West-Friesland

nr. 54 winter 2007

t e H

d a l b n r o o H afdeling Hoorn/West-Friesland

Het Hoornblad

Oplage 425 exemplaren

Informatie en mededelingenblad van de KNNV-afdeling Hoorn/West-Friesland Verschijnt 4x per jaar (januari, april, juli en oktober) Sluitingsdatum kopij: 7 maart 2007 Redactie: Jan en Ina Marbus, Dorpsstraat 10A, 1689 EV Zwaag Egbert Baars, Yellowlaan 24, 1695 HV Blokker e-mail: [email protected] of [email protected] Internet: http://www.knnv.nl/hoorn Verzending: Dinie Atsma-Suidema, Elbaweg 51, 1607 MN Hem

Inhoud van Het Hoornblad Nr. 54 blz.

3 4-6 6 6 9 10 11 11 12-13 13 14 14 15 16-17 18 19 20-21 22-23 24 25 26 26 27 27 28-30

Activiteitenprogramma Toelichting Van de bestuurstafel Kaderrichtlijn Water Dankwoord Plantenwerkgroep Bomen in Enkhuizen Park Groenwijck Vlinderwerkgroep Soort van de maand Libellenkweek Contributie Verslag Natuurwerkdag Coverstory: ROTSZWALUW bij de Titaan POFF Verslag Noord-Hollandse Natuurdag Zeevang en Natura 2000 Huiszwaluwentelling 2006 Vogelwerkgroep Cursussen Terugmelding Vogels kijken, een sport De Hoornbloem De Specht Bijzondere waarnemingen

Bij de voorplaat: De ROTSZWALUW in Hoorn, gefotografeerd door Gerard Kenter, zie ook pagina 16 en 17 2

”Het Hoornblad”, nr. 54 winter 2007

Activiteitenprogramma JANUARI zondag

7 Nieuwjaarswandeling in de waterberging Weijdemeer, zie toelichting woensdag 10 Plantenwerkgroep, zie pagina 10 donderdag 11 Vogelwerkgroep, zie pagina 24 zaterdag 20 Excursie Vooroever, zie toelichting dinsdag 23 Lezing Vogels rondom de Noordzee door Chris Groenendijk, zie toelichting

FEBRUARI zaterdag zondag donderdag woensdag zaterdag maandag dinsdag

3 4 8 14 17 19 27

Botanische Dag in Maarn, zie toelichting Werkdag met SBB, zie toelichting Vogelwerkgroep, zie pagina 24. Let op: andere lokatie! Plantenwerkgroep zie pagina 10 t/m zondag 18 Ganzenweekend Friesland, zie toelichting Vlinderwerkgroep, zie pagina 12-13 Jaarvergadering en lezing over De natuur van de Causses door Cor van der Velden, Hoorn. Zie toelichting

MAART zaterdag woensdag woensdag donderdag zondag dinsdag zaterdag

3 14 14 15 18 27

Excursie Artis Amsterdam, zie toelichting Plantenwerkgroep, zie pagina 10 Start voorjaarscursus, zie pagina 25 Vogelwerkgroep, zie pagina 24 Excursie langs bomen in Enkhuizen, zie toelichting Lezing over Noord-Hollandse libellen door Frans Koning, Heemstede, zie toelichting 31 Rondwandeling Amstelmeer, zie toelichting

APRIL zondag

15 Excursie PWN duinen bij Castricum, zie toelichting

MEI Woensdag 16 t/m zondag 20 Hemelvaartkamp Schiermonnikoog, zie toelichting Maak van 2007 ook een mooi natuurjaar! Al een keuze gemaakt uit het KNNV-aanbod van Kampen en Reizen in de november-Natura?


3

De lezingen worden - tenzij anders vermeld - gehouden in de oefenzaal van de Hoornse Harmonie, Achterstraat 43 - 45 te Hoorn. Zaal open om 19:30 uur. Er wordt in de zaal niet gerookt. De meeste excursies starten bij de kleine P aan het Dampten in Hoorn, even voorbij de begraafplaats. Vanaf de trein (en de fietsenstalling) is het 8 minuten lopen. Bel bij twijfelachtig weer even naar de vermelde contactpersoon.

Zondag 7 januari: nieuwjaarswandeling in de Weijdemeer, Obdam Vandaag onze traditionele nieuwjaarswandeling, dit keer eens in een ander gebied: de waterbergingen van Obdam. We vertrekken 09:30 uur vanaf het Dampten (10:00 uur parkeerplaats bij het kerkje kruispunt Braken / Dorpsstraat Obdam). We bekijken eerst het stuk langs de Braken (Weijdemeer), lopen dan door de Wogmeer (graspaden) naar “Het Wapen van Wogmeer” en lopen daarna langs de waterberging, langs de Kwakel, terug naar de Dorpsstraat. Totaal ca. 6 km. Terug omstreeks 14:00 uur. Voor informatie Anneloes ter Horst (0226) 45 29 90 (last minute 06-176 280 20).

Zaterdag 20 januari: Excursie Vooroever Cees Schaper zal ons meenemen voor een wandeling langs en in het natuurgebied van de Vooroever. In deze tijd van het jaar gaat het voornamelijk om de wintergasten die in dit gebied rust en voedsel vinden. We starten om 09:30 uur vanaf de parkeerplaats Vooroever (vroeger stond hier de vogelhut). Vertrek vanaf het Dampten om 09:00 uur. Terug omstreeks 13:00 uur. Voor informatie Cees Schaper (0228) 31 61 46.

Dinsdag 23 januari: lezing “Vogels rondom de Noordzee” door Chris Groenendijk Vanavond weer een echte vogellezing. Chris is lid van de KNNV afdeling Woerden en begenadigd vogelfotograaf / videograaf. Vanavond gaat de aandacht uit naar de zeevogels, welke op en aan de Noordzee voorkomen. Een ruime plaats is ingeruimd voor de PAPAGAAIDUIKER, de ALK en de ZEEKOET. Maar ook alle Sternsoorten en Stormvogels krijgen ruime aandacht. Neem als voorbereiding van vanavond eens een kijkje op zijn website www.greencornervogelfilms.nl. Chris zal de lezing digitaal verzorgen, dus met behulp van laptop en beamer. Deze lezing vindt plaats in de Harmonie om 20:00 uur stipt.

Zaterdag 3 februari Botanische Dag: Thema: Passie voor wilde planten Plaats: De Twee Marken, Trompplein 5 in Maarn, van 10:30 - 15:00 uur. Entree inclusief 2 consumpties € 4 voor KNNV-leden. Lezingen, verkoop natuurboeken, infotafels met foto’s en verzamelingen, quiz. Onderwerpen: orchideeën van Kennemerland door Jos Lammers, wilde planten in stadsparken door Hein Koningen, de flora van Eindhoven door John Bruinsma, Wolverlei in Drenthe door Henk Pleiter, “is Pitrus echt een ramp?” door Harm Piek, en indrukwekkende bloemenfotografie van Martin Stevens. 4


Zondag 4 februari: werkdag met SBB Vandaag gaan we weer aan de slag in het rietlandje bij boer Bert Zomer. SBB probeert dit gebied voor planten interessant te maken en te houden door het regelmatig te maaien en het riet af te voeren. Aangezien dat best veel werk is hebben wij onze diensten daarbij aangeboden. Verzamelen bij de boerderij van Bert Zomer om 09:30 uur. Vanaf Hoorn; het dorp Schardam door en na de huizen direct rechtsaf de doodlopende weg in. Voor materialen wordt gezorgd. Doe wel werkkleding en handschoenen aan. We gaan tot ongeveer 14:00 uur door, dus neem naar eigen behoefte eten en drinken mee. Voor informatie Eric de Vroome (0229) 57 10 78, (last minute 06 - 114 078 23).

Zaterdag 17 t/m zondag 18 februari: ganzenweekend Friesland Om optimaal van de ganzen te genieten hebben we besloten dit keer een tweedaagse excursie te organiseren. We overnachten in het Stay Okay in Grouw. Jan Marbus zal ons leiden langs de goede ganzenplekken in Friesland. Omdat we er ook met donker zijn kunnen we wellicht wat van de slaaptrek waarnemen. Vertrek zaterdag om 09:00 uur vanaf het Dampten. Terug zondagmiddag (tijd afhankelijk van het weer en zin van de deelnemers). Kosten: € 22,- (logies + ontbijt). Er is niet gezorgd voor avondeten zaterdag. Dat moet ieder voor zich ter plekke invullen. Ook voor de lunch op zaterdag en zondag moet iedereen wat meenemen. Er is voor een bepaald aantal personen gereserveerd. Het is daarom beslist noodzakelijk dat iedereen die mee wilt zich zo spoedig mogelijk aanmeldt. Voor informatie en opgave Eric de Vroome (0229) 57 10 78, email: [email protected].

Dinsdag 27 februari: Jaarvergadering en lezing “De natuur van de Causses” door Cor van der Velden Na onze jaarvergadering zal Cor van der Velden ons een digitale diaserie tonen van het landschap, de planten en het insectenleven van de Franse Causse du Larzac. Dit uitgestrekte, hooggelegen kalkplateau net ten zuiden van de stad Millau heeft voor Zuidfranse begrippen een ruig klimaat en kent veel karstverschijnselen zoals abîmes, avens, grotten en ondergrondse rivieren. Zoals gebruikelijk wordt de jaarvergadering en de lezing gehouden in onze vertrouwde Harmonie.

Zaterdag 3 maart: Excursie Diergaarde Artis Amsterdam Vorig jaar heeft Artis er een prachtige nieuwe attractie bii gekregen in de vorm van een vlindertuin. Er is gestart met het kweken van soorten, welke het gehele jaar door vliegen, zodat we al in maart kunnen genieten van stille tropische kleurenpracht. Er wordt ook een kweekprogramma opgezet voor inlandse soorten. In Artis is nog veel meer moois te zien. Gezien de toegangsprijs (€ 16,00 prijspeil 2006, parkeren € 7,00 per auto) is het verstandig om eventuele kortingskaarten (Artispas, 65+pas) mee te nemen. Treinreizigers 8:48 uur. station Hoorn, in A’dam tram 9, 10 of 14. Per auto vanaf het Dampten om 09:00 uur. Terug ca 16:00 uur. Voor informatie Cor van der Velden, (0229) 23 19 10, (last minute 06-224 805 51). ”Het Hoornblad”, nr. 54 winter 2007

5

Zondag 18 maart: Excursie boomknoppen Enkhuizen Een wandeling door het Wilhelminapark, met aandacht voor de ontluikende boomknoppen. En misschien zijn er al bloeiende voorjaarsplanten…. (zie ook pagina 11). Vertrek 9:00 uur. Dampten, start wandeling om 9:30 uur. bij de entree van de begraafplaats Prins Bernardlaan in Enkhuizen. Terug 12:30 uur. Voor info Ina Marbus (0229) 23 04 19.

Dinsdag 27 maart: Lezing over “De Noord-Hollandse libellen” door Frans Koning Onze KNNV zal het komende zomerseizoen extra aandacht besteden aan de libellen. In dit kader past een lezing over deze boeiende insectengroep. Frans Koning van de libellenwerkgroep van de KNNV afdeling Haarlem zal ons aan de hand van fraai beeldmateriaal inwijden in de bouw, de voortplanting, de soorten en het voorkomen van libellen in Noord-Holland. Kortom, een uitstekende gelegenheid om je soortenkennis te verrijken, zodat het invullen van de KNNV-libellenkaarten dit jaar geen probleem hoeft te zijn. Ook deze lezing vindt plaats in de Harmonie om 20:00 uur.

Zaterdag 31 maart: rondwandeling Amstelmeer Aan de westkant van Wieringen ligt het Amstelmeer. Het leek ons de moeite waard om daar eens een wandeling omheen te maken. Het is een rondwandeling van ongeveer 15 kilometer. Op het meer zelf zullen de nodige watervogels te zien zijn. Maar op de weilanden langs het meer zullen de eerste weidevogels hun broedgebieden weer innemen. Tegen de Amstelmeerdijk aan wordt gewerkt aan nieuwe natuur. We gaan kijken wat dat oplevert. Op deze dijk hebben we ook nog zicht op het Balgzand, een zeer vogelrijk gebied. Vertrek Dampten 9:00 uur. Verzamelen jachthaven Haukes: 9:30 uur. Voor informatie Ko van Gent (0229) 24 58 85.

Zondag 15 april : PWN duinen Castricum Op zondag 15 april maken we een wandeling door de duinen bij Castricum. Ons startpunt daar is het (onlangs vernieuwde) bezoekerscentrum “De Hoep”. Daar kunnen we een duinkaart kopen en daarvandaan lopen we door zowel open als bebost gebied; hoever is het voorjaar? We vertrekken om 9:00 uur vanaf de parkeerplaats bij het Dampten en hopen halverwege de middag weer terug te zijn. Voor informatie Anneloes ter Horst (0226) 45 29 90 (last minute 06 - 176 280 20). Woensdag 17 t/m zondag 21 mei: hemelvaartkamp Schiermonnikoog Uitgebreide informatie volgt in het volgende Hoornblad. Maar u kunt zich nu reeds opgeven voor dit kamp. We overnachten aan de rand van het dorp vlak bij de Westerplas, zodat we de roep van de ROERDOMP kunnen horen. Op dit kleine eiland kunnen prachtige wandel- en fietstochten gemaakt worden. En in deze tijd van het jaar is er veel te zien. Voor informatie en opgave Eric de Vroome (0229) 57 10 78, 06-114 078 23, email: [email protected]. Reserveer dit weekend nu alvast in uw agenda!!

6


Van de Bestuurstafel “La vita fugge” heeft eens de bekende Italiaanse renaissancedichter Petrarca gezegd. “Het leven vliegt”. Dat heb ik nu ook. We staan alweer voor het einde van het jaar 2006 en vlak voor de drempel van 2007. Wat hebben we er van gemaakt? Ieder kan voor zich zelf die vraag stellen. Wat heeft de KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland er dit jaar van gemaakt? Als altijd hebben we dit jaar weer de aandacht gevestigd op onze leefomgeving. Een leefomgeving die niet alleen uit werken en economie bestaat of mag bestaan. Ook LEVEN hoort daarbij. En niet alleen voor onszelf doch ook voor onze TOTALE omgeving. Zonder die omgeving zijn wij niet in staat om te ademen. Het vreemde is dat velen denken dat we zonder die natuur kunnen. Dat we diezelfde natuur naar onze hand kunnen zetten. Het tegendeel daarvan wordt stelselmatig bewezen. Gelukkig kan ik mij niet aan de indruk onttrekken dat we (althans heel voorzichtig!) toch de natuur (dus onze leefomgeving) in ons eigen leven gaan betrekken. Maar dat zijn de overpeinzingen voor het jaareinde. Het bestuur probeert regelmatig aan de drie pijlers van de KNNV (natuurbeleving, natuurstudie en natuurbescherming) invulling te geven. En het is fijn om te weten dat nog zo’n 300 anderen (en dat bent u!!!) er ook zo over denken en ons daarin steunen. Verschillende projecten lopen goed. Het “Landje van Naber” is inmiddels voorzien van mooie hekken. Het maaisel is afgevoerd of netjes op hopen gelegd. De sloten zijn uitgebaggerd. Dus het kan er weer even tegen. De vogeltellingen in de Zeevang zijn ook weer gestart. En verschillende cursussen hebben weer de nodige belangstelling gekregen. Daarnaast hebben we verschillende projectontwikkelaars voor de KNNV kunnen interesseren. Enfin we hebben dit jaar laten zien dat we er zijn en wat we willen. Een en ander heeft u uitgebreid kunnen lezen in “Het Hoornblad”. Nieuwe uitdagingen staan alweer in de rij. Onlangs heeft het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) ons gevraagd om mee te denken over een inrichtingschets waterberging “Drieban” en daarnaast vraagt de Milieufederatie of wij willen meewerken aan een concrete uitwerking van een Europese richtlijn inzake de kwaliteit van het water en het terugdringen van de verontreiniging daarvan. In dit Hoornblad leest u hierover meer. Een probleem dat (hopelijk niet) meer zorgen baart is onze plaats van de lezingavonden. Zoals u wellicht weet hebben enkele omwonenden van “De Harmonie” geprotesteerd tegen de geluidsbelasting van enkele huurders van dit gebouw. En met succes. Deze mensen dienen toch te weten dat dit gebouw al zo’n 80 jaar eigendom is van de Harmonievereniging. En men schijnt pas thans (anno 2006) in de gaten te hebben dat een harmonie geen schaak- of biljartvereniging is. Maar de rechter heeft anders beslist. Dit houdt voor ons in dat we misschien in de loop van het jaar 2007 moeten omzien naar een andere accommodatie. We wachten nog af hoe deze zaak zich verder gaat ontwikkelen. Mogelijk dat geluidsisolatie voor een oplossing zorgt Michel Kleij, voorzitter ”Het Hoornblad”, nr. 54 winter 2007

7

Het bestuur van de afdeling Hoorn/West-Friesland wenst u allen vanaf deze plaats een bijzonder goed 2007 toe vol van vreugde en zonneschijn. Wij spreken de gedachte uit dat we elkaar weer in het nieuwe jaar tegenkomen want we hebben nog veel om aan te werken. Michel Kleij, voorzitter

De Kaderrichtlijn Water De Kaderrichtlijn Water is een Europese richtlijn die aangeeft hoe wij met ons oppervlaktewater en grondwater dienen om te gaan. Daarnaast geeft deze richtlijn de kaders en doelen aan wanneer een en ander moet zijn gerealiseerd. Dat laatste is in 2015. Het vaststellen van de doelen omvat dan ook de maatschappelijke en de economische haalbaarheid. Tegen die tijd zal ons water moeten voldoen aan de gewenste ecologische en chemische waarden. Daarvoor moeten maatregelen worden getroffen die voor een groot deel door de regio’s worden bepaald. Daarbij moet in ogenschouw worden genomen welke ambities en inspanningen de Europese Unie als voldoende zal beschouwen. Het wordt algemeen erkend dat het terugdringen van de emissies van fosfaat en stokstof naar en in het (oppervlakte)water de grootste opgave vormt om de ecologische kwaliteit ervan te herstellen. Dit betekent dat het belangrijk is om vanuit onze (KNNV)-gedachtegang mee te denken over de uitwerking van deze richtlijn met betrekking tot het ons omringende milieu en het natuurbelang. Thans moet er aan de kaderrichtlijn worden gewerkt en liggen er kansen om de natuurwaarden van ons water te versterken. Te denken valt o.a. aan natuurvriendelijke oevers, het terugdringen van de vervuiling van ons water, barrières die de ontwikkeling van het dierlijk en plantaardig leven in de wateren tegenhouden en/of bemoeilijken. We praten nog steeds over “water” en/of “wateren”. Maar we moeten niet vergeten dat ook VERDROGING meespeelt in dit hele verhaal. De zgn. Natura 2000 gebieden (Vogel- en Habitatrichtlijngebieden) zijn ook knelpunten. Veel van deze gebieden dreigen te verdrogen of zijn inmiddels verdroogd. Met daarnaast het in het verleden veelvuldig dempen van sloten zal het tempo van de verdrogingsbestrijding fors omhoog moeten willen wij aan de verplichtingen in het jaar 2015 voldoen. Verlenging van de termijn is mogelijk, mits goed onderbouwd. Daarbij zal ook de vraag rijzen of wij kunnen voldoen aan de doelstellingen in een bepaald gebied, met name die gebieden die economisch van groot belang zijn. Een en ander zal veel, heel veel geld gaan kosten. Denk maar aan enkele honderden miljoenen euro’s. Alle wateren zullen moeten worden ondergebracht in bepaalde kwaliteitsklassen. Zo valt 8


te denken aan vissenwater, water t.b.v. de landbouw, recreatie (zwemwater) e.d.. Wanneer een water is gekwalificeerd dan dient daar een haalbaarheidsdoel voor te worden aangezet. Wat is b.v. de haalbaarheid van economisch water vlak naast natuurwater? Een en ander heeft vergaande consequenties in de praktijk. Al die waterkwaliteiten en de reducties van de belastingen vanuit de landbouw en de mogelijkheden van functieverandering van dat water ten behoeve van duurzame watersystemen dreigen daardoor al bij voorbaat onbespreekbaar of onhaalbaar te worden. De natuurorganisaties hebben de taak om de kwaliteit van de natuur veilig te stellen en te verbeteren. Deze KRW (Kaderrichtlijn Water) heeft als doel de kwaliteit van ons water ecologisch te verbeteren en biedt daarvoor handvatten om die doelstelling bespreekbaar te maken en, indien noodzakelijk, af te dwingen. Wij moeten dus weten wat we willen en wat mogelijk is. De problemen zullen wij dus open en bloot op tafel moeten leggen. Hier ligt dus onze uitdaging. Onze visie op duurzaamheid moet met overtuiging en onderbouwd worden gebracht in de vergaderkamers van onze bestuurders. De belasting van ons waterstelsel zal in cijfers moeten worden uitgedrukt. Daarbij moeten wij ook openstaan voor de meningen en bewegingen bij de andere partijen. Onze afdeling is inmiddels door HHNK aangezocht om hierover mee te denken en van gedachten te wisselen. Michel Kleij, voorzitter

Dankwoord

U heeft allen al een paar bladzijden van dit Hoornblad doorgenomen om (nieuwsgierig?) te lezen wat er zo al in onze vereniging omgaat. Maar waar u misschien niet altijd bij stilstaat is het feit hoe dit blad tot stand komt en hoe het verder met een licht geritsel bij u binnenkomt. U gaat zitten, verbreekt het bandje en begint. En even later legt u het even opzij, of noteert een paar dingen. Het is zo vanzelfsprekend. De post en een aantal vrijwilligers zijn dan de kern van (en voor u) in de communicatie tussen u en de KNNV, afdeling Hoorn/West-Friesland. Een tweetal van deze vrijwilligers is de familie Mantel. Deze twee mensen hebben zich beijverd om ons blad bij de drukker op te halen en verzendklaar te maken en daarnaast een groot deel bij weer anderen onder te brengen zodat die vrijwilligers het verder transporteren. Dat verzendklaar maken is niet zomaar iets. De familie Mantel is dan toch wel zo’n klein dagje mee zoet. Met daarnaast het feit dat de verspreiding zo snel mogelijk moet gebeuren. Weer of geen weer!! De familie Mantel heeft onlangs het besluit moeten nemen deze (onzichtbare !) taak te moeten overlaten aan anderen. Namens ongetwijfeld u allemaal wil het bestuur van de afdeling de familie Mantel bedanken voor hun inzet in deze. Een inzet die zich over vele jaren heen heeft verspreid. Wij wensen hun nog heel veel gezonde en gelukkige jaren toe! Michel Kleij, voorzitter ”Het Hoornblad”, nr. 54 winter 2007

9

Door het aanhoudend zachte weer had ik nog niet het idee dat het alweer tijd werd om een stukje voor het nieuwe Hoornblad te schrijven, maar ondanks dat er nog van alles voor de zoveelste keer bloeit, is het toch inderdaad al half december. Wat deden we de afgelopen tijd: Op 13 september hebben we de BUITENDIJKSE SLOOTJES en slootkanten bij Schellinkhout bekeken; wat opviel was de enorme hoeveelheid GROTE EGELSKOP, drie soorten kroos (DWERG-, PUNT- en VEELWORTELIG KROOS), STIJVE WATERRANONKEL en veel GROF HOORNBLAD. We moeten ons weergevoel echt bij gaan stellen: op 11 oktober zouden we onze eerste binnenbijeenkomst hebben, maar het was zulk lekker weer dat we onze meegebrachte VARENS buiten hebben kunnen bekijken; we hebben weer wat meer ervaring opgedaan met de voor determinatie van belang zijnde kenmerken. Ook 8 november hebben we onze kennis wat uitgebreid, nu op het gebied van ZADEN: wat is nu het werkelijke zaad en wat is het verschillen met zaden van familieleden van die plant? Wat staat er op ons programma: woensdag 10 januari: BLADMOSSEN. Als je goed in je directe omgeving gaat kijken, zal je zien hoeveel verschillende vormen er voorkomen. zaterdag 3 februari is de jaarlijkse BOTANISCHE DAG van de CCFV (een soort overkoepeling van alle KNNV-plantenwerkgroepen), dit keer in Maarn, goed bereikbaar per trein: zie voor het programma Natura van november/december of op de KNNV-site: www.knnv.nl/ccfv. We gaan er zeker met een groepje naar toe, als je ook mee wilt en samen wilt reizen laat het dan even weten. Het is zeker de moeite waard. woensdag 14 februari: ZADEN. Hoewel buiten het seizoen is er bij de Hoornbloem altijd genoeg voorraad om leuke vergelijkingen te doen. woensdag 14 maart: Bomenwandeling. We gaan het tweede gedeelte van de HOORNSE BOMENWANDELING doen (vorig jaar zijn we vanwege ons slakkentempo halverwege opgehouden) en hopen daar het nodige aan knoppen te kunnen zien. Vertrek 14:30 uur bij voorkant station Hoorn. woensdag 11 april: STINZEPLANTEN in de Risdammerhout. We ontmoeten elkaar om 14:30 uur voor het postkantoor in winkelcentrum de Huesmolen. Alle bijeenkomsten zijn van 14:30 tot 16:30 uur. 8 januari en 14 februari vinden plaats in De Hoornbloem, Dorpsstraat 10a, Zwaag. Anneloes ter Horst Coörd. Plantenwerkgroep a.i. Tel. (0226) 45 29 90.

Op 16 december was de Variadag van FLORON in Leiden. Dat is de landelijke dag voor vrijwilligers die inventariseren voor deze pgo. Besproken werd: de nieuwe indeling van de plantenwereld a.d.h.v. dna-materiaal, onderzoek naar ZEEKRAAL, BRAMEN en ROZENKRANSJE. De zaal was propvol en in de pauze was het een weerzien van oude bekenden, w.o. veel KNNV-leden. 10


Bomen in Enkhuizen De maand maart is een mooie tijd om aandacht te schenken aan bomen. Sommige soorten staan dan volop te bloeien, anderen beginnen blaadjes te krijgen en ook zijn er soorten die nog helemaal in winterrust zijn. De plantenwerkgroep loopt op woensdag 14 maart een deel van de KNNV bomenwandeling in Hoorn. Op zondag 18 maart is er een excursie door het Juliana- en Wilhelminapark in Enkhuizen. Ook in deze plaats zijn al enkele bomenwandelingen beschreven. Bij het vaststellen van zo’n route blijkt echter hoe snel het bomenbestand wisselt (kwijnt?). Door storm of aantasting door ziekte vallen bomen om of worden preventief geveld. Het blijkt daarom zinvol om beschreven routes na zoveel jaren nog eens te herzien en eventuele teksten aan te passen. Tijdens onze excursies zullen we alert zijn op deze mogelijkheid. Jan Marbus

Park Groenwijck Al zo lang ik me kan herinneren wandel ik bijna dagelijks met Jasmijn een rondje in het Blokker’s park. We zijn al van jongs af aan bezig met van alles in de natuur en in het park viel altijd wel wat te beleven. Nu nog steeds. Afgelopen jaar hebben we er alle broedvogels geteld voor de nieuwe broedvogelatlas en dat viel niet tegen! GROTE BONTE SPECHT, MEREL, ZANGLIJSTER, ZWARTKOP, FITIS, TJIFTJAF en waarschijnlijk ook BRAAMSLUIPER, SPERWER en nog veel meer. In het park zat ook een voetbalclub, deze is een paar jaar geleden verhuisd en toen heeft de gemeente besloten dat er huizen moesten komen. We zijn bang dat er weinig meer van “ons” park over zal blijven, vele omwonenden hebben al geprotesteerd maar alle plannen gaan gewoon door. In de folder over het project stond dat ze sommige plekken niet zouden veranderen. Hopelijk blijft het dijkje met de KNOTWILGEN staan. Ook staat er een hele rij ELZEN waar op dit moment alweer veel PUTTERS, SIJSJES en VINKEN gebruik van maken. Hopelijk blijven ook de grote POPULIEREN staan en de WILG waarin vorig jaar de SPERWER nog zijn nest heeft gehad, en met succes. In de folder is te lezen dat het bouwrijp maken van het terrein in het voorjaar moet gaan gebeuren. Nu hopen wij alleen dat ze niet gaan beginnen met het bouwrijp maken van het park midden in de broedtijd. Daarom heb ik op de infoavond in november een vraag hierover gesteld. Via de website www.groenwijck.nl wil ik ook nog vragen of ze met vogels rekening willen houden bijv. door het plaatsen van speciale dakpannen of neststenen. Debby Doodeman ”Het Hoornblad”, nr. 54 winter 2007

11

WINTERSLAAP Zijn onze vlinders echt in winterslaap? Verstopt op zolder of in onze schuur of lekker veilig diep onder de grond? Tot laat in november zijn er nog steeds vlinders gesignaleerd in onze regio, want het wil maar niet echt koud worden. Het wordt een spannend voorjaar als het zo doorgaat. Want wat heeft dit weer voor een invloed op de overwinteraars, eieren en poppen? Veel eieren zijn al voor de winter gereed om uit te komen, maar de rupsjes verschijnen pas in het voorjaar en als dit te vroeg is… en het toch weer gaat vriezen….

HOE

ZIT HET NU PRECIES MET DE OVERWINTERING?

Om het ingewikkeld te maken, er is maar een fase in de levenscyclus van de Nederlandse vlinder waarin hij de winter kan overleven! Wanneer een soort de winter in gaat dan valt zijn stofwisseling bijna stil, de ademhalingsgaatjes (stigma’s) sluiten zich en zo wordt uitdroging voorkomen. Deze hele fase noem je diaspora. Het mooie is dat het insect ook een soort antivries aanmaakt, want zijn gehalte aan suikers wordt hoger waardoor hij niet bevriest. Iedere soort gaat in een verschillende vorm de winter in, dus als ei 14%, pop 16%, rups 61% (jawel) en vlinder 9%. In de prachtig geïllustreerde Dagvlinders van Nederland kun je al deze gegevens zelfs per vlinder terug vinden.

VLINDERATLAS De vlinderwerkgroep heeft de koppen bij elkaar gestoken in verband met de vlinderatlas van onze regio. Voorlopig zijn we bezig met de opzet en uitwerking van deze atlas. Ook moeten we alle gegevens van dit jaar verwerken en we hopen dat iedereen “zijn vlinders” heeft doorgegeven. We blijven iedereen op de hoogte houden. De vlinderwerkgroep hoopt ook dat veel vlinderaars hun gegevens blijven doorgeven, maar wel aan ons adres. Dan komen we in de toekomst niet voor verrassingen te staan en kunnen we zo tijdig de Vlinderstichting waarschuwen bij achteruitgang. Wanneer de atlas klaar is dan zijn dit onze basisgegevens waar we in de toekomst op kunnen terug kijken en mee verder kunnen.

LIBELLE Volgend jaar staat de libelle meer in de picture. Omdat zij bij de vlinderwerkgroep horen roepen wij iedereen op om komend nieuwe jaar zijn oog extra te laten vallen op deze wonderlijke insecten met hun ongelooflijk mooie ogen. Er zijn op 16/17 juni landelijke dagen georganiseerd. Wanneer je meer wilt weten is het zaak om deze data in de gaten te houden. We komen er op terug en een tip: twee hele makkelijk te herkennen soorten in onze regio zijn de PAARDENBIJTER en LANTAARNTJE.

12


VERGADERINGEN - 19 februari Vlinderwerkgroepvergadering in huize Marbus, Dorpsstraat 10a in Zwaag om 20:00 uur, waar je van harte welkom bent. - 22 januari Redactie vlinderatlas: huize Baars, Yellowlaan 24 in Blokker om 20:00 uur. - 24 maart De Landelijke Vlinderdag in De Reehorst in Ede. - 31 maart De Landelijke Libellendag in het Ecodrome in Zwolle. Henny van der Groep Coördinator vlinderwerkgroep Yellowlaan 24 1695 HV Blokker [email protected]

Soort van de maand 2007 KNNV’ers ontvingen in december een speciale aflevering van het tijdschrift “De Levende Natuur” (hier is Jac. P. Thijsse ooit mee begonnen). Dit themanummer was n.a.v. 10 jaar VOFF. Als bijlage zat er ook een jaaroverzicht bij van de soort van de maand. Zoals de KNNV de afgelopen jaren een waarnemingsproject deed over enkele soorten, heeft de VOFF nu in samenwerkingsverband een project opgestart van elke maand een andere soort. In de maand juni is de WEIDEBEEKJUFFER als de KNNV-soort aan de beurt. Ook in het KNNV-blad Natura wordt extra aandacht aan deze soorten be-steed. Voor de komende maanden zijn dat IJSVOGEL, HAAS en CITROENVLINDER. Omdat dit soorten zijn die in ons waarnemingsgebied zeker voorkomen, vragen we ieder te noteren waar en wanneer hij een van deze soorten ziet. Elke melding is even waardevol. Dus bel, schrijf of mail naar Jan-Pieter de Krijger als je een IJSVOGEL ziet in januari, een HAAS ziet in februari of CITROENVLINDER in maart. Je mag natuurlijk ook een lijstje maken met een maandoverzicht. Zie ook www.soortvandemaand.nl

WIE

ZIET STRAKS DE EERSTE

WESPSPIN

IN ONS

WAARNEMINGSGEBIED???


13

Libellenkweek 2007 is voor de KNNV het libellenjaar. Dat spitst zich toe in de maand juni met de WEIDEBEEKJUFFER als zoeksoort. Op 16 en 17 juni zijn de libellen-bigday’s. De bezoekers van de NH-Natuurdag op 9 december j.l. hebben van Harm Niessen kunnen horen dat er al heel wat nieuwe soorten tot in onze provincie zijn doorgedrongen of hard op weg zijn. De VUURJUFFER is een voorbeeld van zo’n nieuwkomer. Met de beide ROODOOGJUFFERS is het trouwens ook heel hard gegaan. Het leuke hierbij is dat hun voorkomen zich niet afspeelt in gewaarmerkte natuurgebieden, maar vrijwel overal bij water, tot in vijvers in stadstuintjes aan toe. Zoals je rupsen opkweekt tot vlinders, kun je ook libellenlarven in het water opkweken tot het moment van metamorfose tot volwassen insect: het “uitsluipen”. De larve kruipt dan tegen een stengel omhoog het water uit. Daar in de lucht breekt zijn huid open en kruipt de libel naar buiten. Voordat zijn chitinehuid opdroogt en hard wordt moet het dier zijn vleugels oppompen en zich tot volle omvang ontplooien. Graag komen we in contact met mensen die ervaring hebben met zo’n libellenkweek. Jan Marbus

Contributie 2007 Zoals al in het vorige Hoornblad is aangekondigd treft u in dit Hoornblad geen acceptgiro aan. Het type acceptgiro dat de vereniging tot nu toe hanteerde wordt namelijk per 1 januari 2007 niet meer verwerkt. De aangeboden alternatieven door de bank zijn voor onze organisatie vooralsnog niet haalbaar. Daarom wordt u verzocht de contributie van 2007 via een losse overschrijving of via internet te voldoen met de vermelding 2007 en betalingskenmerk welke vermeld op bijgevoegde strook (ook op sticker boven uw naam). Het tarief van 2007 voor het persoonlijk lidmaatschap bedraagt € 24,25 en het tarief voor persoonlijk lidmaatschap + alle huisgenoten bedraagt € 30,60. Voor leden is er een instructiestrook bijgevoegd. Voor vragen kunt u mij altijd benaderen. U wordt verzocht de contributie voor 1 april 2007 over te maken op rekening 3553986 ten gunste van KNNV Afd. Hoorn/West-Friesland, p/a P.J. Jongstraat 176, 1614 LK te Lutjebroek. Ad Roobeek, penningmeester 14


Natuurwerkdag Op zaterdag 4 november was het weer zover. De landelijke natuurwerkdag stond op stapel. Mensen konden zich via de website opgeven voor een werkplaats maar al gauw bleek dat er veel meer mensen wilde komen werken dan wij dachten dat er plaats zou zijn. Maar flexibel als we zijn kon iedereen die wilde ook komen werken. Uiteindelijk liepen er bijna 30 mensen op het “Landje”. De pvc-pijpen in het rijpad werden doorgestoken om een goede afwatering te garanderen en de hekpalen werden op de kopse kant van een loodkap voorzien zodat inregenen tot het verleden gaat behoren en de palen veel langer mee gaan. Er waren mensen bezig om de greppels uit te halen omdat het gras steeds verder de greppels ingroeit, anderen waren bezig om ons schelpenstrandje weer schelpenstrandje te maken door alle begroeiing te verwijderen. Hekken werden geschilderd en eindelijk is het laatste ijzeren hek vervangen door een houten exemplaar zodat alle dammen en opritten nu een mooi zwart houten hek hebben. Maaisel werd afgevoerd en op hopen gegooid en een betonnen buis die werkeloos op het Landje lag werd door Peter Langeberg vakkundig ingegraven met de hoop dat er volgend jaar BERGEENDEN broeden op ons “Landje”. De schoolkinderen hebben zich kranig geweerd dit jaar en toen de werklust wat af begon te nemen hebben zij zich prima vermaakt met schepnetjes. Visjes en waterspinnen werden gevangen en nader bekeken. Al met al weer een geslaagde dag met een record aantal deelnemers en een record aantal klussen gedaan en natuurlijk werkte het weer heel erg goed mee. Iedereen bedankt en tot 3 november 2007 (schrijf dat al vast maar in je agenda). Jan-Pieter de Krijger

Vond je het 4/11 ook zulk leuk werk of … net gemist? Op 4 februari is de herkansing doe mee!


15

De Rotszwaluw bij de Titaan Stel het is dinsdag 14 november, je bent leerling van vmbo De Titaan in Hoorn, het is 9:45 uur en de les is bijna af. Je kijkt naar buiten en ziet een vogel vliegen. Een zwaluw…. maar het is november! Het is geen BOERENZWALUW, geen HUISZWALUW en ook de kenmerken van een OEVERZWALUW kloppen niet. Wat je wel weet is dat er de week daarvoor in Zweden een aantal ROTSZWALUWEN (Hirundo rupestris) zijn gezien. Deze lijken er wel veel op maar zeker weten doe je het niet. De waarneming geef je door op Waarneming.nl en ’s middags komen er twee vogelaars op de melding af om te kijken of het echt zo is. Om 16:00 uur wordt de soort als vrij zeker doorgegeven. De volgende dag staan er vanaf ’s morgens vroeg mensen bij de school De Titaan te posten om de vogels te zien maar geen succes. Op donderdag zie je de vogel rond 16:00 uur weer vliegen en weer geef je hem door. Nu is het hek van de dam. Op vrijdag 17 november staan er weer vogelaars vanaf 08:00 uur te posten bij de Titaan en de club groeit aan tot een man of 30. De hele dag staan ze omhoog te turen en iedereen vraagt zich af wat ze daar doen. Docenten komen polshoogte nemen en geven de kijkers toestemming om koffie te halen in de school of van de wc gebruik te maken als dat nodig is. De hele dag gaat voorbij en dan is het net na half 3 in de middag. “DAAR!” roept iemand en iedereen kijkt. “NOG EEN!” Roept een ander. Er vliegen 2 zwaluwen rond het gebouw. Ze zijn ongeveer 15 cm groot, de bovenkant is grijsbruin maar de slagpennen zijn donkerder. De onderzijde is lichtbruin met contrasterende onderdekveren (zeg maar zwarte oksels), de keel is onduidelijk gestreept, maar wat toch werkelijk de doorslag geeft waren de vensters op de staart als deze gespreid wordt. Op elke staartveer is, van boven en van onder, een wittige vlek te zien als of er raampjes in zitten. De determinatie is nu zeker. Maarten Hotting heeft de eerste zekere waarneming van een ROTSZWALUW in Nederland op zijn geweten. Om 15:10 uur is hij vrij en om 15:15 uur wordt hij onder luid applaus ontvangen door een groep vogelaars die een grijns op hun gezicht hebben van oor tot oor. De ironie wil dat ik les geef tegen over de Titaan en op deze dag echt 2 minuten te laat naar buiten kom en de vogels net gemist heb. Op zaterdag 18 november wordt Hoorn overspoeld door tientallen vogelaars. ’s Morgens worden de vogels terug gevonden vlakbij het winkelcentrum De Grote Beer in de Grote Waal en na 10 minuten vliegen de vogels weg in NoordOostelijke richting. Ik ga naar De Titaan want dat is toch echt de plek waar ze elke keer weer terug komen. Ik sta daar op een gegeven moment met 7 andere vogelaars als het bericht doorkomt dat ze elders zijn gezien en het atlasblok 1927-41 wordt genoemd en dan bij de dijk. “Weet jij de weg hier?” wordt mij gevraagd. “Ja,” zeg ik. “Instappen!” en in no time rijden we richting de Westerdijk. Daar staan ter hoogte van de Poolster zeker 60 auto’s maar de vogels zijn gezien bij het winkelcentrum. Een sprint is op zijn plaats maar alleen maar goed voor de mededeling dat ze net weer weg zijn. De stoep en middenberm staat vol met telescopen, telelenzen en verrekijkers. De vogels hebben 16


daar rondgevlogen en zijn zelfs op een waterafvoerpijp gaan zitten op 5 hoog. Enkele fotografen hebben aangebeld en hebben toestemming gehad om vanuit het raam foto’s te maken. Maar de vogels zijn nu weg. Wat te doen? We lopen terug naar de dijk en daar mogen we door een telescoop kijken waarin we twee zwaluwen om de Grote kerk zien vliegen. Weer in de auto en naar de stad. De weg naar de Rode Steen is afgesloten want over 40 minuten komt Sinterklaas aan in Hoorn. De auto op de stoep en naar de Rode Steen gerend. Vanaf daar een prachtig beeld op de kerktoren met daaromheen de twee ROTSZWALUWEN fanatiek aan het jagen. De zwarte lei is lekker warm door de zon en trekt blijkbaar veel insecten aan. We worden aangesproken door stadswachten en een agent. We leggen ze het hele verhaal uit en laten ze even door de kijker kijken. Zo schep je een band en is de auto op de stoep ineens een kleiner probleem geworden. De vogels vliegen ook naar de kerk op het Grote Noord en dan weer terug. Het is voor de ouders en kinderen die op Sinterklaas wachten een raar gezicht volwassen mannen met kijkers omhoog te zien staren en de vragen blijven ook niet uit. Na verloop van tijd ben ik weer terug gebracht naar De Titaan, want daar staat mijn fiets. Al pratend toch nog rond kijkend verschijnen daar ineens weer de 2 ROTSZWALUWEN. Ze zijn weer bij De Titaan aangekomen en jagen daar in het zonnetje, gaan op een stortpijpje zitten, poetsen wat en vangen en passant nog even zittend een vliegje. Na dik een kwartier vliegen de vogels weer weg naar de stad. Het is mooi geweest voor vandaag en rond 12:00 uur ga ik naar huis. Op zondag 19 november rond 11:00 uur sta ik weer bij De Titaan en daar tref ik, samen met ander vogelaars, de zwaluwen weer aan. Ze worden om even voor half 12 weggepest door de lokale KAUWEN waardoor de reporter van Radio Noord-Holland net te laat is om ze te zien. Zij is daar om Maarten en mij te interviewen over de ROTSZWALUWEN. Ruim een half uur later komt de melding dat ze weer bij de Poolster zijn gezien en daar rijden we heen. Vanaf de dijk, het speelterrein bij de tweede Sterflat en vanaf de flat zijn de 2 heerlijk te zien en geven ze ruim een half uur een mooie vliegshow weg. Het is 14:00 uur en het is mooi geweest. De zwaluwen gaan weer verder en ik ga naar huis. Een heerlijk weekend is bijna voorbij, een weekend met een nieuwe soort voor Nederland, een nieuwe soort voor mij en voor heel veel andere vogelaars. Een weekend om te onthouden. Jan-Pieter de Krijger

Zie voor meer foto’s www.knnv.nl/hoorn onder verslagen. ”Het Hoornblad”, nr. 54 winter 2007

17

POFF Wat op landelijk niveau de VOFF is, heet in Noord-Holland de POFF. Het is een platform waar clubs samenkomen die als belangrijk doel hebben: veldgegevens verzamelen. Naast de verschillende vogelwerkgroepen (verenigd in de SVN) vormen de KNNV-afdelingen in onze provincie een belangrijk bestanddeel.

ONDERZOEK De POFF huist bij en wordt gefaciliteerd door Landschap NoordHolland. Vanuit het provinciaal bestuur werd dat als voorwaarde gesteld om subsidiëring mogelijk te maken. Nu de afdeling Onderzoek van de provincie opgeheven is en deze werkzaamheden bij het Landschap zijn ondergebracht biedt dat meer kansen voor de POFF. Het veldwerk dat nodig is om de gegevens te verzamelen voor de afd. Onderzoek van het Landschap wordt voor een groot deel uitgevoerd door leden van de POFF-organisaties. In het verleden werd nog wel eens moeilijk gedaan over het vrijgeven van waarnemingen: “Ze zijn geld waard”. De laatste tijd wordt er steeds soepeler mee omgegaan en is een selecte toegang ook gemakkelijker te programmeren.

ATLASSEN Bij het Landschap beschikt men inmiddels over zoveel gegevens dat op korte termijn - de komende jaren - enkele verspreidingsatlassen gepubliceerd kunnen worden, n.l. over zoogdieren, vlinders en amfibieën/reptielen. Naast de natuurwaardenatlas die in de maak is, vormen deze verspreidingsatlassen belangrijke informatiebronnen waarop beleidsmakers hun ideeën kunnen toetsen. De vogelaars zijn begonnen met een nieuw overzicht van de broedvogels. Vergelijking met voorgaande inventarisaties laten trends zien - ontwikkelingen waaruit valt op te maken dat een soort toe- of afneemt, of naar een ander biotoop verschuift.

TUSSEN DIJK

EN

DUIN

De POFF heeft als uitingen de tweejaarlijkse NH-Natuurdag en het tijdschrift Tussen Dijk en Duin. Binnenkort hebben alle KNNV’ers in Noord-Holland een kennismakingsexemplaar ontvangen om nog eens te ontdekken wat dit blad allemaal te bieden heeft. Eigenlijk zijn er nog 300 abonnees nodig om financieel de uitgave van dit blad op deze wijze vol te houden. Kijk dus eens goed naar dat proefnummer en kies gerust voor een abonnement (voor weinig geld veel Noord-Hollandse natuurinformatie!). Jan Marbus 18


Vierde Noord-Hollandse Natuurdag Succesvol verlopen

Zaterdag 9 december heeft in de Aristozalen nabij het Sloterdijkstation te Amsterdam de Noord-Hollandse natuurdag plaatsgevonden. Ruim 300 mensen kwamen daar de bevindingen aanhoren van een elftal (selectie) van de Noord-Hollandse natuuronderzoekers. Zij zetten door gebruik te maken van diaprojector en beamer en een goed verhaal, de rijkdom van de natuur hier in de provincie neer. De stands van de diverse natuurgroepen en een goed opgezette boekenmarkt zorgden voor een stijlvolle aankleding. Van GRIJZE ZEEHONDEN tot TANDJESMOS kreeg deze dag de aandacht. Het brede scala aan dier- en plantensoorten die in de verhalen betrokken werden, gaven een goed beeld hoe de provincie Noord-Holland stikvol natuur zit. Gedegen onderzoeksresultaten werden gepresenteerd en maakten duidelijk waar we zijn met de natuur dicht bij huis. Natuurlijk, de Noordzee als buur en aan de andere kant het zoete water van het IJselmeer, geeft je kansen. De duinen, veenweiden en poldersloten in overvloed, bieden kansen voor verrassende onderzoeksresultaten. Maar het moet natuurlijk wel gezien worden. De natuurdag is georganiseerd door de samenwerkende natuurorganisaties verenigd in de Provinciaal Onderzoek Flora en Fauna (POFF) in samenwerking met Landschap Noord-Holland en financieel gesteund door de Nationale Postcodeloterij. De toegestroomde luisteraars (vaak zelf actief in POFF- deelnemende groepen, als NOZOS-zoogdieren, KNNV - dat is duidelijk en SVN-samenwerkende vogelwerkgroepen Noord-Holland), gaan na deze dag weer vol motivatie het veld in. Van zulke mensen zoals jij en ik komt het leeuwendeel van natuuronderzoek in Nederland. Samen maken we door kijken, opschrijven en opsturen de natuur in Noord-Holland zichtbaar. Ben Pronk


19

Zeevang in netwerk Natura 2000 gebieden

Door het aanwijzen van De Zeevang onder de vogelrichtlijngebieden behoort het tot de kerngebieden in Nederland waar de natuur een kans heeft. Natura 2000 is een Europees initiatief om de natuur in haar lidstaten veilig te stellen. Een netwerk van natuurgebieden over alle lidstaten kan een robuust natuursysteem vormen voor alle vogelrichtlijngebieden en habitat gebieden in Nederland.

WAT

IS

NATURA 2000?

De Europese unie heeft zich ten doel gesteld in 2010 de achteruitgang van de biodiversiteit te stoppen (Goteberg, 2003). Een belangrijk instrument hiervoor is de uitvoering van de gebiedsgerichte onderdelen van de vogelrichtlijn en de Habitatrichtlijn. Dit betekent het realiseren van een netwerk van natuurgebieden van Europees belang: het Natura 2000 netwerk. Dit netwerk heeft als hoofddoelstelling het waarborgen van de biodiversiteit in Europa. In dit verband is afgesproken dat de lidstaten van de Europese Unie alle maatregelen nemen die nodig zijn voor de instandhouding van soorten en habitattypen (leefgebied van dier en planten soorten).

BIJDRAGE

VAN

NEDERLAND

Nederland draagt met 162 gebieden bij aan het Natura 2000 netwerk met een totale omvang van circa een miljoen hectare (waarvan 2/3 open water, inclusief de kustwateren). De terreinen worden beheerd door zowel natuurorganisaties, rijkswaterstaat, als door particulieren (bijvoorbeeld agrariërs).

WAT

BETEKENT DIT VOOR

DE ZEEVANG?

Voor het aangewezen deel van De Zeevang zijn instandhoudingsdoelen vastgesteld. Voor iedere soort die belangrijk is voor het gebied is dit omschreven. Komende jaren zal een ontwerpaanwijzingsbesluit worden bekendgemaakt. Hierop zal een inspraakprocedure opgestart worden, en kan de definitieve aanwijzing volgen. De uitvoering gaat daarna plaatsvinden. Meer lezen over Natura 2000? Zie: www.minlnv.nl en zoek naar Natura 2000. 20


ZEEVANG 19

NOVEMBER

2006

WEER VOL MET VOGELS.

Je zult maar vogelteller zijn van de Zeevang. Je gaat met een 14-tal andere vogelaars het gebied in. En je treft er duizenden vogels aan. Niet allen in groepjes soort bij soort, nee van alles door elkaar. Natuurlijk, hier droom je van:, vogels en nog eens vogels... Natuurvermaak van de bovenste plank. Maar er zijn grenzen… (niet dus!). Vooral de tellers in Zeevang Oost, westelijk van Warder kregen de volle laag. Hier is een landschap van weilanden met veel brede sloten wat zeer aantrekkelijk is voor vogels. Duizenden KIEVITEN waartussen heel veel GOUDPLEVIEREN en massale groepen SMIENTEN, ga dat maar eens tellen. En ja hoor, na goed op weg te zijn met het scheiden van het zwart (KIEVIT) van het bruin (GOUDPLEVIER) en het eendengedoe van de SMIENTEN, komt de SLECHTVALK even buurten. Alles wat vogel is kiest het luchtruim… Totale chaos. Dit bij zowel de vogels als de vogeltellers. Opnieuw beginnen. Is dit wat we willen? Natuurlijk, we beginnen opnieuw. De adrenaline in ons lijf door al die vogelmassa’s maakt je scherp. Alles wordt opnieuw geteld; ze staan erop. Zeevang Oost: BLAUWE REIGER 36, KOLGANS 5.276, SMIENT 15.380, KIEVIT 8.300, GOUDPLEVIER 2.736, BUIZERD 10, SLECHTVALK 1. In Zeevang west werden zeer veel vogels aangetroffen. Zelfs een GROTE ZILVERREIGER stapte rond langs de Wijzend. De tabel bij dit verslag geeft de aantallen vogels die afgelopen jaren tijdens de novembertelling zijn gezien. Als je ook eens een Zeevangtelling mee wilt maken, mail dan naar: Ben Pronk [email protected]

zie ook www.knnv.nl.hoorn Zeevang ”Het Hoornblad”, nr. 54 winter 2007

21

Huiszwaluwtelling 2006 Dank zij de inzet van 28 tellers hier in West-Friesland hebben we het jaar 2006 kunnen afronden. Wij zijn u daar zeer dankbaar voor! Dit jaar is het de 15e keer dat deze telling is uitgevoerd.

Aan de linkerzijde is de voor- dan wel achteruitgang van het aantal nesten t.o.v. het voorgaande jaar weergegeven. + = meer huiszwaluwnesten, - = minder huiszwaluwnesten, o = hetzelfde aantal huiszwaluwnesten

22


Mij werd de vraag gesteld of het nog wel zin vol is om dit te blijven volhouden. Het is zeker zinvol om toch te kunnen toetsen of er voor- en achteruitgang in de populatie te zien is. De tips die wij binnen krijgen van tellers of bewoners kunnen we goed gebruiken. U heeft kunnen lezen in Het Hoornblad nr: 53 dat in Hauwert de zwaluwen op de valreep zich toch konden nestelen dankzij de inzet van de bewoners en Woonschakel. Door de renovatie van woningen komen vaak de nestplaatsen in gevaar. Gelukkig dat men er alert op gereageerd heeft zodat de geplaatste kunstnesten goed dienst deden. In Nibbixwoud waren er in 2005 22 nesten en dit jaar werden er 40 geteld. Een hele mooie score. Ook aan de Elbaweg te Venhuizen werden door de zwaluwen nesten gebouwd tegen een net afgeleverde woning en een nieuw schuurtje. Gelijk de folder door de brievenbus bij de nieuwe woning. De bewoonster waar het schuurtje was opgetrokken was enthousiast wat de vogels betreft en liet ze hun gang gaan. Niet overal zet zich dit voort. Helaas zijn er nog steeds bewoners die het als overlast beschouwen. Hierdoor steken zij de nesten weg wat tegen de regels in druist. Wij willen dan ook kijken of het SOVON daar meer landelijke publiciteit aan kan geven. Met SOVON heb ik telefonisch en per e-mail contact gezocht om na renovatie kunstnesten te bevestigen zodat de vogels bij terugkeer weer een tehuis hebben. Bouwbedrijven en woningcoöperaties kunnen hier zeker een bijdrage in leveren. Ook wordt gekeken om de infofolders aan de huidige tijd aan te passen.

In het bovenstaande figuur is het percentage nesten in het binnenland en langs de kust weergegeven.

In de bovenstaande grafiek zijn de totalen over de jaren 1992 tot en met 2006 weergegeven, tevens zijn de nesten die in het binnenland en langs de kust zijn geteld zichtbaar gemaakt.

Douwe Greydanus / Egbert Baars ”Het Hoornblad”, nr. 54 winter 2007

23

Er wordt veel werk verzet door de vogelaars. Bij elkaar is het een enorme hoeveelheid tijd en terrein die resulteert in lijsten van vogelsoorten en aantallen. Op de werkgroepavonden komt daar af en toe wat van op tafel. Een heel concreet resultaat van de vwg zijn natuurlijk de Zeevangtellingen (zie pagina 20). Maar ook het werken aan de komende broedvogelatlas vraagt veel vooroverleg. Om zo van gedachten te wisselen en elkaars ervaringen te vernemen komen we maandelijks bijeen en wel op: donderdag 11 januari ,, 8 februari ,, 15 maart

}

steeds van 20:00 tot 22:00 uur

In januari en maart is dat gewoon in Zwaag bij De Hoornbloem, Dorpsstraat 10a. In februari hebben we een grotere ruimte gezocht omdat we meer mensen hebben uitgenodigd voor dit overleg over de broedvogelatlas. Let op: donderdag 8 februari vwg-bijeenkomst in het Nivongebouw aan de Kerkebuurt naast de brandweerkazerne in Berkhout. De weekenden volgend op de vwg-avond is het telweekend voor ganzen/zwanen en de Zeevangtelling. Bovendien is januari de Internationale Midwintertelling. We kunnen dus alle hens gebruiken! Doe mee - tel mee! Meld je aan bij Ben Pronk. Afhankelijk van het verloop van de winter kijken we in maart alweer uit naar de terugkomst van de weidevogels. De fenologie houdt zich bezig met de registratie van natuurverschijnselen gerelateerd aan het weer. Zo kunnen in februari/maart de vroegste zangvogels al hun territoria bezetten. Tot in mei is dan voorjaarstrek waar te nemen langs de Markermeerkust (trektelpost Het Monument op de dijk ten zuiden van Scharwoude). Jan Marbus

24


Cursussen Najaar 2006 draaiden we een succesvolle cursus “Vogels Kijken” in Enkhuizen. 22 cursisten bezochten met groot animo de 5 lesavonden en 3 excursies. Spijtig dat de laatste excursie op 16 december met veel neerslag gepaard ging. Toch kon iedere deelnemer mede dankzij de telescopen, goed kennismaken met grote groepen KLEINE ZWANEN en RIETGANZEN in de Wieringermeer. Een mooie afsluiting waren de ROODKEELDUIKER en ROODHALSFUUT in de haven van Den Oever, fraai belicht door de zon. Ook in het voorjaar van 2007 zijn er cursussen gepland. In de periode maartapril een cursus over het voorjaar oftewel NATUURVERSCHIJNSELEN BIJ EEN SEIZOEN. Voor de periode april-mei een CURSUS PLANTEN kijken over het op naam brengen van wilde planten. Daartoe behoort ook het determineren met de flora. De lokatie van de lesavonden wordt het MAK in Blokker. Naast de 5 lesavonden zijn er 3 excursies waarbij de ontluikende vegetatie in onze omgeving de aandacht krijgt.

CURSUS FLORA

EN

FAUNA

IN HET VOORJAAR

Wat is er nu mooier dan na die grauwe winter op een lekkere voorjaarsdag buiten rond te kijken en de natuur te zien ontwaken….. Maar op welke natuurverschijnselen let je dan? Wat valt er te zien? Daarover gaat deze cursus. Voorjaar bij de: planten (bolgewassen, stinzeplanten) bomen (knoppen en bloei) insecten (de eerste dagvlinders) vogels (zang, balts, nestelen) Plaats : de lesavonden zijn in het MAK Blokweer in Westerblokker. Tijden : van 19:30 – 22:00 uur Data : op wo 14, 21, 28 maart en 4 en 11 april en za 24 maart, 7 en 14 april Kosten: voor KNNV-leden € 17,50, niet-leden € 25,Info en aanmelding: De Hoornbloem in Zwaag (0229) 23 04 19 of email naar [email protected].

CURSUS LANDSCHAPPEN

VAN

WEST-FRIESLAND

Deze cursus van 5 lessen wordt georganiseerd door het MAK op donderdagavonden vanaf 22 maart. Meer info via www.ontdeknoordholland.nl of (072) 50 51 874. Aangeboden: Het standaardwerk over de Nederlandse flora Wilde Planten 1, 2 en 3 in prima staat € 25,- Info bij De Hoornbloem (0229) 23 04 19. ”Het Hoornblad”, nr. 54 winter 2007

25

Terugmelding Al die drukte om vogels te vangen en te ringen zou zinloos zijn als er geen terugmeldingen kwamen van plaatsen waar die ring/vogel werd gevonden/gezien. De moderne techniek komt ons ook hier te hulp. Dankzij miniscule zendertjes en satellieten kunnen we op onze pc zelf volgen waar de KLEINE ZWANEN verblijven: de gps-vogels dus… Dit was ook al bekend van VISAREND, GRAUWE KIEKENDIEF e.a. In de waterberging bij Twisk liep in een groep van 22 GROTE CANADESE GANZEN een vogel met een gele pootring KU4. Melding op internet gaf een reactie uit Duitsland. Deze vogel was op 21 juni 2005 bij Münster geringd. Op de Kreupel lag op 18 augustus een dode geringde ZWARTE STERN. Deze vogel bleek op 19 juni 2006 geringd als jong in een nestje van 3 in de Ooypolder. Ook tijdens de Zeevangtellingen worden regelmatig ganzen met halsringen waargenomen. Vooral bij KOL- en GRAUWE GANZEN. GRAUWE GANS groen PZZ behoort al enige tijd tot de vaste bewoners. GRAUWE GANZEN met donkerblauwe halsband (lijkt soms zwart) blijken te komen uit Romsdal Noorwegen. Meer over ganzenkleurringen op www.goosetrack.nl Meldingen kun je ook doen op www.geese.nl Jan Marbus

Vogels kijken - een sport Vind je vogels kijken ook zo leuk? Help dan mee inventariseren voor de nieuwe broedvogelatlas. Je kunt je eigen woonomgeving inventariseren of met andere vogelaars op stap. Hoe dat precies in z’n werk gaat hoor je op de speciale vogelwerkgroepsbijeenkomst op 8 februari. Kom ook naar het Nivongebouw aan de Kerkebuurt in Berkhout, naast de brandweerkazerne. Behalve over inventariseren hoor je ook de nieuwste waarnemingen en worden er fraaie vogelopnamen vertoond. 26


De Hoornbloem Dorpsstraat 10A, 1689 EV Zwaag, ☎ (0229) 23 04 19, e-mail: [email protected]

Nadat er afgelopen najaar flink gewerkt is op enige woensdagen en vrijdagen door Cees, Max, Jan, Anneloes, Jeanne, Dinie, Atie, Dinie, Willy, Piet, Resi, Afra, Connie en Yvonne ligt er weer een flinke voorraad zaden van wilde planten ingepakt en geëtiketteerd te wachten op belangstellende kopers. Dit is mede mogelijk gemaakt door flinke bijdragen van diverse kanten (o.a. Joop en Evelyn, Gerrit en Jannie) met keurig schoongemaakte zaden. Afra ontdekte een nieuwe bron voor aparte zaden en ook klanten zijn soms zo enthousiast dat ze zaden leveren van bijzondere soorten waarover zij beschikken. De klap op de vuurpijl bij al dit vrijwilligerswerk werd toch geleverd door Wim en Nel Windhouwer. Nel leverde een uitgebreide serie zaden van nieuwe soorten. Alles bijeen resulteerde in een zadenlijst 2007 met 290 soorten en 7 mengsels! Dankzij de onvermoeibare digitale inzet van Egbert is ook de codering van de soorten aangepast. De volgende stap is het aan de man brengen van de zaden en plantjes in de pot! In de loop der jaren zijn er enkele markten als vaste afzetmogelijkheden genoteerd. Toch zijn er incidentele kansen als groenmarkten en voorjaarsbeurzen. In de maanden maart-april komt dit het beste uit. We worden graag getipt! Onze voorraad optiek is ook weer aangevuld. KNNV’ers kunnen voor een zeer aantrekkelijke prijs beschikken over een loepje, verrekijker of binoculair. Van onze telescopenpartij is er nog 1 over à € 400,- / € 445,En De Hoornbloem levert natuurlijk ook nog boeken! Niet alle KNNV-uitgaven zijn voorradig maar vaak op redelijke termijn leverbaar en dat zonder verzendkosten! Overigens: een ander verkooppunt van o.a. KNNV-uitgaven is de kaartenwinkel “Frank & Vrij”, Marktstraat 6a in Alkmaar. Op vertoon van je KNNV-ledenkaart krijg je 10% korting op bepaalde natuurboeken.

De Specht Op lezingavonden hebben belangstellenden al kunnen kennismaken met produkten van nestkastenwerkplaats “De Specht” van Evert Kunst. Behalve allerlei soorten nestkasten zijn dat ook voersilootjes, -huisjes en insektenhotel in diverse uitvoeringen. Ook het M.E.C. “De Witte Schuur” in Enkhuizen heeft al dankbaar gebruik gemaakt van de produkten van “De Specht”. Op zoek naar een passend kado voor een natuurvriend? Ga eens langs op Westerblokker 132 A, schuin t.o. De Nadorst (0229) 23 15 68. ”Het Hoornblad”, nr. 54 winter 2007

27

Bijzondere waarnemingen Het was me het jaar wel zeg! Eerst die 2 DUNBEKMEEUWEN bij De Ven en in november weer een nieuwe soort voor Nederland binnen ons werkgebied. Een leerling van De Titaan zag op 14 november twee ROTSZWALUWEN vliegen, een nieuwe soort voor Nederland! Honderden vogelaars vanuit heel Nederland zijn komen kijken. 10 dagen lang hebben mensen kunnen genieten van deze soort. Voor een uitgebreid verslag zie pagina 16-17 en www.knnv.nl/hoorn. En of dat nog niet genoeg was meldden 24 december Paul de Groot en Johan Brugsma een GROTE GRIJZE SNIP in de waterberging bij Twisk. De uitsmijter van 2006 is een juveniele ROZE SPREEUW in Hoorn op 29 december. Maar ook aan “gewone” soorten is er geen gebrek: Freek zag bij De Nek ook weer genoeg langs komen vliegen. GROTE ZILVERREIGERS kwamen langs op 13 en 15 september en op 11 oktober. WESPENDIEVEN lieten zich zien op 13, 15 en op 25 september. Op 15 september kwam een heel compacte wolk van 700 ZWARTE STERNS voorbij vliegen en op de 16de 2 VISARENDEN, een PAAPJE, 4 KLEINE STRANDLOPERS en 2 RIETGANZEN. Op 18 september kwam de grootste groep LEPELAARS die Freek daar ooit gezien heeft langs vliegen. Het waren er 23. Op 20 september kwamen een GRAUWE VLIEGENVANGER en een BARMSIJS langs en op de 24ste had Freek een DRAAIHALS bij Schellinkhout. Een ZWARTE ROODSTAART kwam langs op de 25ste. Oktober begon voor Freek op de 4de met een BOOMLEEUWERIK en de dag daarna kwamen 2 GROTE JAGERS langs. 6000 GRASPIEPERS hadden besloten dat zij op de 9de op weg gingen naar het zuiden en 8 GROTE GELE KWIKSTAARTEN volgden hun voorbeeld. Een KLAPEKSTER passeerde op de 11de. Een late BOOMPIEPER liet zich zien op de 12de en 3 CASARCA’S kwamen voorbij op de 13de. Een MIDDELSTE ZAAGBEK was aanwezig op de 14de en op 19 oktober vlogen er 8 KLEINE RIETGANZEN langs. Een BRUINE KIEKENDIEF vloog voorbij op de 29ste en de dag daarna zag Freek 26 ROTGANZEN en een KLEINE STRANDLOPER langskomen. Een HOUTSNIP zat op 1 november in het Julianapark. Bij De Nek kwam op 10 november een IJSGORS langs en de dag daarna zat er een IJSEEND. Een man BLAUWE KIEKENDIEF liet zich zien op de 27ste samen met een KLEINE STRANDLOPER, een ZWARTE RUITER en 16 KEMPHANEN en op de 28ste vlogen er 2 vrouwen BLAUWE KIEKENDIEF langs. Een BONTBEKPLEVIER sloot november af op de 29ste en december begon op de 1ste met een DWERGGANS. Ook Ad heeft weer de nodige kilometers afgelegd in zijn werkgebied. Van hem kreeg ik de volgende bijzonderheden door, maar je zult zien dat er hier en daar ook een waarneming staat die niet van zijn hand is. Op 15 september bij de Lutjebroeker Weel zaten er 7 ZWARTE STERNS. Op 24 september aan de westkant van de Lutjebroeker Weel vloog er 1 ORANJE LUZERNEVLINDER. Bij de 28


Vooroever zaten 3 GROTE ZILVERREIGERS, 4 ROSSE STEKELSTAARTEENDEN, 4 IJSVOGELS. Verder hier aan vlinders o.a. 1 BONT ZANDOOGJE, en 1 ORANJE LUZERNEVLINDER. Op 7 oktober fietste Ad een rondje Lutjebroekerweel bij maneschijn. Langs de Gouw hoorde hij om 22:05 een Kwak vanuit Hoogkarspel richting de Weel gaan. De dag erna, 8 oktober, zaten er minimaal 180 WITTE KWIKSTAARTEN langs Kerspelweg/Driehuizen (in 3 groepen) en bij De Vooroever zag hij onder andere een 1 ZWARTE STERN en 1 IJSVOGEL. Bij de Nek vloog er op 15 oktober tijdens een excursie van het IVN 1 SLECHTVALK. Aan de westkant van de Lutjebroeker Weel zag Ad op dezelfde dag 1 vrouwtje KRUISBEK. Bij de Vooroever telde hij 7 GROTE ZILVERREIGERS en een ZOMERTALING. Op 21 oktober zaten bij de Vooroever 3 IJSLANDSE GRUTTO’S, 1 GIERZWALUW en 1 BEFLIJSTER. De dag erna telde Ad samen met Tineke, Ofra en Gerrit bij de waterberging van Twisk en de landerijen ten noorden van het dorp Twisk 3 KLEINE STRANDLOPERS. Daarna bij de Vooroever 1 ongeringde LEPELAAR, 1 juveniele HAVIK en 1 GIERZWALUW. Op 8 november zeer vroeg vloog er aan de zuidkant van Lutjebroek langs de spoorlijn een KWAK richting Hoogkarspel. Op 11 november bij de Lutjebroeker Weel 530 GROTE CANADESE GANZEN, 1 NONNETJE en 4 ROUWKWIKSTAARTEN. De dag erna bij een regenachtige Vooroever 14 DODAARSJES en 187 KLUTEN. Op 17 november ontdekte Amy Bergman een IJSEEND op het IJsselmeer nabij de Nek te Schellinkhout. En op zaterdag 18 november werd in de tuin van Frans Brieffies in Hoogkarspel een GROTE BONTE SPECHT verjaagd door een GROENE SPECHT. Een wel heel leuke combinatie om in je tuin te hebben. Op zondag 19 november bij De Vooroever onder andere 1 vrouw BLAUWE KIEKENDIEF en 1 TJIFTJAF. 20 november om 13:40 een adulte man BEFLIJSTER aan de Industrieweg te Grootebroek vliegend naar Oost. Op 26 november bij de Buurtjeshaven van Andijk 10 Dodaarsjes en bij de Vooroever 9 GROTE ZILVERREIGERS (slaapplaats, ze kwamen allemaal na 16:45 binnen), 1 LEPELAAR, 6 WITGATJES en 1 man SNEEUWGORS. December begon met 38 WILDE ZWANEN richting zuid over Lutjebroek. En op 6 december 2 WILDE ZWANEN richting zuid boven Lutjebroek. Rond 13:00 uur jaagde een SMELLEKEN op GRASPIEPERS en VELDLEEUWERIKEN langs de Drechterlandse weg ten noorden van Grootebroek. Bij de Ruiterweel zaten minstens 4 ROTGANZEN tussen de CANADESE GANZEN. Bij de Vooroever zaten 99 KEMPHANEN. Op 9 december zaten bij de Vooroever 3 KUIFDUIKERS en een BOKJE en op 10 december 1 KUIFDUIKER, 8 GROTE ZILVERREIGERS en een BRUINE KIEKENDIEF. Natuurlijk zijn er ook nog andere mensen die wat leuks hebben gezien. Wil en Els kwamen tijdens een vaartochtje op 22 september bij de Klokkeweel een IJSVOGEL tegen en bij de Lutjebroekerweel zagen zij een BOOMVALK. Op zaterdag 23 september kwamen zij een PURPERREIGER tegen bij de Kadijken. ”Het Hoornblad”, nr. 54 winter 2007

29

Gerard Kenter melde op 25 september een juveniele GRAUWE KLAUWIER bij de Rietkoog. Jord meldde dezelfde dag een VISAREND bij Scharwoude. Op vrijdag de 29ste werd door Gerard wederom de GRAUWE KLAUWIER gezien bij Schardam. Eric de Vroome had het genoegen op om 10 oktober wakker geschreeuwd te worden door 2 STEENUILEN die op zijn dak zaten. Hij hoorde een derde exemplaar in de buurt. Op 13 oktober had hij een IJSVOGEL bij Spanbroek. Jord had op 16 oktober bij De Nek 11 KLEINE- en 3 ZWARTE ZWANEN en bij Wijmers had hij een grote groep GROTE LIJSTERS. Via Ko kreeg ik een bericht binnen van Ab ten Bruggencate dat er op 30 oktober een juveniele ZEEAREND bij Hoorn 80 bij de Schelpenhoek een STORMMEEUW als tussendoortje had gevangen. Na wat meeuwengepest vloog deze ‘jonge deur” weer door. Pieter van Franeker meldt op 13 december een PARELDUIKER bij de haven van Andijk. En daar worden later ook nog ROODKEELDUIKER en KUIFDUIKER gesignaleerd! Trudi Schrickx werd op 6 november opgeschrikt door een dreun. Een HOUTSNIP had op in het glop achter haar huis haar raam niet gezien. Gerard Kenter had op 10 november nog een VISDIEF vliegen vlak bij de Schardammerkoog. Dat is een late waarneming voor deze soort. In de tuin bij Jan en Ina in Zwaag vlogen 2de week november enkele WITKOPSTAARTMEZEN rond. Tweede kerstdag zat de SLECHTVALK weer in een hoogspanningsmast in de Leekerlanden en op de grond liepen 2 CASARCA’S. Tijdens een excursie van de vogelcursus, op 25 november kwamen we op de begraafplaats van Enkhuizen tot onze verbazing een vrouwtje KLEINE BONTE SPECHT tegen die daar in de bomen aan het fourageren was. Wat mij ook een aantal keren opviel eind november en als laatste dag 7 december dat ik, tijdens het uitlaten van de honden, ’s avonds nog rondscharrelende EGELS zag. Deze beesten lagen vorig jaar al weken te slapen. Jan-Pieter de Krijger

30


ADRESSEN

AFDELING

HOORN/WEST-FRIESLAND

Bestuur Voorzitter Secretaris Nat. hist. secr. Penningm. & Ledenadm. Leden

Erevoorzitter

: M. Kleij, Lijndraaier 149, 1625 ZV Hoorn, ☎ (0229) 23 05 24, e-mail: [email protected] : E.J. Baars, Yellowlaan 24, 1695 HV Blokker, ☎ (0229) 24 95 46, e-mail: [email protected] : J.P. de Krijger, Weidemolen 98, 1622 KE Hoorn, ☎ (0229) 23 97 24, e-mail: [email protected] : A. Roobeek, P.J. Jongstraat 176, 1614 LK Lutjebroek ☎ (0288) 51 59 55, e-mail: [email protected], Postgiro: 3553986 : A.L. ter Horst, Dorpsstraat 59, 1713 HB Obdam, ☎ (0226) 45 29 90, e-mail: [email protected] T. Horstman-Kooijman, James Grievelaan 6, 1695 HX Blokker, ☎ (0229) 23 53 35 C. van der Velden, Dukaat 29, 1628 PP Hoorn, ☎ (0229) 23 19 10, e-mail: [email protected] E. de Vroome, Veenrug 17, 1687 WN Wognum, ☎ (0229) 57 10 78, e-mail: [email protected] : J.A. Marbus, Dorpsstraat 10A, 1689 EV Zwaag, ☎ (0229) 23 04 19, e-mail: [email protected]

Coordinatoren Plantenwerkgroep : Anneloes ter Horst, Dorpsstraat 59, 1713 HB Obdam, ☎ (0226) 45 29 90, e-mail: [email protected] Vogelwerkgroep : Ko van Gent, Berkenweide 13, 1647 BG Berkhout, ☎ (0229) 24 58 85, e-mail: [email protected] Vlinderwerkgroep : Henny van der Groep, Yellowlaan 24, 1695 HV Blokker, ☎ (0229) 24 95 46, e-mail: [email protected]

AANMELDINGSFORMULIER - S.V.P.

INLEVEREN BIJ HET BESTUUR.

Ondergetekende meldt zich aan als: ❍ KNNV-lid (1 persoon € 24,00 per jaar) ❍ Gezinslid (meer dan 1 persoon op hetzelfde adres € 30,35 per jaar) dhr./mevr.: voorletter(s) : geboortejaar : adres : postcode + woonplaats : specialiteiten of interesse: naam huisgenoot : geboortejaar : specialiteit of interesse :

achternaam: telefoon :


31

NATUURLIEFHEBBER? Enthousiast over mooie dingen die u in de natuur ontdekt heeft en wilt u die ervaring graag met anderen delen? Of vindt u het buiten prachtig maar zou u wel wat meer willen weten over dat landschap, zo’n plant of dier........

DOE

DAN MEE MET DE KNNV! DE VERENIGING VOOR VELDBIOLOGIE.

Het is een club van actieve natuurliefhebbers. Zo veelzijdig als de natuur, zo veel zijn de activiteiten van de KNNV! Naast het programma van de plaatselijke/regionale afdelingen biedt de landelijke organisatie o.a.: - het verenigingsblad Natura (6x per jaar) - kampen en reizen - allerlei werkgroepen (o.a. landschap, korstmossen) - publikaties voor ledenprijs Het landelijk bureau is gevestigd in Utrecht. Oudegracht 237, 3511 NK Utrecht, ☎ 030-231 47 97

WILT

U

“HET HOORNBLAD”

VAKER ONTVANGEN?

Gebruik dan de bon op pagina 31 en wordt lid van de KNNV-afdeling Hoorn/West-Friesland. U bent dan ook automatisch lid van de landelijke KNNV. Het kost u slechts € 24,00 per jaar. Opzegging van het lidmaatschap melden voor 1 november bij de ledenadministratie van de afdeling.

DRUKWERK

AAN:

Afz. Ledenadm. KNNV A. Roobeek, P.J. Jongstraat 176, 1614 LK Lutjebroek ☎ (0288) 51 59 55 32


West-Friesland

Recommend Documents