WAT VERANDERT ER IN HET SECUNDAIR ONDERWIJS?
Brochure voor ouders
Beste ouder De school neemt vandaag een belangrijke plaats in in het leven van je kind. School en opleiding hebben bovendien een grote impact op zijn latere leven. Daarom is het belangrijk dat er toponderwijs is, voor élk talent. Het masterplan dat de Vlaamse regering op 4 juni 2013 heeft goedgekeurd, hervormt daarom het secundair onderwijs. Zo zorgen we ervoor dat het secundair onderwijs alle jongeren zo goed mogelijk voorbereidt op de samenleving van morgen.
Hoe maakt dit masterplan het secundair onderwijs beter? Lees het in deze brochure. Komt er in schooljaar 2013-2014 en 2014-2015 Komt er vanaf september 2015 of later
Heel wat vernieuwingen gaan trouwens al snel in. Jongeren krijgen dankzij de nieuwe maatregelen meer de kans om uit te zoeken waar hun interesses liggen, wat hun talenten zijn en wat voor hen de geknipte opleiding is. Ze krijgen extra steun waar het nodig is en worden extra uitgedaagd waar het kan. Zodat ze de juiste studiekeuze kunnen maken. En zodat ze ook na het secundair onderwijs hun mannetje kunnen staan. De hervorming van het secundair onderwijs zorgt ervoor dat al onze jongeren het onderwijs krijgen dat ze verdienen. Of ze nu liefst met hun neus in de boeken zitten of liever de handen uit de mouwen steken. Je leest in deze brochure hoe we dat aanpakken en hoe het masterplan het secundair onderwijs beter maakt. Ook voor jouw kind.
V.U.: Luc Jansegers Agentschap voor Onderwijscommunicatie Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel
420.000 LEERLINGEN
61.800 LERAARS
956
SCHOLEN
Redactie/eindredactie: Alexandra De Laet Vormgeving: echtgoed.be Druk: EVMprint Depotnummer: D/2013/3241/200
3
Deze hervorming zorgt ervoor dat ons onderwijs kwalitatief en vooraanstaand blijft voor alle leerlingen. Wat nu al goed is, behouden of versterken we. En wat nu beter kan, pakken we aan. Dat doen we met maatregelen die uitgebreid vooraf besproken zijn en waar veel mensen in het onderwijs en de arbeidsmarkt om vragen.
Deze hervorming zorgt ervoor dat alle leerlingen beter presteren. Door ‘zwakkere’ leerlingen sterker te maken en ‘sterkere’ leerlingen nog sterker. Er zijn basisvakken die elke leerling krijgt. Maar de leerling kiest ook voor enkele uren per week zelf zijn lessen. Zo krijgen alle leerlingen vanaf het eerste jaar de kans om hun interesses te ontdekken en hun talenten te verstevigen. Het keuzepakket in het eerste en tweede jaar van het secundair onderwijs kan bestaan uit extra vakken of meer uitdaging, maar het kunnen ook extra lessen zijn voor een vak waarmee een leerling het wat moeilijker heeft.
Komt er in schooljaar 20132014 en 2014-2015 Komt er vanaf september 2015 of later
4
4
Deze hervorming zorgt ervoor dat alle leerlingen beter voorbereid zijn op de samenleving van morgen. Er is veel aandacht voor algemene vorming. Met techniek en wetenschappen, maar ook economische kennis, Frans en Engels en andere vaardigheden als creativiteit of ondernemerszin voor alle leerlingen. Zo is bijvoorbeeld voor elke leerling basiskennis van financiën en economie belangrijk: voor de bolleboos die bankdirecteur wil worden én voor de handige harry die een eigen zaak wil starten.
Deze hervorming zorgt ervoor dat de lat op het einde van de lagere school voor iedereen gelijk ligt. Het getuigschrift basisonderwijs garandeert dat alle leerlingen minstens over dezelfde competenties beschikken en geeft alle leerlingen dezelfde mogelijkheden bij de start van het secundair onderwijs. De lagere school zal overal meer op dezelfde manier oordelen over de uitreiking van het getuigschrift basisonderwijs. Er komen ook afspraken over de toetsen die scholen hiervoor afnemen. Elk kind met een getuigschrift basisonderwijs gaat rechtstreeks naar de brede, oriënterende eerste graad (het eerste en tweede jaar secundair onderwijs, zie ook hiernaast). Daar kan het zijn talenten ontdekken en ontplooien. Leerlingen zonder getuigschrift basisonderwijs komen na de lagere school in een schakeltraject terecht dat twee of drie jaar kan duren.
Komt er in schooljaar 2013-2014 en 2014-2015
Komt er vanaf september 2015 of later
5
Deze hervorming zorgt ervoor dat leerlingen meer tijd krijgen om te bepalen wat ze later willen worden en om uit te maken wat ze willen studeren. Door ervoor te zorgen dat ouders en leerlingen op 12 jaar geen te voorbarige keuzes meer moeten maken waaraan ze de rest van hun schoolloopbaan ‘vastzitten’. En door een positieve school- en studiekeuze aan te moedigen. In het eerste en tweede jaar van het secundair onderwijs krijgen de leerlingen een basispakket en een aantal lesuren waarvoor ze zelf de vakken kiezen. Zo kunnen ze verschillende dingen leren kennen en al eens proeven van de richting die ze uit willen gaan zonder dat ze zich meteen engageren voor hun hele schoolloopbaan. Leerlingen die dat willen, kunnen al vanaf 13 jaar een keuze maken. Wie het nog niet weet, kan wachten tot 14 jaar.
IN DE PRAKTIJK In de Middenschool GO! Geel krijgen alle leerlingen in het eerste jaar dezelfde basisleerstof. Daarnaast kiest elke leerling vier modules om zijn talenten en interesses te ontdekken of om zich te verdiepen in een vak.
6
Deze hervorming zorgt ervoor dat alle leerlingen en ouders beter keuzes kunnen maken. Omdat ze beter weten wat hun kind kan en wat de mogelijkheden zijn. Voor elke leerling maken we een persoonlijk dossier op. Jongeren en ouders kunnen dat raadplegen en zelf informatie toevoegen. Het dossier volgt de leerling van de kleuterschool tot en met het secundair onderwijs, ook als hij van school verandert. Zo hebben kinderen, ouders én school straks beter zicht op wat een leerling goed kan en niet zo goed kan – en is het makkelijker om een goede studiekeuze te maken. Natuurlijk houden we rekening met de privacy van de leerling. Daarom werken we het nieuwe systeem uit in overleg met de privacycommissie. Bij elk attest en elke beslissing van de klassenraad krijgen leerlingen en ouders uitleg en informatie, zodat het hen helpt bij het maken van latere keuzes.
IN DE PRAKTIJK In campus de helix in Maasmechelen spreken ze al drie jaar niet meer over algemeen, technisch of beroepssecundair onderwijs. De leerlingen kennen elkaar beter en de (denkbeeldige) lijn in het midden van de speelplaats is verdwenen.
7
Deze hervorming zorgt ervoor dat leerlingen zich beter voelen op school en gemotiveerd blijven. Door ervoor te zorgen dat leerlingen zo snel mogelijk ‘op hun plaats’ zitten: waar zij zich goed voelen in hun vel en waar ze hun talenten kunnen inzetten. De huidige indeling in algemeen secundair onderwijs (aso), beroepssecundair onderwijs (bso), technisch secundair onderwijs (tso) en kunstsecundair onderwijs (kso) verdwijnt. In de plaats daarvan komt ten laatste vanaf 2016 een raster (‘matrix’) waarin elke studierichting een plaats krijgt. Doel > Domein
DOORSTROOM (verder studeren)
DUBBEL DOEL (werken of studeren)
ARBEIDSMARKTGERICHT (gaan werken)
Wetenschap en Techniek Taal en Cultuur Welzijn en Maatschappij Kunst en Creatie Economie en Organisatie
Leerlingen vinden een geschikte studierichting door zichzelf twee vragen te stellen: - Wat interesseert mij het meest: wetenschap en techniek, taal en cultuur, welzijn en maatschappij, kunst en creatie of economie en organisatie? - Waarop wil ik me voorbereiden: op verder studeren, op gaan werken of wil ik dat het allebei nog kan na het secundair onderwijs? Zo zorgen we ervoor dat leerlingen kiezen voor iets dat hen ligt. Dat komt ook hun resultaten ten goede. Nu zijn er liefst 300 studierichtingen: dat worden er minder. Zo kunnen jongeren (en ouders) makkelijker de juiste weg vinden voor hun schoolloopbaan.
Komt er in schooljaar 2013-2014 en 2014-2015
Komt er vanaf september 2015 of later
8
Deze hervorming zorgt ervoor dat alle leerlingen goed Nederlands kennen. Zodat zij alle kansen hebben om het goed te doen op school en in de samenleving. En zodat in de klas het lesgeven vlot verloopt. Om er zeker van te zijn dat leerlingen geen problemen hebben met de taal, bekijken de scholen of elke leerling wel goed genoeg Nederlands kent. Dat wordt extra gecontroleerd bij de overgang van de kleuterschool naar het eerste leerjaar en bij de overstap van de lagere school naar het eerste jaar secundair onderwijs. Heeft je kind moeite met het Nederlands? Dan kan de kleuter- of lagere school hem/haar een taalbad Nederlands opleggen. Zo’n taalbad kan een jaar duren of minder lang zijn. De secundaire school kan 3 uur extra Nederlandse les opleggen. Er wordt dus tijd gemaakt om iedereen het (standaard)Nederlands aan te leren.
IN DE PRAKTIJK In het Leonardo Lyceum in Antwerpen volgen de leerlingen les op hun eigen ritme. Een leerling die bijvoorbeeld goed is in Frans, krijgt extra leerstof. Een leerling die niet goed Frans kan, krijgt extra oefeningen.
9
Deze hervorming zorgt ervoor dat leerlingen meestal niet meer meteen van school moeten veranderen als ze toch van richting veranderen. Omdat scholen zich anders zullen organiseren. Scholen kunnen ‘domeinscholen’ of ‘campusscholen’ worden en uiteenlopende studierichtingen aanbieden. Een campusschool biedt verschillende studierichtingen uit meerdere domeinen aan maar niet alle keuzes binnen één domein. Een domeinschool biedt wel alle keuzes binnen één domein aan. Als je kind daarin interesse heeft, kan het binnen een studiedomein nog voor een meer theoretische of eerder praktische richting kiezen zonder van school te moeten veranderen. Dezelfde school leidt dan immers zowel wetenschappers in spe op, als toekomstige werfleiders en verwarmingsinstallateurs. Bovendien groeien al die jongeren samen op, terwijl leerlingen die voort willen studeren en leerlingen die sneller willen gaan werken elkaar nu nauwelijks ontmoeten op school.
Deze hervorming zorgt ervoor dat zo weinig mogelijk leerlingen zittenblijven. Want we weten dat dat op lange termijn de leerling niet meer kans op slagen geeft. Je kind kan bij een B-attest alleen nog overzitten als de klassenraad dat uitdrukkelijk aanvraagt, en dus niet meer op zijn vraag of op vraag van jou als ouder. Ook als je kind een A-attest behaalt, kan het advies krijgen om een meer theoretische studierichting te volgen of kan het verplicht worden om voor sommige leerstof het jaar nadien bijlessen te volgen (binnen de gewone lesuren).
Komt er in schooljaar 2013-2014 en 2014-2015
Komt er vanaf september 2015 of later
10
Deze hervorming zorgt ervoor dat alle leerlingen klaar zijn voor hun toekomst, op de arbeidsmarkt of in het hoger onderwijs. Het secundair onderwijs moet ervoor zorgen dat iedereen goed voorbereid afstudeert. Of je kind nu kiest voor een richting om meteen na het secundair onderwijs te gaan werken of voor een richting die naar het hoger onderwijs leidt. Afgestudeerden die op zoek gaan naar een job, zijn beter voorbereid omdat de school de evoluties in de samenleving op de voet volgt en regelmatig overlegt met vertegenwoordigers van de arbeidsmarkt. Stages, de combinatie leren en werken en projecten in samenwerking met bedrijven, bereiden jongeren voor op hun toekomst. Zo zijn afgestudeerden er zeker van dat ze goed opgeleid op zoek kunnen gaan naar een job. Een proef peilt bij de overgang naar het hoger onderwijs naar de kennis en attitudes van de leerling. Dat moet je kind en jou als ouder een beter zicht geven op de kansen wanneer je zoon of dochter gaat voortstuderen. Je kind behoudt wel zijn keuzevrijheid. Wat je kind kent en kan op het einde van het secundair onderwijs en wat het moet kennen en kunnen als het gaat voortstuderen: dat wordt beter op elkaar afgestemd.
Deze hervorming zorgt ervoor dat vreemde talen meer leven op school. En dat alle kinderen ze beter onder de knie krijgen. Talen komen niet meer alleen aan bod in de taalvakken. Je kind kan ook les krijgen in een vreemde taal over een bepaald thema, om zo de taal beter onder de knie te krijgen. Zo kan de geschiedenisles over de Franse Revolutie in het Frans gegeven worden, of economie in het Engels.
Komt er in schooljaar 2013-2014 en 2014-2015
Komt er vanaf september 2015 of later
11
Deze hervorming zorgt ervoor dat alle jongeren in contact komen met techniek en wetenschappen. Want techniek en wetenschappen zijn niet weg te denken uit de samenleving. Door jongeren er positief mee te laten kennismaken, kunnen ze ook interesse krijgen voor studie of werk in die richting. Tegelijk zorgen we dus voor een opwaardering van het technisch gerichte onderwijs. In de kleuter- en lagere school heb je nu vaak al een aparte leraar voor turnen. Zo kan er ook een specifieke leraar zijn die de kinderen op een boeiende manier kennis laat maken met techniek en wetenschappen. Die leraar krijgt de tijd om zich hierin te specialiseren. In het secundair onderwijs krijgt techniek een volwaardige plaats in het lessenpakket van alle leerlingen.
IN DE PRAKTIJK In het Spectrumcollege in Beringen steken de jongeren de handen niet zomaar uit de mouwen: ze bouwen een echt huis, leggen elektriciteit in een discotheek of werken mee aan windturbines. De school werkt daarvoor samen met bedrijven.
VRAAG: Mijn kind gaat binnenkort naar het secundair onderwijs. Zullen de eerste leerlingen in het nieuwe systeem geen proefkonijnen worden? ANTWOORD: Met jongeren experimenteren we niet. Deze hervorming is door meer dan vijf jaar onderzoek, denkwerk en overleg heel doordacht en stevig onderbouwd. Bovendien verandert niet alles van de ene op de andere dag. De hervorming wordt stap voor stap uitgevoerd. Tegen 2025 zal de hele hervorming uitgevoerd zijn in alle jaren van het secundair onderwijs.
VRAAG: Mijn kind volgt buitengewoon onderwijs. Wat gebeurt er met het buitengewoon secundair onderwijs? ANTWOORD: Het masterplan gaat enkel over de hervorming van het gewoon secundair onderwijs. Over maatregelen voor het buitengewoon secundair onderwijs wordt nog onderhandeld.
VRAAG: Kan mijn zoon of dochter nog vanaf het eerste jaar Latijn volgen? ANTWOORD: Leerlingen die graag Latijn willen volgen, kunnen dat vanaf het eerste jaar als keuzevak. Latijn staat bekend als een vak dat sterke leerlingen extra uitdaagt. Maar er zijn meer mogelijkheden: naast Latijn kan je kind ook kiezen voor een extra dosis techniek, wiskunde/wetenschappen, kunst, economie, Nederlands of moderne vreemde talen.
IK HEB NOG EEN VRAAG OVER DE HERVORMING. WAAR KAN IK TERECHT? Kijk zeker eens op www.hervormingsecundair.be Je vindt er antwoorden op heel wat vragen over de hervorming en meer uitleg over het masterplan dat de Vlaamse regering heeft goedgekeurd.
WWW.HERVORMINGSECUNDAIR.BE
