07.02.2012
Werken met (etnisch) gemengde groepen: een wereld te winnen
Tobias Stark Rijksuniversiteit Groningen Vakgroep Sociologie
|1
Kerndoel 2 van de Verlengde Schooldag › Sociale competenties ontwikkelen bij de kinderen, m.n. vergroten van zelfvertrouwen, persoonlijke kwaliteiten ontdekken, drempels overschrijden, faalangst overwinnen en normbesef verhogen. › Mijn focus: • Effect van etnisch gemengde groepen op vooroordelen / beeldvorming en relaties. • Hoe kunnen we integratie bevorderen?
[email protected]
|2
Achtergrond: de ISW Arnhem Schoolstudie Middelbare Scholen
Basisscholen • 25
scholen • 36 schoolklassen • 742 jongeren • 55% Nederlands, 45% immigranten
• 12
scholen • 61 schoolklassen • 1350 jongeren • 72% Nederlands, 28% immigranten
Meting 1 Groep 7 (n=742)
Meting 2 Groep 8 (n=751)
Meting 3 Groep 8 (n=751)
Meting 4 1e Klas (n=1274)
Meting 5 1e Klas (n=1287)
Meting 6 1e Klas (n=1289)
Meting 7 2e Klas (n=940)
Jongeren Leraren
Jongeren
Jongeren Leraren
Jongeren
Jongeren
Jongeren
September 2008
December 2008
Jongeren Leraren Ouders Juni 2009
Juni 2010
Juli 2007
November 2007
April 2008
[email protected]
|3
Gemengde activiteiten en integratie › Wat gebeurt er in Arnhem? › Inventarisatie van buitenschoolse activiteiten vijf wijken • ‘t Arnhemse Broek, Geitenkamp, Klarendal, Malburgen, Presikhaaf • Gericht op kinderen in groep 8 • Vindt (ook) plaats in het voorjaar 2008 • Niet eenmalig › Resultaat: 168 activiteiten Geen enkele had “integratie” als expliciet geformuleerd aandachtspunt!
[email protected]
|4
Onderzoek: Komt integratie vanzelf? Deelname aan buitenschoolse activiteiten
Beeldvorming juni 2007
Beeldvorming april 2008
+/Vraag: verandert de beeldvorming van Nederlandse kinderen t.a.v. Turkse mensen in positieve zin als ze met Turkse kinderen aan een activiteit deelnemen?
[email protected]
|5
Resultaat Deelname activiteit met Turken
+
Geen deelname met Turken
-
Deelname activiteit met Nederlanders
--
Geen deelname met Nederlanders
+
Nederlanders
Allochtonen
[email protected]
|6
Conclusie: gewoon mengen is niet genoeg › Waarom? • Etnische competitie??
• Wat gebeurt eigenlijk in een gemengde groep??
[email protected]
|7
De drie stappen achter contact
+/-
++ / - -
?? Contact
Leuk Vervelend
+++ / - - Generaliseren
[email protected]
|8
Zijn er echt zo veel negatieve relaties?
Relaties van Nederlandse leerlingen met hun Turkse en Marokkaanse klasgenoten in de brugklas
[email protected]
|9
Effecten op beeldvorming Verandering van de beeldvorming t.o.v. Turken
t.o.v. Marokkanen
0.5
positiever
0.4 0.3 0.2 0.1 0 Contact
Wel vriendschap
Heel erg leuk
Effect van elkaar leuk vinden is duidelijk sterker dan het effect van vriendschap!
[email protected]
| 10
Contact kan ook averechts werken Verandering van de beeldvorming
positiever
t.o.v. Turken 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0 -0.1 -0.2 -0.3 -0.4 -0.5 -0.6
t.o.v. Marokkanen
Helemaal niet leuk Wel vriendschap
Heel erg leuk
Negatieve relaties worden ook gegeneraliseerd naar de hele etnische groep!
[email protected]
| 11
Conclusie › Contact in een gemengde groep kan positief maar ook negatief werken › Moeten we allemaal vriendjes zijn? • Nee, elkaar leuk vinden heeft sterker effect op beeldvorming › Mogen er geen negatieve relaties zijn? • Nee, ze mogen alleen niet langs etnische scheidslijnen lopen › Hoe kunnen positieve persoonlijke relaties bevorderd worden?
[email protected]
| 12
1. Opzetten van een activiteit › Contact Theorie: niet elke vorm van contact is even goed › Contact heeft alleen een positief effect als het aan deze voorwaarden voldoet: 1. Aanwezigheid van een autoriteit die contact en samenwerking stimuleert 2. Gelijke status (geen dominante groep) 3. Gezamenlijk doel 4. Coöperatie waarbij individuen het doel niet zonder hulp van anderen kunnen bereiken
[email protected]
| 13
Onderzoek: interviews met activiteitenbegeleiders › Contact tijdens gezamenlijke activiteiten heeft wel degelijk een positief effect als: • Deelnemers een gezamenlijk doel hebben • Ze alleen samen het doel kunnen bereiken
Effect het meest duidelijk op de beeldvorming t.a.v. Nederlanders: positief effect als activiteiten aan deze voorwaarden voldoen!
[email protected]
| 14
Advies I › Ook al ben je niet bewust bezig met vooroordelen, werken in een gemengde groep heeft hierop een effect. › Een leuke tijd doorbrengen mag niet het enige doel zijn van een buitenschoolse activiteit › Organiseer activiteiten rond een gezamenlijk doel › Voorbeeld: In de kookles samen taarten bakken om deze te verkopen ten bate van een dierenasiel
[email protected]
| 15
2. Gemeenschappelijke interesses › Idee voor buitenschoolse activiteiten: • Organiseer een project rond een interesse van de kinderen • Omdat kinderen van verschillende etnische groepen dezelfde interesse delen zal hun mening over elkaar in positieve zin veranderen Achterliggende gedachte: “Common Ingroup Identity Model”
A
B
[email protected]
| 16
Onderzoek: vriendschappen in de schoolklas
40% van de vriendschappen binnen de eigen etnische groep
[email protected]
| 17
Dezelfde klas na één jaar
60% van de vriendschappen binnen de eigen etnische groep. Kinderen hebben GEEN voorkeur voor vrienden van de eigen etnische groep maar voor vrienden met dezelfde muzieksmaak!
[email protected]
| 18
Conclusie inhoud van een activiteit
› Activiteiten rond een gedeelde interesse kunnen averechts werken! › Dit kan gebeuren als de aandacht wordt gericht op aspecten die verschillen tussen etnische groepen zichtbaar maken.
[email protected]
| 19
Advies II › Kies niet zomaar een populaire interesse voor een buitenschoolse activiteit › Verken de groepen en hun meningen › Kies een gemeenschappelijkheid, waarbij niemand wordt buitengesloten
[email protected]
| 20
Bedankt voor uw aandacht! Contact:
[email protected] Meer informatie: www.gmw.rug.nl/~stark/
[email protected]
| 21
Stellingen › Een leuke tijd doorbrengen mag niet het enige doel zijn van een buitenschoolse activiteit! 1. Bevorderen van integratie moet een expliciete doelstelling worden van buitenschoolse activiteiten 2. Neem niet zo maar een activiteit over – kijk goed naar de meningen en relaties in je doelgroep 3. Bevorder een “wij zijn een groep” – gevoel (iedereen hoort erbij) door gemeenschappelijk doel 4. De aanwezige begeleider (autoriteit) moet actief mengen en wederzijds begrip bevorderen 5. Een grote groep allochtone kinderen leidt to negatieve reacties omdat ze de status van de Nederlanders “bedreigen”
[email protected]
| 22
