West-Friesland

nr. 55 lente 2007

t e H

d a l b n r o o H afdeling Hoorn/West-Friesland

Het Hoornblad

Oplage 425 exemplaren

Informatie en mededelingenblad van de KNNV-afdeling Hoorn/West-Friesland Verschijnt 4x per jaar (januari, april, juli en oktober) Sluitingsdatum kopij: 7 juni 2007 Redactie: Jan en Ina Marbus, Dorpsstraat 10A, 1689 EV Zwaag Egbert Baars, Yellowlaan 24, 1695 HV Blokker e-mail: [email protected] of [email protected] Internet: http://www.knnv.nl/hoorn Verzending: Dinie Atsma-Suidema, Elbaweg 51, 1607 MN Hem Archiefnr. 2007-027HN/02HB

Inhoud van Het Hoornblad Nr. 55 blz.

3 4-6 7-10 11 12-14 14 15 15 16-17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 27 27 28 29-30 31

Activiteitenprogramma Toelichting Van de bestuurstafel Werkdag op De Kreupel Ganzenweekend 17 en 18 februari Expositie vogelfoto’s Jaardagen Soort van de maand Vlinders en Libellen Plantenwerkgroep Waterplantencursus Botanische Dag op 3 februari Jubilea Hemelvaartkamp Schiermonnikoog Handje helpen… Zeevang heeft weidevogelkring Na 25 jaar ganzen/zwanentellingen Vogelwerkgroep Cursussen Inventarisaties Kaalslag De Hoornbloem Waarnemingen Adressen en aanmeldingsformulier

Bij de voorplaat: Soort van de maand juni: Weidebeekjuffers, afb. uit Dragonflies Klaas-Douwe Dijkstra 2

”Het Hoornblad”, nr. 55 lente 2007

Activiteitenprogramma APRIL woensdag zondag donderdag zaterdag zaterdag

11 15 19 21 28

Plantenwerkgroep Risdammerhout, zie pagina 18 Excursie PWN duinen Castricum, zie toelichting Vogelwerkgroep zie pagina 26 VV landelijke jaarvergadering in Zeist Excursie Wildrijk en omgeving, zie toelichting

5 12 12 16 23 23 24 28

Soortendag, zie toelichting Vogelkijkdag waterberging Twisk, zie toelichting Vlinderworkshop, zie pagina 16-17 t/m zon. 20 Hemelvaartkamp Schiermonnikoog, zie pagina 22 Plantenwerkgroep Julianapark, zie pagina 18 300e verjaardag van Carolus Linnaeus Vogelwerkgroepexcursie, zie pagina 26 Vlinderexcursie Bakkum, zie pagina 16-17

MEI zaterdag zaterdag zaterdag woensdag woensdag woensdag donderdag maandag

JUNI zaterdag 2 Fietsen in Gaasterland, zie toelichting woensdag 6 Plantenwerkgroep Suyderbraeck, zie pagina 18 maandag 11 Vlinderwerkgroep, zie pagina 16-17 woensdag 13 Plantenwerkgroep Schardam, zie pagina 18 zaterdag 16 en zondag 17 Libellen Bigday, workshop en excursies, zie pagina 17-18 woensdag 20 Orchideeënexcursie Kennemer Duinen, zie toelichting donderdag 21 Vogelwerkgroep excursie, zie pagina 26 woensdag 27 Plantenwerkgroep Landje van Naber, zie pagina 18

JULI zondag woensdag zaterdag

1 Excursie naar de Blauwe Kamer, zie toelichting 4 Plantenwerkgroep avondexcursie Suyderbraeck, zie pagina 18 8 Libellenexcursie Groote Vliet, zie pagina 17-18

AUGUSTUS zaterdag

11 Libellenexcursie Lutjebroekerweel (zie volgende Hoornblad)


3

De lezingen worden - tenzij anders vermeld - gehouden in de oefenzaal van de Hoornse Harmonie, Achterstraat 43 - 45 te Hoorn. Zaal open om 19:30 uur. Er wordt in de zaal niet gerookt. De meeste excursies starten bij de kleine P aan het Dampten in Hoorn, even voorbij de begraafplaats. Vanaf de trein (en de fietsenstalling) is het 8 minuten lopen. Bel bij twijfelachtig weer even naar de vermelde contactpersoon.

Zondag 15 april: PWN duinen Castricum Op zondag 15 april maken we een wandeling door de duinen bij Castricum. Ons startpunt daar is het (onlangs vernieuwde) bezoekerscentrum De Hoep. Daarvandaan lopen we door zowel open als bebost gebied, hoever is het voorjaar? We vertrekken om 09:00 uur vanaf de parkeerplaats bij het Dampten en hopen halverwege de middag weer terug te zijn. Voor informatie Anneloes ter Horst, telefoon: (0226) 45 29 90 (last minute 06 176 280 20). Zaterdag 28 april: Wildrijk en omgeving Een excursie naar het “Wildrijk” bij Sint Maartenszee. Met een rondwandeling aldaar hopen we weer te mogen genieten van de blauwe bloeiende WILDE HYACINTJES. Daarna zouden wij nog een kijkje kunnen nemen in de duinen en bij de Putten. Dus verrekijker mee! Wij vertrekken om 09:00 uur van het Dampten en verwachten omstreeks 14:00 uur weer terug te zijn. Voor informatie kunt u contact opnemen met Resi Zabel, telefoon: (0229) 23 05 24. Zaterdag 5 mei: Soortendag Voor de 5e keer houden we de soortendag. Bij voldoende deelname zullen er teams van 3 of 4 personen worden geformeerd. Ieder team probeert dan zoveel mogelijk vogelsoorten waar te nemen. Voor het winnende team is er naast de altijd blijvende roem een leuke wisseltrofee. En voor alle deelnemers blijft de herinnering aan een fantastische dag. Is er dit jaar een opvolger voor de DUNBEKMEEUW? Of haalt een team de magische grens van 100 soorten? De starttijd is (onder voorbehoud) 06:00 uur vanaf het Dampten in Hoorn. De eindtijd is (tevens onder voorbehoud) 15:00 uur op de parkeerplaats bij de Terp in het Streekbos. De instructies, gebiedskaart en speciale streeplijst worden uitgereikt aan de start. In verband met mogelijke wijziging van begin- en eindtijd is aanmelding vooraf vereist. Aanmelden kan tot en met 4 mei. Verdere inlichtingen op de vogelwerkgroepavond van 19 april of bij Ad Roobeek, telefoon: (0228) 51 59 55.

4


Zaterdag 12 mei: vogelkijkdag waterberging Twisk In samenwerking met Landschap Noordholland, beheerder van de waterberging Twisk, houden we een vogelkijkdag aldaar. Van 10:00 uur tot 15:00 uur is er een post, met informatiestand van zowel het Landschap Noordholland als KNNV, bij het informatiepaneel langs het fietspad. Gedurende deze uren zullen er telescopen staan opgesteld om belangstellenden te wijzen op de daar verblijvende vogels. Aangezien we midden in de trektijd zitten zijn bijzondere waarnemingen niet uit te sluiten. Iedereen is van harte welkom van 10:00 uur tot 15:00 uur. Op de fiets te bereiken vanuit Twisk, of via grasdrogerij Hartog. Auto’s kunnen het beste aan de westkant van het gebied geparkeerd worden, nabij grasdrogerij Hartog. Voor informatie Eric de Vroome, telefoon: (0229) 57 10 78. Zaterdag 2 juni: fietsen in Gaasterland Vandaag gaan we een fietstocht maken aan de overkant van het IJsselmeer, namelijk in Gaasterland. Dit is een mooi stukje Friesland, met een wat glooiend landschap, vergelijkbaar met Wieringen. Op de tocht komen we langs mooie landschappen en dorpjes. We verzamelen ons bij de boot. Kaartjes kunnen gekocht worden in het VVV kantoor, vlak bij de steiger. De boot vertrekt stipt om 08:30 uur vanuit Enkhuizen, dus wees er op tijd, uiterlijk 08:15 uur! We nemen de boot om 14:15 uur vanuit Staveren weer terug. De vaartijd is ongeveer 1,5 uur. Als we met minimaal 20 personen zijn kunnen we gebruik maken van het groepstarief. Dit bedraagt € 9,30, tegenover € 11,90 voor een normale overtocht. Fietsen kosten € 5,10 resp. € 6,40. S.v.p. minimaal een week van te voren aanmelden zodat we weten of we voor de groep moeten reserveren! Voor informatie en aanmelden Ko van Gent, telefoon: (0229) 24 58 85. Woensdag 20 juni: Orchideeënexcursie Kennemer Duinen Bij IJmuiden ligt het nog jonge Kennemermeer met daaromheen lage duinen met een zeer interessante flora.Het is vrij toegankelijk. Met orchideeënkenner Jos Lammers van de afdeling Haarlem gaan we daar op zoek naar de groeiplaatsen van HONDSKRUID, BIJENORCHIS en MOERASWESPENORCHIS. Omdat er een absolute limiet is van 10 personen is opgave vooraf verplicht. Vertrek P Dampten om 12:30 uur. Terug ca. 17:30 uur. Info: Ina Marbus, telefoon: (0229) 23 04 19 Zondag 1 juli: Kwintelooyen en Blauwe Kamer In 2005 hebben we een vaar- / wandelexcursie in het gebied van de Blauwe Kamer gemaakt, nabij Rhenen. Toen al hadden we plannen om dit gebied nogmaals te bezoeken, maar dan in de zomer. O.l.v. Dirk Prins, van de KNNV afdeling Wageningen, zullen we de ochtend in het gebied Kwintelooyen doorbrengen. Dirk Prins heeft dit gebied op planten geïnventariseerd, dus hij kan ons daar alles over vertellen en laten zien. ’s Middags gaan we in een ander mooi gebied rond de Blauwe Kamer een excursie maken. ”Het Hoornblad”, nr. 55 lente 2007

5

Gezien de relatief lange reistijd vertrekken we dit keer vroeg vanaf de parkeerplaats aan het Dampten, namelijk om 07:30 uur. Zodat we om 09:00 uur met de excursie in de Kwintelooyen kunnen starten. We zullen pas tegen de avond weer in Hoorn terugkomen, dus zorg voor voldoende proviand. Neem goede wandelschoenen of laarzen mee. Voor informatie Eric de Vroome, telefoon: (0229) 57 10 78. Floron-excursies Floron inventariseert km-hokken met zeer deskundige vrijwilligers. Het zijn altijd heel prettige en vooral leerzame tochten! Als je wilt kun je zo’n excursie meemaken. Meld je aan bij de genoemde personen. Zaterdag 5 mei bezoeken we o.l.v. Aart Swolfs een hok in Castricum, 105-506. Dit hok ligt gedeeltelijk in de bebouwde kom en gedeeltelijk in de duinen bij de Papenberg. Afspraakplaats en tijd: 10:00 uur bij station Castricum en graag even aanmelden bij Aart, telefoon: (072) 509 33 15 of per e-mail [email protected] Zaterdag 2 juni leidt Koos Ballintijn een excursie in de Zaanstreek. Afspraakplaats en tijd: Om 10:00 uur verzamelen bij de benzinepomp rechts voor de Lagendijk bij de Zuiderham te Krommenie. Coordinaten 111,150501,850 en graag even aanmelden bij Koos, telefoon: (0299) 77 25 43 of per email [email protected] Zaterdag 9 juni is een excursie o.l.v. Jaap Groot in Callantsoog in hok 109-538. Dit is aan de zuid-oostkant van Callantsoog met een landelijk karakter en grenzend aan de oostkant van het Zwanenwater. Afspraakplaats en tijd: 10:00 uur bij de ingang van het Zwanenwater en graag even aanmelden bij Jaap, telefoon: (0226) 31 27 70 of per e-mail [email protected] Zaterdag 30 juni wordt een tweede ronde in hetzelfde hok in Castricum als boven bij 5 mei gedaan, maar dan o.l.v. Koos Ballintijn. Afspraakplaats en tijd hetzelfde alleen graag even aanmelden bij Koos, telefoon: (0299) 77 25 43 of per e-mail [email protected]

Aanbieding DVD Natura Er bestaat de mogelijkheid dat er een restpartij beschikbaar komt van de DVD “100 jaar Natura”. Voorheen was deze dvd voor € 55,- te koop, de aanbiedingsprijs wordt slechts € 15,- .Deze aanbieding zal pas mogelijk zijn bij voldoende landelijke belangstelling. Wie interesse heeft in deze DVD verzoeken we z.s.m. dit te melden bij De Hoornbloem, telefoon: (0229) 23 04 19 of [email protected] Op de DVD zijn alle jaargangen van Natura opgenomen van 1906-2003 plus het Maandblad van 1902-1906, bovendien het jubileumboek “80 jaar KNNV”. Een unieke kans! 6


Van de Bestuurstafel Na de laatste jaarvergadering kwam het bestuur voor de eerste keer bijeen in de “nieuwe” samenstelling. Een van de agendapunten was of de bestuursleden een andere functie willen bekleden binnen het bestuur of dat men de oude functie nog ambieerde. Iedereen wilde nog graag zijn/haar eerdere functie behouden. Dus dat was snel opgelost. Alleen met betrekking tot de post “lezingen” worden de activiteiten van Cor v.d. Velden even waargenomen. Andere punten op de agenda waren o.a. ons Natuurpakkettenproject en het vlinderproject. De natuurpakketten vinden nog gretig aftrek. Met Heddes Bouw BV zijn we inmiddels in zee gegaan en dit bedrijf wil 73 pakketten van ons afnemen. Ook Zeeman Vastgoed neemt nog een 25-tal pakketten af. Dus onze nestkastenkunstenaar Evert Kunst kan weer even de handen uit de mouwen steken. Ons vlinderproject loopt ook goed en de atlas die wij willen gaan uitgeven krijgt vastere vormen. De kosten echter gaan mee daarin en belopen inmiddels € 7.000,- Dat is een heleboel geld. Na beraad hierover besluiten we om te zien of er mogelijkheden zijn om subsidiebronnen aan te boren. Ook daar zijn de eerste schreden gezet. We kunnen het (indien het moet) zelf betalen. Maar wij vinden om 25% van ons “vermogen” daarin te stoppen wel wat veel. Ook andere taken liggen op ons te wachten. Door de gemeente Zeevang werd ons gevraagd om te reageren op haar nieuwe bestemmingsplan “buitengebied”. Egbert Baars en Michel Kleij zijn aanwezig geweest bij de presentatie van dit bestemmingsplan en gaan dat doornemen. Daarnaast zijn we vertegenwoordigd in de uitvoering van de Kaderrichtlijn Water in ons werkgebied (zie hieronder). Wij hebben het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) om uitleg gevraagd waarom er bij een waterbergingsgebied waar ook veel wandelaars komen, de ganzenjacht wordt uitgeoefend. Wij zijn daar niet gelukkig mee en hopen dat het HHNK ons voldoende en onderbouwd kan antwoorden. De gemeente Hoorn meent op dit moment dat haar afdeling plantsoenendienst kennelijk niets te doen heeft en heeft deze dienst ook op jacht gestuurd maar dan op bomenjacht. Heel veel straten in deze gemeente worden ontdaan van haar vitrage met een voor ons onbekende reden. Een boom kan ziek zijn of door storm op omvallen staan en daar moet natuurlijk iets aan gedaan worden. Maar verder kunnen wie niets bedenken of de fantasie gaat een enorme aanloop nemen. Wij hebben ook hierover bij de gemeente Hoorn om uitleg gevraagd. Ook voeren wij correspondentie met deze gemeente inzake de voortgang bij het voormalig missiehuis. Dit alles ter meerdere glorie van een turborotonde. Wij willen graag garanties voor de reigerkolonie aldaar.


7

DE KADERRICHTLIJN WATER De Kaderrichtlijn Water (KRW) is een Europese richtlijn die aangeeft hoe wij met onze oppervlakte- en grondwater dienen om te gaan. Daarnaast geeft deze richtlijn de kaders en doelen aan wanneer een en ander moet zijn gerealiseerd. Dat laatste is in 2015. Het vaststellen van de doelen omvat dan ook de maatschappelijke en de economische haalbaarheid. Ons water zal moeten voldoen aan de gewenste ecologische en chemische kwaliteit. Daarvoor moeten maatregelen worden getroffen die voor een groot deel door de regio’s worden bepaald. Daarbij moet in ogenschouw worden genomen welke ambities en inspanningen de Europese Unie als voldoende zal beschouwen. Het wordt algemeen erkend dat het terugdringen van de emissies van fosfaat en stikstof in het (oppervlakte)water de grootste opgave vormt om de ecologische kwaliteit ervan te herstellen. Dit betekent dat het belangrijk is om vanuit onze (KNNV)-gedachtegang mee te denken over de uitwerking van deze richtlijn m.b.t. het ons omringende milieu en het natuurbelang. Thans moet er aan de kaderrichtlijn worden gewerkt en liggen er kansen om de natuurwaarden van ons water te versterken. Te denken valt o.a. aan natuurvriendelijke oevers, het terugdringen van de vervuiling van ons water, barrières die de ontwikkeling van het dierlijk en plantaardig leven in de wateren tegenhouden en/of bemoeilijken. We praten nog steeds over “water” en/of “wateren”. Maar we moeten niet vergeten dat ook VERDROGING meespeelt in dit hele verhaal. De zgn. Natura-2000 gebieden (Vogel- en Habitatrichtlijngebieden) zijn ook knelpunten. Veel van deze gebieden dreigen te verdrogen of zijn inmiddels verdroogd. Met daarnaast het in het verleden veelvuldig dempen van sloten zal het tempo van de verdrogingsbestrijding fors omhoog moeten willen wij aan de verplichtingen in het jaar 2015 voldoen. Verlenging van de termijn is mogelijk, mits goed onderbouwd. Daarbij zal ook de vraag rijzen of wij kunnen voldoen aan de doelstellingen in een bepaald gebied met name die gebieden die economisch van groot belang zijn. Een en ander zal veel, heel veel geld gaan kosten. Denk maar aan enkele honderden miljoenen euro’s.

8


Alle wateren zullen moeten worden ondergebracht in bepaalde kwaliteitsklassen. Zo valt te denken aan vissenwater, water t.b.v. de landbouw, recreatie (zwemwater) e.d. Wanneer een water is gekwalificeerd dan dient daar een haalbaarheidsdoel voor te worden gezet. Wat is b.v. de haalbaarheid van economisch water vlak naast natuurwater? Een en ander heeft vergaande consequenties in de praktijk. Al die waterkwaliteiten en de reducties van de belastingen vanuit de landbouw en de mogelijkheden van functieverandering van dat water ten behoeve van duurzame watersystemen dreigen daardoor al bij voorbaat onbespreekbaar of onhaalbaar te worden. De natuurorganisaties hebben de taak om de kwaliteit van de natuur veilig te stellen en te verbeteren. Deze KRW heeft als doel de kwaliteit van ons water ecologisch te verbeteren en biedt daarvoor handvatten om die doelstelling bespreekbaar te maken en, indien noodzakelijk, af te dwingen. Wij moeten dus weten wat we willen en wat mogelijk is. De problemen zullen wij open en bloot op tafel moeten leggen. Hier ligt dus onze uitdaging. Onze visie op duurzaamheid moet met overtuiging en onderbouwd worden gebracht in de vergaderkamers van onze bestuurders. De belasting van ons waterstelsel zal in cijfers moeten worden uitgedrukt. Daarbij moeten wij ook openstaan voor de meningen en bewegingen bij de andere partijen. Onze afdeling is inmiddels door HHNK aangezocht om hierover mee te denken en van gedachten te wisselen.

JACHT

OP GANZEN EN

SMIENTEN (NOG

STEEDS) VERBODEN

Het zal u vermoedelijk niet ontgaan zijn dat er nog al wat commotie is ontstaan met betrekking tot het Faunabeleid dat de provincie NoordHolland denkt te moeten voeren om het aantal ganzen en SMIENTEN en mogelijk ook ander waterwild te decimeren. De Noord-Hollandse Groen Linksgedeputeerde Moens doet werkelijk alles om aan de wensen van jagers en boeren tegemoet te komen. En overleg met natuurbeschermers ervaart hij als volstrekt zinloos. Tot tweemaal toe werd hij door de Haarlemse rechtbank in het ongelijk gesteld met ontheffingen die het mogelijk maken KOLGANZEN, GRAUWE GANZEN en SMIENTEN in vrijwel de hele provincie te schieten. Ook als er helemaal geen sprake is van schade. Op overjarig grasland, dat ‘s winters voor de boeren van geen enkele waarde is, hoeven zelfs niet eerst de wettelijk verplichte alternatieve methoden uitgeprobeerd te worden. ”Het Hoornblad”, nr. 55 lente 2007

9

De rechtbank bepaalde dat de ontheffing vernietigd moest worden, dat de provincie een nieuwe beslissing moest nemen op het bezwaar van De Faunabescherming en dat de huidige - maar ook een eventuele nieuwe ontheffing - geschorst zou blijven tot 6 weken na die beslissing op ons bezwaar. Alleen een spoedprocedure bij de Raad van State zou iets aan dit besluit kunnen veranderen. De provincie heeft allerlei trucks uitgehaald om hieraan te ontkomen. Eerst vernietigde de provincie de bestaande - tweede - ontheffing. Toen was er dus niets en waren alle ganzen en SMIENTEN volledig beschermd. Desondanks gaf Moens de jagers het advies “te handelen alsof er wel een ontheffing was verleend”. Zelf noemde hij dat in de pers “een beetje stout”. Dat is natuurlijk niets meer of minder dan het willens en wetens ontduiken van een gerechtelijk bevel. Wij hebben aan de Commissaris van de Koningin - ook Groen Links overigens - gevraagd of hij toestaat dat zijn gedeputeerden zich niet aan de wet houden en wat hij daar aan gaat doen. Ondertussen heeft de provincie hoger beroep tegen de beslissing van de Haarlemse rechtbank aangetekend, maar daarbij geen stukken ingeleverd, zodat dit hoger beroep voorlopig niet zal dienen. De provincie inmiddels weer een nieuwe ontheffing, de derde dus, geproduceerd, waardoor de jacht weer gewoon door zou moeten gaan…. vanwege de “vreselijke schade” die zou worden aangericht! Wij hebben onmiddellijk bij de Haarlemse rechtbank geprotesteerd en de rechtbank schorste daarop direct deze nieuwe ontheffing, maar kwam daar een paar dagen later weer op terug. Zij zou niet bevoegd zijn vanwege het lopende beroep bij de Raad van State. Overleg met de Raad van State heeft nu opgeleverd dat ondanks die nieuwe ontheffing en de onzekerheid bij de Haarlemse rechtbank, schieten verboden is en blijft. De nieuwe, derde ontheffing moet gezien worden als een beslissing op ons bezwaar en tot zes weken daarna mag de ontheffing niet gebruikt worden. En omdat de ontheffingen geldig zijn (of waren) tot 1 april, kan en mag er dus ondanks geen gebruik meer van worden gemaakt. Maar of jagers zich daar iets van aan zullen trekken? Vast niet. Twee weken geleden konden we constateren hoe bij het Limmer Die, een reservaat van Landschap Noordholland, tegen alle regels maar met instemming van Moens, op ganzen en smienten werd gejaagd… Michel Kleij, voorzitter

10


Werkdag op “De Kreupel” Op zaterdag 6 januari scheepten een tiental KNNV’ers in Medemblik in om naar de Kreupel te gaan. De WR 117 van Ton de Groot van het Wadvissersgilde was deze keer aan de beurt om de werkploeg van vrijwilligers - bestaande uit KNNV’ers uit West-friesland en Den Helder, samen met watersporters uit Andijk van wsv. De Kreupel- over te varen. De verzorging aan boord was, zoals gebruikelijk bij het gilde, prima. Bij de Kreupel aangekomen werden de werkploegen met de volgboot aan land gezet. De watersporters maakten de hoofdeilanden Q en R schoon. De anderen liepen over de ringwal (eiland A t/m H ) en staken boomopslag uit en stopten grof en plastic aanspoelsel in een plastic zak. Na ca. 3 uur spitten, sleuren en sjouwen was de klus min of meer geklaard en keerden we terug naar het haventje. Onderweg werden zoveel mogelijk boompjes en zakken vuil meegenomen. Dat leverde met elkaar nog wel een boot vol spul op en niet eens alles was meegenomen. Leon Kelder van SBB had ondertussen wat vogellijken verzameld om op te sturen naar het CDI voor onderzoek op o.a. vogelgriep. Daarbij zat ook een DRIETEENMEEUW. Tijdens de vaartocht naar Medemblik aten we raasdonders en daarna nog vers gerookte poon. Jan Marbus (PS.waar is nou toch mijn geplastificeerde plattegrond gebleven…..?)


11

Ganzenweekend 17 en 18 februari 2007

Ganzen spreken ons in het bijzonder aan en voor een beginnend vogelaar zijn ganzen lekkere grote dieren. Je ziet ze niet gauw over het hoofd. En Friesland sprak ons erg aan als cultuur- en natuurliefhebbers in het algemeen. Daarom gingen wij (Kees & Martie Mos) voor het eerst een weekend mee met de KNNV. Vrijdagavond kregen wij een beetje het spannende schoolreisjesgevoel. We pakten de rugzak vol met eten en drinken, stopten er de verrekijkers bij en keken nog even snel in het vogelboek om onze kennis op te frissen. Voor ons doen zaterdagmorgen vroeg, reden wij naar het vertrekpunt in Hoorn. Er was droog en mogelijk zelfs zonnig weer voorspeld, dat had Erik maar weer mooi geregeld! Langs de Drechterlandse weg zagen wij al veel vogels en vooral zwermen KIEVITEN met kleinere, bruine vogeltjes er tussen (dit bleken GOUDPLEVIEREN te zijn). Eerst een uitleg over het programma van Jan Marbus en om 09:00 uur vertrokken wij met 7 auto’s en totaal 22 volwassenen en 2 kinderen via de Afsluitdijk op weg naar het Frieseland. Jan had een ambitieus programma voorbereid en voorzien van de nodige informatie over de vogellocaties gingen wij op pad. De eerste stop was bij het restaurant op de Afsluitdijk om vooral aan de Waddenkant naar vogels te speuren. Er was niet veel te zien en er stond een fikse (en daardoor koude) wind. De tweede stop was bij de werkhavens en de camping op de Afsluitdijk. Hier was veel meer te zien, onder meer bergeenden, eidereenden, middelste en grote zaagbekken, kuifeenden en nog veel meer moois (Dat hadden wij natuurlijk direct op moeten schrijven maar dat vergaten wij in het begin. Jan had ons door en vroeg of wij alles wel opschreven. En dat hebben wij later dan ook gedaan) Het leuke van vogels kijken is dat er ‘voor iedereen wat wils is’. Vinden wij het 12


zien van een EIDER- of BERGEEND al een belevenis, voor de gevorderde vogelaar is het de sport nou net die ene bijzondere vogel te ontdekken. Een telescoop is daarbij ook een fantastisch hulpmiddel (wij gaan nu ook sparen voor zo’n apparaat want eigenlijk onmisbaar). Inmiddels voorbij Harlingen gereden en meerdere stops op/langs de dijk gemaakt. Fantastisch wat een ruimte, onderaan de dijk de Waddenzee en aan de andere kant de weilanden en de akkers. Bij een van de eerste stops op de dijk landde er links van ons een grote groep SCHOLEKSTERS in de vorm van een driehoek onderaan de dijk. Het leek uit de verte wel ministeck merkte Ina op, zo keurig zaten ze daar op afstand van elkaar. Onderaan de dijk scharrelde een KANOET in een laagje water. Jan Marbus gaf de groep eerst een interessant college over de wetenswaardigheden van de vogels. Met de auto verder onderlangs de dijk en toen … er schoot een ‘grote vreemde vogel’ over de velden ! Niks geen vogel maar duidelijk een vluchtende VOS. Ook vanuit de auto veel roofvogels gezien die rustig pal naast de weg zaten (vooral BUIZERDS) en FAZANTEN in het veld. Inmiddels was het rond het middaguur dat we bij (restaurant) de Zwarte Haan Bij de Zwarte Haan heb je zicht op Frieslands Noorderleegh aankwamen. De echte vogelaars gingen direct de dijk op maar wij waren toe aan een stoel en een kleine pauze (uit het raam een ROODBORSTJE gezien). Daarna een buitendijkse rondwandeling bij Nieuw Bildtzijl gemaakt en daar zagen wij de eerste groep (BRAND)GANZEN. Toen wij dichterbij kwamen vlogen de ganzen met veel geluid op. Een erg imposant gezicht en geluid. Wij genoten van alles om ons heen, de vogels, de boerderijen maar ook de leuke streek met de langste straat van Nederland. Daarna naar Holwerd en Paessens / Moddergat, een sfeervol dorp. In Lauwersoog konden wij van dichtbij grote groepen BRAND- en KOLGANZEN waarnemen, een ROSSE GRUTTO liep vooraan te paraderen, een TORENVALK zat als volleerd fotomodel op een paaltje (en is dan ook uitgebreid vereeuwigd zoals je hierbij ziet). Voor het donker nog snel naar Giekerk om de slaaptrek van de ganzen waar te nemen. Een prachtige plek daar in Giekerk met een schuilhut om de vogels te bespieden en vooral ook de ganzen te horen. Het was inmiddels zo donker dat wij ze niet meer konden zien. Wat een sfeer, een plek waar wij zeker nog eens naar terug gaan. Dat geldt ook voor Grou, waar wij ’s avonds ons door de Chinees lieten verwennen. ”Het Hoornblad”, nr. 55 lente 2007

13

De Stayokay bood ons een goede slaapplek maar wel even wennen - de meeste vogelaars gaan vroeg naar bed! Zondag ook nog een aantal leuke vogel - ganzenplekken bezocht en wat zagen wij zoal: ooievaars bij boerderijen, een HAVIK die in de verte onder toeziend oog van een aantal KRAAIEN zijn buit zat te verschalken, ganzen van diverse pluimage, een SLECHTVALK, BLAUWE KIEKENDIEF en teveel om op te noemen. Meerdere groepjes REEËN (wist niet dat er zoveel in het veld te zien zijn). Zondag tegen de middag was voor ons een mooi vogelweekend ten einde en gingen wij rozig van de buitenlucht en vol indrukken op huis aan. Bedankt organisatie ! en alle vogelaars voor jullie ondersteuning (wat weten wij nog weinig) en jullie gezelschap. Kees & Martie Mos-Bruijn

Expositie vogelfoto’s van H. Groot 1 maart - 30 april bezoekerscentrum “De Breek” in Etersheim Ook dit jaar weer aan het begin van het komende voorjaar een expositie van vogelfoto’s. Met dit verschil dat de foto’s zijn geprint op linnen. Er is niet gekozen voor een speciaal thema, maar wel voor vogelsoorten die allen voorkomen in de Zeevang. Speciale aandacht is besteed aan een serie foto’s van de TORENVALK. Veel opnames zijn gemaakt van jonge torenvalken bij een valkenkast in Kwadijk. Hierbij is gebruik gemaakt van een schuilhut, die geplaatst was vóór het broeden. De foto van de STEENUIL is gemaakt in een schuur van een oude leegstaande boerderij in Kwadijk. De steenuil is de laatste 30 jaar een zeldzame verschijning geworden. Dit uiltje houdt van een afwisselend landschap met knotwilgen en hoogstam fruitbomen en vervallen bouwsels, om te broeden. Deze plaatsen zijn nog maar sporadisch aanwezig, vandaar dat het bijzonder jammer is dat de boerderij is gesloopt eind 2006. Als alternatief is een broedkast geplaatst bij een naast gelegen boerderij, door de steenuilenwerkgroep van Noord-Holland. Bij een landelijke fotowedstrijd, uitgeschreven door de Vogelbescherming, met als thema “Roofvogels”, behaalde deze foto de Eerste Prijs. Voor meer informatie, ook voor de overige aktiviteiten, zie www.debreek.com Reactie: Wij hebben de expositie bekeken en de foto’s zijn werkelijk fantastisch. Scherp en fraai van compositie. Het lijken bijna wel surrealistische schilderijen. Wat een kleuren en details. En … de Breek serveert een prima kop koffie met lekkere eigengebakken appeltaart! De omgeving biedt volop kans tot wandelen en vogels kijken, dus wat wil je nog meer … Kees & Martie Mos-Bruijn 14


Jaardagen Het winterhalfjaar is een goede tijd om de achterban te informeren over lopende onderzoekjes en elkaar te ontmoeten tijdens de jaardag. Behalve de op pag. 20 beschreven Botanische Dag van de KNNV was er op: 3 febr. Roofvogeldag in Meppel 10 febr. Slakkendag in Amsterdam 24 febr. WIWO/Steltloperwerkgroepdag in Utrecht 17 maart Dutch Birding Associationdag in Lunteren 24 maart Vlinderdag in Ede en Ned.Ornithologische Uniedag in Leiden 31 maart Libellendag van de Ned.Ver. voor Libellenstudie in Zwolle. Best leuk voor al die KNNV’ers met een brede belangstelling, zo’n slechtweerprogramma en vooral leuk voor de contacten! Vaak zijn er in de wandelgangen presentaties van onderzoekjes of bijzondere instellingen/organisaties of doe je ideeën op voor vakantiereizen of kun je er natuurboeken kopen. Zaterdag 31 maart waren heel wat KNNV’ers naar het Ecodrome in Zwolle gekomen om de officiële start van het libellenwaarnemingenproject bij te wonen. Dit was op de jaardag van de NVL die zelf haar 10-jarig bestaan vierde. Enkele korte lezingen over het voorkomen van opvallende libellensoorten gaven het programma een stevige body. Heel leuk daar tussendoor was de quiz om 20 soorten te herkennen. Het foutgemiddelde van de zaal lag op 12 en de 3 prijswinnaars hadden elk 4 foute antwoorden. Jan Marbus

Soort van de maand Bij het themanummer van de Levende Natuur ( t.g.v. 10 jaar VOFF) dat naar alle KNNV’ers is toegezonden, zat ook een jaaroverzicht van het waarnemingsproject “soort van de maand”. 2007 is voor de KNNV het LIBELLENJAAR. De activiteiten spitsen zich toe op de maand juni met de soort WEIDEBEEKJUFFER en het weekend 16/17 juni als Big Day. Maar verder zijn alle libellenwaarnemingen welkom, vooral die van VIERVLEK, BRUINE GLAZENMAKER, LANTAARNTJE, ROODOOGJUFFERS en VUURJUFFER. En het leuke is dat die soorten nu eens wèl in ons waarnemingsgebied voorkomen! De eerst VUURJUFFER vloog al op 2 april in de tuin langs de Dorpsstraat in Zwaag! Kijk ook naar de zoekkaart in de volgende Natura en gebruik deze! Of gebruik het speciale invulformulier op onze eigen website www.knnv.nl/hoorn onder Libellenproject. ”Het Hoornblad”, nr. 55 lente 2007

15

De eerste vroege vlinders zijn al waargenomen. Nummer een was deze keer de DAGPAUWOOG (01-02), op de tweede en derde plaats de KLEINE VOS en ATALANTA (03-02). Op 21 februari was er een extra vergadering Vlinder- / Libellenwerkgroep. Er is dit jaar veel te doen. Dat komt omdat dit jaar ook in het teken van de Echte Juffers en Libelles staat. Er zijn nogal wat excursies gepland en omdat het klimaat zo verandert en we veel zonuren verwachten valt er vast veel te zien. Nu de wind en regen nog uitbannen.

VLINDEREXCURSIES

EN WORKSHOP

(2de

Op 28 mei Pinksterdag) gaan we naar een ander vlindergebied. Vanuit Hoorn nemen we de trein van 9:51 uur naar Castricum. Daar zijn we om 9:26 uur. Verzamelpunt voor het station en vertrek aldaar naar de duinen om 10:30 uur. Neem een lunchpakketje en kijker mee, dan gaan we zo’n twee a drie uur stappen. Op 9 september is er een vlinderexcursie naar het Egboetswater; dus hou deze datum open. Nader bericht volgt.

VLINDERWORKSHOP 12

MEI

De KNNV Hoorn/West-Friesland houdt in samenwerking met het MAK Blokweer een vlinderworkshop op 12 mei om 13:30 uur. Dit in het kader van het landelijk weekend voor de “nectarkroeg”. Een vrijwilliger, Jan Lamark, zal een korte introductie geven op de “nectarkroeg” en de keuzes die gemaakt zijn bij de aanleg. De vlinderworkshop staat o.l.v. de KNNV: Henny van der Groep en Egbert Baars. De onkosten zijn € 5,- p.p., KNNV leden € 3,75 (2 consumpties inbegrepen). Aanmeldingen bij het MAK Blokweer, telefoon: (0229) 26 63 44

LIBELLEN

WORKSHOP EN EXCURSIES

In het kader van de Landelijke libellendag houdt onze afdeling libellenworkshops. Voor beide workshops geldt: Gaarne verrekijkers en lunchpakketjes meenemen. Voor aanmeldingen en vragen kan men zich melden tot Henny van der Groep, telefoon: (0229) 24 95 46 of Eric de Vroome, telefoon: (0229) 57 10 78 16


De eerste workshop is in samenwerking met het IVN op zaterdag 16 juni, van 9:30 uur tot ca.13:00 uur in de Terp in het Streekbos in Bovenkarspel. De onkosten bedragen € 3,- p.p., KNNV-leden € 1,75. Het eerste gedeelte van de workshop bestaat uit het verstrekken van informatie en actief hiermee bezig zijn. Hoe onderscheid je Juffers van Echte libelles? Hoe zitten deze insecten in elkaar (lichaamsbouw)? Waaraan kun je de verschillende soorten herkennen? Iets over hun levenswijze. Dan is er om ongeveer 11:15 uur een korte pauze en bij goed weer een excursie in de directe omgeving om het geleerde in praktijk te brengen. ’s Middags om 14:00 uur is er nog een libellenexcursie. Verzamelplaats Streekbos noordkant parkeerplaats aan de Haling. De tweede libellenworkshop is i.s.m. het MAK Blokweer, en wel op zondag 17 juni, van 9:30 uur tot ca.13:00 uur in het MAK. De kosten p.p. zijn € 5,- p.p., KNNV-leden € 3,75. Ook hier is ’s middags een tweede libellenexcursie om 14:00 uur. Verzamelplaats voor het gebouw van het MAK.

OVERIGE

LIBELLENEXCURSIES VAN DE VLINDER-

/

LIBELLENWERKGROEP

Zondag 8 juli Groote Vliet Verzamelpunt: parkeerplaats Grutto Weide. Tijdstip: 11:00 uur. Duur: ongeveer 2 á 3 uur Neem lunchpakketje en kijker mee. Zaterdag 11 augustus Verzamelpunt: Westkant Lutjebroekerweel, bij de Kerspelweg. XY 141,3 - 524,8 Tijdstip: 13:30 uur o.l.v. Ad Roobeek Duur: ongeveer 2 á 3 uur. Vergeet je kijker niet. Maandag 11 juni volgende vergadering vlinderwerkgroep Plaats: De Hoornbloem, Dorpsstraat 10 A te Zwaag. Elke belangstellende is van harte welkom!

WAARNEMINGEN Het is van groot belang voor de toekomst om door te gaan met waarnemingen van onze dagvlinders in de regio. Speciale aandacht voor het LANDKAARTJE, ZWARTSPRIETDIKKOPJE en de Blauwtjes. Houd ze in de gaten!

Henny van der Groep Coördinator vlinderwerkgroep ”Het Hoornblad”, nr. 55 lente 2007

17

De “echte” wintermaanden hebben we ons gebogen over de diverse kenmerken van respectievelijk korstmossen, bladmossen en zaden. Wat gaat er bij het kijken door loepje of binoculair toch een prachtige wereld open! Dit jaar zijn we weer met een aantal leden (7) naar de landelijke Botanische Dag geweest, zie het verslag elders in dit Hoornblad. Vanaf maart gaan we weer naar buiten, als de weergoden ons tenminste gunstig gezind zijn. De excursies de komende tijd zijn wat onregelmatig verdeeld, door de diverse vakantieperiodes zijn er allerlei data niet mogelijk; om toch zoveel mogelijk van de botanisch interessante voorzomer te kunnen profiteren hebben we vanaf eind mei bijna wekelijks een excursie gepland. Woensdag 11 april: we gaan op zoek naar de stinzeflora in het Risdammerpark, we verzamelen om 14:30 uur bij de ingang van het postkantoor in de Huesmolen. Woensdag 23 mei: in een korte avondexcursie bekijken we de oevers van het IJsselmeer in het Julianapark, verzamelen om 19:30 uur bij de Oosterpoort. Woensdag 6 juni: in het kader van het 5-jarig inventarisatieproject houden we ons bezig met de planten van de Suyderbraeck, om 14:30 uur ter plekke verzamelen, bereikbaar met bus 114 vanaf Hoorn, halte rotonde Scharwoude. Woensdag 13 juni: dan mogen we bekijken wat er groeit in de Kogen in Schardam, het gebied waar we de afgelopen jaren een paar keer hebben geholpen bij het rietmaaien, om 14:30 uur tegenover boer Zomers (Zwaluwenoord), bereikbaar met bus 114 vanaf Hoorn, halte Schardam. Het terrein kan nat zijn, dus let op goed schoeisel. Woensdag 20 juni: Orchideeënexcursie naar aanleiding van een zeer inspirerende lezing door Jos Lammers (KNNV afd. Haarlem) op de Botanische Dag. Hier kunnen maar 10 mensen aan deelnemen, dus als je mee wilt, geef je dan snel op! Zie toelichting pagina 5. Woensdag 27 juni: we blijven weer dichtbij huis: inventarisatie van ons vaste stukje op het Landje van Naber, 14:30 uur aldaar. Woensdag 4 juli: we gaan verder met ons inventarisatiewerk op de Suyderbraeck, maar dit keer in de avond: 19:30 - 21:30 uur. Anneloes ter Horst Coördinator plantenwerkgroep a.i. 18


Waterplantencursus Als je al een tijdje bezig bent met plantendetermineren, kom je tot de ontdekking dat er vaak een belangrijk biotoop stelselmatig wordt overgeslagen tijdens inventarisaties: het water! Deels omdat het wat lastig zoeken is daar langs de waterkant, deels uit het feit dat die planten toch wel wat “moeilijk” lijken voor een beginnende florist. Maar daar kan verandering in komen. Norbert Daemen (KNNV-afdeling Amsterdam) is zeer deskundig op plantengebied en biedt onze afdeling een WATERPLANTENCURSUS aan op 5 dinsdagavonden. Hij gaat in die cursus behoorlijk diep op de zaken in, en hij zal elke avond een andere plantengroep behandelen. Zo worden bijvoorbeeld de fonteinkruiden besproken, en de kroossoorten. Ook de relatie planten - waterkwaliteit zal aan de orde komen. Steeds zal er ruime hoeveelheid aan plantenmateriaal aanwezig zijn. Het wordt dus een afwisseling van theorie en praktijk. Er wordt van je verwacht dat je al wat met een flora kunt determineren. Bij de cursus hoort een map met cursusmateriaal en een handig boekwerkje over waterplanten. Omdat de deelnemersgroep klein blijft, ben je verzekerd van een goede begeleiding. Binoculairs om alles eens goed te bekijken zijn aanwezig. Wanneer? Dinsdagavond 21, 28 augustus en 4, 11, 18 september. Steeds van 19:30 - 22:00 uur. Waar? Suyderbraeck, Zesstedenweg 20 B in Scharwoude. Er stopt een bus vlakbij, maar mogelijk kunnen we met elkaar meerijden met auto’s. Kosten? Omdat Norbert deze cursus beroepshalve geeft is de prijs wat hoger dan we gewend zijn: KNNV’ers betalen € 62,50, niet KNNVleden € 75. Daarbij zit dan ook de cursusmap en het boek. Interesse? Geef je dan op bij Ina Marbus, telefoon: (0229) 23 04 19 of [email protected]. Graag voor 1 augustus, liefst nog eerder. ”Het Hoornblad”, nr. 55 lente 2007

19

Botanische dag in Maarn 3 februari 2007 Met een klein, maar enthousiast groepje van vijf mensen, togen wij in de vroege morgen per trein naar Maarn. Ruim op tijd en met gemak vonden wij de “Twee Marken”, een gebouw waar heel wat bevlogen plantenliefhebbers zich hadden verzameld. Voor mij was het de eerste keer in mijn nog prille KNNV-bestaan. Jan Marbus was al aanwezig om één van de stands in orde te brengen en Ina verzorgde als voorzitter van de CCFV de technische kant. Zes lezingen hebben wij kunnen volgen en ik ben altijd weer verrast door zoveel kennis en liefde van de mensen voor de natuur. Zo heb ik kunnen vernemen hoeveel orchideeën er in de duinen van Kennemerland groeien, en wil ik zeker ook de parken in Amstelveen bezoeken, omdat daar met veel geduld diverse biotopen zijn gecreëerd voor wilde planten. Ook is er met toewijding rond Eindhoven onderzocht, welke planten er helaas verdwenen, maar ook welke er gekomen zijn en heb ik een nieuwe betekenis van het woord “hokken” geleerd. Zonder enige vorm van techniek, alleen met een boeiende voordracht en een enkel buisje zaden heeft de heer Hans Pfeiffer ons kunnen boeien met zijn verzameling van wel meer dan 900 verschillende soorten zaden. Ook zonder computer of diapresentatie was de lezing door Henk Pleiter over de Arnica met aanschouwelijk materiaal van de plant zelf. Deze boeiende verteller heeft ons veel over deze gele margriet - die oorspronkelijk voorkomt in Drenthe - verteld. Hij komt nu nog maar op twee plaatsen voor. Met veel inspanning heeft hij weten te bewerkstelligen, dat deze plekken behouden zijn gebleven. Het is een taaie plant, die lange tijd nodig heeft om weer te gaan bloeien. Gelukkig worden deze planten - met geneeskrachtige werking - nu ook gekweekt, wat menigeen van ons een massageolie deed meenemen. Als laatste was er een fotograaf, die al deze natuur in beeld heeft gebracht met prachtige foto's. Wanneer zulke boeiende vertellers hun verhaal doen, loopt het uit. Toch heb ik deze dag niet als “vol” ervaren en heb als beginner mij op deze dag enorm verwonderd over alles wat groeit en bloeit. Het heeft mij gemotiveerd om mij meer in de plantenwereld te verdiepen. Helaas zal ik de kennis van deze mensen niet kunnen evenaren, maar de liefde ervoor deel ik zeker. Annemieke Lindeman

Jubilea

Lineausklokje

Op 23 mei is het 300 jaar geleden dat Carolus Linnaeus geboren werd. In Natura en allerlei andere publikaties is en wordt uitgebreid aandacht besteed aan deze bioloog. Wie zich meer in het leven en werk van Linnaeus wil verdiepen kijkt op www.linnaeus2007.nl of www.linnaeusharderwijk.nl. Ook een mogelijkheid is het Teylers Museum in Haarlem. Daar is van 27 januari t/m 3 juni een expositie over Linnaeus te bezoeken. Een ander jubileum nog dichter bij huis is op 28 mei het 75-jarig bestaan van de Afsluitdijk. Deze cultuurtechnische ingreep had enorme consequenties in het Zuiderzeegebied. En nu nog steeds is het bassin van IJsselmeer een kweekbak van processen en ontwikkelingen. Denk hierbij aan de populatie AALSCHOLVERS, De Kreupel en het “doorsteken” van de Afsluitdijk. Een excursie op de dijk zelf is ’s zomers leuk voor bloeiende ZEEKOOL, ZEEVENKEL en STRANDLATHYRUS. De resultaten van de trektelpost Den Oever geven wel aan hoeveel vogels van dit landschapselement gebruik maken. Wil je BEFLIJSTERS zien? Ga dan in april of september naar de Afsluitdijk! Zeekool op de Afsluitdijk

21


Jan Marbus 21

Hemelvaartkamp Schiermonnikoog Met Kallemooi naar Lytje Pole” stond er in het Hoornblad van voorjaar 1995. Toen hadden we nog een Pinksterkamp en op Schiermonnikoog (=Lytje Pole) heet dat weekend Kallemooi. Dan is er een heel volksfeest met een groot ritueel met een hoge mast met een haan in een mand… De KNNV’kampgangers in ’95 hebben dat allemaal van nabij kunnen meemaken. Wat toen ook was en nu ook zeker met het hemelvaartweekend zal zijn… baltsende HOUTSNIPPEN! In de avondschemering vliegen de snippen langs de grenzen van hun territorium met het opvallende piep-brom geluid. Dit jaar bezoeken we Schier half mei en dat kan vooral bij gunstig weer leuke zeetrekwaarnemingen opleveren. Telescopen dus zeker meenemen. Bij de eendenkooi misschien nog een BEFLIJSTER… Voor een van de oude hotspots op het eiland “het groene strand” is het misschien nog iets te vroeg op plantengebied. Dat geldt ook voor de bloei van orchissen. Op het strand in ieder geval zoeken naar Noordkrompen, want die zijn vooral (eigenlijk alleen maar) te vinden op het strand van Schiermonnikoog! Na de aankondiging in het vorige Hoornblad hebben zich al heel wat mensen aangemeld voor het kamp. Er zijn echter nog enkele plekken vrij. We overnachten in een kampeerboerderij aan de rand van het dorp vlak bij de Westerplas, zodat we de roep van de Roerdomp kunnen horen. Op dit relatief kleine eiland kunnen prachtige wandelen fietstochten gemaakt worden. En in deze tijd van het jaar is er veel te zien. We zullen bovendien een excursie in een gebied gaan maken dat normaal gesproken deze tijd van het jaar niet betreden mag worden. Voor informatie en opgave Eric de Vroome, telefoon: (0229) 57 10 78, 06 114 078 23, email: [email protected]. De deelnemers ontvangen eind april een briefing over het kamp.

22


Handje helpen In week 10 en 11 was een zestal KNNV’ers betrokken bij een project van mec De Witte Schuur om zo’n 150 schoolkinderen kennis te laten maken met terreinbeheer. Dit gebeurde in samenwerking met Staatsbosbeheer op het Zanddepot in polder Het Grootslag. De leerlingen kregen (na uitleg op school) een korte toelichting aan de hand van foto’s van boswachter Cindy Zonneveld. Daarna gingen ze in 2 ploegen aan het werk met knotwilgen knippen en rietruigte weghalen (harken en ophopen). De eerste groepen zwoegden zich dapper door de regen zonder een verkeerd woord, genietend van de diepste prutplekken. De laatste groepen hadden het mooiste weer van de wereld en het minste werk, want dat hadden de voorgangers bijna allemaal geklaard. Handen uit de mouwen deden ook de 12 KNNV’ ers die op zondagmorgen 4 februari meehielpen het maaisel van het rietland van SBB bij Schardam te verwijderen. Het lukte niet het hele terrein schoon te maken omdat de maaier door de nattigheid geen vat op de bodem kreeg en daardoor dreigde de vegetatie omgeploegd te worden. En dat werk gebeurde juist om veenmossen en orchissen een kans te geven! Leuk bij dit werk zijn altijd de spitsmuizen die onder het maaisel vandaan komen. Dit keer geen NOORDSE WOELMUIS gezien…. Jan Marbus


23

Zeevang heeft zijn weidevogelkring De Zeevang is vanaf 1 maart 2007 een gebied waar GRUTTO’S, TURELUURS en andere openlandschapsvogels extra aandacht krijgen. Dit is nodig om het tij van weidevogelachteruitgang te keren. Het gehele laagveengebied tussen Amsterdam en West-Friesland is in 2006 geïnventariseerd op het voorkomen van broedende weidevogels. In opdracht van de provincie Noord-Holland en de agrarisch natuurverenigingen werd dit uitgevoerd. De uitkomst is dat er veel minder GRUTTO’S, KIEVITEN zijn dan tien jaar geleden. De Zeevang- het poldergebied tussen Oudendijk en Edam- komt gelukkig als zeer weidevogelrijk uit het onderzoek. Dat is een goede reden om dit te laten voortduren. Voor de Agrarisch Natuurvereniging Waterland is deze uitkomst de aanzet geworden om in De Zeevang alles in te zetten om weidevogels daar te behouden. Door het oprichten van een weidevogelkring wordt hier mee uitvoering aan gegeven. De KNNV Hoorn/West-Friesland is gevraagd mee te doen in deze weidevogelkring. Een actieplan is opgezet en aangeboden aan het projectteam van Laag Holland. Deze heeft subsidie toegekend en we zijn hiermee van start gegaan met het daadwerkelijk versterken van het weidevogellandschap Zeevang. Andere organisaties die meedenken zijn LTO, wildbeheereenheid Zeevang, Staatsbosbeheer en de vrijwilligersraad van de Agrarische Natuurvereniging Waterland. De weidevogelbescherming die al meer dan tien jaar enthousiast door duizenden vrijwilligers en boeren in Nederland wordt uitgevoerd, heeft de neerwaartse spiraal van het aantal weidevogels niet kunnen keren. Het nieuwe beleid om de neergang wel te stoppen is KUIKENOVERLEVING. Probeer na het uitkomen van een ei, het kuiken meer kans te geven om uit te groeien tot een volwassen beest. In De Zeevang bevinden zich nog natuurterreinen die wel kuikens een kans geven. Vooral de openheid van het landschap maakt dat weidevogelrovers het moeilijk hebben om te roven. Het boerenland rond natuurreservaten wordt vaak minder kuikenvriendelijk beheerd. Maar de voedselrijkdom van de bodem door bemesting, geeft de volwassen vogels juist een kans om op te vetten. De weidevogelkring gaat dit soort win-win-situaties promoten. Daarnaast gaan boeren op hun eigen land kuikenvriendelijke weilanden scheppen, door bijvoorbeeld later te maaien. De natuurterreinbeheerders worden aangespoord de verruiging door riet en opgaande struiken tegen te gaan. Komende maanden gaan de vrijwilligers van de Agrarische Natuurvereniging Waterland de kuikenoverleving volgen. Hierdoor kan komende jaren het resultaat van de inspanning worden gemeten. KNNV’ers die al ervaring hebben om kuikenoverleving vast te stellen, gaan dit overdragen aan boeren en de vrijwilligers Ben Pronk 24


Na 25 jaar Zeevang ganzen/zwanentellen 19 maart jl. deden wij onze laatste telroute voor ganzen / zwanen door de Zeevang. Het was in december 1982 op de landelijke vogeldag in Hotel Haarhuis in Arnhem dat enkele Groninger studenten w.o. Jan Beekman, tellers vroegen. Zij wilden onderzoek doen naar het voorkomen van KLEINE ZWANEN in Nederland en zochten medewerkers die een vast gebied wilden onderzoeken. De polder Zeevang was nog een witte vlek, ook op hun kaart, en zij waren blij met een telgebied tegen het IJsselmeer aan. In de begintijd werden de tellingen wekelijks uitgevoerd. Al snel hadden we onze keus bepaald tot hoever (tot de snelweg en de Beemster) en een route vastgesteld (55 km). Een leuke ervaring is het om na enige keren een patroon te zien verschijnen en dat je zo een gebied leert kennen in de zin van: hier zitten meestal zwanen, daar heb je goede kans op …. De frequentie werd na 1 seizoen teruggebracht op 14 daagse en wat later tot maandelijke tellingen. Behalve naar Jan Beekman stuurden we een afschrift naar SBB. Ondertussen had SOVON zich wat meer gesettled als coördinator van vogelonderzoek en vielen de teldata voortaan samen met de landelijke ganzen en zwanentellingen. De activiteit kreeg een extra dimensie door het verspreidingsonderzoek met halsringen. Pootring-aflezen kwam niet zo van de grond in het lange gras maar aan de hals ging beter. Hoewel onze zwanentotalen niet zoveel voorstelden vergeleken bij de aantallen van NOP, omgeving Kampen of Eempolder, ook wij hadden af en toe geringde vogels van Jan Beekman of Trinus Haitjema. Bij langdurige telreeksen is er meestal sprake van trends. Dat hebben wij ook meegemaakt. In het begin kwamen we thuis met 60 getelde KNOBBELZWANEN. Nu is een totaal van 300 heel gewoon. De KLEINE ZWANEN kennen een piek van 150. De laatste tijd waren de maandscores beduidend lager. De ganzen zijn in aantal en verblijfstijd enorm toegenomen. Het aantal KOL- en BRANDGANZEN bedraagt van oktober - maart enkele duizenden. GRAUWE GANZEN broeden er nu talrijk. Ook de roofvogelstand is toegenomen. In de jaren ’80 was meedoen aan landelijk onderzoek o.i. niet echt zinvol vanwege die enkele BUIZERD of TORENVALK. Nu scoren we per tocht enige BUIZERDEN (soms meer dan 10), SLECHTVALK of HAVIK of SPERWER en enkele TORENVALKEN. De Zeevang is een vogelrijk gebied. Dat blijkt temeer uit de integrale vogeltellingen van de KNNV-vwg sinds 1999 en daar hopen we in de toekomst nog enige bijdrage aan te leveren. Jan en Ina Marbus ”Het Hoornblad”, nr. 55 lente 2007

25

Eind maart moeten de meeste van ons druk bezig zijn met inventarisatie van hun atlasblokken. Heb je nog geen atlasblok en wil je wel meedoen aan het tot stand komen van de nieuwe Noordhollandse broedvogelatlas kun je dit via Harry Fabritius kenbaar maken. Afgelopen week heb ik in Bobeldijk mijn eerste ronde uitgevoerd met prachtig voorjaarsweer. Zingende VELDLEEUWERIK, HEGGEMUS en nog groepjes KOPERWIEKEN gesignaleerd. In een van de stolpboerderijen in Bobeldijk was een paar KERKUILEN vast komen te zitten in de schoorsteen. Het leek erop dat zij voornemens waren een nest te bouwen op het vuurrooster in de schoorsteen. Er hangt notabene een kast op het erf maar die is blijkbaar afgekeurd. Uiteindelijk klauterden beide uilen van beneden naar boven langs de schoorsteenwand naar buiten. De eerste week van april zal ook de eerste inventarisatieronde voor de weidevogelinventarisaties starten. Ondertussen tellen leden van de werkgroep een aanzienlijk deel van de weidevogelreservaten. Het is niet gelukt om een telgroep te vormen voor het observeren van de GEOORDE FUTEN in de Nek bij Schellinkhout vanwege de drukte rond de inventarisatie van de atlasblokken. Het aantal broedparen wordt gelukkig wel door Cees Schaper bijgehouden in zijn broedvogelinventarisatie van de Kleiput. Onderwerp van gesprek voor de volgende vogelwerkgroepbijeenkomst zullen onder meer zijn de soortendag 2007, voortgang Zeevang- en waterberging Twisk-tellingen en interessante invulling voor de avondexcursies in mei en juni. Deze kunnen ook via de mail aan anderen bekendgemaakt worden. In de laatste vogelwerkgroepavond is tevens gesproken over doelexcursies voor bijzondere soorten. In het kader hiervan is het voorstel is om op 4 augustus de REUZENSTERNS in ZW-Friesland te gaan bekijken. Andere mogelijke soorten zijn NACHTZWALUW, PURPERREIGER, BOSUIL en LACHSTERN. Ko van Gent Coördinator vwg

Ook op die avond heeft Ben Pronk zijn aangekondigde punt gezet achter zijn functie als vwg-coördinator. Hij blijft gewoon bezig als wetlandwacht en SVNbestuurder en de rest…. Dat betekent natuurlijk wel dat Ko nog een persoon of twee naast zich zal wensen om de vwg-activiteiten te coördineren en stimuleren. De komende vwg-avond is op 19 april aan de Dorpsstraat 10 A in Zwaag om 20:00 uur.

26


Cursussen Momenteel draait de voorjaarscursus in het MAK met 16 deelnemers. De cursus omvat 5 lesavonden over voorjaarsverschijnselen en 3 excursies. Tijdens de eerste excursie over vogelzang in het Julianapark hoorden we niet alleen veel vogelgeluiden, maar genoten we ook van 2 IJSVOGELS. Wat het cursusaanbod komend najaar zal zijn is nog niet helemaal vastgesteld. In ieder geval komt er een waterplantencursus in de Suyderbraeck (zie pagina 19) Suggesties over onderwerp en plaats mogen altijd geuit worden….

Inventarisaties Verschillende vogelaars tellen al jaren de broedvogels in hun favoriete gebiedje. Met ingang van 2006 worden meerdere km-hokken geïnventariseerd vanwege de nieuwe broedvogelatlas van Noord-Holland. Op verzoek van de Stichting Tafeleend bekijken we enkele jaren achtereen De Suyderbraeck op z’n totale flora en fauna. Ook kwam een verzoek binnen m.b.t. een fruittuin in Wijdenes. Zo bekijken we ook een object in de gemeente Enkhuizen op verzoek van de Woondiensten. Bij dit soort telwerk geldt vaak: vele handen maken licht werk. Daardoor kunnen we al bijna 15 jaar de Huiszwaluwbevolking van West-Friesland en Zeevang tellen. Wil je ook meedoen of eerst eens meelopen? Kom dan naar de werkgroepbijeenkomsten!

Kaalslag Behalve in de gemeente Hoorn wordt ook elders het bomenbestand aangetast. De Westfriese omringdijk bij Hoorn ter hoogte van Schellinkhouterdijkpark en Schelphoek is geheel ontdaan van bomen en struiken. Omdat deze ingrijpende activiteit samenviel met baggerwerk in het Julianapark en wat snoeiwerk en dunningen gaf dat bij elkaar zoveel onrust dat gevreesd werd voor onze IJsvogelvestiging. Op verzoek van Boy Lodewijk gaf Jaap Koetsier van het hoogheemraadschap toelichting op de werkzaamheden i.v.m. dijkversteviging. Hij begreep onze zorg voor de IJSVOGEL en zegde toe dat enige begroeiing ter afscherming van de dijksloot buitendijks wel weer mogelijk was maar afhankelijk van het werkschema van de aannemer. Bij Hem werd dit rijtje populieren kaprijp bevonden (foto Douwe Greydanus) ”Het Hoornblad”, nr. 55 lente 2007

27

De Hoornbloem Dorpsstraat 10A, 1689 EV Zwaag, ☎ (0229) 23 04 19, e-mail: [email protected]

Het voorjaar is een aantrekkelijke tijd om met planten bezig te zijn. Het is nog erg overzichtelijk- nog niet alles groeit door elkaar. Zo is het nog verleidelijk om wat nieuwe soorten aan je tuin toe te voegen als het nog niet zo vol lijkt. Er is daarom ook een flinke belangstelling voor ons zadenaanbod. Langzamerhand is een groep van vaste klanten gegroeid die bijna jaarlijks enkele soorten afneemt. Maar ook nieuwe klanten die soms verzuchten eindelijk een adres gevonden te hebben waar ze die speciale soorten kunnen verkrijgen. Ook onze plantjes genieten belangstelling op de markten en beurzen waar ze te koop staan. Daarom nog eens: KNNV’ers die leuke soorten wilde planten in hun tuin willen bijv. Goudveil of Gulden Boterbloem… bij De Hoornbloem kun je terecht! Maar ook: zaden van wilde planten oogsten we bijna het hele jaar door! Winterakoniet staat nu in zaad, dus moet nu geoogst worden. We houden ons aanbevolen! Bel even of we thuis zijn als je langs wilt komen. Dat geldt ook voor het inkijken of kopen van boeken en optiek. We hebben veel op voorraad maar niet alles. Als we het tijdig weten kunnen verzendkosten bespaard worden. Wat hebben we bijv. te koop bij De Hoornbloem? € 9,95 VLINDERS IN DE TUIN € 19,90 STADSPLANTENGIDS VELDGIDS DIERSPOREN € 26,95 VELDGIDS MINERALEN € 31,95 WAT ZINGT DAAR? + CD € 19,95 ZADEN EN PLANTJES € 0,80 € 0,50 BOMENWANDELING Tweedehands: SPECTRUM DIERENENCYCLOPEDIE IN WEEKAFLEVERINGEN IN 7 NAALDBAND € 15,ONZE ZOOGDIEREN, IJSSELING EN SCHEYGROND 1962 € 5,ATLAS OF THE OCEANS, M.BEAZLY 1977 € 7,50

DELIGE

De Specht Westerblokker 132 A, schuin t.o. De Nadorst In de werkplaats van De Specht wordt weer flink gehamerd. Deze zomer worden er weer veel nieuwbouwwoningen opgeleverd en een groot aantal nieuwe bewoners - 100! - ontvangen een natuurpakket met o.a. een vogelnestkast. Dankzij Zeeman Vastgoed en Heddes Bouw bv kunnen we weer veel nestkasten, insectenhotels en natuurinformatie onder de mensen brengen. 28


Bijzondere waarnemingen De klapper die dit voorjaar onze regio trof was toch wel het bericht dat in het Julianapark de IJSVOGELTJES zo serieus bezig zijn dat een broedgeval niet uit te sluiten viel. Ondertussen wordt er aan een nestgang gewerkt en is er op 24 maart, tijdens een excursie van de voorjaarscursus, een prooioverdracht gezien die gevolgd werd door een paring. De steile wanden die destijds zijn gemaakt werpen hun vruchten af. Ook in het Streekbos ziet het er wat betreft de IJSVOGELS goed uit. Douwe heeft daar regelmatig een paartje gezien. Freek heeft ook het een en ander toegevoegd aan zijn waarnemingslijst. Op 12 december zag hij een GROTE ZILVERREIGER vliegen bij Wijdenes. Een volièrehouder is een ZWARTHALSZWAAN kwijt; deze zwom bij Venhuizen in het water. Twee GEOORDE FUTEN hebben geruime tijd bij de Galgenbocht rondgehangen. Freek zag ze o.a. op 20 december. Op 3 januari zag hij 2 WATERPIEPERS bij Schardam vliegen en op 6 januari zwom er een KUIFDUIKER bij het Julianapark. Op 7 januari viel een ZWARTKOPMEEUW op bij het Baatland en een IJSEEND werd gezien bij het monument op de 15de. Dezelfde dag vloog er een GROTE GELE KWIKSTAART over zijn huis. Op het Klompenmakerspad zag Freek een ROODBORSTTAPPUIT op 25 januari en een dag later een GROENE SPECHT bij de Blauwe Berg. Een WITKOPSTAARTMEES liet zich in het Julianapark zien op de 28ste. De Kersenboogerd en dan het fietspad langs de Reaal was het tijdelijke huis van een aantal PESTVOGELS. Vanaf 25 januari tot 1 februari zaten ze er. Op zijn meest zaten er 7 in de bomen. Van 17 tot 21 februari zaten er nog 14 in de Lijndraaier. Op 4 februari zag hij een juveniele DWERGMEEUW bij het monument vliegen, een KLEINE RIETGANS zat bij de Nek op de 12de. Een trekkende vrouw BRUINE KIEKENDIEF vloog bij het monument op de 17de en een BONTE KRAAI liet zich een dag later zien bij Oosterleek. Op 18 februarri zag Freek zijn eerste GRUTTO bij het Monument en een zingende TJIFTJAF liet zich horen op de 19de op het Dampten. Op 22 maart viel zijn aandacht op een langs vliegend vrouwtje BUFFELKOPEEND. De dag van 6 januari begon goed voor Ad. Eerst 2 GROTE BRAMSIJSJES in zijn eigen tuin, een APPELVINK bij De Woid en daar ook een GROTE GELE KWIKSTAART. In Hoogkarspel een ROUWKWIKSTAART op een dak en ’s middags in de Lutjebroekerweel een ROERDOMP die kort opvloog, 2 GROTE ZILVERREIGERS en een mannetje SMELLEKEN. Op 13 januari telde hij 774 TAFELEENDEN in het meertje van de Lutjebroekerweel. Het zal er zwart van gezien hebben neem ik aan. Aan de noordkant van Andijk telde Ad 13 MIDDELSTE ZAAGBEKKEN en bij de Buurtjeshaven 2 KUIFDUIKERS, 2 FRATERS, 237 Grote zaagbekken en 6 MIDDELSTE ZAAGBEKKEN. Bij de Vooroever trof hij 7 KUIFDUIKERS bij elkaar. Op de 15de zaten de 7 KUIFDUIKERS nog steeds op dezelfde plaats, ten zuiden van Medemblik trof hij er nog 3 aan, vlak bij kasteel Radbout zag hij 3 GEOORDE ”Het Hoornblad”, nr. 55 lente 2007

29

en 6 DODAARSJES. Langs de Nieuwe dijk in Andijk trof hij zijn eerste IJSVOGEL van 2007 aan. De Lutjebroekerweel was goed voor 8 GROTE ZILVERREIGERS. Op 20 januari was de Lutjebroekerweel de plaats om 8 GROTE ZILVERREIGERS te zien samen met 254 GROTE ZAAGBEKKEN en een jagende vrouw BLAUWE KIEKENDIEF. In de lucht vlogen 8 WILDE ZWANEN en 39 KLEINE ZWANEN. Op 27 januari zaten er weer 5 GROTE ZILVERREIGERS in de Lutjebroekerweel. Een plaats om in de gaten te houden. Ze gebruiken de plaats als slaapplek maar wie weet…… Ook trof Ad er 25 NONNETJES aan waarvan 15 mannen en er zaten 8 WATERRALLEN en op een gegeven moment zag hij er 3 in 1 beeld. Ook zaten er nog 2 HOUTSNIPPEN. De waterberging van Twisk was op 28 januari goed voor 2 KLEINE STRANDLOPERS en 178 BONTE STRANDLOPERS. De Vooroever gaf op 3 februari 26 DODAARS prijs, ook was er een OEVERLOPER aanwezig en vloog er een DAGPAUWOOG. In de Lutjebroekerweel zag Ad 2 baltsende RANSUILEN. Het vleugelgeklap van het mannetje was goed te zien en te horen. Normaliter hoort hij dit pas in april! Op 4 februari op dezelfde plaats zag hij 10 WATERRALLEN en hoorde hij een GROENE SPECHT lachen. Op 11 februari zaten er 32 NONNETJES. De Vooroever was op 23 februari goed voor een man ROSSE STEKELSTAART, 300 WINTERTALINGEN, 60 GRUTTO’S en 1 WITGATJE. Een DWERGMEEUW liet zich zien bij de Lutjebroekerweel. Het park van Lutjebroek was op 28 februari goed voor 6 GROTE BARMSIJSJES. Langs de Driehuizen op 3 maart zag Ad 7 ZWARTKOPMEEUWEN en bij de vooroever zaten er deze dag 2 WATERPIEPERS en 2 vrouwen BLAUWE KIEKENDIEF. Bij Twisk, de bekende waterberging, nam Ad 650 GRUTTO’S, 6 BONDBEKPLEVIEREN, 7 KLEINE STRANDLOPERS en 240 BONTE STRANDLOPERS waar. Op 11 maart zaten er 7 DODAARS, 2 GEOORDE FUTEN en 7 KUIFDUIKERS bij de Vooroever en 50 RINGMUSSEN hadden zich verzameld bij de Lutjebroekerweel. 45 LEPELAARS en een man SLECHTVALK lieten zich tellen bij de vooroever op 17 maart en een ROUWKWIKSTAART vrouwtje zat bij de Lutjebroekerweel. Wederom langs de Driehuizen zag Ad 2 ZWARTKOPMEEUWEN op 25 maart en bij de Vooroever zaten 10 DODAARS, 10 GEOORDE FUTEN, waarvan er 8 al bijna in zomerkleed waren, en 1 KUIFDUIKER in bijna zomerkleed. Een vrouwtje ROSSE STEKELSTAART en 2 geringde ZWARTKOPMEEUWEN (niet afleesbaar) waren ook aanwezig. Bij de Lutjebroekerweel riepen de dag erna PATRIJZEN. Tot slot op 28 maart de eerste BOERENZWALUW bij zijn huis in Lutjebroek. FUTEN

Teije had op 22 januari 350 KOLGANZEN in de Weelpolder bij Aartswoud en op 8 februari zag hij een SPERWER met prooi in Hoogwoud. Michel had op 8 maart een TUINHOMMEL in zijn tuin en Ofra hoorde op 21 maart bij het Enkhuizer Zand 3 keer de GROENE SPECHT roepen. Jan-Pieter de Krijger Natuurhistorisch secretaris 30


ADRESSEN

AFDELING

HOORN/WEST-FRIESLAND

Bestuur Voorzitter Secretaris Nat. hist. secr. Penningm. & Ledenadm. Leden

Erevoorzitter

: M. Kleij, Lijndraaier 149, 1625 ZV Hoorn, ☎ (0229) 23 05 24, e-mail: [email protected] : E.J. Baars, Yellowlaan 24, 1695 HV Blokker, ☎ (0229) 24 95 46, e-mail: [email protected] : J.P. de Krijger, Weidemolen 98, 1622 KE Hoorn, ☎ (0229) 23 97 24, e-mail: [email protected] : A. Roobeek, P.J. Jongstraat 176, 1614 LK Lutjebroek ☎ (0228) 51 59 55, e-mail: [email protected], Postgiro: 3553986 : A.L. ter Horst, Dorpsstraat 59, 1713 HB Obdam, ☎ (0226) 45 29 90, e-mail: [email protected] T. Horstman-Kooijman, James Grievelaan 6, 1695 HX Blokker, ☎ (0229) 23 53 35 C. van der Velden, Dukaat 29, 1628 PP Hoorn, ☎ (0229) 23 19 10, e-mail: [email protected] E. de Vroome, Veenrug 17, 1687 WN Wognum, ☎ (0229) 57 10 78, e-mail: [email protected] : J.A. Marbus, Dorpsstraat 10A, 1689 EV Zwaag, ☎ (0229) 23 04 19, e-mail: [email protected]

Coordinatoren Plantenwerkgroep : Anneloes ter Horst, Dorpsstraat 59, 1713 HB Obdam, ☎ (0226) 45 29 90, e-mail: [email protected] Vogelwerkgroep : Ko van Gent, Berkenweide 13, 1647 BG Berkhout, ☎ (0229) 24 58 85, e-mail: [email protected] Vlinderwerkgroep : Henny van der Groep, Yellowlaan 24, 1695 HV Blokker, ☎ (0229) 24 95 46, e-mail: [email protected]

AANMELDINGSFORMULIER - S.V.P.

INLEVEREN BIJ HET BESTUUR.

Ondergetekende meldt zich aan als: ❍ KNNV-lid (1 persoon € 24,00 per jaar) ❍ Gezinslid (meer dan 1 persoon op hetzelfde adres € 30,35 per jaar) dhr./mevr.: voorletter(s) : geboortejaar : adres : postcode + woonplaats : specialiteiten of interesse: naam huisgenoot : geboortejaar : specialiteit of interesse :

achternaam: telefoon :


31

NATUURLIEFHEBBER? Enthousiast over mooie dingen die u in de natuur ontdekt heeft en wilt u die ervaring graag met anderen delen? Of vindt u het buiten prachtig maar zou u wel wat meer willen weten over dat landschap, zo’n plant of dier........

DOE

DAN MEE MET DE KNNV! DE VERENIGING VOOR VELDBIOLOGIE.

Het is een club van actieve natuurliefhebbers. Zo veelzijdig als de natuur, zo veel zijn de activiteiten van de KNNV! Naast het programma van de plaatselijke/regionale afdelingen biedt de landelijke organisatie o.a.: - het verenigingsblad Natura (6x per jaar) - kampen en reizen - allerlei werkgroepen (o.a. landschap, korstmossen) - publikaties voor ledenprijs Het landelijk bureau is gevestigd in Utrecht. Oudegracht 237, 3511 NK Utrecht, ☎ 030-231 47 97 per 1-5 Boulevard 12 3707 BM Zeist

WILT

U

“HET HOORNBLAD”

VAKER ONTVANGEN?

Gebruik dan de bon op pagina 31 en wordt lid van de KNNV-afdeling Hoorn/West-Friesland. U bent dan ook automatisch lid van de landelijke KNNV. Het kost u slechts € 24,00 per jaar. Opzegging van het lidmaatschap melden voor 1 november bij de ledenadministratie van de afdeling.

DRUKWERK

AAN:

Afz. Ledenadm. KNNV A. Roobeek, P.J. Jongstraat 176, 1614 LK Lutjebroek ☎ (0228) 51 59 55 32


West-Friesland

Recommend Documents