Werkplekleren, (g)een kunst! Keynote-lezing op het VELON-congres ‘De Kunst van het Opleiden’ Papendal, Arnhem 27 maart 2015
Prof.dr. Rob Poell
Dept. Human Resource Studies
[email protected] (c) Rob Poell 2015
1
Wie is die man? • van oorsprong onderwijskundige (doctoraal KUN 1992) • vervolgens bedrijfsopleidingen/HRD-kant opgegaan (promotie KUN 1998) • sinds 2002 Personeelwetenschappen UvT • vanaf 2006 de enige full-time hoogleraar HRD in NL • bijzondere leerstoel OidS (2009-2011) • promoties Miranda Timmermans en Chris Kroeze • onderzoeksthema: verbinden van leren en werken • o.a. professionele ontwikkeling, teamleren, coaching, leernetwerken/-projecten, HR(D)-beleid, organ.ontwik. • specialisatie: leren op de werkplek, m.n. gezien vanuit het perspectief van de lerende werknemer (c) Rob Poell 2015
2
De boodschap van vanmiddag Leren op de werkplek: - Het makkelijkste wat er is! - Gaat vanzelf! - Hoeft niemand wat aan te doen! Verwar het echter NIET, zoals vaak gebeurt, met opleiden op de werkplek Werkplekleren zien als instrument om opleidingsdoelen te bereiken is vaak uitermate problematisch. Hoe komt dat en wat kan wél? (c) Rob Poell 2015
3
Leren en opleiden Leren is betekenis geven aan ervaringen: - in reguliere werksituaties - in situaties bedoeld om van te leren - in situaties gericht op de loopbaan Of, wanneer en welke betekenis mensen geven aan bepaalde ervaringen ligt o.a. aan hun voorgeschiedenis en motieven Opleiden is één manier om het leren van mensen te organiseren/beïnvloeden Leren doet de persoon zelf, de ander kan ‘slechts’ opleiden (c) Rob Poell 2015
4
Employees Create Learning Paths • Learning path: a set of learning activities that are both coherent as a whole and meaningful to the employee • Coherence and meaning are: - created by the employee through undertaking action - and/or ‘discovered’ by the employee through reflection on past experiences
(Ferd van der Krogt, 2007)
(c) Rob Poell 2015
5
Employee Learning Paths in Context HRD Network
Work Network
Learning
HRM Network
Path Intentional Learning Program
(c) Rob Poell 2015
6
Dus …
• Alleen de lerende kan aan leren op de werkplek (WPL) doen! • Anderen (bv. managers, opleiders, beroepsverenigingen etc.) kunnen slechts de omgeving beïnvloeden waarin dit leren gebeurt ( opleiden) (c) Rob Poell 2015
7
Voorbeelden van WPL • De meeste (maar niet alle) werkplekken bieden een omgeving waarin je kan leren: – – – – – – – – –
Gewoon je werk doen Nieuwe taken oppakken Omgaan met collega’s die andere dingen kunnen Reflecteren op eigen (en andermans) aanpak Zoeken naar reeds beschikbare kennis en informatie Een ervaren collega nadoen Werkwijzen die inadequaat lijken veranderen Wat je buiten je werk om hebt geleerd daarin toepassen Een opleiding volgen die jezelf relevant toeschijnt (c) Rob Poell 2015
8
Oorsprong van de term WPL • Learning in the Workplace (Marsick, 1987) • Informal and Incidental Learning in the Workplace (Marsick & Watkins, 1990). • ‘Learning company’ (UK; Pedler, Burgoyne & Boydell, 1991) • ‘Learning organization’ (US; Senge, 1990) • ‘Situated learning’ (Lave & Wenger, 1991) De wereld was ‘klaar’ om WPL te herontdekken (c) Rob Poell 2015
9
Geschiedenis • WPL heeft altijd bestaan! • Industriële revolutie: behoefte aan contextonafhankelijke kennis en vaardigheden • Onderwijssystemen: leren gescheiden van werken (transferproblematiek) • Transferbevorderende maatregelen toevoegen aan opleiding (Robinson & Robinson, 1989) • Twijfel aan idee van scheiding leren/werken (Billett, 2002; Wenger, 1998) • Constructivisme: WPL weer serieus nemen (c) Rob Poell 2015
10
Zoals gezegd …
• Alleen de lerende kan aan leren op de werkplek (WPL) doen! • Anderen (bv. managers, opleiders, beroepsverenigingen etc.) kunnen slechts de omgeving beïnvloeden waarin dit leren gebeurt ( opleiden) (c) Rob Poell 2015
11
Implicaties voor opleiden op de werkplek • WPL is een proces maar geen interventie • Gevormd door een culturele/historische context • En door allerlei ‘aanspraakmakers’ die opleiden/ leren willen gebruiken t.b.v. hun eigen belangen
de opleiding zelf: gekwalificeerden leveren de werkplek: arbeidskracht afnemen de student: diploma halen, loopbaankansen …
(c) Rob Poell 2015
12
Werkplekopleiden: complexe constellatie HRD Network: beetje school
Work Network: school
Leer(student) HRM Network: school/instit.
weg Intentional Learning Program: vooral instituut (c) Rob Poell 2015
13
Implicaties voor opleiden op de werkplek • WPL is een proces maar geen interventie • Gevormd door een culturele/historische context • En door allerlei ‘aanspraakmakers’ die opleiden/ leren willen gebruiken t.b.v. hun eigen belangen • (Werkplek-)opleiding is een complexe poging om het leren van werkn./stud. te beïnvloeden • Wij gaan ervan uit dat zij daardoor “de goede dingen” zullen leren, en structureren dit sterk • Vanuit HRD: structureren niet altijd effectief! (c) Rob Poell 2015
14
Waarom tóch opleiden op de werkplek? • Innovatie, double-loop leren • Veiligheid, civiel effect • Soms is een cursus/training véél efficiënter!
(c) Rob Poell 2015
15
Werkplekopleiden als instrument? • In beginsel problematisch! • Erken verschillende belangen • Stel arrangementen samen, zo dicht mogelijk op de praktijk, die voor alle ‘aanspraakmakers’ werkbaar/waardevol zijn • WPL beïnvloeden door het werk te veranderen! • Begeleiding bij WPL is dringend gewenst! (zelfsturing is niet ‘zoek het zelf maar uit’) • WPL, werkplekopleiden, HRD, personeelsbeleid tot ‘onderwerp van voortdurende aandacht’ maken (c) Rob Poell 2015
16
Dank voor uw aandacht! Email:
[email protected]
(c) Rob Poell 2015
17
