WERKEN AAN KWALITEITSZORG ‘HET ZIJN DE TEAMLEDEN EN HUN INTENTIES DIE DE KWALITEIT BEPALEN’
WWW.CINOP.NL
2
WERKEN AAN KWALITEITSZORG ‘HET ZIJN DE TEAMLEDEN EN HUN INTENTIES DIE DE KWALITEIT BEPALEN’ Hoe werk je samen met je team op een constructieve manier aan kwaliteitsontwikkeling? Hoe inspireer je hen tot het leveren van goed werk, zonder dat zij de verantwoording naar andere partijen uit het oog verliezen? En wat is jouw rol als leidinggevende en kwaliteitsmedewerker daarbij? Het NCP EQAVET ontwikkelde, in opdracht van het ministerie van OCW en in samenwerking met MBO Academie, een vierdaagse leergang waar deelnemers concrete tools aangereikt krijgen om samen aan kwaliteitszorg te werken.
De leergang wordt door MBO Academie in samenwerking met CINOP uitgevoerd. “Onze taak? We hebben als NCP EQAVET een stimulerende rol om kwaliteitszorg binnen onderwijsteams op orde te krijgen, gebruikmakend van de ervaringen elders in Europa.” Aan het woord is Alie Kamphuis, adviseur bij CINOP en werkzaam voor het Nationaal Coördinatiepunt EQAVET: het European Quality Assurance for Vocational Education and Training. Ze begeleidde de leergang, die afgelopen mei van start ging. Na de eerste cyclus start in september een nieuwe leergangronde. Daarnaast ontwikkelde het NCP speciale workshops rondom dit thema. Samen met haar collega Marloes van Bussel verzorgt Kamphuis de – in company – workshops. “Doel van de leergang en workshops, is om kwaliteitszorg op de werkvloer in mbo-instellingen te verbeteren en te zorgen voor een goede kwaliteitsborging, zodat er sprake is van een continu verbeterproces. Ook streven we ernaar de afstand tussen kwaliteitszorg op instellingsniveau en teamniveau te verkleinen. Teamleiders en kwaliteitsadviseurs leren hoe ze
WIJ STREVEN ERNAAR DE AFSTAND TUSSEN KWALITEITSZORG OP INSTELLINGSNIVEAU EN TEAMNIVEAU TE VERKLEINEN
3
teams kunnen ondersteunen bij het doorvoeren van verbeterprocessen in het onderwijsproces.”
TEAMPERSPECTIEF Twee derde van de scholen heeft de kwaliteitsborging vooralsnog niet goed op orde, zo concludeerde de Inspectie van het Onderwijs. “We hebben dus te maken met een problematiek waar veel instellingen tegenaan lopen. Veel scholen willen de schouders er wel onder zetten, maar hoe? In de leergang en workshop krijgen de deelnemers concrete handvatten. Kwaliteitszorg wordt vaak vanuit het perspectief van verantwoorden op instellingsniveau ingestoken. Wij starten juist vanuit het teamperspectief. Dat geeft een nieuwe dimensie aan het denken over kwaliteitszorg. Je merkt dat mensen tot andere gesprekken komen over hoe het beter kan. We willen hen inspireren om een traject te ontwikkelen hoe ze met hun eigen team aan de slag gaan. Want uiteindelijk moet het in die teams gaan gebeuren.”
EFFECTEN ONDER DE WATERSPIEGEL Tijdens de leergang werken de teamleiders en kwaliteitsadviseurs aan een plan voor hun eigen organisatie dat ze vervolgens actief oppakken binnen het team. “Vaak worden oplossingen voor het verhogen van de kwaliteit gezocht in systemen of instrumenten. De verwachting dat dan de kwaliteit omhoog gaat, lijkt daar automatisch op de volgen. De oplossing moet echter vooral gezocht worden in de aspecten onder de waterspiegel. Een systeem alleen leidt niet tot kwaliteit. Het zijn de teamleden en hun intenties die de kwaliteit bepalen. Het begint met de vraag binnen het team: wat verstaan we onder kwaliteit? En vervolgens: hoe gaan we hieraan werken? Hoe
UITEINDELIJK MOET HET IN DE TEAMS GAAN GEBEUREN
4
verbinden we dit aan vereisten waar we als team aan dienen te voldoen en verantwoording over moeten afleggen? Hoe je dat kunt aanpakken, staat centraal in de leergang.”
GEDEELD REFERENTIEKADER Kamphuis spreekt over het bestaan van twee werelden: allereerst de wereld van het team dat het gevoel heeft aan kwaliteit te werken en gemotiveerd is om kwaliteit te leveren. En dan is er de wereld van de instelling die publieke verantwoording moet afleggen en die – in de persoon van veelal de kwaliteitsadviseurs – vraagt om een goede borging van de kwaliteit. De teamleider heeft de lastige taak om zich tussen deze twee werelden te bewegen. “Door de leergang en workshops beseffen mensen dat ze elkaar moeten opzoeken: een brug slaan tussen beide werelden zodat er een gedeeld referentiekader over kwaliteit ontstaat. Verbindingen leggen lukt niet door ad hoc te blijven voldoen aan de eisen vanuit de publieke verantwoording, maar vooral door het gesprek aan te
NU ZIJN MENSEN NOG TE VAAK OP EIGEN EILANDJES AAN HET WERK
gaan binnen het team. Nu zijn mensen nog te vaak op eigen eilandjes aan het werk: dan snap je elkaar niet altijd meer. Tijdens de trainingen zien mensen in dat er eigenaarschap ontstaat door een dialoog op gang te brengen. En dan komt kwaliteitszorg pas echt van de grond.”
5
CONCREET AAN DE SLAG In de eendaagse workshops van NCP EQAVET ‘Werken aan kwaliteit vanuit je onderwijsteam’ worden de teamleiders en onderwijsmanagers aangezet tot reflectie over de wijze waarop zij met hun team(s) werken aan kwaliteitsontwikkeling. “Zij denken na over hun eigen rol en hoe zij in samenwerking met de afdeling kwaliteitszorg hun team het beste kunnen faciliteren. Door de workshop samen te volgen met kwaliteitsadviseurs, kunnen ze samen nagaan op welke manier kwaliteitsontwikkeling in teams kan worden versterkt, waarbij ook direct de verantwoording wordt meegenomen. Ze kunnen samen een goede werkwijze bepalen om plannen te realiseren en de voortgang erin te houden op basis van een jaarplanning. Ook wordt gekeken naar welke methodiek hierbij het beste past.
TEAMLEIDERS EN ONDERWIJSMANAGERS WORDEN AANGEZET TOT REFLECTIE OVER KWALITEITSONTWIKKELING
European Quality Assurance in Vocational Education and Training Supporting the implementation of the European Quality Assurance Reference Framework for Vocational Education and Training
Denk aan MBO Beter Light, de NLQAVET-webtool, de A3 methodiek of een eigen ontwikkelde methodiek.”
CRITICAL FRIENDS Het NCP EQAVET bracht vorig jaar met een delegatie vanuit Nederland een bezoek aan Finland om van hen te leren hoe zij werken aan kwaliteit. Deze groep leverde inmiddels haar
6
rapport op en wil graag een bijdrage blijven leveren aan het inspireren en voeden van mbo-instellingen in Nederland. Alie Kamphuis: “Het NCP gaat nu na op welke wijze verschillende Nederlandse initiatieven gemonitord kunnen worden, ook gekoppeld aan de uitkomsten van de leergang en workshops. Doel is hier best practices uit te halen waar andere teams geïnspireerd door raken. We monitoren de vervolgstappen waarbij teams concreet aan de slag gaan. Dan merk je wat het best werkt in de praktijk. Leren van elkaar is erg belangrijk. Daarom is het goed dat instellingen elkaar opzoeken om verdere stappen te maken. Als critical friends kun je elkaar scherp houden, elkaar blijven inspireren en stimuleren. Kwaliteitszorg is geen makkelijke materie en elke school is anders, maar het is mooi om elkaar te blijven voeden.”
MEER WETEN? Zowel de eendaagse workshop als de vierdaagse leergang zijn middels open inschrijving te volgen, maar ook in company voor het beste resultaat. Wilt u ook aan de slag met het vraagstuk hoe kwaliteitszorg nu daadwerkelijk op een goede manier van de grond te krijgen in een team? Kijk dan bij het aanbod van het NCP EQAVET: www.eqavet.nl of op www.mboacademie.nl. Of neem contact op met Alie Kamphuis,
[email protected] of 06-22661663.
TIPS • Gebruik borging van de kwaliteit als middel om die kwaliteit te leveren en niet als doel op zich. • Stimuleer het voeren van het goede gesprek in teams over kwaliteit en stuur daar als organisatie ook op. • Een kwaliteitszorgsysteem slaagt alleen als medewerkers met hart voor kwalitatief goed beroepsonderwijs er invulling en sturing aan geven. • Teamleiders zijn verantwoordelijk voor kwaliteit, kwaliteitsmedewerkers ondersteunen. • Creëer eigenaarschap bij teams en bied een structuur aan waarmee ze leren kwaliteitsbewust te werken en kwaliteit te borgen. • Houd rekening met de taakvolwassenheid van teams en laar hierop je interventies aansluiten. • Houd rekening met je eigen opdracht als kwaliteitsmedewerker en wees je ervan bewust dat je invloed begrensd is.
WIJ MONITOREN DE VERVOLGSTAPPEN WAARBIJ TEAMS CONCREET AAN DE SLAG GAAN
COLOFON Vormgeving: Evert van de Biezen CINOP Advies Postbus 1585 5200 BP ’s-Hertogenbosch 073-6800800 www.cinop.nl
Alie Kamphuis’ expertise ligt op het gebied van (het borgen van) de kwaliteit van onderwijs en examinering. Zij werkt veelal in opdracht van onderwijsinstellingen aan organisatie- en opleidingsvraagstukken op het thema kwaliteit en kwaliteitsmanagement.
