T.a.v
de directie de leraren aardrijkskunde
Geachte,
De kaart neemt een centrale plaats in het aardrijkskundeonderwijs in. Aan die kaart wordt er op zaterdag 28 april 2012 een studiedag van de VLA (Vereniging Leraars Aardrijkskunde) gewijd met als titel “Mercator aangekaart”. Deze studiedag kadert in de activiteiten n.a.v. de viering van de geboorte van Mercator 500 jaar geleden. In SintNiklaas worden dan allerlei activiteiten ingericht zoals een internationaal wetenschappelijk congres dat doorgaat van 25 tot 28 april 2012 met als titel ‘Mercator revisited’. In de voormiddag komen een aantal keynote speakers aan bod die zowel de traditionele als moderne elementen uit de cartografie toelichten, en wordt er een verband gelegd met de eindtermen voor aardrijkskunde. In de namiddag komen een aantal ervaren collega’s aan bod die gedurende telkens 35 minuten hun ervaringen rond het gebruik van kaarten in de les aardrijkskunde praktisch toelichten. In de namiddag volgen er keuzesessies zodat iedereen uiteenzettingen zal vinden die aansluiten bij zijn of haar noden. Tijdens deze dag kunnen orthofoto’s worden uitgekozen die het ganse Vlaamse grondgebied bestrijken (zolang de voorraad strekt). Dit is inbegrepen in de dagprijs. De studiedag gaat door in de O.L.V. Presentatie te Sint-Niklaas, dat zowel met het openbaar vervoer als met de wagen makkelijk bereikbaar is. Meer info vind je op www.vla-geo.be. Kies Hoofdmenu > Activiteiten > Symposia. Wij hopen een groot aantal collega’s te ontmoeten op 28 april. Inschrijven is verplicht.
Namens de Vereniging Leraars Aardrijkskunde Luc Zwartjes voorzitter
VLA vzw Koningin-Elisabethlei 86 BE 2950 Kapellen België www.vla-geo.be
Luc Zwartjes Voorzitter Sint-Blasiusstraat 3 8020 Waardamme
[email protected]
VLA-studiedag 28 april 2012 Mercator aangekaart PROGRAMMA 9.30u Verwelkoming deelnemers. 10.00u Welkom door de symposiumvoorzitter. 10.10u Prof. Philippe De Maeyer (Professor Cartografie, UGent, Vakgroep geografie, CartoGIS) Sleutelmomenten van een half millennium ontwikkeling van de cartografie. 10.40u Verantwoordelijke van het NGI Methodologie en toekomstvisie van het Nationaal Geografisch Instituut. 11.10u Prof. Nico Van de Weghe (Professor Geomatica, UGent, Vakgroep geografie, CartoGIS) Geo-tracking in de praktijk. 11.40u-12.00: koffiepauze. 12.00u Peter Bogaert (Projectleider Grontmij) Mobile mapping en andere nieuwe data-acquisitiemethoden. 12.25u Erik Van Nieuwenhuyze (Inspecteur onderwijs voor de Vlaamse Gemeenschap) Eindtermen en beeldvorming met kaarten. 12.50u-14.00: broodjeslunch Namiddag: keuzesessies: sessie 1: van 14.00u – 14.35u, sessie 2: van 14.40u – 15.15u en sessie 3: van 15.25u – 16.00u. Zie schema. Plaats: O.L.V. Presentatie te Sint-Niklaas (zie www.vla-geo.be voor wegbeschrijving) DOORLOPENDE VLA-SERVICE Vanaf 9.30u zijn er orthofoto’s van gans het Belgisch grondgebied gratis ter beschikking voor de deelnemers aan het symposium. Je mag dus in principe van het volledige grondgebied van Vlaanderen een exemplaar meenemen. Voor 14u mag je van elk plan één exemplaar meenemen. Na 14u mag je meerdere plannen van het grondgebied dat je interesseert meenemen. INSCHRIJVEN Stap 1: Maak je keuzes voor de namiddagsessies via www.vla-geo.be Kies Hoofdmenu > Activiteiten > Symposia. Stap 2: Schrijf het bedrag over op VZW V.L.A. p.a. Koningin-Elisabethlei 86, 2950 Kapellen IBAN: BE35 0011 2788 0937, BIC: GEBABEBB . Vermelde de naam van de deelnemer. DEELNEMINGSPRIJS • VLA-lid: 30 euro • Niet VLA-leden (dus ook leerkrachten van scholen die enkel een abonnement hebben op de uitgaven van de VLA): 60 euro • Student VLA-lid: 5 euro • Student geen VLA-lid: 15 euro Let wel: je kan direct lid worden van de VLA, samen met je inschrijving: • VLA-lid: 27 euro; dus wil je naar het symposium komen, schrijf dan 27+30 = 57 euro over • Student 15 euro; dus wil je naar het symposium komen, schrijf dan 15+5 = 20 euro over Nota’s, attest, orthofoto’s, broodjeslunch en drank inbegrepen. VERDERE INFO: www.vla-geo.be (o.a. wegbeschrijving)
Samenvatting namiddagsessies Sessie
Titel
Doelgroep
Voordrachtgever
A
Tentoonstelling Mercator digitaal
1ste – 2de – 3de graad
Mercatormuseum
B
Kaartprojecties in de derde graad wetenschappen
Fernand Clemminck
2
C D E F
Leerlijn kaartgebruik in de drie graden Van Mercator tot GIS, kaartvaardigheden in de klas Cartografische competenties op de klasvloer Mr., dat hebben we niet geleerd in het Secundair Onderwijs! Onderzoekcompetenties met digitale cartografie? Het kan! Gratis gebruik van GDI-Vlaanderen geodata en diensten voor onderwijs Geomatica-oefeningen – GIS met Geomobiel
3de graad wetenschappen 1ste -2de -3de graad 1ste -2de -3de graad 1ste -2de -3de graad 1ste -2de -3de graad
Zwijgershoek 14, SintNiklaas O.L.V. Presentatie
Georges Tibau Jan Callemeyn Dirk Coolsaet Robert Neyt
2 1 1 1
O.L.V. Presentatie O.L.V. Presentatie O.L.V. Presentatie O.L.V. Presentatie
2de en 3de graad; SETOC 1ste -2de -3de graad
Joris Coppenholle
1
O.L.V. Presentatie
1
O.L.V. Presentatie
3de graad
Bart Coessen
TBD - Vakgroep Geografie van de Universiteit Gent TBD - Vakgroep Geografie van de Universiteit Gent TBD - Vakgroep Geografie van de Universiteit Gent Klaartje De Meulenaere
1
O.L.V. Presentatie speelplaats
1
O.L.V. Presentatie speelplaats
1
O.L.V. Presentatie speelplaats
1
O.L.V. Presentatie
G H I J
Geomatica-oefeningen – fotogrammetrie met Geomobiel
3de graad
K
Geomatica-oefeningen – topografie/GPS met Geomobiel
3de graad
L
Beeld en kaart: help! Een smartboard in mijn klas?
1ste -2de -3de graad
Aantal sessies van 35 min. 3
Plaats
BELANGRIJK INSCHRIJVEN via www.vla-geo.be hoofdmenu > Activiteiten > Symposia De som van het aantal sessies mag maximum 3 zijn. Je kan dus bijv. C en D of E, F en G combineren, maar bijv. niet B, C en D. Je moet ook 2 reservekeuzes aangeven.
Sessie A Abstract
Mercator Digitaal Tijdens deze 2 uur wordt er een bezoek gebracht aan Mercator Digitaal, een tentoonstelling over het cartografisch werk van Gerardus Mercator. De rondleiding gebeurt o.l.v. een gids. Er wordt afgesproken in de tentoonstellingszaal Zwijgershoek 14. Doelgroep Leerkrachten 1ste, 2de en 3de graad. Spreker gids. Duurtijd 3 sessies van 35 minuten; er is een gidsbeurt van 14u tot 16u. Sessie B Abstract
Kaartprojecties in de derde graad wetenschappen Deze sessie bestaat uit 2 delen die reeds jarenlang in de derde graad wetenschappen aan de leerlingen gebracht zijn. Wat heeft Mercator 500 jaar geleden gedreven om zijn conforme cilinderprojectie te maken? Welke filosofie heeft hij gebruikt om zijn doel te bereiken en wat is de wiskundige achtergrond? In een tweede deel gebruiken we deze kennis om oefeningen te maken over een aantal andere projecties en worden enkele mogelijke toetsvragen gepresenteerd. Doelgroep Leerkrachten 3de graad met een component wetenschappen en andere geïnteresseerden. Spreker Fernand Clemminck, leraar aardrijkskunde. Duurtijd 2 sessies van 35 minuten. Sessie C Abstract
Leerlijn kaartgebruik in de drie graden • Wat is een leerlijn? Hoe moet je die ontwikkelen in de vakgroep? • Verticale opbouw van het kaartgebruik in het S.O. op basis van de eindtermen in de drie graden. • Horizontaal overzicht leerplaninhouden derde graad ASO (Wet.) – ASO (-Wet.) – KSO –TSO (op basis van de leerplannen van het VVKSO). • Op basis van de eindtermen i.v.m. kaartgebruik voorbeelden van goede toetsvragen voor de drie graden. • Bruikbare websites i.v.m. cartografie. Doelgroep Leerkrachten 1ste, 2de en 3de graad. Spreker Georges Tibau, oud-pedagogisch begeleider. Duurtijd 2 sessies van 35 minuten. Sessie D Abstract
Van Mercator tot GIS, kaartvaardigheden in de klas Leerlingen een beeld helpen vormen van de wereld waarin ze leven is onmiskenbaar de rode draad in elke aardrijkskundeles. Kaarten zijn hierbij het middel bij uitstek. Men kan zich dan ook afvragen of een les aardrijkskunde eigenlijk wel kan zonder kaarten. De digitale mogelijkheden in het aardrijkskundeonderwijs bieden heel wat kansen op het gebied van visualisering. Leerlingen helpen te begrijpen wat ze zien via de talrijke mapviewers vergt een zorgvuldige aanpak door de leraar. Daarnaast blijven de traditionele kaartvaardigheden onontbeerlijk om een volledig beeld te vormen. Doelgroep 1ste, 2de en 3de graad. Spreker Jan Callemeyn, pedagogisch begeleider aardrijkskunde West-Vlaanderen, VVKSO, leraar. Duurtijd 1 sessie van 35 minuten.
Sessie E Abstract
Cartografische competenties op de klasvloer Volgens de Europese sleutelcompetenties dient iedereen in onze samenleving over een aantal ruimtelijke competenties te beschikken. Precies lokaliseren en zich oriënteren, het lezen en interpreteren van voorstellingen op kaart, het kiezen van passend kaartmateriaal, … veronderstellen specifieke vaardigheden. Deze doelstellingen dienen competentiegericht verankerd te worden. In andere contexten moeten ze immers aanwendbaar blijven. Dat actueel digitale ruimtelijke voorstellingen blijven toenemen, doet hier niets ter zake. Integendeel, het zijn nieuwe uitdagingen voor de leraar aardrijkskunde. Terreintoepassing blijft het einddoel. Diverse mogelijkheden voor de drie graden van het secundair onderwijs worden op deze workshop geïnitieerd, gedemonstreerd of uitgewerkt. Doelgroep 1ste, 2de en 3de graad. Spreker Dirk Coolsaet, pedagogisch begeleider GO! Duurtijd 1 sessie van 35 minuten. Sessie F Abstract
Mr., dat hebben we niet geleerd in het Secundair Onderwijs! Kaartoefeningen waar je misschien niet aan denkt maar best wel nuttig zijn omdat ze de aardrijkskundige competentie van leerlingen en leerkrachten (?) opkrikken, zoals plaatsbepaling met kompas en topografische kaart, de LOS (line of sight), maar ook het lezen van helling en strekking van lagen op geologische kaarten, het aanvullen van geologische kaarten op basis van waarnemingen, het aanmaken van (blinde) isohypsenkaarten op basis van SRTM-data (demo) in functie van geomorfologie. Voor de kaartoefeningen hebben we geen ICT- nodig maar baseren we ons op het instrumentarium van Mercator zoals liniaal en kompasschijf. Doelgroep Leerkrachten 1ste, 2de en 3de graad. Spreker Robert Neyt, ex- lerarenopleider S.O. Arteveldehogeschool, docent afstandsonderwijs NHA, educatief auteur Uitgeverij De Boeck. Duurtijd 1 sessie van 35 minuten. Sessie G Abstract
Onderzoekcompetenties met digitale cartografie? Het kan! Thematische kaarten dragen je interesse weg? Je wilt digitale cartografie in je lessen introduceren? Je houdt van satellietbeelden? Je laat leerlingen graag zelfstandig werken? Je streeft naar ICT-vaardige leerlingen? Milieugeografie ligt je nauw aan het hart? Je wilt beginnen aan onderzoekscompetenties? In dit “example of good practice” verneem je er alles over! Doelgroep 2de en 3de graad; Setoc. Spreker Joris Coppenholle, lector aardrijkskunde Artevelde Hogeschool – Gent. Duurtijd 1 sessie van 35 minuten. Sessie H Abstract
Gratis gebruik van GDI-Vlaanderen geodata en diensten voor onderwijs De geografische datasets binnen de Vlaamse overheid kunnen gratis gebruikt worden voor onderwijsdoeleinden. Tijdens deze workshop wordt u wegwijs gemaakt in het aanbod van geodata en geografische diensten, en wordt getoond waar u deze data en diensten kan vinden en hoe u deze kan gebruiken. Doelgroep Leerkrachten 1ste, 2de en 3de graad. Spreker TBD – Agentschap voor Geografische Informatie Vlaanderen (AGIV). Duurtijd 1 sessie van 35 minuten.
Sessie I Abstract
Geomatica-oefeningen – GIS met Geomobiel Geomobiel is een project waarbij leerlingen van de derde graad oefeningen maken rond GIS, onder begeleiding van personeel van de Universiteit Gent. Mits enige aanpassing kunnen deze oefeningen ook uitgevoerd worden in klasverband. Fotogrammetrie, topografie en GPS worden kort toegelicht. Doelgroep Leerkrachten 3de graad met een component wetenschappen en andere geïnteresseerden. Spreker TBD (medewerker van de Vakgroep Geografie van de Universiteit Gent). Duurtijd 1 sessies van 35 minuten. Sessie J Abstract
Geomatica-oefeningen – fotogrammetrie met Geomobiel Geomobiel is een project waarbij leerlingen van de derde graad oefeningen maken rond fotogrammetrie, onder begeleiding van personeel van de Universiteit Gent. Mits enige aanpassing kunnen deze oefeningen ook uitgevoerd worden in klasverband. GIS, topografie en GPS worden kort toegelicht. Doelgroep Leerkrachten 3de graad met een component wetenschappen en andere geïnteresseerden. Spreker TBD (medewerker van de Vakgroep Geografie van de Universiteit Gent). Duurtijd 1 sessies van 35 minuten. Sessie K Abstract
Geomatica-oefeningen – topografie/GPS met Geomobiel Geomobiel is een project waarbij leerlingen van de derde graad oefeningen maken rond topografie of GPS, onder begeleiding van personeel van de Universiteit Gent. Mits enige aanpassing kunnen deze oefeningen ook uitgevoerd worden in klasverband. GIS en fotogrammetrie worden kort toegelicht. Doelgroep Leerkrachten 3de graad met een component wetenschappen en andere geïnteresseerden. Spreker TBD (medewerker van de Vakgroep Geografie van de Universiteit Gent). Duurtijd 1 sessies van 35 minuten. Sessie L Abstract
Beeld en kaart: ‘Help!’. Een smartboard in mijn klas? Het Smartboard kan gebruikt worden als gewoon projectiebord en er kunnen met (virtuele) pennen aanduidingen worden gemaakt op figuren en teksten. Daarenboven wordt er bij het bord ook Notebook software geleverd dat een alternatief voor PowerPoint kan zijn. Deze sessie is geen verkoopshow, maar geeft met een paar echte voorbeelden hoe je met zo’n bord praktisch werkt in een aardrijkskundeklas. Doelgroep Leerkrachten 1ste, 2de en 3de graad. Voorbeelden komen uit de 2de en 3de graad. Spreker Klaartje De Meulenaer, leraar aardrijskunde O.L.V. Presentatie, Sint-Niklaas en Koninklijk Atheneum van Deurne. Duurtijd 1 sessie van 35 minuten.
