

Titelpagina van T. Van Bosstraeten, Bezet maar beschermd. België en de markies van Villalobar tijdens de Eerste Wereldoorlog, Leuven, 2008.


Academische werken – focus WOI

Titelpagina van F. Becuwe, Het verhaal van de dorst in de Grote Oorlog: bier aan het Ijzerfront, Brugge, 2009.

Titelpagina van G. Nath, Brood willen we hebben! Honger, sociale politiek en protest tijdens de Eerste Wereldoorlog in België, Brussel, 2013.

Titelpagina van B. Demasure, Boter bij de vis, Leuven, 2014.

3.3. Uitgegeven publicaties Populaire werken – focus WOI

Titelpagina van R. Blom, Honger. Een geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog, Tielt, 2008.

Titelpagina van D. De Keyzer, Nieuwe meesters, magere tijden. Eten en drinken tijdens de Eerste Wereldoorlog, Leuven, 2013.

Titelpagina van K. Van Steenberge, Woesten, Antwerpen, 2013.

3.3. Uitgegeven publicaties Lokaal – focus WOI       

Ameeuw J., Veurne in de Grote Oorlog, Brugge, 2014. Baccarne R. en Steen J., Boezinge na 14-18, Wervik, 1975. Baccarne R. en Steen J., Poelkapelle 1914-1918, Wervik, 1965. Baert K., Kemmel 1918. Hoe Ieper uit de greep van de Duitsers bleef, Brugge, 2008. Baert K. e.a., Ieper, de herrezen stad, Koksijde, 1999. Becuwe F., Het verhaal van de dorst in de Grote Oorlog: bier aan het Ijzerfront, Brugge, 2009. Billiet P., Staden 1914-’18. De Frontstreek in West-Vlaanderen, Langemark-Poelkapelle, 1978.

3.3. Uitgegeven publicaties Lokaal – focus WOI       

Dawyndt A., Veurne rond 14-18. Tijdskroniek over de jaren 190623, (Heembibliotheek Bachten de Kupe, 17), Nieuwpoort, 1980. Debaeke S., Bachten de Kupe 14-18, Brugge, 2009. Deseyne A., Zonnebeke, 1914-1918. Dood en heropstanding van een dorp, Zonnebeke, 1976. Meire J., De stilte van de salient. De herinnering aan de Eerste Wereldoorlog rond Ieper, Tielt, 2003. Symoen R., Keiem door de eeuwen heen, Keiem, 1980. Vermeire M., Geschiedkundige schets van West-Vlaanderens landbouw, 1885-1935, Brugge, 1935. Wackenier W., Alveringem in de Grote Oorlog, Brugge, 2006.

Onderzoek 3.3. Uitgegeven publicaties 

Bibliotheken Lokale bibliotheken Provinciale Catalogus bibliotheken West-Vlaanderen http://west-vlaanderen.bibliotheek.be/ 

Documentatiecentrum In Flanders Fields Museum (Ieper) Boeken, foto’s, frontkaarten, kranten, tijdschriften, documentatiemappen http://www.inflandersfields.be/nl/kenniscentrum/collectie s/kenniscentrum-online 


Provinciale Catalogus bibliotheken










In Flanders Fields Museum - catalogus


















Heemkundige kringen 

V. Degrande, Bibliografie Eerste Wereldoorlog in WestVlaanderen. Geannoteerde inventaris uit de WestVlaamse heemkundige en historische tijdschriften (2007)



Artikelendatabase Heemkunde West-Vlaanderen http://hkwestvlaanderen.be/


Database Heemkunde West-Vlaanderen








Uitgeverijen Uitgeverij De Klaproos: diverse publicaties over WOI! http://www.klaproos.be/





Websites Projectwebsite ‘Boter bij de vis’ – Publicatie B. Demasure, boeren boter en bezetters (2013) http://www.boterbijdeviswo1.be/onderzoeksbronnen/bibl iografie/  WOI in de Westhoek http://www.wo1.be/nl/literatuur 

3.3. Uitgegeven publicaties Uitgeverij De Klaproos


3. Uitgegeven publicaties Uitgeverij De Klaproos


3.3. Uitgegeven publicaties Onderzoeksgids





Landbouw, voeding en WOI Inhoud   



Historische schets Bibliografielijst Archieven en documentatie

10€ bestelling via www.HetvirtueleLand.be

3.3. Uitgegeven publicaties www.boterbijdeviswo1.be







3.3. Uitgegeven publicaties www.wo1.be





Onderzoek

3.4. Dagboeken over WOI 

Dagboeken Oorlog gezien vanuit standpunt 1 persoon  Subjectieve weergave → Tijdsbeeld → Eigen regio 



Waar?  

Diverse bibliotheken Zoekfunctie zie 3.3. Uitgegeven publicaties

Achiel van Walleghem

Onderzoek 3.4. Dagboeken

Titelpagina van A. Van Walleghem en vert. door W. Spillebeen, Achiel van Walleghem, Oorlogsdagboeken 1914-1918, Tielt, 2014.

Titelpagina van J.-M. Lermyte, Izegem 14-18. Het oorlogsdagboek van dokter Jules Gits, 2 dln., Koksijde, 2000-2001.

Titelpagina van P. Vanoutrive, De allerlaatste getuigen van WOI, Tielt, 2011.

3.4.Dagboeken Dagboeken lokaal   

 

Dalle D., ‘Het oorlogsdagboek van Jozef Gesquière van Veurne’, in: De Gidsenkring, 3 (1980), p. 28. Gysels, A., Zuster Margriet-Marie, oorlogsdagboek van een Ieperse non 1914-1915, Gent, 2002. Janssens de Bisthoven, B., ‘Oorlogsdagboek van Sint-Jan bij Ieper 19141923’, in: Handelingen van het Genootschap voor Geschiedenis te Brugge, 118 (1981), pp. 113-129. Lams, G., ‘De Groote Oorlog van Arthur Deblieck 1914-1918’, in: Ons Wingene, 17 (2014), p. 96. Van Walleghem A. en W. Spillebeen (hertaald), Achiel van Walleghem, Oorlogsdagboeken 1914-1918, Tielt, 2014.

Onderzoek

3.5. Oorlogskookboekjes 

Diverse boekjes en brochures tijdens WOI → Bevolking informeren hoe verstandig en spaarzaam omgaan met schaarse levensmiddelen



Waar?   

Diverse bibliotheken Zoekfunctie zie 3.3. Uitgegeven publicaties Portaalsite ‘Boter bij de vis’ Documentatiemateriaal - oorlogskookboekjes www.boterbijdeviswo1.be

Onderzoek 3.5. Oorlogskookboekjes

Titelpagina van F. Herman, Considérations utiles sur l’Alimentation Humaine, Bergen, 1916.

Titelpagina van Het maken van Geleien, Konfituren en Siropen en het Inleggen, Drogen en Confijten van vruchten en groenten, Antwerpen 1916.

Titelpagina van E. Lamont, Ons Dagelijksch Brood. Handleiding tot het bereiden onzer gewone spijsen, Gent, 1915.

3.5. Oorlogskookboekjes www.boterbijdeviswo1.be




Onderzoek 3.6. Kranten 

Historische kranten Regio Ieper-Poperinge  Databank krantenarchief http://www.historischekranten.be/ 



Westhoek Verbeeldt Zoekfunctie kranten  Databank Historische Kranten http://www.westhoekverbeeldt.be 

3.6. Kranten

www.historischekranten.be

3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


Onderzoek 3.6. Kranten 

Stadsarchief Aalst Digitale krantenarchief http://aalst.courant.nu/





The Belgian War Press België  Clandestiene pers tijdens WOI en WOII http://warpress.cegesoma.be/nl 

3.6. Kranten

Krantenarchief Stadsarchief Aalst

3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten

The Belgian War Press

3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


3.6. Kranten


Onderzoek 3.7. Affiches

Directe communicatiemiddel tussen bevolking en gemeentelijke overheid (en bezetter)  Alle aspecten dagelijkse leven komen aan bod 

  



Opeisingen Mededelingen Verordeningen…

Beeldbank West-Vlaanderen Thema WOI-affiches omtrent landbouw en voeding http://www.beeldbankwest-vlaanderen.be/ 

3.6. Kranten

WESTHOEK verbeeldt

3.6. Kranten

WESTHOEK verbeeldt

3.6. Kranten

WESTHOEK verbeeldt

3.6. Kranten

WESTHOEK verbeeldt

3.6. Kranten

WESTHOEK verbeeldt

3.6. Kranten

WESTHOEK verbeeldt

3.6. Kranten

WESTHOEK verbeeldt

4. Onuitgegeven Bronnenmateriaal 

Overzichten C. Matthys en W. Lefebvre, Gids van landbouwarchieven in België 1795-2000 (ICAG-Studies, 3), Leuven, 2006. http://www.hetvirtueleland.be/cag/bronnen/archiefgids  H. Vanden Bosch, M. Amara en V. D’Hooghe, Archievenoverzicht betreffende de Eerste Wereldoorlog in België (ARA. Studies over WOI, 17), Brussel, 2010. http://www.arch.be/  B. Demasure, Boeren, Boter en Bezetters. Onderzoeksgids landbouw, voeding en Eerste Wereldoorlog, Leuven, 2013. http://www.boterbijdeviswo1.be/onderzoeksbronnen/archievenen-bibliotheken/ 

4.1. Lokale archieven 

Afhankelijk van archief tot archief       

Notulen en verslagen van de gemeenteraad en schepencollege Gemeentelijke boekhouding Briefwisseling met bezetter Gemeentelijke aanplakbrieven Dossiers van opeisingen en oorlogsschade Plaatselijke afdeling van het NHVC: briefwisseling, voedselbons, statistieken Burelen van Weldadigheid (OCMW)

4.1. Lokale archieven Overzicht

Alveringem, gemeentelijk archief http://www.alveringem.be/  De Panne, gemeentearchief http://www.depanne.be/thema/2046/archief  Diksmuide, stadsarchief http://www.diksmuide.be/product/120/raadplegen-archiefdocumenten  Heuvelland, gemeentelijk archief http://www.heuvelland.be/website/843-www/g2/6672-www/310-www.html  Ieper, stadsarchief http://www.ieper.be/default.aspx?SGREF=2517  Koekelare, gemeentelijk archief http://www.spaenhiers.be/archiefinstellingen-over-koekelare 


Koekelare, gemeentelijk archief http://www.spaenhiers.be/archiefinstellingen-over-koekelare  Koksijde, gemeentearchief http://inwoner.koksijde.be/archief  Kortemark, gemeentelijk archief http://www.kortemark.be/dienst/1404/archief  Langemark Poelkapelle, gemeentelijk archief http://www.langemark-poelkapelle.be/website/3-www/11-www/22www.html  Nieuwpoort, gemeentearchief http://www.nieuwpoort.be/nieuwpoort/view/nl/nieuwpoort/inwoner/bestuu r/stadsdiensten/archief 


Poperinge, stadsarchief http://www.poperinge.be/stadsarchief/  Veurne, stadsarchief http://www.veurne.be/product/302/archief-raadplegen  Vleteren, gemeentelijk archief http://www.vleteren.be/item.php?itemno=151&lang=NL  Wervik, stadsarchief http://cultuur.wervik.be/archief%20wervik/4004/default.aspx?_vs=0_N&id=5 83 

4.2. Archief provincie West-Vlaanderen 

Verzameling besluiten en omzendbrieven uitgegeven tijdens 1914-1018 in onbezet België    



Opeisingen van oogsten en vee Tellingen Maximumprijzen Landbouwproducten

Afficheverzameling: 

Over opeisingen, maximumprijzen, teelt en fokken van dieren…


Dossiers en stukken over       

Landbouw (1900-1914) Landbouwproductie (1905-1920), Veefonds (1902-1916), Landbouwbevoorrading (1914-1918) Verkoop Belgische paarden (1914-1918), Taks op landbouwproducten (1914-1918), Landbouwtelling (1917)


Dossiers en stukken over  



Maandelijkse verslagen bevoorrading en opeisingen (1914-1918) Stortingsborderellen en begrotingen landbouwfonds (1904-1924)…

Adres Gistelse Steenweg 528, 8200 Sint-Andries-Brugge www.west-vlaanderen.be





Online inventaris http://probat.west-vlaanderen.be/

4.3. Kenniscentrum In Flanders Fields Museum 

Verschillende bestanden    



Schaduwarchieven en documentatiedossiers Brieven, dagboeken, eigentijdse oorlogskranten, tijdschriften en memorabilia De fotocollectie focust zich op de streek rond Ieper en de Westhoek, verwoeste landschappen Gedigitaliseerde verzameling prentbriefkaarten

Adres Sint-Maartensplein 3, 8900 Ieper www.inflandersfields.be



4.4. Archief Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis 

Verschillende bestanden 





Fonds ‘Moskou’ (Belgische archieven gerepatrieerd uit Moskou) met diverse stukken over voeding en ravitaillering; Fonds ‘Algemene Inspectie van de Dienst der Intendance’ (dagelijkse orders over onder andere voedselbevoorrading); Fonds ‘1914-1918 (II-5)’ ivm het Spaans-Nederlands Comité ter bescherming van de ravitaillering van België en Noord-Frankrijk;

4.4. Archief Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis  

Fonds ‘Intergeallieerd Comité voor de Bevoorrading’; Fonds 1ste Legerdivisie onder andere over de invoer en het verbruik van diepgevroren vlees voor de Belgische troepen.

Afficheverzameling  Prentenkabinet en fotocollectie  Adres 

Jubelpark 3, 1000 Brussel www.klm-mra.be 

Slotbeschouwing 

Wat wil je weten?   



Waarvoor wil je deze informatie gebruiken?   



Geschiedenis van de eigen regio Bouwgeschiedenis van de hoeve Geschiedenis van het leven op de hoeve Uitstippelen wandeling Informatie meegeven aan bezoekers Eten tijdens de oorlog klaarmaken…

Volg een stappenplan - timing?

Slotbeschouwing Handleiding ‘Hoe ga ik zelf aan de slag om mijn geschiedenis tijdens WOI te reconstrueren?’ →Voorjaar 2015  Vragen? 

  

[email protected] [email protected] Tel: 016/32 35 42

Veel succes!

www.HetVirtueleLand.be www.cagnet.be

WOI op t erf Hoe ga ik zelf aan de slag om mijn geschiedenis te reconstrueren. Sarah Luyten Centrum Agrarische Geschiedenis 27 november 2014

Recommend Documents