Wijzer in de Liefde LES 8

Wijzer in de Liefde Draaiboek voor het geven van seksuele voorlichting aan en seksuele vorming van jeugdige asielzoekers en nieuwkomers

LES 8 - Loverboys en prostitutie –

Lesopzet

Inleiding Project ‘Lef in de Liefde’

Het project “Lef in de Liefde” is een preventieproject voor jonge asielzoekers rondom (gedwongen) prostitutie en loverboys. ‘Lef in de Liefde’ is een gezamenlijk project van de SAMAH, landelijke belangenorganisatie voor jonge asielzoekers en het programma Bonded Labour in Nederland (BLinN), van Humanitas en NOVIB. BLinN ondersteunt slachtoffers van mensenhandel in het vergroten van hun toekomstmogelijkheden (www.blinn.nl). SAMAH en BLinN zijn beiden onderdeel van Humanitas. Door de samenwerking tussen SAMAH en BLinN wordt expertise gebundeld en gezamenlijk ontwikkelen zij adequaat preventiemateriaal om jonge asielzoekers te behoeden voor gedwongen prostitutie. SAMAH en BLinN organiseren workshops om hulpverleners en de doelgroep te informeren over de problematiek en het ontwikkelde trainingsmateriaal. Tekst loverboys en prostitutie: SAMAH, landelijke belangenorganisatie voor jonge asielzoekers.

Het thema: Seksuele exploitatie & Jonge asielzoekers BlinN en SAMAH hebben regelmatig signalen ontvangen over het voorkomen van gedwongen prostitutie onder asieljongeren. Soms zijn zij in Nederland terechtgekomen door bemiddeling van mensenhandelaars die nog macht over hen hebben. In andere gevallen worden ze in Nederland geronseld voor prostitutie of misbruikt door andere asielzoekers. Alleenstaande jonge asielzoekers zijn vanwege hun leeftijd en hun gebrek aan ouderlijke begeleiding extra kwetsbaar. In Nederland zijn rond de 3500 vrouwen slachtoffer van mensenhandel. Door werkers uit de asielsector wordt geschat dat van dit aantal zo’n 2 á 300 meiden een asielverleden hebben, maar deze cijfers zijn tot nu toe niet wetenschappelijk onderbouwd. Door de aanscherpingen in het asielbeleid raken steeds meer jongeren uitgeprocedeerd. Een toenemend aantal jongeren raakt vervolgens in de illegaliteit en loopt extra risico om slachtoffer te worden van gedwongen prostitutie vanwege hun kwetsbare positie in de maatschappij. Het is van belang dat deze jongeren, voordat zij in de illegaliteit raken of voordat zij besluiten terug te keren naar land van herkomst, voldoende bagage hebben om de juiste keuzes te kunnen maken en weerbaar te zijn.

Les 8 over loverboys en prostitutie is geschreven door SAMAH, landelijke belangenorganisatie voor jonge asielzoekers (www.samah.nl) Draaiboek ‘Wijzer in de Liefde’ GGD Nederland, 2007

2

De lesopzet: Loverboys en prostitutie De wijze waarop een loverboy een slachtoffer uitbuit is in feite de meest heftige vorm van een ongelijkwaardige of misbruikrelatie. Een misbruikrelatie kan zich uiten in de vorm van psychologische manipulatie en/of fysiek geweld. De dader overschrijd hiermee grenzen van zijn of haar partner. Het herkennen van de eerste signalen van een misbruikrelatie (het uitbuiten), is nodig om in een vroeg stadium weerbaar te kunnen zijn. Hoe langer iemand slachtoffer is van een misbruikrelatie, hoe moeilijker het over het algemeen is om hieruit los te komen. Preventie van loverboyproblematiek begint dan ook met het vergroten van de weerbaarheid en het leren omgaan met (en durven aangeven van) eigen grenzen. Tijdens les 8 komen onder andere de werkwijze van loverboys en andere ronselaars aan bod en leren deelnemers zich weerbaarder op te stellen door middel van discussies en verschillende spelvormen. Ook zal concrete informatie verstrekt worden over waar jongeren terechtkunnen voor hulp. Deze les is geschikt voor gescheiden jongens- en meidengroepen, maar kan ook in een gemengde groep worden gebruikt. Benut de voordelen van de groepssamenstelling: in een meidengroep kan er vanuit onderling vertrouwen intiemer over relaties en prostitutie worden gesproken, in een gemengde groep kunnen de deelnemers met elkaar in discussie gaan – meiden kunnen dan bijvoorbeeld navragen welke dingen jongens van hun vriendin verwachten en andersom. Aan het begin van deze les kan desgewenst kort worden teruggekomen op wat er tijdens de voorafgaande les is besproken Les 8 bevat, naast de werkvormen die bij de lesopzet horen, een aantal aanvullende werkvormen. Wanneer blijkt dat bij de deelnemers behoefte is aan meer informatie over het onderwerp kunnen deze werkvormen daarvoor worden gebruikt. Extra achtergrondinformatie voor de trainers is te vinden in de bijlagen.

SAMAH, landelijke belangenorganisatie voor jonge asielzoekers


3

Loverboys en prostitutie Doelen • • • • • • •

De deelnemers zijn zich bewust van de persoonlijke grenzen binnen een relatie. De deelnemers kunnen benoemen wat seksueel misbruik is. De deelnemers kennen de vormen van prostitutie in Nederland. De deelnemers weten wat een loverboy is. De deelnemers (her-)kennen de werkwijze van loverboys. De deelnemers zijn bekend met manieren om uit een misbruiksituatie te komen. De deelnemers weten bij welke hulpverleners (of instanties) ze kunnen aankloppen wanneer ze worden geconfronteerd met loverboyproblematiek.

Programma p. 6

20 minuten

2. Prostitutie in Nederland

p. 14

10 minuten

3. Videofragment Jong

p. 16

15 minuten

4. Het verhaal van …

p. 17

40 minuten

5. Vangnet

p. 23

10 minuten

6. Evaluatie en afsluiting

p. 24

5 minuten

Aanvullende werkvormen: I Jong II Zelfverdediging III De Verdieping

p. 25 p. 26 p. 27

1. Introductie / Zou jij…

Totaal

100 minuten

Benodigde materialen voor les 8 Basismaterialen • Tekeningen en werkblad "Zou jij…" (pagina 8-13) • Loverboy-aflevering van het televisieprogramma "Jong" • Pen en papier voor elke deelnemer • Schoolbord, whiteboard of flap-over • TV en videorecorder


4

LES 8 - Loverboys en prostitutie -

Werkvormen


5

Introductie / Zou jij… Werkvorm Doel

De deelnemers zijn zich bewust van de persoonlijke grenzen binnen een relatie. De deelnemers kunnen benoemen wat seksueel misbruik is.

Groep

Gemengde groepen of jongens en meisjes apart.

Werkwijze

De deelnemers zitten in een kring. In het midden liggen de "Zou jij…" tekeningen met de afbeelding naar beneden klaar. Wanneer een afbeelding is omgedraaid word deze besproken en is er ruimte om in discussie te gaan. Tijdens deze discussie is respect voor persoonlijke opvattingen en ideeën een sleutelwoord - het is de taak van de trainer om de discussie in goede banen te leiden. De trainer brengt de discussie op gang door vragen te stellen en samenvattingen te geven. [Ideeën voor vragen staan op het werkblad]

In de tekeningen komen de volgende onderwerpen aan bod: Zou jij…jezelf mooi maken voor je partner? Zou jij…lekker voor je partner koken? Zou jij…met je partner praten lachen, knuffelen en vrijen? Zou jij…je partner helpen als hij geld nodig heeft? Zou jij…tijd voor je partner maken? Tijdsduur

20 minuten

Materialen

Werkblad “Zou jij…” Tekeningen "Zou jij…"


6

Introductie Werkblad

"….Wanneer je praat over relaties zul je merken dat het verschil tussen liefde en misbruik soms klein kan zijn. Je partner kan bijvoorbeeld aan je vragen om iets te doen wat je vroeger vaak deed, terwijl je daar nu niet zoveel zin in hebt. Het kan zijn dat je het toch doet om hem (of haar) niet teleur te stellen of omdat je bang bent dat hij (of zij) weggaat. Daarmee ga je over je grens heen…" "…Er zijn mannen (en vrouwen) die misbruik maken van de macht die ze hebben door een relatie. Zij beginnen geen relatie uit liefde, maar doen dit omdat ze iets van je willen. Deze bijeenkomst gaat over ongelijkwaardige relaties en over loverboys, jonge jongens die geld willen verdienen door meiden in de prostitutie te laten werken. Tijdens deze bijeenkomst wil ik jullie laten zien wat de werkwijze is van loverboys zodat jullie ze kunnen herkennen…." "…Het kan zijn dat iemand van jullie zich herkent in deze les. Als je hier iets over wilt zeggen dan mag dat, maar je mag ook na deze les naar mij toe komen om erover te praten…"


7

Zou jij… Werkblad Vragen bij de tekeningen “Zou jij…. jezelf mooi maken je partner?” • Je vriend(in) wil jouw favoriete trui weggooien omdat hij/zij hem niet mooi vindt. Wat doe je? • Wat trek jij aan als je vriend(in) op visite komt? • Wat doe je als je vriend(in) graag wil dat jij een jurkje/shirt aantrekt dat je zelf niet mooi vindt? • Wat doe je als je vriend(in) in één van zijn/haar lelijkste T-shirts naar een verjaardag wil? • Zou je vriend(in) bij je weggaan als je er een dag niet mooi uitziet? “Zou jij…. lekker voor je partner koken?” • Helpt jouw partner met koken of staat hij/zij te kijken? • Kookt je vriend(in) wel eens voor jou? • Zou je voor je vriend(in) iets klaarmaken wat je zelf écht niet lekker vind? • Je hebt eigenlijk geen tijd, maar je vriend(in) wil komen eten. Wat doe je? • Je had voor 2 gekookt, maar ineens blijkt dat je vriend(in) 3 vrienden meeneemt. Wat doe je? “Zou jij…. met je partner praten lachen, knuffelen en vrijen?” • Is het normaal dat je altijd zin in seks hebt bij je vriend(in)? • Jij wil eigenlijk samen een film kijken, maar je vriend(in) wil de stad in. Wat doe je? • Je bent moe en hebt geen zin om te vrijen. Je vriend(in) is erg teleurgesteld. Wat doe je? • Kun jij aan je vriend(in) vertellen wat je lekker vindt in bed? • Jij wilt eigenlijk een condoom gebruiken, maar je vriend(in) zegt dat je, als je écht van hem/haar houdt, ook wel zonder condoom kan vrijen. Wat doe je? “Zou jij…. je partner helpen als hij/zij geld nodig heeft?” • Je vriend(in) is zijn/haar portemonnee vergeten, betaal jij de boodschappen? • Je vriend(in) heeft geld nodig om een kado voor zijn/haar moeder te kopen, betaal jij mee? • Je vriend(in) wil €1000 van je lenen om zijn/haar auto te kunnen repareren. Wat doe je? • Zou je aan je vriend(in) vragen om een verklaring te ondertekenen waarop is ondertekend dat hij/zij geleend geld aan jou terug betaalt? • Je vriend(in) wil in het weekend graag uitslapen, dus hij/zij heeft geen baan. Nu wil hij/zij steeds jouw geld gebruiken als hij/zij iets nodig heeft. Wat doe je? • Je vriend(in) wil graag jouw bankrekeningnummer gebruiken voor een zakelijke overeenkomst. Sta je dit toe? “Zou jij…. tijd voor je partner maken?” • Je beste vriend(in) is verdrietig, maar je zou met je partner naar de film. Wat doe je? • Je partner vindt je beste vriend(in) (familie, zus, begeleiders, collega) niet aardig. Hij/zij wil niet naar hem/haar toe, maar wil eigenlijk ook niet dat jij alleen gaat. Wat doe je? • Je beste vriend(in) heeft al een tijdje niets van zich laten horen. Je partner zegt dat ze vast jaloers is op jouw leuke relatie. Wat doe je? • Je zou naar een concert gaan en hebt al kaartjes gekocht. Ineens staat je vriend(in) op de stoep om je mee te nemen naar een feestje. Hij/zij zegt dat hij/zij je die avond niet kan missen en dat hij/zij graag aan zijn/haar vrienden wil laten zien hoe trots hij/zij op je is. Wat doe je? • Eigenlijk had je gepland om een avondje lekker alleen op de bank te gaan zitten, maar je vriend(in) wil graag langskomen. Durf je tegen hem/haar te zeggen dat je liever even alleen bent? Op de volgende pagina’s staan vijf bijbehorende tekeningen. ! Tip: kopieer de tekeningen en plastificeer ze. Zo blijven ze onbeschadigd tijdens de voorlichtingen.


8


9


10


11


12


13

Prostitutie in Nederland Werkvorm Doel

De deelnemers kennen de vormen van prostitutie in Nederland.

Groep


Werkwijze

Schrijf het woord “prostitutie” op en vraag aan de deelnemers wat dit woord betekend. Prostitutie (Latijn: Prostituere is tot ontucht vrijgeven) is seksualiteit tegen betaling. ! Wanneer het woord te moeilijk blijkt kun je de groep ook vragen of ze het woord “hoer” kennen.

Vraag de deelnemers welke vormen van prostitutie er zijn, of waar je een prostituee kunt vinden. Prostitutie vind je op verschillende plekken, omdat er verschillende vormen van prostitutie zijn. • Straatprostitutie (tippelen) mag op speciale plaatsen, tippelzones. De prostituees staan langs de straat en gaan mee om in de auto of een hotel hun werk te doen. • Bij raamprostitutie, zoals bijvoorbeeld op de wallen, heeft elke prostituee een eigen kamertje met een raam waar ze achter staat om zich aan de klant te laten zien. Wanneer een klant binnenkomt gaat het gordijn dicht en werkt ze in haar eigen kamer. • In seksclubs en privé-huizen zijn verschillende prostituees aanwezig. De klant komt binnen in de “huiskamer” en gaat vervolgens met de prostituee van zijn keuze naar een privé-kamer. • Een escortprostituee komt bij een klant aan huis. De klant belt met een escortbedrijf om een afspraak te maken. Vertel dat Loverboys, mensenhandelaren en pooiers veel kunnen verdienen aan prostitutie en daarom vrouwen ronselen die voor hen willen werken. Zij doen dit ook in de omgeving van AMA-opvanglocaties of asielzoekerscentra. Mannen worden soms ook slachtoffer van gedwongen prostitutie, vaak worden zij gedwongen door bedreigingen of door de afhankelijke situatie waarin zij zitten. Vraag de deelnemers of prostitutie legaal is in Nederland. Vroeger was het uitbaten van prostitutie verboden in Nederland, maar het werd over het algemeen gedoogd. Sinds een aantal jaren is prostitutie legaal. Verbieden van prostitutie heeft niet veel zin, want zelfs in landen waar prostitutie(bezoek) de doodstraf kan opleveren blijft het beroep bestaan. De redenen voor legalisering zijn: een betere toegang tot deze beroepsgroep voor hulpverleningsinstanties en het beschermen van de rechten van prostituees. Vraag de deelnemers óf en op welke manier prostitutie voorkomt in hun land van herkomst. Vertel de deelnemers dat bepaalde vormen van prostitutie verboden zijn in Nederland, en leg elke vorm kort uit: Les 8 over loverboys en prostitutie is geschreven door SAMAH, landelijke belangenorganisatie voor jonge asielzoekers (www.samah.nl) Draaiboek ‘Wijzer in de Liefde’ GGD Nederland, 2007

14

•

Gedwongen prostitutie : - Via Loverboys - Via Mensenhandel - Via seksuele intimidatie, bedreigingen en geweld

•

Prostitutie door minderjarigen (>18)

Iemand die een ander tegen zijn of haar wil in de prostitutie laat werken kan hiervoor worden gestraft. Vraag de deelnemers om te gokken hoeveel vrouwen er als prostituee werken in Nederland. Loop langs de groep met een vel papier om deze getallen op te schrijven. Vertel vervolgens dat het aantal prostituees dat op jaarbasis in de Nederlandse prostitutie werkt wordt geschat op 25.000. Complementeer de deelnemer die het dichtst bij dit aantal zat. ! Tip: Extra achtergrondinformatie over prostitutie is te vinden in de bijlagen.

Tijdsduur

10 minuten

Materialen

Schoolbord, whiteboard of flap-over Vel papier en een pen


15

Videofragment Jong Werkvorm Doel

De deelnemers worden geconfronteerd met de ervaringen van Muriël, een loverboy-slachtoffer.

Groep


Werkwijze

Samen met de trainer naar een fragment uit de loverboy-aflevering van het televisieprogramma "jong" kijken en dit in de groep nabespreken. Selecteer het videofragment waar Muriël praat over de omslag in haar relatie, het moment dat haar vriend haar vraagt om als prostituee voor hem te werken. [het fragment staat aan het begin van het programma] Vertel de groep kort wat er voorafgaat aan het fragment en wat ze in de video zullen zien. “…Het meisje dat jullie zullen zien heet Muriël. Ze heeft net verteld over haar relatie die eerst zo leuk leek. Ze vertelt bijvoorbeeld dat ze een vriend had die haar veel aandacht gaf. Ze heeft gezegd dat ze heel blij met hem was en dat ze een tijdlang dacht dat hij de man van haar dromen zou zijn. Haar vriend bleek echter een loverboy. Hij vroeg haar om te gaan werken als prostituee...” “…In de video vertelt Muriël over het moment dat haar vriend dit van haar vroeg. Ook zie je hoe die eerste avond voor haar was. Haar verhaal over die avond is nagespeeld aan de hand van het verhaal van Muriël…” “…Na de video zullen we kort napraten over wat jullie hebben gezien. Daarom wil ik jullie nu vast vragen om vooral te letten op wat Muriël voelde die eerste avond. Hoe was het voor haar?…” Toon het fragment en let op reacties van de deelnemers. ! Tip: Tijdens de discussie kun je terugkomen op reacties die je hebt gezien. Wanneer je bij één van de deelnemers misbruik vermoedt kun je haar na de les even apart aanspreken.

Bespreek de video kort na en ga vooral in op Muriël’s gevoel. Videofragment: 6 minuten Voor- en nabespreking: 9 minuten

Tijdsduur

15 minuten

Materialen

Loverboy-aflevering van het televisieprogramma "Jong"


16

Het verhaal van … Werkvorm Doel

De deelnemers (her-)kennen de werkwijze van loverboys De deelnemers zijn bekend met manieren om uit een misbruiksituatie te komen De deelnemers weten bij welke hulpverleners (instanties) ze kunnen aankloppen wanneer ze worden geconfronteerd met loverboyproblematiek.

Groep


Werkwijze

Interactief verhaal. De trainer vertelt een verhaal en betrekt de deelnemers erbij door hen delen van het verhaal te laten invullen. "…Jullie hebben in het videofragment gezien hoe een loverboy werkt. Het is misschien moeilijk om te begrijpen dat een meisje hier écht slachtoffer van wordt. Om aan jullie te laten zie hoe een loverboy het aanpakt wil ik samen met jullie een verhaal schrijven...” Voorbereiding: Vraag de deelnemers vervolgens om de volgende personalia voor je hoofdpersoon: • • • •

•

Meisjesnaam………………………………………. Leeftijd……………………………………………… Begeleiders.………………………………………..( familie, voogd, Nidos?) Naam beste vriendin……………………………… Hobby’s ……………………………………………. [wanneer bijvoorbeeld dansen of uitgaan worden genoemd kun je ook vragen naar de naam van een lokale uitgaansgelegenheid]

Schrijf deze personalia op een flap-over (als geheugensteuntje voor jezelf en de groep). ! Tip: niet iedereen kan ter plekke een verhaal schrijven. Wanneer je behoefte hebt aan meer houvast kun je bepaalde onderdelen van het verhaal vooraf alvast invullen. ! Tip: wanneer je heel creatief bent kun je het verhaal nog meer uitbreiden en

er allerlei locale informatie in verwerken. Hierdoor zal het voor de jongeren makkelijker zijn om zich in te leven. Tijdsduur

40 minuten

Materialen

Schoolbord, whiteboard of flap-over


17

Het verhaal van… Format voor het verhaal

Inleiding

“…[meisjesnaam] is een hele leuke meid. Ze is [leeftijd] jaar oud en houd heel erg van [hobby]. Haar beste vriendin [naam beste vriendin] deelt deze hobby met haar. Ze gaan elk weekend naar [lokale vereniging of uitgaansgelegenheid] en hebben altijd veel plezier…” “…[meisjesnaam] is een mooi meisje. Als ze met [naam beste vriendin] is ziet ze best dat er veel jongens zijn die naar haar kijken. Op een dag komt er een jongen naar haar toe…” Vraag de deelnemers wat de naam van deze jongen is en schrijf deze op het bord. “…[jongensnaam] begint met [meisjesnaam] te praten en voor [meisjesnaam] het in de gaten heeft is de avond al voorbij. [jongensnaam] heeft veel indruk op haar gemaakt en ook [naam beste vriendin] vind hem erg leuk. Als [jongensnaam] aan [meisjesnaam] vraagt of ze er volgende week weer is twijfelt ze dan ook geen moment. Ze heeft er nu al zin in om hem dan weer te zien!…”

1: Kennismaken (Schrijf deze term op het bord)

“… de eerste fase is kennismaking...” “… die hele week heeft [meisjesnaam] er van gedroomd om [jongensnaam] weer te zien. Ze kon zich bijna niet concentreren op school en blijft zijn mooie ogen voor zich zien. Ze heeft [naam beste vriendin] nog om advies gevraagd, omdat ze niet wist wat ze moest aantrekken. Eindelijk is het dan zo ver. Als ze bij de [lokale vereniging of uitgaansgelegenheid] aankomt ziet ze [jongensnaam] meteen staan. Hij staat op de parkeerplaats bij een mooie auto. Ook deze avond praten [jongensnaam] en [meisjesnaam] aan één stuk door en voor [meisjesnaam] het in de gaten heeft moet ze alweer naar huis…” “…[jongensnaam] biedt aan om haar met de auto naar huis te brengen en omdat het regent is [meisjesnaam] daar erg blij mee. Wanneer ze bij de auto komen blijkt dat hij die dag een roos voor haar heeft gekocht omdat hij had verwacht dat het een hele gezellige avond zou worden. [meisjesnaam] is helemaal onder de indruk van dit attente gebaar en de rest van de week lijkt het alsof ze op wolken loopt…”


18

2. Indruk maken (Schrijf deze term op het bord)

“… de tweede fase is indruk maken...” Vraag aan de deelnemers wat er nu gebeurt, krijgen ze verkering met elkaar? • Ja: “…[meisjesnaam] is inmiddels tot over haar oren verliefd op [jongensnaam]. Wanneer hij haar vraagt om zijn vriendin te worden is ze vreselijk trots en ze belt meteen [naam beste vriendin] op om het te vertellen….” • Nee: “…[meisjesnaam] is erg onder de indruk van [jongensnaam]. Hij is zo lief voor haar en ze wil graag bij hem zijn. Toch vindt ze wel dat het allemaal een beetje snel gaat. Als [jongensnaam] haar vraagt of ze zijn vriendin wil worden moet ze er dan ook nog even over nadenken. ze belt [naam beste vriendin] op om te vertellen waar ze mee zit. Als zelfs haar beste vriendin zegt dat ze gek is als ze geen verkering met hem neemt besluit [meisjesnaam] om ja te zeggen tegen [jongensnaam]…”

3. Relatie aangaan (Schrijf deze term op het bord)

“… de derde fase is een relatie aangaan...” “…De relatie tussen [meisjesnaam] en [jongensnaam] loopt heel goed, ze zijn heel gelukkig met elkaar. Ze doen veel leuke dingen samen. ..” Vraag aan de deelnemers welke dingen ze samen doen. “…[jongensnaam] Neemt af en toe hele lieve kadootjes mee voor [meisjesnaam]. Als ze op een dag [iets wat ze samen doen] krijgt [meisjesnaam] een hele mooie ketting van hem...” Vraag aan de deelnemers wat ze nog meer van hem krijgt en schrijf dit op het bord. Geef zelf ook een paar mogelijkheden voor kadootjes: bijvoorbeeld een mobieltje of sluit aan op haar hobby’s [omdat ze zo van lezen houdt heeft hij een mooi boek voor haar gekocht] “…Ze spreken bijna ieder weekend af en soms ook midden in de week. Ze zoenen niet meer alleen, maar vrijen nu ook met elkaar. [naam beste vriendin] Vindt het heel leuk voor [meisjesnaam], maar mist haar beste vriendin wel. Vroeger waren ze elk weekend samen bij de [lokale vereniging of uitgaansgelegenheid] en nu heeft nog maar tijd voor [jongensnaam]. Eigenlijk vraagt [naam beste vriendin] zich af of [meisjesnaam] nog wel zo’n goede vriendin is…”

[meisjesnaam] alleen


19

4. losweken van het netwerk (Schrijf deze term op het bord)

“… Ook de relatie tussen [meisjesnaam] en haar [begeleiders] is veranderd…” Vraag aan de deelnemers naar de relatie tussen [meisjesnaam] en haar begeleiders. Zijn haar begeleiders streng of laten ze haar juist een beetje vrij? • Streng: “…Doordat [meisjesnaam] het ’s avonds soms wat later maakt om bij [jongensnaam] te kunnen zijn heeft ze vaak ruzie met haar [begeleiders]. Haar [begeleiders] zijn zo boos dat ze steeds te laat thuis komt, dat ze [meisjesnaam] verbieden om nog naar de [lokale vereniging of uitgaansgelegenheid] te gaan in het weekend. [meisjesnaam] is heel boos op haar [begeleiders] en als ze [jongensnaam] ziet vertelt ze het hem met tranen in haar ogen…” • Laten haar vrij: “…De [begeleiders] van [meisjesnaam] zijn niet zo streng. Ze vinden dat [meisjesnaam] goed voor zichzelf kan zorgen en hebben er dan ook geen problemen mee dat ze naar de [lokale vereniging of uitgaansgelegenheid] gaat in het weekend. Ze stellen echter één voorwaarde: [meisjesnaam] moet goede cijfers halen op school. Omdat [jongensnaam] haar vaak meeneemt naar feestjes en ook door de week veel bij haar komt lukt het [meisjesnaam] niet om al haar toetsen te halen…” “…Wanneer haar [begeleiders] haar dat weekend verbieden om naar [jongensnaam] te gaan is ze heel boos. Als ze [jongensnaam] ziet vertelt ze het hem met tranen in haar ogen…” “…Als [jongensnaam] dit hoort is hij erg boos. Hij zegt tegen [meisjesnaam] dat haar begeleiders hopeloos ouderwets zijn en snapt niet hoe ze het thuis volhoudt. Dan vertelt hij dat hij een appartementje heeft gehuurd, waar ruimte genoeg is voor hun tweeën. Hij zegt dat hij heel graag veel bij haar wil zijn en dat het hem fantastisch lijkt om samen te wonen…” Vraag de deelnemers wat [meisjesnaam] doet. • Ze gaat bij hem wonen “…[meisjesnaam] gaat bij [jongensnaam] in huis wonen. Haar [begeleiders] zijn erg boos dat ze dit zomaar doet. Omdat [jongensnaam] niet wil dat haar [begeleiders] hen zal lastig vallen zegt hij haar dat het beter is als ze haar adres niet vertelt…” • Ze gaat niet bij hem wonen “…[meisjesnaam] gaat niet bij [jongensnaam] wonen, maar komt er wel steeds vaker langs.. Haar [begeleiders] vinden het niet leuk dat ze nog maar zo weinig thuis is, maar hoe vaker zij hier over praten hoe vaker [meisjesnaam] bij [jongensnaam] is…” “… de vierde fase is haar losweken van haar netwerk....” “…In het huis van [jongensnaam] gebeuren soms dingen die [meisjesnaam] niet zo leuk vindt. Zo gebruiken sommige vrienden van hem bijvoorbeeld drugs en hangt er een poster met halfblote vrouwen op het toilet. Ook kijkt [jongensnaam] naar televisieprogramma’s die in de ogen van [meisjesnaam] nogal ver gaan. Omdat [meisjesnaam] nu zo veel bij hem is went ze langzaamaan aan deze dingen. ..”


20

5. Grenzen verleggen (Schrijf deze term op het bord)

“…de vijfde fase: verleggen van grenzen....” “…[meisjesnaam] geniet nog elke dag van haar relatie. Al gaat het soms niet helemaal zoals zij wil, toch zijn er veel momenten waarop ze zich gewaardeerd voelt. [jongensnaam] kan haar soms zomaar een lekkere massage geven of neemt ineens een bosje bloemen voor haar mee…” “…Op een dag komt [jongensnaam] heel verdrietig bij haar. Hij vertelt [meisjesnaam] dat hij in de problemen zit. Hij legt haar uit dat hij geld had geleend van een goede vriend, maar dat hij dat nu niet terug kan betalen. Hij zegt dat hij wel een oplossing heeft, maar dat hij dat niet van haar durft te vragen. [meisjesnaam] wil natuurlijk weten of ze [jongensnaam] kan helpen en vraagt wat ze kan doen. [jongensnaam] vertelt haar dat hij niet hoeft terug te betalen als zij een avondje met deze vriend meegaat. Zij kan op die manier het geld voor hem verdienen. [jongensnaam] zegt dat het eigenlijk ook wel logisch is dat ze na al die cadeautjes, zoals [noem eerdergenoemde kadootjes] iets terug doet voor hem…” “…[meisjesnaam] schrikt erg van dit voostel, hoe kan hij dit vragen? Maar ze weet ook geen andere oplossing. Vroeger zou ze haar [begeleiders] om geld hebben gevraagd, maar als ze dat nu doet zeggen ze toch alleen maar dat ze gelijk hebben gehad. Eigenlijk durft [meisjesnaam] geen nee te zeggen. Ze wil [jongensnaam] heel graag helpen, hij is alles wat ze nog heeft. Door dit voor hem te doen hoopt ze dat hij nog meer van haar gaat houden. Ze wil hem laten zien dat zij hem steunt…”

6. Aanzet tot prostitutie (Schrijf deze term op het bord)

“…de zesde fase: aanzet tot prostitutie…” “… helaas blijft het niet bij één keer. Haar vriend wil dat ze voor hem gaat werken. Hij blijft tegen haar zeggen dat ze met het geld hele leuke dingen kunnen gaan doen. Als [meisjesnaam] protesteert wordt hij boos en roept hij allerlei bedreigingen…” “… [meisjesnaam] is heel bang voor hem, maar nog steeds denkt ze dat hij dit allemaal voor hun relatie doet…” “…Het werken in de prostitutie blijkt heel zwaar. [meisjesnaam] walgt van de mannen die naar binnen komen en is vaak heel bang. Weglopen kan niet want ze wordt steeds in de gaten gehouden. Als [jongensnaam] er niet is staat één van zijn vrienden in de buurt van haar raam…”


21

7. Exploitatie/ Uitbuiting (Schrijf deze term op het bord)

“…de zevende fase: uitbuiting…” “…wat een naar verhaal is dit, en toch kan het zo lopen. De stappen die ik op het bord heb geschreven zijn de stappen die [jongensnaam] doorloopt om invloed te krijgen op [meisjesnaam]. Omdat deze stappen zo lijken op een gewone relatie is het heel makkelijk om erin te trappen. Zij heeft niet door dat ze een relatie heeft met een loverboy en dat hij haar alleen maar wil om het geld…” “…sommige loverboys pakken het anders aan. Na korte tijd bedreigen ze hun slachtoffer fysiek of emotioneel. Fysieke bedreiging is in die gevallen vaak mishandeling, bij emotionele bedreiging vertelt een loverboy zijn slachtoffer dat hij haar familie iets zal aandoen of dreigt hij haar leven als prostituee openbaar te maken. Voor meisjes die uit een streng gelovig gezin komen, of uit een cultuur waar het behoud van het maagdenvlies heel belangrijk is, is dit dreigement nog erger dan fysieke bedreigingen…” Vraag aan de deelnemers wat [meisjesnaam] had kunnen doen om te voorkomen dat het zo uit de hand zou lopen. -nee zeggen -contact met haar begeleiders/familie/vrienden niet verbreken -afstand nemen van hem om na te denken over wat ze wél en niet wil -niet geloven dat een man later leuk wordt, als je nu twijfelt verandert dat niet

Afronding:

“…dit verhaal heeft wel een heel naar einde gekregen. Zullen we er samen voor zorgen dat het toch nog goed afloopt met [meisjesnaam]? Wie weet wat er nu zou kunnen gebeuren?…” -begeleiders/politie komen langs en helpen haar -ze rent weg -een klant helpt haar -haar vriendin komt haar opzoeken en neemt haar mee -………

Zorg dat [meisjesnaam] afscheid neemt van haar leven als prostituee en vertel dat ze na deze ervaring wordt opgevangen op een plek waar speciale hulp is. Vertel dat ze aangifte doet bij de politie om ervoor te zorgen dat [jongensnaam] niet doorgaat met zijn praktijken. Vraag de deelnemers vervolgens om kort te reageren op het verhaal.


22

Vangnet Werkvorm

Doel

De deelnemers weten bij welke personen, deskundigen of hulpverlenende instanties ze kunnen aankloppen om uit een misbruiksituatie te komen.

Groep


Werkwijze

Voorbereiding: maak een overzicht van organisaties en hulpverleners waar jongeren uit jouw regio terecht kunnen met vragen over loverboys.

Geef iedere deelnemer een vel papier en een pen en vraag hen om in het midden van het vel hun naam te schrijven en deze te omcirkelen. Vervolgens vraag je de deelnemers om rond de cirkel de personen te zetten die ze zouden benaderen als ze zelf slachtoffer zouden zijn van seksueel misbruik. Vraag de deelnemers om de personen waarmee ze het makkelijkst over dit onderwerp kunnen praten dicht bij hun eigen naam te zetten en personen met wie ze minder makkelijk over dit onderwerp kunnen praten verder weg te zetten. Buurvrouw

Voorbeeld: Mentor

Vriendin

naam

Huisarts

Vervolgens vertel je dat de personen die de deelnemers zojuist hebben opgeschreven ook wel hun “hulplijnen” of “netwerk” worden genoemd. Vertel dat het belangrijk is om te weten bij wie je terecht kunt, zodat je lastige situaties niet alleen hoeft op te lossen. Vraag de deelnemers om hun tekeningen met elkaar te vergelijken. Stel vragen als: • Welke hulplijnen zijn er allemaal genoemd? • Zie je bij iemand anders een hulplijn die je zelf bent, maar waar je wél naartoe zou gaan in zo’n situatie? ! Tip: Wanneer deze discussie moeilijk op gang komt kun je ook aan de deelnemers vragen om hun hulplijnen op te noemen. Op het bord kun je dan afvinken welke hulplijnen het vaakst zijn opgeschreven.

Naar aanleiding van de vergelijking kan de trainer nog een aantal aanvullingen noemen op het rijtje, zoals: huisarts, vertrouwenspersoon van een school, mentor, politie, ama-begeleiders, MOA, SAMAH-helpdesk, etc.. Vraag de leerlingen om hun eigen tekening aan te vullen en geef deze mee naar huis. Tijdsduur

10 minuten

Materialen

Per deelnemer een vel papier en een pen.


23

Evaluatie Werkvorm

Doel

De trainer krijgt een indruk van de gevoelens/mening van de deelnemers ten aanzien van deze les.

Groep


Werkwijze

Neem even rustig de tijd voor deze vorm van evalueren en probeer niet te gaan invullen wanneer er weinig reacties komen. Vraag aan de deelnemers hoe ze de les hebben ervaren en praat kort na over het onderwerp van de les. • • • •

Wat vonden jullie van dit onderwerp? Heb je nieuwe dingen gehoord? Hoe vond je het om informatie te krijgen over dit onderwerp? Hoe vonden jullie dat ik het deed als trainer?

Wanneer de deelnemers niet echt reacties geven kun je hen nog vragen om tips voor een volgende keer: • Ik ga binnenkort nog een keer deze voorlichting geven aan een andere groep. Hebben jullie nog ideeën om de voorlichting te verbeteren? Vervolgens bedankt de trainer de deelnemers en sluit hiermee ook de les af.

Tijdsduur

5 minuten

Materialen


24

Jong Aanvullende werkvorm Doel

Aanvullend op de voorlichting kan deze band bekeken worden. De deelnemers worden geconfronteerd met het persoonlijke relaas van twee loverboy-slachtoffers.

Groep


Werkwijze

Samen met de trainer naar de loverboy-aflevering van het televisieprogramma "jong" kijken en dit in de groep nabespreken. Samenvatting van het televisieprogramma

Muriël had anderhalf jaar een leuke relatie met haar vriend. Als ze achttien wordt verandert alles. Hij blijkt een loverboy en vraagt haar te gaan werken in de prostitutie. Zij vertelt het emotionele verhaal -van haar eerste avond achter het raam tot haar emotionele en wonderbaarlijke ontsnapping – op een aangrijpende manier. Ook Daniëlle doet haar verhaal. Zij werd met een pistool in haar rug gedwongen zich te prostitueren door haar vriend, waar ze nog maar kort een relatie mee had. Beide slachtoffers praten openhartig in dit respectvolle interview.

Variatie: De trainer stelt vooraf vragen over de video, die na afloop worden besproken. Tijdsduur

50 -115 minuten

Materialen

Loverboy-aflevering van het televisieprogramma "Jong"

Voorbespreking: 5-15 minuten Aflevering: 30 minuten Nabespreking: 15-60 minuten


25

Zelfverdediging Aanvullende werkvorm Doel

Aanvullend op de voorlichting kan een cursus zelfverdediging gegeven worden. De deelnemers maken kennis met zelfverdediging en leren een aantal basistechnieken om zichzelf te beschermen.

Groep

Bij voorkeur jongens en meisjes apart.

Werkwijze

De trainer legt contact met een zelfverdediginginstructeur (liefst vrouwelijk) in de omgeving. In overleg met deze instructeur worden één tot drie bijeenkomsten zelfverdediging georganiseerd, waarbij de trainer aanwezig is. Tijdens de bijeenkomsten komen een aantal basisvaardigheden en afweertechnieken aan bod (de invulling van de les wordt verzorgd door de instructeur). De trainer is aanwezig om deelnemers op te vangen die moeite hebben met de bijeenkomst of waarvoor de bijeenkomst emotioneel belastend is (zelfs eenvoudige oefeningen kunnen vervelende herinneringen oproepen bij deelnemers die al het een en ander hebben meegemaakt). ! Tip: Tijdens de laatste bijeenkomst krijgen de deelnemers informatie mee om zelf verder te kunnen gaan met een reguliere cursus. ! Tip: Aan het einde van de training kan een diploma of certificaat worden uitgereikt.

Tijdsduur

één tot drie bijeenkomsten van 60-90 minuten. De tijdsduur en het uiteindelijke aantal bijeenkomsten zal afhangen van de mogelijkheden van de instructeur en de financiële middelen van de trainer.

Materialen

Contact en afspraken met een zelfverdediginginstructeur (liefst vrouwelijk) in de omgeving. Optioneel Bustickets voor de deelnemers Diploma's of certificaten


26

De verdieping Aanvullende werkvorm Doel

Aandacht besteden aan het onderwerp loverboys of de lessen die al gegeven zijn verdiepen. De doelstelling is afhankelijk van de afspraken met de betrokken organisatie.

Groep

Gemengde groepen of jongens en meisjes apart (In overleg met de betrokken organisatie).

Werkwijze

Het inschakelen van een externe organisatie voor het verzorgen van een les. Landelijk zijn er momenteel 3 organisaties die preventielessen rond loverboys en prostitutie verzorgen, namelijk: SAMAH info telefoon e-mail website

SAMAH ontwikkelde preventiemateriaal om jonge asielzoekers te behoeden voor gedwongen prostitutie en organiseert workshops om jongeren te informeren. 020-5231100 [email protected] www.samah.nl

Pretty woman info Geven voorlichting op scholen in de provincie Utrecht, maar op aanvraag ook op andere plaatsen in nederland. telefoon 030-2317100 e-mail [email protected] website www.stade-dienstverlening.nl Scharlaken Koord info preventieproject 'Beware of Loverboys' richt zich op het geven van lessen aan risicomeiden op scholen en groepen. telefoon 020-6226897 e-mail [email protected] website www.scharlakenkoord.nl Tijdsduur

In overleg met de betrokken organisatie

Materialen

In overleg met de betrokken organisatie


27


Achtergrondinformatie


28

Loverboys Achtergrondinformatie Loverboys Jonge meiden die in de prostitutie werken zijn er vaak via een loverboy in terechtgekomen. Loverboys zijn jongens, allochtoon of autochtoon, die de aandacht van meisjes proberen te trekken door hen complimentjes te geven, aardig tegen hen te doen, met hen uit te gaan en soms ook door mooie en leuke cadeautjes te geven. Wanneer een meisje verliefd is geworden op een loverboy probeert hij haar met verschillende redenen (bijvoorbeeld om samen ergens een zaak te beginnen) zo ver te krijgen dat ze voor hem gaat werken in de prostitutie. De meisjes worden gestimuleerd of gedwongen en belanden in de prostitutie. Vanuit ervaringen van slachtoffers kunnen we een aantal fasen benoemen die de werkwijze van een loverboy beschrijft. Natuurlijk werkt niet elke loverboy volgens deze strategie maar onderstaande fasen horen wij vaak terug in de gesprekken met de slachtoffers van loverboys. De ontmoeting De loverboy gaat op zoek naar meisjes. Hij doet dit op plekken waar meisjes rondhangen, zoals op scholen, stations, cafés, etc. Een belangrijke ontmoetingsplek is tegenwoordig via het internet. Hier worden afspraakjes geregeld en zo komen veel meisjes in contact met een loverboy. Dit ‘ronselen´ gebeurt niet alleen in grote steden, maar in alle delen van het land. Het ronselen gebeurt niet alleen door loverboys. Het kan ook zijn dat vrienden en bekenden van de loverboy de meisjes in contact brengen met hem. Indruk maken De jongen maakt indruk op een meisje door bijvoorbeeld in een mooie auto op school te verschijnen. Hij spreekt het meisje aan en is heel aardig tegen haar. Bovendien verwent hij haar later meestal met cadeaus en nog meer lieve woorden, waar het meisje vaak gecharmeerd van raakt. De loverboy is op zoek naar een meisje dat makkelijk en snel onder de indruk raakt met als doel het meisje verliefd op hem te laten worden. In het eerste contact word ingeschat hoe ontvankelijk en gevoelig het meisje is voor zijn aandacht en vleierij. Als de pogingen op niets dreigen uit te lopen gaat hij op zoek naar een ander mogelijk slachtoffer. Heeft hij beet en is het zo dat het meisje van huis is weggelopen dan kan ze meteen intrekken bij de loverboy. Relatie aangaan Het meisje vind al deze aandacht natuurlijk geweldig, zeker als ze dat thuis heeft moeten missen. Ze wordt verliefd op de jongen omdat ze het gevoel heeft ‘speciaal’ voor hem te zijn en gaat een relatie met hem aan. Door de gevoeligheid voor veel aandacht, zogenaamde liefde en soms cadeaus accepteert het meisje veel, vaak zonder zich af te vragen wat de intentie van de loverboy is, of de jongen zich in een crimineel milieu begeeft en wat hij precies doet in het dagelijks leven. Seksueel Contact1 De relatie is in eerste instantie hartstikke ‘goed’. De loverboy probeert er naar toe te werken dat hij met het meisje naar bed gaat. Bij moslim meisjes heeft hij vooral het doel om haar daar later mee te chanteren of te bedreigen. Er is soms zelfs sprake van verkrachting/ ontmaagding, om zo de weg naar huis helemaal af te snijden. 1

SAMAH noemt deze stap in haar lesopzet het: “losweken van het netwerk”. Tijdens deze fase zal de loverboy het slachtoffer op verschillende manieren van haar netwerk vervreemden. Dit gebeurd niet alleen door seksueel contact, maar ook door het slachtoffer te claimen waardoor afspraken niet worden nagekomen, het opzettelijk veroorzaken van meningsverschillen en ruzies en het inpraten op het slachtoffer zodat zij met andere ogen naar haar vroegere vertrouwenspersonen gaat kijken. Les 8 over loverboys en prostitutie is geschreven door SAMAH, landelijke belangenorganisatie voor jonge asielzoekers (www.samah.nl) Draaiboek ‘Wijzer in de Liefde’ GGD Nederland, 2007

29

Grenzen verleggen Door zijn meisje bijvoorbeeld aan te zetten tot seks met vrienden verlaagt hij de drempel naar de prostitutie. Ook het regelmatig in contact brengen met de prostitutie door bezoek aan rosse buurten, of het stimuleren van contacten met meisjes die al werken. Op deze manier wordt de drempel naar de prostitutie verlaagd. Vaak stimuleert de loverboy ook het gebruik van soft- en harddrugs. Aanzet tot prostitutie Op een gegeven moment is er een keerpunt, wanneer de loverboy door een emotioneel verhaal of door dwang zijn meisje aanzet tot prostitutie. Het meisje is inmiddels emotioneel gebonden aan de jongen en kan daardoor moeilijk meer bij hem weg gaan. Bovendien is het sociale netwerk van het meisje heel erg klein geworden. Als het meisje niet in de prostitutie wil gaan werken dreigt de loverboy het meisje weer terug te brengen naar de begeleiders. Dit is vooral effectief als het slachtoffer allochtoon is of problemen thuis heeft. Exploitatie/ Uitbuiting Het meisje kan zo afhankelijk zijn van de jongen dat het ontzettend moeilijk is voor haar om zich los te maken en steeds terug gaat naar hem omdat ze niet zonder hem kan. Als het meisje eenmaal in de prostitutie werkt, wordt ze scherp in de gaten gehouden. Weigeren van werk kan mishandeling of bedreiging betekenen. Een loverboy heeft vaak meerdere meisjes voor zich werken. Als een meisje werkt als prostituee is het niet eenvoudig om te stoppen. Ze is sociaal en maatschappelijk geïsoleerd geraakt. Schaamte en een laag zelfbeeld werken niet stimulerend voor het opbouwen van een nieuw leven. Bron: www.scharlakenkoord.nl


30

Prostitutie Achtergrondinformatie Prostitutie (Latijn: Prostituere is tot ontucht vrijgeven) is het tegen betaling ter beschikking stellen van het lichaam voor het seksuele genot van een ander. Seksualiteit geld als prostitutie wanneer het tegen betaling gebeurd. Sommigen vinden dat prostitutie alleen seks in ruil voor geld is. Anderen vinden dat het ook seks in ruil voor iets anders kan zijn. Seks in ruil voor aandacht, een nieuwe baan of kleren bijvoorbeeld. De meeste prostituees zijn vrouwen die hun diensten aan mannen aanbieden. Zij staan met een denigrerende term bekend als hoer. Er bestaan ook mannelijke prostituees; mannen die zich aan mannen aanbieden. Zeldzamer zijn mannen die hun seksuele diensten aan vrouwen aanbieden. Zij worden veelal gigolo genoemd. In veel culturen staan prostituees in een laag aanzien in de maatschappij, lager dan hun klanten. Plaatsen & vormen van prostitutie Er zijn verschillende plekken waar prostituees werken: • Bij tippelprostitutie of straatprostitutie wacht de prostituee, meestal suggestief gekleed, op straat op klanten. De klanten rijden in hun auto's langs. De dienst wordt verleend in de auto (op de tippelzone), of in een hotelkamer dichtbij. Deze vorm van prostitutie heet tippelen en de vrouwen worden tippelaarsters genoemd. Speciale tippelzones zijn te vinden in Rotterdam, Utrecht en Eindhoven. • De bordeelprostitutie vindt plaats in bordelen; huizen die speciaal voor prostitutie zijn ingericht (bordeel, seksclub, privéhuis). Ze zijn vaak te vinden in de rosse buurt in grote steden. De wet verplicht elke gemeente ten minste één bordeel toe te staan. • Een seksclub is een prostitutiebedrijf met minimaal een bar. Er zijn clubs met een dansvloer, zwembaden, bubbelbaden en sauna's. De opzet van een privéhuis is meestal kleinschaliger dan van een club, het bedrijf heeft het karakter van een woonhuis. Ongeveer 45% van de in Nederland werkzame prostituees werkt in seksclubs en privéhuizen. • Bij raamprostitutie wacht de prostituee schaars gekleed voor het raam van een gehuurde ruimte op klanten. De bekendste locatie in Nederland is het Wallengebied in Amsterdam, maar in veel andere steden is deze vorm van prostitutie aanwezig. • Bij escortservice belt de klant een bemiddelingsbedrijf op. Dit bedrijf stuurt vervolgens een prostituee naar het huis van de klant, of naar diens hotelkamer. Kenmerkend voor escort is de tussenschakel die er bestaat bij de totstandkoming van een transactie tussen prostitutie en klant. Het bemiddelingsbureau zorgt over het algemeen voor vervoer en zoveel mogelijk veiligheid voor de prostituee. Voor deze diensten en voor de bemiddeling krijgt het bureau een percentage. In de escort gaat de prostituee naar de klant toe, meestal bij hem thuis of een hotel. Het komt veel voor dat clubs of privéhuizen ook escortservice hebben. Van de in Nederland werkzame prostituees werkt zo'n 15% in de escort.


31

•

•

Bij thuisprostitutie vindt prostitutie plaats bij de prostituee aan huis. Soms heeft de prostituee een camper op een vaste plaats staan, waar de klant langskomt. De prostituee ontvangt de klanten thuis. Zij werft haar klanten via advertenties in kranten of door middel van mond tot mond reclame. Vaak hebben thuiswerksters een vaste klantenkring. De prostituee werkt geheel onafhankelijk Zij bepaalt zelf hoe het contact met de klant verloopt en welke afspraken worden gemaakt. Ongeveer 5% van de prostituees werkt zelfstandig thuis. Prostitutie komt ook voor in massagesalons. Hier worden de seksuele diensten aangeboden om een grotere fooi te ontvangen.

Het is afhankelijk van de wensen van de vrouw welke vorm van prostitutie zij kiest. Werken in een club garandeert vrij goede veiligheid en anonimiteit. Daar staat tegenover dat een vrouw vaak niet helemaal zelf kan bepalen welke klanten zij bedient en welke diensten zij verleent. Daarvan is zij afhankelijk van de regels van de clubeigenaar. Aan een privéhuis zitten minder nadelen verbonden omdat de secundaire werkzaamheden als meedrinken, striptease en dergelijke daar meestal niet van toepassing zijn. Escortwerk is niet erg veilig, maar geeft de prostituee wel veel vrijheid. Thuiswerksters hebben alle vrijheid, vaak wordt de veiligheid gegarandeerd door de partner die zich ophoudt in een andere ruimte in het huis. Nadeel hierbij is dat letterlijk het werk mee naar huis wordt genomen. Raamprostitutie geeft de vrouw ook veel vrijheid, de veiligheid is redelijk, maar de anonimiteit is klein. Een ander nadeel is dat een vrouw nog voor zij geld verdient heeft de raamhuur moet betalen. Werken op straat biedt weinig tot geen veiligheid, wel biedt het alle vrijheid. De vrouw is nergens aan gebonden en werkt alleen wanneer zij besluit dat te doen. Jongensprostitutie Prostitutie voor en door mannen wordt vaak 'jongensprostitutie' genoemd. De term homoprostitutie wordt ook wel gebruikt maar is niet helemaal juist. De term jongensprostitutie doet vermoeden dat het om minderjarigen gaat, wat doorgaans niet het geval is. Veel van de jongens die werken in de prostitutie zijn bi- of heteroseksueel. Jongensprostitutie vindt plaats in seksclubs, privéhuizen, via escortservices, op straat en in bars. Er zijn geen jongens te vinden achter de ramen. In de jongensclubs en privéhuizen lijkt de organisatie erg op de huizen waar vrouwen werken. Hetzelfde geldt voor de escortservices. Jongens die in deze georganiseerde vormen van prostitutie werken zijn vergeleken bij de andere vormen vaker homoseksueel, staan professioneler in hun werk, en zijn mentaal en fysiek gezonder. Maar de eerste twee vormen nemen een kleiner deel van de totale markt in dan bij prostitutie door vrouwen. Een groot deel van de jongensprostitutie speelt zich af in een meer informeel circuit. In de grote steden bestaan er zogenaamde prostitutiebars in de homo-uitgaansgebieden waar klanten en jongens elkaar ontmoeten. Andere plaatsen waar jongens en klanten elkaar vinden kunnen zijn homosauna's, bioscopen, NS stations, parken of gebieden die bekend staan als homo-ontmoetingsplaatsen. Het komt veel voor dat de jongens die in het informele circuit werken drugs-, gok- en/of alcoholproblemen hebben. Dak- en thuisloosheid komt relatief veel voor onder deze groep. Een groeiend aantal is afkomstig uit Oost Europa en heeft ook problemen met illegaliteit. Cijfers Het NISSO-onderzoek geeft de volgende schatting: • Per jaar werken 30.000 vrouwen in de prostitutie. • Hieronder vallen ook de ongeveer 1500 minderjarige meisjes. • Het jongste meisje dat werkzaam was, was 13 jaar. Veruit de meeste prostituees werken in Privé-en seksclubs. Daarna komen de raamprostitutie en escortprostitutie. De kleinste groep werkt op straat of thuis en deze laatste groepen zijn bijna even groot.


32

Waarom prostitutie? Er zijn vier oorzaken waarom vrouwen in de prostitutie terechtkomen: • Voor het geld Dit zijn Nederlandse vrouwen, maar ook vrouwen uit armere landen (zoals Latijns-Amerika, Zuid -Azië, Afrika en Oost -Europa), die naar Nederland komen om in de prostitutie te werken. • Door mensenhandel Dit zijn prostituees die door een vrouwenhandelaar naar Nederland zijn gehaald. Tegen deze vrouwen is vaak gezegd dat ze hier in Nederland een mooie baan zouden krijgen, als kapster bijvoorbeeld. In Nederland aangekomen moeten ze met mannen naar bed en zien ze weinig of niets terug van het geld. Het kan ook zo zijn dat ze in hun land bedreigd of gechanteerd werden en mee moesten, anders zou hun familie bijvoorbeeld vermoord worden. Vaak worden ze ook bang gemaakt met bijvoorbeeld voodoorituelen. • Door drugsverslaving Deze vrouwen zijn verslaafd aan drugs en werken in de prostitutie om hun drugs te kunnen kopen. Vaak hebben vrouwen ook drugs nodig om als prostituee te kunnen werken, en zo blijven ze ook afhankelijk van drugs. • Door een loverboy Dit zijn meiden die in de val van een loverboy zijn getrapt. Deze jongen heeft hen versierd en ontzettend verwend, maar op een gegeven moment moesten de meiden het terug gaan betalen door als prostituee te gaan werken. Als ze eenmaal in de prostitutie zitten, is het voor deze meiden erg moeilijk om er weer uit te komen. Gevolgen van het werk Mogelijke gevolgen van prostitutie zijn onder andere: - eenzaamheid - verslaving aan drugs en/of geld - ziekte - stress, depressie - geen doel meer hebben - moeite om te stoppen met het werk - bedreiging - verkrachting - een dubbelleven leiden (vaak moeten liegen) - schaamte - niemand (zeker mannen) kunnen vertrouwen - vaak klanten tegenkomen - zwangerschap, abortussen Legaliteit De problemen in de prostitutie los je niet op door het te verbieden. Die problemen los je juist op door goede regelgeving voor bordelen op het gebied van werkomstandigheden, veiligheid en hygiëne. In Nederland is de prostitutie officieel uit de illegaliteit verdwenen, daarvoor werd het in Nederland gedoogd. De reden hiervoor is om hulpverleningsinstanties beter toegang te bieden tot deze nu officiële beroepsgroep. Door de eeuwen heen is er van overheidswege getracht de prostitutie beheersbaar te maken of te houden. Afhankelijk van de heersende zedelijke moraal werd naar oplossingen voor de problemen rond prostitutie gezocht. Met de legalisering en regulering van de exploitatie van vrijwillige prostitutie lijkt de Nederlandse overheid een geheel nieuwe weg in te slaan. Geen verbod meer op morele gronden, geen halfslachtig gedoogbeleid maar een officieel vergunningenstelsel gebaseerd op de acceptatie van prostitutie als sociaal verschijnsel dat zich in elke maatschappij voordoet. De overheid kan op deze manier de prostitutiebranche controleren, excessen bestrijden en overlast beperken. Les 8 over loverboys en prostitutie is geschreven door SAMAH, landelijke belangenorganisatie voor jonge asielzoekers (www.samah.nl) Draaiboek ‘Wijzer in de Liefde’ GGD Nederland, 2007

33

Geschiedenis van prostitutie Achtergrondinformatie “…Van prostitutie wordt ook gezegd dat het een beroep van alle tijden is…” Middeleeuwen In de Middeleeuwen werd prostitutie zowel door het kerkelijke als het wereldlijke gezag als een oneerlijk (letterlijk zonder eer) maar ook als een onmisbaar verschijnsel gezien. Veel Hollandse steden tolereerden prostitutie om de eerbare bewoonsters te behoeden voor 'vrouwenvercraftinge en maechdenschenisse'. Prostitutie werd gereguleerd; er werden voorwaarden aan de uitoefening van het beroep gesteld. Zo mocht de vrouw niet getrouwd zijn, moest zij zich houden aan enkele kledingvoorschriften waarmee zij zich onderscheidde van eerbare vrouwen, was het voor getrouwde mannen en joden niet geoorloofd om prostituees te bezoeken en was prostitutie maar op bepaalde plaatsen in de stad toegestaan 16e & 17 eeuw Aan de betrekkelijk tolerante houding kwam een eind toen de kerkelijke invloed op het overheidsbeleid groot was. Wat door de kerk werd gedefinieerd als zonde werd door de overheid vaak als misdrijf benoemd en vervolgd. Er werden ordonnanties uitgevaardigd waarin bordeelhouders en koppelaars gedreigd werden met het schavot, geseling of verbanning. Ondanks het verbod en de soms harde repressie bloeide de prostitutie in het de welvarende wereldhandelsstad Amsterdam. Het overheidsbeleid had voornamelijk invloed op de manier waarop prostitutie zich manifesteerde. Door de vervolgingen bleef ze kleinschalig en verspreid over de hele stad. Prostituees werkten voor hoerwaardinnen, Hoerwaardinnen die geen overlast veroorzaakten, werden gedoogd. 18e eeuw In de achttiende eeuw werd de houding van de overheid ten aanzien van de prostitutie soepeler. Het ging de stadsbesturen met name om orde en rust, om de handhaving van de openbare orde en de openbare zedelijkheid. Straatprostituees werden opgepakt maar de speelhuizen werden ongemoeid gelaten. De speelhuizen ontwikkelden zich in die tijd tot gesloten luxe bordelen met soms wel dertig meisjes in dienst. Het prostitutiebedrijf speelde zich af achter gesloten deuren. Militaristische en napoleontische tijd In de militaristische Napoleontische tijd was voor veel regeringen de gezondheid van de manschappen een hogere prioriteit dan de zedelijkheid. Om te voorkomen dat veel soldaten voor de veldslag al zouden worden geveld door de venusziekte (syfilis) stelde Napoleon in zijn gebieden het reglementeringsstelsel in. Prostituees werden gedwongen zich te laten registreren en zich twee maal per week op geslachtsziektes te laten controleren. Prostitutie werd in deze tijd gezien als een noodzakelijk kwaad aangezien seksuele onthouding bij mannen zou kunnen leiden tot melancholie en gebrekkige levenslust. De registratie en de keuringen die ook na de Franse tijd in de meeste Nederlandse steden bleven plaatsvinden zorgden voor een tweedeling in de prostitutie. Enerzijds waren er de grote bordelen waar gewerkt werd volgens de politievoorschriften, anderzijds ontstonden overal nieuwe, clandestiene vormen van prostitutie waar vrouwen werkten die zich niet aan het regime van het bordeel wilden onderwerpen. De bordeeleigenaren moesten daarom steeds vaker in het buitenland op zoek naar meisjes.


34

19e eeuw Zo ontstond aan het eind van de negentiende eeuw een internationale vrouwenhandel. In 1911 werd het bordeelverbod aangenomen. Deze wet stelt niet de prostitutie zelf maar het aanzetten tot ontucht van derden strafbaar stelde. Het was niet de bedoeling het slachtoffer, de prostituee, te straffen maar de daders, de vrouwenhandelaars en de bordeeleigenaars. Het prostitutiebedrijf liet zich, net als in vroeger tijden niet uitbannen door een wetsartikel. Het bedrijf werd weer kleinschalig en verspreidde zich over de stad. Achter een façade van fatsoenlijke bedrijven als massagesalons, kunsthandel en tabakswinkel verschanste zich clandestiene huizen van ontucht. De speciaal opgerichte zedenpolitie had al snel door dat zeker in oude prostitutiewijken, zoals rond het Oude Kerkplein in Amsterdam, de prostitutie toch niet zou verdwijnen en liet de vrouwen werken zolang ze dit niet te opvallend deden. Zij mochten bijvoorbeeld niet in de deuropening gaan staan, maar wel met de gordijnen op een heel klein kiertje achter het raam zitten om met een klein tikje op de ruit een eventuele klant haar aanwezigheid kenbaar te maken. Het gedogen was begonnen. Naarmate de jaren verstreken mochten de gordijnen steeds verder open. De helft van de verdiensten van de prostituee ging naar de eigenaresse van de kamer. De jaren zestig en vooral zeventig hebben een grote invloed gehad op de prostitutie. De seksuele revolutie vond zijn weerslag in de prostitutie. De minder strenge seksuele moraal zorgde voor een steeds openlijker gedoogbeleid ten aanzien van de exploitatie van prostitutie. Voor de eigenaren van de clandestiene huizen werd het aantrekkelijk om te investeren in de inrichting, aankleding en uitbreiding van hun bedrijf. Er ontstonden grote luxe bordelen die binnenkort worden gelegaliseerd en door de lokale overheden in het kader van een vergunningenstelsel aan regels worden gebonden. Nieuwe tijden Overheidsbeleid volgt de zedelijke moraal en de prostitutie neemt die vorm aan waarin zij het gezien de moraal en het beleid het best kan gedijen. In tijden van verbod is de prostitutie een kleinschalig, over de stad verspreid en meestal door vrouwen gerund bedrijf. In tijden van openlijk gedogen is het grootschalig, vaak geconcentreerd en door mannen bestierd. In tijden van reglementering is er een tweedeling; enerzijds zijn er door de overheid gecontroleerde grote bordelen, anderzijds bestaat er een clandestien circuit waarin diegenen werken die niet aan de regels kunnen of willen voldoen.


35


Bijlagen


36

Bestellijst Materialen Bijlagen Bestellen: "Jong" - jongerenprogramma van EO. Jong aflevering van 14 februari 2001, thema “loverboys”, twee meisjes van 18 en 17 vertellen over hun ervaringen met gedwongen prostitutie.

Deze aflevering is te bestellen bij de EOafdeling verkoop, (035) 647 47 20 • Video 29,95 + 4,95 verzend en administratiekosten = € 34,90 • CD-rom 39,95 + 2,50 verzendkosten en administratiekosten = € 42,45 De EO werkt met automatische incasso en heeft een bankrekeningnummer nodig.

Brochures, artikelen en boeken Preventie en Hulpverlening Meisjesprostitutie; 6 projectbeschrijvingen (2002). Beschrijving van de problematiek van jongerenprostitutie en projecten die zich richten op preventie en/of hulpverlening aan (minderjarige) meisjes die in de prostitutie terechtkomen. De projecten van Beauty & the Beast, Beware of Loverboys, Prostitutie Maatschappelijk Werk, Pretty Woman, Asja en Protocol 13 worden beschreven.

U kunt het boekje voor € 5,- bestellen bij Sylvia Cox van Stade Advies, Postbus 13124, 3507 LC in Utrecht: (030) 23 100 41 of [email protected].

L. Venicz & I. Vanweesenbeeck. Aard en omvang van (gedwongen) prostitutie onder minderjarige (allochtone) meisjes (1998). Nederlands Instituut voor Sociaal Sexuologisch Onderzoek (NIS-SO).

Te bestellen voor € 11,34 (incl. porto) bij het NISSO, Oudenoord 182, 3513 EV in Utrecht: (030) 230 40 10, website www.nisso.nl.

Boek: “Loverboy”. Auteur: Theo Hoogstraten, meer informatie en een korte 2003. Uitgeverij: Sjaloom, Amsterdam. beschrijving:www.theohoogstraaten.nl/loverboy.htm

Glazen hart, verhaal over een loverboy, Femke Deen 2004. ISBN: 9025109306. informatie en een korte beschrijving:

www.uitgeverijholland.nl/actueel/publications


37

Soa Aids Nederland. Werk & Liefde: vriendinnen door dik en dun (2002). Dit boekje is gemaakt voor jonge meisjes in de prostitutie met een 'vriendje'. Tanja en Angela werken allebei als straatprostituee. Het boekje bevat een fotoroman, een persoonlijkheidstest, een puzzel en een adressenlijst. In tekstblokken gekoppeld aan de fotoroman is aandacht voor safe seks en seksueel overdraagbare aandoeningen (soa). Ook de relatie met het vriendje komt aan bod. De fotoroman en de persoonlijkheidstest geven de mogelijkheid om de eigen relatie te onderzoeken.

Het boekje kost € 1,= excl. porto- en handlingskosten (minimaal €2,40) en is te bestellen via www.soa.nl. Een bestelformulier is tevens aan te vragen via Euro Mail Waddinxveen, faxnummer (0182) 61 33 21.

M. Majoor. Als sex werken wordt (2e druk 2001). Dit boek is geschreven door de oprichter van het Prostitutie Informatie Centrum (PIC) in Am-sterdam op de Wallen. Het boek geeft een beeld van het werken in de prostitutie.

Verkrijgbaar voor € 11,35 of te bestellen voor € 14,- (incl. porto) bij Stichting PIC, Enge Kerksteeg 3, 1012 GV in Amsterdam (ABN/Amro 45.89.40.607 o.v.v. cursusboek, naam en adres. (020) 420 73 28 /website www.pic-amsterdam.com

H. Kooijman Onder dwang achter het raam: op het schoolplein lonkt de loverboy. Tijdschrift voor jeugdhulpverlening 0-25, mei 2001. M. Melchior 'Waarom heb ik zo'n pijn?' Hulp aan slachtoffers van loverboys. Over signalering van gedwongen prostitutie door huisartsen en andere beroepsgroepen die met jongeren werken. Medisch Contact, 28 maart 2003. S. Cox & J. van der Leer

Film L. Crijns (regie) "Loverboy". Uit de beschrijving van producent Motel Films: "Denise (17) wordt ingepakt door de charmante Michael (19), die haar verwent met dure cadeaus, complimentjes en luxe uitjes. Hij spiegelt haar een leven voor waarvan ze alleen kon dromen. Hij doet dit zo geraffineerd dat Denise volledig voor hem valt en uiteindelijk besluit ze de prostitutie in te gaan als de ideale manier om hun welvarende sprookjesleven voort te zetten. Maar dan wordt Michael écht verliefd… " Met onder jongeren bekenden als Monique v/d Werf (Onderweg Naar Morgen), Bouchra (K-

Deze Tele-film is uitgezonden op 12/4/03 door de VPRO.


38

Otic), Philip Ivanov (GTST), Chantal Janzen (Volle Maan); Dragan Bakema is de loverboy. Tv-programma's "Heilig vuur"- actualiteitenprogramma NCRV, 5/3/01. Hierin vertellen twee meisjes die in het opvanghuis voor jongerenprostituees Asja verblijven over de manier waarop zij in de prostitutie gingen werken. Vanwege anonimiteit minder aansprekend voor jongeren. M.m.v. Asja, Terres des Hommes.

Video te bestellen via NCRV, (035) 771 99 11.

"Twee vandaag"- actualiteitenprogramma EO/TROS/NOS 13/6/01. In dit programma worden een Nederlands en Tsjechisch meisje geïnterviewd over prostitutie en hun verblijf in het opvanghuis Asja. Dit programma is m.n. geschikt voor hulpverleners omdat het bestaanrecht van Asja het onderwerp is. M.m.v. Asja en onderzoeker Liesbeth Venicz.

Sites www.bewareofloverboys.nl www.lover-boys.nl


39

Gebruikte bronnen Bijlagen De tekst over loverboys en hun stappen is overgenomen van de website van het scharlakenkoord, www.scharlakenkoord.nl. De informatie over de achtergronden en verschijningsvormen van prostitutie is onder andere ontleend aan gesprekken met BlinN en aan de website van de Mr de Graaf stichting, www.mrgraaf.nl.


40

Wijzer in de Liefde LES 8

Recommend Documents