Water Safety Plans Gertjan Medema VMW symposium Risicomanagement in de drinkwatersector 26 november 2008
Water Safety Plans van eindproduct testen naar preventief beheersen
Geen E. coli in 100 ml ≠ veilig drinkwater Voorkomen is beter dan genezen
G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
2
Achtergrond
• •
Microbiologisch veilig drinkwater Wat is er mis met de huidige benadering?
G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
3
Volksgezondheid sterk verbeterd door drinkwatervoorziening
Gevallen van tyfus per 100000
70 70
% aangesloten op openbare watervoorziening
100 100
60 60
90 90
50 50
80 80
40 40
70 70
30 30
60 60
20 20
50 50
10 10
40 40
00 30 30 1900 1900 1910 1910 1920 1920 1930 1930 1940 1940 1950 1950 1960 1960 1970 1970 G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
4
Achtergrond Microbiologisch veilig drinkwater • • • • • •
Huidige controle is altijd te laat Outbreaks via drinkwater dat aan huidige eis voldoet is niet altijd adequaat Nieuwe pathogenen resistenter Due diligence: niet achteraf controleren of het goed was, maar vooraf aantoonbaar kunnen maken dat het veilig is In EU steeds meer gebieden consumentenveiligheid op basis risico-analyse Nieuwe WHO-richtlijn: risico-benadering voor drinkwater in Water Safety Plan
G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
5
WHO drinkwaterrichtlijn 2004
G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
6
Bonn Charter
“Provision of good safe drinking water which has the trust of customers”
G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
7
Water Safety Plan
Verzamel team en middelen Beschrijf de watervoorziening Identificeer en prioriteer gevaren (bron, zuivering, distributie) Identificeer Beheers Maatregelen, valideer effectiviteit Voer een risicoanalyse uit
Selecteer beheersmaatregelen en parameters voor monitoring Definieer Kritische Grenzen
• • •
Logisch stappenplan Gebaseerd op HACCP… … maar aangepast voor drinkwatervoorziening, o.a. vanwege Multiple Barrier principe
Stel monitoring in Stel verificatie in
Plan corrigerende maatregelen voor overschrijdingen, incidenten en rampen Installeer ondersteununde programma’s (hygiene procedures, training etc.) Documenteer
G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
8
Systeembeschrijving
Intrekgebied-winning-zuivering-distributie • Informatie verzamelen, eventueel creëren Bijvoorbeeld: • Intrekgebied: landgebruik en bodemopbouw • Winning: pompputten en ruwwaterleidingen • Zuivering: stroomschema en processchema • Maar ook sturing en procedures • Aandachtspunten: • Detailniveau • Up-to-date • Tijdelijke verbindingen G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
Team samenstellen
Systeembeschrijving
Risico’s identificeren
Beheersmaatregelen identificeren Alarmniveaus bedrijfsvoering Monitoren processen
Corrigerende maatregelen
Documentatie en communicatie Validatie en verificatie
9
Risico’s identificeren bron Hazards en Hazardous events • • •
Welke gevaarlijke stoffen en organismen? Hoe komen ze in de bron? Welke uitzonderlijke situaties vormen een bedreiging?
Team samenstellen
Systeembeschrijving
Risico’s identificeren
Beheersmaatregelen identificeren Alarmniveaus bedrijfsvoering Monitoren processen
Corrigerende maatregelen
Documentatie en communicatie Validatie en verificatie
G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
10
Risico’s identificeren zuivering Hazardous events (bedreigende ‘situaties’) • • • • • •
Normale situatie (filterdoorslag einde looptijd) Storing (stroomuitval, lekkage) Materiaal (veroudering, uitloging) Verkeerde sturing/bediening (verkeerde klep) Fout uitvoeren procedure (schoonmaak) Extern risico (overstroming) Onderhoud
Lucht/doseringen
Team samenstellen
Systeembeschrijving
Risico’s identificeren
Beheersmaatregelen identificeren Alarmniveaus bedrijfsvoering Monitoren processen
Hoofdstroom
Hoofdstroom
Afvoer Omkeren
Corrigerende maatregelen
Documentatie en communicatie Validatie en verificatie
By-pass G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
11
Risico’s identificeren transport en distributie Hazards en Hazardous events • • •
Welke gevaarlijke stoffen en organismen? Hoe komen ze in het drinkwater? Welke uitzonderlijke situaties vormen een bedreiging? • drukloos (reservoirs) • lekkages • aanleg en onderhoud
Team samenstellen
Systeembeschrijving
Risico’s identificeren
Beheersmaatregelen identificeren Alarmniveaus bedrijfsvoering Monitoren processen
Corrigerende maatregelen
Documentatie en communicatie Validatie en verificatie
G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
12
Risico’s identificeren BTO
•
Techneau Hazard Database • Eerste checklist • Specifieker maken • Toespitsen op NL
Team samenstellen
Systeembeschrijving
Risico’s identificeren
Beheersmaatregelen identificeren
•
MariskA • Vastleggen risico-informatie • Koppeling met vervolgstappen WSP • • • •
prioritering (scoren risico’s) bestaande beheersmaatregelen nieuwe maatregelen kostenschatting G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
Alarmniveaus bedrijfsvoering Monitoren processen
Corrigerende maatregelen
Documentatie en communicatie Validatie en verificatie
13
MariskA Ontwikkeld in BTO
Team samenstellen
Systeembeschrijving
Risico’s identificeren
Beheersmaatregelen identificeren Alarmniveaus bedrijfsvoering Monitoren processen
Corrigerende maatregelen
Documentatie en communicatie Validatie en verificatie
G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
14
Scoren en wegen van risico’s Risico= kans gebeurtenis x effect bedreiging
Team samenstellen
Systeembeschrijving
Risico’s identificeren
Beheersmaatregelen identificeren Alarmniveaus bedrijfsvoering Monitoren processen
Corrigerende maatregelen
Documentatie en communicatie Validatie en verificatie
G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
15
Beheersmaatregelen identificeren in BTO
• Veilige waterwingebieden • Effectiviteit bodempassage • Literatuuroverzicht: ‘Elimination of microorganisms by drinking water treatment processes’ • MicroRisk: Efficacy of water treatment processes • Hygiënecode winning • Hygiënecode opslag, transport en distributie
Team samenstellen
Systeembeschrijving
Risico’s identificeren
Beheersmaatregelen identificeren Alarmniveaus bedrijfsvoering Monitoren processen
• Nieuw: Hygiënecode zuivering
Corrigerende maatregelen
Documentatie en communicatie Validatie en verificatie
G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
16
Alarmniveaus ‘Critical limits’
Proefschrift Patrick Smeets • Variatie in proces (onvermijdelijk) • Bijsturing (automatisch) • Corrigerende maatregel (effecten voorkomen) 3
Team samenstellen
Systeembeschrijving
Risico’s identificeren
Beheersmaatregelen identificeren
Chlorine residual (mg/l)
2.5
Alarmniveaus bedrijfsvoering
2
Monitoren processen 1.5
Corrigerende maatregelen
1 Monitored Setpoint Lower operational limit Upper operational limit Critical limit
0.5
Documentatie en communicatie
0 0
20
40
60
80
100
Validatie en verificatie
Time (hours)
G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
17
Monitoren van processen
• • • •
Processturing Detecteren ‘special events’ Validatie en verificatie achteraf Meetfrequentie afhankelijk van effectiviteit proces nominal log reduction
Interval / year
Team samenstellen
Systeembeschrijving
Risico’s identificeren
Beheersmaatregelen identificeren Alarmniveaus bedrijfsvoering
1
1 week
Monitoren processen
2
1 day
Corrigerende maatregelen
3
3 hours
4 5
15 min 2 min
G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
Documentatie en communicatie Validatie en verificatie
18
Corrigerende maatregelen BTO
• Effectiviteit (nood) desinfectie • Nieuw: Effectiviteit kookadvies • Nieuw: Interactie zuiveringsprocessen 6.5 Hours response time 5
Systeembeschrijving
Risico’s identificeren
Beheersmaatregelen identificeren
4.5 4
Log inactivation
Team samenstellen
3.5
Monitored Monitored Running Monitored average Running Monitored average Correction Running average level Correction level Achievable average
3 2.5
Alarmniveaus bedrijfsvoering Monitoren processen
2
Corrigerende maatregelen
1.5 1
Documentatie en communicatie
0.5 0 27 Apr
07 May
17 May
27 May
06 Jun
16 Jun
G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
Validatie en verificatie
19
Documentatie en communicatie
• Documenteren WSP in MariskA • Documenteren procesbeschrijvingen, procedures etc. in bestaand systeem (eenduidig verwijzen) • Duidelijke rapportage voor communicatie met de verschillende stakeholders Risico
Maatregel
Kosten
Baten Risiconiveau
Planning Gereed
Team samenstellen
Systeembeschrijving
Risico’s identificeren
Beheersmaatregelen identificeren Alarmniveaus bedrijfsvoering Monitoren processen
verw ijzing naar p aragraaf + nu mm er Winning en productie Oppervlaktew ater Pom p en leid ingen zou tzu urd osering (4.3.1:74) ongevuld e snelfilter (4.3.1:109) Verstopte doseerlans coagulatie (4.3.1:79) Binnend ringen onged ierte filtergebouw (43.1:111)
€
Voor
Na
(ad vies)
4000 35000 4000 2000
56 20 72 24
16 12 9 12
1 juli 2004 1 juli 2004 1 januari 2005 1 juli 2004
Corrigerende maatregelen Aanpassen au tomatiek Vullen m et grind Aanpassen au tomatiek Plaatsen H orren
Documentatie en communicatie Validatie en verificatie
G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
20
Validatie en verificatie
•Validatie in BTO: • Proefonderzoek • • • •
O3 UV LZF AKF
• Nieuw: Langzame zandfiltratie
Team samenstellen
Systeembeschrijving
Risico’s identificeren
Beheersmaatregelen identificeren Alarmniveaus bedrijfsvoering Monitoren processen
•Verificatie in BTO: • Statistische methode QMRA (MicroRisk) • QMRA tool
Corrigerende maatregelen
Documentatie en communicatie Validatie en verificatie
G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
21
WSP in het BTO
BTO voor zowel wetenschap als toepassing: Nieuwe projecten Water Safety Plans • Tools voor efficiente uitvoering • Toegankelijk maken bestaande kennis en ervaring • Wetenschappelijke onderbouwing van WSP elementen
G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
22
Ons water is veilig en alles is al geregeld! Wat komt er dan nog uit een WSP?
•
In hoofdlijnen risico’s goed beheerst
•
De kleine hoekjes!!! •
Kortsluitstroming chemische desinfectie
•
Kortsluitstromingen ondiep grondwater/putten/drains
•
Noodoverstort levert by-pass zuivering
•
Hygienisch werken kan nog beter
•
Insluis brandkranen
•
Insluis winputten
•
Auditen volgen van (hygiene) procedures kan beter
G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
23
Nu in en om de EU
• •
• • • • •
•
Water Safety Plan is kern van de nieuwe WHO Guidelines for Drinking Water Quality In Australie, Nieuw Zeeland, Zwitserland en Frankrijk al elementen van Water Safety Plan in Waterleidingwet Zwitserland: HACCP in drinkwaterregelgeving Frankrijk: monitoringsreductie bij invoering HACCP drinkwater Duitsland: pilots Water Safety Plan drinkwater, implementatie in DVGW technische regels Engeland: Water Safety Plan nu in drinkwaterbeleid In Nederland risicoanalyse in nieuwe Waterleidingbesluit Is onderdeel WSP, maar ALLEEN risicoanalyse EU: evaluatie invoer WSP in EU G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
24
Standpunt EUREAU
Revision of the Drinking Water Directive 98/83/EC Stakeholder Forum – 04/04/2008 EUREAU Comments on Preventive Risk Management
Summary Preventive Risk Management is a key element for the supply of good, safe drinking water. In its incorporation in the Drinking Water Directive needs to clarify at the EU level the health based-targets. The new costs, especially administrative costs or eventually monitoring costs, must be thoroughly weighted against the expected benefits. This introduction of PRM in the legislation will also entail new responsibilities, in terms of risk assessment and independent audit. Equally, resource protection as provided for in the Water Framework Directive, and water risks management in buildings must be enhanced and supported by adequate measures. EUREAU therefore recommends that these elements be properly documented before a new directive is drafted.
G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
25
Ervaringen Nederlandse waterbedrijven
• • • • • • • •
Implementatie Water Safety Plans kost veel tijd en aandacht Werk van grof naar fijn Hoe Safe moet het water worden? Wanneer is een Water Safety Plan goed genoeg? Onderbouwing risicoschatting moet beter Documentatie ondersteunt normale taken Zoek aansluiting bij bestaande systemen (ISO 9001/22000) (Re)focus op (microbiologische) veiligheid was wel weer eens nodig
G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
26
Water Safety Plans: global experiences and future trends Lisbon, May 12-14, 2008 • Worldwide experiences with WSP implementation • The final draft of the WHO-IWA manual on water safety plans was presented. • Future work will aim at strengthening specific issues such as: • clarifying the role of the regulators in the design, implementation and verification of WSPs • promoting and facilitating consumer involvement • developing specific and simple approaches for small scale water supply systems • better placing WSPs in overall economic development frameworks • promoting international exchange on design and implementation of WSPs and associated capacity building. • WHO will work towards a more systematic monitoring of the introduction of WSPs globally, and to this aim will further strengthen its cooperation with the IWA.
G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
27
Water Safety Plans: global experiences and future trends Lisbon, May 12-14, 2008. Bijdrage Medema
WHO Guidelines for Drinking Water Quality, 2004 G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
28
WSPortal (WHO)
G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
29
Samenvatting
• • • • •
Internationale ontwikkeling State-of-the-art Goede aanvulling op het huidige instrumentarium: systematische integratie van de beheersing van risico’s voor de drinkwaterkwaliteit Veel elementen al aanwezig Aanbeveling: opnemen in EU DWD
G.J. Medema Water Safety Plans VMW 26/11/2008
30