Risicomanagement in de zorg

Behavioural and Societal Sciences Wassenaarseweg 56 2333 AL Leiden Postbus 2215 2301 CE Leiden

TNO-rapport TNO/LS R10431

www.tno.nl

Risicomanagement in de zorg

T +31 88 866 90 00 F +31 88 866 06 10 [email protected]

Risico’s verantwoord beheersen bij de introductie van techniek en eHealth in de zorg bij cliënten thuis. Overzicht van methode en een voorbeeld.

Datum

25 maart 2013

Auteur(s)

Ing A.J.M. (Ton) Rövekamp Ir C.J.P.M. (Carool) Teirlinck

Aantal pagina's Aantal bijlagen Opdrachtgever Projectnummer

17 (incl. bijlagen) 3 Branche Innovatie Contract (BIC) Actiz en TNO periode 2011-2012 031.21181/01.07

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, foto-kopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van TNO. Indien dit rapport in opdracht werd uitgebracht, wordt voor de rechten en verplichtingen van opdrachtgever en opdrachtnemer verwezen naar de Algemene Voorwaarden voor opdrachten aan TNO, dan wel de betreffende terzake tussen de partijen gesloten overeenkomst. Het ter inzage geven van het TNO-rapport aan direct belang-hebbenden is toegestaan. © 2013 TNO

TNO-rapport | TNO/LS R10431 Branche Innovatie Contract (BIC) Actiz, TNO 2011-2012

Samenvatting In het document wordt een korte beschrijving gegeven van risicomanagement en de toepassing daarvan in de (thuis)zorg. Een algemene gehanteerde methode voor risicomanagement, op basis van inschattingen van ernst en kans van voorkomen van een faalwijze (een ongewenste situatie voor de patiënt) wordt uitgebreid met een derde aspect. Daarbij wordt aanvullend de kans ingeschat dat de faalwijze tijdig wordt opgemerkt, zodat (ernstige) schade voorkomen kan worden. Nadat het zorgproces in kaart is gebracht, worden met behulp van de beschreven methodiek risico’s in het zorgproces en in delen ervan gedetecteerd en kunnen prioriteiten worden gesteld in het nemen van risico-beperkende maatregelen. Aanvullend wordt als voorbeeld een casus beschreven over ‘Zorg op afstand’ voor een chronisch zieke cliënt met AWBZ indicatie. Verantwoording De bewerking van de algemene methode voor risicomanagement tot een hanteerbare analysemethode voor de thuiszorg en specifiek voor zorg-op-afstand is gerealiseerd door TNO, te weten de auteurs Ton Rövekamp en Carool Teirlinck. De ‘review’ van het hier gepresenteerde rapport is uitgevoerd door Robert Bezemer. De methode voor risicomanagement is voorzien van genoemde casus tijdens de workshops gehouden in het kader van het Branche Innovatie Contract (BIC), zoals dat voor de periode 2011 – 2012 gesloten is tussen ActiZ en TNO.

Casus “Zorg op afstand voor een chronisch zieke cliënt”

2 / 13

TNO-rapport | TNO/LS R10431

3 / 13

Branche Innovatie Contract (BIC) Actiz, TNO 2011-2012

Inhoudsopgave Samenvatting ......................................................................................................... 2 1

Algemeen ............................................................................................................... 4

2 2.1 2.2 2.3

Risicomanagement ................................................................................................ 5 Stappen bij risicomanagement in het algemeen ...................................................... 5 Toelichting op ernst, kans en detectie en de toepassing in de zorg ......................... 5 Stappenplan gericht op zorgproces behorend bij zorgarrangement ......................... 7

3

Voorbeeld bij het zorgproces ‘Langer thuis met beeldzorg’. ............................. 9 Bijlage(n) A Risicomatrices B Inventarisatie van risico’s in zorgprocessen voor de cliënt thuis C Overzicht mogelijke diensten: ‘Platform Comfort and Care’


4 / 13


1

Algemeen Risicomanagement wordt veelvuldig en breed toegepast bij allerlei processen waar kans bestaat op optreden van schade aan personen en goederen, of op het niet voldoen van producten aan specificaties. Toepassing is begonnen in de productieindustrie maar is nu uitgewaaierd naar vele andere sectoren zoals ook de gezondheidszorg. In de norm NEN-ISO 31000:2009 worden verschillende methodieken voor risicomanagement beschreven. Eén van de beschreven methodieken is de FMEA (Failure Mode and Effect Analysis). Deze is voor de zorg doorontwikkeld naar HFMEA (Health Failure Mode and Effect Analysis, zie o.a. VA National Center for Patient Safety, www.patientsafety.gov). Basis van beide methodieken is om voor processen en deelprocessen een inschatting te maken van zowel kans op vóórkomen van een ongewenste situatie of gebeurtenis (‘faalwijze’) als de mate van schade die daarbij optreedt. In een aantal ziekenhuizen wordt tegenwoordig bij toepassing op medische technologie (Quality for Medical Technology, afgekort QMT) ook een derde aspect meegewogen: de kans dat de ongewenste situatie tijdig opgemerkt wordt, zodat (ernstige) schade voorkomen kan worden. In dit document wordt deze algemene methode van risicomanagement en deze specifieke toevoeging toegelicht, mede aan de hand een voorbeeld uit een zorgproces.


5 / 13


2

Risicomanagement

2.1

Stappen bij risicomanagement in het algemeen Het risicomanagementproces wordt uitgevoerd door een kleine, maar diverse groep betrokkenen en omvat in het algemeen de volgende stappen: Beschrijving van het te beoordelen proces in modules en processtappen; Weergave van alle betrokken ‘actoren’ (personen) per processtap; Omschrijving van mogelijke faalwijzen (ongewenste situaties) per processtap; Omschrijving van mogelijke (verschillende) gevolgen voor iedere faalwijze; Analyse van risicofactoren door inschatting van niveaus van o ernst van mogelijke schade voor de verschillende gevolgen van iedere faalwijze; o waarschijnlijkheid/kans dat de faalwijze optreedt en daarbij tot schade leidt; Deze stap wordt de risicoanalyse genoemd waarin ernst en kans op een nummerieke schaal worden gescoord. Bepaling van het risiconiveau per risicofactor, de vermenigvuldiging van de scores voor ernst en kans; Risico-evaluatie: het bepalen welke risico’s gereduceerd moeten worden, welke klein genoeg zijn, en welke nadere analyse behoeven; Discussie over mogelijke maatregelen en inschatting van de bijbehorende risicoreductie, mede op basis van bepaling van wat een nog acceptabel risiconiveau is; Vaststellen van maatregelen; Evaluatie van genomen maatregelen (na verloop van tijd).

2.2

Toelichting op ernst, kans en detectie en de toepassing in de zorg Beoordeling van de ernst Bij het aspect ernst worden voor iedere faalwijze de verschillende gevolgen van de ongewenste situatie geïdentificeerd. Daarbij wordt de ernst bepaald van deze mogelijke gevolgen en van de mogelijke schade: Catastrofale gevolgen / schade Grote gevolgen / schade Middelmatige gevolgen / schade Beperkte gevolgen / schade Bij toepassing in de zorg (HFMEA)wordt hierbij gekeken naar zowel de gevolgen voor de veiligheid de patiënt/cliënt als naar de financiële gevolgen: schade aan apparatuur, installaties en gebouwen of door discontinuïteit in de bedrijfsvoering. Hierbij wordt volgende indeling gehanteerd: Catastrofale gevolgen / schade (score 4): o dood of permanent verlies van essentiële lichaamsfunctie en/of o financiële schade meer dan € 250.000; Grote gevolgen / schade (score 3): o permanent verlies van lichaamsfunctie o financiële schade meer dan € 100.000;


6 / 13


 Middelmatige gevolgen / schade (score 2): o verlenging van behandeling of zorg en/of o financiële schade meer dan € 10.000;  Beperkte/geen gevolgen / schade (score 1): o geen schade aan patiënt, geen verlenging van behandeling of zorg en/of o financiële schade minder dan € 10.000. Hierbij wordt opgemerkt dat de indeling voor persoonlijke schade breed geaccepteerd is, maar dat de ernst van financiële schade niet voor iedere organisatie gelijk is. Een grote zorgorganisatie zal bijvoorbeeld pas bij hogere bedragen van een ‘grote schade’ spreken. De genoemde bedragen dienen zelf bepaald te worden bij het beschrijven van het eigen proces van risicomanagement. Het aspect ‘ernst’ kan ook gescheiden worden in een persoonlijk en een financieel deel. In dat geval wordt het proces van risicomanagement vanaf dit punt feitelijk in twee parallelle trajecten gesplitst. Beoordeling van de kans Bij het aspect kans wordt eveneens voor iedere faalwijze gekeken naar de verschillende geïdentificeerde gevolgen van de ongewenste situatie. Daarbij wordt de waarschijnlijkheid bepaald dat de faalwijze werkelijk optreedt en tot dat gevolg leidt. De volgende indeling wordt aangehouden: Zeer waarschijnlijk Waarschijnlijk Mogelijk Onwaarschijnlijk Uit de risicomanagementmethodiek voor de zorg (HFMEA) wordt ten behoeve van de extramurale zorg de volgende indeling overgenomen voor de schatting van de kans: Zeer waarschijnlijk (score 4): o Het komt een aantal maal per jaar voor dat de faalwijze optreedt en leidt tot het genoemde gevolg; Waarschijnlijk (score 3): o Het is waarschijnlijk dat de faalwijze binnen 1 tot 2 jaar optreedt en leidt tot het genoemde gevolg; Mogelijk (score 2): o Het is waarschijnlijk dat de faalwijze binnen 2 tot 5 jaar optreedt en leidt tot het genoemde gevolg; Onwaarschijnlijk (score 1): o De faalwijze komt waarschijnlijk niet voor, minder dan eens in de 5 jaar.


7 / 13


Beoordeling van de detectie Dit aspect beschrijft de mate van detecteerbaarheid dat een faalwijze optreedt of net opgetreden is, waarbij door acuut ingrijpen nog volledige of redelijke schadebeperking mogelijk is. Het meenemen van dit extra aspect wordt momenteel uitgevoerd in een aantal ziekenhuizen die risicoanalyses opzetten en uitvoeren voor specifieke medische technologieën, zoals in het kader van het QMT (Quality for Medical Technology) systeem. Het lijkt zinvol deze aanpaste methodiek algemeen in de zorg toe te passen. Hierbij wordt voor het aspect ‘detectie’ de volgende indeling gekozen: (Zeer) onwaarschijnlijk (score 3): o Het is (zeer) onwaarschijnlijk om een faalwijze vooraf te zien ontstaan of om bij ontstaan acuut voldoende schade-beperkende maatregelen te nemen; Niet zo waarschijnlijk (score 2): o Het is niet zo waarschijnlijk om een faalwijze vooraf te zien ontstaan of bij ontstaan acuut voldoende beperkende maatregelen te nemen; (Zeer) waarschijnlijk (score 1): o Het is (zeer) waarschijnlijk om een faalwijze vooraf te zien ontstaan of bij ontstaan voldoende schade-acuut voldoende beperkende maatregelen te nemen. In bijlage A is in de vorm van een risicomatrix voor de drie hiervoor genoemde detectiewaarschijnlijkheden en bij verschillende waarden van ernst van mogelijke schade en waarschijnlijkheid dat de schade optreedt, de grootte van het risico in beeld gebracht. 2.3

Stappenplan gericht op zorgproces behorend bij zorgarrangement Het algemene stappenplan beschreven in paragraaf 2.1 vormt met behulp van de bovenstaande methodiek de basis voor de uitvoering van een risicoanalyse voor bijvoorbeeld innovatieve zorgarrangementen. Onderstaande stappen, gericht op het zorgproces, worden daarbij gevolgd: 1. Werkprocessen: geef in een schema de verschillende processtappen aan met de onderlinge afhankelijkheid en de betrokken actoren. (zie tabel ‘Processtappen en Actoren’ in onderstaand voorbeeld) 2. Bepaal de algemene risicofactoren die bij het gehele zorgarrangement relevant zijn. Dit kan gebeuren aan de hand van overzichten in de genoemde algemene risiconorm en voor specifieke aspecten zoals bijvoorbeeld in het instrument ‘Inventarisatie van risico’s in zorgprocessen voor de cliënt thuis’, zie bijlage B. Geef vervolgens per processtap, bepaald in stap 1, aan welke faalwijzen kunnen optreden en wat de gevolgen kunnen zijn. 3. Scoor voor deze gevolgen de ernst, de waarschijnlijkheid en de detecteerbaarheid. Vermenigvuldiging van deze drie scores geeft per processtap het risiconiveau voor iedere faalwijze en gevolg aan. Denk bij risico’s aan:


8 / 13


a. bestaande risico’s die juist beperkt (moeten) worden vanuit de doelstellingen zoals benoemd in het zorgarrangement. Voorbeeld: cliënt dient tijdig zijn medicatie te nemen of het signaal te ontvangen welke medicatie nodig is. b. risico’s in de processtappen die geïntroduceerd worden door het zorgarrangement. Een aanzet tot uitwerking van deze risico’s is gegeven in de tabel ‘Uitwerking en scoring risicofactoren’ in het voorbeeld in het volgende hoofdstuk. 4. Bepaal welke risico’s gereduceerd moeten worden, welke klein genoeg zijn, en welke nadere analyse behoeven. 5. Bespreek de verschillende risico’s , bepaal mogelijke te nemen maatregelen voor reductie van deze risico’s en stel deze vast. 6. Evalueer na bepaalde tijd het effect van de genomen maatregelen.


9 / 13


3

Voorbeeld bij het zorgproces ‘Langer thuis met beeldzorg’. Uitgangspunt voor het risicomanagement is een zorgarrangement voor een licht dementerende cliënt met de chronische aandoening COPD (type GOLD 3). Over de cliënt kan gezegd worden dat hij onzeker is, en vaak onverwachts hulp vraagt en dementie- en longmedicatie slecht inneemt. Dit komt mede door de geestelijke verwarring vanwege de dementie. Op advies van de casemanager en als onderdeel van zijn zorgarrangement heeft de cliënt personenalarmering met beeldverbinding en kan hij via zijn alarmknop een spreekluisterverbinding tot stand brengen. Het gehele Zorgarrangement ‘Langer thuis’ wordt georganiseerd vanuit de thuiszorginstelling ‘Concordia’ waarbij het beheer en de uitvoering van zorgcomponenten vallen onder het platform ‘Comfort and Care’ gerealiseerd door derden. De eisen die aan het betreffende platform worden gesteld, zijn gebaseerd op een 24-uurs en 7 dagen per week beschikbaarheid. Met de uitvoerende organisatie ‘Comfort and Care’ heeft Concordia een onderhoudscontract afgesloten. In bijlage C wordt een overzicht gegeven van mogelijke diensten door de organisatie ‘Comfort and Care’. De triage die ‘Comfort and Care’ levert, voldoet aan landelijke standaarden. Het zorgarrangement wordt uitvoeriger beschreven in het werkdocument “Casus zorg op afstand voor een chronisch zieke cliënt met AWBZ indicatie”. Dit geeft een voorbeeld van een maatschappelijke Business Case (mBC), opgesteld tijdens een aantal BIC ActiZ-TNO workshops in 2011-2012. Een aantal succesfactoren voor het Zorgarrangement ‘Langer thuis’ zijn:  Eenduidige procedures aansluitend bij onderliggende zorgprotocollen.  De kennis van de cliënt, mantelzorger en de competenties van de professionele zorgverlener. Zowel de informele als de formele zorgverleners dienen over voldoende kennis te beschikken t.a.v. procedures en functionaliteit. (Een en ander dient gebaseerd te zijn op kwalificatie op basis van opleiding, training en ervaring).  Betrouwbaarheid van de complete in- en extern toegepaste (technische) infrastructuur gebaseerd op een Service Level Agreement van de technologie en van de leverancier van de Alarm- c.q. Zorgcentrale. Algemene risicofactoren in het algehele zorgproces betreffen:  Cliënten kunnen de organisatie aansprakelijk stellen voor de gevolgen van verkeerde adviezen. Deze aansprakelijkheid zal verzekerd moeten worden. Daarnaast moet risicomanagement de schade voor de cliënt en de organisatie door middel van maatregelen zoveel mogelijk beperken.  De technische voorzieningen in een gemiddeld huishouden zijn onvoldoende om de diensten te kunnen ondersteunen (denk aan snelheid verbindingen etc.).  Technische storingen kunnen het zorgproces direct schaden. Hieronder worden het zorgproces en de risico’s bij uitvoering van het procesonderdeel ‘Spreekluister- en Beeldcontact’ in kaart gebracht. Dit deelarrangement verlaagt in principe de risico’s op schade en problemen door beter en vooral sneller in te kunnen grijpen als deze zich voordoen. Anderzijds kunnen door het arrangement ook risico’s geïntroduceerd worden. Door het langer thuis

10 / 13


wonen zijn de kans en ernst van de mogelijke problemen in principe groter dan voorheen en er worden verwachtingen gewekt dat de risico’s door het zorgarrangement juist verlaagd worden. Als deze verwachtingen niet waargemaakt worden in verband met een optredende storing of als gevolg van een onverwachte verandering in het werkproces kunnen de bestaande risico’s juist vergroot worden. Een risico-inschatting voor een zorgarrangement is vanuit bedrijfsbeheersing en verantwoording van groot belang. Op basis van een door TNO ontwikkeld model voor algemene risicofactoren in de thuiszorg is een uitwerking gemaakt voor thuismonitoring. Stap 1 werkprocessen in beeld Het zorgproces na een oproep van de cliënt dient goed in kaart te zijn gebracht en geborgd te zijn in het zorgprotocol en de daarbij uit te voeren activiteiten in de organisatie. Onderstaande figuur geeft het deelproces waarbij cliënt via de spreekluisterverbinding melding maakt van een probleem.

In onderstaande tabel staan per processtap de betrokken actoren aangegeven. Tabel ‘Processtappen en actoren’ Processtap

actoren

Cliënt maakt melding Centrale ontvangt melding

Cliënt Centralist

Centralist reageert op melding

Centralist, cliënt

Centralist beslist over vervolgacties zoals inschakelen hulpverlener of mantelzorger

Centralist

Indien relevant: centralist neemt contact op met hulpverlener of mantelzorger

Centralist, hulpverlener, mantelzorger

Hulpverlener/mantelzorger gaat naar cliënt en meldt zich bij aankomst (nodig?)

Hulpverlener, mantelzorger, cliënt


11 / 13


Stap 2, bepaling faalwijzen en gevolgen per processtap In deze stap worden per processtap, die in stap 1 vanuit het werkproces in kaart zijn gebracht, mogelijke faalwijzen bepaald en de gevolgen ervan beschreven. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van algemene overzichten van mogelijke risico’s die in de bijlagen van normen voor risicomanagement worden gegeven. Voor de situatie bij een patiënt thuis kan tevens gebruik worden gemaakt van de tabel in bijlage B met aspecten in processtappen waarbij risico’s in het zorgproces bij een patiënt thuis kunnen optreden. In de laatste kolom van deze tabel is het van toepassing zijn bij dit zorgarrangement gescoord. Bij deze uitwerking dient tevens rekening gehouden te worden of al dan niet voorwaarden in acht worden genomen ten aanzien van eerder genoemde succesfactoren:  eenduidige procedures;  kennis van de cliënt, mantelzorger en de competenties van de professionele zorgverlener;  betrouwbaarheid van de complete in- en extern toegepaste (technische) infrastructuur. In onderstaande tabel zijn in de eerste twee kolommen per processtap van het beschreven deelproces de mogelijke faalwijzen en gevolgen verder uitgewerkt. Stap 3, risicoanalyse In deze stap wordt per mogelijke faalwijze en gevolg ‘ernst’, ‘waarschijnlijkheid’ en ‘detectie’ gescoord volgens de hierboven in paragraaf 2.2 beschreven methodiek. In onderstaande tabel is dit in kolom 3 t/m 5 voor het beschreven deelproces uitgevoerd. In de laatste kolom wordt het risiconiveau gescoord via het product van de drie voorgaande kolomscores. De beoordeling van het risiconiveau komt overeen met de tabellen in bijlage A.

12 / 13


Tabel ‘Uitwerking proces en faalwijzen; scoring risiconiveaus’ Processtap

Faalwijze en gevolg

Cliënt maakt melding

Client slaagt er niet in melding te maken. Er kan geen hulp worden ingeroepen voor medische problemen en benodigde zorg.

Centrale ontvangt melding

Centralist reageert op melding

Ernst [1-4]

Kans [1-4]

Detectie [1-3]

Risiconiveau

3

2

3

18

3

2-3

2

12-18

3

3

1

9

3

2

2

12

3

2

2

12

3

2

2

12

Client begrijpt boodschap van helpdesk niet. Daardoor wordt niet de juiste hulp en zorg verleend.

2

2

2

8

Client reageert foutief op boodschap. Daardoor wordt niet de juiste hulp en zorg verleend.

2

2

2

8

3

1

3

9

3

1

3

9

Apparatuur spreekluisterverbinding functioneert niet. Er kan geen hulp worden ingeroepen voor medische problemen en benodigde zorg. Telefoonlijn speekluisterverbinding functioneert niet. Er kan geen hulp worden ingeroepen voor medische problemen en benodigde zorg. Centrale mist melding, apparatuur deugt niet. Benodigde hulp voor medische problemen en zorg kan niet worden gegeven. Centrale mist melding, bemensing onvoldoende. Benodigde hulp voor medische problemen en zorg kan niet worden gegeven. Helpdesk begrijpt signalering/alarm niet goed. Er wordt niet goed ingeschat welke hulp voor medische problemen en zorg noodzakelijk is zodat deze niet goed wordt verleend.

Centralist beslist over vervolgacties zoals inschakelen hulpverlener of mantelzorger

Helpdesk stelt foute diagnose. Daardoor wordt niet de juiste hulp en zorg verleend. Centrale schakelt niet naar juiste persoon door. Daardoor wordt niet de juiste hulp en zorg verleend.

Indien relevant: centralist neemt contact op met hulpverlener of mantelzorger

Helpdesk reageert te laat naar patiënt/mantelzorger. Daardoor wordt benodigde hulp en zorg niet op tijd verleend.

3

2

2

12

Helpdesk reageert ten onrechte niet naar zorgverlener. Daardoor wordt niet de juiste hulp en zorg verleend.

3

2

2

12

Zorgverlener mist feedback van helpdesk. Daardoor wordt niet de juiste hulp en zorg verleend.

2

3

2

12

Zorgverlener interpreteert boodschap helpdesk verkeert. Daardoor wordt niet de juiste hulp en zorg verleend of wordt deze niet op tijd verleend.

3

2

3

18

Hulpverlener/mantelzorger gaat naar cliënt en meldt zich bij aankomst

Bij de score is uitgegaan van een kwalitatief goed werkend alarmsysteem en goed getraind personeel. Voor de patiënt is uitgegaan van een patiënt met beginnende dementie en COPD (type Gold 2/3).


13 / 13


Stap 4 maatregelen De in de tabel ‘Uitwerking en scoring risicofactoren’ vermelde factoren zijn samen te vatten met: Niet of slecht functionerende apparatuur: o apparatuur spreekluisterverbinding o telefoonverbinding o apparatuur centrale Onvoldoende begrip/kennis bij cliënt over te nemen acties Onvoldoende begrip/kennis bij centralist over te nemen acties Onvoldoende bemensing bij de centrale Onvoldoende begrip/kennis bij zorgverlener over te nemen acties De te overwegen en te nemen maatregelen liggen met name op het vlak van opleiding en instructie, versterken en in stand houden van de benodigde kennis van alle betrokkenen. Dat deze onvoldoende is kan komen door het ontbreken van tijd ervoor of door ontbreken van goed instructiemateriaal. Tevens is het vooral bij de cliënt en deels ook bij de mantelzorger van belang: Na een eerste instructie na bepaalde tijd te controleren of alles goed is overgekomen. Een valkuil blijkt dat het begrip achteraf minder groter blijkt te zijn dan in eerste instantie lijkt. Op gezette tijden herhalingsinstructie, zeker indien het gebruik van de spreekluisterverbinding in de praktijk beperkt is. De te overwegen en te nemen maatregelen t.a.v. van de apparatuur liggen bij aanschaf (mogelijk keurmerk) en periodieke controle tijdens gebruik, indien nodig. Over de betrouwbaarheid van de telefoonverbinding zijn afspraken te maken met de provider. De bemensing van de centrale is een organisatorische kwestie. Bij de discussie over de te nemen maatregelen dient natuurlijk eerst de huidige situatie en de huidige kwaliteit, zoals bijvoorbeeld van de instructie, in ogenschouw genomen te worden. Op basis daarvan kan de risicoschatting worden bijgesteld en het risiconiveau ook al aanvaardbaar worden geacht. De waarde van risicomanagement ligt juist in het feit dat men met betrokkenen ‘er voor gaat zitten’ om de risico’s in kaart te brengen en gefundeerd beslissingen te nemen over een aanvaardbaar risiconiveau en de daarvoor wel of niet te nemen maatregelen.


Bijlage A | 1/2


A

Risicomatrices

Bijlage A.1: Risicomatrix, detectie (zeer) waarschijnlijk

Waarschijnlijkheid dat de faalwijze optreedt en tot genoemde schade leidt Type / ernst van de schade

onwaarschijnlijk (1)

mogelijk (2)

waarschijnlijk (3)

Zeer waarschijnlijk (4)

Beperkte gevolgen / schade (1)

Klein risico (1)

Klein risico (2)

Klein risico (3)

Klein risico (4)

Middelmatige gevolgen / schade (2)

Klein risico (2)

Klein risico (4)

Klein risico (6)

Matig risico (8)

Grote gevolgen / schade (3)

Klein risico (3)

Klein risico (6)

Matig risico (9)

Groot risico (12)

Catastrofale gevolgen / schade (4)

Klein risico (4)

Matig risico (8)

Matig risico (12)

Groot risico (16)


Bijlage A | 2/2


Bijlage A.2: Risicomatrix, detectie niet zo waarschijnlijk Waarschijnlijkheid dat de faalwijze optreedt en tot genoemde schade leidt Type / ernst van de schade


mogelijk (2)

waarschijnlijk (3)



Klein risico (2)

Klein risico (4)

Klein risico (6)

Matig risico (8)


Klein risico (4)

Matig risico (8)

Matig risico (12)

Matig risico (16)


Klein risico (6)

Matig risico (12)

Groot risico (18)

Groot risico (24)


Matig risico (8)

Groot risico (16)

Groot risico (24)

Groot risico (36)


mogelijk (2)

waarschijnlijk (3)



Klein risico (3)

Klein risico (6)

Matig risico (9)

Matig risico (12)


Klein risico (6)

Matig risico (12)

Groot risico (18)

Groot risico (24)


Matig risico (9)

Groot risico (18)

Groot risico (24)

Groot risico (36)


Matig risico (12)

Groot risico (24)

Groot risico (36)

Groot risico (48)

Bijlage A.3: Risicomatrix, detectie (zeer) onwaarschijnlijk Waarschijnlijkheid dat de faalwijze optreedt en tot genoemde schade leidt Type / ernst van de schade


Bijlage B | 1/1


B

Inventarisatie van risico’s in zorgprocessen voor de cliënt thuis

Algemene inventarisatie t.a.v. mogelijke risico’s bij extramurale (thuis)zorg en het van toepassing zijn bij het zorgarrangement ‘Langer thuis’. Aspecten in processtappen waarbij risico’s in het zorgproces kunnen optreden.

Opmerkingen

Van toepassing ja /nee

Functies zorgproces: zorg op afstand, medicatie, voeding, activiteit en beweging, fysiotherapie, gebruik van hulpmiddelen

Functies zorg op afstand: inroepen hulpverleners/mantelzorg bij problemen, sociaal contact, overige? maximale tijd respons? Gevaar voor vallen door bijwerkingen? Geen wondverzorging e.d.? Mogelijk i.v.m. COPD

ja

Van belang: - klein - middelmatig - groot groot

ja mogelijk mogelijk

middelmatig klein klein

mogelijk

klein

ja

groot

ja

middelmatig

ja

middelmatig

Kennis thuiszorgmedewerker bovengemiddeld? Kennis t.a.v. gebruik alarmeringstoestel

ja

groot

ja

groot

Alternatieven mogelijk? Cliënt kan zelf familie bellen? Maximaal aanvaardbare down tijd? Gebruikersvriendelijkheid koppelen aan zorgniveau?

ja

groot

ja

groot

Bijwerkingen: medicatie voor COPD en dementie Fysiek contact met cliënt: i.v.m. steriliteit Omgevingsfactoren die zorgproces verstoren: stof, temperatuur, dieren Aantal en belang volgorde van handelingen zorgproces: medicatie, fysiotherapie Aantal waargenomen ongewenste situaties of fouten/vergissingen: bekend? Complexiteit zorgnetwerk, aantal betrokken zorgverlenende functies Signalerende functie hulpverlener t.a.v. veiligheid/welzijn cliënt Vereiste bekwaamheid zorgverlener Belang zelfstandigheid en medewerking cliënt/mantelzorger: belang instructie en tijdige beschikbaarheid hulp/zorgverlening Storingsgevoeligheid van spreekluister en beeldverbinding: consequentie voor veiligheid en welzijn indien verbinding niet werkt Belang van gebruikersvriendelijkheid van de apparatuur voor spreekluister en beeldverbinding, in combinatie met de mate waarin de cliënt in staat is de apparatuur te gebruiken

Geven van medicatie door thuiszorg/mantelzorg? Communicatieproblemen met spreekluister- en beeldverbinding? Dementieverpleegkundige, thuiszorg, mantelzorg, huisarts e.a.? Inname medicatie, mogelijk tot vallen?


Bijlage C | 1/1


C

Overzicht mogelijke diensten: ‘Platform Comfort and Care’

Risicomanagement in de zorg

Recommend Documents