Wie de leerling liefheeft
Van niet aanspreekbaar Naar wel hanteerbaar
Lesverstorend gedrag in de klas
Wat gebeurt er bij opstandig pubergedrag in de klas? Wat zijn dan de huidige standaardacties? Waarom helpen die in veel gevallen onvoldoende? Wat heeft een klas pubers nodig om in de les rustig en geconcentreerd te werken? amboon2011-12
Huidige situatie • Discrepantie tussen zeg- en doe-gedrag bij veel docenten:
Iets mag niet, maar kan toch. • Daardoor menen leerlingen dat het hier zo’n vaart niet loopt • Want je kunt het toch ongestraft doen • Dus nemen ze de woorden van de docent niet echt serieus amboon2011-12
Alles gedaan, maar niets helpt
Hoe anders ervaart het kind dat: Eerst gebeurt er een hele tijd niets en dan opeens …... Iets dergelijks blijkt ook uit onderzoek (Aussems en Zwaan 1991).
amboon2011-12
Onevenwichtige opbouw huidige maatregelen
<
sanctiegat >
amboon2011-12
Goed doordachte stapeling van Middelzware Effectieve Pedagogische Tussenmaatregelen Ter preventie van voortijdig schorsen en/of hulpverlenen
meteen samenspel ouders amboon2011-12
Terug naar de huidige situatie Huidige interventies (veel praten) en standaardmaatregelen maken onvoldoende indruk. Daardoor houden leerlingen zich - als het hen zo uitkomt • niet aan de instructies van de docenten • noch aan gemaakte afspraken • noch aan beschreven of onbeschreven regels Onderzoek CNV-Onderwijs 2011 wijst dat ook uit: 75% docenten klaagt eroveramboon2011-12 dat leerlingen niet luisteren
Ervaren leerlingen een orde-/gezagsprobleem?
1 op de 3 leerlingen dus 33% geeft aan: NIET de docént is de baas in de klas, maar de léérlingen. Frederik Smit ITS, Radboud Universtiteit Nijmegen,2011
amboon2011-12
En wat constateert de onderwijsinspectie? 1 op de 5 docenten gebruikt lestijd niet efficiënt. Wat betekent dat? • • • • • •
Dat leerlingen niet doen wat de docent vraagt / hen opdraagt Dat zij in plaats daarvan met andere dingen bezig zijn Waardoor zij dus onvoldoende ‘taakgericht’ zijn Niet naar de uitleg luisteren Geen vragen over de stof stellen De vragen niet beantwoorden
Veel kostbare lestijd gaat verloren aan onregelmatigheden en correctie ervan (B. Paulle 2005) amboon2011-12
Wat weerhoudt de Nederlandse docent om bij lesverstoringen op te treden? Het vast geloof in het harmoniemodel: Dat we via redelijk overleg tot goede afspraken komen waar de puber zich aan gaat houden. • • • • • •
Langs de weg van dialoog Op basis van onderling vertrouwen Door in te spelen op de intrinsiek motivatie Door inzichtgevende gesprekken Via het op een gelijkwaardige manier met elkaar omgaan Door in te spelen op de eigen verantwoordelijkheid amboon2011-12
Belemmering bij gezagsuitoefening 1. Docenten noemen dat: ‘politieagent zijn’ en willen die rol niet. 2. Zij beschouwen het bestraffen van lesverstorend gedrag als ‘pedagogische nederlaag’ Docenten gaan daardoor • Te lang door met waarschuwen.… • En begrenzen ongewenst gedrag daardoor te weinig. Leerlingen concluderen: • hier kun je redelijk ongehinderd en ongestraft je gang gaan • want er gebeurt toch niets als je niet luistert… amboon2011-12
Ideologische weerstanden tegen daadkrachtig optreden Zelfs bij ‘dominant, druk en agressief gedrag’ geven docenten de voorkeur aan: • ‘minimaal interveniëren’ • en soms zelfs ‘even negeren’ Terwijl zowel in de praktijk als uit onderzoeksliteratuur blijkt dat bij dergelijk gedrag echt MEER nodig is dan dat!
K. van der Wolf e.a. 2009: Gedragsproblemen in scholen amboon2011-12
ONBEDOELDE GEVOLGEN: • Dit lang doorgaan met minimaal interveniëren • En het zo lang mogelijk uitstellen van het opleggen van een corrigerende maatregel, heeft als gevolg dat overtredingen onbestraft blijven doorgaan Zicht op de norm vervaagt. Steeds meer overtredingen, de ene na de andere.. En dan tenslotte/opeens is een (welke?) maat vol....... Zo kan het niet langer, ga maar weg! amboon2011-12
Verwijdering uit de les 1 Maakt die maatregel voldoende indruk om voortaan het gedrag te herzien? Nee. Leerlingen zien ‘verwijdering uit de les’ en ‘het hebben van een privé-gesprek met de leerkracht’ als een van de minst vervelende maatregelen (Burns, 1978)
amboon2011-12
Verwijdering uit de les / schorsing • Recent onderzoek toont dan ook aan dat gedurende het schooljaar een STIJGING valt waar te nemen in het opleggen van deze twee sancties (Atkins, e.a. 2002). • Deze toename wordt verklaard doordat de leerlingen deze straffen wel eens als een ‘beloning’ kunnen zien! Namelijk: Door de klas uitgestuurd en/of geschorst te worden kunnen leerlingen schoolwerk ontlopen en aandacht van volwassenen krijgen. amboon2011-12
En zo kan het gebeuren… ….docenten meer bezig zijn met orde houden, dan met lesgeven. Docenten doen na zo’n les de deur achter zich dicht en zuchten: Gelukkig, 3F heb ik ook weer achter de rug Maar de léérlingen van 3F, gaan soms lesuur in lesuur uit gebukt onder wanordelijke lessen, waarin niet de docent maar leerlingen de baas zijn: lessen waarin zij vaak niet behoorlijk kunnen werken. amboon2011-12
En 3F schrijft dan het volgende over de werksfeer: • • • •
dat het soms zo druk wordt. dat het een kwartier duurt voor het stil is. dat er soms teveel onnodige opmerkingen worden gemaakt. veel geluid / lawaai tijdens maken van opdrachten
Een van hen zegt het zo: Als het stil is, werken we wel goed, maar dat is het meestal niet……. dan kan je nog voor jezelf proberen te werken maar dat lukt dan minder goed. amboon2011-12
Echt onprettig vinden jullie in 3F het volgende: 5x 8x 3x 2x 2x 2x
De drukte ((niet verder gespecificeerd) Dat er heel veel lawaai, geschreeuw, en kabaal is Teveel geklets tijdens de uitleg Dat er op belangrijke momenten door de leraar heen gepraat of geschreeuwd wordt Te veel discussies en gezeur over toetsen Soms wel eens pesterige opmerkingen
Een zegt het zo: 1 Iemand zegt of vraagt iets, 4 mensen reageren en 7 mensen reageren dáar weer op. Een ander: Bij veel lessen is het te luidruchtig om de leraar te horen…
Veel van jullie vinden dus dat de werksfeer beter kan! amboon2011-12
Corrigeren jullie een ander dan wel eens? ‘Ja’ ‘Soms’ ‘Nee’
zeggen 13 van jullie zeggen 8 van jullie zeggen 7 van jullie
21 van jullie proberen er dus soms iets van te zeggen. En helpt dat dan?
amboon2011-12
Als die 21 klasgenoten een ander vragen om rustiger te doen, helpt dat dan? 2x
Ja,
maar soms komen er irritaties van (Cm4)
6x
Soms helpt het, dan stoppen ze even met praten.. 2x: Maar soms worden mensen dan juist boos en dan heb je een averechts effect (Cm3)
13x
Nee, 2x nee, ze gaan gewoon door met lawaai maken (Cm5) 1x nee, even later praat diegene weer door de les 1x nee, dan begint iemand anders 1x nee, dan noemen ze me schijnheilig 1x nee, want dan zegt diegene iets terug tegen mij en dan krijg ik een waarschuwing van de docent, dus ik ben ermee gestopt (Cm6) amboon2011-12
Wie zijn de dupe van verstoringen van de les? docenten zeggen:
De stillere rustige leerlingen
81 leerlingen van de 132 (62%) zeggen
• Kinderen die er minder goed voorstaan (zoals ook ikzelf ) • Leerlingen die de uitleg hard nodig hebben • De rustige leerlingen, die wel willen opletten en hard willen werken en iets willen leren
Maar ook de lesverstoorders zelf zijn de dupe, zeggen zowel docenten als leerlingen.
Kortom: welbeschouwd is de hele klas de dupe. amboon2011-12
Wat brengt rust in de les? Docenten bij wie het rustig is in de les, zeggen: • Duidelijk en consequent zijn: • Systematisch consequenties verbinden aan lesverstorend gedrag: • bij voorkeur flinke (over)schrijf-opdracht. amboon2011-12
Docenten Duidelijk en consequent zijn: consequenties verbinden met rust aan lesverstorend gedrag: bij voorkeur flinke (over)schrijfin de les: opdracht.
Wat bevordert een rustige les?
15 leerlingen
goed ORDE houden en voldoende STRENG zijn (1x een beetje bang zijn voor de docent) geeft rust in de les
3a
22 leerlingen
goede ORDEhandhaving (7x) door docent die STRENG/strikt is (8x) waardoor het heel duidelijk is wat je wel en niet kunt maken (1x); een docent die autoriteit heeft/uitstraalt (3x) en ons DOMINEERT (2x) en overwicht heeft (1x) 3b
3b
19 leerlingen
goed ORDE houden en voldoende STRENG zijn (14x) en bij minste geringste INGRIJPEN; + veel/meer/eerder/als nodig STRAF geven (5x)
3c
12 leerlingen
STRENGE manier van orde houden, bv door bij laatste waarschuwing je NAAM OP BORD SCHRIJVEN, duidelijkheid over STRAF, door meteen in het begin van het jaar heel streng te reageren zodat het daarna niet meer gebeurt
3d
20 leerlingen
goed ORDE houden en streng + SNEL OPTREDEN als het onrustig wordt, goede CONTROLE over ons hebben (en meer MAATREGELEN nemen + GOEDE STRAFFEN hanteren, bijvoorbeeld overschrijven) (16x) + sneller ingrijpen, meer en consequent maatregelen nemen (4x); gezellige werksfeer maar ook straffen (1x)
3e
.
Schrijfstraf als middelzware maatregel Om sanctiegat op te vullen. Schrijfstraf over: • lesstof • het eigen gedrag…….. amboon2011-12
Filmpje 7 minuten • Leraar24 schrijfstraf: • Opdracht: hoeveel tijd moet een straf minimaal kosten, wil de leerling voortaan zijn huiswerk maken?
amboon2011-12
amboon2011-12
amboon2011-12
