Inkomensstatistiek Westfriesland Augustus 2014
Colofon Uitgave I&O Research Van Dedemstraat 6c 1624 NN Hoorn Tel.nr. 0229-282555 Rapportnummer 2014-2041 Datum Augustus 2014 Opdrachtgever De Westfriese gemeenten
Auteurs Drs. Jaap Bouwmeester Drs. Marion Holzmann
Bestellingen Exemplaren zijn verkrijgbaar bij de opdrachtgever
Inleiding In het kader van de overeenkomst over de statistische dienstverlening houdt I&O Research voor de samenwerkende Westfriese gemeenten statistische gegevens bij over een aantal belangrijke onderwerpen zoals bevolkingsontwikkeling, onderwijs, inkomen, werkgelegenheid en woningmarkt. De verzamelde cijfers zijn terug te vinden op de website www.westfriesegemeenten.nl. Verder brengen we publicaties uit waarin de belangrijkste ontwikkelingen zijn beschreven. Voor u ligt het rapport over de werkgelegenheidsontwikkeling in West-Friesland. Andere publicaties in deze serie zijn: Werkgelegenheid in West-Friesland; Leerlingen in het basis-, voortgezet en speciaal onderwijs; Onderwijsadressengids West-Friesland; Inkomensontwikkeling in West-Friesland. Daar waar mogelijk worden de ontwikkelingen vergeleken met het beeld in Westfriesland. We hebben de meest recente cijfers gebruikt die aanwezig waren.
1. Inkomens van personen Deel werkenden in regio ligt onder landelijk gemiddelde Westfriesland telde 206.000 inwoners in januari 2011. Van hen heeft 72% een inkomen gedurende 52 weken per jaar. Dit cijfer komt vrijwel overeen met het landelijke cijfer van 71%. Iets meer dan een kwart heeft geen of niet het hele jaar door een inkomen. Tot deze groep behoren behalve kinderen, bijvoorbeeld ook niet-werkende partners van werkenden. Mensen die niet een geheel jaar inkomen ontvangen, zijn voor een belangrijk deel personen met een bijbaan, zoals scholieren en studenten. Bijna een derde ontvangt wel inkomen, maar werkt niet Bijna 100.000 inwoners van de regio zijn werkzaam in dienstverband of als zelfstandige. Dit is bijna de helft van de totale bevolking in de regio. Een kwart van de bevolking (25%) is niet (meer) actief: zij zijn gepensioneerd, arbeidsongeschikt of werkzoekend.
206.000 (100%) inwoners
148.670 (72,0%) personen met 52 weken per jaar inkomen
96.740 (46,9%) werknemers en zelfstandigen
57.330 (28,0%) personen zonder of met < 52 weken inkomen
51.930 (25,1%) niet actief
Gepensioneerd 15,9% Arbeidsongeschikt 3,6%
Werkzoekend 1,6%
Overig 4,0%
1
Gemiddeld inkomen ligt in regio lager dan landelijk De hoogte van het persoonlijk gemiddeld inkomen is in Westfriesland op jaarbasis gemiddeld € 29.600, net iets minder dan het landelijk gemiddelde van € 30.500. In de verschillende gemeenten variëren de inkomens tussen € 28.300 in Stede Broec tot € 30.400 per jaar in Hoorn. De groei van het inkomen ligt in de regio ook onder het landelijk gemiddelde. In Nederland bedraagt de groei 13%, terwijl deze in Westfriesland 10% is.
Het gemiddeld persoonlijk inkomen is het bruto-inkomen verminderd met: betaalde inkomensoverdrachten, premies inkomensverzekeringen, premies ziektekostenverzekeringen en belastingen op inkomen en vermogen.
Tabel 1 - Gemiddeld persoonlijk inkomen (x1.000 euro) van inwoners met 52 weken inkomen 2008
2009
2010
2011
Drechterland
29,6
29,5
29,9
30,2
Enkhuizen
27,6
28,4
28,2
28,5
Hoorn
29,0
30,0
30,1
30,4
Koggenland
29,5
29,8
29,6
29,9
Medemblik
28,9
29,6
29,0
29,1
Opmeer
28,7
28,6
28,3
28,8
Stede Broec
27,3
27,7
27,9
28,3
Westfriesland
28,8
29,4
29,3
29,6
Nederland
29,3
29,8
29,9
30,5
Figuur 1 - Gemiddeld persoonlijk inkomen van inwoners met 52 weken inkomen, in euro’s (2006-2011) 31.000
10%
groei in Westfriesland (2006-2011)
30.000 29.000 28.000
13%
groei in Nederland (2006-2011)
27.000 26.000 25.000 2006
2007
2008 Westfriesland
2009
2010
2011
Nederland
2
Inkomen van niet-actieven is lager dan dat van de actieven Werkenden in Westfriesland hebben gemiddeld een inkomen van € 34.900. Het inkomen van de niet-actieven (gepensioneerden, ontvangers van een werkloosheids- of bijstandsuitkering en arbeidsongeschikten) ligt een stuk lager (€ 19.700). Groei inkomens niet-werkenden Westfriesland gelijk aan landelijk De inkomens van de niet-werkenden is gestegen van € 17.500 euro in 2006 naar € 19.700 in 2011. Dit is een stijging van 13%. Landelijk is het inkomen met hetzelfde percentage toegenomen. In Nederland hebben werkenden een hoger inkomen dan regionaal De inkomens van de werkenden ligt landelijk al vele jaren hoger dan in Westfriesland. Zo verdient in 2011 een werknemer of eigenaar van een bedrijf in de regio gemiddeld net geen € 35.000 en landelijk is dit € 37.000. De ontwikkeling van het salaris is ook verschillend. Deze groeit landelijk gemiddeld met 13%, terwijl dit in Westfriesland 11% is. Figuur 2 - Gemiddeld persoonlijk inkomen van niet-werkenden, in euro’s (2006-2011) 20.000 19.000 18.000 17.000 16.000 2006
2007
2008 Westfriesland
13%
groei in Westfriesland (2006-2011)
13%
2009
2010 Nederland
2011
Tabel 2 - Gemiddeld inkomen (x1.000 euro) inwoners met 52 weken inkomen, naar sociaal economische categorie Actief
Niet actief
Werkloos of bijstand
Arbeidsongeschikt
Gepensioneerd
Drechterland
35,3
20,4
20,1
22,3
22,3
Enkhuizen
33,7
19,7
18,8
21,1
21,4
Hoorn
36,4
20,0
17,2
21,5
22,8
Koggenland
34,6
19,5
20,6
23,4
21,1
Medemblik
34,1
19,4
19,5
22,1
21,0
Opmeer
33,9
18,8
-
22,1
20,4
Stede Broec
33,1
19,6
19,3
21,4
21,3
Westfriesland
34,9
19,7
17,8
21,8
21,8
Nederland
37,0
19,7
16,8
21,5
22,4
Figuur 3 - Gemiddeld persoonlijk inkomen van werkenden (2006-2011) 37.000 36.000 35.000 34.000 33.000 32.000 31.000 30.000 2006
2007
2008
2009
Westfriesland
groei in Nederland (2006-2011)
11%
groei in Westfriesland (2006-2011)
2010
2011
Nederland
13%
groei in Nederland (2006-2011) 3
2. Inkomens van huishoudens Het gemiddeld inkomen van Westfriese huishoudens relatief hoog De hoogte van het gemiddeld inkomen van de ruim 86.000 particuliere huishoudens is in Westfriesland op jaarbasis gemiddeld € 34.700. Dit ligt al jaren boven het landelijk gemiddelde. In de verschillende gemeenten variëren de inkomens tussen € 31.900 in Enkhuizen tot € 37.300 per jaar in Koggenland. Vanaf 2008 weinig toename in inkomen Sinds 2006 nam het inkomen sterk toe, vanaf 2009 neem het jaarlijks met gemiddeld € 200,- af. Op landelijk niveau is de hoogte van het huishoudeninkomen stabiel. Figuur 4 - Ontwikkeling gemiddeld inkomen per huishouden (2006-2011) 36.000
Tabel 3 - Gemiddeld inkomen (x1.000 euro) per huishouden naar gemeente 2008
2009
2010
2011
Drechterland
38,2
37,7
37,5
37,2
Enkhuizen
32,5
32,5
32,0
31,9
Hoorn
33,4
33,9
33,7
33,5
Koggenland
38,4
38,3
37,5
37,3
Medemblik
36,0
35,6
35,7
35,4
Opmeer
37,6
37,9
36,6
36,5
Stede Broec
34,7
34,5
34,4
34,5
Westfriesland
35,1
35,1
34,9
34,7
Nederland
34,3
34,3
34,3
34,2
Tabel 4 - Gemiddeld besteedbaar inkomen (x1.000 euro) per huishouden, naar huishoudentype
34.000
1 persoonshuishouden
Huishouden zonder kinderen
Huishouden met kinderen
Eenoudergezin
Overig huishouden
Drechterland
20,3
37,0
49,9
30,5
64,3
Enkhuizen
19,1
35,3
45,6
26,4
44,0
Hoorn
20,0
37,5
46,9
27,0
45,6
Koggenland
20,5
37,5
50,1
30,7
59,3
Medemblik
19,6
35,4
48,6
28,7
54,1
Opmeer
20,3
36,2
49,8
30,2
-
Stede Broec
19,5
34,6
46,4
27,9
49,9
Westfriesland
19,9
36,4
47,9
28,0
48,1
Nederland
20,3
37,4
48,5
27,9
48,3
32.000 30.000 28.000 2006
2007
2008
Westfriesland
2009
2010
2011
Nederland
Huishoudens met kinderen meest te besteden In de regio Westfriesland hebben huishoudens met kinderen een besteedbaar jaarinkomen van gemiddeld € 47.900 tegenover € 34.700 voor het totaal van de huishoudens. Ook landelijk hebben huishoudens met kinderen het meest te besteden.
4
Koggenland heeft relatief grote groep hogere inkomens In Koggenland en Drechterland zijn gemiddeld de hoogste inkomens per huishouden te vinden. Niet verrassend is dan dat in deze gemeenten ook het percentage hoge inkomens het grootst is. In Enkhuizen, Stede Broec en Hoorn zijn relatief veel lage inkomens. In vergelijking tot de landelijke verhoudingen heeft Westfriesland minder huishoudens met een laag inkomen en meer met een middeninkomen. Bepaling laag, midden- en hoog inkomen Het inkomen van de huishoudens zijn in tien gelijke inkomensklassen verdeeld (10%-groepen). De laagste vier inkomensklassen vormen het lage inkomen, groepen 5 tot en met 8 het middeninkomen en de groepen 9 en 10 zijn de hoge inkomensgroep.
In de regio leeft 7% net boven sociaal minimum. In Westfriesland heeft 7% van de huishoudens een inkomen van 105% van het sociaal minimum. Dit is iets lager dan het landelijk gemiddelde van 9%. Sociaal minimum Het sociaal minimum is het bedrag dat men ten minste nodig heeft om in het levensonderhoud te kunnen voorzien. Het sociaal minimum is meestal ongeveer even hoog als een uitkering volgens de Wet Werk en Bijstand (WWB) en is afhankelijk van de gezinssamenstelling. Gemeenten bepalen zelf of zij de inkomensgrens voor het minimabeleid vaststellen op 105%, 110% of 120% van het sociaal minimum. Tabel 6 - Huishoudens met gemiddeld besteedbaar inkomen in verhouding met het sociaal minimum tot 105% sociaal minimum
Tabel 5 - Inkomensverdeling huishoudens Laag inkomen minder dan € 25.200)
Middeninkomen € 25.200-€ 47.200
Hoog inkomen € 47.200 of meer
Drechterland
33%
44%
24%
Enkhuizen
43%
41%
16%
Hoorn
40%
42%
19%
Koggenland
32%
43%
25%
Medemblik
36%
43%
22%
Opmeer
34%
43%
23%
Stede Broec
35%
46v
19%
Westfriesland
37%
43%
20%
Nederland
40%
40%
20%
tot 110% sociaal minimum
tot 120% sociaal minimum
aantal
%
aantal
%
aantal
%
Drechterland
470
6%
620
8%
830
11%
Enkhuizen
660
8%
880
11%
1210
15%
Hoorn
2670
9%
3.450
11%
4.600
15%
Koggenland
520
6%
650
7%
930
10%
Medemblik
1.160
7%
1.480
9%
2.130
12%
Opmeer
250
6%
310
7%
460
10%
Stede Broec
530
6%
690
8%
990
11%
6.260
7%
8.080
9%
11.150
13%
647.030
9%
794.810
11%
1.055.710
15%
Westfriesland Nederland
5
Vier op de tien huishoudens behoren tot Euro-aandachtsgroep Het aantal huishoudens met een belastbaar jaarinkomen van minder dan 33.000 euro, bedraagt in Westfriesland 43%. Deze huishoudens vallen onder de Euro-aandachtsgroep. Dit percentage is lager dan in Nederland (46%). Tabel 7 - Huishoudens in de Euro-aandachtsgroep huish. aandachtsgroep
1 pn-hh
Hh zonder kind
Hh met kinderen
Eenouder
Overig hh
aantal
%
Drechterland
3.060
40%
20%
11%
5%
4%
3.060
Enkhuizen
3.940
48%
28%
10%
5%
6%
3.940
Hoorn
14.010
45%
25%
8%
5%
7%
14.010
Koggenland
3.350
38%
20%
9%
5%
4%
3.350
Medemblik
7.480
43%
21%
11%
6%
5%
7.480
Opmeer
1.880
42%
21%
11%
5%
4%
1.880
Stede Broec
3.720
43%
20%
11%
6%
5%
3.720
37.440
43%
23%
9%
5%
5%
37.440
3.261.490
46%
25%
9%
5%
5%
3.261.490
Westfriesland Nederland
aantal
Euro-aandachtsgroep De Europese Commissie verplicht Nederland per 1 januari 2011 een nieuwe regel in te voeren voor de sociale huurmarkt. Door deze zogeheten 90-procentnorm mogen woningcorporaties nog maar 10 procent van de sociale huurwoningen toewijzen aan bewoners met een belastbaar jaarinkomen van meer dan 33.000 euro. De Euro-aandachtsgroep bestaat uit het aantal huishoudens dat onder deze inkomensgrens wordt geregistreerd. Deze grens wordt jaarlijks geïndexeerd. Voor een betere vergelijkbaarheid tussen de inkomens in de huur- en koopsector is voor huishoudens in de koopsector het belastbaar inkomen daarbij gecorrigeerd voor het saldo van inkomsten en aftrekposten met betrekking tot de eigen woning.
6
Bijlage Verklaring enkele begrippen Het persoonlijk inkomen bestaat uit het persoonlijk bruto-inkomen verminderd met betaalde inkomensoverdrachten en premies inkomensverzekeringen met uitzondering van premies volksverzekeringen. Op het persoonlijk inkomen zijn premies ziektekostenverzekering, belastingen op inkomen en vermogen en premies volksverzekeringen niet in mindering gebracht. Personen met een geheel jaar inkomen, worden tot de categorie met 52 weken inkomen gerekend. De categorie zelfstandigen behoort tot deze groep. Personen die in het onderzoeksjaar gedurende kortere tijd of over een qua tijdsduur onbekende periode inkomen hebben, worden samengeteld in de groep 'minder dan 52 weken inkomen'. Ook personen die uitsluitend kinderbijslag, individuele huursubsidie en of tegemoetkoming studiekosten ontvangen worden tot deze categorie gerekend. Vanuit het grondmateriaal is het niet mogelijk om de groep parttime werkers van de fulltimers te onderscheiden. Hierdoor zullen ook bij de personen met een heel jaar inkomen lage inkomens kunnen voorkomen.
In de tabellen met de inkomensverdelingen zijn de inkomenseenheden (personen of huishoudens) in tien inkomensklassen verdeeld. De klassengrenzen van de verdeling zijn als volgt bepaald. De inkomenseenheden van geheel Nederland worden gerangschikt naar hoogte van besteedbaar (of gestandaardiseerd) inkomen. Daarna worden de eenheden in tien, qua aantal gelijke groepen (10%-groepen) verdeeld en wordt het hoogste inkomen in elke groep bepaald. De hoogste inkomens vormen de klassengrenzen (decielen).
Het besteedbaar inkomen van huishoudens bestaat uit het bruto-inkomen verminderd met betaalde inkomensoverdrachten zoals alimentatie van de exechtgeno(o)t(e), -premies inkomens-verzekeringen zoals premies betaald voor sociale verzekeringen, volksverzekeringen en particuliere verzekeringen in verband met werkloosheid, arbeidsongeschiktheid en ouderdom en nabestaanden, -premies ziektekostenverzekeringen, en -belastingen op inkomen en vermogen.
7
