Wijkschouw Helmerhoek Zuid Aanleiding De gemeente Enschede wil bewoners meer zeggenschap geven over het onderhoud en de veiligheid in de eigen buurt. Daarom is besloten om voor alle buurten in Enschede een wijkbeheerplan op te stellen waarin de afspraken voor onderhoud en veiligheid worden geregeld: wat doet de gemeente en wat doen de bewoners zelf. Over de wijkschouw Om te weten wat er onder bewoners leeft ten aanzien van de woon- en leefomgeving is er besloten om per buurt onderzoek te doen. Hiervoor worden drie instrumenten ingezet: • een schriftelijke wijkschouw; • een digitale wijkschouw; • een fysieke wijkschouw of buurtwandeling. Voor de schriftelijke wijkschouw worden huis-aan-huis vragenlijsten verspreid over het onderhoud van de buurt. Inwoners kunnen de ingevulde vragenlijsten gratis retourneren in een antwoordenvelop of de vragenlijst online invullen (de digitale wijkschouw). Inwoners die lid zijn van het EnschedePanel ontvangen ook een uitnodiging per e-mail voor de digitale wijkschouw. Naast de schriftelijke en digitale wijkschouw organiseert de gemeente ook een fysieke wijkschouw (buurtwandeling). Bij deze fysieke wijkschouw lopen buurtbewoners samen met een medewerker van de gemeente een ronde door de buurt om belangrijke aandachtspunten aan te wijzen. De resultaten van de schriftelijke, digitale en fysieke wijkschouw zijn het begin van het wijkbeheerplan. In de periode 2011-2015 wordt voor iedere Enschedese buurt een wijkbeheerplan opgesteld. In iedere buurt zal dan ook een schriftelijke, online en fysieke wijkschouw worden gehouden. Leeswijzer In deze nieuwsbrief staan de resultaten van de schriftelijke en digitale wijkschouw voor Bolhaar/park de Kotten beschreven. De antwoorden zijn ondergebracht in een aantal onderwerpen: 1. inleiding; 2. algemeen oordeel over netheid en veiligheid in de buurt; 3. oordeel specifieke plekken in de buurt; 4. bijdrage van inwoners aan een nette en veilige buurt; 5. sociale contacten.
1
1.
Inleiding
De buurt Helmerhoek Zuid is gelegen in Enschede Zuid. Figuur 1 laat zien welke straten tot deze buurt behoren. Figuur 1 Helmerhoek Zuid.
Respons Helmerhoek Zuid telt 1.522 huishoudens en 188 panelleden. In totaal hebben 274 personen deelgenomen. Hiervan heeft ruim een kwart (26 procent) deelgenomen via het EnschedePanel. Bijna driekwart heeft deelgenomen op uitnodiging via de huis-aan-huis verspreide uitnodigingsbrief. Tabel 1 toont een overzicht van de respons. Tabel 1 Responsoverzicht. omschrijving
aantal
aantal huishoudens in de buurt
1.522
aantal leden van het EnschedePanel in de buurt
188
aantal deelnemers schriftelijke wijkschouw
184
aantal deelnemers digitale wijkschouw en lid van EnschedePanel
72
aantal deelnemers digitale wijkschouw en niet lid van EnschedePanel
18
totaal aantal deelnemers schriftelijke en digitale wijkschouw
274
2
Betrokkenheid De meeste personen die hebben deelgenomen aan de wijkschouw willen wel verder betrokken worden bij de ontwikkeling van het wijkbeheerplan (tabel 2). Ruim zeven op de tien deelnemers ontvangt graag de resultaten van het onderzoek en ruim twee op de tien wil uitgenodigd worden voor een buurtbijeenkomst over de resultaten. Ruim één op de tien wil graag uitgenodigd worden voor de buurtwandeling. Eén op de vijf heeft geen belangstelling voor verdere betrokkenheid. Tabel Tabel 2 Wijze waarop men verder betrokken wil worden bij de ontwikkeling van het wijkbeheerplan. (n=274) percentage ik ontvang graag resultaten van dit onderzoek
72%
ik word graag uitgenodigd voor het buurtgesprek of de informatieavond in mijn buurt
22%
ik word graag uitgenodigd voor de buurtwandeling
11%
geen belangstelling
20%
2. Oordeel over de buurt Deelnemers aan de wijkschouw is gevraagd naar een algemeen oordeel over de veiligheid en netheid van de buurt en naar het oordeel op een aantal aspecten van veiligheid en netheid.
Algemeen oordeel over de buurt Ruim drievijfde van de deelnemers aan de wijkschouw vindt de eigen buurt veilig. Iets minder dan één op de zes deelnemers (16 procent) is het hier (zeer) mee oneens. Ruim de helft van de deelnemers, namelijk 54 procent, vindt de eigen buurt schoon en netjes. Ruim eenvijfde vindt dit niet en bijna een kwart is neutraal (figuur 2). Figuur 2 Algemeen oordeel over de veiligheid en de netheid van de buurt. (n=268 en n=260) Ik vind mijn buurt veilig.
8%
Ik vind mijn buurt 4% schoon en netjes.
53%
23%
50%
24%
0%
25%
50%
zeer eens
eens
neutraal
14%
18%
75% oneens
4%
100% zeer oneens
Oordeel over aantal aspecten van netheid en veiligheid in de buurt De meeste tevredenheid onder deelnemers is er over de hoeveelheid openbaar groen in de buurt. Zo is 87 procent van de deelnemers het er (zeer) mee eens dat er voldoende groen is in de buurt. Daarnaast is ongeveer driekwart van de deelnemers positief over de hoeveelheid verlichting en het onderhoud van de verlichting in de buurt. Ruim tweederde voelt zich veilig in de buurt.
3
Deelnemers zijn het minst tevreden over de parkeergelegenheid en de verkeersveiligheid in de buurt. Ongeveer twee op de vijf deelnemers vindt de parkeergelegenheid onvoldoende en vindt het niet verkeersveilig. Over een aantal aspecten zijn deelnemers aan de wijkschouw vaker negatief dan positief. Het gaat hierbij om het aantal parkeerplaatsen, de schoonheid van het meubilair, het onderhoud van het wegdek en trottoir en de verkeersveiligheid van de wijk (figuur 3). Deelnemers aan de wijkschouw die zich over één of meerdere aspecten van de netheid en veiligheid in de buurt negatief uitgesproken hebben, konden dit toelichten. Veelgenoemd werd het gebrek aan parkeerhavens. Daarnaast is door meerdere deelnemers hard rijden als aandachtspunt genoemd en mist een aantal deelnemers afvalbakken. Figuur 3 Oordeel over aspecten van netheid en veiligheid in de eigen buurt. (nmin=264) Er is voldoende groen in mijn wijk.
22%
Het groen is goed onderhouden.
65% 43%
Er is voldoende meubilair aanwezig.
24%
35%
Het meubilair is schoon.
7%5% 23%
22%
17%
25% 26%
35%
7%
6% 11% 5% 16%
Er is voldoende verlichting aanwezig. 6%
67%
10% 11% 6%
De openbare verlichting wordt goed onderhouden. 6%
69%
14% 6%
Er zijn voldoende speeltoestellen aanwezig.
8%
De speeltoestellen worden goed onderhouden.
41% 26%
Mijn wijk is verkeersveilig.
33%
Er is voldoende parkeerruimte. 4% Ik voel mij veilig in mijn buurt.
29%
9% 0%
zeer eens
31%
37%
Het wegdek en trottoir worden goed onderhouden.
eens
17%
23%
neutraal
14%
13% 5%
22%
24%
28%
60% 25%
10%
23%
17%
27% 22%
10% 22%
17% 50%
oneens
75% zeer oneens
11% 100% weet niet
Wie is verantwoordelijk? Deelnemers aan de wijkschouw zien in de meeste gevallen de gemeente als meest verantwoordelijke partij voor de uitstraling van de openbare ruimte. Voor vier onderdelen van de uitstraling van de openbare ruimte is deelnemers aan de wijkschouw gevraagd aan te geven of de verantwoordelijkheid hiervoor vooral bij de gemeente of vooral bij inwoners ligt.
4
Vooral het onderhoud van weg, straat, stoep en lantaarnpalen vinden deelnemers aan de wijkschouw een verantwoordelijkheid van de gemeente. Maar liefst 93 procent acht de gemeente hier vooral verantwoordelijk voor. Ook het groenonderhoud en recreatieve voorzieningen en speeltoestellen ziet men vooral als een verantwoordelijkheid van de gemeente. Voor zwerfafval zien deelnemers ook een verantwoordelijkheid weggelegd voor bewoners. Bijna tweederde van de deelnemers vindt dat bewoners hierbij minstens een gezamenlijke verantwoordelijkheid dragen met de gemeente. Iets minder dan eenderde van de deelnemers vindt dat de verantwoordelijkheid voor het opruimen van zwerfafval vooral bij bewoners ligt (figuur 4). Figuur 4 Wie, gemeente of bewoners, is het meest verantwoordelijk voor de volgende aspecten? (nmin=263) Onderhoud van de weg, straat, stoep, lantaarnpalen.
93%
Het groenonderhoud in uw buurt.
5%
86%
Recreatieve voorzieningen en speeltoestellen.
12%
82%
Zwerfafval.
35% 0%
vooral gemeente
25%
15%
33% 50%
gemeente en bewoners
32% 75%
100%
vooral bewoners
3. Specifieke plekken in de buurt In de wijkscan is inwoners gevraagd naar de plekken in de buurt die zij als fijn ervaren en de plekken die aandacht verdienen. Inwoners konden hierbij ook foto’s insturen. Eén bewoner van Helmerhoek Zuid heeft van deze mogelijkheid gebruik gemaakt (zie figuur 5a en 5b). Fijne plekken plekken in de buurt Veelgenoemde fijne plekken in de buurt zijn het buitengebied, bosgebied aansluitend aan de wijk. Hier kan men wandelen, fietsen en de hond uitlaten. Ook het park en de vijver worden genoemd als fijne plekken met rust en groen om te wandelen. Ook het winkelcentrum Helmerhoek wordt door veel bewoners gezien als een prettige plek omdat het er gezellig is, het handig is om dichtbij de boodschappen te doen en je mensen ontmoet. Ook verschillende speeltuinen in de wijk worden als fijne plekken genoemd. Plekken die aandacht behoeven De locaties die deelnemers noemen als aandachtsplekken zijn divers. Meerdere keren genoemd wordt de Beekwoudehoek, waar hard wordt gereden en fietsers op het wegdek fietsen. Ook op de Bekspringhoek wordt hard gereden en hier is parkeerproblematiek. De busbanen worden meermaals genoemd omdat de oversteekplaatsen hier gevaarlijk zijn en bij de Harsseveldhoek vlakbij de busbaan geparkeerd wordt wat gevaarlijke situaties oplevert. Verder noemen meerdere deelnemers dat sommige fietspaden slecht verlicht zijn en dat het groenonderhoud beter kan op verschillende plekken in de wijk.
5
Figuur 5a Ingestuurde foto vanuit Helmerhoek Zuid, fietspad Bogelkamphoek.
Figuur 5b 5b Ingestuurde foto vanuit Helmerhoek Zuid, achter Boerskottenhoek.
Bijdrage Bijdrage van inwoners aan nette en vei veilige buurt In de wijkschouw zijn ook een aantal vragen opgenomen over de bijdrage die inwoners zelf willen leveren aan een nette en veilige buurt. Eigen bijdrage Ruim de helft (56 procent) van de deelnemers aan de wijkschouw zou wel een bijdrage willen leveren aan een nette en veilige buurt. De overige 44 procent wil hier geen bijdrage aan leveren (figuur 6). Figuur 6 Zou u zelf een bijdrage willen leveren aan het veilig en netjes houden van uw buurt? (n=262)
nee; 44% ja; 56%
Redenen om wel of geen bijdrage te leveren Deelnemers aan de wijkschouw die wel een bijdrage willen leveren aan een nette en veilige buurt, willen dit meestal doen omdat ze van mening zijn dat iedereen zich hoort in te zetten voor de buurt. Ruim drie op de vijf deelnemers geeft dit aan. Daarnaast wil een kwart van hen graag een bijdrage leveren om zijn of haar steentje bij te dragen. De verwachting van de directe omgeving speelt geen rol.
6
Een aantal deelnemers geeft andere redenen. Veelgenoemd hierbij is dat men op dit moment al een bijdrage levert, door zwerfvuil op te ruimen en de eigen stoep schoon te houden. Ruim tweevijfde van de deelnemers aan de wijkschouw die geen bijdrage willen leveren, vinden het zorgen voor een nette en veilige buurt een taak van de gemeente en niet van bewoners. Ruim een op de zes wil geen bijdrage leveren, omdat men tevreden is zoals het nu is. Een op de acht heeft geen tijd en de overige personen geven een andere reden, waarbij men aangeeft niet in staat te zijn een bijdrage te leveren door hoge leeftijd of gezondheidsklachten. Anderen geven aan al hun bijdrage te leveren. Tabel 3 Redenen om wel of geen bijdrage te leveren aan een nette en veilige buurt. redenen om wel een bijdrage te leveren (n=1 (n=146) 46)
redenen om geen bijdrage te leveren (n=119 (n=119) 119)
iedereen hoort zich in te zetten voor zijn buurt
62%
ik ben tevreden zoals het nu is
18%
ik wil graag mijn steentje bijdragen
25%
ik heb geen tijd
12%
ik vind het niet mijn taak, maar van de gemeente
42%
anders
29%
mijn buren/directe omgeving verwachten dat ik meehelp anders
0% 16%
Soort bijdrage dat men wil leveren Als men een bijdrage wil leveren, zorgt men het liefst voor een sneeuwvrij trottoir (78 procent), het melden van vernielingen of gebreken bij de gemeente (62 procent), het opruimen van zwerfafval en bladeren in het najaar (respectievelijk 51 en 48 procent) Minder vaak willen inwoners deelnemen aan een buurtcommissie of wijkraad of onderhoudstaken op zich nemen (figuur 7).
7
Figuur 7 Wat zou u zelf willen doen om de buurt schoon en veilig te houden? (n=158) Trottoir sneeuwvrij houden in de winter.
78%
Opletten of iets kapot of vernield is en dit melden bij het Gemeentelijk Contact Centrum,
62% 51%
Opruimen van zwerfafval. Bladruimen in de straat in het najaar.
48%
Meedenken over de inrichting van de woonomgeving (bijv. (her)inrichting groen). Buurtactiviteiten organiseren (bijv. buurtfeest, kerstboom kopen en plaatsen, etc.). Helpen met onderhoudsacties van de gemeente. (bijv. bladcampagne). Onderhouden van het groen (bijv. schoffelen, gras maaien, planten water geven).
29% 20% 13% 12%
Opruimen van hondenpoep.
9%
Samen met uw medebewoners het onderhoud regelen.
8%
Speeltoestellen/plekken schoonmaken.
6%
Deelnemen aan een buurtcommissie of wijkraad.
4%
Anders
9% 0%
25%
50%
75%
100%
Frequentie van eigen bijdrage Figuur 8 laat zien dat deelnemers aan de wijkschouw die wel een bijdrage willen leveren aan een schone en nette buurt hier in de meeste gevallen een keer per kwartaal (41 procent) of één of enkele keren per maand (38 procent) toe bereid zijn. Figuur 8
Als men bereid is om bij te dragen aan een schone en veilige buurt, hoe vaak dan? (n=137) elke week
4%
een keer of meerdere keren per maand
38%
een keer per kwartaal een keer per jaar niet
41% 12% 5%
0%
25%
50%
75%
100%
8
4. Sociale contacten Tot slot zijn een aantal vragen gesteld over sociale contacten in de buurt.
Frequentie van sociale buurtcontacten en behoefte hieraan De meeste deelnemers aan de wijkschouw (89 procent) hebben regelmatig contact met de eigen buren. Bijna driekwart heeft geen behoefte aan meer contact met buren en voor een bijna even groot deel hoeft er ook niet meer georganiseerd te worden in de buurt om het onderling contact te versterken (figuur 9). Figuur 9 Sociale contacten in de buurt. (nmin=199) Heeft regelmatig contact met buren
89%
Vindt dat er meer georganiseerd moet worden in buurt om onderling contact te versterken
29%
11%
71%
Heeft behoefte aan meer contact met buren 11%
74%
0%
25% ja
50% nee
15% 75%
100%
weet niet
Taakverdeling voor organiseren buurtactiviteiten Bijna drie op de tien deelnemers aan de wijkschouw vinden dat er meer georganiseerd moet worden in de buurt om onderling contact te versterken (figuur 9). Van de 88 personen die graag meer activiteiten in de buurt zien, vindt ruim tweederde (69 procent) dit een taak voor bewoners zelf, bijna tweevijfde ziet ook een taak weggelegd voor de gemeente (figuur 10). Een aantal deelnemers noemt nog andere partijen die buurtactiviteiten zouden moeten organiseren. Zij noemen onder andere de woningbouwvereniging, de buurtvereniging en het wijkcentrum. Figuur 10 U heeft aangegeven dat er in de buurt meer georganiseerd zou moeten worden. Wie zou dat volgens u moeten doen? (n=88) Bewoners
69%
De gemeente
Anders
39%
15% 0%
25%
50%
75%
100%
9
Interesse buurtactiviteiten Alle deelnemers aan de wijkschouw is vervolgens voor een reeks activiteiten gevraagd of zij deze zouden bezoeken als deze in de buurt georganiseerd worden (figuur 11). De meeste bezoekers zijn te verwachten bij een buurtfeest of barbecue (52 procent) of een zomerbraderie of markt in de buurt (51 procent). Ook een kerstmarkt zou bijna de helft van de deelnemers aan de wijkschouw trekken. Eén op de twaalf deelnemers zou geen enkele activiteit bezoeken. Figuur 11 Bezoek van buurtactiviteiten als deze georganiseerd zouden worden. (n=274) Buurtfeest of BBQ.
52%
Zomerbraderie/markt in de buurt.
51%
Kerstmarkt.
47%
Opschoondagen.
23%
Activiteiten voor kinderen.
22%
Inloopavond herstructurering van de wijk.
22%
Sportactiviteiten.
15%
Natuur Educatieve activiteiten.
13%
Activiteiten Kinderboerderij.
12%
(Boom)plantdagen.
10%
Wijkraadvergadering.
7%
Anders, namelijk.
5%
Geen van deze activiteiten.
8% 0%
25%
50%
75%
100%
10
