1
What the f*ck is happening to our Society? “Londen, mei 2009. Een experiment met dertien daklozen gaat van start. Het zijn straatveteranen, stuk voor stuk. [….] Hun verblijf is niet goedkoop. Politie, justitie, zorg: het prijskaartje van de dertien onruststokers wordt op minstens 400.000 pond geschat. Ieder jaar weer. [….] Voortaan krijgen de zwervers gewoon gratis geld. Om precies te zijn: 3000 pond. Handje contantje, zonder er iets voor terug te hoeven doen. De mannen mogen zelf weten waar ze hun centen aan besteden; begeleiding geheel vrijblijvend. [….] Anderhalf jaar later nadat het experiment was begonnen, hadden zeven van de dertien zwervers al een dak boven hun hoofd. Twee stonden op het punt om een appartement te betrekken. […] Kosten? 50.000 pond per jaar, inclusief loon van de hulpverleners. Dit wil zeggen: er waren niet alleen negen mensen geholpen, er was ook keihard bezuinigd” (Bregman, 2014, p. 51). Er was een groot probleem met deze onruststokers, zij kosten veel te veel. Jarenlang probeert de maatschappij problemen op te lossen door de gevolgen/uitingen van het probleem aan te pakken met het inschakelen van politie en justitie. De oorzaak van het probleem werd niet aangepakt namelijk, de zwervers hebben gewoon geen geld. De gevolgen worden hard aangepakt en opgelost maar de oorzaak blijft bestaan. Het huidige systeem van sociale zekerheid is niet meer zo efficiënt als dat het gewerkt heeft, wordt het dan niet is tijd om naar andere mogelijkheden te kijken. (Tegenlicht, 2014). Geschiedenis Wij kunnen er niet omheen draaien: vroeger was alles slechter. “Iedereen was arm, hongerig, vies, dom, ziek, zwak, en lelijk” (Bregman, 2014, p. 9). In 1850 werkten mensen 70 uur per week (op dit moment is dat bijna gehalveerd) (Bakas, 2014). Totdat de fabrieken/ bedrijven erachter kwamen dat het effectiever was om de mens minder te laten werken, waardoor zij betere prestaties leverden. Bedrijven konden het permitteren om hetzelfde te blijven betalen, met minder mankracht en een hogere Work paradox: we work long productiviteit (Bregman, 2014). De geschiedenis leert dat de weg naar een 40-urige werkweek niet and hard hours on jobs we zonder slag of stoot is verlopen. Pas in 1961 werd hate to buy things we don’t de 40-urige werkweek geleidelijk ingevoerd need to impress people we waardoor er vrije tijd ging ontstaan (wikipedia, don’t like - Federico Pistono 2014). Robotisering. Door de technologisering (of robotisering) wordt steeds meer overgenomen door de robot. Vroeger bestonden er banen om makkelijke sommetjes uit te rekenen, deze baan werd vervangen door de rekenmachine. Zo zijn nog meer voorbeelden te benoemen. (Bregman, 2014). Volgens de documentaire ‘Tegenlicht, Gratis geld’(2014) is een nieuw tijdperk aangebroken dat de tweede machinerevolutie zal veroorzaken. Vroeger hielp technologie om nieuwe banen te creëren, in dit nieuwe tijdperk nemen de robots banen over en creëren geen (of te weinig) nieuwe banen. Daarnaast zorgt de robot voor een hogere productie in bedrijven, wat niet goed is voor de banen van de mens maar wel voor de economie (Tegenlicht, 2014). Door deze aspecten wordt de mens in het werk overbodig gemaakt, waardoor een andere ontwikkeling Nederland verovert. Werkloosheid Op dit moment maken wij in de gehele wereld een enorme ontwikkeling door: de werkloosheid stijgt. Volgens Google (2014)is in Europa meer dan 10% van de bevolking werkloos. Voorspeld wordt dat dit in de toekomst veel verder zal oplopen, omdat veel banen
2
nu al overgenomen kunnen worden door robots. Een voorbeeld: de transportsector neemt in Europa ongeveer 70 miljoen banen in beslag. Deze gehele sector wordt nu al langzaamaan overgenomen door zelfrijdende auto’s. Zelfrijdende auto’s rijden tenslotte perfect, omdat zij nooit moe worden, altijd scherp zijn en niet worden afgeleid door sociale processen of interacties (Grey, 2014). Gevolg is minder ongelukken en uiteindelijk minder zorgkosten. De mens is in de transportsector overbodig aan het worden. Een ander voorbeeld: wij nemen een lijst van banen, geselecteerd op het aantal mensen die het uitvoeren. De eerste 45% van de lijst kan nu al uitgevoerd worden door robots wat de werkloosheid bijna vijf keer zoveel maakt. Ter vergelijking: in de grote depressie in 1930 was het werkloosheidspercentage 25% (Grey). Wij kunnen ons afvragen of dit als probleem benaderd moet worden of als kans voor een nieuw systeem. De feiten(Pistono, 2012) liegen er niet om, ongeveer 80% van de mensen vindt zijn werk eigenlijk helemaal niet leuk maar werkt om een inkomen te krijgen. Volgens Pistono (2012) leven wij een werk paradox: “wij werken hard en lang aan banen die wij niet leuk vinden om dingen te kopen die wij niet nodig hebben om indruk te maken op mensen die wij niet mogen.” Althans minstens 80% van de werkenden. In een maatschappij waarin niet meer 40 uur gewerkt wordt, ontstaat een tekort in het inkomen met als logisch gevolg meer armoede. Armoede is eigenlijk iets geks, door het missen van één middel (die van zichzelf, een stukje papier, totaal geen waarde heeft) heb je als individu of gezin een gigantisch probleem in deze maatschappij. Armoede. “De belangrijkste reden dat mensen arm zijn, is dat zij niet genoeg geld hebben. Het zou dan ook geen grote verassing moeten zijn dat het geven van geld een uitstekende manier is om dat probleem te verhelpen. (Bregman, 2014, p. 54)” Inderdaad, het lijkt net alsof domme mensen altijd domme beslissingen maken en de cijfers liegen er ook niet om: “zij lenen meer, sparen minder, roken meer, sporten minder, drinken meer, voeden slechter op en eten vaker bij de McDonald’s” (Bregman, 2014, pp. 95-97). Maar het blijkt dat dit allemaal gebeurt vanwege Geld is beter dan armoede, het missen van het middel geld. Wanneer schaarste ontstaat, neemt dit bezit van je geest. alleen al om financiële Je kan zelfs 13 punten van je IQ erdoor verliezen redenen. (Woody Allen - 1935) (Bregman, 2014). Mensen handelen anders bij een gevoel van gebrek, het tast het cognitieve vermogen aan, dit vermogen is nodig om te onthouden, onderscheiden en voor het uitwisselen van kennis (Bregman). Armoede bestrijden door gewoon geld te geven, klinkt te makkelijk voor woorden maar blijkt een goed medicijn te zijn om armoede te kunnen bestrijden. Hoe moeten we nu verder? Anno 2014 wordt er veel over gesproken; een basisinkomen voor iedereen in Nederland. De enige voorwaarde die er is, is dat je ademt. Geen vragen of moeten voldoen aan voorwaardes, maar altijd het recht hebben op geld. De uitdrukking ‘werken voor je geld’ is niet meer van toepassing. Er zijn meerdere experimenten op een kleinschalig gebied (plaatsen/groepen) gedaan over de gehele wereld. In Zwitserland is in het jaar 2014 een referendum getroffen voor het invoeren van het basisinkomen (Verburg, 2013). De beweging begint een opmars te maken in Europa. De voordelen uit experimenten worden herhaaldelijk vaak aangedragen in
3
boeken, artikels, programma’s, interviews en andere vormen van uitwisseling. Uit meerdere onderzoeken blijkt het basisinkomen vele voordelen te hebben. De universiteit van Manchester (in het boek: Gratis geld voor iedereen, 2014) somt de voordelen van het invoeren van het basisinkomen op: 1) Basisinkomen: een vast huishoudens maken goed gebruik van het geld. 2) de armoede neemt af. 3) er zijn veel lange bedrag per maand op je termijn voordelen qua inkomen, gezondheid en rekening gestort als recht van belastingopbrengsten. 4) er wordt niet veel inwoner van Nederland. minder door gewerkt (8 – 13% minder) en 5) de programma’s zijn goedkoper dan de alternatieven. Aan de hand van praktijkvoorbeelden wordt er reflecteren op deze uitkomsten.
“In de Canadese stad Dauphin is van 1974 tot 1979 het basisinkomen ingevoerd. Dit experiment was voornamelijk om te meten hoeveel procent zou stoppen met werken. De totale arbeidsuren daalde met slechts 13%. Mannen gingen nauwelijks minder werken, vrouwen gebruikten het voor een paar maanden extra zwangerschapsverlof en jongeren voor een langere studietijd (Bregman, Gratis geld voor iedereen, 2014). Kinderen hadden betere resultaten op school en schooluitval daalde, omdat kinderen op school bleven tot het diploma in plaats van jong gaan werken. Ook was er sprake van 8,5% minder ziekenhuisbezoek, minder auto-ongelukken en minder huiselijk geweld” (Schuijt, 2014). “In Liberia werd onderzocht wat er gebeurd als je 200 dollar geeft aan de minst betrouwbare armen die je maar kunt vinden: alcoholisten, drugsverslaafden en kleine criminelen in sloppenwijken. Drie jaar later bleek dat ze hun geld hadden besteed aan voedsel, kleren, medicijnen en het opzetten van nieuwe bedrijfjes” (Blatmann, 2014).
Kosten en Baten. We moeten realistisch kijken, het basisinkomen lost niet opeens alle financiële kwesties van de maatschappij op en daarbij komt ook nog dat over de hoogte van het inkomen veel verschillende meningen zijn. In Zwitserland is nu een referendum getroffen over een bedrag van omgerekend €2030,-. Vanwege de hoge levensstandaarden is dit omgerekend zo een €1000,- in Nederland (Verburg, 2013). De aflevering van Tegenlicht over Gratis Geld (2014), heeft de volgende berekening voor Nederland gedaan: Baten Uitkering & toeslagen Aftrekposten Uitvoering Studiefinanciering Totaal:
Baten € 75 miljard
Kosten: Basisinkomen: € 760 p.v. *
Kosten: € 117 miljard
€ 40 miljard € 6 miljard € 4 miljard € 125 miljard
Basisinkomen: € 380 per kind Gehandicapten/hulpbehoevenden
€ 18 miljard € 20 miljard
Totaal:
€ 155 miljard
Gat van 30 miljard staat gelijk aan het begrotingstekort van tegenwoordige tijd * per volwassenen
4
I am part of a lost generation. And I refuse to believe that I can change the world. I realize this may be a shock, but “Happiness comes from within” Is a lie, and “Money will make me happy” So in thirty years, I will tell my children
They are not the most important thing in my life. My employer will know that I have my priorities straight because Work Is more important than Family I tell you this:
Once upon a time Families stayed together But this will not be true in my era. This is a quick fix society Experts tell me Thirty years from now, I will be celebrating the tenth anniversary of my divorce.
I do not concede that I will live in a country of my own making. In the future, Environmental destruction will be the norm. No longer can it be said that My peers and I care about this earth. It will be evident that My generation is apathetic and lethargic. It is foolish to presume that
Gevolgen van gratis geld. Een compleet nieuw systeem invoeren terwijl het uiteindelijk niets of weinig op gaat leveren, lijkt geen logische verandering. Echter, levert dit veel meer op namelijk, de focus wordt weer op de mens gelegd. Er is meer ruimte voor creativiteit en innovatie, voor mantelzorg & hobby’s en het is ook beter voor de mens; het maakt het werken leuker, er is minder stress en er is meer tijd voor zelfontplooiing (Bregman, 2014) (Tegenlicht, 2014). Mensen komen in beweging wanneer zij iets extra’s ontvangen. Er ontstaat een gevoel van verantwoordelijkheid en willen hierdoor zich extra inzetten voor een beter leven, een betere maatschappij en zelfs een betere wereld. I refuse to believe, I’m part of a lost generation. Ik wil mij even voorstellen: mijn naam is Marcella van Eijndhoven, vrouw, 23 jaar, woon achtend in Nederland, in de Randstad. And I refuse to believe, I’m part of a lost generation. Door Y-generatie-experts van Ygenwijs (2014) wordt over mij gesproken als iemand die ondernemend, klantgericht, besluitvaardig, omgevingsbewust is en kansen ziet. Samen met mij nog ongeveer drie miljoen anderen in Nederland. Zoals het gedicht van Jonathan Reed (2011) hiernaast mijn generatie beschrijft, geloof ik in mijn generatie en ik geloof dat wij de wereld kunnen veranderen. Mensen moeten in beweging gebracht worden om de wereld iedere dag een beetje beter te maken. Wij zitten in een paradigmaverandering waarbij het tijd is voor een nieuw sociaal systeem waarin herverdeling, community’s en een nieuw constructivisme een grote rol spelen (Camargo-Borges, 2014). Maar.. Waarom dan? Wij zitten in een paradigmaverandering waarin experimenten worden uitgevoerd: armoede bestrijding, herverdeling en nieuwe kansen creëren. Samen kunnen wij een betere samenleving maken waarin alle technologieën en ontwikkelingen benut blijven en waar tijd en ruimte wordt gemaakt voor de mens. Er zullen groepen ontstaan waarin mensen zich kunnen verbinden, genaamd community’s, een groep mensen die dezelfde waardes/interesses/kansen of passie delen en herhaaldelijk afspreken om kennis te delen en te genereren. De focus mag in deze maatschappij weer gericht worden op sociale processen en interactie onderling, waardoor wij de zingeving van het leven bereiken. Er zullen groepen opstaan die de wereld in beweging zetten waardoor er een leefbaar systeem voor ieder van ons ontstaat. En dit is nodig, want ieder individu verdient de kans om zichzelf te overtreffen.
There is hope. And all of this will come true unless we reverse it, so let’s start to read this reversed.
5
Bibliografie Bakas, A. (2014, okt 27). Maar drie dagen in de week werken. (J. v. Schagen, Interviewer) Bijlo, E. (2014, juni 5). Ongelijkheid tussen arm en rijk verrassend groot in Nederland. Trouw. Blatmann, N. (2014, mei/juni). Show them the money. Opgeroepen op okt 13, 2014, van Foreignaffairs: http://www.foreignaffairs.com/articles/141214/christopher-blattman-and-paul-niehaus/show-themthe-money Bregman, R. (2013). Hoe groot is de ongelijkheid in Nederland. Opgeroepen op okt 10, 2014, van De Correspondent: https://decorrespondent.nl/55/Hoe-groot-is-de-ongelijkheid-in-Nederland-/211447504df073f Bregman, R. (2013, okt). Waarom we alle grenzen moeten openzetten. Opgeroepen op okt 14, 2014, van de Correspondent: https://decorrespondent.nl/11/Waarom-we-alle-grenzen-moetenopenzetten/422895-d885c70a Bregman, R. (2014). Gratis geld voor iedereen. Amsterdam: De Correspondent . Camargo-Borges, C. (2014, juli). Process Design. How to make a movement happen. Breda, Noord-Brabant, Nederland. Google. (2014, juli). Europees werkloosheidspercentage. Opgeroepen op okt 8, 2014, van Google: https://www.google.nl/search?q=werkloosheidspercentage+nederland&rlz=1C1KMZB_enNL564NL565 &oq=werkloosheidspercentage&aqs=chrome.1.69i57j0l5.4392j0j4&sourceid=chrome&es_sm=122&ie =UTF-8#q=europa+werkloosheidspercentage&spell=1 Grey, C. (2014, 2014 aug). Humans Need Not Apply. Opgeroepen op okt 8, 2014, van YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=7Pq-S557XQU#t=793 Kristine, L. (2012, april 12). Witness: Illuminating the World of Modern-day Slavery. Opgeroepen op oktober 2014, 9, van Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=WwB6bPgPol4 Pistono, F. (2012, dec 8). TedXVienna Robots will steal your job, but that's Ok. Opgeroepen op okt 8, 2014, van YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=kYIfeZcXA9U Reed, J. (2011, juni 29). I'm part of a lost Generation. Schuijt, L. (2014, sept 22). een onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen. Opgeroepen op okt 2014, 10, van Wat bezielt ons: http://www.watbezieltons.nu/index.php/een-onvoorwaardelijk-basisinkomen-vooriedereen/ Selen, Y. (2014, juni). How to make a movement happen. (M. v. Eijndhoven, Interviewer) Sociaal Cultureel Planbureau. (2013). Met oog op de tijd. Den Haag: SCP publicatie. Tegenlicht. (2014, september 21). Gratis geld. Tegenlicht. Nederland: vpro. Verburg, J. (2013, okt 31). Het hek is van de Dam: het tamtam over basisinkomen. Opgeroepen op okt 9, 2014, van Basisinkomen: http://basisinkomen.nl/wp/hek-dam-tamtam-basisinkomen/ wikipedia. (2014, aug 15). Werkweek. Opgeroepen op okt 8, 2014, van Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Werkweek Ygenwijs. (2014). Y-generatie. Opgeroepen op okt 14, 2014, van Ygenwijs: http://www.ygenwijs.nl/y-generatie/
6
