Water safety plans Gertjan Medema hoogleraar Water & gezondheid
Delft University of Technology
Challenge the future
Inhoud • Achtergrond: waarom nodig? • Wat is een Water Safety Plan? • Wat levert het op? • Wat gebeurt er in de EU?
2
Achtergrond
• Microbiologisch veilig drinkwater • Wat is er mis met de huidige benadering?
3
Achtergrond Microbiologisch veilig drinkwater • • • •
Huidige controle is altijd te laat Outbreaks via drinkwater dat aan huidige eis voldoet is niet altijd adequaat Nieuwe pathogenen resistenter Due diligence: niet achteraf controleren of het goed was, maar vooraf aantoonbaar kunnen maken dat het veilig is • In EU steeds meer gebieden consumentenveiligheid op basis risico-analyse • Nieuwe WHO-richtlijn: risico-benadering voor drinkwater in Water Safety Plan • Diverse landen bewegen die richting op (Australie, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, Zwitserland, Franrkijk, Duitsland, UK)
4
WHO drinkwaterrichtlijn 2004
5
Bonn Charter “Provision of good safe drinking water which has the trust of customers”
6
Inhoud • Achtergrond: waarom nodig? • Wat is een Water Safety Plan? • Wat levert het op? • Wat gebeurt er in de EU?
7
WHO drinkwaterrichtlijn 2004
8
Verzamel team en middelen
Water Safety Plan
Beschrijf de watervoorziening Identificeer en prioriteer gevaren (bron, zuivering, distributie) Identificeer Beheers Maatregelen, valideer effectiviteit Voer een risicoanalyse uit
Selecteer beheersmaatregelen en parameters voor monitoring Definieer Kritische Grenzen Stel monitoring in
• Logisch stappenplan • Gebaseerd op HACCP… • … maar aangepast voor drinkwatervoorziening, o.a. vanwege Multiple Barrier principe
Stel verificatie in
Plan corrigerende maatregelen voor overschrijdingen, incidenten en rampen Installeer ondersteununde programma’s (hygiene procedures, training etc.) Documenteer
9
Verzamel team en middelen Beschrijf de watervoorziening Identificeer en prioriteer gevaren (bron, zuivering, distributie) Identificeer Beheers Maatregelen, valideer effectiviteit Voer een risicoanalyse uit
Selecteer beheersmaatregelen en parameters voor monitoring Definieer Kritische Grenzen Stel monitoring in Stel verificatie in
Plan corrigerende maatregelen voor overschrijdingen, incidenten en rampen
Systeemanalyse
• Multidisciplinair team • Gedetailleerde beschrijving wingebied tot kraan (flow diagram, procesvoering etc.) • Analyse gevaren, gevaarlijke situaties in wingebied, bron, zuivering en distributie • Geef aan welke beheersmaatregelen zijn genomen • Verzamel informatie om hun effectiviteit te valideren • Voer een risicoanalyse uit: is het systeem in staat de gevraagde gezondheidsdoelstellingen te halen?
Installeer ondersteununde programma’s (hygiene procedures, training etc.) Documenteer
10
Verzamel team en middelen Beschrijf de watervoorziening Identificeer en prioriteer gevaren (bron, zuivering, distributie) Identificeer Beheersmaatregelen, valideer effectiviteit Voer een risicoanalyse uit
Selecteer beheersmaatregelen en parameters voor monitoring Definieer Kritische Grenzen Stel monitoring in Stel verificatie in
Plan corrigerende maatregelen voor overschrijdingen, incidenten en rampen
Systeembewaking
• Selecteer beheersmaatregelen die met operationele monitoring kunnen worden bewaakt • Definieer binnen welke grenzen de bewakingsparameters moeten liggen (alarmwaarde, kritische grenswaarde) • Stel bewakingsmonitoring in • NL: stel naast monitoring ook auditing van procedures (hygienisch werken) in • Onafhankelijke verificatie, vnl. door monitoring E. coli en relevante toxische stoffen in rein water en in het distributienet
Installeer ondersteununde programma’s (hygiene procedures, training etc.) Documenteer
11
Verzamel team en middelen Beschrijf de watervoorziening Identificeer en prioriteer gevaren (bron, zuivering, distributie) Identificeer Beheersmaatregelen, valideer effectiviteit Voer een risicoanalyse uit
Risicomanagement
• Plan corrigerende maatregelen • Als systeem buiten alarmwaarden/grenswaarden loopt • Incidenten • Rampen
Selecteer beheersmaatregelen en parameters voor monitoring
• Installeer ondersteunende programma’s • Toegangsregeling
Definieer Kritische Grenzen
• Training medewerkers
Stel monitoring in
• Hygienecodes
Stel verificatie in
• Testen materialen/chemicalien • Gebruik specifieke apparatuur
Plan corrigerende maatregelen voor overschrijdingen, incidenten en rampen
• Documenteer en leer!
Installeer ondersteununde programma’s (hygiene procedures, training etc.) Documenteer
12
Health-based targets Verzamel team en middelen Beschrijf de watervoorziening
Overheid
Identificeer en prioriteer gevaren (bron, zuivering, distributie)
Identificeer Beheersmaatregelen, valideer effectiviteit Voer een risicoanalyse uit
Selecteer beheersmaatregelen en parameters voor monitoring
Waterbedrijf
Definieer Kritische Grenzen Stel monitoring in Stel verificatie in
Plan corrigerende maatregelen voor overschrijdingen, incidenten en rampen Installeer ondersteununde programma’s (hygiene procedures, training etc.) Documenteer
13
Inhoud • Achtergrond: waarom nodig? • Wat is een Water Safety Plan? • Wat levert het op? • Wat gebeurt er in de EU?
14
Ons water is veilig en alles is al geregeld! ICT
Verzamel team en middelen Beschrijf de watervoorziening
HRM
Onberispelijk drinkwater
Identificeer en prioriteer gevaren (bron, zuivering, distributie)
Identificeer Beheersmaatregelen, valideer effectiviteit
Kwaliteitssysteem
Voer een risicoanalyse uit
Asset management
Selecteer beheersmaatregelen en parameters voor monitoring Definieer Kritische Grenzen Stel monitoring in
Beveiliging
Stel verificatie in
Meetprogramma’s
Plan corrigerende maatregelen voor overschrijdingen, incidenten en rampen Installeer ondersteununde programma’s (hygiene procedures, training etc.)
Leveringszekerheid
Documenteer
Procestechnologie 15
Water Safety Plans
16
MaRiskA®
• • • •
Microsoft Excel/Access tool voor risico management Systematische documentatie van gevaren en hoe ze worden beheerst Systematische evaluatie van hoe goed ze worden beheerst Prioriteitstelling van gevaren en beheersmaatregelen
17
18
19
20
Risico’s en correctieve maatregelen Risico
verwijzing naar paragraaf + nummer Winning en productie Oppervlaktewater Pomp en leidingen zoutzuurdosering (4.3.1:74) ongevulde snelfilter (4.3.1:109) Verstopte doseerlans coagulatie (4.3.1:79) Binnendringen ongedierte filtergebouw(43.1:111) Winning en productie grondwater Instroming verontreinigd water in putten (4.4.1:3) Constructie voorbeluchtingskamers (4.4.1:43) Constructie spoelkelder :controle (4.4.1:59) Instroming peilbuis en ontluchting (4.4.2:15) Opslag Constructie reinwaterkelder na 25j (4.6.1:1)
Totaal ingeschatte eenmalige kosten
Maatregel
Kosten
Baten Risiconiveau
Planning Gereed
€
Voor
Na
(advies)
Aanpassen automatiek Vullen met grind Aanpassen automatiek Plaatsen Horren
4000 35000 4000 2000
56 20 72 24
16 12 9 12
1 juli 2004 1 juli 2004 1 januari 2005 1 juli 2004
Putten lekdicht maken overstromingsdetectie herstelwerkzaamheden Groot volume onderzoek Aanpassen constructie
6000 10000 4000 2000 1500
54 54 20 54 21
18 18 14 54 14
1 januari 2005 1 januari 2005 1 juli 2004 1 juli 2004 1 juli 2004
Inspectie en onderhoud
50000
50
50
1-januari 2005
118500
21
Ons water is veilig en alles is al geregeld! Wat komt er dan nog uit een WSP? • De kleine hoekjes!!! • In hoofdlijnen risico’s goed beheerst • Voorbeelden: • Kortsluitstroming chemische desinfectie • Kortsluitstromingen ondiep grondwater/putten/drains • Noodoverstort levert by-pass zuivering
• Hygienisch werken kan nog beter • Insluis brandkranen • Insluis winputten • Auditen volgen van (hygiene) procedures kan beter
22
Ons water is veilig en alles is al geregeld! Wat is nog de meerwaarde van een WSP? • Integratie van bestaande kennis/informatie over waarborgen veilig drinkwater • Systematische aanpak beheersing van alle bedreigingen • State-of-the-art aanpak om veiligheid aantoonbaar te maken • Pro-actieve risicobenadering vs reactieve eindproductcontrole • Betrekken operators in garanderen veiligheid • Operationele monitoring: veiligheid on-line
• Kans op falen, fouten en gevaarlijke situaties minimaal • Goede basis asset management • Prioriteren bedreigingen, beheersmaatregelen en monitoring/auditing: waar kan ik het best mijn geld inzetten?
23
Inhoud • Achtergrond: waarom nodig? • Wat is een Water Safety Plan? • Wat levert het op? • Wat gebeurt er in de EU?
24
Nu in de EU • Zwitserland: HACCP in drinkwaterregelgeving • Frankrijk: monitoringsreductie bij invoering HACCP drinkwater • Duitsland: pilots Water Safety Plan drinkwater, implementatie in DVGW technische regels • Engeland: Water Safety Plan per 1 oktober 2008 • EU: evaluatieproject over invoer WSP in EU afgerond • EU: is voornemens WSP te verankeren in DWD
25
Evaluatie WSP voor EU DWD • Drinking Water Seminar 2003: goed idee, nu even niet • Invoering nieuwe WHO richtlijn 2004 • Herziening EU DWD 2008: weer op agenda • Evaluatiestudie ervaring met WSPs in EU lidstaten • Water Safety Plan congres in Lissabon (2008)
26
2007 evaluatiestudie • Opdrachtgever: EC • Opdrachtnemer: WHO • Opdracht:
• evalueer de ervaring met WSPs in EU bij publieke en private waterbedrijven • Kom met aanbevelingen voor invoering WSP in EU DWD
• Speciale aandacht voor: • • • • •
Grote en kleine systemen Nieuwe (en kandidaat) lidstaten Context vanuit regelgeving Technische maatregelen in WSPs (of deel daarvan) Auditing WSP door regelgever
27
WHO onderzoek Water Safety Plans in EU • Team van experts (m.n. gezondheidsinstituten met drinkwaterkennis) • Bezoek waterbedrijven • • • •
Oostenrijk: Tulln en 4 small systems Litouwen: Klapeida en Neringos Spanje: Barcelona en Castellar de Villas Engeland: Wessex water en Anglian water
• Onderzoek naar waarde en uitdagingen op gebied • • •
Water services: wat hebben waterleidingbedrijven gedaan (technisch/systeem) Regulatory aspects: wat geeft regelgeving aan Legal aspects
28
Bevindingen Algemeen • Bezoeken bij “best student” uit het land
• Geen formele WSPs • Wel al veel elementen van WSP in praktijk
• Aandacht nodig voor • kleine systemen, maar ook (juist?!) daar is introductie WSPs haalbaar en wenselijk.
• training • communicatie met consument 29
Bevindingen Specifiek • Aguas de Barcelona • Geen formele WSP • Wel al veel elementen van WSP in praktijk • ISO 9000
• Groot systeem • Variabele bronkwaliteit • Stricte beheersing zuivering, veel waterkwaliteitstesten
30
Aanbevelingen Algemeen • Rationale • Nu teveel vertrouwen in eindproductbewaking • WSP vult dat aan met preventieve aanpak • Betere bescherming drinkwaterconsument EU
• Haalbaarheid • Ja, zeker voor grotere bedrijven (er zijn al WSPs) • Elementen al aanwezig, wel verschillen in verschillende landen/systemen • Kleine systemen hebben beperkte kennis/capaciteit: extra ondersteuning nodig • Niet alle stakeholders gehoord 31
Aanbevelingen Specifiek 1. 2. 3.
Neem WSP op in EU DWD Optimaliseer cost/benefit (verzamel gegevens daarvoor) Aandacht voor factoren die van belang zijn voor implementatie: 1. Voldoende tijd voor implementatie 2. Technische richtlijnen 3. Verdeling verantwoordelijkheden (intrekgebied, binnenhuisinstallaties)
4. 5.
Introduceer EU regelgeving WSP op hoofdlijnen Overweeg hele DWD te herzien ipv te amenderen
32
Aanbevelingen Specifiek 6. Let op consistentie met bestaande EU regelgeving 7. Vraag om onafhankelijke audit (in te vullen op nationaal niveau) 8. Introductie WSP vraagt ook om regelgeving voor bv aannemers, loodgieters, beheerders gebouwen en bescherming kwetsbare groepen. 9. Vraag om intersectorale samenwerking met alle belanghebbenden WSP. 10. Hulpmiddelen/documentatie/training is nodig op EU niveau om de introductie van WSP in lidstaten te ondersteunen en harmoniseren. Ook consumentvoorlichting moet hierin worden meegenomen.
33
Water Safety Plan in BTO ICT
Verzamel team en middelen Beschrijf de watervoorziening
AMVD
Identificeer en prioriteer gevaren (bron, zuivering, distributie) Identificeer Beheersmaatregelen, valideer effectiviteit
Kwaliteitssysteem
Voer een risicoanalyse uit
Asset management
Selecteer beheersmaatregelen en parameters voor monitoring Definieer Kritische Grenzen Stel monitoring in
Beveiliging
Stel verificatie in
Meetprogramma’s
Plan corrigerende maatregelen voor overschrijdingen, incidenten en rampen Installeer ondersteununde programma’s (hygiene procedures, training etc.)
Leveringszekerheid
Documenteer
Procestechnologie 34
Samenvatting Wat is een Water Safety Plan? • Internationale ontwikkeling: WHO, EU • State-of-the-art • Goede aanvulling op het huidige instrumentarium: systematische integratie van de beheersing van risico’s voor de drinkwaterkwaliteit • Goede basis voor prioriteiten asset management, monitoring en auditing • Goede basis voor vertrouwen consument
35
Verantwoording • WHO
• Drinkwaterbedrijven • PWN/HWL
• IWA
• Vitens • WGr/WLN
• KWR • Hein van Lieverloo (nu BW)
• Waternet • DZH
• Wim Hijnen • Patrick Smeets
36
