WHEN PIGS HAVE WINGS
jekino EDUCATIE
WHEN PIGS HAVE WINGS Film en educatie… ... in het vertoningscircuit van Lessen in het donker, in het kader van Filmfestival Open Doek, ter gelegenheid van een workshop verzorgd door Jekino of van een film in de klas... Het medium film kreeg een plaats in het lessenpakket van heel wat scholen, daarom zorgen wij graag voor een degelijke programmatie en pedagogische omkadering. We maken jaarlijks een pittige selectie van een 30-tal films uit het afgelopen seizoen, organiseren op heel wat plaatsen vertoningen en zorgen voor kant-enklare lesmappen voor een boeiende verwerking in de klas. Daarbij spelen we in op de eindtermen en ontwikkelingsdoelen. In elke lesmap streven we naar een filmtechnische en inhoudelijke benadering van de film en focussen we op één filmterm.
DOELGROEP: vanaf 1ste graad SO
P2
jekino EDUCATIE
www.jekino.be www.opendoek.be www.lesseninhetdonker.be
Online filmfiche! Surf naar www.filmfiches.be en laat je (sterren)mening achter bij de film die je zag. De fiches zijn een digitale, meer visuele uitdieping van deze lesmap met trailers, foto’s en interessante achtergrondinfo.
Inhoudstafel FILMFICHE _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Korte inhoud Technische kaart Gewonnen! In de pers Voor je naar de film aat... Het verzamelen van reacties_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ REGIE EN PRODUCTIE _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Interview met de regisseur Gaza-wie? Wist je dat... VERHAAL EN PERSONAGES _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Jafaar Fatima Yelena Het plan Het varken FOCUS OP HUMOR! _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Het absurde van de situatie... Slapstick Genoeg gelachen? MEER BIJZONDERHEDEN_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ De titel De taal FICHE VOOR DE LEERLINGEN_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
4
7 9
17
23
27
30
Filmfiche Kopieer de filmfiche op de volgende pagina voor je leerlingen. Zo zijn ze meteen goed voorbereid op de voorstelling. Ook voor je collega’s die de leerlingen vergezellen, kan het een handige leidraad zijn.
P3
filmfiche Korte inhoud Jafaar is een Palestijnse visser uit Gaza. Hoe hij ook zijn best doet, hij slaagt er niet in meer op te vissen dan wat oude schoenen, vuilnis en miniscule visjes. Tot hij op een dag een dik varken bovenhaalt… Als er echter iets is wat Palestijnen en Israëliërs gemeen hebben, is het hun afkeer voor varkens. Beide volkeren vinden het dier namelijk onrein en mogen het niet aanraken, laat staan opeten. Toch hoopt Jafaar een slagje te kunnen slaan met de verkoop van het varken. Maar wie in Gaza wil nu een varken kopen? Het dier zorgt ervoor dat Jafaar verwikkeld raakt in de meest onwaarschijnlijke situaties...
Gewonnen! WHEN PIGS HAVE WINGS won de publieksprijs én werd genomineerd voor Beste Film op het Internationaal Filmfestival van Tokio in 2011.
In de pers
Technische kaart België/Frankrijk/Duitsland, 2011, 99 min Arabisch, Hebreeuws, Engels gesproken Nederlands ondertiteld Distributie: U-Media Franse titel: Le cochon de Gaza
P4
Regie: Sylvain Estibal Scenario: Sylvain Estibal Productie: uFilm - Saga Film Distributie: uDream Met o.a. Sasson Gabai, Baya Belal, Myriam Tekaïa
“WHEN PIGS HAVE WINGS brengt misschien een simplistische vredesboodschap en is bij momenten ruw uitgewerkt, maar de film heeft het hart op de juiste plek en verdient 90 minuten van ieders tijd.” Bernard Besserglik, The Hollywood Reporter
“Met een schitterende Sasson Gabai in de hoofdrol is deze tragikomische film bij momenten hilarisch, gekruid met verrassende wendingen en een heuse ode aan de vrede.” Fabien Lemercier, Cineurope
Voor je naar de film gaat... ... kan je de leerlingen volgende vragen stellen: • Wat roept de naam ‘Gaza’ bij je op? • Hoe zou je de filmtitel WHEN PIGS HAVE WINGS vertalen? Wat betekent deze uitdrukking en wat zou ze te maken hebben met Gaza? P5
HET VERZAMELEN VAN REACTIES •
Vat in maximum 5 zinnen de film samen: waar en wanneer speelt hij zich af, wie speelt de hoofdrol(len) en wat zijn de belangrijkste gebeurtenissen?
•
Som drie kenmerken op die volgens jou de film typeren. Zou je deze film aanraden aan anderen? Waarom wel/niet?
•
•
Journalisten die over de film hebben geschreven, hebben er verschillende etiketjes op geplakt. Kan jij uitleggen waarom ze de film zo noemen? Een parabel: Een politiek sprookje: Een absurde komedie: Wat is volgens jou de onderliggende boodschap van de film?
Het verhaal eindigt met de ontsnapping van Jafaar, Fatima, Yelena, een Joodse jongen en het varken. Je kan dit einde beschouwen als een samenvatting van de boodschap van de film.
•
Beschrijf het einde vanaf het moment dat bovenstaande personages elkaar terugvinden. Hoe vat dit de boodschap van de film samen? Welke trucs heeft de regisseur toegepast om dit te benadrukken? Denk bijvoorbeeld aan de locatie, de muziek, de dialogen, voice-over, ... Vind je dit een goed einde voor de film of had je iets anders verwacht?
•
Herinner je je nog een andere scène uit de film die onrechtstreeks verwijst naar de ruzie tussen Joden en Palestijnen en hoe beide partijen daartegenover staan? (Voor de leerkracht: De scène van het televisiefeuilleton en het bijhorende gesprek tussen de Israëlische soldaat en Fatima)
P7
Regie en productie Interview met de regisseur Door Masaaki Oba nav het Internationaal Filmfestival van Tokio - Masaaki Oba: Sylvain Estibal, WHEN PIGS HAVE WINGS is uw eerste langspeelfilm, maar u heeft reeds vele andere watertjes doorzwommen, is het niet? - Sylvain Estibal: Ik studeerde in Parijs en werkte er eerst als journalist voor een tijdschrift over Afrika. Ik reisde dan ook naar verschillende plaatsen, bijvoorbeeld de Sahara, om er artikels te schrijven. Tijdens de oorlog in Bosnië was ik verslaggever en cameraman. Later ging ik werken bij AFP, een persbureau, en schreef boeken, publiceerde een novelle, maakte een kortfilm en werd regisseur.
- MO: Was films maken altijd al uw grote droom of werd het pas gaandeweg duidelijk dat u iets met film wou gaan doen? - Estibal: Ik heb altijd al een grote liefde gekoesterd voor beelden, zowel voor foto’s als films, maar ik had nooit gedacht dat ik er zelf eentje zou maken. Het was pas toen ik een eerste kortfilm maakte, dat mijn zelfvertrouwen groeide en ik het gevoel kreeg dat ik het misschien wel nog beter zou kunnen doen met een langspeelfilm. - MO: Een tijd terug werd er een artikel geschreven over het fokken van varkens in Israël om bomaanslagen te vermijden. U gebruikt dit verhaal in deze film. Wanneer en waarom besliste u dat te doen? - Estibal: Ik had dat bewuste verhaal ook al gehoord. En toen ik
P9
nog in Uruguay woonde, zag ik hele kuddes schapen inschepen op weg naar het Islamitische Offerfeest. Ik vroeg me af wat er zou gebeuren moest er schipbreuk zijn en alle schapen zouden aanspoelen aan de overkant. En moesten die schapen nu eens varkens zijn? In combinatie met het verhaal dat varkens ook echt gefokt worden in Israël, was de link snel gelegd. Ik vond het een boeiend idee, zo’n varken dat opduikt uit de zee en een brug vormt tussen Israël en Palestina. - MO: Ging er veel onderzoek aan deze film vooraf? - Estibal: Bij AFP werkte ik een jaar lang aan een documentaire over de Gazastrook. Het opzet was om een Palestijnse en een Joodse familie, die slechts een tiental meter van elkaar af woonden, een jaar te volgen. We gaven hen daarvoor een fotocamera en vroegen hen om hun eigen leven dagelijks te fotograferen. Na een jaar legden we beide levens naast elkaar. Zo hebben we heel wat geleerd over het leven daar. Deze film wil echter in de eerste plaats niet het realistische leven in Gaza laten zien. Ik wilde dat leven uitbreiden met een komische dimensie, zodat de kijker nadien het gevoel heeft zowel de realiteit als een imaginaire wereld te hebben gezien.
P 10
- MO: Van de film van een journalist verwacht je niet meteen grappen als varken pin-ups of een soldaat die sperma drinkt omdat hij denkt dat zijn reuma er beter van wordt... - Estibal: (Lacht) Die humor komt niet uit het persbureau hoor, maar louter uit mijn eigen verbeelding. Het is een manier om een ondraaglijke realiteit, een wrange werkelijkheid, te veranderen in een ietwat vulgaire mop. Dit leerde ik van grote voorbeelden als Charlie Chaplin en Ettore Scola. - Journalist: Vanwaar de keuze voor de personages Jafaar en Yelena? - Estibal: Yelena, de Russische immigrante en Jafaar, de Palestijnse visser, bevinden zich allebei aan de rand van de maatschappij. Net daar ligt het verband. Ze lijken op elkaar. Myriam Tekaïa, de actrice die Yelena speelt, is afkomstig uit Tunesië en zelf ook afgesneden van haar eigen gemeenschap. Dat maakt dat ze zich goed kan inleven in haar rol, zelfs al is ze geen joodse. Sasson Gabai, die Jafaar speelt, kende ik van The Band’s Visit (van Eran Riklis nvdr). Pas nadien ontdekte ik dat hij een Israëliër is, wat me nog boeiender leek voor de film. Op die manier breekt hij met clichés en krijgt hij een
dubbele betekenis. Wie zonder deze voorkennis de film bekijkt, is ervan overtuigd dat Sasson Palestijns is en dat is ook de bedoeling. Wanneer je echter ontdekt dat hij in werkelijkheid Israëlisch is, besef je dat dat in se niet zoveel verschilt. Dat was ook onze vaststelling bij het volgen van beide families in de Gazastrook. Pas met dit
besef kunnen de vooroordelen die Palestijnen en Joden over mekaar hebben, weg gewerkt worden.
P 11
Gaza-wie? Je hebt vast al eens in het nieuws of elders gehoord van conflicten tussen Joden en Palestijnen en van het conflictgebied rond de stad Gaza? Het wordt de Gazastrook genoemd en ligt in het Midden-Oosten, een deel van wat vroeger Palestina heette. Dit gebied grenst aan Israël, Egypte en de Middellandse Zee. Al jarenlang is er tussen Egypte en Israël geruzie over wie het gebied toebehoort. In dit landsdeel wonen nog steeds overwegend Palestijnen. In de jaren ’60 veroverde het Israëlische leger de Gazastrook en lieten er Israëlisch-Joodse kolonisten nederzettingen bouwen. Later werden deze nederzettingen ontruimd zodat de Palestijnen een groter grondgebied onder eigen bestuur kregen. Tegelijkertijd werd door Israël een veiligheidsmuur opgetrokken, ook wel Apartheidsmuur genoemd, zodat Palestijnen niet meer vrij konden reizen van de ene naar de andere kant van het land. Wat zij nu beschouwen als hun land, wordt echter ook wel bezet gebied genoemd, omdat hun gaan en staan voortdurend gecontroleerd wordt door Israëlische soldaten. Dit zorgt voor jarenlange spanningen, regelmatige aanslagen en gevechten tussen beide
P 12
kanten, ondanks het vele politieke overleg en de tussenkomst van andere landen.
Het verhaal eindigt met de ontsnapping van Jafaar, Fatima, Yelena, een Joodse jongen en het varken. Je kan dit einde beschouwen als een samenvatting van de boodschap van de film. •
Beschrijf het einde vanaf het moment dat bovenstaande personages elkaar terugvinden. Hoe vat dit de boodschap van de film samen? Welke trucs heeft de regisseur toegepast om dit te benadrukken? Denk bijvoorbeeld aan de locatie, de muziek, de dialogen, voice-over, ... Vind je dit een goed einde voor de film of had je iets anders verwacht?
•
Herinner je je nog een andere scène uit de film die onrechtstreeks verwijst naar de ruzie tussen Joden en Palestijnen en hoe beide partijen daartegenover staan? (Voor de leerkracht: De scène van het televisiefeuilleton en het bijhorende gesprek tussen de Israëlische soldaat en Fatima)
“Ga terug naar waar je vandaan komt!” “Maar ik kóm hier vandaan! Jij, jij komt niet van hier, maar ik wel. Ik kom hier vandaan!”
(leider van de Joodse nederzetting en Jafaar)
•
Doet het begrip ‘apartheidsmuur’ je ergens aan denken? Kan je je voorstellen hoe het is om in een verdeeld land te leven?
•
WHEN PIGS HAVE WINGS is geen echte oorlogsfilm, maar je hebt ongetwijfeld veel verwijzingen gezien naar het conflict dat hierboven beschreven staat. Kan je er een vijftal opnoemen?
P 13
•
Heb je na het bekijken van de film de indruk dat bewoners van de Gazastrook veel last hebben van de oorlog die zich in hun omgeving afspeelt? Waarom wel/niet en waaraan heb je dat gemerkt?
•
Zou het de bedoeling van de regisseur geweest zijn om te tonen dat het moeilijk is om zo te leven of niet? Waarom heeft hij die keuze gemaakt denk je?
•
De regisseur is een Fransman en zegt zelf met de film geen kant te willen kiezen. Hoe heeft hij dat geprobeerd? Vind je dat hij daarin is geslaagd?
OPDRACHT! •
De hele Joods-Palestijnse geschiedenis rond Gaza is ingewikkeld en lang. Zoek zelf eens op internet of je de verschillende partijen en belangen van elkaar kan onderscheiden. Welke personen of organisaties spelen een belangrijke rol in deze kwestie?
•
De film speelt zich af in 2005. Wat gebeurde er net in die periode in de Gazastrook, waarvan je ook in de film sporen ziet?
•
Is het Joods-Palestijns conflict ook vandaag nog aan de orde?
P 14
•
Hou een week lang het nieuws in de gaten en noteer wat je hoort of ziet in verband met de Gazastrook. Leg alle informatie samen. Wat stel je vast in verband met de situatie in Gaza vandaag?
Wist je dat... ... WHEN PIGS HAVE WINGS noodgedwongen gedraaid werd op Malta en in Keulen, omdat het onmogelijk was om in Gaza zelf te filmen ... er aan de keuze van het varken een heuse casting van Vietnamese varkens vooraf ging? Uiteindelijk werd ‘de rol’ door vijf verschillende varkens gespeeld, met varken Charlotte als steractrice! ... de filmploeg bestond uit mensen van een twintigtal verschillende nationaliteiten? ... de regisseur bewust weinig of geen personages een baard heeft gegeven? Hij wilde zo het stereotiepe beeld van Israëliërs vermijden. ... het meerdere jaren heeft geduurd om de film te maken, naar verluidt vanwege het moeilijke politieke onderwerp waarvoor ook
moeilijk centen gevonden werden? ... Miriam Tekaïa, de actrice die Yelena speelt, in het echte leven de partner is van regisseur Sylvain Estibal?
... het de wens is van de regisseur om de film te kunnen vertonen in Israël, maar dat dat voorlopig nog niet gelukt is?
P 15
VERHAAL EN PERSONAGES Jafaar Het hoofdpersonage van de film, Jafaar, de Palestijnse visser, heeft geen geluk. Niemand wil zijn magere vangst kopen en de andere vissers en zelfs kinderen lachen hem uit. Hij heeft schulden bij de plaatselijke winkelier en op het dak van zijn huis bivakkeren Israëlische soldaten. Tot overmaat van ramp, vist hij op een dag een dik varken op. Hij is doodsbang voor het dier, dat je in het Midden-Oosten slechts weinig ziet. Een varken wordt er namelijk als onrein beschouwd. Jafaar kan het echter niet over zijn hart krijgen om het dier terug in het water te gooien of te doden, dus hij begint de zoektocht naar een koper...
• •
•
Som drie karaktertrekken op die bij Jafaar passen. Vind je hem de held van het verhaal of eerder de ‘antiheld’? Waarom? Herinner je je welke oplossingen Jafaar achtereenvolgens verzint om van het varken af te geraken?
Yelena Na een tip van zijn vriend de kapper, belandt Jafaar bij Yelena, een Russische immigrante die in de Joodse nederzetting varkens kweekt. Yelena heeft nood aan mannelijke varkens om haar zeu-
P 17
gen te bevruchten en biggetjes te kweken. Ze wil Jafaar betalen voor sperma van zijn varken. De bevruchting mislukt echter en ze vraagt Jafaar om zijn varken naar de nederzetting te brengen om de zeugen rechtstreeks te bevruchten. Jafaar bouwt een aanhangwagen voor zijn fiets en gaat met zijn varken op weg...
•
•
•
Herinner je je nog andere personages uit de film? Som ze op. Hebben ze een belangrijke rol of niet? Hoezo?
•
Vind je het moeilijk om te weten of de personages Joden of Palestijnen zijn? Is het belangrijk om dat te weten? Waarom wel/niet?
Zowel Joden als Islamieten beschouwen varkens als onreine dieren die de grond niet mogen raken, die je niet mag aanraken noch opeten. Weet jij waarom Yelena dan toch varkens kweekt?
Fatima De vrouw van Jafaar, Fatima, vermoedt dat haar man in de problemen zit, maar weet niet wat er precies aan de hand is. Tot Jafaar het varken in de badkamer verstopt en Fatima het vindt in de badkuip. Meteen beseft ze dat de problemen groter zijn dan ze dacht. Nochtans weet ze maar weinig van wat haar man buitenshuis uitspookt. Wanneer ze door Israëlische soldaten uit hun huis wordt gezet, komt ze als bij toeval terug bij haar man terecht, die op de vlucht was.
P 18
•
Hoe denkt Fatima over Israëliërs? Waaraan merk je dat? Waarom vreest Fatima dat de politie hen zal verdenken van verraad wanneer ze het varken ontdekken? Waarvoor en door wie worden varkens in Israël gekweekt? Hoe weet Fatima dat?
Het plan Op een gegeven moment wordt Jafaar betrapt en gearresteerd door het Palestijnse leger. Ze bedenken een plan om Jafaar en zijn varken te gebruiken voor een aanslag tegen de Joodse nederzetting. Ze willen van Jafaar een martelaar en een goed voorbeeld maken voor het Palestijnse volk. Het plan mislukt echter en zowel het varken als Jafaar ontsnappen.
“Het doet me plezier een martelaar zo smakelijk te zien eten! Dat is zeldzaam.” “Dankuwel.” “Ik maak me alleen een klein beetje zorgen.” “Waarover dan?” “Is je niks opgevallen, bij wat ik zonet zei?” “Euh, nee.” ... “Jij bent een beetje zoals zij, niet? Maar wat is het verschil?” “Het varken?” “Jij moet een voorbeeld blijven. Je moet ons verder laten dromen. En daar, wanneer ik je zie zitten eten, laat je me allesbehalve dromen. Gelukkig is er altijd een oplossing, wanneer je gelooft.
Dit is wedijveren met zij die zich hebben opgeofferd voor de goede zaak. En bovendien, demotiveert het de jongeren. Na jou zal er crisis zijn in het aantal roepingen, dat is zeker. Wil jij verantwoordelijk zijn voor een schaarste aan roepingen?” •
•
Is Jafaar helemaal akkoord met het plan? Waarom wel/ niet? Waarom is het plan mislukt? Wat moest er eigenlijk gebeuren met Jafaar en waarom?
P 19
Het varken Ondanks het feit dat het varken in de film geen naam heeft, niet spreekt en niet eens zo vaak in beeld komt, is het onmisbaar. Op een of andere manier is het dier in zee en in de netten van Jafaar terecht gekomen en zet zo een stroom van gebeurtenissen in gang.
P 20
•
•
•
Waarom heeft de regisseur voor een varken gekozen en niet voor een ander dier? Kan je je voorstellen waarom varkens in de ogen van Joden en Islamieten ‘onrein’ zijn? Ken je zelf gewoontes of gebruiken van andere volkeren en culturen die bij ons taboe zijn?
Jafaar: “Wat is dat?!?” Yelena: “Sokken voor het varken. Zijn hoeven zijn niet schoon, hij mag de grond van Israël niet raken.” Jafaar: “Wel, geef ze dan aan mij, hij mag ook de grond van Palestina niet raken!”
P 21
FOCUS OP HUMOR! “Ik wilde reageren op de situatie in Gaza en het beste wapen om dat te doen lijkt me humor. Ik wou vooral geen eenzijdige aanklacht tonen, geen sentimentaliteit, maar wel het absurde van dit jarenlang durend conflict in de verf zetten. Als de film beide kanten aan het lachen kan brengen, zal dat al een mooi resultaat zijn!” Sylvain Estibal (Interview met Olivier De Bruyn, 16/09/2011)
Het absurde van de situatie... Een varken dat opduikt uit de zee, Jafaar die eerst als verrader wordt beschouwd en dan plots als een held wordt bejubeld -terwijl hij eigenlijk eerder per ongeluk een aanslag heeft gepleegd-, een varken in schapenvacht dat niet ontmaskerd wordt, twee legers die jagen op hetzelfde ontsnapte varken, ... Dit zijn slechts enkele voorbeelden van absurditeiten uit WHEN PIGS HAVE WINGS. Absurd betekent het samenbrengen van allerlei onmogelijke elementen en surrealistische situa-
P 23
ties, waarvan je weet dat ze niet kunnen, maar omdat ze toch gebeuren, worden ze grappig. De regisseur heeft met zijn verhaal én met al deze kleine elementen binnen de film, bewust gekozen om de situatie in de Gazastrook aan te pakken met absurde humor. Dit net omdat hij de situatie zoals ze is zelf absurd vindt, namelijk dat families die naast elkaar wonen en min of meer hetzelfde zijn, toch verwikkeld blijven in een eeuwenoude ruzie van wie het meest recht heeft om er te wonen. Door het absurde in de film te overdrijven, hoopt hij dat er in de hoofden van de kijkers iets verandert en dat ze het conflict met andere ogen zullen bekijken...
“You can’t enter!” “I don’t want to enter, I want to go out!” “It’s the same thing!” “No, it’s not the same thing!” “Yes, it is!” “No, it’s not the same thing!” “Yes, it is.” (Jafaar en Israëlische soldaat bij de veiligheidsmuur) •
P 24
Hierboven vind je nog een voorbeeld dat het absurde van de situatie wil aantonen. Komt zo’n dialoog grappig over of
niet? Herinner je je nog meer dergelijke voorbeelden uit de film?
Slapstick Een andere vorm van humor is slapstick. Dat zijn grappen waarbij lichamelijke acties de boventoon voeren. Het woord komt oorspronkelijk van een werktuig dat eruit zag als een slaghout. Als je er iemand mee sloeg, deed het geen pijn, maar maakte het wel een hard geluid. Ideaal voor een komedie dus! In WHEN PIGS HAVE WINGS zit er heel wat slapstick verstopt. Denk maar aan de vangst van het varken en Jafaar die van schrik bijna overboord valt, de opvliegende VN kantoorbediende die zijn computer buitengooit, Jafaar die per ongeluk met het geweer in het rond schiet, het varken dat ontsnapt uit de badkuip, Fatima die volgespoten wordt met Eau de Cologne omdat Jafaar afgeleid is, ... * Welk slapstickmoment uit de film vond jij het grappigst? Kan je zelf nog extra grappen verzinnen die in de film hadden gepast? Beeld ze uit voor je klasgenoten en laat hen raden waar in de film je het fragment zou inpassen!
Genoeg gelachen? WHEN PIGS HAVE WINGS wordt niet voor niks een komedie genoemd. Kan je zelf nog andere vormen van humor opnoemen die je hebt gezien en die hierboven nog niet werden opgesomd? De mimiek en de personages zelf wekken vaak al een glimlach op. Jafaar is een eerder naïef karakter dat vaak in moeilijkheden raakt door toeval of domheid. Dat is grappig maar soms ook triest of mee-
lijwekkend. Zijn vriend de kapper draagt dan weer grappige outfits en showt met een pruik. Veel dialogen zijn grappig bedoeld, zoals het gekibbel tussen de Joodse soldaten en de Palestijnen die het ontsnapte varken proberen te vangen. De scènes waarin Jafaar het sperma van het varken tracht te bemachtigen, zijn eerder in de sfeer van platte, bijna vulgaire humor, maar tegelijk doen ze ook een beetje slapstickachtig aan.
P 25
MEER BIJZONDERHEDEN De titel WHEN PIGS HAVE WINGS klinkt als het begin van een sprookje. Het doet denken aan de tijd dat de dieren nog spraken en klinkt even ongelooflijk als ‘... wanneer twee plus twee vijf is’. In de Franse versie wordt de titel vertaald naar ‘Le cochon de Gaza’. Dat betekent natuurlijk niet hetzelfde als de Engelse uitdrukking, die ook in het Nederlands soms wordt gebruikt: (het zal gebeuren) wanneer varkens kunnen vliegen!: hoogstwaarschijnlijk nooit dus. De Franse uitdrukking met dezelfde betekenis is ‘Quand les poules auront des dents’, ook met dieren maar hier minder toepasselijk.
•
•
Wat is de betekenis van de uitdrukking ‘When pigs have wings’? Wat zegt deze uitdrukking over de film en de boodschap van de film?
OPDRACHT! Vul aan met inspiratie uit de actualiteit: Wanneer varkens kunnen vliegen, ...
P 27
OPDRACHT! Tik op youtube ‘cochon de gaza extrait’ in en kies het fragment in het kapsalon. Laat dit afspelen zodat de leerlingen enkel geluid horen en geen beeld zien. • Wie weet welk fragment dit is?
De taal WHEN PIGS HAVE WINGS is zowel Hebreeuws als Arabisch gesproken, met een klein beetje Engels tussendoor. Wanneer je een taal helemaal niet kent, moet je vertrouwen op de ondertitels of de eventuele ‘nasynchronisatie’ of ‘dubbing’. Dat betekent dat de dialogen opnieuw door stemacteurs worden ingesproken in de eigen taal van de kijkers. In België gebeurt zoiets alleen bij kinderfilms maar in landen als Frankrijk en Duitsland worden haast alle buitenlandse soaps, tv- en bioscoopfilms, gedubd. De kunst is
P 28
natuurlijk een goede timing, zodat het lijkt alsof de acteurs in beeld dezelfde personen zijn als diegene die spreekt. • •
•
•
Hoor jij het verschil tussen Arabisch en Hebreeuws? Valt de vreemde taal je meer op dan bij een Engelstalige film of niet? En zo ja, vind je dat storend, interessant of maakt dat voor het kijken geen verschil? Zou je het verhaal van deze film ook zonder ondertitels begrijpen? Hoezo? Stel je eens voor dat de film in het Nederlands gedubd zou
•
•
zijn. Welke bekende stemmen zie jij dan de verschillende personages inspreken? Waarom kies je voor hen? Welk effect zou dat hebben op de film Vind jij dubbing een goede oplossing voor anderstalige films? Waarom (niet)? Er worden verschillende begrippen uit de Joods en Islamitische cultuur gebruikt die je misschien wel kent. Wat weet je over onderstaande woorden? - Jihad - Halal - Koosjer - Offerfeest
Laat de leerlingen met dit fragment aan het werk gaan: • Maak een Nederlandse vertaling en probeer die in te spreken alsof de acteurs zelf aan het woord zijn. Let hiervoor ook op de lengte van de woorden die je kiest! Doe de test voor je klasgenoten. Zijn jullie geslaagd? • Vind je dit een moeilijke of een gemakkelijke opdracht? Hoezo? Bedenk nu eens een nieuwe, absurde (zie hoofdstuk FOCUS OP HUMOR p. ) dialoog bij dit fragment. Speel het stukje film af en dub met je eigen tekst. Ervaar zelf hoe een dialoog kan veranderen wat je ziet. En? Heeft je absurde humor effect?
Fiche voor de leerlingen: Op de volgende pagina vind je een fi he voor de leerlingen. Daarop staan een aantal trefwoorden, citaten en vragen die met de film te maken hebben. Je kan deze fi he gebruiken als leidraad tijdens de bespreking van de film. P 29
“WHEN PIGS HAVE WINGS brengt misschien een simplistische vredesboodschap en is bij momenten ruw uitgewerkt, maar de film heeft het hart op de juiste plek en verdient 90 minuten van ieders tijd.” Wat vind je van deze uitspraak van een journalist van The Hollywood Reporter? Deel je zijn mening of helemaal niet?
Absurd betekent het samenbrengen van allerlei onmogelijke elementen en surrealistische situaties, waarvan je weet dat ze niet kunnen, maar omdat ze toch gebeuren, worden ze grappig.
Ondanks het feit dat het varken in de film geen naam heeft, niet spreekt en niet eens zo vaak in beeld komt, is het onmisbaar. Op een of andere manier is het dier in zee en in de netten van Jafaar terecht gekomen en zet zo een stroom van gebeurtenissen in gang.
“Deze film wil in de eerste plaats niet het realistische leven in Gaza laten zien. Ik wilde dat leven uitbreiden met een komische dimensie, zodat de kijker nadien het gevoel heeft zowel de realiteit als een imaginaire wereld te hebben gezien.” Sylvain Estibal
Heb je na het bekijken van de film de indruk dat bewoners van de Gazastrook veel last hebben van de oorlog die zich in hun omgeving afspeelt? Waarom wel/niet en waaraan heb je dat gezien? Zou het de bedoeling van de regisseur geweest zijn om te tonen dat het moeilijk is om zo te leven of niet? Waarom heeft hij die keuze gemaakt denk je?
Jafaar: “Wat is dat?!?” Yelena: “Sokken voor het varken. Zijn hoeven zijn niet schoon, hij mag de grond van Israël niet raken.” Jafaar: “Wel, geef ze dan aan mij, hij mag ook de grond van Palestina niet raken!”
Online filmfiche! Surf naar www.filmfiches.be en laat je (sterren)mening achter bij de film die je zag. De fi hes zijn een digitale, meer visuele uitdieping van deze lesmap met trailers, foto’s en interessante achtergrondinfo.
