Water Safety Plans in Vlaanderen Verwachtingen en uitdagingen
VMW-symposium Risicomanagement in de drinkwatersector: noodzaak of utopie ? 26 /11/2008
1. Water safety plan – concept 2. Water safety plans – internationale ontwikkeling en EU-beleidsinitiatieven
(
3. Water safety plans in Vlaanderen – krijtlijnen voor implementatie, uitdagingen en onzekerheden
(
2
Water Safety Plan - concept •
WSP-concept ontwikkeld door WHO
“The most effective means of consistently ensuring the safety of a drinking water supply is through the use of a comprehensive risk assessment and risk management approach that encompasses all steps in water supply from catchment tot consumer. “ WHO 3th edition Guidelins for drinking water quality hoofstuk 4 (2004)
•
Concept ontwikkeld vanuit globale hoofddoelstelling WHO: bescherming volksgezondheid via maximale toegang tot veilig en gezond drinkwater op wereldschaal
3
Kernprincipes WSP
4
5
• STAP 1 : Systeembeoordeling • Beschrijf het waterbevoorradingssysteem Bron Î Behandeling Î Distributie Î Gebruiker
(
• Identificeer bedreigingen en evalueer risico’s • Bepaal controlemaatregelen, herevalueer en prioriteer risico’s • Ontwikkel en pas de verbeteringsplannen toe
6
• Stap 2: Operationele monitoring • Ontwikkel monitoringsstrategie voor controlemaatregelen
• Stap 3: Managementprocedures en communicatie • Ontwikkel procedures voor acties en handelingen onder • standaard omstandigheden • crisisomstandigheden
• Ontwikkel programma’s voor aansturing, training etc.
7
WSP internationale ontwikkelingen • WSP-concept (RA/RM strategie) internationaal erkend en aanvaard in de drinkwatersector • UNECE –WHO Protocol on Water and Health • IWA – IWA congres “ Water Safety Plans: global experiences and future trends” Lisbon may 2008 • Europese Commissie
( 8
IWA congres “ Water Safety Plans:” mei 2008 Lisabon • Bedenkingen – eerste reacties: • Iedereen doet blijkbaar al aan Water Safety Planning - Variaties op het thema zijn talrijk ! ! • Hoe ver ga je ? Wat neem je mee ? Hoe risico’s waarderen ? • WSP lijkt ‘kwestie van gezond verstand’ – hoeft niet complex te zijn • WSP speelt vaak in op vanuit beleidsoogpunt ‘evidente aspecten’ die vaak erg operationeel zijn ( bv reservoirs afsluiten, bescherming winningsputten e.d.) 9
WSP in het EU drinkwaterbeleid • 2008 – herziening drinkwaterrichtlijn (EG 98/83) opname WSP-concept in nieuwe-DWD
EC- WHO studie/samenwerking “Support for the development of a framework for the implementation of water safety plans in the European Union” Aantal belangrijke aanbevelingen naar EC
10
Kosten en baten WSP-strategie • Voordelen voor de waterproducent • Invoeren WSP-concept is een ‘realiteitstest’ voor het systeem met test ‘robuustheid’ i.k.v. kwaliteitsgarantie • Bedreigingen worden sneller en /of beter geïdentificeerd dankzij operationele monitoring • Formaliseert de procedures voor kwaliteitsgarantie en maakt ze coherent • Zorgt voor focus van middelen en aandacht op de meeste relevante kritische punten • Instrument om ‘value for money’ te garanderen in investeringsprogramma’s • … analoge conclusies op het IWA-congres 11
Kosten en baten WSP-strategie • Voordelen voor de verantwoordelijke overheid • Zorgt voor algemeen kader voor RA/RM met evaluatie en auditing gestandardiseerd wijze • Vergroot het vertrouwen in continue kwaliteitsbewaking en kwaliteitsbeheer van drinkwater • Vergroot de kennis inzake de operationele aspecten van de waterproductie, de waaier van bedreigingen en wat er allemaal fout kan gaan – relatie met compliance DWD • Stimuleert het samenwerking tussen waterproducenten en milieuadiministraties • Zorgt eerder voor kwaliteitsgarantie dan voor kwaliteitscontrole
12
Kosten en baten WSP-strategie • Voordelen voor verbruiker • Verhoogde kwaliteitsgarantie – minder onderbrekingen levering etc. • Vertrouwen in het product drinkwater vergroot als kan aangetoond worden dat het op continue basis wordt bewaakt en beheerd via een transparant en auditeerbaar systeem • Openheid rond problemen zorgt voor vergroot vertrouwen
13
Kosten en baten WSP-strategie • Kosten verbonden aan WSP • Moeilijk in te schatten • Algemeen lijken kosten zelf-regulerend • Kosten hoger voor kleinere maatschappijen • MAAR ‘ voordelen overstijgen kosten ‘ = algemene conclusie analoge conclusies op het IWA-congres
14
Overige aanbevelingen • Voorzien in een lange ‘opstart-fase’ goede WSP implementatie kost tijd + nood aan uniforme aanpak
• Richtlijnen voor EU-lidstaten zijn nodig • Nood aan onafhankelijke evaluatie en goedkeuring WSP • Verantwoordelijkheden en bevoegdheden. • Identificatie en evaluatie van ALLE bedreiging van “bron tot kraan” is taak waterproducent cfr WSP • Controlemaatregelen door waterproducent binnen hun bevoegdheden (behandeling en distributie) • Controlemaatregelen voor bronbescherming etc – overheid / sectoren / etc. 15
WSP in nieuwe DWD ? • Herziening DWD huidige stand van zaken: • Voorjaar 2002 – verschillende expert meetings en stakeholder consultations • Planning EC – ‘proposal’-tekst klaar in najaar (oktober – november) • Momenteel geen voorstel • Recent nota van DG Environment – melding ‘artikel 12 meeting’ in december !
• Momenteel dus geen duidelijkheid rond wijze hoe WSP zal worden opgenomen in DWD • Wat zijn verplichtingen voor de lidstaten ? Hoe ver gaat DWD in detail rond WSP? 16
WSP in nieuwe DWD ? • Studie herziening chemische parameters – consultant DHI Integratie van WSP-aanpak in DWD !! • Huidige DWD gaat uit van vaste lijst van stoffen die moeten worden gemeten met mininmumfrequentie aan de kraan waarden OK – dan is er sprake van ‘compliance’ • Grote beperkingen! Potentiële contaminanten kunnen nooit allemaal worden opgenomen – niet kosten-effectief ! • WSP-aanpak laat dit wel toe – meer zekerheid over reële bedreigingen 17
WSP in nieuwe DWD ? •
Aanbeveling tot opdelen chemische parameters in 2 “monitoring groups” Goep 1: Parameters die MOETEN opgenomen worden in nationale wetgeving 1A - parameters (bv nitraat – fluriode – pesticiden) 1B - indicatorparameters (bv ijzer, geur)
monitoringverplichting (compliance) of aantonen via metingen of RA dat ze niet in water zitten analoog aan huidige DWD 18
WSP in nieuwe DWD ? Groep 2: Parameters, stoffen of stofgroepen beheerd onder het WSPconcept 2A - parameters die niet algemeen voorkomend zijn in DW en waarvoor analysetechnieken bestaan
compliance monitoring indien het WSP een risico aantoont. (bv bromaat / THM / …)
19
WSP in nieuwe DWD ? Groep 2: Parameters, stoffen of stofgroepen beheerd onder het WSPconcept 2B - parameters (stoffen) die niet in routine worden gemeten vaak omdat analysemethoden ontbreken of niet in routine toepasbaar zijn (bv. toxines, hormoonverstorende stoffen, pharmaceutica …)
compliance monitoring – niet haalbaar! compliance met DWD doelstelling via WSP - controlemaatregelen waar mogelijk - zorgen voor effectieve barrières in de behandeling - operationale monitoring om te garanderen dat barrières en controlemaatregelen goed werken 20
WSP in nieuwe DWD ?
Standpunten van consultant DHI. Nog geen akkoord door DG Environment.
21
WSP in nieuwe DWD ? JA maar een (weinig) duidelijkheid ! Veel onzekerheden voor beleidsmakers (en waterproducenten) Timing ?
Toch al veel initiatieven binnen individuele lidstaten: UK, Portugal, Nederland, Frankrijk, …
WSP in Vlaanderen ?
22
Afweging omtrent WSP Risicomanagement in de drinkwatersector: noodzaak of utopie ?
Risocomanagment in de drinkwatersector: kwestie van gezond verstand en realiteit !
(
Risicomanagment conform WSP-concept: onafwendbaar ! 23
VMW-symposium ‘Riscomanagement in de drinkwatersector: noodzaak of utopie”
Vanuit beleidsstandpunt toezicht drinkwater:
Start proces implementatie WSP in Vlaanderen !
24
WSP in Vlaanderen • Krijtlijnen en uitgangspunten WSP implementatie in Vlaanderen • WSP-strategie is waardevol. Vlaanderen steunt evolutie op EUvlak Uitdagingen voor de waterproducent nemen toe! Toenemende milieuvraagstukken en bedreigingen. (bv pesticiden, hormoonverstorende stoffen) Verantwoording tav overheid en media / klant WSP biedt voordelen !
25
WSP in Vlaanderen •
WSP-invulling taak voor waterproducenten WSP is een plan voor en door de waterproducent (cfr benefits and cost WHO-studie en internationale consensus) Verwachting nieuwe DWD : lidstaten zullen de verplichting krijgen om aan te tonen dat (alle) drinkwatervoorzieningen werken onder een goedgekeurd WSP. Gelet op huidige Decreet (24/5/2002) en BVR 13/12/2002 – drinkwaterproducent is hoofdrolspeler
26
WSP in Vlaanderen •
WSP-strategie implementatie moet bijdrage tot verhogen van de kwaliteitsgarantie drinkwaterkwaliteit WSP stelt principe ‘monitoring ifv risico’ MAAR… …concept moet zijn: Niet a priori minder meten maar beter en gerichter
Huidig niveau van kwaliteitsgarantie mag NIET dalen.
27
WSP in Vlaanderen •
WSP-invulling NIET met de rem op ! WSP bereikt pas doel als ALLE risico’s worden erkend (bv bronvervuiling, hulpbronafhankelijkheid, terreur, …) Eerste generatie WSP wellicht niet volledig Alle risico’s kunnen wellicht niet op korte termijn worden weggenomen – meerjaren actieplannen – acties nodig door derden Identificatie van risico’ s waarvoor controlemaatregelen buiten de bevoegdheden vallen van DWM is op zich nuttig - opstart overleg met (milieu)overheid / sectoren / …
28
WSP in Vlaanderen •
WSP’s zijn geen statische plannen - WSP-strategie is dynamisch WSP (RA/RM) moet deel uitmaken van dagdagelijkse werking Continue aandacht en cyclische herziening WSP
toenemende volledigheid controlemaatregelen
29
WSP in Vlaanderen • Openstaande vragen en onzekerheden • Wie bepaalt hoe het WSP er moet uitzien ? Invulling kan op verschillende wijze - afhankelijk van type winning : oppervlaktewater / ondiep grondwater / diep grondwater Basisprincipes WSP-strategie (cfr WHO-draft manuel) moeten wel worden gerespecteerd. Eénduidigheid in interpretatie in Vlaanderen is noodzaak
30
WSP in Vlaanderen VOORSTEL PLAN VAN AANPAK •
Oprichting werkgroep ‘WSP in Vlaanderen’
•
Samenstelling : • Vertegenwoordigers drinkwaterproducenten (van alle DWM of focus op grootste producenten) • Kwaliteitsverantwoordelijke • Verantwoordelijke productie
• Vertegenwoordigers VMM • Toezichthouder drinkwater • (kwaliteitsbeheerders oppervlaktewater / grondwater)
31
WSP in Vlaanderen •
Doel en werkplan werkgroep • Opstarten proces WSP-implementatie in Vlaanderen • Uitwisseling standpunten (DWM – overheid) , evaluatie van mogelijkheden • Evaluatie huidige procedures kwaliteitsgarantie – wat is er - wat is de afstand tot volledige WSP-implementatie • Opstarten van pilootprojecten ifv types drinkwatervoorzieningen
•
Timing: start begin 2009 – VMM Afdeling Operationeel Waterbeheer neemt initiatief. 32
WSP in Vlaanderen • •
Wie gaat het WSP goedkeuren ? Wie gaat de uitvoering controleren ? ONDER VOORBEHOUD – EU-bepalingen goedkeuring en onafh. audit ? •
Goedkeuring - VMM afdeling Operationeel Waterbeheer cfr huidige controleprogramma’s
•
Audit : ???
33
Rol VMM in WSP • VMM is toezichthouder drinkwater (ism Tovo) – specifieke taken • Kern WSP bron
kraan - evaluatie risico’s - nemen van controlemaatregelen - opvolgen controlemaatregelen
)
raakvlak werking en bevoegdheden VMM inzake oppervlaktewateren grondwaterkwaliteitsbeheer 34
Rol VMM in WSP • VMM als partner voor DWM in WSP-invulling • Aftoetsing mogelijkheden inzake • Verbeterde doorstroming kwaliteitsgegevens oppervlaktewater en grondwater • Aanpassing of afstemming bestaande monitoringprogramma’s in de invloedsgebieden van de drinkwaterwinningen gericht op locatiespecifiek risico’s • … zie Werkgroep ‘WSP in Vlaanderen’
35
VRAGEN ?
36
