Rapport Gemeentelijke Ombudsman
Wateroverlast bij onderburen
Regionale brandweer Amsterdam en omstreken 12 maart 2008 RA0823143
Samenvatting Naar aanleiding van een melding van een lekkage bij de onderburen besluit de brandweer een woning binnen te treden. Het is een flinke plas en warmtemetingen op het plafond wijzen op een mogelijk omvangrijke lekkage. De brandweer acht het daarom noodzakelijk om snel binnen te treden, zodat verdere schade aan goederen voorkomen kan worden. Na het oproepen van de politie en de ladderwagen wordt de toegang verschaft via de balkondeuren, die beschadigd raken. Er wordt vooraf geen contact gezocht met de bewoner van de woning. De bewoner is naderhand van mening dat de brandweer ten onrechte is binnen getreden. Er had eerst contact met hem gezocht moeten worden, zodat hij de brandweer kon binnenlaten. Hij dient een klacht in die door de brandweer ook behandeld wordt, maar hij wordt niet gehoord. Voor de schade aan de balkondeur wordt de man verwezen naar zijn onderbuurman. Daarop wendt hij zich tot de ombudsman. De brandweer laat de ombudsman weten dat er geen wettelijke verplichting is om in deze situatie een afwezige bewoner te bereiken. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt bij de politie. De man is per brief geïnformeerd over de mogelijkheid zijn klacht mondeling toe te lichten maar daar heeft hij geen gebruik van gemaakt. Zodoende is hij ook niet gehoord. De ombudsman oordeelt dat de brandweer op alle drie de punten onzorgvuldig heeft gehandeld. De noodzaak om zonder toestemming de woning te betreden is niet aannemelijk gemaakt en er was voldoende tijd en mogelijkheid om zelf of via de politie de man te waarschuwen. Ook op het punt van de klachtbehandeling en het afhandelen van de schadeclaim heeft de brandweer steken laten vallen.
Oordeel De onderzochte gedragingen zijn onzorgvuldig.
Rapportnummer: RA0823143 Datum :12 maart 2008 Aantal pagina’s : 2/5
Verzoek Het verzoek tot onderzoek is op 11 januari 2007 schriftelijk ingediend en betreft de regionale brandweer Amsterdam en omstreken. Het gevraagde onderzoek heeft betrekking op: • het binnentreden van een woning naar aanleiding van een melding van een lekkage; • hoor en wederhoor tijdens de klachtbehandeling; • de afhandeling van een schadeclaim.
Bevindingen achtergrond verzoek De brandweer forceert op 22 juli 2006 verzoekers balkondeur om onderzoek te doen naar mogelijke lekkage in zijn woning naar aanleiding van een melding door de onderburen. Verzoeker is het niet eens met de gang van zaken en de afhandeling van zijn schadeclaim. Op 18 oktober 2006 dient hij een klacht in bij de brandweer, die op 31 oktober 2006 beantwoord wordt. Verzoeker wordt niet gehoord. De brandweer deelt verzoeker in reactie op zijn klacht mee dat er na een melding een waterplas van 5 cm geconstateerd is in de woning van de onderburen. Naar aanleiding hiervan zijn met een warmtecamera in die woning metingen verricht. Boven het plafond zijn op veel plaatsen koude plekken gevonden. Dit duidde op waterschade. Nader onderzoek in verzoekers woning was noodzakelijk. Omdat verzoeker niet thuis was heeft de brandmeester via de alarmcentrale de politie en de ladderwagen opgeroepen om tot binnentreden van de woning te kunnen overgaan. De brandweer heeft eerst de gehele gevel afgezocht (goot, dak en balkon) op zichtbare schade. Hiervan was geen sprake. De brandmeester heeft vervolgens aan de politie laten weten dat verzoekers woning zou worden binnengetreden. Omdat het openbreken van de voordeur te veel schade zou veroorzaken, is met zo min mogelijk schade de balkondeur geforceerd. Verzoekers hele huis is vervolgens op waterschade gecontroleerd maar er werd niets gevonden. De conclusie was dat de enige oorzaak van de wateroverlast het balkon kon zijn. Na afloop van de inzet heeft de brandmeester telefonisch contact gehad met verzoeker en hem geadviseerd de schade te verhalen op de verzekering van verzoekers onderbuurman. In de brief van 31 oktober wordt naar dit advies verwezen. Verzoeker laat verder weten dat door de brandmeester is meegedeeld dat er wel water lag bij de buren, maar dat dit geen 5 cm bedroeg. Verzoeker wendt zich tot de ombudsman omdat hij van mening is dat de brandweer de woning niet had hoeven binnen te treden. Er was tijd genoeg om hem te waarschuwen. Verzoekers huistelefoon stond doorgeschakeld naar zijn mobiele nummer en zijn mobiele nummer staat in de telefoongids. Hij was dan ook bereikbaar. Verzoeker is verder van mening dat ten onrechte de gehele woning doorzocht is. De lekkage bevond zich onder het balkon en het onderzoek had zich tot die sector van zijn woning kunnen beperken. Verzoeker wil financiële compensatie voor de schade aan de balkondeur en kozijnen die ontstaan is bij het binnentreden.
Rapportnummer: RA0823143 Datum :12 maart 2008 Aantal pagina’s : 3/5
reactie van de brandweer In de woning van verzoekers onderburen is een waterplas van 5 cm geconstateerd. Daarnaast zijn door warmtemetingen op het gehele plafond van de onderburen koude plekken en stroken gevonden. Beide constateringen duiden op waterschade, waardoor de brandweer het noodzakelijk achtte om (zonder schriftelijke machtiging) binnen te treden zodat schade aan goederen voorkomen zou worden. Er is conform de Algemene wet op het binnentreden, de Brandweerwet en het operationeel handboek van de brandweer gehandeld. De brandweer is hierbij niet wettelijk verplicht om de betreffende bewoner te bereiken. De politie is verantwoordelijk om de persoonsgegevens van de bewoner op te zoeken en deze te benaderen. Omdat op het gehele plafond van de onderburen koude plekken en stroken zijn aangetroffen is de complete woning op waterschade onderzocht. Verzoeker is ten onrechte naar zijn buurman verwezen voor het verhalen van de schade. Zowel de brandweer als het Verzekeringsbedrijf Groot Amsterdam, die de zaak zelfstandig onderzocht heeft, zijn van mening dat het binnentreden rechtmatig was. In een brief van 25 oktober 2006 aan verzoeker wordt de klachtenprocedure uitvoerig beschreven. Verzoeker kan desgewenst contact opnemen met de brandweer indien hij de klacht mondeling wil toelichten. Verzoeker heeft van deze mogelijkheid geen gebruik gemaakt. reacties op bevindingen Het resultaat van het onderzoek is als verslag van bevindingen naar verzoeker en naar de brandweer gestuurd teneinde een nadere reactie mogelijk te maken. Zowel verzoeker als de brandweer hebben gereageerd. Voor zover relevant zijn de reacties in het verslag van bevindingen verwerkt.
Regelgeving Algemene wet op het binnentreden Artikel 2 lid 1 en 3 1. Voor het binnentreden in een woning zonder toestemming van de bewoner is een schriftelijke machtiging vereist, tenzij en voor zover bij wet aan rechters, rechterlijke colleges, leden van het openbaar ministerie, burgemeesters, gerechtsdeurwaarders en belastingdeurwaarders de bevoegdheid is toegekend tot het binnentreden in een woning zonder toestemming van de bewoner. De machtiging wordt zo mogelijk getoond. 3. Een schriftelijke machtiging als bedoeld in het eerste lid is niet vereist, indien ter voorkoming of bestrijding van ernstig en onmiddellijk gevaar voor de veiligheid van personen of goederen terstond in de woning moet worden binnengetreden. Brandweerwet Artikel 20 lid 1 De burgemeester, de commandant van de gemeentelijke brandweer, de commandant van de regionale brandweer en het door hen aangewezen ter plaatse dienstdoende personeel van de brandweer, alsmede de door Onze Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aangewezen ambtenaren, bedoeld in artikel 19, tweede en derde lid, hebben vrije toegang tot alle
Rapportnummer: RA0823143 Datum :12 maart 2008 Aantal pagina’s : 4/5
plaatsen, voor zover dat redelijkerwijs voor de vervulling van hun taak nodig is. Zo nodig verschaffen zij zich de toegang met behulp van de sterke arm. Zij kunnen zich bij het binnentreden doen vergezellen van door hen aangewezen personen. Algemene wet bestuursrecht Artikel 9:10 lid 1 Het bestuursorgaan stelt de klager en degene op wiens gedraging de klacht betrekking heeft, in de gelegenheid te worden gehoord.
Behoorlijkheidsvereisten De ombudsman toetst de gedragingen van gemeentelijke instanties aan behoorlijkheidsvereisten. In dit onderzoek is getoetst aan het huisrecht, het vereiste van hoor en wederhoor en het vereiste van actieve en adequate informatieverstrekking.
Overwegingen het binnentreden van de woning naar aanleiding van een melding van een lekkage Het huisrecht houdt in dat het binnentreden van een woning zonder toestemming van de bewoner alleen is toegestaan in de gevallen bij of krachtens de wet bepaald. Het binnentreden van een woning zonder wettelijke machtiging of toestemming van de bewoner is alleen toegestaan indien een ernstig gevaar dreigt voor de veiligheid van personen of goederen. Verzoeker beklaagt zich erover dat de brandweer de woning zonder noodzaak heeft betreden en dat er tijd genoeg was om hem te waarschuwen. De brandweer stelt dat uit onderzoek in de woning van de buren en aan de gevel van verzoekers woning de noodzaak tot binnentreden is aangetoond. Vervolgens dient de brandweer handelend op te treden en ligt er geen prioriteit bij het waarschuwen van verzoeker. De ombudsman vermag de brandweer hier niet te volgen. De brandweer heeft niet aannemelijk gemaakt dat er in deze zaak sprake was van ernstig en onmiddellijk gevaar als bedoeld in de Algemene wet op het binnentreden, noch weerspreekt de dienst de zienswijze van verzoeker dat er tijd genoeg was om hem te waarschuwen. Ook de weergave van de feitelijke gang van zaken door de brandweer bevestigt de aanname dat er tussen het oproepen van de ladderwagen en het binnentreden van de woning voldoende gelegenheid was om contact met verzoeker op te nemen. Daar waar de brandweer stelt dat het benaderen van bewoners de verantwoordelijkheid van de politie is, heeft de brandweer nagelaten er bij de politie op aan te dringen tijdig contact met verzoeker op te nemen. De brandweer heeft in strijd met het huisrecht gehandeld.
Rapportnummer: RA0823143 Datum :12 maart 2008 Aantal pagina’s : 5/5
hoor en wederhoor tijdens de klachtbehandeling Het vereiste van hoor en wederhoor houdt in dat bestuursorganen bij de voorbereiding van een handeling of beslissing de betrokken burger in staat stellen te worden gehoord. Zo kan een burger voor zijn belangen opkomen. Het initiatief moet altijd bij het bestuursorgaan liggen, hetgeen betekent dat de klager in principe wordt uitgenodigd voor een hoorzitting. Vast staat dat aan verzoeker is overgelaten contact op te nemen met de brandweer indien hij gehoord wil worden. Dit is niet in overeenstemming met het vereiste van hoor en wederhoor. de afhandeling van een schadeclaim Het vereiste van actieve en adequate informatieverstrekking impliceert dat bestuursorganen burgers actief en desgevraagd van adequate informatie voorzien. Dat betekent in dit geval dat de brandweer verzoeker naar het Verzekeringsbedrijf van de gemeente Amsterdam had dienen te verwijzen en niet naar de inboedelverzekering van de buren. Pas nadat de ombudsman zich tot de brandweer had gewend heeft men deze omissie hersteld en alsnog de claim in handen van het Verzekeringsbedrijf gesteld. Hiermee heeft de brandweer in strijd met voornoemd vereiste gehandeld.
Oordeel De onderzochte gedragingen zijn onzorgvuldig.
