Werken met de effecten van Universal Audio Overzicht De LA-2A en 1176LN compressor/limiter zijn inmiddels echte klassiekers. Er zijn maar weinig studio’s die niet minstens één van beide hebben. Geen enkele rock-, rap-, country- of klassieke muziekproductie wordt zonder deze apparaten gemaakt. Als je even stilstaat bij de hoeveelheid dynamiekprocessors die je vandaag de dag kunt vinden, mag je je natuurlijk afvragen waarom professionele studio’s nog steeds deze klassiekers gebruiken. Een compressor/limiter berust immers op een denkbaar simpel concept. Uiteindelijk draait het allemaal om een schakeling die, op basis van het ingangssignaal, het signaalniveau –volgens een op voorhand ingesteld verhouding– varieert. In wezen doet een compressor/limiter hetzelfde met het niveau als een geluidstechnieker met de faders van een mengpaneel: hij haalt het volume van stille/zwakke signalen op en vermindert het, wanneer het niveau van het ingangssignaal de pan uitswingt. Zolang de niveauaanpassing minder dan 10:1 of 12:1 bedraagt, noem je de bewerking “compressie”. Wordt het niveau sterker afgezwakt, dan praten we over een “limiter”. Nieuwere compressors zijn uitgesproken veelzijdig programmeerbaar en kunnen dus voor de meest uiteenlopende dingen worden gebruikt. “Vintage”-apparaten, zoals de 1176LN of de LA-2A, zijn eerder recht voor de raap. Misschien is het net die eenvoud (om de sound even buiten beschouwing te laten) waardoor veel techniekers ook vandaag de dag nog gecharmeerd zijn.
Solid-state limiter/versterker limiter 1176LN
De 1176LN is ongetwijfeld de bekendste en de vaakst gebruikte compressor van de geschiedenis. De 1176 werd in de jaren ‘60 ontwikkeld en was één van de eerste apparaten met een FET-schakeling (transistor met veldwerking), die als variabele weerstand dienst deed. Dit concept zorgde voor de typische compressie van de 1176. Universal Audio heeft heel wat tijd besteed aan het achterhalen van de verschillende klankmatige nuances van de originele processor. Het resultaat zit in deze plug-in ingebakken – en het mag er zijn. Bijzonder trots zijn we op het realisme van de “all button mode”. Dat was tenslotte één van de geheimen van de 1176. Geen enkele andere compressor plug-in levert dezelfde signaalgestuurde compressie als de 1176LN van Universal Audio. De 1176LN dankt zijn roem vooral aan de manier waarop hij de “présence” en de klankkleur van de bewerkte signalen verbetert: de zang wordt helderder,
drums knallen net iets meer en gitaren klinken ruiger. Gebruik de regelaars van de 1176 (en natuurlijk de “all button mode”) voor een optimaal compressieresultaat en een levendiger geluid.
Bedieningsorganen van de 1176LN Input Hiermee regel je het ingangsniveau en de daarmee samenhangende drempel. Door INPUT op “” te zetten (minimale waarde) schakel je de compressie uit (terwijl je tevens niets meer hoort). Draai de regelaar naar rechts om de compressie te verhogen. Output Hiermee bepaal je het uitgangsniveau (maximaal 45dB). Stel OUTPUT pas in na met INPUT en ATTACK de gewenste compressiegraad gekozen te hebben. Om het uitgangsniveau te kunnen aflezen moe je de VU-meter op “+8” of “+4” zetten. De OUTPUT-regelaar heeft geen invloed op de signaalcompressie. Attack Hiermee bepaal je de snelheid (20~800 microseconden) waarmee de compressor in werking treedt, zodra het ingangsniveau boven de drempelwaarde ligt. Draai de regelaar naar rechts voor een snellere Attack. Hoe sneller de attack, hoe sneller signaalniveaus boven de drempelwaarde gecomprimeerd worden. Release Hiermee bepaal je de snelheid (50~1100 milliseconden) waarmee de compressor weer stopt met werken eens het signaalniveau onder de drempelwaarde gezakt is. Draai de regelaar naar rechts voor een snellere release. Hoe trager de release, hoe geleidelijker de overgang van de compressie naar het onbewerkt signaal, wat vooral voor signalen met veel pieken van belang is. Ratio Met de vier knoppen links van de VU-meter kies je de compressiegraad. De mogelijkheden luiden: 20:1, 12:1, 8:1 en 4:1. De instellingen 20:1 en 12:1 worden in de regel voor het afvlakken van signaalpieken gehanteerd (limiterfunctie). “4:1” en “8:1” zijn geschikt voor algemene compressietoepassingen.
All button mode Net zoals op de originele 1176LN kun je ook alle vier RATIO-knoppen samen indrukken, wat in de studio vaak wordt gedaan. In dat geval bedraagt de compressiegraad ongeveer 12:1, terwijl de release sneller wordt en ook een andere curve hanteert. Bij een zwakkere compressie wordt de attack trager, wat een soort korte vertraging tussen het binnenkomende signaal en het begin van de compressie oplevert. De hoeveelheid vertraging is tevens afhankelijk van de regelaarinstelling. Om de “all button mode” van de 1176LN te selecteren moet je naar de EFFECT VIEW-pagina gaan (SHIFT + F3) en de effectbus kiezen waarmee de 1176 verbonden is. Druk vervolgens op de EDIT-knop (F4) en dan op ALL (F4) om de “all button mode” van de 1176 te activeren. VU-meter Met de vier knoppen rechts van de VU-meter kies je de werking van deze laatste en kun je de plug-in in- en uitschakelen. Kies “GR” om te zorgen dat de VU-meter de niveauverzwakking in dB toont. Kies “+8” of “+4” om het uitgangsniveau in dB te kunnen volgen. De instelling “+4” betekent dat de waarde “0” van de meter overeenkomt met +4dB. In de GR-mode reageert de VU-meter wat vreemd, wanneer je alle RATIOknoppen activeert. Op de originele 1176LN is dat echter niet anders. Nog een bewijs dus van het realisme van deze plug-in… Activeer de OFF-knop om de 1176LN plug-in uit het signaalpad te halen. Stereogebruik De 1176LN kan ook stereosignalen bewerken en verandert hoegenaamd niets aan de signaalfase of het stereobeeld. Wanneer heb je de 1176LN nodig? Dankzij de instelbare attack en release lijkt de 1176LN voor zowat alle signalen geschikt. Zowel de attack als de release kunnen heel snel zijn en op die manier iets extra’s aan de sound toevoegen. Ziehier een voorbeeld: drumsignalen bevatten in de regel ook een deel ambience (akoestiek) van de plaats waar ze worden opgenomen. Door een supersnelle attack en release te kiezen (draai de regelaars naar rechts) en een hoge compressiegraad in te stellen haal je die ambience op, wat de indruk wekt dat het drumstel veel meer power heeft dan eigenlijk het geval is. Kies bv. eens de presets “Stereo Drums Mix Squash” en “Hairy Drums” voor een drumpartij om dit na te gaan. Vervorming Ook voor melodische instrumenten zou je eens een snelle attack en release kunnen kiezen, als je (met name in de “all button mode”) van een ruiger geluid houdt. Een supersnelle attack en release zorgen er namelijk voor dat de
ultrakorte niveauverschillen op een lichte vervorming lijken. Natuurlijk gaat het signaal niet voluit scheuren, maar het krijgt wel een bitsig randje. Dit effect is bijzonder geschikt voor baspartijen, die altijd wel varen bij wat compressie en vervorming. Ook in dat opzicht is de 1176LN dus uniek. Dit effect is tevens ideaal voor zinderende solosignalen. De originele “bak” trouwens ook! Bewerking van de stereobus De 1176LN komt ook van pas voor het bewerken van je stereomix, omdat je daarmee zorgt dat de mix een heel eind luider lijkt, terwijl pieken kunnen worden afgevlakt om oversturing aan de uitgangen te voorkomen. Voor dit soort toepassing kies je het best de RATIO-instelling “20:1”. Draai de ATTACK- en RELEASE-regelaar ongeveer 3/4 naar rechts. Spring naar de luidste plaats van het nummer en stel de INPUT-regelaar zo in dat het niveau van de pieken ±2~3dB wordt afgezwakt. Verhoog nu het uitgangsniveau van de 1176 tot de mixer net niet vervormt en draai hem dan weer een tikkeltje naar links. Let wel: hoewel dit vaak perfect werkt, reageert de 1176LN op elk nummer anders. Als je niet meteen een “speciaal” effect nodig hebt, moet je een beetje tijd spenderen aan het instellen van ATTACK en RELEASE. Op onze website vind je een lijst van boeken en andere documentatie over het gebruik van ATTACK en RELEASE: www.uaudio.com.
Zoek je een eenvoudig te gebruiken compressor waarmee je zangpartijen, bassen en akoestische gitaren kunt opwaarderen, dan moet je bij de LA-2A zijn. De LA-2A vormt een waardevolle aanvulling bij de 1176. Met die twee apparaten kun je zowat alles vakkundig comprimeren wat ook maar iets met audio te maken heeft!
Leveling Amplifier Teletronix LA-2A
Elke rechtgeaarde pro-audiofreak zweert bij een compressor die luistert naar de naam LA-2A. Het originele apparaat genereert immers een bijzonder natuurlijke compressie. Dankzij een unieke optische niveauverzwakker wordt het niveau van het binnenkomende signaal ogenblikkelijk –en zonder vervorming– teruggedraaid. Tot op de dag van vandaag heeft niemand een beter systeem gevonden. Voor de LA-2A plug-in heeft Universal Audio niet alleen statische compressie gemodelleerd, maar ook de onderlinge wisselwerking van de gebruikte onderdelen in functie van het ingangssignaal. Niet zonder trots kunnen we stellen dat we erin geslaagd zijn de werking van de originele optische schakeling onder cijfers te vatten, zodat deze plug-in óók wel eens een legende zou kunnen worden. De VS-versie van de LA-2A zorgt voor dezelfde zachte, fluwelen en transparante signaalbewerking als het origineel. Typisch voor de LA-2A zijn de trage attack (±10ms) en een flexibel instelbare release (tot enkele seconden…), zodat elk signaal optimaal kan worden bewerkt. De LA-2A houdt rekening met de meest uiteenlopende aspecten van het ingangssignaal: niveau, frequentiebereik, instrument en decay. Dankzij een transparante sound geldt de LA-2A in studiomiddens als de beste compressor voor zang. Je kunt het niveau immers betrekkelijk sterk afzwakken zonder het bewerkte signaal te kleuren. Zelfs grote dynamiekverschillen kun je dus tot bruikbare (en tegelijk mooie) signalen herleiden. De LA-2A is tevens geschikt voor signalen met betrekkelijk trage transiënten, zo bv. basgitaren. Hoewel de LA-2A ook snelle transiënten aankan, werk je voor dat soort signalen beter met de 1176LN. De LA-2A kan ook als “effect” worden gebruikt: door het signaal sterk te comprimeren en het uitgangsniveau navenant op te halen maak je de bewerking van de dynamiek namelijk hoorbaar.
Bedieningsorganen van de LA-2A LIMIT/COMPRESS-schakelaar Hiermee wijzig je de in- en uitgangscurve van de compressor. Met de COMPRESS-stand kies je een vlakkere curve en minder compressie. LIMIT vertegenwoordigt een steilere compressiecurve. Zolang de dynamiek maar licht beperkt wordt, hoor je eventueel nauwelijks verschil tussen die twee. Eens je de dynamiek echter sterker gaat bewerken, wordt het verschil snel duidelijk. PEAK REDUCTION-regelaar Hiermee regel je het signaalniveau en de daarmee samenhangende drempel. De PEAK REDUCTION-waarde “0” betekent dat de compressor niet actief is. Draai de regelaar naar rechts om de gewenste compressieverhouding te kiezen (als je ook graag ziet hoe sterk het niveau wordt afgezwakt, moet je voor de VU-meter de GAIN REDUCTION-stand kiezen). De PEAK REDUCTION-regelaar wordt niet door de GAIN-instelling beïnvloed. GAIN Hiermee bepaal je het uitgangsniveau (maximaal 40dB). De GAIN-regelaar gebruik je het best pas na met de PEAK REDUCTION-regelaar de gewenste compressie ingesteld te hebben. De GAIN-instelling heeft geen enkele invloed op de signaalcompressie. Keuzeschakelaar voor de meterfunctie Met de regelaar rechtsboven stel je in welk signaal de VU-meter moet weergeven. Kies “Gain Reduction” om te zorgen dat de VU-meter de hoeveelheid niveauverzwakking (in dB) aanduidt. Met de standen “+10” en “+4” zorg je dat het uitgangsniveau (in dB) wordt weergegeven. ON/POWER-schakelaar Hiermee schakel je de LA-2A in en uit. Kies de “Power”-stand (tegenovergestelde van “On”) om de plug-in in Bypass te zetten. Stereogebruik De LA-2A kan ook stereosignalen bewerken en verandert hoegenaamd niets aan de signaalfase of het stereobeeld. Wanneer heb je de LA2A nodig? We hadden het er al over dat de LA2A een relatief lome attack heeft en dat de release afhankelijk is van het bewerkte signaal. Dat maakt hem dus voor specifieke signalen geschikt, temeer daar hij supereenvoudig in te stellen is. Zang en basgitaren hebben bv. geen boodschap aan een snelle attack of release, Ook akoestische gitaren kun je hiermee perfect bewerken, omdat de compressie pas na de piek van de attack begint. En hoeft het nog gezegd: de bedieningsfuncties zijn zo schaars dat iedereen meteen weet wat kan en niet kan.
Verder lijkt de LA2A geknipt voor de bewerking van de stereomaster, als je tenminste geen al te grote compressieverhouding kiest. Stel de PEAK REDUCTION zo in dat de niveauvermindering neerkomt op ±2~3dB (houd de VU-meter in de gaten). Net omdat de LA-2A geen instelbare Attack-, Release- en Ratio-functies heeft kun je hem voor tal van signalen gebruiken. Voor drumsignalen heb je er echter niet zoveel aan, omdat je daarvoor een snellere Attack en Release (en soms een compressieverhouding van 20:1) nodig hebt. Voor zoiets kun je beter de 1176LN gebruiken.
Aantal instanties en sampling-frequentie De plug-ins van Universal Audio ondersteunen alle sampling-frequenties van de Roland VS-serie. De 1176LN heeft alle rekenkracht van een VS8F-3 nodig, zodat die kaart geen tweede effect kan genereren. De LA-2A heeft maar de helft van een kaart nodig en werkt op 32~48kHz. Meer details hierover vind je op www.uaudio.com.
Effect aan een processor toewijzen Om een Universal Audio plug-in met een Roland VS te kunnen gebruiken moet je hem aan een effectprocessor toewijzen: 1.) Druk op SHIFT + EFFECT (F3) om naar de EFFECT VIEW-pagina te gaan. Op deze pagina zie je welke effectprocessors beschikbaar zijn. Kies de eerste nog vrije processor (waar geen plug-in aan is toegewezen) door op de betreffende knop te drukken. Nu verschijnt de PLUG-IN INFORMATION-pagina. 2.) Kies de plug-in door op F1 te drukken en naar de Universal Audio plugin te gaan die je wilt gebruiken (1176LN of LA-2A). Druk vervolgens op SELECT (F5). 3.) Kies een Patch voor de plug-in door op PATCH (F3) te drukken en een item te selecteren. Druk op SELECT (F5) om je keuze te bevestigen. 4.) Om de instellingen van de Patch te wijzigen moet je op EDIT (F4) drukken.
Plug-in aan een ingang of spoor toewijzen Eens een plug-in aan een kaart is toegewezen kun je hem aan een ingang of spoor toewijzen. Ga als volgt tewerk: 1.) Kies de groep die het gewenste ingangskanaal of spoor bevat door op de betreffende FADER-knop te drukken. 2.) Druk op de CH EDIT-knop van het gewenste kanaal. 3.) Kies de FX INS-parameter (de ENTER/YES-knop knippert). 4.) Druk op ENTER/YES of op PAGE en vervolgens op FX INS (F1) om naar de EFFECT INSERT-pagina te gaan. 5.) Breng de cursor naar de effectbus waaraan je de Universal Audio plugin wilt toewijzen. Wijs de plug-in aan een kanaal toe door de On/Offstatus van de effectbus te wijzigen. 6.) De Universal Audio plug-in is nu aan een kanaal toegewezen. Druk op de knipperende ENTER-knop om de parameters van de plug-in te zien. Meer details over het toewijzen van een effect aan stereokanalen enz. vind je in de handleiding van je VS studio en de VS8F-3 kaart. Support Antwoorden op je vragen vind je in het FAQ-systeem van http://www.rolandce.com. Bovendien kun je natuurlijk ook terecht bij je Roland-dealer. Tips voor het werken met de 1176 LN en de LA-2A krijg je verder op www.uaudio.com/webzine. Onder “Compression Obsession” vind je een hele rits artikelen.
Aan de slag met de VS-1176LN Bedankt voor je aankoop van een VS-1176LN plug-in van Universal Audio. Lees deze quick start aandachtig door om de VS-1176LN zo snel mogelijk te kunnen gebruiken. In deze quick start gaan we ervan uit dat de VS-1176LN als inserteffect wordt gebruikt. Zie de complete handleiding van de VS-1176LN op de installatie-CD voor het fijne over het gebruik van de plug-in en de beschikbare parameters. Aanvankelijk doe je er verstandig aan met de voorbereide presets te werken. Je zal er snel achterkomen dat de VS-1176LN anders werkt dan andere compressors, omdat je de drempelwaarde (“Threshold”) niet kunt instellen. Om de hoeveelheid compressie op te voeren moet je de INPUT-regelaar open- en de OUTPUT-regelaar verder dichtdraaien (dit laatste is nodig om te zorgen dat het bewerkte signaal ongeveer hetzelfde niveau heeft als het ingangssignaal). De ATTACK- en RELEASE-regelaar werken anders dan op andere compressors: door ze naar rechts te draaien maak je de Attack c.q. Release namelijk sneller. Zet ATTACK om te beginnen op “10 uur” en RELEASE ongeveer op “2 uur”. De meter kan ook de hoeveelheid niveauverzwakking tonen (in dB). In de GR-mode (“Gain Reduction”) worden niveaus tussen 0 en –20 afgebeeld. Werken met de presets De VS-1176LN wordt geleverd met tal van presets. Die zou je als vertrekpunt voor je specifieke toepassingen kunnen gebruiken. Geen enkele preset is voor alle denkbare toepassingen geschikt. Onthoud verder dat zelfs een als “medium compressie” verkochte preset een betrekkelijk drastische niveauverzwakking kan opleveren, wanneer het ingangssignaal (bv. van een spoor) een hoog niveau hanteert. Om dat te voorkomen moet je het ingangsniveau verminderen (de compressie neemt dan navenant af). Voor de meeste toepassingen zijn er al specifieke presets die je als uitgangspunt kunt gebruiken. “Gentle Vocal Comp” kun je bv. voor een subtiele signaalcompressie gebruiken. De ATTACK- en RELEASE-waarde zijn weliswaar op zang afgestemd, maar dat kun je veranderen. De “Vocal Limiter”-preset moet je gebruiken, als je het niveau zo hoog mogelijk wilt instellen zonder vervorming te veroorzaken. Deze laatste voegt de preset “Fuzzy Bass” net wél toe, zodat bassignalen een bitsig randje krijgen – ideaal voor rock. De sound van deze preset vind je trouwens op geen enkele andere compressor. Om drums van extra power te voorzien moet je bij “Severe Drum Squash” of “Four Button Squash” wezen. Vind je die effecten toch iets té, dan moet je INPUT wat terugdraaien en iets snellere ATTACK- en RELEASE-waarden kiezen. Hoe dan ook: let niet teveel op de benamingen. Experimenteer gewoon wat tot je iets vindt dat goed klinkt, want daar gaat het om!
Support Antwoorden op je vragen vind je in het FAQ-systeem op http://www.rolandce.com. Bovendien kun je natuurlijk ook terecht bij je Roland-dealer. Tips voor het werken met de 1176LN evenals achtergrondinfo over zijn geschiedenis e.d. krijg je op www.uaudio.com. Daar vind je bv. het online-magazine van UA met een hele rits artikelen. Zie vooral “Compression Obsession”.
06/07/2004
Aan de slag met de VS-LA-2A Bedankt voor je aankoop van een VS-LA-2A plug-in van Universal Audio. Lees deze quick start aandachtig door om de VS-LA-2A zo snel mogelijk te kunnen gebruiken. In deze quick start gaan we ervan uit dat de UA VS-LA-2A als inserteffect wordt gebruikt. Zie de complete handleiding van de VS-LA-2A op de installatie-CD voor het fijne over het gebruik van de plug-in en de beschikbare parameters. Aanvankelijk doe je er verstandig aan met de voorbereide presets te werken. Je zal er snel achterkomen dat de VS-LA-2A anders werkt dan andere compressors, omdat je de drempelwaarde (“Threshold”) niet kunt instellen. Ook de Attack- en Releaseregelaar zoek je tevergeefs. Net zoals de gemodelleerde compressor werkt de VSLA-2A namelijk met een vaste attackwaarde, terwijl de release in functie staat van het binnenkomende signaal. Heb je een sterkere compressie nodig, dan moet je de PEAK REDUCTION-waarde verhogen. Zoiets gaat gepaard met een lager uitgangsvolume. Vandaar de GAINregelaar waarmee je het volumeverlies kunt compenseren. Wanneer de meter als GAIN REDUCTION-indicator fungeert (dat kun je instellen), toont hij waarden tussen 0 en –40dB (naar gelang de toegepaste compressieverhouding). De attack en release zijn betrekkelijk loom: de compressor spreekt pas na 10ms aan, terwijl de release ergens tussen 60ms en 5 seconden ligt (naar gelang de gekozen GAIN REDUCTION-instelling). Werken met de presets De VS-LA-2A wordt geleverd met tal van presets. Die zou je als vertrekpunt voor je specifieke toepassingen kunnen gebruiken. Geen enkele preset is echter voor alle denkbare toepassingen geschikt. De VS-LA-2A is heel gemakkelijk te gebruiken. De compressie komt altijd natuurlijk over en is nagenoeg onhoorbaar, wat vooral voor zangpartijen van belang is. De LA2A geldt niet voor niets als dé “zangcompressor”. De presets van de VS-LA-2A zijn evenwel voor verschillende signaalbronnen geschikt. Kies de preset altijd in functie van de gewenste hoeveelheid compressie. De LA-2A is bovendien geknipt voor akoestische gitaren. Dankzij de trage attack laat de LA-2A de aanslag van de snaren immers ongemoeid. Dat levert een geluid op dat enerzijds meer “knalt” en anderzijds overdreven dynamiekverschillen wegwerkt. Je zou hem verder voor “cleane” elektrische gitaren en basgitaren kunnen gebruiken. Support Antwoorden op je vragen vind je in het FAQ-systeem op http://www.rolandce.com. Bovendien kun je natuurlijk ook terecht bij je Roland-dealer. Tips voor het werken met de LA-2A evenals achtergrondinfo over zijn geschiedenis e.d. krijg je op www.uaudio.com. Daar vind je bv. het online-magazine van UA met een hele rits artikelen. Zie vooral “Compression Obsession”.
