Wij gedenken met elkaar, maar hoe?

Nr. 9 - Oktober 2013 - Jaargang 43

OKe (Oegstgeester Kerkblad) is een uitgave van de Raad van Kerken Oegstgeest

Wij gedenken met elkaar, maar hoe? Rondom 1 en 2 novem ber zijn er zowel in katholieke als in protes tantse kerken gedachte nisdiensten. Niet altijd op dezelfde datum, niet altijd in dezelfde vorm. Een gesprek met ds. Kees Zwart over rituelen rond het gedenken in onze tijd. Hennie Dijkhuis-Potgieser

Was er in het verleden een soort ‘standaardvorm’ waarin de rituelen rond afscheid van het leven vorm gegeven werden? Een ‘vroeger’ in de zin van ‘zo was het altijd’ is er niet, maar de functie van de rituelen blijft: het stroomlijnen van emoties, het delen van verdriet, het bieden van rust en stabiliteit – maar nu zónder degene die is overleden. De wijze waarop we dat ritueel met elkaar vorm geven verandert voortdurend. Zo was het halverwege de vorige eeuw nog gewoonte na het overlijden van een dierbare een rouwband te dragen. In mijn jeugd kwamen crematoria in zwang. Daardoor ontstonden er bij het

IN dit nr.

laatste afscheid rituelen los van de kerk als gebouw. Het is een periode in ons land waarin de dood werd ‘verbloemd’. De dode in een kist zien liggen was geen publiekszaak, bijvoorbeeld. Nu zie je dat er alom aandacht is voor de dode, voor zijn betekenis voor de achterblijvers. En voor de eerste stappen in het rouwproces, voor latere fasen van rouw dragen en ook voor het verwerken op de lange duur, individueel en in gemeenschap met elkaar.

men. Zo wordt in het project ‘Allerzielen alom’ in Hoofddorp, Velzen en Amersfoort o.m. in creatieve vormen gelegenheid gegeven stil te staan bij de persoon, die hen - soms vele jaren terug - is ontvallen. Hieraan blijkt grote behoefte: we weten dat we van een dode nooit definitief afscheid nemen; de overledene blijft deel van onszelf. Je kunt denken aan de internetsites waarop je een ‘memorial’ voor iemand kunt plaatsen. Je kunt op internet ook een eigen altaar inrichten met foto’s.

Kun je wat van die nieuwe vormen noemen, die aansluiten bij de mens van nu?

Horen de massale stille tochten bij het overlijden van een BN-er of bij het omkomen van kleine kinderen ook bij een vorm van gedenken en rouw?

Ik denk aan het aansluiten bij kunstvor-

Vandaag heb ik jouw naam begroet, gedichten in Bezinning, pagina 3 Concert Allerzielen 2 november, in de Groene of Willibrordkerk, pagina 3 Geloof, Hoop en Liefde, in het gedenken van het leven in de dood, pagina 4 Begraafplaats Groene Kerk, in gesprek met beheerder Peter de Mol, pagina 5 Licht van het leven, gedachtenis overledenen, pagina 8 Gedenken, bijbelse kanttekeningen, pagina 12

Natuurlijk. Een stille tocht schept gezamenlijkheid en voedt een gemeenschappelijk gevoelde waarde (protest tegen de moord op een kind bijv.). Zo’n tocht is iets serieus en iedereen, jong en oud, deelt die waarde. Op die manier hebben rituelen dus ook met identiteit te maken.

Wat is hierbij de rol van het geloof? Rituelen werken verbindend, met elkaar, met je gevoelens en met datgene of >

2

OKe

Nr. 9 - Oktober 2013


OKe

3

vervolg van pag. 1

diegene die jouw leven draagt. Zo steken we op Allerheiligen een kaarsje aan bij het noemen van de naam van de overledene. Door dat te doen verbinden we ‘licht‘ aan de naam. We doen dat door een kaars aan de Paaskaars te ontsteken. Die Paaskaars zien we als symbool van Christus’ levende aanwezigheid. We steken dus letterlijk ons ‘naamlichtje’ op bij de Levende. Het aansteken van een kaarsje en het noemen van de naam verbindt ons dan met de ultieme waarde: leven aan alle dood voorbij. Dertig jaar geleden deden we dat in onze kerken nog niet. Ritualiteit is ‘beweeglijk’, ook in kerkelijk verband! Soms ontstaan rituelen die langer blijven, soms zijn het eendagsvliegen. Zo is in kerkelijk verband een weelde gegroeid aan rituelen. Maar je moet altijd zeggen: zo kán het, nooit: zo móet het. Heel boeiend. Ooit een ritueel bedacht om een nieuwe grafsteen te wijden? Heb ik eens gedaan: we goten witte wijn over de steen en ik heb een gebed uitgesproken. Er waren mensen bij die niet zoveel met geloof hebben. Toch was voor iedereen dat openlucht-gebed een waardevolle ervaring. Het was een vrolijke dag, dankbaar als we waren voor het ras-echte optimisme van de overledene.

OKe is een uitgave van de Raad van Kerken Oegstgeest: Secr.: F.W.M. van der Ven, Dorpsstraat 2, 2343 BA, Oegstgeest tel. 517 42 07 e-mail: [email protected] Redactie: A.V. de Kok (voorzitter), ds. R. E. da Costa, J. de Gier, P.P. Hanssen, mw. A. Knoop, mw. M. de Vroomen-den Boer, mw. S.E. van der Ploeg-Hoek

‘Het moet echt anders’ (Paus Franciscus) De acht kardinalen met wie de paus aan het vergaderen is om het Vaticaanse bestuursapparaat te hervormen komen uit Honduras, Chili, Congo Kinshasa, India, Boston VS, Duitsland, Australië en Italie. Oscar Maradiaga, de Hondurese voorzitter, waarschuwde voor overspannen verwachtingen, maar beklemtoonde wel, dat het niet gaat om wat aanpassingen, maar om een nieuwe opzet. “Ons doel”, aldus de paus, “is niet om zieltjes te winnen, maar om te luisteren naar noden, verlangens en teleurstellingen, wanhoop en hoop.” Voorop noemt hij de jeugdwerkloosheid en de eenzaamheid van ouderen. Er mogen geen ‘klassen’ in de Kerk zijn,

geen ‘Vaticaancentrische visie’: ‘het hof is de lepra van het pausdom’. De Kerk moet weer een gemeenschap van Gods volk worden. Geen pronken, geen macht, maar deemoed. Priesters en bisschoppen staan ten dienste van het volk van God. God is liefde voor iedere mens. Zijn Geest is harmonie, omarming, niet veroordeling, beloning of bestraffing. De paus wil openheid naar de moderne cultuur, daarom ook serieus werk gaan maken van religieus oecumenisme en dialoog met niet-gelovigen. Dat zal op 7 november in Waddinxveen hopelijk ook blijken, waar met inleidingen van ds. G. van Viegen en dr. A. van der Helm een oecumenische ontmoeting plaats vindt op uitnodiging van de bisschop van Rotterdam. Frans van der Ven r.k.-afgevaardigde in de Raad van Kerken.

(citaten ontleend aan het Katholiek Nieuwsblad)

Van de redactie In deze periode, waarin Allerzielen, Allerheiligen en het einde van het kerkelijk jaar vallen is gedenken het thema. Vanuit verschillende visies wordt dit belicht, steeds weer met een ander accent. Van rituelen, het aansluiten bij de verlangens van deze tijd tot een bijbelse doordenking. Bij alle scribenten die over dit thema schrijven staat de liefde en troost voor de medemens centraal, zoals Jezus het ons heeft voorgeleefd.

mw. H. Dijkhuis-Potgieser Secr.: (tijdelijk) A.V. de Kok, Juffermansstraat 50, 2241 JL, tel. 331 54 05, Bezorgdienst: H. Rozeboom, Anna Bijnsplantsoen 5, 2343 JT, tel. 517 24 13, e-mail: [email protected] Wilt u geen OKe ontvangen? Geef dit door aan de bezorgdienst. Postabonnementen: mw. W. Kwestro, Begonialaan 14,

2343 XN, tel. 517 41 93, e-mail: [email protected] Financiële administratie: J.M.A. Lanslots, Vincent van Goghlaan 2, 2343 RN, tel. 517 57 54, e-mail: [email protected] Bankrelaties: NL65 INGB 0005 8563 89 en NL13 ABNA 0566 9422 40 Vormgeving: Grafisch Buro Versteegen Vormgeving, Leiden Druk: Station Drukwerk Oplage: 9800 exemplaren Huis-aan-huisverspreiding. Deze OKe wordt met interactieve opmaak ook Uw vrijwillige bijdrage is welkom: geplaatst op de website van de Raad van Kerken. richtbedrag e 20 per jaar.

Het volgende nummer van OKe verschijnt op 16 november 2013. Kopij daarvoor inleveren uiterlijk do. 31 oktober 2013 vóór 15.00 uur. Per e-mail of usb-stick, met vermelding van uw naam, telefoonnummer en voorkeur rubriek. Inleveradres kopij en gegevens rooster diensten en vieringen: mw. M. de Vroomen-den Boer, Rhijngeesterstraatweg 99, 2341 BS Oegstgeest, tel. 5173948 e-mail: [email protected] Het daaropvolgende nummer verschijnt op 14 december 2013.

w w w. r a a d va n k e r k e n o e g s t g e e s t . n l

Vandaag heb ik jouw naam begroet

De eerste keer dat ik weer na het overlijden van mijn vader bij zijn graf stond kwamen de volgende woorden in mij op: Vandaag heb ik jouw naam begroet Gods tuin op aard een bloemenzee Ik stond daar, geen weer Het was goed geen steen, maar jouw naam nam ik van daar mee. Hanneke Wallast

Concert Allerzielen 2 november Voorafgaand aan de zondag waarop de Protestantse Gemeente Oegstgeest in haar ochtendviering de overledenen gedenkt, geeft Cappella pro Cantibus - op zaterdagavond 2 november - een Allerzielenconcert in de Groene of Willibrordkerk. Allerzielen, requiem: rust, onzekerheid, bezinning, treurnis en berusting, dood en leven. De veelzijdige omgang met het woord ‘requiem’ is de insteek van het concert: een genre-overstijgende combinatie van werken voor cello, koor en een combinatie van de twee. De rode draad in het concert wordt gevormd door het Requiem for Cello Alone van Peter Sculthorpe (r). Cappella pro Cantibus voert de volgende werken uit: het Gregoriaanse Libera me Domine (Responsorium IX uit de Dodenmetten), drie requiems van Herbert Howells, Versa est in Luctum van Alfonso Lobo, Miserere van Rudi Tas, en uit de Leidse Koorboeken het Nunc Dimittis. Cello: Wilma Pistorius. Dirigent a.i.: Rens Tienstra. Datum: zaterdag 2 november Aanvang concert: 20.15 uur Plaats: Groene of Willibrordkerk Toegang is gratis, collecte bij uitgang De Taakgroep Eredienst en Kerkmuziek PGO nodigt u van harte uit bij dit concert aanwezig te zijn.

Gregoriaanse Scratch 21 oktober Een avond gregoriaans zingen voor iedereen; jong, oud; man, vrouw; kenner of gewoon nieuwsgierig; heldentenor of ‘ik kan niet zingen’: iedereen is welkom bij de Gregoriaanse Scratch. Een avond waar iedereen de volle rijkdom van het gregoriaans kan Rens Tienstra ervaren, onder leiding van de dirigent Rens Tienstra. De avond wordt ondersteund door de ‘huisschola’ van de St.-Willibrordkerk. Datum/tijd: 21 okt.,19.30-21.00 u. Locatie: St. Willibrordkerk, Oegstgeest, Rhijngeesterstraatweg 35, 2341 BR Oegstgeest Deelname: gratis, aanmelden via [email protected]

SCRATCH GREGORIAANSE

4

OKe



Geloof Hoop & Liefde

MENSeunit het dorp

In de lijn van het oude Israël heeft ook de kerk in de loop der eeuwen een eigen feestkalender ontwikkeld. Grote gedenkmomenten (de feesten!) maar ook ‘alledaagse’ knooppunten als geboorte, huwelijk en overlijden hebben daarin een plek gevonden.

door Sarie van der Ploeg

Peter de Mol,

In gesprek met Beheerder van de begraafplaats Groene Kerk Oegstgeest

in het gedenken van het leven in de dood Op zulke geladen momenten willen mensen vorm geven aan hun verbondenheid met God als het geheim van hun leven. Ook nu. We staan dus in een lange traditie van rituelen. Maar de vorm kan veranderen, al naar gelang de cultuur van een volk of de ‘cultuur van de dag’. Hoe is dat bij een uitvaartdienst? Is daarin in de loop der tijd veel veranderd? In gesprek met ds. Henk Plomp, emeritus predikant van de Protestantse Gemeente Oegstgeest. Johan de Gier U hebt in ruim 40 jaar veel uitvaart diensten geleid. Is er in al die jaren veel veranderd? Zeker. Toen ik begon was mij geleerd dat altijd de verkondiging, ofwel de geloofsleer van de kerk centraal hoort te staan. De kerk was de draagster van het geloof. Dus bij een uitvaart moest je vooral laten zien wat de kerk over leven en dood te zeggen had. De persoon van de overledene werd nauwelijks daarin betrokken. Dat is, althans in mijn beleving, radicaal veranderd. Niet de kerk maar de persoon is in eerste instantie drager van het geloof. God is niet ‘los leverbaar’ maar komt altijd in de gestalte van mensen tot ons. In de doop wordt de naam van een mens verbonden met de Naam van de Levende. Die krijgt dan een hele geschiedenis met God. De gemeente wordt zo een gemeenschap waarin het geloof op veelkleurige wijze rondzingt. Voor mij betekent dit dat bij een uitvaart de persoon van de overle-

dene in zijn of haar verbondenheid met God centraal staat. Wie was hij/zij als mens onder de mensen? En hoe heeft hij/zij haar geloof beleefd? In het voorgesprek met de familie leg ik die vragen altijd in hun midden. Veel komt dan los: verhalen, positieve maar ook negatieve gevoelens. Alles mag gezegd worden. Dat kan diep gaan. Vervolgens overleggen we hoe we in de afscheidsdienst daar vorm aan geven. Dit contactmoment met de familie wordt achteraf soms als belangrijker ervaren dan de dienst zelf. Goede veranderingen? Ik vind van wel. Het is mijn eigen ontwikkeling. Ik hield en houd van theologische discussie, maar gaandeweg ben ik gaan inzien dat het in de Bijbel vooral om menswording gaat. ‘Adam, waar ben je?’ Die persoonlijke aanspraak heb ik vooral geleerd in een training bibliodrama. Met een groep mensen stap je

in het verhaal. Je verdeelt de rollen en al spelend ervaar je de krachtlijnen tussen God en mensen die in het verhaal zitten. Dat is precies wat tijdens een uitvaart gebeurt: levensverhaal en geloofsverhaal komen samen. Een dankdienst voor het leven? Soms is een neutraler woord beter, zoals uitvaart, gedachtenis of afscheid. Waar het op aan komt is dat de naam van een uniek mens tot leven komt. Een samenkomst waarin ruimte is voor de verhalen van collega’s, vrienden en familie. Ook de taal van liederen en muziek kan veelzeggend zijn. Want een naam roept verhalen en gevoelens op, in alle gradaties van dank en moeite, geloof en twijfel. Daarna is er ruimte voor gebed en voor het verhaal van de Levende die de dode bij name kent en bewaart. En vanuit die verbondenheid gaan we op weg naar het graf of het crematorium. Geloof. Ook een evangelisatiedienst? Nee, geen evangelisatie. Dat zou een oneigenlijk gebruik van het moment zijn. Immers je wilt ook niet-gelovigen aanspreken. Heel indringend kwam dat op me af bij de afscheidsdienst van mijn moeder. Een aantal kinderen heeft geen lijntje meer met de kerk; niet alle kleinkinderen zijn gedoopt. En toch vormden we, samen met alle anderen, een gemeenschap rond mijn moeder. Ik zei toen: ik ga jullie ‘het evangelie naar

OKe

mijn moeder’ vertellen. Hoe haar geloof, juist omdat het een levende krachtlijn was, veranderde door haar kampervaringen in de oorlog en vooral ook na de oorlog door de secularisatie. Zo’n verhaal van een geliefde, daar gaat kracht van uit en het maakt de aanwezigen bewust van hun eigen leven. Hoop. Op een leven na de dood? Een vast onderdeel van de dienst? Deze hoop is in de gehele dienst geïntegreerd aanwezig. Ik maak graag gebruik van de taal van het licht. Een kaars, symbool voor het leven van de overledene, wordt aangestoken aan de Paaskaars, symbool voor het licht dat sterker is dan de dood. Het leven van de overledene werkt door in kinderen, kleinkinderen en anderen. Die maken dat zichtbaar door een waxinelichtje aan de levenskaars aan te steken. Aan het eind van de dienst wordt de levenskaars gedoofd; een geladen moment. Maar kijk, al die waxinelichtjes en de Paaskaars - ze blijven branden als een teken van leven voorbij de dood. Liefde. Aandacht en troost bieden, of meer? Alles in de dienst heeft met liefde te maken. Het gaat erom de naam van de overledene te laten opbloeien. Ook in het donkere van haar of zijn leven. Zeker niet veroordelen. Tenslotte mag ik de dode en de levenden zegenen en ze brengen in de ruimte van Gods liefde en aandacht. Daar kun je troost uit putten, maar dat zal niet vanzelf gaan.

Wie gaat er nu graag naar een begraafplaats? Soms, in het buitenland, doen we dat wel en verbazen we ons over de grote foto’s in de grafstenen en de uitbundige porseleinen bloemenpracht. Maar hier in Holland komen we er meestal met verdriet en weemoed. Zo is het niet met Peter de Mol: elke dag gaat hij met plezier naar zijn werk op onze Oegstgeester Begraafplaats bij de Groene Kerk. Het oude en het nieuwe deel. Samen met de koster regelt hij een deel van de uitvaart tijdens de gedenkdienst en de begrafenis. Vóór de dienst bepaalt hij - soms in overleg met de familie - de plaats op de begraafplaats en zorgt hij voor het klaar maken van het graf, zoals eventueel het verwijderen van een eerdere steen, graven van het graf en aanbrengen van de graflift. Tijdens de dienst regelen de koster en hij de muziek in de kerk en na de begrafenis de ontvangst en de catering in Willibrords Erf. Er zijn voor graf en grafsteen eisen aan afmetingen en constructie. Een enkele keer is overleg nodig over de tekst: deze mag niet kwetsend zijn. Wat vindt Peter zelf een bijzondere tekst? Deze, een regel uit het gedicht In Memoriam van J.C. Bloem: ‘Hoe zeer veel stiller dood dan slapen is’. Een steen die hem ook aanspreekt is die in de vorm van een deur, die op een kier geopend is. Wat komt hierna? Waarom koos hij dit vak, vraag ik

hem. In de eerste plaats om mensen van dienst te zijn. Informatie te geven over wat kan en wat niet. Een plaats uit te zoeken, soms vooraf met de betrokkene. Vaak willen mensen aan hun overledene in de kist iets meegeven. Bijna alles mag, maar het moet verteerbaar zijn en mag ook op termijn geen gevaar opleveren: glaswerk, ijzeren messen of wapens. Bij begrafenisdiensten wordt met de diverse geloofsrichtingen rekening gehouden. Het al dan niet luiden van de klokken bijvoorbeeld. De Groene Kerk blijft wel een kerk, er mag niet met kaarsen worden gelopen of vuurwerk worden afgestoken. Gevraagd naar ‘beroemde’ doden op deze begraafplaats zegt Peter: “Elk graf is mij even dierbaar. Dat van een stratenmaker die zich levenslang op zijn knieën heeft afgebeuld eigenlijk meer dan dat van iemand met een heel beroemde naam, van wie de familie al jarenlang de grafrechten niet betaalt”. Als we samen over de begraafplaats lopen, wijst hij op verschillende graven en teksten. Het langst staat hij stil bij de Oorlogsgraven. Die zijn hem het allerdierbaarst. Peter de Mol is elke morgen tussen 8.30 en 9.00 uur telefonisch bereikbaar onder nummer 071 517 45 46.

5

6

OKe



ROOMS-KATHOLIEKE PAROCHIE H. AUGUSTINUS, PAROC HIEKERN H. WILLIBRORD Het nieuwe team compleet! Dinsdag 1 oktober gingen we dan eindelijk compleet als nieuw team aan de slag. De referentschappen en taakvelden zijn verdeeld. De locatiereferent zorgt voor het algemeen reilen en zeilen op locatie, leidt de pastoraatgroep en houdt contact met werkgroepen en vrijwilligers. Vragen aangaande pastoraat lopen ook via hem of haar. Een taakveld is de verantwoordelijkheid voor de beleidsvorming en procesgang van de werkaspecten in de hele parochie. De verdeling is als volgt: Truus Wüts, pastoraal werker, referent Katwijk met de taakvelden diaconie en catechese; Dirk Gudde, pastoraal werker, referent Voorschoten met als taakvelden catechese en gemeenschapopbouw; diaken George Brink, referent Wassenaar met als taakveld liturgie, George is voor 60% aangesteld!; Peter van Beurden, pastoraal werker, referent Oegstgeest met de taakvelden gemeenschapsopbouw en individueel pastoraat; pastor Berry Lansbergen, brede inzet in de parochiële liturgie met de taakvelden diaconie en individueel pastoraat; pastoor Michel Hagen, brede inzet liturgie, moderator team met als taakveld liturgie. In de komende weken zal ieder zich verder inwerken in zijn plek en taken, kennismaken met de werkers in het veld en middels vergaderingen en andere activiteiten in beeld komen waar de gemeenschap tezamen is. Alle goeds allemaal, pastor Peter van Beurden

Samen met u verder werken aan onze geloofsgemeenschap Het afgelopen werkjaar is er veel veranderd in het pastoresteam van de H. Augustinus: een teamlid ging met pensioen, twee teamleden vertrokken op verzoek van de bisschop naar een andere parochie omdat zij daar meer nodig waren. De positieve kant van deze veranderingen is dat de parochie er vier nieuwe teamleden voor terug heeft gekregen. En Oegstgeest verkeert bovendien in de gunstige positie dat we niet hoeven wennen aan een nieuwe persoon die als aanspreekpunt fungeert: de ‘standplaats’ van pastor Peter van Beurden blijft in de H. Willibrord. Deze veranderingen maken ook weer eens duidelijk dat voorgangers zo maar ‘voorbijgangers’ worden en dat een parochie(kern) een sterke geloofsgemeenschap nodig heeft om levendig te blijven. Gelukkig zijn er veel vrijwilligers die daar aan meewerken. Samen met pastor Van Beurden hebben wij als pastoraatgroep de zorg voor deze vrijwilligers, naast de meer algemene taak om de geest in de parochiekern levendig te houden en een bloeiende geloofsgemeenschap te bevorderen. We werken nauw samen met de beheercommissie en we hou-

den ook contact met de andere kernen in de parochie. Maar we hebben u ook nodig: we staan open voor vragen en suggesties van alle parochianen. U kunt die doorgeven aan het secretariaat van de H. Willibrord of rechtstreeks aan de pastoraatgroep – via de telefoon 517 47 99 of via de mail [email protected] Met bijgaande foto willen wij onze uitnodigende houding naar u uitdrukken, in het volste vertrouwen dat we, samen met u en met steun van boven, van onze parochiekern een echte gemeenschap kunnen maken.

Dameskoor Onze parochiekern weet zich gezegend met het dameskoor, dat wekelijks trouw repeteert en steeds de eerste zondag van de maand de viering ondersteunt. Ook is de groep oproepbaar voor huwelijksvieringen en uitvaarten. Momenteel telt het koor 22 leden en de krapte wordt voelbaar. Men is naarstig op zoek naar nieuwe leden. Het aanbod is een warme en sociale groep in een goede en prettige sfeer. Iedere donderdag wordt er gerepeteerd van 19.30 - 21.30 uur, in de Willibrordkerk, ingang via het achterom. Kom eens kijken en meedoen. Ieder nieuw koorlid kan rekenen op een welkomstboeket van de pastor! Nadere informatie: mevr. C. v. Rijn, tel: 071 - 517 72 68. Pastor Peter van Beurden

Brieven voor Amnesty

Op 7 oktober is er weer een schrijfmiddag, van 14.00 - 16.00 uur in de pastorie van de Willibrord.

Iedere tweede dinsdag van de maand vindt de ochtendviering plaats in de kapel van Van Wijckerslooth, aanvang 9.30 u.

Afscheid diaken van Aarle Zondag 29 september vierden we op een mooie wijze het afscheid van

[email protected], D.A.C.A. Gudde, tel.: 06 - 50 24 49 11 e-mail: [email protected], P.W.G. van Beurden, tel.: 071 - 562 00 27, e-mail: [email protected] Pastoraatgroep: e-mail: [email protected], tel.: 071 Pastoraal team: Pastoor: M.P.J. Hagen, tel.: 070 - 514 56 88, - 517 47 99 e-mail: [email protected], Pastor: G.T.J. Lansbergen, Gastvrouwen op de pastorie: ma t/m vr 9.00 - 12.00 uur. tel.: 070 - 213 51 95, e-mail: [email protected], Diaken: Bankrekeningen: misintenties: NL66 INGB 0000 1550 99 G. Brink, tel.: 06 - 30 78 03 64, e-mail: [email protected] kerkbijdrage: NL45 INGB 0000 0739 00 en NL95 RABO 0138 Pastoraal werkers: G.T.M. Wüts, tel.: 06 - 23 13 35 01, e-mail: 4020 19, diaconie: NL06 RABO 0138 4000 32

w w w. w i l l i b r o r d o e g s t g e e s t . n l

In memoriam Pater Van Winden

Familieberichten Gedoopt Julie Helena, dochter van Dennis en Marije van Dijk. Romin Peter Stanley, zoon van Vincent van Weldam en Marjolein van der Horst. Dat zij zich thuis zullen gaan voelen in een gastvrije gemeenschap van vrijmoedig geloven. Overleden In de afgelopen weken zijn uit ons midden weggenomen: Wilhelmina (Wil) Blonk-Godschalk, 85 jaar; Marie (Marion) Tetteroo-Kruijt, 59 jaar; Joannes (Jan) Dunselman, 86 jaar; Pater Bertram van Winden, 90 jaar. Zij rusten in vrede.

diaken André van Aarle. De dag deed hem genieten en ontroeren. In de viering ontving hij de Willibrordpenning, het feit dat André vrijwillig gekomen was gaf de uiteindelijke doorslag! De zestien jaar lange inzet werd naast vele persoonlijke giften, uitgedrukt met een icoon van Sint Christoffel, die we als parochiekern aan hem mochten aanbieden. Wist u overigens dat enkele plaatsnamen door dit vertrek zijn aangepast? Wat dacht u van Ter Aarle en Aarlelanderveen? André, het ga je goed in het Groene Hart!

Alle heilige zielen

R.K. Parochie H. Augustinus - Parochiekern H. Willibrord Rhijngeesterstraatweg 35, 2341 BR Oegstgeest tel.: 517 53 04, e-mail: [email protected]

7

In zijn 91e levensjaar overleed op 23 september pater Bertram van Winden, Franciscaan en hoogleraar Grieks. Behalve als wetenschapper was hij ook pastoraal actief in de Hartebrugkerk en later in ‘Van Wijckerslooth’. Ook verleende pater Van Winden assistentie in onze parochiekern. Onder grote belangstelling werd zaterdag 28 september zijn uitvaart gevierd in de Willibrordkerk, waarna hij begraven werd op het kerkhof van de franciscanen in Katwijk aan de Rijn.

Algemene berichten en activiteiten Dinsdagmorgenvieringen

V.l.n.r.: Els van Leuken (pastoraat), pastor Peter van Beurden (lokaal referent), Erik Flikkenschild (catechese) en Frank Roes (liturgie)

OKe

Is het alweer Allerheiligen en Allerzielen? Wat gaat een jaar toch snel. Het feest aan de start van november wil ons verbinden met allen op wie wij ‘gebouwd’ zijn, onze voorouders in leven en geloof. De heiligen en de gestorvenen. Alle heilige zielen. Want dat loopt een beetje door elkaar heen, geloof en leven en al degenen die ons op de juiste sporen daarvan hebben gezet. Een feest van

verbondenheid dat over de dood heen reikt! Maar het zijn ook dagen dat je een voorbij jaar pastoraal wat door je handen laat gaan. Al hetgeen je meemaakte aan lief en leed, ziekte en sterven. Dat vat het feest van alle heilige zielen weer samen. En natuurlijk resoneren daarop de persoonlijke gebeurtenissen. In het afgelopen jaar nam ik afscheid van een dierbare collega, mijn broer overleed en een goede vriendin. Maar ook merkte ik dat menige parochie-uitvaart een vriendschapuitvaart werd, omdat het parochianen betrof met wie je al zoveel jaren vertrouwd was. Het feest van alle heilige zielen rondt zo een periode af, geeft veel ervaringen een plek van rust en vrede. Zo komt er weer ruimte om door de leegte heen invulling te geven aan nieuwe toekomst. Van harte uitgenodigd bij de viering op Allerheiligen en Allerzielen.

8

OKe



PROTESTANTSE GEMEENTE TE OEGSTGEEST Licht van leven (1)

Licht van leven

Namen noemen De kerkenraad vertrouwt het noemen van de namen toe aan de zorg van het Pastoraal Team. Het moet maar eens gezegd worden: dat zouden we niet kunnen zonder de enorme inzet van Lied van Orden, die de ledenadministratie voert. Bijna alle namen worden in beide kerkgebouwen genoemd, een enkele naam alleen in dat gebouw waar de overledene een band mee had. We noemen de naam hardop, voor het aangezicht van de Eeuwige en bidden om vrede over het leven van de overledene en om troost en vrede over wie rouw draagt of in gebed en gedachte een

rouwende mee-draagt. Bijzonder is dat we alle nabestaanden door middel van een brief op de hoogte stellen van het noemen van ‘hun’ naam in de dienst. We merken dat dat voor hen veel betekent. Ds. Kees G. Zwart

Licht van leven (2) Nieuwe kaarsenstaanders in de Groene Kerk In de nieuw ingerichte Regenboogkerk is van meet af aan rekening gehouden met de behoefte aan een stiltehoek. Je kunt er een kaarsje ontsteken, in het voorbedeboek een gebedsintentie opschrijven, je naam op de kaart schrijven

Voor de Groene Kerk was zoiets nog niet voorhanden. Nu is een eerste stap gezet: sinds oktober staan er enkele sierlijke kaarsenstaanders in de kerk. In de vorm van de staander is iets van een vis (symbool voor Christus, hét licht) te herkennen. Vóór de dienst kan iemand die dat wenst daar een kaarsje aansteken. De kaarsentableaus zijn zo gekozen, dat ze ook bij de jaarlijkse gedachtenis van overledenen in de Groene Kerk hun goede dienst kunnen bewijzen. We zullen de komende tijd bezien hoe het ons bevalt. Opmerkingen zijn uiteraard zeer welkom. Namens de Taakgroep Eredienst & Kerkmuziek, Kees Goedhart en Kees G. Zwart

Licht van leven (3) ‘Elke stilte kent zijn zingen, zoekt een woord en melodie, ieder duister wacht een morgen in dat licht is alles nieuw’. (Liedboek lied 982,2)

PROTESTANTSE GEMEENTE TE OEGSTGEEST GEMEENTECENTRUM Kerkenraad: Voorzitter: C. de Visser, Wilgenlaan 13 2231 XA Rijnsburg, tel. 517 48 36 Scriba: mw. M. van Doorninck-Kruzinga, tel. 517 15 23, [email protected] corr. adres: Lijtweg 9, 2341 HA Oegstgeest Bank Diaconie en Zending: ING 373 456 Kerkradio: C. van Rossem, tel. 517 59 98 Bank PGO: ING 234 12 94, t.n.v. Protestantse Gemeente Oegstgeest

9

Uit de Kerkenraad (KR) die met de bloemengroet meegaat, of er gewoon even verwijlen bij bijvoorbeeld de kleine Paulus-icoon. Aan het begin van de dienst op zondag legt de diaken het voorbedeboek op de grote tafel, zodat de intenties tijdens de gezamenlijke gebeden mee uitgesproken kunnen worden. Waardevol, blijkt uit ervaring!

Allerheiligen De viering op zondag 3 november staat in het teken van de gedachtenis van alle overledenen. Bij iedere naam steken we een lichtje aan, en de dienst eindigt ermee dat iedereen een eigen lichtje kan aansteken. We noemen deze dienst de viering van ‘Allerheiligen’. Die naam herinnert ons aan Paulus, die zijn brieflezers (gewone gemeenteleden) ‘heiligen’ noemt. Die naam herinnert ons ook aan ‘allen die ons zijn voorgegaan’ uit Hebreeën 11. Van sommigen onder hen kennen we de namen, omdat zij een lichtend voorbeeld voor ons zijn. Aan ‘al deze heiligen’ voegen wij onze namen toe… in het diepe vertrouwen dat zij leven in het Licht...

OKe

Kerkelijk Bureau: Reserveringen van zalen in de Groene Kerk, Willibrords Erf, Regenboog kerk en Gemeentecentrum, administratie Begraafplaats. Maan-, dins-, donder- en vrijdag van 9.30 - 12 u. Woensdag van 14 - 16 u. Op dinsdagavond van 19 - 21 u. op afspraak. Tel.: 071 - 517 54 98 - Fax : 071 - 515 09 92. E-mail : [email protected] Reserveringen Gemeentecentrum na 14 uur, beheerder tel. 071 - 517 74 64.

Op de agenda van de kerkenraads vergadering van 26 september ston den de twee, eigenlijk drie belangrijke punten van de Gemeenteavond van 12 september jl.

1

Het eerste betrof de ziekte van ds. Da Costa. Op 9 september, vlak na zijn zomervakantie, moest Da Costa zich ziek melden. Inmiddels is duidelijk dat Da Costa geen ‘gewone werkzaamheden’ meer zal verrichten voordat hij afscheid neemt. Zie het bericht van ds. Da Costa zelf. We hopen dat hij voor kan gaan in zijn laatste reguliere dienst in de Groene Kerk (10 /11), de afscheidsavond op 15/11 (zie voorgaande OKe) bij kan wonen en de gemeenschappelijke afscheidsdienst op 24 november mee kan maken. We wensen Ronald en Mieke van harte beterschap. De voorzitter van de KR houdt contact met hen. Kaartjes doen goed!

2

Het tweede punt was het voorgenomen besluit van de KR om over te gaan tot verkoop van het Gemeentecentrum (GC). Het voorstel daartoe werd op de Gemeenteavond met het oog op de duidelijkheid eerst kort samengevat en toegelicht. Die helderheid werd door sommigen op prijs gesteld. Anderen ervoeren dat als ‘voor een voldongen feit geplaatst worden’. De KR besefte achteraf dat er sprake was van ongelijktijdigheid in de verwerking van de verschillende stappen in het besluitvormingsproces. Na de vorige gemeen-

tevergadering (22/11/12) was besloten een onderzoek te laten doen naar de haalbaarheid van een sluitende exploitatie van het GC. Arjan de Kok voerde dat onderzoek uit en kwam tot de conclusie dat een sluitende exploitatie mogelijk moest zijn. De aannames voor die sluitende exploitatie, het heel kleine aandeel dat de kerk zelf daarin nog zou hebben en de hoogte van de investering om het GC nu echt goed op te knappen, deed het College van Kerkrentmeesters (CvK) echter besluiten om de KR te adviseren niet tot renovatie over te gaan. De KR nam het advies van het CvK over in de vergadering van 4 juli jl. Dat was een moeilijk besluit omdat tot dan toe gehoopt was dat het GC voor de PGO behouden zou kunnen blijven. Dat paste ook bij de visie die we als PGO op kerk-zijn hebben. De vraag was nu of we zonder het GC onze visie ook zouden kunnen realiseren. Verschillende ontwikkelingen in de kerk en in de samenleving moesten gewogen worden. Tijdens de gemeenteavond presenteerde ds. Verburg een visie die overeind zou blijven. Ook als het GC verkocht zou worden. Tijdens de zomervakantie was dit alles bij de leden van CvK en de KR al een beetje bezonken. De KR had het CvK in juli gevraagd om uit te zoeken of er grote bezwaren waren om tot sluiting over te gaan. Toen dat niet het geval bleek te zijn (eind augustus), kwam de KR met het voorgenomen

PASTORALE SECTIES Ledenadministratie PGO op dinsdag en woensdag van 10 -12 uur in zaal V-4 van het Gemeentecentrum, tel.: 071 - 515 09 91, email: [email protected] KERKGEBOUWEN: Groene- of Willibrordkerk: Haarlemmerstraatweg 6, tel. 517 45 46, Regenboogkerk: Mauritslaan 12, tel. 517 52 05, Gemeentecentrum: Lijtweg 9

w w w. p g o e g s t g e e s t . n l

SECTIE OOST

SECTIE NOORD

SECTIE WEST

Predikant: ds. R.E. da Costa Oranjelaan 18, 2341 CD Oegstgeest, tel.: 517 44 05. Vrije dag: vrijdag Contactpersoon: Elly Varkevisser, tel.: 517 70 97

Predikant: ds. K.G. Zwart Wijttenbachweg 51, 2341 VX Oegstgeest, tel.: 519 00 93. Vrije dag: maandag Contactpersoon: Marleen van Waveren, tel.: 517 43 88

Predikant: ds. A. Verburg, Boerhaavelaan 18, 2334 EP Leiden, tel.: 515 20 53. [email protected] Vrije dag: vrijdag Contactpersoon: vacature

besluit tot sluiting van het GC. N.a.v. de reacties op die avond en gesprekken daarna besloot de KR om extra tijd te nemen om, samen met wie nog andere mogelijkheden zien, alternatieven te onderzoeken.

3

Het derde punt was de toestemming van de regionale organen om als PGO een derde predikant te mogen beroepen in de vacature van ds. Da Costa. De gepresenteerde visie en de grote lijnen voor een profiel van een te beroepen predikant (v/m) liet zien dat er meer dan voldoende werk (ambitie) in de PGO is om er als team van drie predikanten hard aan te trekken. Er werden namen gevraagd van mensen die een beroepingscommissie zouden kunnen vormen. De KR koos uit de groslijst negen namen. De volgende personen hebben toegezegd lid van de beroepingscommissie te willen zijn. Dat zijn Juultje Krajenbrink, Nel de Blaeij, Nelleke van der Oord, Dieneke van Os, Geert ter Horst (beoogd voorzitter), Marco Kortleve, Marloes de Kok, Gabrine Jagersma en Heleen van Diggele. Er was in de commissie ook een plaats voorzien voor iemand uit de kring van de VVP in Leiden-Oegstgeest. De VVP heeft de KR laten weten voor de toekomst van de VVP eerst samenwerking met de Doopsgezinde en Remonstrantse Gemeente in Leiden te willen onderzoeken. O.a. om die reden ziet de VVP af van de mogelijkheid om iemand af te vaardigen voor de beroepingscommissie. De KR wenst de beroepingscommissie veel wijsheid en vreugde bij het zoeken van iemand die het predikantenteam komt versterken. Ds. Aart Verburg

10

OKe

OKe



PROTESTANTSE GEMEENTE TE OEGSTGEEST In het zicht van de haven Wat had ik graag de laatste maanden tot mijn emeritaat gewoon doorgewerkt, maar begin september ging het niet meer. Vanaf maart heb ik last van hevige spierpijnen. Je gaat dan door de medische mallemolen, maar daar kwam niet veel uit. Ook alternatieven (acupunctuur) hielpen niet. Je zet je beste beentje voor en gaat door. Er zijn pijnstillers en je laat niets merken. Tot ook het beste beentje niet verder wil. Dan moet je je ziek melden. Op dit moment zijn er nieuwe onderzoeken, maar onzekerheid (de taaiste tegenstander in het leven) krijgt ook psychisch grip op je. Toch hoop ik in november mijn afscheid op bescheiden wijze te kunnen vieren. Nu al ontvang ik veel tekens van meeleven: kaarten, bloemen, een boekje. Dat doet

goed. Veel dank voor zoveel warme betrokkenheid! Met een warme groet, ds. Ronald da Costa

10 november ‘School en Kerk’dienst Deze bijzondere kerkdienst met de Joris de Witte school heeft als thema Liefde, waaraan al in oktober en november met de kinderen wordt gewerkt. Uitgangspunt is het verhaal over Jozef en zijn broers. Hierin komen diverse kanten van liefde ter sprake. Liefde en geluk, maar ook liefde en jaloezie, kwetsbaarheid, liefde en vertrouwen. Hoe krijgt de liefde tussen Jozef en zijn broers weer een kans? Jozef is ooit door zijn broers verkocht. Zou hij het aandurven hen weer te vertrouwen…? We zullen iets zien uit de Kanjertrainingen die

op de Joris de Witte worden gegeven, zingen een lied uit de musical Joseph en zien tekeningen uit het leven van Jozef. De ‘School en Kerk’-dienst is één van de DKWA-diensten en steeds weer een groot feest voor jong en ouder. Ds. Aart Verburg

COLLECTEN teksten van Wilco van der Plas en Bert Osinga

20 okt. Diaconaal Centrum de Bakkerij De Bakkerij geeft hulp aan een ieder die dat nodig heeft in Leiden en omgeving. Steeds meer mensen met problemen komen naar Leiden en doen een beroep op de Bakkerij.

27 okt. Najaarszendingsweek: ‘Geroepen om te delen’

Ds. Aart Verburg

…Jacques Franciscus Maria Aarts, overleden op 7 september jl.. Jacques is 71 jaar geworden. Hij was als Rooms-Ka-

tholiek ‘mee-geregistreerd’ in de PGO. Hij en Joke Roeleveld waren ‘overtuigd oecumenisch’ getrouwd. Je in elkaar verdiepen maakte dat ze soms beter het gedachtegoed van de ander konden verwoorden dan hij of zij zelf. In een gespreksgroep van meer ‘gemengd gehuwden’ beleefden ze hun spiritualiteit en deelden vreugde en verdriet. Voor hen kwam het verdriet toen Jacques begin dit jaar ongeneeslijk ziek bleek. Ds. Da Costa begeleidde de bescheiden wetenschapper (chemicus), fijngevoelige en vasthoudende man en zijn vrouw naar het afscheid. Een vriend sprak in de afscheidsdienst de preek van ds. Da Costa uit. We wensen Joke, hun zoon en dochter met hun gezinnen, de troost van dankbaar makende herinneringen en van de behoedende zegen van God. Ds. Aart Verburg

3 nov. Zorg terminale patiënten (stichting Issorias) Soms kan een partner of familie niet meer de benodigde 24-uurs zorg bieden aan iemand die niet lang meer te leven heeft. Hospices bieden in dat geval een alternatief.

10 nov. De Hoop, Dordrecht en Stichting De Brug, Katwijk Deze beide organisaties bieden hulp en opvang op het gebied van psychosociale, psychiatrische en verslavingsproblematiek.

In deze Kerk in Actie collecte staat het

Wij gedenken… …Harry (Henri Gerard) van Bodegom, die op 31 augustus jl. op 64-jarige leeftijd plotseling is overleden. Sinds 1996 woonde hij met Ada Verboon (huwelijk 1994) aan de Willem van Otterloolaan in Oegstgeest. Een aardige, charmante en betrouwbare man, zo kende men Harry. In intiemere kring kende men de moeite die hij had met de onvolmaaktheid in de wereld. ‘Gerechtigheid, vrede en heelheid van de schepping’, (Conciliair Proces, jaren ’80) waren zijn levensmotto’s. Als natuurgids en met Ada genoot hij van de natuur, vooral nadat hij gestopt was met zijn werk in het onderwijs. Totdat het onvoorstelbare gebeurde...Ds. H.J. van Haarlem, bevriend predikant en regelmatig gastvoorganger in Oegstgeest, heeft de afscheidsbijeenkomst in Rhijnhof geleid. Wij wensen Ada toe dat zij energie mag blijven putten uit de goede herinneringen aan Harry.

werk van Henriëtte Nieuwenhuis op Zuid-Sumatra centraal. Zij ondersteunt de diaconie van de Geraja Kristen Sumatera Begian Selatan (GKSBS,) die haar faciliteert om o.m. trainingen voor diakenen en gemeenteleden te geven.

ACTIVITEITEN PGO …Herman Vermeulen Zondag 8 september jl. overleed ons gemeentelid op de prachtige leeftijd van 95 jaar. Onverwacht is hij uit het leven weggevallen. Tijdens de gedachtenisdienst op maandag 16 september in de Groene Kerk hebben we in dankbaarheid stilgestaan bij zijn leven en bij zijn bijzondere persoonlijkheid, en hebben gebeden om vrede en alle goeds voor zijn kinderen en kleinkinderen. Taalvaardig en musisch, zo hebben we hem gekenschetst; iemand die graag en diep over de zin van het leven kon nadenken. Dat het goed is om dat waar je aan begonnen bent ook af te maken, daarvan was hij overtuigd. Zijn levensvisie beantwoordde aan datzelfde: was het leven van den beginne af aan tof (Genesis 1), en dus als goed bedoeld, dan is de vervolmaking daarvan in het leven hierna één en al goed. In dat perspectief van leven hebben wij zijn leven aan de Eeuwige toevertrouwd. Ds. Kees G. Zwart

22 okt. 20.00 Wijttenbachweg 51: ‘Hemelse bloempjes’ o.l.v. ds. Kees G. Zwart 23 okt. 10.00 Moderamen Kerkenraad, Regenboogkerk (RBK) 24 okt. 20.00 Regenboogkerk: ‘Rondje van de zaak’, over het Dienstboek 29 okt. 20.00 Willibrords Erf: bijeenkomst contactpersonen Pastoraal Noord 30 okt. 19.30 Wijttenbachweg 51: ‘Bijbellezen is leuk’ o.l.v. ds. Kees G. Zwart 31 okt. 10.00 Kerkenraadsvergadering, RBK 2 nov. 20.15 Groene Kerk: ‘Allerzielen’ concert Cappella pro Cantibus 5 nov. 20.00 Taakgroep Eredienst & Kerkmuziek 5 nov. 19.00 Jong en Geloven, RBK 5 nov. 20.00 Gesprekgroep ‘Hoe zie jij dat dan…?’, RBK 6 nov. 16.30 Pastoraal Team 7 nov. 20.00 Willibrords Erf: Koffiekamer 7 nov. 20.00 Pastoraal Beraad Noord 9 nov. 10.00 Bezinningsdag kerkenraad 12 nov. 10.00 Bijbelkring Regenboogkerk 12 nov. 20.00 Gesprekgroep 35 - 55, RBK 15 nov. 19.00 RBK: afscheidsavond ds. Ronald da Costa

11

VRIJZINNIGE PROTESTANTEN

Uit de Vereniging In de komende periode tot begin december organiseert onze Vereniging diverse activiteiten. - De Vrijzinnig Protestantse Vrouwengroep komt op 22 oktober om 14.30 uur bij elkaar in het Gemeentecentrum. Mw. Til Klaare zal dan een dialezing houden over: ‘IJsland, land van sagen, vuur en ijs’. Voor nadere informatie kunt u terecht bij mw. T. Stafleu, tel: 071 - 561 80 65. - Op 19 november viert deze vrouwengroep haar 60-jarig bestaan, eveneens om 14.30 uur in het Gemeentecentrum. Ds. Peters zal daar spreken over ‘Humor in de Bijbel en in de Kerk’. - De kring ‘Literatuur en Religie’ komt in deze periode bij elkaar op 4 en 5 november in het Gemeentecentrum resp. om 20.00 uur en 14.00 uur. Het boek ‘Grillroom Jeruzalem’ van Thomése zal dan besproken worden. Het boek ‘En uit de bergen kwam de echo’ van Khaled Hosseini zal besproken worden op 2 en 3 december eveneens resp. om 20.00 en om 14.00 uur. - Op 12 november organiseert de Vereniging een lezing in het Gemeentecentrum, Aanvang: 20.00 uur. Dr. Joke van Saane zal spreken over: ‘De Kracht van Rituelen en Symbolen’. - In de kring Kunst en Spiritualiteit zal de sopraan Dieuwke Sybilla Maria Aalbers op zondag 17 november vertellen over Maria Sybilla Merian, de beroemde planten- en vlinderschilderes, naar wie zij is vernoemd. Aanvang: 17.00 uur. Einde 19.30 uur. Met elkaar zullen we de avond afsluiten met een eenvoudige maaltijd. Voor deze bijeenkomst is het nodig, dat u zich opgeeft bij ds. Marjan Driessen, tel: 071 - 513 14 22, dit om te kunnen

bepalen voor hoeveel personen er een maaltijd verzorgd moet gaan worden. - De gesprekskring ‘Geloofsbeleving’ tenslotte komt op 26 november bij elkaar in de Vredeskerk aan de Van Vollenhovenkade te Leiden. Ook hier bespreken we onderwerpen die ons bezig houden. Aanvang: 10.00 uur. Voor nadere informatie kunt u terecht bij mw. T. de Boer-Donia, tel: 071 - 517 54 47. Voor de komende maanden staat er nog veel meer op het programma, zie het jaarprogrammaboekje 2013-2014. Het is te verkrijgen op de leestafel op zondag voor en na de kerkdiensten, die steeds om 10.30 uur aanvangen. U kunt ook even bellen naar ondergetekende, 071 515 38 65. Elke eerste zondag van de maand ligt het blad ‘Vrij en Zinnig’ van de Vereniging voor u klaar in de ruimte voor de kerkzaal van het Gemeentecentrum. In dit blad vindt u meestal nog wat uitgebreidere informatie over de diverse programmaonderdelen. Overigens zijn die diensten van de Vereniging door de grote verscheidenheid aan predikanten, die wekelijks voorgaan, zeker de moeite van het bijwonen waard. Nu maar hopen dat het Gemeentecentrum (voor de uitvoering van ons programma) niet te snel verkocht gaat worden. Gé Eegdeman

Buren Bedankt! > Neighborhood Missions

Gemeentecentrum zondags 10.30 uur, Lijtweg 9, tel. 071 - 517 74 64 Predikant: ds. M. Driessen, Lammenschansweg 51, 2313 DJ Leiden, tel. 071 - 513 14 22 Secretaris: vacature Voorzitter: G. Eegdeman, Laan van Arenstein 23 Oegstgeest, tel: 071 - 515 38 65

w w w. v v p l e i d e n o e g s t g e e s t . n l

OKe


Nr. 9 - Oktober 2013 er ef or me er K er k

N ede rl a

sG nd

de

NEDERLANDS GEREFORMEERDE KERK

GEREFORMEERDE KERK VRIJGEMAAKT

Terugblik op ‘proef de kerk’ Na de dienst op vredeszondag en burendag - wat een mooie combinatie! – ontmoetten we in de tuin achter de Rehobothkerk onze buren van de VVP (Vereniging van Vrijzinnige Protestanten) en van de Rehobothkerk en andere buren. Waren alle zelfgebakken taarten, cakes en koeken al een feest, de ontmoeting nog meer! Dat smaakt naar meer! Dank voor ieder die zich hiervoor heeft ingezet!

Gemeentevergadering

ring gehouden. Op de agenda stond o.a. samenwerking met de Rehobothkerk.

Gebedssamenkomst Maandelijks komen (enkele) gemeenteleden bij elkaar om te danken en te bidden voor de gaven en de noden in onze gemeente, het werk dat gedaan wordt en de mensen met wie we in contact komen. We houden de aanmoediging van Lucas voor ogen die in Handelingen 1: 14a schreef : “Ze waren allemaal bij elkaar en hielden niet op met bidden…..”. Wij zijn geen superchristenen die allemaal zo goed kunnen bidden. Maar wel hebben we het verlangen om elkaar te helpen door niet alleen voor onszelf te bidden maar juist voor wat ons allemaal raakt. We komen eenmaal in de vier weken op dinsdagavond bij elkaar. Hoe gaat het er aan toe? We bemoedigen elkaar met een stukje uit de bijbel, we aanbidden onze Heer met een aantal liederen en brengen onze gebeden bij hem. Carin van Dijk

Uit de gemeente Op 9 september werd Elin Anouk geboren, dochter van Roger en Renske Burgerhoutvan Turenhout en zusje voor Hugo. Op 22 september werden Arres en Hilde van Dijk-van Keulen verblijd met de geboorte van Linde Els, zusje voor Vera.

Op 15 oktober is de gemeentevergade-

Eke de Gier-van der Jagt

Wie gedenk jij? Wanneer ik deze vraag stel, zul je denken aan iemand die overleden is. Echt dood en begraven op een begraafplaats. Het is elke keer weer afschuwelijk om een overlijden mee te maken en zo te worden veroordeeld tot ‘gedenken’. Dat is ons lot. Zou het niet goed zijn om ook eens een gedenkdag te hebben voor jezelf als christen? Dat klinkt misschien een beetje cru. Ik gedenk mijzelf… Alsof ik ben overleden. Maar op een bepaalde manier is het waar. Wie gelooft in Jezus is al in Christus in de hemel, zo schrijft Paulus aan de Efeziërs. Je was dood en bent weer opgestaan. Dezelfde kracht als waarmee Jezus is opgestaan uit de dood, werkt in mij als ik vertrouw op Jezus. Paulus noemt het leven zonder God ‘dood’. Dat gaat voorbij als je je vertrouwen stelt op Jezus. Maar wie zijn vertrouwen stelt op Jezus, laat dus ook een leven achter zich. Dat is moeilijk mee te maken als ik niet werkelijk overlijd en vervolgens weer opsta. Maar geestelijk is het werkelijk, in Christus is het gebeurd. Dit in geloof sterven aan een leven zonder God heeft gevolgen: wie gelooft is namelijk in Christus. En wie in Christus is, is dood

B u r Burenzondag e n a c ‘Proef t i vdeikerk’ teit Het was goed! Bedankt organisatoren van de NGK, GKV en VVP! Nederlands Gereformeerde Kerk Oegstgeest e.o. Samenkomsten: Voorzitter kerkenraad: Hester Tjalma Duinzigtcollege, Wijtenbachweg 23 den Oudsten, tel. 532 36 72 Predikant: vacant Scriba: Jan Wesseling, tel. 513 03 64 e-mail: [email protected]

w w w. n g k o e g s t g e e s t . n l

Neighborhood Missions Gereformeerde Kerk vrijgemaakt Oegstgeest Erediensten: Rehobothkerk, Lijtweg 1 Predikant: ds. R.R. Roth, H. Haasseplantsoen 12, 2343 KR Oegstgeest, tel.: 528 38 41, e-mail: [email protected]

13

Geloven in deze tijd

er ef or me er K er k

Op vredeszondag 22 september ging voorganger Bert Bakker n.a.v. Matt. 6: 22, 23 in op het thema vrede, shalom, leven zoals het bedoeld is. In Jezus komt die toekomst van vrede naar ons toe en wordt een aantal zaken al hersteld. Wat wij daaraan kunnen bijdragen is onder andere anders leren kijken. Als ons oog helder, gunnend, welwillend is, dan wordt ons gedrag ook gericht op vrede. Maar als we troebel, onwillig, benepen kijken, dan wordt ook ons gedrag donker. Het maakt veel uit hoe we kijken. En God doet niets liever dan ons te helpen kijken met zijn ogen. Van Jezus kunnen we leren de mensen te zien zoals hij ze ziet en zijn vrede te geven aan de mensen om ons heen. Alice Siepelinga

sG nd

OKe

de

Gedenken

Anders leren kijken

N ede rl a

12

voor de zonde, schrijft Paulus aan de Romeinen. Wie met Jezus is opgewekt, is overleden: voor de macht van de zonde namelijk. Je hebt een nieuwe Heer. Moeilijke kost? Kauw er maar even op. Wie gedenk ik? Mijn vader, mijn moeder en mijn broer. Ik kan ze hier niet meer ontmoeten. Maar als christen mag ik mezelf ook gedenken. Mijn leven zonder God, zonder Christus, zonder vertrouwen op Hem. Dat is ook weg. Jezus kwam mijn leven binnen en heeft me op de één of andere manier aan mijn verstand gebracht en in mijn hart gelegd, dat ik zijn volgeling mag zijn. Levend als Hij ben ik een kind van God geworden. Er is dus alle reden om ergens op deze aarde een plek in te richten zoals een graf dat kan zijn voor een overledene. Om te gedenken dat je een kind van God bent, om te gedenken dat op het moment dat je beleed dat je een christen bent, er iets in jou afstierf: je leven zonder God. Om te vieren dat je sindsdien mag leven als opgestane, verbonden met Jezus de Levende. Ik ben een lopend wonder. Zelf ben ik er nog het meest blind voor. Ook christenen beleven zichzelf en elkaar niet steeds zo. Maar het is echt waar. Ik ben met Hem gestorven en met Hem opgestaan. Ik kan er niks anders van maken. Er is echter een groot verschil met overlijden en daadwerkelijk in een graf worden gelegd. Als ik mezelf gedenk, vandaag, kan ik er geen traan om laten. Ik ben blij. Ik leef. Ds. Robert Roth

Scriba: Margaret Jansen e-mail: [email protected]

w w w. g k v o e g s t g e e s t . n l

Antoine Bodar, 24 oktober ‘Geloven in deze tijd’, dat is het thema van de lezing die Antoine Bodar zal houden in Wassenaar, theaterzaal De Warenar, Kerkstraat 75 in Wassenaar, aanvang 19.30 uur. Geloven in deze tijd. Het is niet vanzelfsprekend. En al helemaal niet om daarvan openlijk te getuigen. Aan Antoine Bodar is gevraagd wat er volgens hem voor nodig is om in deze tijd te geloven. Past ons geloof wel in de hedendaagse cultuur? Of moeten we die vraag andersom stellen? En waar halen we de moed vandaan te getuigen van ons geloof, in woord en daad?

Antoine Bodar heeft zich op vele vakgebieden bekwaamd: kerken cultuurhistorie, journalistiek, literatuur, theologie en filosofie. Hij heeft vele publicaties op zijn naam staan. Hij woont afwisselend in Rome en in Nederland. zie ook: www.antoinebodar.nl Bijdrage in de onkosten: € 7 Informatie bij: Dirk Gudde, pastoraal werker, 06 - 50 24 49 11, dirkgudde@ parochieaugustinus.nl

OEPS

Sarie van der Ploeg Een ouder echtpaar strijkt om eten stijd neer in een wegrestaurant. Het is er nog lekker rustig. Wat later komt ook een groot kinderrijk gezelschap binnen en gaat naast het tweetal zitten. Het gekwetter is niet van de lucht. Maar plotseling valt een diepe stilte in dit gezelschap: men is samen met alle kinderen in gebed. Dat vindt ook het oudere echtpaar heel bijzonder en moo i. Als het lawaai aan de kindertafel daa rna met dubbele kracht toeneemt en maar doorgaat, houden de oudere buren zich in. Om niet te vragen: “Moeten jullie niet eens danken?”

Lustrumconcert Regenboogcantorij Zondagmiddag 17 november 15.00 uur Regenboogkerk De Regenboogcantorij werd in het najaar van 1988 opgericht door Jan Marten de Vries en bestaat dit jaar dus 25 jaar. Al die tijd hebben de zangers van de cantorij hun adem gebruikt om de lofzang in de diensten te ondersteunen. Op het programma staat geliefde kerkmuziek uit de afgelopen jaren en de speciaal voor dit lustrum ingestudeerde Missa brevis St. Joannis de Deo van Joseph Haydn. Aan dit concert wordt medewerking verleend door Klaartje van Veldhoven sopraan Klaartje van Veldhoven en een instrumentaal ensemble. Het geheel staat onder mijn leiding. Wij hopen dat u dit feestje met ons mee wilt vieren. Pauline Verkerk

14

OKe



OKe

15

Uit het Herinneringsmuseum, Rustenborch

voor de periode van 19 oktober tot en met 16 november 2013 mensen die het heel professioneel tegen vergoeding maken. Alle hoogte- en dieptepunten passeren de revue. Hierbij blijkt dat de dieptepunten ook mooie kanten hebben gekend en dat het totale leven heel waardevol is. Voor ouderen betekent het Levensboek een tastbaar bewijs van hun ervaringen.

de betrokkene, maar ook voor de kinderen of kleinkinderen. Een levensboek is geen autobiografie, maar meer een sfeertekening van hoe het vroeger was. Betty Notenboom heeft verschillende Levensboeken gemaakt en vertelde erover bij de Nationale Ouderendag (4 oktober j.l.). Zij zegt: “We zijn er niet op uit om dé waarheid (wat dat dan ook mag zijn) te achterhalen, maar de waarheid van deze verteller”.

Volgens Betty Notenboom is elk verhaal anders, en toch zijn er dingen die overeenkomen. “Telkens weer valt het me op hoe mensen de gebeurtenissen uit hun kinderen tienerjaren zich weten te herinneren, soms tot in de kleinste details, in geuren, kleuren en zelfs letterlijke dialogen. Het is geen uitzondering dat mensen soms meer weten te vertellen over het tochtje bij moeder achterop naar Katwijk dan over de latere reis naar Katmandoe”. Theoloog Thijs Tromp *) schreef daarover dat het ouderen kan helpen hun leven te aanvaarden. Het heeft positieve effecten op het psychisch welbevinden en de zingeving van ouderen. Positieve en pijnlijke ervaringen uit het verleden worden opnieuw op een rij gezet. Dat kan leiden tot hoop en aanvaarding. Via gesprekken met kinderen en kleinkinderen kan door zo’n boek het geleefde leven een nieuwe betekenis en inhoud krijgen. Arjan de Kok

Vaak wordt een Levensboek met een vrijwilliger gemaakt. Maar er zijn ook

*) 'Het verleden als uitdaging', dr. Thijs Tromp, het Boekencentrum, ISBN 9789023924395

Levensboek Aan het einde van het leven gaan mensen de balans opma ken. Bij het ouder worden wordt de vraag naar de eigen identiteit steeds belangrijker. Wie was ik, wat heb ik gedaan, heb ik de goede keuzes gemaakt?

Alle oudere mensen hebben een bijzonder verhaal. Veel meegemaakt, veel beleefd, veel te vertellen. Het herinneren van ervaringen uit een grijs verleden kan ook heel heilzaam zijn. Veel ouderen vertellen graag over hun ervaringen, en terecht! Want ze hebben echt iets te zeggen. Sinds enige tijd wordt daarvoor steeds vaker het levensboek gebruikt. Een Levensboek is een boek over het leven van iemand; over gebeurtenissen, afgewisseld met het alledaagse dingen uit vroeger tijden. Om vast te leggen wat er toen was en nu niet meer is. Zo gaan de verhalen niet verloren. Dat is mooi voor

Hervormingsdag, 31 oktober Ecclesia semper reformandum - de zich eeuwig vernieuwende kerk. Het is een term van Luther, waarmee verandering als een eigenheid van kerk-zijn wordt gedacht. Een kerk die niet verandert versteent. Als katholiek ga je daarin ook weer geloven wanneer je de woorden van paus Franciscus volgt. Het geeft weer een hoopvolle spanning in het kerkenwerk. Maar eeuwen terug was er ook zo’n impuls, de Hervorming, die op zoveel plaatsen in het Europa van begin zestiende eeuw scherpe scheidingen teweeggebracht. Calvijn (l.), wiens invloed in onze Lage Landen groter was dan die van Luther. Het aardige is dat tegelijkertijd Franciscus van

Sales (r.) bisschop was van Genève, weliswaar in exile (ballingschap). Hoe was dat met die twee, hoe waren hun posities in die turbulente dagen van verandering? Hebben ze elkaar gezien, gesproken, beïnvloed? Op 31 oktober, Hervormingsdag, zal in Voorschoten een dubbellezing rond Calvijn en Frans van Sales worden gehouden. Frans van Stam zal over Calvijn en de situatie in Genève spreken. Pater Dirk Koster vertelt ons aansluitend over Frans van Sales en zijn positie te midden van reformatie en contrareformatie. Aanvang 20.00 uur, in de Werf, Schoolstraat 4, Voorschoten. Peter van Beurden

REGENBOOGKERK

REHOBOTHKERK

Protestantse Gemeente te Oegstgeest kinderoppas zo 20 okt 10.00 mw. ds. H.C. Pasterkamp zo 27 okt 10.00 ds. C.J. de Jong zo 3 nov 10.00 gedachtenis overledenen, ds. A. Verburg, m.m.v. Regenboogcantorij, viering van de Maaltijd van de Heer zo 10 nov 10.00 ds. A. Verburg, DKWA-dienst, met Joris de Witteschool

Gereformeerde Kerk vrijgemaakt elke vrijdag 8.30-9.00 uur vrijdagmorgen gebed zo 20 okt 10.00 ds. R.R. Roth 16.30 ds. G.W. Kroeze zo 27 okt 10.00 ds. P. v.d. Velde 16.30 dienst zo 3 nov 10.00 ds. K. v.d. Geest 16.30 ds. R.R. Roth wo 6 nov 19.30 ds. R.R. Roth, dankdag zo 10 nov 10.00 ds. ds. J. van Houwelingen 16.30 ds. J. Hagg

GROENE OF WILLIBRORDKERK Protestantse Gemeente te Oegstgeest kinderoppas in Willibrords Erf zo 20 okt 10.00 pastor H. van Breukelen zo 27 okt 10.00 ds. O.Th. Boonstra za 2 nov 20.15 concert Allerzielen, m.m.v. Cappella pro Cantibus zo 3 nov 10.00 gedachtenis overledenen, ds. K.G. Zwart, m.m.v. Willibrordcantorij, viering van de Maaltijd van de Heer zo 10 nov 10.00 ds. R.A. da Costa Autodienst Regenboogkerk zo 20 okt dhr. J.R. Delver zo 27 okt dhr. D.J. de Ruijter zo 3 nov dhr. E. Noordijk zo 10 nov dhr. D. de Blaeij Groene of Willibrordkerk zo 20 okt mw. M. van Doorninck zo 27 okt mw. C. Mulder zo 3 nov dhr. T. Reedijk zo 10 nov dhr. R. Rus

517 28 88 517 61 58 517 10 36 515 64 32 517 15 23 517 68 56 517 54 43 517 75 05

GEMEENTECENTRUM Ver. Vrijzinnige protestanten (PGO) zo 20 okt 10.30 ds. A. v. Wijngaarden-Junge zo 27 okt 10.30 ds. M.S. Kloppenburg zo 3 nov 10.30 herdenkingsdienst, ds. M. Driessen zo 10 nov 10.30 ds. L. Lafeber Autodienst zo 20 okt mw. F. Sloof 512 31 08 zo 27 okt mw. C. Middelkoop-Koning 717 70 24 zo 3 nov dhr. C. Koolmees 301 80 86

DUINZIGTCOLLEGE

Ned. Gereformeerde Kerk iedere zondag kinderclubs van 0-12 jaar zo 20 okt 10.00 dhr. A.J. van Winkelhoff zo 27 okt 10.00 ds. R. Roest zo 3 nov 10.00 dhr. S. Flach, H. Avondmaal zo 10 nov 10.00 ds. W. Dijksterhuis

R.K. PAROCHIE H. AUGUSTINUS PAROCHIEKERN H. WILLIBRORD autodienst: 517 32 87 iedere zondag kinderwoorddienst elke laatste maandag van de maand van 20.1521.00 uur Rozenkrans met meditatieteksten Negen-en-twintigste zondag door het jaar za 19 okt 19.00 Communieviering, H. Günther samenzang zo 20 okt 11.00 Eucharistieviering, B. Lansbergen m.m.v. Schola Cantorum Dertigste zondag door het jaar za 26 okt 19.00 Eucharistieviering, B. Lansbergen stille viering zo 27 okt 11.00 Communieviering, G. Brink, samenzang Allerheiligen vr 1 nov 19.00 Eucharistieviering, J. de Graaf en P. van Beurden, m.m.v. Spirit Allerzielen za 2 nov 19.00 Communieviering, P. van Beurden m.m.v. Gemengd Koor Een-en-dertigste zondag door het jaar zo 3 nov 11.00 Eucharistieviering, J. de Graaf en P. van Beurden, m.m.v. Dameskoor Willibrordfeest za 9 nov 19.00 Willibrordvesper, P. Magnin, m.m.v. Schola Cantorum zo 10 nov 11.00 Eucharistieviering, J. de Graaf en P. van Beurden, m.m.v. Schola Cantorum en Dameskoor

Doordeweekse vieringen: dinsdag 9.30 uur morgenmis dinsdag 12 nov. 9.30 uur in Wijckerslooth donderdag 9.30 uur communieviering

VAN WIJCKERSLOOTH EN RUSTENBORCH Protestant zo 20 okt 16.00 ds. I.E. van der Heul zo 27 okt 16.00 ds. B.H. Weegink zo 3 nov 16.00 ds. H.R. Plomp zo 10 nov 16.00 ds. G.F. Smaling Rooms Katholiek zo 20 okt 10.00 Woord- en Communie dienst, dhr. G. van de Pavert zo 27 okt 10.00 Woord- en Communiedienst, pastoraalwerkster M. v. Roon zo 3 nov 10.00 Woord- en Communiedienst, dhr. G. van de Pavert zo 10 nov 10.00 Eucharistieviering, pastor C.J. van der Voort di 12 nov 9.30 Eucharistieviering, pastoor M. Hagen

HOFWIJCK Protestant vr 25 okt 19.00 pastor T. Borreman-la Fleur vr 8 nov 19.00 ds. M. Blonk

Bezinningscentrum KRUISPUNT Rivierduinen, locatie Oegstgeest zo 20 okt 10.30 pastor P. Smit zo 27 okt 10.30 pastor J. Biemans zo 3 nov 10.30 ds. H.R. Plomp zo 10 nov 10.30 pastor E. Brommet

DIACONESSENHUIS zo 20 okt 10.15 ds. M. de Leeuw zo 27 okt 10.15 mw. drs. R. Schultheiss zo 3 nov 10.15 ds. A.C. Kooijman zo 10 nov 10.15 ds. A.C. Kooijman

LEIDS UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM zo 20 okt 10.00 ds. A.J. Hammer zo 27 okt 10.00 pastor J.H.S. Evers zo 3 nov 10.00 pastor C. van Haasteren zo 10 nov 10.00 pastor J.H.S. Evers

RADIOGEMEENTE dienst in de Regenboogkerk zo 3 nov 19.00 C.J. Visser (uitzending op zo 10 nov 9.00 uur, lokale omroep Ter Aar, 107.4 FM)

PAULUSKERK, VOLLE EV.GEM., 11.00 uur. zo 20 en 27 okt.; 3 en 10 nov.

16

OKe


Franciscus en Clara ,

van Assisi spirituele gidsen voor onze tijd

De Franciscaanse Beweging organiseert zaterdag 26 oktober (12.30-16.30 uur) in Haarlem een bezinningsmiddag franciscaanse spiritualiteit over ‘Franciscus en Clara van Assisi – Spirituele gidsen voor onze tijd’. Locatie is de Groenmarktkerk (Nieuwe Groenmarkt 12, 2011 TW Haarlem). Er zijn korte lezingen en workshops te volgen. Kosten: € 7,50 (ter plekke te voldoen). Tijd: 12.30-16.30 uur (inloop vanaf 12.00 uur). Om 17.30 uur begint er een viering in de Groenmarktkerk. Aanmelding: [email protected] of per telefoon: 073 - 613 13 40.

‘Van aalmoes tot het afhakken van ledematen’, 5 nov. Soms valt ons oog op een bericht in de krant: ‘In Londen maken steeds meer moslims gebruik van een shariarechtbank’ of dichter bij huis: ‘Orthodoxe moslims in de Haagse schilderswijk dringen buurtbewoners de Sharia op’. Wat betekenen deze berichten? Wat houdt de Sharia, het rechtssysteem van de moslims, eigenlijk in? Moeten we er bang voor zijn? Hoe is dit rechtssysteem tot stand gekomen? Hoe verhoudt bijvoorbeeld het geven van aalmoezen zich tot het beruchte afhakken van ledematen? Het zijn spannende vragen. De spreekster, Margreet van Schie MA Universiteit Leiden, studeerde vergelijkende godsdienstwetenschappen, christendom/islam en wijsgerige ethiek. Zij publiceert regelmatig in diverse kranten, werkt aan een boek voor de Leiden University Press en treedt als spreekster op over islam-diversiteit gerelateerde onderwerpen. Verdere informatie: zie hiernaast

De talen van liefde in de generaties Ontmoetingsochtend voor vrouwen, 30 oktober Hoe is bij ons de balans van geven en ontvangen, ook door de generaties heen? Veel mensen ervaren tekorten en onbalans in hun relaties. Gary Chapman schrijft over de vijf talen van liefde. Deze kunnen ons helpen om meer in balans te komen. God, onze schepper, is een God van liefde en wil in al die vijf talen van liefde ons hart bereiken en herstel geven. Dientje Wiersma, contextueel therapeut, wonende in Leiden, is de spreekster. De Ontmoeting met vrouwen is een initiatief van vrouwen uit verschillende kerken. Tweemaal per jaar wordt een ochtend georganiseerd. Deze bijeenkomsten zijn bedoeld voor alle vrouwen, ongeacht hun achtergrond, overtuiging of leeftijd. Datum/tijd: 30 okt., 9.00 u. Locatie: Rehobothkerk Info: overzicht activiteiten Raad van kerken. Namens de werkgroep Ontmoeting met vrouwen, Jeanette Heikens

Activiteiten Raad van Kerken Gregoriaanse scratch

21-10

o.l.v. dirigent Rens Tienstra m.m.v. de Schola Cantorum van de H. Willibrord Plaats: H. Willibrordkerk Tijd: 19.30-21.00 uur Opgave: [email protected]

Hemelse bloempjes

22-10

Een nieuw bezinningsgroepje. Plaats: pastorie Wijtenbachweg 51 Tijd: 20:00 uur Info: ds. Kees G. Zwart, 519 00 93, [email protected] Rondje van de zaak 24-10 Over het nieuwe PKN dienstboek, Plaats: Regenboogkerk Tijd: 20:00 uur Info: ds. Kees G. Zwart, 519 00 93, [email protected]

Spreekster: Dientje Wiersma, contextueel therapeut Plaats: Rehobothkerk, Lijtweg 1 Tijd: 9.00 uur koffie / 9.15 tot 11.15 uur Info: Jeanette Heikens, 301 56 31 Er is kinderopvang aanwezig.

Van aalmoes tot het afhakken van ledematen 5-11 Lezing door Margreet van Schie over de sharia in de Islam Plaats: Gemeentecentrum Tijd: 20.00 uur Info: [email protected]

De kracht van Rituelen en Symbolen 12-11

Lezing door dr. Joke van Saane, docent godsdienstpsychologie aan de VU Plaats: Gemeentecentrum Tijd: 20.00 tot 22.00 uur Ontmoeting met vrouwen 30-10 Info: ds. Marjan Driessen, tel. 513 14 22 Thema: De talen van liefde of [email protected] Voor meer info zie het jaarprogramma (het ‘Groene Boekje’) en www.raadvankerkenoegstgeest.nl

Wij gedenken met elkaar, maar hoe?

Recommend Documents